Arnhem. Nr

DE OPSTANDING VAN

JEZUS CHRISTUS

Meditatie ds. P. Vermaat Blz.: 3

Gemeentewerken ds. P. Vermaat Blz.: 7

Vanuit de Ranken Blz.: 11

Mijn leven in Saoedi Arabië Verslag van: Berte van Zeist-de Jonge Blz: 16

'DE SCHAKEL' Kwartaalblad van de Hervormde Gemeente de Rank in de

BONIFATIUSKERK

Elden / Arnhem. Nr.1 Voorjaar 2015

Inhoud zie de blz.: 03: Meditatie, Ds. P. Vermaat

22: Terreur en dreiging

05: Gemeentewerken Ds. P. Vermaat

23:Islam aan de deur

11: Vanuit de Ranken

28: Bidden / Bidden met Maria

16: Mijn leven in Saoedi Arabië

31: Geloofsheldinnen

19: Israël: toespraak Ambassadeur VN 33: Rechtsstraat 35: Ingezonden / gehoord en gelezen 36: Overige gegevens

P a g i n a |2

M

E D I T A T I E door Ds. P. Vermaat v.d.m.

Onder Gods Hoogtezon “....toen Mozes van de berg afdaalde wist hij niet dat de huid van zijn gezicht glansde, omdat de Here met hem gesproken had” Ex. 34:29b. Naar de zonnebank? Het is een hele overgang. Net terug uit Spanje. Weer op de fiets naar het winkelcentrum. Veenendaal is fietsvriendelijk, Spanje minder. De route gaat altijd via de Klaas Katerstraat. Langs het blauwe gebouw met de felle lichten. Nooit kwam ik er binnen, toch ken ik het. Van buiten zie je de kassa en de cabines. Waarschijnlijk heb ik er onvoldoende geduld voor. Een half uurtje zonnebank. Om niet al te bleek de lente tegemoet te gaan. Of gewoon een onderhoudsbeurt, kort na een mooie zonvakantie? Voor veel mensen is dat dé reden om naar Spanje te gaan. De zon, je botten en spieren en natuurlijk ook een beetje je huid. Het staat goed, voelt goed, als je er ´gekleurd´ op staat! Mozes Hij is nu een paar maanden met het volk weg uit Egypte. De Horeb is de eerste grote halteplaats. Daar blijven ze een jaar. Zorgvuldig door God en door Mozes uitgezocht. Dáár is een half jaar geleden ´het derde deel van Mozes´ leven’ begonnen. Na de veertig jaar aan het hof en de veertig jaar in de woestijn. Hier, die herhaalde roeping aan de voet van deze berg. De brandende doornstruik, die maar niet dooft. Zoals het verlangen van Israël naar Kanaän maar niet doofde. Zoals uw en mijn verlangen naar een wereld vol vrede niet mag doven. Zoals de waakvlam van Mozes´ roeping niet mocht doven! Dat hebben wij toch ook? Van die bepaalde plaatsen, waar God ons (opnieuw) riep? Een bevolkingsonderzoek, dat ons er uit haalde. Een noodstop in een ziekenhuis. Mensen om ons heen, die weggeroepen werden. Wat doen wij met zulke stop-plaatsen? P a g i n a |3

Gauw doorrijden, gauw vergeten, of stilstaan en handen vouwen? Niet vreemd, dat Mozes op deze plaats halt houdt. Niet vreemd, dat God op deze plaats nu tot het volk spreekt. Beloften en geboden. Hoe vinden zij de weg door de woestijn naar het aardse Kanaän? En wij door de woestijn van dit leven naar het hemelse Kanaän? Hij zag het niet zelf Er gebeurt heel veel in dat jaar bij die berg. Mooie dingen, maar ook foute dingen. Als Mozes weer eens een keer veertig dagen boven op de berg is. Bidden, vasten en God ontmoeten. Dan denkt Mozes: dat doe ik boven en zij beneden. Maar als hij terugkomt met ´Gods TomTom in steen´ dansen zij rond een gouden kalf. Feesten in plaats van bidden en vasten. Is heroïne en extacy soms het gouden kalf van deze tijd? Kan er geen vreugde meer zijn zonder pepmiddelen? Houden we er alleen de moed in met chemische troep? Diep teleurgesteld gooit Mozes de stenen tafels stuk. Een foute reactie op een schokkende ontdekking. Maar God laat niet varen wat Zijn Hand begon. Hij neemt de gebroken draad met Mozes en het volk weer op. Zoals Hij dat zo vaak doet in ons leven! Staan we daarbij stil of rijden we verder? Brengen noodstops ons dichter bij Hem? Mozes gaat terug, de berg op. Weer blijft hij veertig dagen weg. En dan komt hij met Gods “geresette TomTom” terug. En….zijn gezicht ...GLANST. Mensen stoten elkaar aan. Mozes zelf heeft het niet eens gezien. Selfies bestaan nog niet in die tijd. Spiegels zijn ook nog zeldzaam. Maar een mens onder Gods hoogtezon. Dat kan niet verborgen blijven. Wie ben ik? Velen van ons zitten ook in de derde periode van het leven. Na de jeugd, de carrière, nu de uittocht. P a g i n a |4

Langzaam afscheid nemen. Balans opmaken. Hebben wij mensen ontmoet, die straalden, zoals Mozes? Kinderen van God, die dat ook uitstraalden? Mensen aan wie we hoorden, zagen, merkten, dat ze dicht bij God zijn geweest? Mensen, aan wie wij iets van Zijn vrede en liefde zagen? Ouders, grootouders, familie, een gelovige vriend of vriendin? Is het aan ons te zien? Merken onze kinderen, kleinkinderen, anderen iets aan ons? Wat laten wij na: een lichtend spoor of een ´onleesbare brief´ (2 Cor.3:2 en 3)? Soms vliegt het je aan. Hoeveel tijd heb ik nog? En dan… loslaten wat je lief is en wie je lief zijn! Voor God verschijnen. En dan? Een stille week We gaan weer op weg naar de ´stille week´. Op Golgotha hield de zon haar stralen in. Aardedonker op klaarlichte dag. Het licht van Gods Hoogtezon ging voor Jezus uit. Als de Man van Smarten droeg Hij Gods straf om onze zonden. De zonden van Mozes, van het volk, van mij. Er is veel lijden in deze wereld, waar ik geen raad mee weet. Maar Jezus´ lijden en sterven brengt me verder. Oók omdat Pasen in zicht komt. Mattheus schrijft dat het toen begon te lichten (28:1). Zullen we toch maar afstappen?. Stil blijven staan onder Gods Hoogtezon? Voor God en mensen er ´gekleurd´ opstaan? Van levensbelang! Voor de eerste, de tweede en de derde periode van ons leven! Kanaän komt steeds dichterbij! Of…..verder weg? Heer´, trek mij even naar U toe, het leven maakt soms eindeloos moe, maar als Uw lichtglans mij omschijnt, waardoor mijn moeite en zorg verdwijnt, dan zie ´k vóór mij een ruime baan, Gij geeft mij kracht om voort te gaan, Heer´, trek mij even naar U toe…… P.Vermaat, v.d.m. P a g i n a |5

P a g i n a |6

G

EMEENTEWERKEN

Weer terug Eind februari zijn we weer terug gekomen als kwartaal dominee voor de Nederlandse Interkerkelijke gemeente in het Spaanse Benidorm. In de afscheidsdienst was het aantal kerkgangers uitgegroeid tot 375, zoals dat gebruikelijk is in deze tijd van het jaar. In de wat stillere decembermaand ligt het kerkbezoek rond de 150 en het is verrassend om na de dienst bij de uitgang te horen, dat het mensen zijn uit alle provincies en zelfs alle werelddelen, die daar elkaar treffen. Twaalf keer preekte ik over een bladzijde uit het levensboek van Mozes. Op de wekelijkse Bijbelkring kwam de eerste helft van de Openbaring aan Johannes aan de orde en bij alle aangrijpende dingen, die in deze tijd gebeuren was er veel dat we met elkaar herkenden. Het woord van Calvijn, dat in de profetieën ´de plooien van het gewaad van de Schrift´ openvallen, hebben we (een fijne, grote groep, zoals in het ds van Oosterzeehuis) vaak aangehaald. Toen we afreisden was de temperatuur nog wat laag voor de tijd van het jaar in Spanje, maar inmiddels is het ook daar duidelijk lente. Een grote verrassing was het ook voor ons, dat bij het afscheidswoord ons twee corsages werden opgespeld, omdat iemand via het Internet er achter was gekomen, dat Leni en ik juist op die datum 50 jaar getrouwd waren. En uitgerekend op diezelfde dag kregen we per mail die originele foto met felicitaties vanuit de Bonifatius kerk. Blijkbaar stond het in de Icloud… Dat we ook nog op zondag 1 maart na de dienst verrast werden met een prachtig bouquet en dat ook vanuit de gemeente op zo’n hartelijke manier rond dit jubileum met ons werd meegeleefd, stemt ons tot grote dankbaarheid. We hopen dat de Here God ons nog enige tijd zal geven om met elkaar verder rondom het Zijn Woord te mogen optrekken. In memoriam 1. Fien Wevers Op 14 februari AD 2015 kwam er een einde aan de lange en inhoudsvolle levensreis van Fien Wevers- Jongbloed. Zij was 91 jaar en ontsliep na een aantal bewogen weken, 22 jaar na het heengaan van haar man Gerrit, die onze gemeente jarenlang en met grote inzet heeft gediend. En toen hij dat niet meer kon, heeft Fien veel van zijn taken overgenomen. Hoewel zij zelf geen kinderen hadden, creëerden ze rond zich een heel nauwe vriendenkring, die ze als kinderen, klein- en achterkleinkinderen beschouwden, voor wie zij veel hebben betekend en omgekeerd zij ook voor hen. P a g i n a |7

