ArtJournal. Alle Maskers Af

ArtJournal Diepte interview met curator en kunstenares Miriam Groenen

Verstilde beelden vol emotie. Lees meer over Carla Bogaard - Vos

Zaterdag 8 november 2014

Lees meer over de kunstenares achter de komische, langgerekte, emotievolle mensfiguren zoals ‘Missing You’ hier links

Alle Maskers Af > pagina 2 & 3

Miriam Groenen presenteert in samenwerking met Stichting KuBra: ‘Alle Maskers Af : De puurheid van de menselijke emotie in expressionistische en experimentele portretten’ - 8 t/m 16 november 2014. GILZE Als curator zocht Miriam Groenen een twaalftal kunstenaars bij elkaar die allen werken met het thema 'de puurheid van de menselijke emotie in heel zijn doen en laten'. Geen gecultiveerde maskers, geen geposeerde gezichten met gemaakte glimlach, maar momentopnames waarin je je masker even vergeet en laat zien wie je echt bent, hoe jij je echt voelt en wat er in jou om gaat. Puurheid en eerlijkheid zijn thema’s waar alle geselecteerde kunstenaars mee werken.

Maar ook lieflijke beelden, geïnspireerd door de liefde die in ieder mens aanwezig is, zoals in het werk van An Brzoskowski. Claartje van Oosterum omschrijft dit proces dat bestaat uit het invoelen en zien van de mens achter de mens, als een soort spirituele gebeurtenis. Maar of het nu emoties zijn van de geportretteerden of van de kunstenaar zelf die zijn eigen emoties spiegelt in het portret van de ander, het resultaat is de mens met een verhaal dat de

> pagina 4

(stadsgedichten op rijm) en door zijn vlekkendichten, in samenwerking met kunstenares Mirjan van Hel. Het belooft een bijzondere opening te worden waarbij alle exposerende kunstenaars aanwezig zullen zijn voor een De expositie ‘Alle Maskers persoonlijke toelichting op Af’ zal op zaterdag 8 novem- hun werk. ber 2014 officieel en al rijmend geopend worden door de Bossche dichter Emiel Bootsma, bekend van zijn ludieke stadswandelingen door ’s-Hertogenbosch toeschouwer zelf mag invullen. Jij kijkt door je eigen masker, via het masker van de maker, naar het masker van de geportretteerde. Welk masker zet jij op? Of nog beter... welk masker durf jij af te zetten?

Het omvormen van de materie in iets dat een glimlach, woede of een traan kan oproepen heeft iets magisch. De resultaten van deze worsteling zijn gezichten waaruit kracht te lezen is en lichamen die vanuit oerinstincten reageren, zoals bij de barende vrouw van Antoinette Donkers-Dekker.

Lévinas

essaybundel “Het menselijk gelaat”. Op dat werk en de door Richard Sleegers uitwerking daarvan door Emmanuel Lévinas (1906- Joachim Duyndam en Jan 1995) was een Joods-Frans Keij, zijn deze regels proza filosoof, van Litouwse gebaseerd. afkomst en wijsgerig gezien een fenomenoloog en existen- MASKERS OP tialist. Een van zijn bekendste “Kijken in de ogen van de werken in het Nederlands is de Ander, doet een appèl op mij.

> pagina 11

Zijn naakte gelaat zegt mij: “Ik ben een Ik, net als Jij, en Ik verdien het om gezien te worden, zoals Ik ben.” Wie ben ik om de ander dan een masker op te zetten? Tot mijn spijt moet ik zeggen, dat ik dat vaak wél doe. Een masker dat zegt: ‘meester’, ‘agent’, ‘Marokkaan’, ‘aso!’,... of

erger nog. Dan wil ik me even niet verantwoordelijk voelen: dat ik ‘iets’ met je moet. “Zal ik je een bad geven?”, vraag ik opeens. Het schaamrood komt ons op de kaken. “Ik ken je maar net”, is het antwoord. Tja, en ik ben je moeder niet.”

MASKERS AF “ We doen allemaal mee aan de sociale maskerade, op onze eigen manier: in onze politieke correctheid, of juist in onze kunstzinnigheid. Want, we nemen rollen aan, en vereenzelvigen ons daarmee. Ik ben die-en-die...en ik ben... Maakt u de zin maar voor uzelf af. Zo verwerven we ons een plek tussen gelijkgezinden, of juist in weerwil van anderen. Wat zou nu echt tegendraads zijn? Als je écht jezelf zou zijn. Wie je bent, niet wat je bent. Naakt, als een baby, met je eigen taal, weerloos. We zijn ver gegaan in het weerbaar maken van onszelf. Harde schillen; duidelijke grenzen. Laten we emotie er nog uit? Laten we de ander nog wel toe? Ja, in die momenten waarop klanken beroeren, beelden betoveren of woorden strelen, maken wij ons masker doorlaatbaar en delen we het moment. Dan wordt liefde weer een echt woord. Als we nu eens handen vasthielden.”

2 ArtJournal Diepte-interview met curator en kunstenares Miriam Groenen Welke opleidingen heb je gevolgd? Van 2003 tot 2007 heb ik mijn kunstopleiding gevolgd aan de AKV St.Joost in Breda. Aanvankelijk was het de bedoeling om interieurarchitect te worden, de enige opleiding die ik binnen de kunstacademie mocht volgen omdat mijn ouders vonden dat ik een écht vak moest leren waar ik later mijn brood mee kon verdienen. De autonome beeldende kunst was dus geen optie. Gelukkig maar, want daar was ik op 18-jarige leeftijd nog helemaal niet klaar voor. Al snel bleek echter dat mijn interesse veel meer lag in de vrijheid van het experiment, in het gevoel van het materiaal en in het ruige doen in plaats van het pietje precies uitsnijden van alle onderdelen van een maquette. De schilderen tekenlessen vond ik eigenlijk veel leuker dan mijn lessen bouwkunde en het ruige werk in de metaalwerkplaats vond ik heerlijk. Ik heb zowat alle studies van de academie uitgeprobeerd, van architectuur naar grafisch ontwerp, naar illustratie, textiel, autonome kunst om uiteindelijk af te studeren met een meubelstuk dat eerder een kunstzinnig object was geworden dan een functionele tafel. Ná mijn tijd op de kunstacademie had ik ineens heel erg de behoefte aan theoretische vakkennis, waardoor ik mijn studie voort zette aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten, om mijn 1e graads bevoegdheid te halen voor docent Beeldende Kunst en Vormgeving. Met mijn basis als part-time docent had ik tijd en geld genoeg om mezelf op kunstzinnig vlak te blijven ontwikkelen en ben ik uiteindelijk terecht gekomen in de autonome schilderkunst.

ken, zodat ik niet voor niets heb geleefd. Eigenlijk is er ook geen andere optie voor mij, ik ben nergens anders goed in. Alles waar ik goed in ben heeft te maken met creativiteit. Ik hou enorm van dansen en ook daar vind ik voornamelijk de moderne dans super interessant. Dansen gevoed door je eigen emoties. Daarnaast ben ik ook muzikaal, ik speel piano, enigszins gitaar en ik zing sinds juni in de band Wide-Awake. De reden dat ik voor die band heb gekozen is omdat alle muziek zelf geschreven wordt, zowel muzikaal als tekstueel en ik zo ook daar mij ei kwijt kan. En daarnaast schilder ik natuurlijk. Het is tijd voor mezelf. Tijd waar ik in alle rust werk aan mijn persoonlijke ontwikkeling op beeldend vlak. Het kunstenaarschap is misschien zelfs wel ontstaan vanuit enige onzekerheid. Door middel van mijn creaties - of dat nu dans, zang of kunst is - kan ik de wereld laten zien

waar ik goed in ben en kan de wereld op haar beurt op mij reageren. Deze feedback heb Waarom ben je kunstenaar ik nodig om te blijven bestaan. geworden? Het kunstenaarschap is voor Waar komt voor jou de mij een mogelijkheid om interesse in de mens mezelf tot uitdrukking te vandaan? brengen. Ik wil mezelf laten Als middelbare scholier moest horen, mezelf laten zien. Ik ik op een gegeven moment een heb de behoefte om iets achter studiekeuze maken. Voor mij te laten op deze wereld, iets stond de kunstacademie wat men aan mij doet herden absoluut op de eerste plaats,

maar natuurlijk had ik ook een back-up plan: Psychologie. Het is niet dat ik een enorm vervelende jeugd gehad heb, maar een zorgeloos leven was het ook zeker niet. Dat doet natuurlijk wat met je, maar het maakt je ook bewust van het eventuele leed bij anderen. Ik begon te ontdekken dat ik

chaotisch oogt, maar zo prachtig mooi is in zijn expressie. Kijk bijvoorbeeld naar de werken van Mark Rothko of naar de werken van Anselm Kiefer. Maar ook naar portretkunstenaars als Guy Olivier, Christiaan Lieverse, Julian Kimmings, Edo Kaaij en Lita Cabellut. Vanochtend

'Ik heb de behoefte om iets achter te laten op deze wereld, iets wat men aan mij doet herdenken, zodat ik niet voor niets heb geleefd.' andere mensen wilde helpen, om zo misschien ook wel mezelf te helpen. Deze interesse heeft zich uiteindelijk ontwikkeld in mijn rol als docent en mentor, maar natuurlijk ook in het thema ‘Alle Maskers Af’, de mens in haar puurste vorm, in mijn autonome kunst. Ik hou niet van nep gedoe, wees jezelf en wees trots op wie je bent. Dat maakt jou jou en niet één van velen. Wees niet bang om je kwetsbaar op te stellen, want dan zul je ook juist geluk ervaren. Niemand houdt het vol om altijd een gecultiveerd masker te dragen. Waarom zou je ook?

