Asbestincidenten
Paul Jetten AGS BAA
Filmpje Prinsengracht
Waarom aandacht voor asbest • Asbest is op grote schaal in bouwmaterialen toegepast • Naar schatting zijn er 3500 soorten asbesthoudende bouwmaterialen verwerkt in meer dan de helft van alle gebouwen in Nederland • Langdurige blootstelling aan asbestvezels kan leiden tot nadelige gezondheidseffecten • De aanwezigheid van asbest leidt soms tot grote onrust
• Hoe moet je omgaan met asbestincidenten?
Asbest: puur natuur “asbestos”: Grieks voor onverwoestbaar
Dagbouw Canada
Wittenoom-mijn Australië
(witte asbest)
(blauwe asbest)
Eigenschappen van asbest • • • • • • • • •
Hittebestendig / onbrandbaar (verglaast) Sterk en flexibel Slijtvast Isolerend (geluid, hitte en brand) Chemisch vrijwel inert (zuur- en loog-bestendig) Elektrisch niet geleidend Gemakkelijk te verspinnen tot draad Bestand tegen micro-organismen Goedkoop en daardoor op grote schaal toegepast
Type asbest
Wit (chrysotiel)
Samenstelling
veel magnesium- veel ijzeroxide oxide (talk) (roest)
redelijk wat ijzeroxide
Vezelstructuur
gekrulde vezel (touwachtig)
naaldvormig
naaldvormig
Splijting
vnl. dwars (kortere vezels, zelfde diameter)
in de lengte (steeds dunner)
in de lengte (steeds dunner)
Toepassing (%)
90 – 95 %
Bruin (amosiet)
3–8%
Blauw (Crocidoliet)
2%
Identificatie Vier stappen: 1. Beoordelen met het blote oog (kan iedereen: vezels?) 2. Brandtest (kan iedereen: vezels weg of niet?) 3. Bekijken onder de stereomicroscoop (AGS): - Asbest aanwezig? - Hechtgebonden of los - Welk type lijkt het meest waarschijnlijk? - Keuze polarisatievloeistof 4. Bekijken onder de polarisatiemicroscoop (AGS) (natte asbest kan niet worden beoordeeld)
Beelden met de stereomicroscoop
Beelden met de polarisatiemicroscoop
Herkenning Er is mogelijk sprake van een ASBESTVERDACHTE situatie bij:
• Objecten & producten uit (vooral) de jaren ’50 tot 01-01-1994 (maar ook bij renovaties in bovengenoemde periode van oudere panden) • Knallende platen • Soort toepassing • Gehoord van eigenaar… • Vermeld in een inventarisatierapport… • Aan 1 zijde honingraat- / wafelstructuur zichtbaar • In een dwarsdoorsnede zijn laagjes zichtbaar • Vezels zichtbaar met het blote oog • Vezels zichtbaar in breukrand (evt. met loep of microscoop) • Sanering bezig / afzetlint / containment
Waar kun je asbest o.a. tegenkomen?
Spuitasbest (zeldzaam)
Tegen het plafond en rond steunbalken
Op het dak en aan de wand
In NL vaak golfplaten (fa Eternit)
Vlakke gevelplaten
Haag en Veld, Zuid-Oost 21 sept 2012
Plafondplaten
Om leidingen
Om ketels
Om de kachel: imitatie steenstrips, asbestkoord
Plantenbakken
Op de vloer
Riool- en schoorsteenpijpen
In de bodem
Grenswaarden voor asbest Nu
Na juli 2013
Alle soorten Wit: 2000 vezels/m3 10.000 vezels/m3 Bruin/blauw: 300 vezels/m3 Achtergrond 100 – 1000 vezels/m3 Arbo
• Risico afhankelijk van vezelgrootte, blootstellingsduur en concentratie • Asbestziekten vooral bij beroepen met langdurige blootstelling aan hoge concentraties • Geen grenswaarde voor korte eenmalige blootstelling (bv. bij brand). Hanteer ALARA • Asbestvervangende materialen: Man Made Mineral Fibers (MMMF) zoals glaswol, steenwol, keramische- en slakkenwol: ook een risico!