Ook als kerkelijke gemeente waren we daar van tijd tot tijd getuigen van, vooral als (tot vorig jaar in Vreedenhoff!) haar verjaardag met grote dankbaarheid en in een grote kring werd gevierd. In het midden van onze gemeente had zij een heel bijzondere plaats. Altijd duidelijk aanwezig, zeer betrokken bij het wel en wee van onze gemeente, ´s zondags en door de weeks. Ze kende veel dominees en daarom heeft ze jarenlang de preekbeurten verzorgd en haalde vaak ´s zondags de dominees aan de rand van Arnhem op, om ze voor te rijden naar de kerk. En zo haalde ze ook jarenlang kerkgangers op. Toen ik ruim zeven jaar geleden bijstand werd in de Rank, werd ook ik onmiddellijk opgenomen in die grote kring van vrienden, die ze met haar duidelijke eigen mening van haar commentaar voorzag. Haar afkomst uit Rotterdam-Charlois, dichtbij mijn eigen geboorteplaats Barendrecht, gaf al gelijk een band. Door het Woord van God groeide die band steeds duidelijker, waarvoor ook ik heel dankbaar ben. In de John Lennonstraat woonde ze op nummer 103 en tot in de wijde omgeving daar kenden velen haar van de dagelijkse wandelingen. Toen ze lichamelijk steeds meer beperkingen kreeg was het verhuizen naar Vreedenhoff nodig en werd haar schroom spoedig weggenomen, toen ze ook daar op nummer 103 kwam te wonen en vandaar haar wandelingen (vooral naar de overburen van Insula Dei!) kon vervolgen. Gevraagd en ongevraagd gaf zij aan veel mensen haar mening en advies en wie haar nader leerde kennen, kon daar goed mee omgaan. In de kerk en op de Bijbelkring was zij een zeer betrokken deelneemster, aan wie je kon zien en horen, dat het Woord van God haar hart had. Toen we 6 jaar geleden moesten verhuizen van de binnenstad naar de Bonifatius (voor de trouwe kern van onze gemeente toen een grote stap!), heeft zij zich van harte achter het beleid van de kerkenraad geschaard, die daar toen ook heel erg mee geholpen was. De afgelopen jaren heeft zij tot haar grote vreugde gezien (en vanaf de kansel konden de predikanten dat heel goed bij haar waarnemen!), dat de kerkenraads- en kerkbanken van onze gemeente zich weer gingen vullen. Hoe dankbaar we daar ook voor zijn, na de broeders van Muilwijk en Daan Bötzel ontvallen ons kort na elkaar een drietal trouwe gemeenteleden, die ook wij zullen missen. Maar het is een grote troost, als we mogen zeggen, dat mensen, die een verlies voor de aarde zijn een winst voor de hemel zijn geworden. We leven mee met haar naaste familieleden en met al die gemeenteleden, die haar sterke en ook minder sterke kanten zullen missen. De Psalmen en liederen, die in de afscheidsdienst worden gezongen en die voor haar een bron van troost en kracht waren, vergezellen ook ons! We leven mee met haar naaste familieleden en met al die gemeenteleden, die haar sterke en ook minder sterke kanten zullen missen. De Psalmen en liederen, die in de afscheidsdienst worden gezongen en die voor haar een bron van troost en kracht waren, vergezellen ook ons! P a g i n a |8

2. Daan Bötzel Op 8 januari ontsliep Daan Bötzel, M.Merkxstraat 7. Hij was 74 jaar. Sinds onze gemeente naar de Bonifatius overging hoorde hij met zijn vrouw ook tot onze gemeente. Eigenlijk is hij maar een paar maanden echt ziek geweest en was er eerst nog de hoop, dat er mogelijkheid tot genezing was. Maar het werd hem, zijn vrouw Anny en zijn (klein)kinderen steeds duidelijker, dat het aardse leven voor hem ten einde ging. Wat is er in die maanden, ook vanuit onze gemeente, trouw meegeleefd en wat heeft hen ook dat goed gedaan. Het gebed boven zijn rouwkaart “blijf bij mij Heer’” drukt goed uit in welke handen hij zijn aardse leven en het vervolg voor zijn naasten zag. Zeer velen waren aanwezig in de indrukwekkende afscheidsdienst in de Bonifatius, die geleid werd door onze consulent ds B.J. Kamp. In Spanje kon ik (door het gebrekkige Internet) toch nog flarden opvangen van de dienst, omdat het me speet, dat ik dat laatste stukje van zijn levensweg niet met hem heb kunnen optrekken. Maar aan alle ontmoetingen daarvoor bewaar ik mooie en dankbare herinn eringen. Bij zijn begrafenis bleek hoe groot de kring van mensen is, in wier leven hij, in al zijn eenvoud, een duidelijke plaats had. Anny en de kleinkinderen willen ook op deze plaats hartelijk danken voor het medeleven, dat zij vanuit onze gemeente hebben ondervonden. We wensen hen Gods kracht en zegen toe, om hun levensweg te vervolgen, ondanks de niet geringe lege plaats, die Daan bij hen achterlaat. 3. Janny van de Wereld Afkomstig uit Kampen was zij jaren geleden komen wonen en werken in Arnhem, als orthopedagoge. In die eerste jaren leefde zij mee met onze gemeente en is zelfs een keer aangezocht als kerkenraadslid. Maar dat zag zij toen niet zitten. Later is het contact met haar en onze gemeente, hoewel zij dichtbij de oude Rank woonde, van Oldebarneveldstraat 15 / 26, minder geworden. Maar toen een ernstige ziekte, die met borstkanker was begonnen, zich aankondigde (zoals haar zuster uit Oldebroek ons vertelde) kwam het verlangen om vrede bij God te vinden weer terug. En zo ging zij het laatste stukje van haar aardse levensweg tegemoet. Zij was 57 jaar. Op Urk is zij begraven. In de dienst op de begraafplaats ging onze consulent ds J.B. Kamp voor. Ook deze familiekring liet ons weten dankbaar te zijn voor de contacten vanuit onze gemeente. 4. Evert Scheperboer Hij behoorde met zijn vrouw Corry tot de vrienden van de Rank. Op 27 januari is hij na een ernstig ziekbed overleden. Hij was 85 jaar en behoorde, evenals Daan Bötzel tot de Eldense gemeenschap, waarin hij en zijn gezin een niet geringe plaats hadden. En daarbij behoorde ook de gemeente rond de Kandelaar, zodat ds Oostdijk zijn begrafenis leidde. De woorden van zijn trouwtekst uit Jes. 58:11a waren daarbij een bron van troost en kracht. Van harte leven ook wij mee met zijn vrouw Corry en met de (klein)kinderen en wensen hen op weg naar Pasen Gods bijzondere kracht en troost toe. P a g i n a |9

Meeleven Collega B.J. Kamp heeft zich voortreffelijk van zijn taak als consulent voor onze gemeente gekweten en daar zijn we hem heel dankbaar voor. Uiteraard heb ik ook zelf weer de kerkdiensten en het bezoekwerk ter hand genomen. Omdat de copy voor de Schakel ditmaal snel na mijn terugkomst moest worden ingediend, is de rubriek ‘meeleven’ nu wat korter dan anders, maar u zult dit wel kunnen begrijpen.  Zr Dien Melaard, Pettenstraat 51, herstelt langzaam van de akelige verwondingen na het busongeval en haar dochter Lies, Boskoopplantsoen 34, heeft de voetoperatie goed doorstaan en is nu begonnen aan een traject van voorzichtige revalidatie.  Ons oudste gemeentelid zr Pesch-Rutgers (103 jaar!), Worth Rhedenseweg 45266, 6991 DV Rheden, heeft een ernstige longontsteking, maar was heel helder toen ik haar bezocht.  Ons oudste mannelijke gemeentelid br Jan Masman, Goltackers 47, mocht vorige week zijn 102e verjaardag vieren en….was de zondag daarna ook weer in de kerk! Dankbaarheid en zorg wisselen elkaar in de gemeente af. Biddend leven we daarin met elkaar mee. Kerkenraad Na afloop van de dienst op 1 maart, waarin ik zelf weer kon voorgaan, was er alle gelegenheid om br Benjamin Vos en zijn Diane met hun familie en vrienden te begroeten en hen ook persoonlijk Gods zegen toe te wensen. Wat is het fijn, dat het aantal diakenen nu duidelijk ‘op sterkte’ is. Maar dat geldt helaas nog niet voor het ambt van kerkrentmeester. Want daarin is br Jacques Ros na het vertrek van br. Jack Theunissen (wat fijn, dat we hem in allerlei taken toch blijven terugzien!) nu wel heel alleen. Daarom willen we nu graag op zoek gaan naar een tweetal (als het kan: jongere!) kerkrentmeesters, die oog en hart hebben voor de meer stoffelijke zaken rond onze gemeente en ons kerkgebouw. Natuurlijk is dit in de eerste plaats een zaak van gebed voor ons als hele gemeente, maar mag u ook best tips geven aan kerkenraadsleden, als er mensen zijn waar ú of jij aan denkt! Jonge lidmatenkring Op dinsdagavond 3 maart kwamen we weer met de jonge lidmatenkring bij Kelvin en Daniëlle, Bladelstraat 21, bijeen onder leiding van br Jan Kramp. We spraken met elkaar over het dagelijks werk (vast of niet vast?) en over de plaats, die ons werk en studie heeft in ons persoonlijk geloof. Het was een fijne ontmoeting met elkaar en we spraken af, om op dinsdagavond 24 maart weer bijeen te komen. Natuurlijk h open we - hoe dankbaar we ook zijn, voor allen, die nu deelnemen - dat ook deze kring verder gaat groeien. P a g i n a | 10

Kinderoppas Een paar jaren geleden begonnen we aarzelend te spreken over ‘kinderoppas’ tijdens onze kerkdiensten. Sommige mensen gaven zich ervoor op en er is alle gelegenheid in ons mooie ds van Oosterzeehuis. Maar….vaak waren er geen kinderen. Langzamerhand gaat ook hierin verandering komen en dat maakt ons dankbaar en blij, ook al moeten we er als kerkenraad vóór de dienst wel even mee leren rekenen. Maar….dat doen we graag! Bijbelkring Op dinsdagmiddag 17 maart zullen hopen we ook weer met de Bijbelkring bijeenkomen om gezamenlijk de laatste hoofdstukken van het Johannesevangelie te lezen en te overdenken. Ik ben benieuwd wat het volgende Bijbelboek gaat worden. Over de bijeenkomsten onder leiding van ds B.J. Kamp hoorde ik goede dingen. Ook ik hoop er diezelfde fijne sfeer weer te mogen aantreffen. Tot besluit Ditmaal is de rubriek In memoriam wel groot. Daarom denk ik nu eens speciaal aan alle gemeenteleden, die soms heel pijnlijk worden stil gezet bij de lege plaatsen, die in hun leven gevallen zijn en geef ik troostwoorden door, die ik eens ergens las: “Maar vroeg of laat verschijnt het land, dat elk verstand te boven gaat, waar ik volmaakt opnieuw ontmoet, wie ik voorgoed was kwijtgeraakt” Met een hartelijke groet vanuit de pastorie in Veenendaal, waarin het na die pastorie in Albir, vlakbij Benidorm, ook echt weer goed toeven is, mede namens mijn wederhelft, en onze trouwe viervoeter Doeke, uw P.Vermaat, v.d.m.