Wat inspireert jou naast het menselijk lichaam nog meer wat van invloed is op jouw kunst? Wat mij bijzonder interesseert zijn experimentele technieken en gelaagdheid in kunst. Als ik galerieën of musea binnen loop dan loop ik de traditionele kunst vaak voorbij om direct door te gaan naar de experimentele kunst, die misschien bevreemdend of

vond ik weer zo’n pareltje: Koen de Vries met zijn gedeformeerde, chaotische bustes die eruit zien alsof ze net in elkaar geslagen zijn. Ik hou enorm van het experiment en probeer zelf altijd nieuwe technieken te vinden om mijn emotie in uit te drukken. En als ik om mij heen kijk valt er nog zoveel te leren en uit te proberen. Welke emotie kan jou het meeste vangen? Emoties van blijdschap zien we al zoveel om ons heen, waardoor neppe blijdschap nauwelijks van echt te onderscheiden valt. Wat we daarentegen niet zo vaak zien is de emotie van angst, verdriet, onzekerheid en verslagenheid. Emoties waarmee we onszelf niet graag associëren. En juist deze emoties vind ik zo mooi, omdat ze zo echt zijn. Ik kom niet uit een pratersfamilie. Je hangt je vuile was niet buiten was een veel gebruikt gezegde. Misschien heb ik juist daarom zoveel behoefte om te praten. Over datgene waar je normaal niet over spreekt. Inmiddels heb ik een manier gevonden om mijn emotie via dans, muziek en dus ook poëzie en beeldende kunst te uiten. Als docent probeer ik ook mijn leerlingen zover te krijgen dat zij zich durven te uiten via de beeldende kunst. In mijn schilderijen verwerk ik positieve emoties als zelfzekerheid en blijdschap, maar zeker ook emoties als onzekerheid, verdriet, verslagenheid en wederopstanding. Ik probeer emoties op te roepen en zo gesprekken uit te lokken. Ik hou mensen een spiegel voor waarin zij zichzelf hopelijk durven herkennen. Ik probeer een wereld te openen

waarin mensen durven te delen. Welke reacties lok je uit bij het publiek? Het publiek moet vaak even wennen aan mijn werk. In eerste instantie vragen zij zich af waarom de mensen niet lachen. Later worden zij gevangen door het schilderij en kunnen het niet meer los laten. Soms barsten zij in tranen uit. De schilderijen openen herinneringen aan personen/gebeurtenissen en mensen vertellen mij hun persoonlijke verhaal. Op deze manier heeft kunst een haast therapeutische werking en dat vind ik fantastisch. Hoe ontstaan jouw kunstwerken? Mijn kunstwerken ontstaan altijd vanuit een pure emotie. Een foto die ik heb gevonden of heb gemaakt vormt het uitgangspunt van het portret. De reden dat ik geen levende modellen gebruik is omdat emoties momentopnames zijn. Een emotie is niet af te dwingen en ook niet lang vol te houden. Het zit vaak in de kleinste details. Foto's ‘snapshots’ daarentegen zijn geduldig. Over het algemeen maak ik meerdere foto’s van dezelfde persoon om uiteindelijk de meest pakkende foto uit te kiezen om mee aan de slag te gaan. Hoewel dit proces vaak zeer tijdrovend is, gebruik ik de foto alleen voor de eerste opzet. Ik vind het belangrijk dat ik de karaktertrekken kan vangen en dat de emotie waar ik zo naar op zoek was op mijn doek staat. Maar zodra dit gelukt is, gooi ik de foto weg om er nooit meer naar te kijken. Dan moet het portret een eigen leven gaan leiden en moet er ruimte zijn voor mijn eigen emoties en karaktertrekken. Het proces daarna is het proces van snelle lagen verf boven op elkaar. Ik werk met acryl als basis omdat dit materiaal zoveel diverse mogelijkheden biedt. Enorm verdunnen, zodat het bijna een aquarel wordt, of rechtstreeks uit de tube, zodat het zo dik is als olieverf. Daarnaast kun je het materiaal combineren met de meest uiteenlopende structuren en is de verf relatief snel droog. Ik

ArtJournal 3 hou van snelle acties, een veeg hier, een streep daar. Gedetailleerd werk ga ik uit de weg, omdat het de expressie van de emotie naar mijn idee in de weg staat. Wel schilder ik laag over laag, zodat er uiteindelijk van achter de transparanties enorme dieptevelden tevoorschijn komen. Schilderijen die er zo simpel uit zien, verschuilen vaak een enorme gelaagdheid aan kleur en textuur. Dat vind ik interessant. Zo blijf je kijken. De meeste nadruk ligt in mijn portretten op de ogen. Vervolgens is de rest van het gezicht belangrijk. De haren zijn veelal niet meer dan een beetje kleur in enkele verfstreken en in de achtergrond is niets herkenbaars meer terug te vinden, puur kleur, structuur en techniek.

mooiste galeries en musea willen hangen. Kunnen leven van mijn kunst zou ik natuurlijk enorm gaaf vinden. Maar voor nu wil ik mezelf eerst nog heel erg blijven verbeteren. Ik wil net zo bekend zijn als Marlene Dumas, net zo experimenteel als Lita Cabellut en Guy Olivier, net zo expressief als Julian Kimmings, net zo vrij/speels als Tamara Muller en Caroline Westerhout en net zo vernieuwend als Christiaan Lieverse. Welk werk neemt voor jou een speciale plek in? Het werk dat het dichtst bij mij staat is Self Punishment uit 2014. Het is een redelijk recent schilderij waarin ik voor mezelf de uitdaging zocht om heel dicht bij mijn eigen

Hierdoor lijkt het net alsof iedereen enorm succesvol en gelukkig is, waardoor iedereen op zijn beurt zich diep ongelukkig voelt, omdat zijn/haar leven minder spannend is dan dat van een ander. Kunstenaars tonen op internet welke exposities ze draaien, welke werken verkocht worden, welke eervolle vermeldingen ze hebben ontvangen of welke prijzen ze in ontvangst hebben mogen nemen. Ze melden welke positieve reacties ze krijgen op hun werk. Wat ze niet laten zien zijn de mislukte probeersels, de zoveelste tegenslag die overwonnen moet worden of de dalende verkoop. Hierdoor voel ik mij soms een mislukking en voel ik mij onzeker over mijn werk. Puur kijkend

