Artroplastiek
Van High-tech naar ambacht
Lenaerts Jill 2014-2015 Masterproject Object & Jewellery Coach : Audi Pauwels
Inhoud
Abstract Inleiding De Industriële Revolutie Gewrichten en protheses Scharnieren in juweelkunst Artistiek onderzoek Ontwerpers Besluit Dankwoord Bibliografie
2
Abstract In dit masterproject ligt de nadruk op de beweging van gewrichten die omgezet worden tot schakelkettingen. De sieraden uit het onderzoek ARTROPLASTIEK zijn vormelijk geïnspireerd op protheses en wel specifiek op de gewrichten. Wanneer men een prothese ontwerpt moet de focus liggen op het functionele en het esthetische aspect. Een prothese moet meebewegen om een bepaalde functie uit te voeren en een prothese kan helpen om het evenbeeld van dat lichaamsdeel te herwinnen. (Nguyen, 2013) Het onderzoek in Artroplastiek is door de evolutie van ambacht naar industrie in de omgekeerde richting geïnspireerd. Dit project is vertrokken van het meest moderne technische maakproces en terug gegaan naar het ambachtelijke. De oorspronkelijk 3D geprinte objecten werden later stukken schakels uit hout. Om het gewricht zo concreet mogelijk te benaderen worden silicone tussenstukken in de halssieraden verwerkt met het functionele doel de houten onderdelen bij elkaar te houden. Ze doen denken aan gelijken op pezen en ligamenten van de gewrichten.
3
‘Banden en vliezen, spieren en pezen lopen van bot tot bot; de schoonheid en de kracht van de mechanische constructie liggen niet in de afzonderlijke delen, maar in de harmonieuze aaneenvoeging waarin alle delen, zacht en hard, stijf en buigzaam, spanning dragend en druk ondergaand, een geheel vormen.’ D’Arcy Thompson
4
1. Inleiding Dit project heeft bertrekking op het lichaam en meer specifiek gericht op gewrichten en hun manier van beweging. De naam ARTROPLASTIEK betekent letterlijk: ‘het kunstmatig gewricht’, dit is en is de bron van inspiratie voor de sieraden. De sieraden uit de serie ARTROPLASTIEK zijn ontstaan door mijn fascinatie voor protheses. De nadruk ligt vooral bij de verhouding en samenwerking tussen lichaam en prothese. Protheses zijn kunstmatige hulpmiddelen die de functie van ontbrekende lichaamsdelen vervangen. Ze kunnen een grote invloed hebben op het levenscomfort van mensen en ervoor zorgen dat vele dagelijkse activiteiten zelfstandig kunnen uitgevoerd worden. De drang om met nieuwe technieken te werken was groot en ik besloot daarom sieraden te ontwerpen die uitgevoerd worden via 3D printing. Het ontwerp werd eerst in een 2D tekenprogramma ontwikkeld en hierna omgezet in een 3D programma.1 Hierdoor ontstonden nieuwe vormen en ik kon met de verschillende tools in het 3D programma nog extra aanpassingen toevoegen. Ondanks het feit dat 3D printen een snelle en goedkope manier van werken is, bleek het niet snel genoeg te zijn voor dit masterproject. Wanneer men in een 3D programma iets ontwerpt, verliest men het hands on- gevoel met het ontwerp tijdens dit proces. Het verlangen om terug naar het handwerk, de ambacht, te gaan, was groot en ik besloot over te gaan naar houtbewerking. Het hout bewerken gebeurt via een houtdraaibank waarin een stuk hout opgespannen wordt tussen twee pinnen. Zo ontstaat er een beweging die vergelijkbaar is met die van gewrichten in het menselijk lichaam. De resultaten van deze collectie bestaan uit houten sieraden die verschillen van grootte en van vorm.