Vanuit de Ranken O v e r d e e re d i e n s t: v o rm e n i n h o u d

D

e kerkenraad zal zich dit voorjaar bezighouden met de Werkmap Eredienst. Aan de hand van deze werkmap kan een kerkenraad zich bezinnen over de liturgie. Het is u niet onbekend, dat het verloop van de dienst in de Bonifatiuskerk vrij voorspelbaar is. De dienst begint met votum en groet en eindigt met de zegen. Daartussen de liederen de preek, de gebeden. En afwisselend de geloofsbelijdenis en de voorlezing van de wet. De bezinning op de liturgie is tegelijk een bezinning op de identiteit, het eigene. Want liturgie en eigenheid hangen nauw samen. Dit mogen we ook wel bedenken als we een kerkdienst in een andere gemeente meemaken. P a g i n a | 11

Het eigene van de gemeente, dus ook van de Bonifatiuskerk, is allereerst te vinden in zijn roeping. Wat hierover in de werkmap wordt gezegd vat ik zó samen: De roeping is de Bijbel als kern en wat daarover in waarheid ontvangen is in de lijn van de geschiedenis op waarde schatten en behouden. Dat wil zeggen, dat de wezenlijke betekenis van het Woord van God wordt gezocht, en toegeëigend in persoonlijk geloof. De Reformatie was nodig om deze kern weer onder het stof van de kerk van Rome vandaan te halen. Onderdeel van de roeping is óók het goede van de traditie actief bewaren. Er herkenning in blijven vinden, zodat de traditie niet stolt en irrelevant wordt. Behartenswaardig zijn de volgende woorden van Prof. Van de Beek: "Iedere gelovige heeft zijn eigenaardigheden. Die mogen er ook zijn. Men kan zeggen dat die eigenaardigheden gaven zijn om zo elkaar aan te vullen tot de volheid van het lichaam van Christus. Dan moeten die eigenaardigheden daartoe wel dienen. We kunnen ook zo opgaan in onze eigenheid dat we geïsoleerd raken van de anderen en dat de anderen ons niet meer verstaan." Van de Beek maakt dit concreet met betrekking tot de liturgie: "De liturgie is niet een vrije expressie van gevoelens die opkomen door ons geloof. Maar de liturgie is een weloverwogen presentstellen van Christus in ons midden én uitdrukking van het samenzijn van de gemeente als lichaam. De persoonlijke beleving mag daarop volgen, maar gaat er nooit aan vooraf." De laatste 2 zinnen uit dit citaat doen mij aarzelen. Kunnen we als mensen Christus present stellen? Is het niet meer een ootmoedig vragen om zijn onmiddellijke Aanwezigheid? Dient ook het samenzijn van de gemeente als lichaam tot uitdrukking te komen in de liturgie? En hoe dan? Vragen waar de kerkenraad zich dit voorjaar mee gaat bezighouden. En waar u als gemeentelid ook bij betrokken bent. De laatste zin van het citaat van prof van de Beek zegt iets over de spanning tussen persoonlijke beleving en het liturgisch moment zoals bv. het aansteken van een kaars en het gebruik van kanselkleden. Ook hier liggen vragen, die wij niet bij voorbaat plat willen slaan met een beroep op een traditie of gewoonte. Bijdrage van Hans Boer

E

ten voor alleengaanden

Op vrijdag 6 februari j.l. is er weer voor heerlijk eten gezorgd. Wordt door velen zeer op prijs gesteld! Dank aan allen die zich voor dit goede initiatief telkens weer inzetten!

P a g i n a | 12

J ongvol wa ssen kring

De kring komt samen en vindt een gastvrij onthaal bij Kevin en Diane Mulder. Zij wil – met Jan Kramp en (na de ‘Spaanse periode) ds. Vermaat - samen nadenken over wat God ons in Zijn Woord te zeggen heeft in de tijd waarin we leven. We zijn begonnen met een paar basisprincipes: 1. een keus maken voor de Here Jezus. 2. Gods Woord is van kaft tot kaft de Waarheid. 3. Gods liefde moet kenmerkend zijn, naar elkaar en naar de mensen om ons heen. We zijn nu nog met zo’n 10 personen. Berthe de Jonge was een gewaardeerd lid van de groep, maar is haar man gevolgd naar Saoedi-Arabië, waar hij werkzaam is. Via internet blijft ze met ons verbonden. Nieuwe belangstellenden zijn van harte welkom (zie verderop de bijdrage van Berthe).

A

nneke en de Ker stcru ise

De Kerstreis aan boord van een ‘riviercruiser’ is elk jaar een feest voor Anneke Bleijenberg. Het is heerlijk verblijven aan boord waar ze al snel kennismaakt met de andere passagiers. Elke dag wordt er in een andere stad een mooie kerk of kathedraal bezocht alwaar een concert wordt gegeven en waar veel samen wordt gezongen o.l.v. bekende musici. Zo is ze inmiddels een belangrijke verschijning geworden. Het is niet overdreven te stellen dat het hele gebeuren niet doorgaat als Anneke niet haar opwachting maakt .We hopen – met de organisatie – dat ze dit nog jaren kan / mag blijven doen!

Collecte goed besteed!

B

ericht van A nneke de Jonge: Er is in De Rank gecollecteerd voor een nieuw toiletgebouw voor de school waar Tineke - de zuster van Anneke - werkt. De school staat in Kameroen. Het is verbazend hoeveel er kan worden gedaan met weinig Euro’s. De collecte bedroeg € 120,23. De zuster van Anneke schrijft: P a g i n a | 13

‘Geachte Gemeente de Rank, Wij willen u bedanken voor de gift die u op onze rekening heeft gestort van 120,23Euro. Hiermee kunnen we de muren van de WC van het nieuwe toilet gebouwtje betegelen. Zo hebben we dan een WC voor jongens en een voor meisjes. We gaan hier maandag mee beginnen. Wij zullen u een rapport sturen zo gauw het klaar is. Nogmaals heel hartelijk dank. Met vriendelijke groeten, Louh en Tineke uit Foumban’ Fijn dat we dit als gemeente De Rank kunnen doen!

Aandachtspunten etc. Jack Theunissen Beste gemeenteleden, eluid ……, Vriendelijk verzoek: zou u er op willen letten om voor de dienst niet ‘teveel’ te praten en tijdens de ‘ontmoeting’ dat vooral zachtjes te doen? Dit ook i.v.m. de uitzending via Internet!. Zondag 1 maart was het nogal rumoerig voor de dienst. Het orgelspel (onderdeel van de dienst) was amper te horen en dit is heel storend voor de mensen die thuis meeluisteren. Ook zijn er mensen die zich in stilte willen voorbereiden op de dienst. Heel hartelijk dank!

G

T

raktatie bij de koffie. Als u van plan bent om te trakteren bij de koffie na de kerkdienst of Bijbelgesprekskring (wat altijd zeer op prijs wordt gesteld), zou u dit dan even van te voren laten weten? Het is zo jammer als er al koekjes zijn uitgepakt en zacht worden. U kunt het melden aan Jack of Truus Theunissen: 026-311 51 64

B

loemen etc. De kerkenraad wil hierbij Fam. Schipper heel hartelijk bedanken voor hun inzet al die jaren bij het collecteren en bloemendienst. Nu ook bij hen de jaren gaan tellen hebben ze aangegeven met die werkzaamheden te stoppen, zodat Bert zijn aandacht kan richten op zijn vrouw die tijdens ons uitstapje naar Elburg flink gevallen is en daar nog steeds last van heeft.

P a g i n a | 14

Vrouwen van ‘aanrecht’ naar ‘bestuurstafel’

V

an jongs af aan was ik dol op mijn grootouders. Ik had er twee: mijn moeders vader en mijn vaders moeder. Opa Isings was na de oorlog in Hilversum blijven wonen, dus die zag ik niet zo veel, maar Oma de Vries woonde vlak bij ons in de Rietgrachtstraat schuin tegenover de Oosterkerk, waar wij als gereformeerd gezin kerkten en waar wij vlakbij woonden.. Omdat mijn vader, haar oudste zoon, in 1946 overleed en ons gezin toen uit zes kinderen bestond, was Oma onze steun en toeverlaat. Met haar scherpe verstand en Amsterdamse humor wist ze ons altijd te raden en weer aan het lachen te maken. Zoals ons land zich na de oorlog ontwikkelde, kon haar niet altijd bekoren en kleindochters, die een middelbare school bezochten en later goede functies kregen naast een gezin: dat vond ze helemaal niks. Ze stierf in 1971 en werd bijna 93 jaar. Toen Oma stierf begon de vrouwenemancipatie zich juist door te zetten. De meest vooroplopende kerk, de gereformeerde, begon toen aarzelend met het toelaten van vrouwen in ambten. De middenorthodoxie in de hervormde kerk volgde, maar in de rechterflank van de hervormde kerk en in alle kleinere gereformeerde kerken was een vrouw in het ambt taboe. Intussen begon in onze samenleving de vrouw zich steeds meer te roeren: Dolle Mina’s, “Baas in eigen buik” en hoe het verder mocht heten. En toen in 1963 “de pil” in de handel kwam, was het hek voor veel vrouwen van de dam. Van nu af aan kon zijzelf beslissen over de grootte van haar gezin! En omdat de leerplicht ook gold voor meisjes, kwamen er steeds meer meisjes met een Gymnasium en HBS-diploma. Maar in kerkelijke kringen bleef de pil meestal een verboden artikel. En veel meisjes vonden voldoening in hun rol als huisvrouw en moeder. Ik ben altijd een werkende vrouw geweest: de eerste jaren als vrouw van een kruidenier en kleine zelfstandige. Toen we niet meer in onze winkel konden blijven, moest ik bijverdienen omdat we van mijn mans aanvangssalaris niet konden rondkomen. Ik ben altijd maatschappelijk betrokken geweest –lid van een vakbond en een politieke partij, vaak als enige vrouw. Toen ik op gegeven moment in Ermelo als lid van de RPF tot raadslid werd gekozen, was ik de eerste en enige vrouw in die functie in Nederland. Nu zijn het er honderden! En zelfs de SGP heeft nu een vrouwelijk raadslid, al schijnt in de statuten van deze partij nog steeds te staan, dat de man het hoofd van het gezin is en dat de vrouw niet gerechtigd is een bestuursfunctie uit te oefenen. Maar het emancipatieproces was onstuitbaar en rolde steeds verder in onze samenleving. Ik werd er door mijn SGP-collega op gewezen, dat de man het hoofd van de vrouw is volgens een scheppingsordinantie. Is de emancipatie niet te ver doorg eschoten? De vrijheid voor een vrouw moet blijven bestaan om zich ongestoord tevreden te voelen met hun huishoudelijk bestaan. Al met al denk ik, kijkend naar mijn schoondochters, en nu ook al naar mijn volwassen kleindochters, met medelijP a g i n a | 15

den aan hun overdrukke bestaan. Een baan, de huishouding, al neemt de man tegenwoordig haar veel taken uit handen en werkt hij mee in de huishouding. Ik ben echt blij, dat ik oud ben en dat dit allemaal voor mij niet meer hoeft! Maar als je als christenvrouw de Heiland wilt navolgen, ook in je huwelijk, wat moet je dan met de teksten uit het Nieuwe Testament, zoals bijvoorbeeld in Efeze 5. In een dagboekje van Filippus, een organisatie die onder meer dagboekjes verzorgt, las ik deze week een mooi stukje hierover. Hier, aldus de predikant, geeft de vrouw haar man gezag. Maar dan zoals Christus gezag over zijn gemeente heeft zal de band liefdevol en vermanend zijn, altijd zodat de ander er beter van wordt. Ze kan er God elke dag voor danken. Dat was toen en is nu nog revolutionair: twee mensen dienen elkaars geluk, omdat Christus zijn verwarmende liefde blijft geven. In deze stijl van vrouwelijke liefde is er geen sprake van slaafse onderworpenheid of een spottende opmerking over een verouderde kijk op de man-vrouwverhouding. Trudy Rietveld