‘Ik wil net zo bekend zijn als Marlene Dumas, net zo experimenteel als Lita Cabellut en Guy Olivier, net zo expressief als Julian Kimmings, net zo vrij/speels als Tamara Muller en Caroline Westerhout en net zo vernieuwend als Christiaan Lieverse.’ Wat heb je als kunstenaar al bereikt waar je enorm trots op bent? Naast dat ik mezelf op beeldend vlak enorm heb ontwikkeld het afgelopen jaar vind ik vooral de enorme vaart waarmee ik de kunstwereld ben ingetreden enorm tof. Vorig jaar september trok ik de stoute schoenen aan om met mijn schilderijen naar buiten te treden en nu, een jaar later, heb ik al met diverse kunstmarkten en exposities meegedaan, is mijn werk vertegenwoordigd geweest door galerieën en werd ik door het platform Kunst in Twente uitgeroepen tot winnaar van Kunst in Ootmarsum. Mijn eerste verkopen zijn gerealiseerd. Daarnaast is mijn werk gepubliceerd in ‘Het Creatieve Vermogen van ’s- Hertogenbosch’ en volgend jaar maart heb ik al mijn eerste solotentoonstelling in theater ‘De Speeldoos’ in Vught. En wie weet wat me nog meer staat te wachten. Wat zou je als kunstenaar nog willen bereiken? Wat zijn je dromen? Natuurlijk zou ik graag super bekend willen worden en in de

emotie te kruipen zonder na te denken over hoe het publiek er op zou reageren. Niet alleen straalt dit schilderij verdriet uit en een lege blik in de verte, maar ook bevat het heel subtiel woorden/korte zinnen die met Self Punishment te maken hebben, zoals Ugly Thoughts, Never Good Enough, No, No, No… Ergens verstopt in het schilderij zit een klein hartje, dat staat voor het altijd brandende vuurtje dat mij uit de slechtste gedachten haalt om weer een positieve, nuchtere blik te kunnen ontwikkelen. Self Punishment gaat over mijn onzekerheid die ik soms voel als kunstenares, maar ook als persoon. Het gaat over de maatschappij die van ons verwacht dat wij altijd het beste uit ons zelf halen en dat het zelfs dan nog niet goed genoeg is. Op de social media zie je dagelijks de succesverhalen van al je vrienden en kennissen. Echt erge gebeurtenissen durven mensen meestal ook nog wel op internet te plaatsen, maar gevoelens als onzekerheid, de ‘normale’ negatieve gedachten van de mens, het ‘normale’ verdriet worden niet openlijk gedeeld.

naar mijn werk ben ik trots op waar ik al gekomen ben en op de vooruitgang die ik al heb geboekt. Maar vooruit kijkend wil ik nog veel meer. Ik wil nog veel beter worden dan ik al ben. Net zo bekend als.., net zo experimenteel als.., net zo expressief als.., net zo vrij als.. en net zo vernieuwend als.. . En als ik dat doel bereikt heb, heb ik waarschijnlijk een nieuw doel gecreëerd dat heel ver voor mij ligt. Het is Nooit goed genoeg en dat is enorm frustrerend.

4 ArtJournal Interview met kunstenares Carla Bogaard - Vos Waarom ben je kunstenaar geworden? Kunstenaar ben je….dat wordt je niet….plots is er een moment dat je er echt iets mee gaat doen…. En vanaf dat moment neemt het beeldend bezig zijn steeds meer bezit van je het wordt een levenswijze, een noodzaak: Een beeld, een lijn, een schaduw, een beweging, een moment, een geluid, een windvlaag, de stilte, de onrust en de rust, een woord, een blik….alles komt binnen en wordt opgeslagen. In mijn eigen atelier komen de indrukken samen en probeer ik ze te verwerken in een nieuw verstild beeld op doek of paneel. Ieder nieuw werk ervaar ik als een zwerftocht: zoekend, ontdekkend. De vraag wat de mens beweegt en wat hen verbindt, waar komen we vandaan en waar gaan we naar toe …dat probeer ik in mijn werken vast te leggen. “Oude sporen en nieuwe stappen”. Hierin gebruik en hergebruik ik verschillende materialen en technieken. Vaak is een foto de start van een nieuw werk: een foto uit de oude doos, uit de krant of zelf gemaakt ergens op mijn eigen levenspad. Het werk is klaar als de blik van de kijker naar het doek blijft gaan en in alle rust de zwerftocht over kan nemen…...….pas dan ben ik tevreden. Ik probeer in mijn werk een verhaal te vertellen maar streef daarin naar grote stilte. Wellicht ontstaan vanuit een behoefte iets van verbintenis vast te leggen, soms knellend, soms los, maar altijd van belang in: “vaste knopen en losse draden“ Dat blijft de grote uitdaging. Welke opleiding heb je gevolgd of ben je autodidact? Mijn werkzaamheden als verpleegkundige, mijn rol in het opgroeiend gezin, de kunstopleidingen in Arendonk en Utrecht, jarenlange mantelzorg en mijn huidige werk als vrijwilliger in een hospice hebben mij gebracht waar ik nu ben en ik hoop me nog

verder in mijn kunst te ontwikkelen. Na een paar jaar van hechtere samenwerking in kunstverbanden blijkt het “solistische” pad voor mij werkzamer en geeft het mij de meeste vrijheid tot ontwikkelen.

Welke materialen en technieken gebruik je en waarom gaat daar juist jouw interesse naar uit? Experimenteren met materialen heeft me lang geboeid, maar langzaam aan gaat mijn interesse vooral naar acryl en olie op waterbasis. Persoonlijke materialen blijf ik gebruiken in de persoonlijke opdrachten.

Wat inspireert jou naast het menselijk lichaam nog meer wat van invloed is op jouw kunst? Verbondenheid is de rode draad in mijn werk:

Welk werk –van jezelf- is voor jou belangrijk/neemt een speciale plek in? Vaste knopen en losse draden: een tweeluik gemaakt als persoonlijk monumentje voor mijn moeder: afgebeeld haar Wat hoop je dat jouw werk stoel en erin verwerkt haar met anderen doet? borduurdraden om haar macht Ik hoop op een reactie van en onmacht in verbindingen herkenning en rust. naar anderen te duiden met letterlijk losse draden en vaste knopen.

Interview met kunstenares Tushi Nicolasen Waarom ben je kunstenaar geworden? Als kind vond ik tekenen erg leuk, maar vooral ook om de complimenten die ik daarbij kreeg van familie, buren en klasgenoten. Ik organiseerde als 10 jarige mijn eerste “expositie”. Kinderportretten die ik op het dressoir in de woonkamer had uitgestald tijdens een verjaardagsfeest van mijn vader. Warempel tante Margreet kocht een kinderportretje (a4 formaat) voor F1.75. Een heel kapitaal! Tijdens de middelbare school verwaterde mijn aandacht voor tekenen. Na de vervolgopleiding (PABO) was je blij als je

een baan aangeboden kreeg. Tekenen werd mijn hobby. Ik gaf met veel plezier buitenschoolse tekenles aan basisschool kinderen. Zelf volgde ik cursussen (tekenen/ boetseren en het maken van ruimtelijk werk ) aan de Vrije Academie de Lindenberg in Nijmegen. Samen met mijn man ben ik naar Afrika (Tanzania) getrokken om te werken aan een groot sociaal dorpsproject. Ook aquarelpapier/ aquarelverf ging mee in de koffer en daar heb ik veel plezier van gehad. Tientallen portretten van markante Afrikaanse “koppen” heb ik daar geschilderd. Veel heb ik

afgegeven. De portretten werden bewonderd en vaak van alle kanten aandachtig bekeken. Het op “de kop” bekijken was heel gewoon, ook al draaide ik het beeld steeds maar weer terug zodat ze het goed zouden kunnen bekijken. Ze bleven hardnekkig draaien om het portret van alle kanten te kunnen bekijken. Op een ochtend kwam ik één van de portretten op de markt tegen. Niet voor de verkoop! Het dikke papier was in keurige rechthoeken gescheurd en het lag op een wit stuk zeil naast een mand met zout. De eigenares, een zoutverkoopster, had geen verpakkingsmateriaal voor haar losse zout. Het portret, waar ze zo trots op was en thuis aan de deur had gehangen, moest eraan geloven. Ze draaide er keurige puntzakjes van. Dat zet je weer gelijk met twee benen op de grond! Kun je iets vertellen over jouw manier van werken? Mijn manier van werken is intuïtief. Steeds opnieuw beginnen alsof het de eerste keer is, wegpoetsen, overschilderen, afstand nemen. Het lijkt soms een strijd met verf en doek maar juist door de meerdere lagen verf, de onregelmatigheid geeft het vaak een extra dimensie aan mijn “mensen”. De onderwerpen komen meestal uit de dagelijkse werkelijkheid. Zo was een bezoek aan een verpleeghuis een inspiratiebron om de serie “dementie” te maken. Het zijn in de portretten niet de doorgroefde gezichten, maar de totale uitdrukking of beter de totale uitdrukkingsloosheid, die je blijft achtervolgen. En die heb ik getracht weer te geven.

Door welk thema word je geïnspireerd? Ik ben steeds op zoek naar “de ander”. Mijn huidige thema is: “De kunst van het ouder worden”. Ik heb me hierbij laten inspireren door de

Tijd Ze is de kleur van een herfstdag broos als een bladskelet. Ze is de ziel van deftigheid statig in naam en faam. Ze is de blik van melancholie vervaagd door de ervaring. Ze is de kwetsbaarheid ten top fijn als porselein. Onhoorbaar, haast sluipend loopt ze door de kille gang verleden voorbij toekomst onbepaald Ze is de herinnering die de leegte van de dag vult. Ze is het nu levend op rekening van de tijd. Haar tijd!

bekende Nederlandse filosoof Joep Dohmen. Juist nu we gemiddeld langer leven roept het de vraag op wat een goed leven en goed ouder worden zou kunnen zijn. (gerimpeld, strakgetrokken, productief zijn, creatief zijn, afhankelijk/onafhankelijk enz.) Juist in de “namiddag” van het leven komt het aan op zelfreflectie, opnieuw keuzes maken. Wie ben ik? Wat wil ik? Door onderzoek, discussie en oprechte nieuwsgierigheid komt dit thema langzaam tot uiting. Mijn uiting, waarvan ik anderen deelgenoot wil maken. Het werk is pas geslaagd als het niet alleen bewondering en/of verwondering oproept, maar vooral als men het beeld gaat koppelen aan eigen ervaringen, eigen emoties en hierdoor spontaan gaat vertellen.