Het aanbrengen van spuitasbest
Hakken en breken
Verweren van dragermateriaal
Mogelijke gevolgen Inslikken: geen probleem Inademen: kans op - pleurale plaques - asbestose - mesothelioom
Asbest en brand
• Praktijkervaring: bij meer dan 90% van de branden met asbest betreft het hechtgebonden asbest: – asbesthoudend cement of – plaatmateriaal
• Besmettingsrisico beperkt door korte duur uitstoot vezels • http://www.rijksoverheid.nl/documenten-enpublicaties/brochures/2010/11/23/informatiebladplan-van-aanpak-asbestbrand.html
verspreiding asbestvezels bij brand dakbedekking
Verweerde asbesthoudende dakbedekking, herkenbaar aan lichtgrijze kleur korrelige structuur en korstmos, bevat vocht.
Bij aanstralen door brand knapt het dak door koken van dit vocht. Hierbij ontstaat verspreiding van brokstukjes en schadelijke vezels
Filmpje Bozum
Verspreiding van asbestvezels bij brand • tijdens knallen van platen: vezels in de lucht • vezels hebben de neiging om in de lucht te blijven zweven (met opstijgende hitte mee): verdunning • verspreiding vezels < 500 m (meestal < 50 à 100 m) • zichtbare stukjes asbesthoudend materiaal geven besmet gebied aan (ook een stukje bovenwinds!)
Soorten besmetting • Primaire besmetting: Tijdens de brand of het breken van asbesthoudend materiaal – vezels (deels inadembaar) – stukjes (geen direct gevaar)
• Secundaire besmetting: Door mechanische invloeden (lopen, rijden, vegen) kunnen gevallen stukjes verpulverd worden, waardoor opnieuw vezels kunnen vrijkomen
Doelen • Voorkomen primaire besmetting door – snelle herkenning asbestverdachte situatie – afstemming brandbestrijding op evt. aanwezigheid asbest • Opstelplaats, ademlucht, zoveel mogelijk bovenwinds • Voorkomen secundaire besmetting van werkveld, collega’s, publiek en kazerne door: – Zichtbaar onderscheid vuil/schoon gebied – Besmettingscontrole (zichtbare stukjes) – Ontsmetting besmet personeel/materieel • Onderscheid tijdens knallen van de platen (geheel afspoelen) of pas ter plaatse na knallen platen (alleen afspoelen wat de grond raakt)
Asbestprocedure brandweer
Potentieel besmet gebied afzetten
Asbestprocedure brandweer
In besmet gebied tijdens primaire emissie ademlucht dragen
Asbest binnen besmet gebied houden = ontsmetten
Wanneer (in principe) “asbestvrij” * • Gebouw van na 01-01-1994 (algeheel asbestverbod) • Aanwezigheid van de codes: – NT = Nieuwe Techniek – AMF = Artificial Mineral Fiber
• Onderzoeksrapporten van geaccrediteerd laboratorium • Betreft alleen TOEGANKELIJKE delen ! Op ontoegankelijke plaatsen kan ook na sanering nog asbest voorkomen!
Verwijderen asbest door een extern bedrijf
Belangrijkste aspecten “asbestbrand” (uit het oogpunt van de brandweer) • Snelle bepaling aanwezigheid asbest • Voorkoming (inwendige) besmetting personeel en publiek / zonodig ontsmetten • Snelle bepaling verspreidingsgebied en afzetting • Snelle en eerlijke informatie aan de bevolking (huis aan huis verspreid + ruim beschikbaar infopunt) • Zo snel mogelijke ruiming (zorgvuldig)
Filmpje Viermasterstraat
Asbestprocedure brandweer • Aandachtskaart 21 – asbest
Asbestprocedure brandweer • Operationeel handboek – 3.09 A : Asbest – 3.01 M : Man Made Mineral Fibers (MMMF)
Asbestrisico’s worden overdreven