Mijn leven in Saoedi Arabië. Verslag van Berte van Zeist-de Jonge (dochter van fam. De Jonge)

M

ij werd gevraagd wat te vertellen over het leven als vrouw in Riyadh, Saoedi Arabië, waar ik inmiddels ruim twee maanden samen met mijn man woon. Het zal jullie niet verbazen dat het heel anders is dan in Nederland en dat het nog altijd wennen is om in een streng-islamitische cultuur te leven, waarin vrouwen in onze ogen vaak als minderwaardig worden gezien. Toch wil ik als eerste benadrukken dat de vrijheid van vrouwen hier groter is dan soms gedacht wordt. We mogen geen autorijden en er zijn bepaalde kledingvoorschriften, maar verder mogen we ons vrij bewegen en alleen de straat op. Ook zijn hier veel banen voor expat* vrouwen en veel mogelijkheden om je dagen te vullen. Ik ben op het moment aan het proberen een baan te vinden als verpleegkundige hier in het ziekenhuis en ik hoop te kunnen zien hoe het hier in de medische wereld aan toe gaat om die ervaring weer mee terug te kunnen nemen naar Nederland. Daarnaast ben ik heel blij met mijn tablet waarop ik wekelijks via uitzending gemist Nederlandse programma's kan kijken zodat ik niks hoef te missen! We wonen in een compound* met hoge muren en prikkeldraad, als in een soort cocon met alleen andere expats*. Afgesloten van de Arabische buitenwereld kunnen we hier een leven leiden vergelijkbaar met dat in Nederland. Hier gaan mannen en vrouwen vrij met elkaar om, zijn er geen kledingcodes en wordt er van alles georganiseerd om de mensen (en hun kinderen) een invulling aan de dag te geven. Zo is er een school, zwembaden, uitgebreide sportfaciliteiten, een winkel, bioscoop, bowlingbaan en noem maar op. Buiten deze muren is het een ander verhaal. Het eerste en grootste P a g i n a | 16

verschil is dat ik als vrouw een Abaya moet dragen, de lange zwarte jurk die je op de foto kan zien. Deze draag je gewoon over je kleding heen. Als je kleding er wat onderuit komt is niet zo erg, zolang je enkels maar bedekt zijn. Daarnaast heb ik op de foto ook een hoofddoek op maar dit is in principe niet verplicht. Het kan voorkomen dat je door een streng uitziende Saudi gevraagd wordt om je hoofd te bedekken, wat ik dan gewillig doe. Zonder de sjaal in mijn tas ga ik dan ook niet de deur uit! Het lastigste aan hier wonen vind ik het niet naar de kerk kunnen gaan. Officieel is alles wat met andere godsdiensten dan de Islam te maken heeft verboden, dus ook een kerk. Het bestaat wel, maar er zijn regelmatig invallen in christelijke gemeenschappen dus wij wagen ons er liever niet aan. Het is nog wel een hele zoektocht hoe we het geloof in ons leven vorm kunnen geven en dit blijkt niet makkelijk te zijn. Mark (mijn man) werkt 60 uur per week en heeft maar 1 vrije dag (de vrijdag) waarin veel ruimte nodig is voor ontspanning en weer opladen voor de nieuwe week. Met verschillende boekjes met teksten die we mee hebben kunnen nemen proberen we af en toe wat te lezen maar als je werk zoveel inspanning van je vraagt is het moeilijk om aan het eind van de week jezelf helemaal hiervoor open te zetten. Gelukkig kunnen we dagelijks na het werk samen eten en vinden we hier een moment voor gebed en soms een gedicht wat al heel fijn is. Ook heb ik geprobeerd onze eigen kerkdienst van de Kandelaar te volgen maar ik merkte dat ik snel afgeleid werd doordat het alleen geluid is en je er geen beeld bij hebt. Ik vind het dan ook fijner om bijvoorbeeld via Youtube een preek te bekijken en Taizé-muziek te luisteren. Zo geeft het wonen in Saoedi Arabië veel uitdagingen en vraagt best wat aanpassingsvermogen, maar je krijgt er ook veel voor terug. De ervaring om hier in zo'n gesloten land een tijdje te kunnen wonen is fantastisch. Ook kunnen we een ander land in het Midden oosten bezoeken en bekijken, een ervaring die niemand ons meer afneemt! Berte van Zeist-de Jonge *Expat is een verkorting van het Engelse woord expatriate. Een expat is iemand die tijdelijk of permanent, maar niet verplicht, in een andere land woont. *Compound is een begrip voor een omheinde leefgemeenschap, waarbinnen mensen gemeenschappelijk leven. Berthe, hartelijk dank voor het ‘inkijkje’. De Gemeente De Rank wenst jou en je man een gezegende tijd toe, daar in Saoedi Arabië en graag weer tot ziens. (NB: Berthe houdt ook een ‘Blog’ bij: zie internet https://vrouwinriyadh.wordpress.com/) P a g i n a | 17

Een nieuw hart Bijdrage van onze nieuwe diaken Benjamin Vos Terwijl ik dit schrijf las ik net een stukje uit de krant dat een moeder luistert naar het hart van haar overleden zoon via de borstkas van een meisje. Stiekem licht-emotioneel lees ik dit bericht. Het meisje had een hartspierziekte en mag weer voortleven met een hart van iemand anders, iets wat mij ook overkomen is:

M

ijn oude hart was ook niet goed meer en hoorde ik toen ook dat er niets anders op zat dan een harttransplantatie. In maart dit jaar is het alweer acht jaar geleden dat ik een transplantatie heb ondergaan. Misschien is dat meisje helemaal niet gelovig maar God is met haar geweest net als ik Hem aanwezig voelde in de periode voor en zeker ook nu na de transplantatie. Hij, ja Hij gaf me rust en de kracht om door te zetten en het niet op te geven toen er weer een volgend infuus in mijn arm ging,er weer nieuwe artsen om mijn bed stonden en het steeds een beetje slechter ging. Maar Hij hielp me op de been. Mijn en uw hemelse Vader. Wat in de bijbel staat is waar: ‘Wees niet ongerust maar vertrouw op God en op Mij’ Hij sleept je door moeilijke tijden heen en je mag Hem altijd roepen als je Hem nodig hebt. Nu al weer bijna acht jaar geleden heeft Hij er voor gezorgd dat ik door kon gaan met mijn leven. Een prachtig mooi geschenk! Een leven om te genieten van alles. Maar ook om stil te staan bij wat je eigenlijk bezit in dit leven wat je zomaar gegeven wordt en begint als je geboren bent. God heeft mij geleerd om daar af en toe bij stil te staan. Keer op keer bad ik in het ziekenhuisbed om te vragen of Hij me wilde bewaren en om te bedanken dat Hij weer erbij was geweest. ‘s Avonds in bed toen de lichten op de kamer uit gingen droomde ik steeds hoe ik het leven, dat ik na de transplantatie zou krijgen, zou gaan invullen. Een vrouw wilde ik naast mij hebben, natuurlijk om samen het geloof te delen en naar de kerk te gaan. Een baan te vinden maar ook was mijn wens en de wil om er voor Hem te zijn! Want tenslotte was Hij diegene die mij een nieuw leven gaf en een nieuw hart! Een hart wat leven en liefde betekent, leven en liefde zoals Hij dat zelf is! Leven in blijdschap,vertrouwen,geborgenheid en vol van Gods liefde. Leven om met elkaar te genieten en om te weten dat we Zijn kinderen zijn. Een leven dat ik bewandel met God, met leuke gebeurtenissen maar ook moeilijke. En er voor Hem te zijn zoals ik dat wilde en Hem had beloofd! Mijn christen hart te laten zien en te laten voelen voor mensen in mijn omgeving en aan u in onze gemeente. Bidden voor steun,kracht die ik zeker ervaar en Hem te bedanken voor dingen. Ik weet dat Hij in mijn hart zit en ook niet zal verdwijnen. Nu wij samen, mijn vrouw en ik, onze kerk hebben gevonden vind ik het daarom fijn om diaken in de Bonifatiuskerk te mogen zijn. Een kerk waar we de liefde van God P a g i n a | 18

ervaren en waar we er ook voor elkaar zijn. Liefde,het meest bezongen woord en vele boeken en gedichten gaan erover. Sta eens bij stil bij de liefde die God ons geeft …….. Mooier bestaat niet! Benjamin Vos

OPINIE & RELIGIE ISRAËL Ambassadeur van Israël beschuldigt Verenigde Naties van dubbelhartigheid tegen ISRAËL

D

e ambassadeur van Israël bij de Verenigde Naties, Ron Prosor, heeft de algemene vergadering van de VN opgeroepen niet langer tegen Israël te zijn. Hij verzet zich sterk tegen het erkennen van een Palestijnse staat. Wanneer leden van de internationale gemeenschap spreken over het Israëlisch - Palestijnse conflict, daalt een mist neer die alle logica en morele helderheid bedekt. De niet aflatende focus van de wereld op het Israëlisch-Palestijnse conflict is een onrecht tegen tientallen miljoenen slachtoffers van tirannie en terrorisme in het Midden - Oosten. Terwijl wij spreken, worden Yezidi's, Bahai, Koerden, christenen en moslims vermoord en verdreven door radicale extremisten en dat met een snelheid van duizend mensen per maand. Hoeveel resoluties hebt u aangenomen om deze crisis aan te pakken? Het antwoord is: nul. Wat zegt dit over de internationale zorg voor het menselijk leven? Niet veel, maar het spreekt wel boekdelen over de hypocrisie van de internationale gemeenschap. ECHT VRIJ Van de 300 miljoen Arabieren in het Midden-Oosten en Noord-Afrika is minder dan een half procent echt vrij, en zij zijn allemaal burgers van Israël. Israëlische Arabieren behoren tot de meest opgeleide Arabieren in de wereld. Zij zijn mede onze vooraanstaande artsen en chirurgen, ze zijn gekozen in ons parlement en ze werken als rechters in ons Hooggerechtshof. Miljoenen mannen en vrouwen in het Midden - Oosten zouden deze mogelijkheden en vrijheden graag hebben. P a g i n a | 19