ArtJournal 5 Interview met kunstenaar Gerard van de Ven Hoe lang zit je al in het kunstenaarsvak? Ik zit al 10 jaar in het kunstenaarsvak en wel fulltime. Mijn opleiding heb ik gevolgd op de Kunstacademie van Arendonk. Daarnaast heb ik workshops gevolgd bij andere kunstenaars. Ikzelf geef ook workshops. Deze workshops bied ik op vrijdagen aan in Son en Breugel. Nieuwe mensen zijn welkom.

tijd is in verwarring. Zekerheden zijn in de westerse wereld weggevallen. Er is veel in verandering. De vele conflicten in de wereld dwingt vele mensen te vluchten om maar niet te worden meegezogen in deze conflicten en oorlogen. Als mensen naar mijn portretten kijken hoop ik dat ze bovenstaande emoties kunnen herkennen.

Wat zijn voor jou belangrijke thema’s voor jouw werk? De mens in het bijzonder is voor mij het belangrijkste thema in mijn kunst. Vooral portretten omdat dat toegang geeft tot de ziel. Angst, verdriet, verlangen, weemoed en nieuwsgierigheid zijn de belangrijkste emoties welke ik probeer vast te leggen in portretten. De mens in deze

Welke kunstenaars vormen een enorme inspiratiebron voor jou? Egon Schiele en Vermeer zijn voor mij de belangrijkste voorbeelden voor de portreten modelschilderkunst. Schiele heeft een bijzondere lijnvoering in zijn tekeningen. Vermeer inspireert mij om zijn vermogen de ziel in zijn portretten te leggen.

Kun je iets uitleggen over jouw werkwijze? De wijze en de vorm van schilderen zijn zeer belangrijk. Ik hoop mezelf hierin nog verder te ontwikkelen (materialen, kwast, penseelstreek, etc). Het proces van het tot stand komen van mijn schilderij verloopt als volgt: Eerst zoek ik een goed voorbeeld om een portret van te kunnen maken. Belangrijk hierin is dat ze één van de voor mij zo belangrijke emoties zichtbaar maken. Hiervan maak ik schetsen, zowel om de vorm te zoeken als om de compositie te bepalen. Het doek bewerk ik eerst met een onderschildering van Acryl. Vervolgens maak ik n.a.v. mijn schetsen een houtskooltekening. Daarna volgt de eerste schildering met olieverf, om er vervolgens, wanneer de eerste laag gedroogd is, een tweede olieverflaag overheen te plaatsen. Om het schilderij een krachtigere uitstraling te

geven, wrijf ik deze laag met een brede kwast uit. Zo krijgt de expressie meer betekenis. Nadat ook deze laag gedroogd is maak ik de laatste correcties.

Interview met kunstenares Romy van Rijckevorsel Hoe lang zit je al in het vak? met mensen. Dat fascineert Ben sinds 5 jaar professioneel mij mateloos. aan het werk. Maak Portretten Wat inspireert jou naast het in opdracht. menselijk lichaam nog meer Waarom ben je kunstenaar wat van invloed is op jouw kunst? geworden? Ik kon eigenlijk gewoon niet Ik ben op dit moment vooral anders. Na 20 gewerkt te bezig met de inhoud van het hebben voor een bedrijf waar portret, dus niet alleen met het ik een prima baan had met beeld wat je ziet, maar vooral fijne collega’s maar waar ik zo met de gevoelens die dat beeld niet blij van werd heb ik oproept. besloten om de gok te wagen en voor mezelf te beginnen. Welke kunstenaars vormen Heb nooit spijt gehad van dat een enorme inspiratiebron voor jou? besluit. Welke opleiding heb je Michael Borremans is voor gevolgd of ben je autodidact? mij een meester in het Autodidact, maar volg nu de oproepen van een bepaald opleiding in Arendonk. Ik had gevoel, net zoals Marlene er echt behoefte aan om Dumas. Maar ook Gerhard datgene wat ik zelf had aangel- Richter vind ik super! eerd te verdiepen, en dan vooral technieken en materiaal Wat hoop je dat jouw werk met anderen doet? kennis/gebruik. Ik hoop dat mijn werk mensen Ben je fulltime kunstenaar of niet meer loslaat. heb je nog andere werkzaamheden buiten de Welke reacties lok je uit bij het publiek? kunst? Zo ja, welke? Omdat mijn werk zo divers is Ik ben fulltime kunstenaar. krijg ik altijd de meest uiteenGeef je workshops / cursus- lopende reacties. Meestal positief! sen? Ik geef aan huis in mijn atelier les en dan vooral in het Hoe zou je jouw werk portretschilderen/tekenen. De omschrijven qua opbouw? planning hiervoor staat op Op dit moment begin ik met een laag stuc waarop ik een mijn site www.kleurrijck.nl onderschildering maak met Waar komt voor jou de acryl. Dan ga ik tekenen met interesse in het menselijk pastelkrijt of houtskool en dan werk ik in lagen met olieverf lichaam vandaan? Ik ben vooral bezig met waarbij ik zowel heel transparportret, of eigenlijk, zelfs ant als heel pasteus werk. Ik alleen maar. Er zijn zo veel werk op dit moment erg graag manieren om een portret vorm met hele vuile tinten met veel te geven, ik ben echt op onder- pruissisch blauw en gebrande zoek naar die mogelijkheden. sienna als basis. Ik zoek ook altijd de grenzen op van wat je kunt doen met het portret. Ik ben op dit moment vooral bezig met wat voor gevoel een portret op kan roepen. Ik Vind het eindeloos boeiend wat een portret doet

6 ArtJournal Diepte-interview met kunstenares Claartje van Oosterum Hoe lang zit je al in het vak? Geef je workshops / cursusSinds 2008. In 2001 begonnen sen? met de kunstacademie. De workshop portret boetseren wordt minimaal twee maal per Waarom ben je kunstenaar jaar gegeven in mijn atelier geworden? aan de Allersma 143 in Om een héél lang verhaal kort Eindhoven. De volgende staat te maken: Omdat het mijn gepland op 6-7-8 maart 2015. passie is en omdat het de enige Je kunt in dit weekend ook manier is om mezelf te kiezen voor het maken van een realiseren. zelfportret. Ook is het mogelijk om een Welke opleiding heb je familielid/vriendin mee te gevolgd of ben je autodi- nemen die dan voor de hele dact? groep model gaat zitten tijdens Ik heb eerst een sportopleiding de workshop. gedaan en daarna 20 jaar een Naast de workshops komt er sportschool gehad. Ik zag en ook steeds meer vraag naar het voelde meer dan de gemid- invulling geven aan delde mens tijdens de personeelsdagen of vrijgezelsportlessen en ben toen een lenfeesten. Ben je hierin t h e r a p e u t e n o p l e i d i n g geïnteresseerd neem dan spirituele therapie en persoon- contact met mij op via lijke ontwikkeling gaan volgen [email protected] om die verdieping meer te begrijpen. Daar meteen achter- Waar komt voor jou de aan heb ik de docenten interesse in het menselijk opleiding gevolgd en afgerond lichaam vandaan en wat in 1999. Zoals ik al schreef, inspireert jou naast het begon ik in 2001 met de menselijk lichaam nog meer kunstacademie waaraan ik in wat van invloed is op jouw 2008 met een eervolle vermel- kunst? ding slaagde . Ik ben altijd een fanatiek Deze drie opleidingen voegen sporter geweest en heb vroeger zich wonderlijk mooi samen in het kunstenaarschap. Heb je specialisaties? Mijn expertise is het portret boetseren, ook in opdracht. Daarnaast maak ik figuratieve beelden naar model en beelden die voortkomen uit een ervaring of gevoel. Ben je fulltime kunstenaar of heb je nog andere werkzaamheden buiten de kunst? Ik ben fulltime kunstenaar en ben nu in mijn vakgebied een uitbreiding aan het maken waarin ik het therapeutische gedeelte samenvoeg met het kunstzinnige gedeelte. Bewustwording is iets van deze tijd en ik begeleid mensen daarin op hun pad, onder andere door middel van gesprekken. Terwijl de cliënt precies die houding aanneemt die het meest overeenkomt met de gemoedstoestand of de vraag waarmee hij/zij komt, boetseer ik die houding en gelijktijdig ondersteun ik het bewustwordingsproces.