1 Dit is een programma dat computer tekeningen omzet in een 3D vorm.
5
2. De Industriële Revolutie In de loop der jaren waren er opeenvolgende periodes waarin er een omschakeling in productietechnieken plaatsvond, van handmatig naar machinaal en van machinaal naar digitaal produceren. Dit werd de Industriële Revolutie genoemd en verspreidde zich van Groot-Brittannië naar Noordwest-Europa. De term ‘Industriële Revolutie’ slaat op verschillende ontwikkelingen die tegelijk plaatsvonden. Zo heb je ‘Handelsrevolutie’, ‘Transportrevolutie’, …. . Binnen de industrie waren er ontwikkelingen op verschillende plaatsen, periodes en in verschillende landen. De eerste Industriële Revolutie bracht een omwenteling teweeg in de manier waarop mensen leefden en werkten, in de wijze waarop dingen gemaakt en verhandeld werden. Werktuigen werden machinaal aangedreven, het gebruik van geld werd ingevoerd, steden groeiden en voertuigen verbeterden. De start van de Industriële Revolutie begon in Groot-Brittannië, dat ook gezien wordt als dé Industriële Revolutie. De industrialisatie kwam ook op gang in de VS, in delen van West-Europa en zetten zich verder in Rusland en Japan. Deze Revolutie heeft niet echt een beginpunt gekend. De verandering kwam langzaam op gang totdat de mensen erover begonnen te spreken. (Ross, 1999, p.6) De allereerste machines werden aangedreven door mensen, dieren, wind en water. Dit had ook nadelen: mensen en dieren werden oververmoeid en hadden de kracht niet om grote machines aan te drijven. De industriële machines moesten daarom aangepakt worden. Dankzij de uitvinders James Watt en Matthew Birmingham, die de stoommachine uitvonden, vond een ingrijpende verandering plaats binnen de Industriële Revolutie. (Ross, 1999, p.22) In de meer recente geschiedenis hebben zich nieuwe technieken ontwikkeld zoals robotica. Robots worden ingezet binnen de industrie om de taken van de mensen over te nemen. Ze kunnen veel sneller, nauwkeuriger en goedkoper werken. Met de komst van het 3D printen werden voorgaande aspecten nog meer van toepassing. Massaproductie kan tegenwoordig uitgevoerd worden in de vorm van 3D. Ook in huiselijke kringen kan men via een computer zelf produceren. Ook in de medische wetenschap is de toekomst hiervan veelbelovend. Een specifiek onderdeel hiervan is 3D printing van protheses. Protheses zijn kunstmatige hulpmiddelen die de functie van het ontbrekende lichaamsdeel vervangen. 3D printen biedt de mogelijkheid om complexe protheses en andere medische hulpmiddelen snel en nauwkeurig te fabriceren. (Berko, 2013, Motherboard) Al sinds eind jaren ’70 zijn verschillende 3D-printing processen uitgevonden. Ze waren toen duur, groot en beperkt in printmogelijkheden. Nu wordt het printapparaat toegankelijker en zijn de mogelijkheden oneindig. (Pantelis,2013, Standaard) Het driedimensioneel object kan je op vele manieren én in allerlei
6
materialen laten printen, zoals plastiek, metalen of keramiek. Het bekendste materiaal is thermoplastic, een soort epoxy. (2015, Wikipedia) In dit masterproject ga ik van de nieuwe technologieën, namelijk 3D printen, over naar een ambacht, namelijk houtbewerking, het met de hand bewerken van een houten cilinder op een houtdraaibank. 3. Gewrichten en protheses Wat mij vormelijk inspireert zijn de gewrichten en protheses. Wanneer men over gewrichten spreekt komt ook het woord kinetica aanbod, wat wil zeggen: ‘wat beweging veroorzaakt’. Een gewricht is een bewegende verbinding tussen twee of meerdere botstukken. Door middel van de contractie van spieren worden deze botstukken naar elkaar toe of van elkaar weggetrokken. De vrijheidsgraden van een gewricht geven dan de mogelijke bewegingen in het gewricht weer. Dit mechanisme werkt als een ketting van schakels, de gewrichten, die elkaar in beweging brengen. 