JOODSE STAAT Ons conflict ging nooit over de oprichting van een Palestijnse staat. Het ging altijd al over het bestaan van de Joodse staat. De Verenigde Naties hebben 67 jaar geleden ingestemd om dit gebied te verdelen in een Joodse staat en een Arabische staat. De Joden zeiden 'ja'. De Arabieren zeiden 'nee'. Maar ze zeiden niet alleen 'nee'. Egypte, Jordanië, Syrië, Irak, Saoedi-Arabië en Libanon lanceerden een vernietigingsoorlog tegen onze nieuwgeboren staat. Dit is de historische waarheid die de Arabieren proberen te verdraaien. De zwaarste onderdrukking van het Palestijnse volk vindt plaats in Arabische landen. In het grootste deel van de Arabische wereld wordt aan de Palestijnen het burgerschap geweigerd en worden ze agressief gediscrimineerd. Ze zijn uitgesloten van het bezitten van land en weerhouden van bepaalde beroepen. En toch wordt niet een van deze misdaden genoemd in de resoluties die voor u liggen. De reden is dat het debat van vandaag niet gaat over het spreken vóór vrede, of het spreken vóór het Palestijnse volk, het gaat over het spreken tegen Israël. Het is niets anders dan haat en kwaad spreken tegen Israël. HOLLE BELOFTEN De Europese landen claimen te staan voor vrijheid, gelijkheid en broederschap, maar niets is verder van de waarheid. In 1973, op Jom Kippoer, de heiligste dag op de Joodse kalender, lanceerden de omringende Arabische landen een aanval tegen Israël. De regering en het volk van Israël zullen nooit vergeten dat, toen ons bestaan op het spel stond, slechts één land ons hulp bood: de Verenigde Staten van Amerika. U hebt gefaald in 1973. En ook vandaag weer. Elk Europees Parlement dat voor tijdig en eenzijdig gestemd heeft om een Palestijnse staat te erkennen, heeft de Palestijnen precies gegeven wat ze willen: een staat zonder vrede. U stuurt de boodschap dat de Palestijnse Autoriteit in een regering met terroristen kan zitten en kan aanzetten tot geweld tegen Israël, zonder er een prijs voor te betalen. Als het gaat om onze veiligheid, kunnen we niet, en zullen we niet, afhankelijk zijn van anderen. Israël moet in staat zijn om zichzelf te verdedigen. De staat Israël is het land van onze voorouders, Abraham, Izak en Jakob. Al duizenden jaren hebben Joden voortdurend in het land van Israël geleefd. We doorstonden de duizenden jaren van vervolging, verdrijving en kruistochten. De band tussen het Joodse volk en het Joodse land is onverbreekbaar. Niets kan een simpele waarheid veranderen: Israël is ons huis en Jeruzalem is onze eeuwige hoofdstad. Tegelijkertijd erkennen we dat Jeruzalem een speciale betekenis voor andere religies heeft. Onder Israëlische soevereiniteit kunnen alle mensen, ongeacht religie en nationaliteit, de heilige plaatsen van de steden bezoeken. En dat willen we zo P a g i n a | 20

houden. De enigen die proberen om de status quo van de Tempelberg te veranderen, zijn de Palestijnse leiders. VEILIGHEID We zijn klaar voor de vrede, maar we zijn niet naïef. Veiligheid van Israël is van het grootste belang. Alleen een sterk en veilig Israël kan een alomvattende vrede bereiken. Aanvallen tegen Israël zijn het resultaat van jarenlange indoctrinatie en opruiing. Het genocidale handvest van Hamas roept op tot de vernietiging van Israël en de moord op Joden wereldwijd. Jarenlang hebben Harnas en andere terroristische groeperingen zelf moordterroristen gestuurd naar onze steden, raketten gelanceerd op onze steden, en terroristen gestuurd om onze burgers te ontvoeren en te vermoorden. En wat te denken van de Palestijnse Autoriteit? Het leidt een systematische campagne van opruiing. Op scholen wordt kinderen geleerd dat 'Palestina' zich zal uitstrekken van de rivier de Jordaan tot de Middellandse Zee. In moskeeën verspreiden hun religieuze leiders boosaardige laster en beschuldigen Joden van het vernietigen van islamitische heilige plaatsen. In kranten dringen cartoons de Palestijnen op om terroristische aanslagen te plegen tegen Israëli's. BESCHULDIGING Tegen de volken die blijven toe staan dat afbreuk prevaleert boven waarheid, zeg ik: 'J'accuse'. Ik beschuldig u van hypocrisie. Ik beschuldig u van dubbelhartigheid. Ik beschuldig u van het verlenen van legitimiteit aan hen die proberen ons land te vernietigen. Ik beschuldig u van het spreken over het recht van zelfverdediging van Israël in theorie, maar dit in de praktijk ontkent. En ik beschuldig u van veeleisende concessies aan Israël, maar niets te vragen van de Palestijnen. In het licht van deze strafbare feiten is de uitspraak duidelijk: U bent niet voor vrede, en u bent niet voor het Palestijnse volk. U bent gewoon tegen Israël. KEUZE De leden van de internationale gemeenschap hebben een keuze te maken. U kunt Israël als de natiestaat van het Joodse volk erkennen, óf toestaan dat de Palestijnse leiders onze geschiedenis ontkennen zonder gevolgen.  U kunt eraan werken het Palestijnse aanzetten tot geweld te beëindigen, óf toekijken terwijl haat en extremisme wortel schieten voor de komende generaties.  U kunt voortijdig een Palestijnse staat erkennen, óf u kunt de Palestijnse Autoriteit aanmoedigen om haar verdrag met Harnas te breken en terug te keren naar rechtstreekse onderhandelingen.  U kunt doorgaan met de Palestijnen de verkeerde richting uit te sturen, óf de weg vrijmaken naar echte en duurzame vrede. De keuze is aan u.' RON PROSOR P a g i n a | 21

TERREUR & DREIGING Wie is er niet geschrokken toen? Toen al die beelden de huiskamer binnenkwamen. De berichten in de kranten. Al die reacties en al die uitvoerige commentaren van ‘deskundigen’….. Natuurlijk weten we het wel, diep in ons hart, dat wij mensen dit grote conflict, in deze van God vervreemde wereld, niet zelf kunnen oplossen. God heeft een ‘bevrijdingsplan’! Zullen we dan dicht bij Hem blijven? Blijven bidden voor de gemeente van Christus wereldwijd. Voor onze kinderen en kleinkinderen. Voor onszelf, omdat we uit onszelf niet de juiste worden zullen kunnen vinden. Hieronder een reactie op de gebeurtenissen van de afgelopen periode, een gedeelte uit een preek van ds. Vermaat, gehouden in Benidorm, in de gemeente aldaar:

H

ij wist het, zei zijn vrouw, van de week, na de aanslag. Hij wist het, dat hij zou sterven net als Theo van Gogh in Nederland. Nog niet zo lang geleden was zij staatssecretaris in Frankrijk. Ze wist daarom veel over de reële dreigingen. Tijdens die redactie vergadering (wat waren die terroristen goed geïnformeerd, wat hadden ze alle details goed bestudeerd!) was er één, die onder de tafel dook. Die zagen ze over het hoofd. De rest heeft de vergadering niet overleefd. Heel Europa is schuldig, zei zijn vrouw. En ik denk dat ze gelijk heeft. Wie het zwaard opneemt – zegt de Bijbel – en of dat zwaard nu een kalashnikov is, of een in gif gedoopte pen of een scherpe tong – die zal door het zwaard vergaan. Maar er komt een tijd, dat zwaarden worden omgesmeed tot ploegen een tijd dat liefde het wint van haat, een tijd dat de vrede alle oorlogen verdrijft een tijd dat vrijheid een einde maakt aan alle slavernij. Naar die vrijheid, die vrede mag Mozes een heel volk gaan leiden. Daarom is het ook zo mooi om bij zijn leven stil te staan. Het is niet alleen maar iets over oude mensen en dingen, die voorbij zijn. De terreur van Egypte toen laat ons meer begrijpen van de terreur van vandaag. En de uitleiding, de exodus, de bevrijding daarvan en de weg waarlangs, geeft ons hoop voor vandaag. Het is niet zo hopeloos als het lijkt! Zullen we het goed bestuderen, ons goed laten informeren over de details van Gods bevrijdingsplan vanmorgen? We willen toch ook uitgeleid worden uit de slavernij van angst, onzekerheid, liefdeloosheid, twijfel en ongeloof? God gebruikt voor die uittocht gewone menP a g i n a | 22

sen, zoals u en ik. Hoe gewoon, zullen we weer horen. Als een aanmoediging om het vol te houden geeft God ook ´tekenen´, die ´spreken´. Voor ons het Heilig Avondmaal. Tekenen van Brood en Wijn. Voor Mozes toen andere tekenen. Ook sprekend voor ons vandaag. Zullen we proberen ze te verstaan?

DE ISLAM AAN DE DEUR Door Hanna Kohlbrugge De tekst hierboven is de titel van het boek dat haar zuster, Hebe Kohlbrugge, samenstelde uit artikelen en brieven die Hanna schreef. Hebe Kohlbrugge over haar zuster Hanna: (samengevat) rofessor dr. Hanna Kohlbrugge kwam op 13 december 1999 door een verkeersongeluk om het leven. Maar, zeiden onze vrienden, haar stem moet doorklinken. Wat zij te zeggen heeft moet gehoord worden, juist in deze tijd. Al in onze kinderjaren waren Hanna en ik ten nauwste met elkaar verbonden. Later deelden wij ons leven, waren ook samen in Iran, en kenden elkaars zorgen en vreugden. Hanna ging Oude Talen studeren: helemaal induiken in de Griekse taal en cultuur zou toch helderheid moeten verschaffen. Maar die helderheid kreeg ze niet, dus ging zij verder zoeken en nam Sanskriet en Avestisch ter hand. De indo-germaanse oudheid zou misschien wegwijzend kunnen zijn. Zij promoveerde in 1938 aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Nog steeds had ze het antwoord op haar vraag niet gevonden.

P

Zij werd gevraagd directrice te worden van een Perzische meisjesschool voor blinden. Omdat de school dringend hulp nodig had, besloot Hanna naar de woestijnstad Yezd te gaan om daar Engelse les te geven. In 1950 keerde zij naar Nederland terug om de leerstoel als bijzonder hoogleraar aan de RU Utrecht te aanvaarden. Het nauwe contact met haar Moslim-vrienden en haar blinden bleef bestaan. Het bleef gehandhaafd tot haar dood toe. In 1957 werd zij buitengewoon hoogleraar in de Iranistiek. Zo bleef de Islam deel van haar opdracht. Een studiejaar aan de universiteit Teheran in 1959 verdiepte haar kennis. Later nam ze deel aan de tweejaarlijkse conf erenties over taal en literatuur uitgaande van de literaire faculteiten in Iran, waar zij, hoewel een vrouw, haar bijdrage mocht leveren. De komst van Khomeini maakte aan alles een einde. Ten overstaan van de Islam leerde zij zien hoe het leven alleen dan tot zijn recht komt, als het zich door het geloof in Christus laat bepalen. Alleen op grond van denken en leven uit de waarheid, en dus niet vanuit onze begrippenmolen, wordt die waarheid werkelijkheid. Alleen vanuit de historisch beweeglijke Drie-eenheid Gods is een antwoord te geven P a g i n a | 23