van die vrijetijdsbesteding mijn beroep gemaakt. Het menselijk lichaam, de houding en de bewegingen vorm(d)en toen en nu voor mij een bron van informatie over het wel en wee. Lichaam en geest zijn nauw verbonden met elkaar. Tijdens het model of portretboetseren is niet alleen de uiterlijke vorm van belang. In de ruimte die ontstaat tijdens de concentratie komt er een andere soort van interactie tot stand, waarin ik tot de diepere lagen door kan dringen van het model. (Ik kijk/voel dus achter de maskers.) In eerste instantie ‘voel’ ik deze lagen heel lijfelijk, waarna ze op wonderlijke wijze omgezet worden in de klei en in de vorm. Een van de reacties na het maken van een portret was: “Je hebt hem niet alleen voortreffelijk getroffen, maar je hebt zelfs zijn hele wezen geboetseerd”. Welke kunstenaars vormen een enorme inspiratiebron voor jou? Kun je uitleggen waarom? In het algemeen zijn dat niet de kunstenaars die zich richten op effect, of op de makkelijke verkoop ( dikke vrouwen beelden). Ik word enthousiast van die werken waarbij de

passie er vanaf spat en waarbij je meegezogen wordt in de diepere lagen van bewustzijn. Geen huilende zigeunermeisjes, waar de emotie er te dik bovenop ligt, maar juist het gevangen subtielere gevoel van wat er in een mens leeft. Alberto Giacometti kan mij ontroeren en is qua hantering van de huidafwerking, het impressionistische, een inspiratiebron. Van de hedendaagse kunstenaars vind ik Lotta Blokker een geweldig voorbeeld. Ook zij ‘kruipt’, bij wijze van spreken, in de huid van het model en brengt met haar beelden universele onderwerpen aan het licht. Onze benaderingen liggen heel dicht bij elkaar. Welke emotie kan jou het meeste vangen? Welke emotie interesseert jou het meest? Echtheid, authenticiteit en een zijnstoestand. Eigenlijk alle universele emoties zoals woede , verdriet, eenzaamheid, vreugde, en ook liefde. Dus ook de worsteling ermee. Wat hoop je dat jouw werk met anderen doet? Daar hou ik me niet mee bezig tijdens mijn werk.

Ik vind het al mooi als er tijdens een expositie echt gekeken wordt. Nog mooier is het als men komt vertellen wat het met hen doet, of als er een werkelijk gesprek tot stand komt. Vragen over het gebruikte materiaal, of hoelang ik aan een portret/beeld werk, mogen me gestolen worden. Welke materialen en technieken gebruik je en waarom gaat daar juist jouw interesse naar uit? Mijn materiaal is klei. Eenmaal met de klei in mijn handen is mijn hoofd stil en de concentratie groot. Mijn handen gaan als vanzelf, alsof ze op afstand bediend worden. Alle energiebanen werken op volle toeren en ben ik ik en ik op zijn mooist. Liefdevol, gedreven en gepassioneerd, verwonderd en nieuwsgierig. Mijn specialisatie is het portretboetseren, omdat ik daarin mijn kwaliteiten het beste kan verwoorden. Werk je veelal vanuit verstand en observatie of werk je veeluit vanuit gevoel en fantasie? Er zijn twee stromingen aan te geven in mijn werk: De eerste is het werken in opdracht, of

ArtJournal 7 het portret en modelboetseren waarin ik “in de huid” van de ander kruip om zo de ziel in het beeld te kunnen leggen. De tweede stroming is het werken vanuit eigen bron. Er ontstaan beelden naar aanleiding van een sterke ervaring, gevoel, emotie. De overeenkomst tussen die twee is dat er altijd een gezicht te zien zal zijn. Beelden zonder hoofd of gezichtsuitdrukking zul je bij mij niet vlug tegenkomen. Daarnaast floept er af en toe een anekdotisch beeld uit de klei tevoorschijn. Wat vindt je van het leven als kunstenares? Tja, het is mijn passie! Wat is er mooier dan je hart te volgen? Zou iedereen dat maar doen! Maar ook als je je hart volgt heb je te maken met de minder leuke kanten van het vak, zoals administratie, acquisitie, sjouwen met je beelden en sokkels. Het kunstenaarschap doet ook een enorm beroep op je vertrouwen. Vertrouwen in je inspiratiestroom, dat er weer een volgende opdrachtgever komt, het financiële gebeuren etc.. Maar de passie blijft, ondanks dit alles, overeind.

Interview met kunstenares An Brzoskowski

Wat zou je als kunstenaar nog willen bereiken? Wat zijn je dromen? Ik hunker naar het maken van groter werk. Levensgroot werken. Lekker monumentaal

‘Na het maken van een beeld/portret kan ik met verwondering of verbazing kijken naar wat er uit mijn handen is ontstaan en vraag me dan vaak af of ik dat nog wel een volgende keer kan. ’ Wat heb je als kunstenaar / mens al bereikt waar je enorm trots op bent? Trots? Het is niet het goede woord. Na het maken van een beeld/portret kan ik met verwondering of verbazing kijken naar wat er uit mijn handen is ontstaan en vraag me dan vaak af of ik dat nog wel een volgende keer kan. Waar ik wel trots op ben is dat ik mijn droom om fulltime het kunstenaarschap aan te gaan heb aangedurfd. Ik ben er trots op dat ik die stap heb gezet.

Hoe lang zit je al in het vak? Ik boetseer al vanaf mijn jong volwassenheid met tussenpozen en dat heeft me nooit meer los gelaten. Waarom ben je kunstenaar geworden? Uiteindelijk is het uitgegroeid tot wie ik nu ben. Welke opleiding heb je gevolgd of ben je autodidact? Ik ben autodidact. Ben je fulltime kunstenaar of heb je nog andere werkzaamheden buiten de kunst? Ik kan me op dit moment helemaal toeleggen op het werken aan mijn beelden.

aan de slag kunnen. Eventueel Geef je workshops / cursusin opdracht. Nog meer beelden sen? maken die er toe doen. Ik geef cursus op woensdagavond. Daarnaast geef ik Hoe zie jij jouw werk over regelmatig workshops. Dit is een aantal jaar? Hoe zou jij bij mij aan huis in mijn atelier. jezelf willen ontwikkelen? Ach, vooruitblikken…..Mijn Waar komt voor jou de werk evolueert naarmate ik interesse in het menselijk groei en met groeien zal ik niet lichaam vandaan? stoppen. Vooral ben ik geïnteresseerd in de emotie in het gezicht en lichaam van vooral kinderen. Dat me steeds weer in verwondering brengt als ik daar de

puurheid van de mens in kan zien. Vooral de liefde in de mens is voor mij een inspiratiebron. Die is voor mij onuitputtelijk. Dat is, in mijn beleving, begonnen na de dood van mijn zoontje Pieter. In een zoektocht naar de betekenis van het waarom van het leven, het geloof, religies, spiritualiteit, overtuigingen. Waarin ik uiteindelijk voor mezelf een antwoord vond, dat liefde de grootste kracht is. De bron van al het leven.

Welke reacties lok je uit bij het publiek? Verwondering, belangstelling en nieuwsgierigheid naar de liefde die in mijn beelden te vinden is.

Welke materialen en technieken gebruik je en waarom gaat daar juist jouw interesse naar uit? Ik werk meestal met grove chamotte klei, die ik voor het grootste deel met mijn blote handen bewerk. De klei die zich door mijn vingers laat vormen tot een beeld, geeft me Wat hoop je dat jouw werk het gevoel alsof er een geboorte ontstaat uit mijn met anderen doet? Ik hoop dat, wanneer de ander handen. naar mijn werk kijkt, iets voelt van de verwondering die ik Wat heb je als kunstenaar al voel als ik kijk naar de mens bereikt waar je enorm trots waar de liefde zichtbaar wordt op bent? voor de ander. Ik hoop dit, Te kunnen leven als kunstemaar eigenlijk weet ik dat vele naar was voor mij een grote uit het publiek dit ervaren als behoefte. Omdat veel van mijn werk zeer gewaardeerd wordt, ze naar mijn beelden kijken heb ik dat nu bereikt. En daar ben ik trots op.