3.1. Gewrichten We spreken pas van een gewricht als er een verbinding is van twee beenderen. Het gewricht zorgt ervoor dat de twee beenderen van elkaar kunnen bewegen. Men spreekt ook van ‘echte’ en ‘onechte’ gewrichten. Enerzijds bedoelt men hier dat deze gewrichten met een gevulde gewrichtsholte met elkaar bewegen. Anderzijds spreekt men van onechte gewrichten waarbij de verbindingen tussen de beenderen bestaan uit kraakbeen. We kunnen de gewrichten opdelen in 3 grote gewrichtsvormen. De eerste is het eivormig gewricht. Een voorbeeld hiervan is het polsgewricht. Het heeft een bolle en een holle ellipsvorm, met als gevolg dat het zowel opzij bewegingen als buigen en strekken mogelijk maakt. Binnen de tweede categorie gewrichtsvormen zijn de scharniergewrichten kenmerkend, die zowel in staat zijn om te buigen en te strekken, maar niet om een beweging naar opzij te maken. Een zadelgewricht is gebouwd om zowel beweging naar opzij als naar voor en achter te maken. Als laatste onderdeel kennen we het kegelgewricht, dat zich voordoet binnen in de onderarm. Hierbij draait het ene gewrichtsvlak in het andere gewrichtsvlak waardoor de draaibeweging beperkt blijft. Het tegenovergestelde hiervan is het kogelgewricht, dat voorkomt bij het heup- en schoudergewricht. Dit laat de bewegingen in alle richtingen toe. (Schuler & Waldmann, 2011, p.82-85)
7
Eivormig gewricht
Zadelgewricht
Scharniergewricht
Kogelgewricht
3.2. Protheses De oudste en bekendste prothese is afkomstig van een Egyptische mummie. De Egyptenaren waren de eersten die protheses gebruikten. Zo vond men een valse teen uit hout bij een mummie, uit de periode van 950-710 voor Christus. De teen vertoont een slijtage, wat erop duidt dat deze gebruikt werd om iemand te helpen tijdens het lopen. Er waren ook gaten in voorzien om de teen te bevestigen aan een schoen. (Lorenzi, 2012, News Discovery) Wanneer men een prothese gaat ontwerpen moet de focus liggen op het functionele en het esthetische aspect. Voor iemand die een ledemaat verliest kan een prothese helpen om het evenbeeld van dat lichaamsdeel te herwinnen. (Nguyen, 2013) A prosthetic limb doesn't represent the need to replace loss anymore. It can stand as a symbol where the wearer has the power to create whatever it is they want to create in that space, so people that society once considered to be disabled can now become the architects of their own identities-‐and indeed continues to change those identities-‐ by designing their bodies from a place of empowerment. Aimee Mullins Een prothese voor een kniegewricht is het duurst en het meest complexe. De knie is een gewricht dat zeer grote belastingskrachten moet opvangen tijdens het wandelen. Zo zie je bij het ‘Stanford-Jaipur knee’ ontwerp een knie die ontworpen is met behulp van vierhoekscharnierconstructie. Op deze manier bootst men de normale menselijke manier van lopen na op een stabiele en gemakkelijke manier.
8
Het is gemaakt van vijf plastieken stukken en vier bevestigingsmiddelen voor eenvoudige productie en gemakkelijk onderhoud. Het inspireert mij omdat deze ontwerpen een evolutie hebben gemaakt in hun ontwerp. De twee delen worden vastgehouden door een scharnierend stuk aan de zijkant, dat vergelijkbaar is als de ligamenten en pezen van een menselijk gewricht.
Afbeelding – (vlnr:) The JaipurKnee V1 / The ReMotion Knee V2 / The ReMotion knee V3– 2013
3.3. Geprinte protheses Danzij 3D printers kunnen we op maat gemaakte protheses laten printen. Deze technologie is snel en goedkoop, en er kan op korte tijd veel geproduceerd worden. Tevens kan men op een eenvoudige manier aanpassingen doen, daar waar nodig. Het is een eenvoudige oplossing bij kinderen die in de groei zitten en meerdere protheses nodig hebben. Kinderen hebben er ook moeite mee om protheses te gebruiken of raken ze gewoon kwijt. Er is dus een grote behoefte aan betaalbare oplossingen voor protheses. (Louzada) Zo is er een project: ‘The open Hand’ door Joel Gibbard die een 3D geprinte robothand heeft ontwikkeld. Al van jongs af aan heeft Gibbard een grote passie voor robots en hun technologie. De robothand biedt alle mogelijke fucties die een menselijke hand kan bieden. Ze bestaat uit 3D geprinte onderdelen uit kunstof die net zo werken als botten, en uit een rubberen laag die dienst doet als de huid. De beweging die de hand maakt wordt gestuurd door elektronica die verbonden is met de huid en de rest van de spieren om de juiste controle over de hand te verkrijgen. (The Open Hand Project, 2013)