aan de onbeweeglijke starre éne, Allah. Elke godsidee is in zichzelf ledig en zinloos, maar Christus is geen idee. Hij breekt de magie van de gesloten cirkel open naar Zijn toekomst. Van daaruit is Hanna's zorg om de Kerk te verstaan, die maar al te gemakkelijk een weg naar de Islam wil vinden, die maar al te vaak het trinitarisch denken prijsgeeft om met de Islam te spreken van de ene God van Abraham en alle woorden uit de Koran gelijkstelt aan de woorden uit de Bijbel. Maar hoe ziet een openbaring eruit met gebruikmaking van de namen der geroepenen uit het Oude Testament, maar zonder het offer van Isaac en zonder het psalter? En wie is Jezus zonder apostelen en zonder Pinkstergeest? En wie is Jezus zonder Kruis en Opstanding? Van daaruit is ook haar zorg om Israël te verstaan. Wat is de plaats van Israël nu, en hoe zullen Israël en Ismaël naast elkaar kunnen wonen? En waar ligt de opdracht van de Christenheid in dit zo adembenemende conflict in het Midden-Oosten? Aan dit laatste wilde zij verder werken, zoeken naar wegen; de draad werd afgesneden. Maar het is te hopen, dat deze bundel - fragmentarisch en veelzijdig tegelijk - in zijn geheel een beeld geeft van wie zij was: een Christen diep bewogen over een Kerk, die haar roeping onvoldoende ziet. Hanna Kohlbrugge en de Islam: teksten en gedachten Van Allah lezen we in Sure 112: 'Hij, Allah, is één. Allah de Eeuwige; niet heeft hij verwekt, noch is hij verwekt, en niet één is aan hem gelijkwaardig.' En in Sure 17:111: 'Lof aan Allah, die zich geen zoon heeft genomen en geen metgezel heeft in het koningschap en die niet in vernedering een verbondene behoeft. En verkondig zijn grootheid.' 'Strijdt tegen hen, die niet in God geloven en niet in de laatste dag, en die niet verbieden wat God en zijn gezant verboden hebben en die niet de godsdienst van de waarheid aanvaarden uit het midden van hen aan wie het boek gegeven is' (9:29vv). Echter, de confrontatie met de Bijbel is nodig, om deze God ons voor ogen te stellen in het gewaad van schepper, onderhouder en rechter. Met het gevolg, dat alles wat de Bijbel ons leert is weggevaagd: aangaande God de Vader, wiens schepping zijn condescentie (neerbuiging ) is, zijn deemoed waarmee Hij zich tot ons neerlaat en ons in zijn liefde onderhoudt met het oog op zijn koninkrijk van vrede en gerechtigheid; aangaande Christus, die zich voor ons vernederd heeft, die de machten onttroont en levenden en doden richten zal op grond P a g i n a | 24

van Zijn aan het kruis verworven middelaarschap; aangaande de Heilige Geest, die zich tot ons nederlaat om ons de weg te wijzen in de Schriften en ons in alle waarheid te leiden. Elke Moslim heeft deel aan die éne absolute God, volgens een moslim denker het 'super-ego', wiens leven zelfopenbaring is en wiens gedrag men uit de natuur kent. Dit deelhebben laat elke Moslim ook worden tot een super-ego, die zijn eigen ik in dienst van Allah rechtvaardigt. Deze eenlingen samen vormen de gemeente van Allah, zij allen 'dragen Allah in het hart' - zoals een gastarbeider zei. Het Credo van de Moslims: 'Er is geen God dan Allah en Mohammed is zijn gezant', is een zegevierende strijdkreet. Dit is de kracht van de Islam. De volgelingen van Allah Het geloof in de éne God, die niets en niemand naast zich kan hebben, waar de mens uit eigen kracht (!) God moet naderen, heeft tot gevolg dat men zoekt naar de enkeling, die dat - schijnbaar - vermag. Allah betuigt zich in feite in die bijzondere enkeling, die je dan toch het beste kunt volgen. Allah moet opnieuw zichtbaar worden gemaakt en als het Westen dreigt, dan ga je achter die éne aan, die het kan. Koran en Bijbel Maar deze eenlingen voor wie Allah de hele aarde heeft ingericht, zien zich geplaatst in een schepping zonder doel, zonder middelpunt. In deze doelloze schepping ontstaat angst, eenzaamheid en een gevoel van zinloosheid zonder ware gemeenschap, omdat de mensheid tot atomen (een atoom: het allerkleinste deel van een chemisch element) is gepulveriseerd (fijngemaakt). Tengevolge van Allah's ‘Ik-zijn’ blijft zijn schepping doelloos. Het blote Ik kan zich niet geven, het duldt geen beperkingen. Er is geen midden van de tijd; ook Mohammed is maar een ego.  De Koran zegt: 'Gezegend is Allah in wiens hand is het koningschap en die machtig is over alle dingen. Die geschapen heeft de dood en het leven om te beproeven, wie uwer het best handelt. En hij is de geweldige, de vergever.'  De Bijbel zegt: 'Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk, die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe.' Dat brengt vrede, maar de woorden van de Koran vervullen met angst. Daarom is vrijheid, die de Koran aanbiedt een valse vrijheid, die telkens uitloopt op het zwichten voor een enkeling. Er is wel berusting – Islam (onderwerping, overgave, gehoorzaamheid) - maar sjaloom blijft onbekend. Wanneer men de eigen way of life gestoord ziet, gaat men zoeken naar de terugkeer tot de succesvolle begintijd. Dit leidt tot dat wat wij fundamentalisme noemen, een weg van onrust en haat in de naam van de éne God, die het super-ego is. Salat: het rituele gebed Een gebed is het niet, het is een ritueel. Aan de Islam komt de eindoverwinning toe; P a g i n a | 25

dat is zeker. Brokkelt de kerk niet in alle landen waar ze komen af? Voor Allah, de God van de macht, kun je defileren, buigen en knielen. Maar:  niet: vergeef ons onze schulden, gelijk wij vergeven onze schuldenaren  niet: Uw Koninkrijk (van liefde, vrede, gerechtigheid) kome  niet: vragen naar dat, wat God van ons wil en om kracht het te doen  niet: roepen uit de diepten, geen worsteling met God, geen schreeuw om uitredding, want de Koran kent geen psalmen en kan die niet kennen, omdat er geen Messias is  niet kunnen de Moslims verstaan, dat Christus zegt: leer van Mij, dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart en gij zult rust vinden voor uw zielen. In de salat gaat het alleen om machtsvertoon, zoals het in alle religie om macht kan gaan, ook bij ons, al wordt het verhuld door vrome woorden. Al ons denken en streven naar de ene, algemene God is niets anders dan streven naar eigenbelang en macht. Beland je bij de algemene God, de God van de macht, dan is er geen uitweg, geen verlossing. Dan gaat de weg van afgrond naar afgrond. De Koran put zijn kracht uit misbruik van de Bijbel:  profeet en er is geen profeet  openbaring en er is geen openbaring  liefde en er is haat  barmhartigheid en er is geen barmhartigheid  rechtvaardigheid en er is blote macht. De algemene God is verschrikkelijk en wij doen onrecht aan de Moslims, wanneer wij het hebben over één en dezelfde God. Jezus Christus kwam, om ons van die algemene God, van dat superego én van ons eigen ego te redden. Noordmans zegt: 'God spreekt en als dat niet genoeg is, komt hij, en als dat niet genoeg is, troost Hij. De eenheid en liefde van God draagt ons, zodat wij geen atomen, geen losse ego's zijn, maar geloven in de gemeenschap der heiligen. Zodra wij aan de belijdenis van Vader, Zoon en Heilige Geest tornen, kan het leven zich niet ontplooien en gaat de openheid en harmonie van de gemeente met vele gaven en één Geest verloren.' Het is onze taak, als leden van de kerk van Jezus Christus, voorbede te doen oor de wereld, juist ook voor de wereld van de Islam. En nu weer terug tot de Islam. Geen koninkrijk, dat nabijgekomen is, geen verzoenend sterven aan het Kruis, geen Pasen, geen Pinksteren, dus geen vreugde en geen gemeenschap der heiligen en geen overwinning van de Tijdgeest - welke waarden heeft de Islam dan te bieden, die wij zouden moeten erkennen? Juist in de ontredderde kijk op het leven, in een herP a g i n a | 26

rijzenis zonder Opstanding, in een dood, waaraan de prikkel niet ontnomen is - de Koran zegt dreigend: 'en de bezwijming des doods komt in wezenlijkheid; dat is het, waarvan gij terugschriktet' (50:18) -juist hierin kunnen wij de onmetelijke afstand tussen de Islam en het Evangelie peilen. Juist hier zullen wij, net als Paulus voor Festus en Agrippa, toen Festus bij het horen van Jezus' opstanding uit de doden met grote stem zei: 'Gij raast, Paulus!' moeten getuigen: 'Ik raas niet, machtigste Festus, maar ik spreek woorden van waarheid en g ezond verstand.' Een gezond verstand, dat heil brengt, niet een laffe vrijblijvende redelijkheid, die de harten niet bereikt. Woorden van gezond verstand, die getuigen van vreugde en troost voor verslagen harten en die zijn er in de wereld van de Islam ontelbaar veel en worden in onze dagen steeds meer. Dan zullen ook wij van razernij beschuldigd worden, maar ook met Paulus mogen weten, dat wij de uitwerking mogen overlaten aan de Heilige Geest en dat wij de schare van hongerigen en dorstigen, die zich tot de Bron des levens wenden, niet mogen willen tellen. Ons is niets anders opgedragen dan de vreugdevolle proclamatie, dat het Koninkrijk der hemelen nabij is gekomen. De schuld, die wij openlijk zullen moeten belijden, wanneer wij ernst willen maken met de proclamatie van het Koninkrijk tegenover het dwaallicht van een wispelturige rede, ligt niet alleen in ons optreden tegenover de Moslims, in onze superioriteit en eigendunk. Ze ligt bij de Kerk en bij de Zending; bij de Kerk, omdat zij de Zending niet werkelijk heeft gedragen en zich nooit werkelijk met de Islam heeft beziggehouden. Zo kon het gebeuren, dat alleen in de Broedergemeente het gebed 'ach, dat ook Ismaël moge leven voor U' werd gebeden. De Islam is als een gezwel; wordt het niet weggesneden, dan breidt het zich uit, zoals zich ook bij ons in de kerk mede tengevolge van onze verwaarlozing van de Islam slordige omgang met de Bijbel, veronachtzaming van hetgeen ons niet zint en een toenemende belangstelling voor een soort algemene religie buiten Christus om uitbreidt. De uitkomst is dan polarisatie en geestelijke ontreddering, net als in de Islam. En wij Gaan wij nu de rollen omdraaien en zoeken wij er ons heil in de Moslims tot de schadelijke muskieten te bestempelen waar je je tegen moet verweren? Stellen we haat tegenover haat, vergeten we, wat we in onze eigenwaan aan andere volken hebben misdaan en denken we, dat we wel even orde op zaken kunnen stellen? Gaan we van verharding naar verharding? Zien we niet hoe we dan zelf in dienst treden van de éne, algemene God, die van leegte naar leegte, van onzekerheid naar onzekerheid leidt? De strijd tegen de Islam kan dus nooit met wapens worden gewonnen. Daarom is een nieuwe bezinning aan de hand van de Bijbel nodig. Zo niet, dan dreigt deP a g i n a | 27

ze oorlog een verharding van onszelf te worden. In deze duisternis blijft alleen onze smeekbede om vergiffenis en ontferming voor de Moslims en voor onszelf. Miskotte zegt: Wie over de rechtvaardigheid Gods spreekt – buiten het verbond, de belofte, de Messias – die geeft noodzakelijk aan het Godsgelaat een duivelse mimiek!