‘In een zoektocht naar de betekenis van het waarom van het leven, het geloof, religies, spiritualiteit, overtuigingen. Waarin ik uiteindelijk voor mezelf een antwoord vond, dat liefde de grootste kracht is. De bron van al het leven.’

8 ArtJournal Interview met kunstenares Jolanda Kops Hoe lang zit je in het vak, waarom en welke opleiding heb je gevolgd? In 2005 ben ik begonnen met schilderen. Dit was op een moment dat alle drie onze dames op de basisschool zaten. Er kwam wat ruimte en in plaats van direct weer te gaan werken, koos ik voor een jaartje nadenken over wat ik zou willen. Tevens wilde ik een kant in me ontwikkelen waar ik niets mee gedaan had, maar wel een groeiende interesse voor ontstond. Mijn achtergrond is technische inkoper (Hogeschool Technische Bedrijfskunde), maar dat stond op dat moment nog ver van me af na enige jaren volledig voor de zorgtaken gegaan te zijn. Ik ben gestart met een kennismakingscursus acryl schilderen bij Marijke Overbeek op het CKE. Zij was enthousiast over mijn werk, ik wilde er graag meer over weten. Ondanks haar waarschuwingen voor de creativiteitsbeperking ben ik na haar cursus gestart in België bij de Kunstacademie voor Schone Kunsten in Arendonk. Ik heb daar 7 jaar mijn ervaring opgedaan in het schilderen naar de realiteit met olieverf. Vanaf het jaar was dit uitsluitend model en portret. Regelmatig heb ik teruggedacht aan de waarschuwing van Marijke: 'Pas op zorg dat je je eigen creativiteit niet verliest!' Hoe heb je jouw eigen creativiteit bewaakt? Tijdens mijn specialisatie periode ontstond binnen Arendonk het gedachtegoed dat er wat meer geëxperimenteerd moest worden bij de model en portretklas. Samen met een paar collega’s stonden we daar aan de wieg van een ommezwaai van het traditionele schilderen naar de waarneming, naar een vrijer gebruik van andere materialen, vervormen, weglaten van kleur en andere experimenten. Iets wat in de ‘gewone’ specialisatierichting al langer gebeurde. Mijn specialisatie richtte zich op de weergave van emotie in het portret, mijn

emotie in wisselwerking met het te schilderen beeld/model. Daarbij werkend met een minimaal kleurenpalet (zwart-wit en een beetje rood-groen). Uit deze periode stammen de meeste werken in de komende expositie, of zijn hier een gevolg van. Een paar workshops van Shefqet Avdush Emini hebben mij geholpen om het expressief schilderen een plek te geven in mijn werk en los te komen van het stramien van Arendonk. Ook voor het werken met andere technieken op doek heb ik workshops gevolgd o.a. bij Emilie Jegerings. Waar komt voor jou de interesse voor de mens vandaan? Tijdens het schilderen op de academie merkte ik dat ik gevoelig was voor de persoon die als model aanwezig was. Die emotie die het model bij mij opriep uitte zich automatisch ook op het doek. Als ik er probeerde tegen te vechten, dan was dat zichtbaar op het doek. Het was niet alleen het model dat een emotie opriep, maar ook mijn eigen gevoelstoestand van dat moment speelde een grote rol. Hoe zijn jouw schilderijen opgebouwd? Hoewel ik ogen heel belangrijk vind in de uitdrukking van een gezicht, blijven

ze ook vaak bewust minder uitgewerkt. Voldoende om expressie te geven, maar met ruimte voor je eigen interpretatie. Dat is ook waarom sommige mensen een zelfde doek heel mooi of rustig vinden, terwijl anderen het juist triest vinden of zelfs bijna depressief worden van een beeld dat ze zien. Deze interactie vind ik het mooiste cadeau van het schilderij. Ik hoor graag wat voor een impact een bepaald schilderij heeft op de persoon die er naar kijkt. Het zegt ook iets over je eigen gevoel op dat moment en de vraag is dan wat doe je er mee? In mijn werk vind ik abstractie een heel mooi uitgangspunt om mee te starten.

inspirerend zoals Lita Cabellut, Marlene Dumas, Sam Drukker, Edvard Munch, Elizabeth Peyton, Freud, Daniel Richter, de schetsen van Rubens (de negerkoppen), La Guèrnica van Picasso en zo kan ik nog wel doorgaan. Misschien is de grootste gemene deler wel dat het hier ook om emoties gaat, vaak puur en rauw, experimenteren met meerdere materialen en gelaagdheid, realisme en abstractie. Als er een mooi abstract en gelaagd doek is, mis ik meestal toch mijn portret. De kunst is dan om met zo min mogelijk ingrijpen het portret er door te laten komen. Dit is vooral goed te zien in mijn nieuwste werken.

Geef je workshops / cursussen? Naast zelf schilderen, geef ik in mijn atelier les in kleine groepjes. Max. 4 personen, zodat ik ze met veel aandacht kan begeleiden. Er is nog plaats voor meer cursisten. Het is ook mogelijk om met een paar vriend(inn)en of familieleden een dagdeel te schilderen. Kijk gerust op mijn website voor informatie. Of contact me even [email protected] Verder geef ik met Mappie Pennings schilderworkshops voor bedrijven. Een echte samenwerkactiviteit die dankzij onze aanpak gegarandeerd een mooi thematisch Welke kunstenaars vormen eindwerk als eyecatcher in het bedrijf oplevert. Dit doen we een inspiratiebron voor jou? Ik houd ik van experimenteren onder de naam Skip2art. met materialen en kleuren. Wat heb je als kunstenaar al bereikt waar je enorm trots op Veel kunstenaars vind ik bent? Ik ben al geruime tijd actief als kunstenares. Er zit qua omzet een stijgende lijn in de laatste jaren, maar ervan leven kan ik helaas nog niet. Je vraagt waar ik trots op ben, ik kan er enorm van genieten van de reacties van mensen op mijn werk, als het ze raakt dan ben ik daar misschien nog wel het meest trots op. Als je dat trots mag noemen. Ik twijfel of dat het juiste woord is. Trots was ik in ieder geval op onze expositie in het Duvelhok in Tilburg. Wat een geweldige locatie was dat en de mix met de exposanten was super. Ik heb wat dat betreft ook goede verwachtingen van deze expositie. De kwaliteit van het Gevoel / verstand of observatie / fantasie? Ik werk vanuit observatie maar ook vanuit gevoel, de eerste lagen ontstaan spontaan. Maar omdat ik graag een portret terug wil zien, is het proces voor het schilderen er één van zoeken naar diverse emoties bij bekenden en minder bekende personen. Het communiceren doen we niet alleen met ogen en mond, we gebruiken ook onze handen, vandaar dat ik ook regelmatig een plaatje zoek waarbij handen een onderdeel van de expressie vormen.

werk is hoog. Ik vind het een voorrecht om hier aan deel te mogen nemen, dank je wel Miriam. Hoe gaat het verder? Het schilderen is iets meer geworden dan een hobby. Het terugkeren in het bedrijfsleven is naar de achtergrond gegaan. De kinderen zijn intussen weer wat ouder en zelfstandiger, waardoor ik in een nieuwe fase terechtkom en zoek naar een nieuwe balans. Daarbij wil ik zeker ook als kunstenares door blijven gaan, maar sta ook open voor mijn andere passie het inkoopvak en wellicht nog een ontwikkeling die ik interessant vind is creativiteit in combinatie met persoonlijke coaching. Uitdagingen genoeg nog. Gelukkig kan ik nog heel wat jaartjes vooruit tot mijn pensioen, en als kunstenares kennen we geen pensioen toch? Welk werk –van jezelf- is voor jou belangrijk/neemt een speciale plek in? Op het moment dat het werk af is, dan is er vaak een proces afgerond. Het werk is het belangrijkst voor me als ik er nog mee bezig ben. Het is net als een spannend boek. Je bent benieuwd naar de afloop, soms is het een open einde...

ArtJournal 9 Interview met kunstenares Antoinette Donkers - Dekker

mensen bij jou cursus / workshops volgen, zijn er al tijden / locaties bekend? Ik geef op dit moment workshops en cursussen op aanvraag en op locatie. Met name workshops boetseren en beeldhouwen in speksteen. Ook workshops rondom rouwverwerking en spiritualiteit behoren tot de mogelijkheden. In juli dit jaar ben ik verhuisd van Roosendaal naar Wintelre. Mijn huidige atelier moet nog enigszins verbouwd worden om het voor cursus gebruiksklaar te maken. Dit zal naar verwachting begin volgend jaar klaar zijn. Dan start ik weer met cursussen in mijn atelier. Dit zal tzt op mijn site te vinden zijn. Werk je ook in opdracht? In opdracht maak ik o.a portretkoppen en portretbustes, grafmonumenten en persoonlijke herinneringsbeelden.