9
4. Scharnieren in juweelkunst
‘Een scharnier of hengsel is een metalen onderdeel waaraan een deur, raam of luik draait.’ (Wikipedia,2014) Scharnieren worden voor veel verschillende toepassingen gebruikt, van sieraden tot gebouwen. In de wereld van juweelontwerpers zien we veel creaties die in de vorm van een schakelketting gemaakt zijn. Deze sieraden zijn een beweeglijke reeks van elementen die verbonden worden. Bijzonder is de manier waarop ze met het lichaam meebewegen. Er zijn kleine sloten nodig om de sieraden te sluiten en er zijn oogjes nodig om de ene schakel aan de andere schakel te verbinden. Er ontstaat een wisselwerking tussen sieraden, scharnieren en het lichaam. Ook binnen architectuur zijn er verwanten met het lichaam. Hierin zijn er ook belangrijke verbindingen nodig om de gebouwen en bruggen overeind te houden. De bioloog D’Arcy Thompson onderzocht de constructie van bruggen en startte met het optekenen van krachten die op bruggen inwerken. D’Arcy’s verbeelding steeg in alle verwachting toen hij ontdekte dat de mechanische structuur in bruggen in meerdere aspecten terug kwamen. In zijn werk uit 1917, ‘On Grownth and Form,’ wordt een deel van de constructie slechts enkel op de trekkrachten vastgehouden en deze zijn opgebouwd uit draden en kabels. De grote pijlers op het einde van de brug dragen het gewicht van de totale brug en de extra last die dit systeem meebrengt. Dit lijkt zeer sterk op de samenstelling waaruit het skelet van een dier bestaat. (Werth, 2004, pp.2-3) Zo is het ook bij Santiago Calatrava, een Spaanse architect, die een combinatie brengt van constructieleer en architectuur. Wie zijn werk en schetsen van het menselijke lichaam verkent, herkent dit ook in zijn bouwwerken. In het torengebouw Turning Torso in Malmö verwijst Calatrava rechtstreeks naar een draaiende ruggengraat. Zelf haal ik de inspiratie ook uit het menselijk lichaam, de gewrichten, en wordt dit verwerkt tot sieraden. Callatrava neemt het menselijk lichaam en brengt dit tot een bouwwerk.
Santiago Callatrava – Turning Torso sketch - 1995
Santiago Callatrava -Turning Torso - 2005
10
5. Artistiek onderzoek Het idee was om 3D geprinte sieraden af te leveren die geïnspireerd zijn op de menselijke gewrichten. Het was voor de hand liggend om eerst te experimenteren met beenderen om duidelijk te zien hoe deze in elkaar zitten. Met de vormgeving werd gespeeld door de onderdelen in te scannen naar een 2D beeld. Wanneer er een ontwerp getekend was van de ingescande beenderen, werd dit zodanig abstract uitgetekend dat het ontwerp niet meer leek op de beenderen. Tot slot werd de beweging toegevoegd via het 3D programma. Het is geïnspireerd op gewrichten hoe ze in elkaar zitten en elkaar in beweging brengen. De manier hoe ze in elkaar zitten in een schakelketting is belangrijk, net zoals de gewrichten de lichaamsdelen vasthouden in het lichaam.
Lenaerts Jill – beenderen – 2014
Lenaerts Jill – Illustrator – 2014
Lenaerts Jill – MoI3D – 2014
Doorheen het project zijn een aantal 3D ontwerpen geprint. Er kon makkelijk gespeeld worden met de grootte en het materiaal waarin het geprint werd. Als er voldoende ontwerpen waren, konden ze samen geüpload worden via een site van het bedrijf ‘Shapeways’, dat objecten producteert via het 3D printen. Hier manifesteerde zich een probleem: ik veronderstelde dat 3D printen snel en goedkoop was, hetgeen dus niet het geval was voor dit onderzoek. Daarom deed ik afstand van het 3D printen om over te schakelen naar hout.