BIDDEN Bidden is een manier van leven Ds. Ron van der Spoel over gebed De een ligt uren op z’n knieën om tot God te bidden, de ander doet een schietgebedje als hij in het verkeer bijna tegen een andere auto aan botst. Maar bidden doen we op de een of andere manier bijna allemaal. Ik las eens dat ook van de mensen die niet in God geloven, toch meer dan de helft regelmatig een gebed uitroept, een soort noodkreet naar de hemel. Bidden blijkt een diepe behoefte te zijn, een onbewust besef van iets of Iemand die groter en machtiger is dan jij en tot wie je je richt als het jou te machtig wordt. Wie God niet kent, roept omhoog, bidt tot iets. Wie God wel kent roept naar Hem die je door en door kent en die heeft laten zien en horen dat Hij grenzeloos van je houdt. Dan is bidden niet meer een vaag roepen naar Iemand in de verte, maar dan is bidden je leven delen met je hemelse Vader. Dit bidden tot God die je kent en lief heeft, lijkt erg op de manier waarop binnen een goede relatie geliefden met elkaar omgaan of op hoe binnen een hechte vriendschap vrienden met elkaar communiceren. Als je de hele dag bij elkaar bent hoef je echt niet de hele dag iets tegen elkaar te zeggen, het is vaak al genoeg dat je je bewust bent van elkaars aanwezigheid. Ook dat is bidden: je bewust zijn van Gods aanwezigheid. Je bent je ervan bewust dat Hij bij je is, in huis, onderweg, op je werk, of waar dan ook. Het is een voortdurende gerichtheid op God, terwijl je intussen gewoon je dagelijkse dingen doet. Alles wat gebeurt deel je met God, meestal niet eens hardop, maar in dat stille tweegesprek dat diep in je steeds maar gaande blijft tussen God en jou. Je deelt met God en je ontdekt al biddend hoe je met dingen mag omgaan. Ik denk dat dit het is wat Paulus bedoelt als hij aan de Tessalonicenzen schrijft: ‘Bidt zonder ophouden’! Bidden zonder ophouden is niet alleen bidden onder alle omstandigheden, het is bidden als manier van leven. Een leven in verbondenheid met Jezus, een leven waarin altijd ergens op de achtergrond en regelmatig op de voorgrond God erbij is, meeleeft, meedenkt, meedoet. Een leven waarin je ook steeds afstemt op God, probeert te luisteren naar wat de Geest tot je zegt. Misschien is dat P a g i n a | 28

wel het mooiste van bidden als levensstijl, dat het niet alleen gaat om wat jij zegt tegen God, maar dat je ook steeds beter leert luisteren naar wat God zegt tegen jou. Dat is iets anders dan een stem in je hoofd horen. Het is meestal een gedachte die zich sterk aan je opdringt, een diepe overtuiging over iets of iemand die in je opkomt. Hoe meer je biddend leeft, des te beter leer je Gods stem verstaan. Dat is een kwestie van ontdekken, zoeken en tasten en merken dat je God steeds vaker ‘hoort’ spreken. Een goede oefening om hierin te groeien is om op papier eerst jouw gebed tot God te schrijven en dan op de volgende bladzijde Gods antwoord aan jou. Gewoon opschrijven wat er bij je bovenkomt als je je richt op God en je bewust bent van zijn aanwezigheid in je leven. Je zult verbaasd zijn over wat je dan leest! Bidden is een manier van leven, een woordeloos spreken en voortdurend luisteren naar God, waardoor je nauw verbonden bent met je hemelse Vader. Ds. Ron van der Spoel

BIDDEN MÉT MARIA Door Dr. W.H.Th. Moehn

T

elkens wanneer we als gemeente samenkomen en ons geloof belijden, nemen we de naam van Maria op de lippen. Slechts twee namen hebben in de Apostolische Geloofsbelijdenis een plaats gekregen. Maria positief en de naam van de stadhouder negatief. In twaalf zinnen is de kern van het geloof verwoord. We kunnen ons voorstellen dat over ieder woord en elk zinnetje is na gedacht. Tegenover mensen die Jezus al te hoog boven het gewone, aardse leven verheven dachten, wilde de kerk duidelijk positie in nemen en met nadruk belijden dat Jezus geboren is uit een vrouw en dat Hij mens is geweest onder de mensen. Gods eigen Zoon kon Zijn moeder aanwijzen. Van haar kant heeft Maria zich uitermate verwonderd over de genade die haar ten deel is gevallen. Zij geeft niet hoog op van zichzelf, maar bezingt Gods vrije gunst en de liefde waarmee Hij haar verkoren heeft. En wij? Als protestanten kunnen we ons ongemakkelijk voelen. Hoe ga je nu op de goede manier met de moeder van de Heiland om? We roepen haar in onze gebeden niet aan. De gloedvolle woorden van Guido de Bres in artikel 26 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis laten niets aan duidelijkheid te wensen over: we richten ons gebed niet tot Maria of de heiligen: 'want er is niemand in de hemel of op de aarde onder de schepselen die ons meer liefheeft dan Jezus Christus. Als wij nu een andere middelaar moesten zoeken die ons goedgunstig zou zijn, wie zouden wij dan kunnen vinden, die ons meer liefheeft dan Hij die Zijn leven voor ons gegeven heeft ook toen wij Zijn vijanden waren? (...) En wie zal eerder verhoord worden dan de eigen geliefde Zoon van God?' P a g i n a | 29

Geen aanroepen van de naam van Maria, maar hoe zullen we dan wel met haar omgaan? We bidden niet tot Maria, maar in deze dagen leren we bidden en lofprijzen mét Maria. We doen er goed aan om naar haar te luisteren. Zij staat daar niet alleen als een verheven vrouw op grote afstand van gewone mensen. Bidden en lofprijzen mét Maria is leren zoeken naar woorden in de Bijbel. LOFPRIJZING In haar lofzang heeft Maria in het bijzonder geluisterd naar de woorden die Hanna gezongen heeft. Beide vrouwen bezingen de trouw en genade van Israëls God. 'Kom, bezing samen met mij de grote daden van de Heere onze God, want Hij heeft de helpende hand naar mij uitgestoken.' Dit is een persoonlijke lofprijzing, waarbij zij allen betrekt die hun hulp en heil van de Heere alleen verwachten. Deze God is onze God, want Hij heeft omgezien naar Zijn dienares. Maanden later zal blijken dat dit woord is blijven hangen bij priester Zacharias: 'God heeft naar Zijn volk omgezien.' Hij heeft niet vluchtig een blik op ons geworpen en is daarna weer snel weggegaan. Integendeel, wat Hij zag bij Zijn volk, heeft Hem geraakt en bewogen tot ontferming. Hanna, Maria en Zacharias hebben van God gezongen. Die Zich bereid toont om af te dalen in onze nood. Alle roem is hier uitgesloten. Maria leert het woord 'genade' opnieuw spellen. Maria pocht niet op eigen verdiensten en vermeende waardigheid. De krachtige hand die God uitgestoken heeft om Zijn volk te redden, is in beweging gekomen door Zijn barmhartigheid. Voorheen geen volk, maar nu genadig opgenomen in Gods volk; voorheen zonder ontferming, maar nu in ontferming aangenomen (zie 1 Petr. 2:10). Uit deze woorden mogen we troost putten. Dr. W.H.Th. Moehn is predikant van de hervormde wijkgemeente Hilversum.

‘GELOOFSHELDINNEN’ Katharina Zell, geb. Schütz (1497/98, Straatsburg – 5 september 1562, Straatsburg) De wegen van God zijn soms moeilijk te doorgronden en verborgen, maar de ware kinderen van God kunnen een offer brengen, zoals ook Abraham. atharina Zell werd het prototype van de protestantse domineesvrouw. Na de Reformatie van de zestiende eeuw konden geestelijken trouwen. Kloosters werden gesloten. Voor veel vrouwen was dat een plek geweest waar ze zich vergaand konden ontwikkelen en leidinggevende kwaliteiten

K

P a g i n a | 30

laten zien. Nu werd de pastorie de beste plek daarvoor. Katharina von Bora (Luther) en Idelette van Buren (Calvijn) waren niet de eersten. Het begon in Straatsburg, belangrijk toevluchtsoord voor voortvluchtige protestanten. In 1523 kreeg het in één jaar drie predikantsechtparen. Martin Bucer kwam er aan met een voormalige Katharina Zell non, Matthias Zell bevestigde een priester-collega met zijn concubine in een officieel huwelijk en trouwde zelf met Katharina Schütz.Ze was dochter van een schrijnwerker in de stad. Ze had zich schriftelijk met de kerkhervorming in de stad bemoeid en verdedigde in een publicatie het priesterhuwelijk. Eenmaal getrouwd werd ze actief in de zorg voor armen, zieken en gevangenen. De grote pastorie functioneerde als een soort herberg voor wie bescherming zocht en in nood verkeerde. Ten tijde van de Boerenoorlog organiseerde ze de opvang van 3000 vluchtelingen in de stad. Ze zorgde voor de catering bij conferenties van de leiders van de Reformatie. Ze schreef ook verhandelingen over geloofsthema’s en troostbrieven en verzorgde de uitgave van een liederenbundel. Bij het overlijden van haar man in 1548 hield ze zelf de begrafenistoespraak. ‘Mijn hulpprediker’ had hij haar genoemd. Terwijl de ver schillende leidende figuren van de Reformatie hun onderlinge verschillen nogal eens breed wilden uitmeten wees zij graag op wat ze gemeenschappelijk hadden. Niemand minder dan Luther erkende haar talent om de boel bij elkaar te houden. Tot haar dood toe bleef ze in gesprek met figuren binnen de reformatiebeweging die door anderen al waren buitengesloten. En tegenover het beruchte zwijggebod van de apostel Paulus zette ze met gevoel voor ironie de sprekende ezelin die profeet Bileam tot luisteren had gedwongen. Toen ze een predikant op de vingers tikte over zijn gepraat over een collega, kreeg ze te horen dat ze de vrede verstoorde. Ze zou geantwoord hebben met een opsomming van haar bezigheden: slachtoffers van een epidemie bezoeken, doden begraven, gevangenen en ter dood veroordeelden bezoeken, geen tijd nemen voor frivool amusement. Vaak drie dagen en nachten niet gegeten en geslapen. Nooit de kansel beklommen, maar meer gedaan dan menig voorganger in het bezoeken van wie er ellendig aan toe waren. Hoezo de vrede niet bewaren?Het volgen van Christus betekende dus niet dat een vrouw een volgzaam typetje moest worden.