Hoe lang zit je al in het vak? Sinds 1999, dus 15 jaar. Waarom ben je kunstenaar geworden? Ik kwam in aanraking met de beeldende kunst op de HAVO Mondriaan, in Havo 3 om precies te zijn. Het gegeven dat je een inhoudelijke lading kunt geven aan een kunstwerk maakte op mij een diepe en onuitwisbare indruk. Kunst kreeg betekenis. In kunst kon je je eigen gedachten en gevoelens blijkbaar uiten en vormgeven. Dit vond ik fantastisch. Ik zat in de eerste Havo 4 klas die handvaardigheid in het pakket kon kiezen. Dat heb ik nav Mondriaan gedaan. Dit was mijn start om eigen emoties en gedachten vorm te geven. Ik ben kunstenaar omdat ik een gezicht en een vorm wil geven aan datgene dat anders onzichtbaar blijft, aan onze emoties en belevingen, ons innerlijk. Omdat ik geloof in de mens, in menselijkheid en in de waarde van iedereen, ook en misschien zelfs juist als het niet goed gaat.

Welke opleiding heb je gevolgd of ben je autodidact? Ik heb in Tilburg de opleiding tot 2e graad docent handvaardigheid gevolgd en in Arnhem de opleiding tot 1e graad docent handvaardigheid. Ben je fulltime kunstenaar of heb je nog andere werkzaamheden buiten de kunst? Zo ja, welke? De eerste paar jaar na mijn afstuderen had ik een fijne baan als docent handvaardigheid en maakte ik in de vrije momenten kunst. De behoefte tot het maken van eigen werk om in rust en afzondering mijn innerlijk vorm te geven werd, mede door de reisafstand van 3 uur per dag, zo sterk dat ik mijn baan na 2 jaar heb opgezegd en fulltime kunstenaar ben geworden. Dit ben ik gebleven. Regelmatig geef en gaf ik workshops en cursussen. Daarnaast is dit al 13 jaar goed te combineren met mijn moederschap. Je geeft dus workshops / cursussen, hoe kunnen

Waar komt voor jou de interesse in het menselijk lichaam vandaan? Mijn thematiek is altijd de mens. Ik houd van mensen, interesseer me voor de ander, vooral voor diegenen die buiten de samenleving dreigen te vallen. Ook al gaat het mij vaak om het weergeven van het innerlijk, dat van mijzelf of dat van een ander, gebruik ik hiervoor de uiterlijke vorm, nl. het menselijk lichaam, op een herkenbare en expressieve manier.

Wat inspireert jou naast het menselijk lichaam nog meer wat van invloed is op jouw kunst? Ik houd van puurheid, pure materialen met een natuurlijke zeggingskracht en basale vormen. Daarnaast kan ik ook erg geraakt worden door de natuur en door mijn religie. Voorwaarde om tot een beeld te komen is dat het onderwerp mij intens heeft geraakt waardoor ik ervan overtuigd ben dat het de moeite waard is dit ook aan anderen zichtbaar te maken. Welke kunstenaars vormen een enorme inspiratiebron voor jou? Kun je uitleggen waarom? Het werk van Camille Claudel vind ik fantastisch. De weergave van emoties dmv het menselijk lichaam. De perfectie van haar menselijke figuren streef ik echter niet na. Mijn werk verschilt erin dat het bij mij schetsmatiger mag zijn. Soms is de suggestie van ...genoeg.

waardoor ik mijn blik meer naar buiten kan richten. Bijvoorbeeld naar waarnemingen in de natuur,waarnemingen bij de mensen om mij heen, waarnemingen in bijbelpassages. Voorwaarde is wel dat de waarneming mij diep moet raken. Ik moet voelen wat ik wil verbeelden. Wat hoop je dat jouw werk met anderen doet? Ik hoop dat mijn werk herkenning oproept en anderen zo tot steun, rust en troost kan zijn. Dat mijn werk is als een baken in een drukke en woelige tijd. Dat mijn werk de ander uitnodigt even stil te staan om naar zichzelf te kijken, naar binnen te kijken en eerlijk te durven zijn naar zichzelf om zo, voor even, de maskers af te zetten.

Welke reacties lok je uit bij het publiek? Ik merk dat mijn beelden de mensen raken. Soms vindt men het ook moeilijk naar één van mijn werken te kijken Welke emotie kan jou het omdat het te confronterend is. meeste vangen? Welke emotie interesseert jou het Welke materialen en meest? technieken gebruik je en Ik heb vooral gewerkt met waarom gaat daar juist jouw eigen emoties. Emoties die zo interesse naar uit? heftig/ aanwezig waren dat ik Graag werk ik met natuurlijke er vorm aan wilde geven ter materialen zoals klei, hout en herkenning voor anderen en steen voor mijn beelden. In ter verwerking voor mijzelf. tekeningen gebruik ik het Momenteel verschuift dit naar liefste enkel potlood en waarnemingen die van buiten houtskool. Ik houd van de af op mij inwerken. Mijn pure, directe weergave. innerlijk is rustiger geworden Maar het allerliefst boetseer

10 ArtJournal ik. Klei sprak me als kind al aan, het spreekt tot mijn verbeelding en het doet me letterlijk aarden. Werk je veelal vanuit verstand en observatie of werk je veeluit vanuit gevoel en fantasie? Waarom deze keuze? Bij mijn mensbeelden boetseer ik vaak naar de waarneming. Het menselijk lichaam gebruik ik om bepaalde lagen daaronder weer te geven. Om dit goed en krachtig te kunnen doen, moet het lichaam anatomisch wel kloppen. Dit geeft bij de kijker de beste herkenning. Zelf vind ik het ook heerlijk om naar model te werken. Het ontspant mij en doet me tegelijkertijd wederom aarden. In enkele beelden heb ik naar de verbeelding gewerkt ( b.v. bij "als water ben ik uitgegoten") waardoor het lichaam meer een idee van een lichaam is dan een echt lichaam. Hierdoor wordt de emotie nog verder uitvergroot. Hoe zich dit verder zal ontwikkelen weet ik nog niet. Wat zou je als kunstenaar nog willen bereiken? Wat zijn je dromen? Ik zou graag een kunstwerk maken met een speciale inhoud, zoals een herdenkingsmonument. Een monumentaal werk in de openbare ruimte ter herkenning en troost voor de bezoekers en voorbijgangers. Ook wil ik graag meer betekenen voor mensen die het gevoel hebben dat ze buiten de boot vallen, mensen aan de rand van onze samenleving, kinderen en volwassenen met een beperking of een bepaalde diagnose, mensen die herstellende zijn van... enz. Hier wil ik gestalte aan geven in de vorm van beeldende workshops. In het verleden heb ik workshops gegeven aan mensen in de psychiatrie, mensen met een verstandelijke beperking en aan bezoekers van het Leger des Heils. Deze workshops hebben een positief effect op het zelfbeeld. Men ervaart dat men goed is zoals men is. Het gevoel van eigenwaarde wordt versterkt en dat is mooi. Ook zou ik het mooi vinden

Jacqueline Klein - Breteler

kunstwerken te kunnen maken samen met mensen die, zoals hierboven genoemd, op een of andere manier " buiten de boot vallen". Welk werk –van jezelf- is voor jou belangrijk/neemt een speciale plek in? Meestal is dit het laatste grote werk dat ik gemaakt heb vanwege de emotionele binding en omdat zo'n werk altijd iets grensoverschrijdends heeft. Ik heb dan een prestatie geleverd die ik nog niet eerder op die manier geleverd heb. Op dit moment zijn dat de beelden "How are you?"en "How are you? 2"

Gwen Conner Ik ben als pottenbakker / draaier van schalen, vazen, serviezen, urnen etc. vele jaren geleden begonnen met werken in klei. Ongeveer 15 jaar geleden ben ik aan de Academie voor Schone Kunsten in Arendonk (Belgie) begonnen met beeldhouwen. Ik vind het geweldig met klei te werken, beelden met ‘gevoel’ te maken. Dat gevoel vind ik bij het bekijken en analyseren van de mens die voor me staat. Het is misschien een kleine geste, een blik dat mij raakt.

Ik wil een bepaalde sfeer oproepen, niet altijd in woorden te treffen. Deze sfeer moet voelbaar zijn, als je het beeld bekijkt. De mens in al haar facetten aansprekend neer zetten in een beeld, dat boeit mij. Bij deze expositie heb ik voornamelijk ‘koppen’ neer gezet, maar daarnaast maak ik ook graag torsen, die ik dan vooral wat ruiger opzet, met een grove toets. Ook heb ik diverse beelden in steen gekapt, in marmer, hardsteen, albast, etc. Naast werken in opdracht geef ik ook met veel plezier les op een creativiteitscentrum.