11
Het 3D tekenen beperkte me in het ontwerpen van verschillende vormen. Het niet kunnen werken met de handen gaat volledig verloren als men ontwerpt via 3D tekenen. Dankzij de stap naar het bewerken van hout zijn er nieuwe inzichten en oplossingen gekomen, die niet mogelijk waren bij het ontwerpen in een 3D programma. Ik gebruikte de eerste 3D geprinte delen als uitgangspunt voor het houtdraaiwerk. De keuze van het hout is doordat de allereerste protheses, bij de Egyptenaren, ook uitgevoerd waren uit hout. Om het hout te bewerken, maak ik gebruik van de houtdraaibank. Het hout wordt opgespannen tussen twee pinnen. Hierin kan men verschillende diktes van hout opspannen om ze te bewerken met verschillende beitels. Je kan zowel vierkante als ronde stukken hout opspannen. Als je voor het vierkante hout kiest, moeten de hoeken afgesneden worden om sneller tot een ronde vorm te komen. In dit geval is het het meest voor de hand liggend om te vertrekken vanuit een al ronde vorm. Het draaiende stuk wordt in kleine stukken onderverdeeld en op de kopse kanten hol uitgefreesd, om zo sieraden te bekomen. De schakels passen in elkaar net zoals de gewrichten in elkaar zitten. Om deze stukken te verbinden, tracht ik zo dicht mogelijk de pezen, ligamenten en spieren na te bootsen, die net zoals in het menselijke lichaam de beenderen en gewrichten vasthouden en doen bewegen. Om net die flexibiliteit te evenaren, opteerde ik voor de flexibele variant van de giethars, wat vergelijkbaar is met silicone. Om nog dichter tot het lichaam te komen, worden de siliconen gekleurd in huidtinten. De silicone onderdelen zijn gevormd via de lasersnijder, die heel precies de juiste afmeting uitsnijdt, en aanpast aan elk los houten onderdeel zodat ze elkaar stevig ondersteunen en met elkaar bewegen. De volgende foto’s staan op volgorde van hoe mijn werk evolueerde.
12
1
2
3
5
8
4
6
7
9
13
6. Ontwerpers De keuze van de ontwerpers is natuurlijk naargelang ze mij inspireren en doen prikkelen met hun ideeën en visies. 6.1. Christoph Zellweger De Zwitserse ontwerper Christoph Zellweger concentreert zich in zijn werk en in zijn boek ‘Foreign Bodies’ op de definitie van lichaamsdecoratie die hij in een bredere context plaatst. Zellweger kiest ervoor om sieraden te maken voor veel redenen, maar de relatie met het lichaam is voor hem een drijvende kracht. (Zellweger, Foreign Bodies, p. 6, 42) De titel ‘Foreign Bodies’ zijn implantaten die voor medische redenen ingeplant worden in het lichaam. Zellweger vindt het niet nodig dat deze vormen van implantaten in het lichaam worden geplaatst. Hij ziet ze als juwelen die uitwendig op het lichaam gedragen kunnen worden. Vreemde voorwerpen zoals protheses zijn bedoeld om verborgen te blijven, wat geeft dat het dragen van de protheses op het lichaam, hier tot één esthetisch verhaal versmolten wordt. (Zellweger, Foreign Bodies, p. 94)
Christoph Zellweger – Foreign Bodies: Hip piece – 2002
Zellweger past binnen mijn concept omdat hij werkt met protheses. ‘Een sieraad past zich aan het menselijke lichaam aan net zoals een gewrichtsprothese zich tot het skelet gedraagt.’ is een duidelijk citaat dat relevant is in mijn werk. Door de bewegende stukken in mijn werk, past het zich automatisch aan aan elk lichaam. Om een prothese te ontwerpen moet de focus liggen op het functionele, het meebewegen, en het esthetische aspect, een conceptueel sieraad als eindresutaat.