P a g i n a | 31

P a g i n a | 32

‘RECHTSSTAAT’ ‘De rechtsstaat is terug te voeren op de Bijbel’ Door Bart Jan Spruyt

I

k geef als leraar les op de Guido de Bres in Rotterdam. Leerlingen laten zich gemakkelijk imponeren door het liberale denken, merk ik daar. Ze geloven snel dat de Franse Revolutie en de Verlichting ons de grondwet en vrije meningsuiting hebben gebracht – tegenover het christendom dat daar tegen was. Dat klopt niet. In oudere boekjes uit de veertiende eeuw staan al noties van de rechtsstaat, in expliciet christelijke teksten. De Bijbel speelt een belangrijke rol in de rechtsstaat die we nu hebben”, vertelt Bart Jan Spruyt, docent, historicus en columnist voor Elsevier. Hij gaat dat woensdag vertellen over de rol van het christendom binnen de democratische rechtsstaat. De rechtsstaat houdt in dat we als Nederlanders burgerrechten en vrijheden hebben. De overheid mag haar macht niet onbeperkt gebruiken en moet zich aan een wet houden. In Nederland wordt veelal aangenomen dat we dat alleen aan de Verlichting en de Franse Revolutie te danken hebben. “Dat is onjuist. Het is al terug te voeren op bijvoorbeeld het boekje ‘Blijde Inkomst’, uit 1356, waar een heleboel waarden in staan die nu onderdeel zijn van de rechtsstaat. Ook tijdens de tachtigjarige oorlog, eind zestiende eeuw, kregen volksvertegenwoordigers het recht om de koning af te zetten. Ik laat leerlingen deze geschriften lezen, heel interessant.” “De rechtsstaat is zelfs terug te voeren op de Bijbel. Ezechiel 34 gaat erover dat de overheid moet zijn als een herder die goed op de schapen past en er geen misbruik van maakt! In het Nieuwe Testament wordt de mens ook gezien als een individu met een directe relatie tot God. Ieder geweten verdient in de Bijbel respect. De Heere Jezus zegt: ‘Wie het zwaard opneemt, zal er door vergaan.’ En ‘Mijn koninkrijk is niet van deze wereld’. Gods koninkrijk zit in mensen zelf, het wordt niet verbreid met politieke middelen of door geweld.” Roze agenda Hoewel veel liberalen hoog opgeven over verworven vrijheden, zijn zij zelf degenen die zich er momenteel tegen keren, zegt Spruyt. “De tolerantie in christelijke termen is: ook al heb je een overtuiging en vind je het heel erg dat anderen die niet delen, je zou anderen nooit dwingen om hetzelfde te geloven als jij doet. Liberalen doen dat momenteel wel. Kijk naar de gewetensdwang richting het vrouwenstandpunt van de SGP, de gewetensbeP a g i n a | 33

zwaarde ambtenaar of de rituele slacht. Dat is heel intolerant.” Spruyt vreest dat de seculiere en liberale agenda voorlopig nog niet tot een einde loopt. “Fracties die nu in de Tweede Kamer zitten, hebben een hele roze agenda. Ze willen ‘God zij met ons’ van de euro halen, ook vinden ze veel christelijke groeperingen te intolerant naar homo’s toe. Ze willen steeds meer terrein winnen op bijvoorbeeld de kerk. In 2010 was er een hostirel, omdat er een kerk een hostie weigerde te geven aan een homoseksuele man. Toen zei Femke Halsema (Groen Links): ‘Er is scheiding tussen kerk en staat, maar dat betekent niet dat de kerk zich niet aan onze waarden en normen moet houden’. Ik ben soms wel bang dat liberalen hun macht steeds meer gaan uitspelen.”

Ingezonden Dankbetuiging Dankbetuiging Daan Bötzel,

Hierbij willen wij iedereen bedanken voor het medeleven dat wij hebben ondervonden tijdens de ziekte van mijn lieve man, onze zorgzame vader en onze trotse opa Daan Bötzel. De aandacht in de vorm van een kaartje, bemoedigende woorden of een bos bloemen hebben ons en ook Daan tijdens zijn ziekte bijzonder goed gedaan. Daan is in de nacht van 7 op 8 januari 2015, na een ziekbed van een half jaar, rustig ingeslapen. Het medeleven tijdens de begrafenis en de tijd daarna geeft ons veel steun en sterkt ons in het verwerken van dit enorme gemis. Anny, Walther en Irene, Johan en Judy, Jessie en Wessel

Gehoord en gelezen De Rabbi en de Klaagmuur Een oude rabbijn wordt door een interviewer van de BBC gevraagd hoe het nu eigenlijk voelt om al ruim 30 jaar bij de Klaagmuur te bidden voor vrede tussen Joden en Arabieren. ‘Alsof je tegen een muur praat ……….’ antwoordt hij. P a g i n a | 34

Mauritshuis Een schitterend museum, het gerestaureerde en schitterend verbouwde Mauritshuis, naast het ‘torentje in Den Haag. We liepen daar samen verwonderd rond om al het onwaarschijnlijk moois te bekijken, toen we een typisch oudere Haagse dame, zo te zien van enige allure, hoorde zeggen: ‘En toch blijf ik erbij, dat er maar weinig zijn - enkele uitzonderingen daargelaten – die een goede kop kunnen schilderen’. We liepen verwonderd glimlachend verder en keken onze ogen uit naar al dat moois.

Overzicht 85+ J. W. Mw. Dhr. Mw. Mw. Mw. Mw. Mw. Mw. Dhr. Mw.

Frentz Gilst van Rodink -Hessing J.G. Vries de W. Roebersen F. Wagenaar- Westerneng M. Geldof- Phang K.L. Schooten v. E.G. Steijn v. G.J. Ponger-Siebelink H.A. Masman J.A. Pesch-Rutgers G.G.

Croydonplein 204 Verperweg 139 Waalstraat 36/11 Worth Rhedenseweg 161 de Burcht 97 Klaaswaalpad 16 Teteringenstraat 75 Velperwewg 139 Spijkerstraat 191 Hyacintstraat 23 Goltackers 47 Worth Rhedenseweg 45/266

Arn. Arn. Arn. Rhe. Arn. Arn. Arn. Arn. Arn. H'ren W'v Rhe.

12 jul 13-febr. 13-dec 27-okt 27-mrt 29-nov 8-nov 22-jan 4-mrt 24-jun 26-feb 25-okt

1930 1929 1928 1928 1927 1926 1924 1924 1923 1922 1913 1911

84 85 86 86 87 88 90 91 92 92 102 103

P a g i n a | 35

Predika nt, kerk enraad en vrijwil liger s Contactgegevens: Predikant: Ds. P. Vermaat.

0318-510161 / [email protected]

Ouderlingen: H. Boer. Deelvz./ Scriba J. Ros. Deelvz./ Organist

026-4437934 / [email protected] 026-3234338 / [email protected]

P. Rosseel Ouderling

026- 3636335 / [email protected]

Kramp S.J. Ouderling


Vries de W. Ouderling.


Diakenen: R. Vos. Financiën / Ledenadm. Mw. D. Hartgers. Diaken


Mw. G. Albertus. Diaken


Mw. A. Spang / Diaken


Mw. J. Schoonderwaldt Diaken


B. Vos Diaken


Ontvangst / Gastvrouw Mw. D. Melaard. Mw. G. Albertus.


Administratie (Leden / Abonn) J. Hessing Ledenadministratie Verjaardagsfonds

0636 34 61 81 / [email protected]

Mw. B. Jacobs

026 – 3216138

Redactie de Schakel: Mw. T. Rietveld


J. Ros.


Contact Predikanten: P. Rosseel jr.


Zondagsbrief: W. van Woerkens


Kerkelijk Bureau (PGA)

026-4420987 / [email protected] P a g i n a | 36

Rooster Predikanten Datum Soort dienst

Naam

Voornaam Plaats

Koffie

1-mrt

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

K

8-mrt

Laar

Ds. R. van

Rhenen

K

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

Meerveld

Ds. J. van

Renkum

K

11-mrt

Biddag voor gewas en arbeid

15-mrt 22-mrt

Bijzondere Dienst

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

K+

29-mrt

Voorbereiding H.A.

Laseur

Ds. H.J.W.

Voorthuizen

K

3-apr

Goede vrijdag H.A.

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

5-apr

1e Paasdag Aanvang 09.45 uur

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

12-apr

Koelewijn

Ds. W.J.J.

Renkum

19-apr

Kamp

Ds. J.B.

Heteren

26-apr

Biersteker

J.

IJsselmuiden

3-mei

Groeneveld Ds. A.

Lunteren

10-mei

Romein

Ds. A.

Ede

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

Baart

Prof. C.G.

Renswoude

Heutink

Ds. G.S.

Ede

31-mei

Verhoeven

Ds. J.A.W.

Leerdam

7-jun

Hutten

Ds. G.H.

Arnhem

14-jun

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

21-jun

Hendriks

Drs. C.

Ede

28-jun

Laar

Ds. R. van

Rhenen

5-jul

Eck

Dr. J. van

Ede

14-mei

Hemelvaartsdag

17-mei 24-mei

1e Pinksterdag

Voorbereiding H.A.

Vermaat

Ds. P.

Veenendaal

19-jul

Heilig Avondmaal

Cammaraat Ds. T.

Veenendaal

Laseur

Voorthuizen

Ds. H.J.W.

K K

12-jul 26-jul

K

K K K K K K

P a g i n a | 37

Doorgeven van wijzigingen in het adressenbestand: dhr. John Hessing / tel.: 06 36 34 61 81 / e-mail: [email protected]

De Bijbelkring 2015 wordt gehouden op: 17 mrt. / 14 apr. / 15 mei / 2 jun. en 30 jun. zie ook onze website: www.gemeentederankarnhem.nl

Een vraag di e vraagt om een reactie….! De kerkenraad is op zoek maar mensen die na de kerkdienst de bloemen kunnen weg brengen. Help u ons? U kunt zich opgeven bij Jack Theunissen.

Info verhuur Kerkgebouw Ds. Van Oosterzeehuis Verhuur: dhr. Geurt Kramp, tel. nr. 026-3815442 [email protected] Techniek en onderhoud: dhr. Gijs Hartgers. tel. : 0316-241960/ 0620-131109 / [email protected] Algemene werkzaamheden: inl.:Jack Theunissen. (026-3115164 / 0623 812562 [email protected])

P a g i n a | 38

De Sc hakel is een uitga ve van de Ke rken raad v an De Rank Redactie: Mw. G. Rietveld, Utrechtseweg 145 (flat: 12),6812 AB Arnhem 026- 8403944 / E-mail: [email protected] Dhr. J. Ros, Eernewoudeweg 15, 6835 JE Arnhem 026-3234338 / E-mail: [email protected] Rekeningnr. wijkkas: IBAN: NL54 INGB 0001 5599 72

Att. : Kopij inleveren voor de volgende De Schakel:

vóór 01 juni 2015 Verzenden naar: [email protected]

Website & e-mailadres: Hervormde Gemeente De Rank, Huissensedijk 12, 6842 AK Arnhem

www.gemeentederankarnhem.nl [email protected]

P a g i n a | 39

P a g i n a | 40

Arnhem. Nr

Recommend Documents