Op de vraag: ‘Hoe lang zit je al in het kunstenaarsvak?’, kan ik alleen maar zeggen: ‘Ik zit niet in het vak, het schildersvak zit in mij, al heel erg lang’. Elke keer als ik een kwast beet pak, maakt dit me weer gelukkig’. Ik ben fulltime bezig met schilderen, als ik geen les geef aan mijn cursisten, dan schilder ik zelf. Ik ben dus al mijn hele leven aan het schilderen, heb hier en daar een cursus gevolgd, maar heb het meeste mezelf aangeleerd, gewoon door dag en nacht te schilderen en heel goed naar anderen te kijken. De kunstenaars die mij het meest boeien en die het meeste invloed op mijn werk hebben zijn Lita Cabellut, Guy Denning, Jenny Saville, Elly Smallwood, Sam Drukker en Piet van den Boog. Stuk voor stuk geweldige kunstenaars. Zij hebben mij er ook toe aangezet om alleen nog maar mensen te schilderen, en dan alleen vrouwen, elk schilderij is min of meer een zelfportret, er zit een stuk van mijn eigen leven en emoties in, ik hoop dat de werken dit ook met de toeschouwer doen, een stukje herkenning. En dan heb ik het vooral over het alledaagse, gevoelens van liefde, afwijzing, onzekerheid. Ik hou van

het eenvoudige, dat iedereen bezig houdt.

wat

Ik schilder alleen met acryl, dat bevalt me het best. Eerst komt er een waterige laag van schaduw over de schets, daarna steeds weer een laag erover tot ik tevreden ben, nog meestal veel van de eerste opzet bewarend, die is het meest spontaan. Ook in mijn techniek hou ik van eenvoud. Ik gebruik ook heel weinig kleuren, en vaak ogen mijn werken wat vergrijst, alhoewel ik de laatste tijd steeds verder ga en er steeds meer kleur in mijn werk komt. Misschien is dat de kant waar ik op ga. In de toekomst liggen dromen, misschien al om de hoek, misschien ook niet, de tijd zal het vertellen, maar als er hier een galerie meeleest die interesse heeft, dan sta ik daar zeker voor open.

ArtJournal 11 Interview met kunstenares Lilian Steenhuisen Hoe lang zit je al in het vak? 8 jaar Waarom ben je kunstenaar geworden? Door me gewoon mee te laten voeren. Hobbymatig kleide ik wel eens iets na als ik me verveelde, maar dat ging altijd kapot. Dat gaf ook niet want het resultaat was toch altijd minder dan het origineel. Op een dag viel mijn oog op een advertentie voor een cursus zelf bronzen beelden gieten. Daar ben ik naartoe gegaan. Zomaar, het leek me leuk om eens iets nieuws te proberen. Ik kreeg voor het eerst van mijn leven een klomp was in mijn handen, want de opdracht

Ben je fulltime kunstenaar of heb je nog andere werkzaamheden buiten de kunst? Ik ben nu dus fulltime beeldhouwer. Kunstenaar wil ik mezelf nooit noemen. Ik maak beelden met het grootste plezier en niet onverdienstelijk. Maar de term kunstenaar vind ik niet bij mezelf passen. Mijn beelden zijn toegankelijk en “what you see is what you get”. Ik ben niet aan het experimenteren of aan het vernieuwen, ik heb geen kunstacademie gedaan. Ik heb ook het gevoel dat ik daar niet op mijn plaats zou zijn geweest. Ik geniet gewoon van het werken met mijn handen,

angstig -, vrolijk -, verliefd- , troostend kunnen zijn, uitdagingen durven aan te gaan. Kortom alle menselijke emoties kunnen inspiratie voor mij om een nieuw beeld te willen maken. Emoties bij dieren komen ook voor, maar hoewel ik van dieren houd zet dit niks in beweging bij mij. Welke kunstenaars vormen een enorme inspiratiebron voor jou? Kun je uitleggen waarom? Ik ben enorme bewonderaar van de humor van de beelden van Dirk de Keyzer en van de schoonheid van de beelden van Lorenzo Quinn Wat hoop je dat jouw werk met anderen doet? Het mooiste is om op een beurs te staan en dat mensen

ik voel me dankbaar dat er steeds mensen zijn die mijn beelden kopen, zodat ik dit leven mag leiden. was: eerst zelf een beeld maken en daar gaan we een mal omheen vormen waarna we het in brons gaan gieten. Het hele proces van het gieten was niet aan mij besteed, maar het volgen van de cursus heeft deuren geopend en een manier van leven gestart waar ik nooit van had durven te dromen. Het omvormen van een bonk inflexible was naar iets dat een glimlach tevoorschijn kan toveren, dat emoties op kan roepen, dat heeft iets magisch en ik blijk daar talent en een onuitputtelijke brons van inspiratievoor te hebben, terwijl ik me daar gewoon nooit bewust van ben geweest. Met het geld wat ik kreeg van mijn gegoten bronzen beeldjes, die iemand ineens tot mijn verbijstering bleek te willen kopen heb ik alle anderen die ik inmiddels al had gemaakt, laten gieten. En zo is er een balletje gaan rollen dat niet meer te stoppen was en zelfs geleid heeft tot het moeten stoppen met mijn betaalde baan omdat ik daar geen tijd meer voor had. Iets waar ik na het doorhakken van die enorme knoop nooit een minuut spijt van heb gehad.

het vangen van een emotie in beeld door een beweging op het juiste moment te “bevriezen”. Geef je workshops / cursussen? Zo ja, hoe kunnen mensen bij jou cursus / workshops volgen, zijn er al tijden / locaties bekend? Ik geef geen workshops. Ik ben er niet het type voor, heb er geen geduld genoeg voor. Maar ik ben ook niet zo voor workshops. Uit eigen ervaring denk ik dat workshops de creativiteit juist verstikken. Je gaat daar toch na doen wat iemand je voor doet. Je probeert het werk van iemand anders te kopiëren, dat lukt bijna nooit en het spreekt niet de eigen inspiratie aan. Pas toen ik het helemaal alleen uit mezelf ging proberen zonder voorbeelden, toen bloeide er iets op. Waar komt voor jou de interesse in het menselijk lichaam vandaan? Geen idee. Maar het menselijke lichaam is mijn enige inspiratie bron. De manier waarop mensen met elkaar omgaan, hoe ze twijfelen,

die al moe zijn van alles wat ze allemaal hebben gezien, ineens weer beginnen te lachen als ze mijn stand in het oog krijgen. Dat ze dan zeggen: Hier word je helemaal vrolijk van. Maar ik krijg pas helemaal een kick als iemand kippenvel krijgt of zelfs tranen in zijn ogen. Hihi, dat is toch fantastisch….door iets dat ik heb gemaakt!!!!! Wat vindt je van het leven als kunstenaar/kunstenares? Het leven als beeldhouwer is prachtig. Je bent veel tijd bezig beelden te maken, iets wat ik het liefste doe. Je ontmoet en leert steeds andere mensen kennen, of als klanten op beurzen of als collega’s op die beurzen. Vaak ga ik zelf de verkochte beelden afleveren en meestal zijn dat hele gezellige avonden. Want de klanten willen heel graag meer weten van de maakster, maar ik vind het super leuk om te zien waar en bij wie mijn beeld terecht komt. Als het goed is heb je een bronsgieter waar je het goed mee kan vinden. Ik heb dat gelukkig. Een enorm gezellig en hulpvaardig team waar ik graag naar toe ga. Ik

ben niet alleen beeldhouwer maar ook ondernemer, want er moet wel geld verdiend worden. Daarvoor ben ik me gaan verdiepen in alle social media die ik in kon zetten om mijn naamsbekendheid te verhogen. Ik probeer van alles te verzinnen om mijn beelden onder de aandacht te brengen. De hele toestand rond het verkopen vergt inmiddels wel 50 % van mijn tijd, maar ik heb er absoluut geen hekel aan. Ik vind autorijden gelukkig ook leuk, vooral in

mijn eigen bedrijfsbusje. Prettige bijkomstigheid want ik zit heel wat uurtjes achter het stuur. Uiteraard zijn er ook wel eens mindere momenten. Als je een heel weekend op een verkeerd gekozen expositie hebt gestaan, moe bent en in de regen nog alle beelden weer je busje in moet sjouwen…ach ja….dan sta ik ook niet meer te juichen. Maar alle vreugde die hier tegenover staat….ik voel me dankbaar dat er steeds mensen zijn die mijn beelden kopen, zodat ik dit leven mag leiden.