14
Zellweger heeft verschillende paden van uitwerking. Zo neemt hij aan dat riemen en harnassen vaak voor het ondersteunen en het beschermen van het kwetsbare lichaam dienen. In het werk ‘Body Supports’ zijn de ontwerpen gemaakt van leer of natuurrubber die een emotionele prothese worden voor de hedendaagse individuen. (Zellweger, Foreign Bodies, p. 110)
Christoph Zellweger – Body support - 2006
6.2. Peter Hoogenboom Deze Nederlandse ontwerper past de hedendaagse technieken toe op porselein. Al van het begin van de mensheid willen we ons versieren met behulp van klei. Hoogenboom streeft ernaar om het concept van klei en het lichaam als ornament te herintroduceren. Door nieuwe technieken vindt hij een manier om kleine keramische kralen te ontwikkelen die soepel meebewegen met het lichaam. Om zijn sieraden licht te houden, giet hij holle elementen die toch een gesloten vorm hebben om een sterk en draagbaar sieraad verkrijgen. ( Guyomarc’h, 2014)
Peter Hoogenboom – Handle with care – 1995
15
Het zoeken hoe de keramische kralen meebewegen met het lichaam in het werk van Hoogenboom is identiek aan mijn sieraden. Hij giet zijn holle vormen, ik maak de holte in het hout om ze zo in elkaar te laten bewegen als een kogelgewricht, om tot slot beide een afgewerkt sieraad te krijgen. 6.3. Karen Wuytens Karen Wuytens, docente aan de Mad-faculty te Hasselt, vertrekt vanuit het archetype van een waterkruik. Deze waterkruik is rond 280 voor Christus ontdekt bij een opgraving van Meroë in 1910 . De kruik bestaat uit twee delen: een bolle vorm en aansluitend hierop de gietmond. Ze keek hoe dit archetype van de kruik omgevormd kan worden naar sieraden. De bolle basisvorm kreeg het beeld van een parelsnoer en de gietmond zorgde voor de verbinding tussen de schakels. De vorm van de kruik bleef hoofdzakelijk behouden, maar past functie, materiaal en techniek aan. Karen Wuytens werkte hiervoor samen met ‘Materialise’, een bedrijf gespecialiseerd in het 3D-printen. Voorheen kenden we deze techniek, die in eerste instantie gebruikt werd voor medische doeleinden. “Bij de ontwikkeling van sieraden en objecten zocht ik in het verleden reeds vaak bewust naar hedendaagse materialen en technieken die niet gebruikelijk zijn binnen het ambacht van sieraden en objecten. Bij de start van dit onderzoek was dit ook het geval voor het werken met 3D-printen.” (Karen Wuytens) De werkwijze die Wuytens hanteert heeft een verlies van het lichamelijk contact met het ontwerp tijdens het ontwerpproces waardoor het vakmanschap lijkt te verdwijnen. (Wuytens, play, pp. 3-4)
Karen Wuytens - Girl with a pearl large – 2011
16
“Ik zocht naar mogelijkheden van deze techniek, waarbij ik sieraden en objecten ontwierp die vormelijk onmogelijk zouden zijn met andere technieken.” Karen Wuytens koos ik vooral omdat zij ook werkt met 3D printen. Een bol in een holle bol verkrijgt men makkelijk via 3D printen. Via hout biedt dit de mogelijkheid door middel van het hout diep uit te vrezen. 6.4. Hannah Joris ‘Via the Body’, is een onderzoek naar hoe het menselijke lichaam moeilijkheden heeft en waarmee we geconfronteerd worden in onze maatschappij. De confrontatie met de toeschouwer wordt versterkt door een directe relatie met het menselijk lichaam. (LUCA) Het geeft de mogelijkheid om na te denken hoe kwetsbaar het lichaam is en dit gemeenschappelijk is als haar objecten. De rode draad in haar werk is de fascinatie voor het menselijk lichaam. Hannah Joris is geïnteresseerd hoe het lichaam, een strijd voert hoe we tegenover de natuur, de samenleving en de cultuur staan. (Design Vlaanderen) Het zijn hedendaagse juwelen als beeldhouwkunsten, die versterkt zijn door afwisselingen in materialen zoals metalen haken en pinnen, groottes en draagbaarheid. (PXL, 2013)
Hannah Joris – Cura Posterior IX
Met deze ketting weerspiegelt ze de kwetsbaarheid door de botten te rijgen en te verzamelen. Door botten in haar werk te integreren hoopt ze de drager als de kijker tegelijk te confronteren. Het laat ons nadenken over de relatie tot ons eigen lichaam. (Design Vlaanderen) Hannah Joris koos ik omdat ze haar inspiratie uit het menselijke lichaam haalt en botten verzameld, net zoals ik de inspiratie uit het menselijk lichaam haal maar specifiek de gewrichten.
17
Besluit ARTROPLASTIEK is een onderzoek naar het vormelijke en het functioneren in beweging. In eerste instantie heb ik geëxperimenteerd met allerlei vormen vanuit beenderen die mij de mogelijkheid gaven om te spelen met abstracte vormen, kleuren en keuzes van materiaal. Voor de kleur bleef ik het dichtst bij de huidtinten. De stap om over te schakelen naar hout gaf mij een nieuw beeld om snel in te zien wat wel en wat niet kan functioneren. Het gaf een snellere verbinding tussen het maken en het ontwerpen, wat ik niet had met het 3D tekenen. De moderne technologie bleek ontoereikend te zijn om mijn creativiteit te ontplooien. Het tactiele, het nauwe contact met het materiaal hout was een belangrijk aspect. Tot dat besef kwam ik na een hele ontdekkingstocht, die startte bij de Industriële Revolutie en eindigde in een collectie houten sieraden. Ik kan hieruit besluiten dat het kogelgewricht de basis is in mijn werk en naarmate mijn project vordert zal de vorm en de functie aangepast worden. Tot slot kan ik concluderen dat de verschillende gewrichten van het lichaam voor mijn werk een belangrijke inspiratiebron waren, maar dat het ene gewricht beter toepasbaar of bruikbaarder was dan het andere. Met de keuze voor het ontwerpen van houten werkstukken in combinatie met andere materialen, voel ik me sterk gewapend om dit masterjaar positief af te sluiten.
18
Dankwoord In de eerste plaats wil ik mijn docenten David Huycke, Audi Pauwels en Bert Willems bedanken voor hun hulp die zij mij boden tijdens de studio’s. Mijn dank gaat nogmaals uit naar Audi Pauwels, ditmaal voor zijn begeleiding bij mijn masterscriptie. Dank ook aan Dr. Stan Hendrickx voor de opvolging van deze scriptie. Ongetwijfeld gaat mijn dank uit naar mijn klasgenoten voor de goede steun tijdens de moeilijke periode. Tot slot ook een woord van dank aan Chris Vliegen en Ivo Lenaerts voor het nalezen van deze scriptie en mijn familie en vrienden voor de steun en motivatie.
19
Bibliografie Literaire bronnen CALATRAVA (S.). Sculptectures. Luik, Euro Liège TGV, pp.5-6, 8-9. ROSS (S.). De Industriële Revolutie. Harmelen, Ars Scribendi, 1999, p.6, 10, 14 en 22. SCHULER (M.) & WALDMANN (W.). De nieuwe atlas van het menselijk lichaam. Utrecht, Veltman, 2011, pp. 82-85. SMITH (N.). De Industriële Revolutie. Etten-Leur, Ars Scribendi, 2002, p. 10. WERTH (B.). De architectuur van het menselijk lichaam. Utrecht, Doubleday, 2004, pp. 2-3. WUYTENS (K.). Redefining desifn and the development of a design model for designers of jewellery and object – play. pp.4-5. ZELLWEGER (C.). Foreign Bodies. Barcelona, Actar Pro, p. 6, 42, 94, 114-121. Internet Bronnen BKRK. (2014). Bokrijk. Opgeroepen op: 25 04 2015, van Bokrijk: http://www.bokrijk.be/nl/ontdek-bokrijk/openluchtmuseum/bkrk Dezeen. (2012). Technology and design: the digital industrial. Opgeroepen op: 17 04 2015, van Dezeen: http://www.dezeen.com/2012/06/26/technology-and-design-the-digital-industrialrevolution/ Engineering for change (2011). A low-cost prosthetic gives legs to amputees in the developing world. Opgeroepen op 17 04 2015, van Engeneering for change: https://www.engineeringforchange.org/news/2011/03/06/a_low_cost_prosthetic_ gives_legs_to_amputees_in_the_developing_world.html Galerie Noel Guyomarc’h. (2014). Peter Hoogenboom. Opgeroepen op: 30 04 2015, van Galerie Noel Guyomarc’h: http://www.galerienoelguyomarch.com/?page_id=1141&lang=en
20
Gibbard (J.).Open hand project. (2013). Opgeroepen op: 30 04 2015, van Open hand project: http://www.openhandproject.org/ Luca Arts. Hannah Joris. Geraadpleegd op 06 05 2015, van Luca Arts: http://www.luca-arts.be/nieuws/hannah-joris-body Medgadget (2013).Update on the JaipurKnee: A Prosthesis for The Developing World. Opgeroepen op 17 04 2015, van Medgadget: http://www.medgadget.com/2013/08/update-on-the-jaipurknee-knee-joint-fordeveloping-world-amputees.html Motherboard (2013). Wooden legs and duck feet: a brief history of prosthetic innovation. Opgeroepen op: 18 04 2015, van Motherboard: http://motherboard.vice.com/nl/blog/wooden-legs-and-duck-feet-a-brief-historyof-prosthetic-innovation News Discovery (2012). Ancient Egyptian Fake Toes Earliest Prosthetics. Opgeroepen op 01 05 2015, van News Discovery: http://news.discovery.com/history/ancient-egypt/ancient-egypt-wooden-toesprosthetics-121002.htm Pantelis (N.). Is 3D-Printing een hype? In: De Standaard, 28 10 2013. Opgeroepen op 21 12 2014, van De Standaard: http://www.standaard.be/cnt/blnpa_20131028_001 PXL. Doctoraatsonderzoek Hannah Joris. Opgeroepen op 06 05 2015, van PXL: https://www.pxl.be/Pub/Startpagina_Onderzoek/Projecten/MADFAC/Doctoraatsonderzoek-Hannah-Joris-Via-het-lichaam-Uitdrukkingen-van-demenselijke-conditie-via-het-lichaam-in-de-hedendaagse-juweelkunsten.html?cel=GUID-A93865D37DF44181A4FAFF19F578C749 Rijkdienst voor Ondernemend Nederland. Louzada (K.). 3D-printen van medische implantaten en protheses. Opgeroepen op: 30 04 2015, van Rijkdienst voor Ondernemend Nederland https://www.rvo.nl/sites/default/files/2014/03/VS%203d%20printen%20medische %20implantaten.pdf Wikipedia (2015). Gewricht. Opgeroepen op 08 12 2014, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Gewricht
21
Wikipedia (2015). Houtdraaibank. Opgeroepen op 01 05 2015, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Houtdraaibank Wikipedia. (2015). Industriële revolutie. Opgeroepen op: 17 04 2015, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie#Derde_industri.C3.ABle_ revolutie Wikipedia (2013). Schakelketting. Opgeroepen op 23 12 2014, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Schakelketting Wikipedia (2015). 3D-Printer. Opgeroepen op: 21 12 2014, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/3D-printer Z33. Christoph Zellweger. Opgeroepen op 08 12 2014, van Z33: http://www.z33.be/kunstenaars/christoph-zellweger Afbeelding Afbeelding 1: Lenaerts Jill Afbeelding 2: Lenaerts Jill Afbeelding 3: Lenaerts Jill Afbeelding 4: Lenaerts Jill Afbeelding 5: Lenaerts Jill Afbeelding 6: Lenaerts Jill Afbeelding 7: Lenaerts Jill Afbeelding 8: Lenaerts Jill Afbeelding 9: Lenaerts Jill Apparat. Handle with care. Opgeroepen op: 30 04 2015, van Apparat: http://www.apparat.be/artwork/handle-with-care/#2 Design Vlaanderen. Hannah Joris: Cura Posterior IX. Opgeroepen op 06 05 2015, van: Design Vlaanderen:
22
http://designvlaanderen.be/product/cura-posterior-ix D-Rev. (2010). Remotion Knee Project. Opgeroepen op: 16 04 2015, van D-Rev: http://d-rev.org/projects/mobility/ Hoogenboom (P.). Opgeroepen op: 30 04 2015, van Peter Hoogenboom: http://www.peterhoogeboom.nl/ Kupperswuytens. Portfolio: Girl with a pearl large. Opgeroepen op 30 04 2015, van Kupperswuytens: http://www.kupperswuytens.com/portfolio/girl-with-a-pearl-large Slideplayer. Anatomie: botten en gewrichten. Opgeroepen op 01 05 2015, van Slideplayer: http://slideplayer.nl/slide/2234364/ Zellweger (C.). Relic. Opgeroepen op 08 12 2014, van Christoph Zellweger: http://www.christophzellweger.com/wk/relic Zmescience. Meet the slickest, meanest 3-D prosthetis yet. Opgeroepen op 17 04 2015, van Zmescience: http://www.zmescience.com/research/technology/3d-prosthetic-william-root042323/
23
