Arbo Beleid
ARBO BELEID 2004 WNK BEDRIJVEN ALKMAAR
ã WNK Bedrijven – ARBO - P.S.A. Bosman, Arbo-functionaris. Datum: 29 Oktober 2004 Versie: 2
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
1-9
Arbo Beleid Index 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
HET ARBO-BELEID BIJ WNK BEDRIJVEN ALKMAAR...................................................3 Intentie .............................................................................................................................3 Samenwerking en ondersteuning .....................................................................................3 Verantwoordelijkheden.....................................................................................................3 Risico: welzijn. .................................................................................................................4 Voorlichting en instructie ..................................................................................................4 Arbo: een continue zorg ...................................................................................................5 Ziekteverzuimbeleid: ........................................................................................................5 Melden van beroepsziekten: ............................................................................................5 Ongevallenbeleid: .........................................................................................................6 Bedrijfshulpverlening:....................................................................................................6 Risico: Inkoop, nieuwbouw, verbouw en inrichting van werkplaatsen. ...........................6 Persoonlijke beschermingsmiddelen: (PBM’s)...............................................................6 Risico: Bijzondere groepen. ..........................................................................................7 Risico: fysieke belasting................................................................................................7 Risico: beeldschermwerk ..............................................................................................7 Risico: schadelijk geluid. ...............................................................................................8 Risico: ongewenst gedrag.............................................................................................8 Risico: gevaarlijke stoffen..............................................................................................8 Risico: (mee)roken en alcoholgebruik. ..........................................................................9 Risico : Werken met Arbeidsmiddelen...........................................................................9 Toezicht: .......................................................................................................................9 Samenwerking met ander werkgevers: .........................................................................9
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
2-9
Arbo Beleid
1
HET ARBO-BELEID BIJ WNK BEDRIJVEN ALKMAAR.
2
Intentie.
WNK Bedrijven wil actief werken aan zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden om ongevallen, ziekte of aandoeningen door het werk te voorkomen en een prettige werksfeer te creëren/houden. Zij wil op een gestructureerde wijze vorm geven aan een samenhangend arbo-beleid.
3
Samenwerking en ondersteuning.
WNK Bedrijven wil zich hierbij laten ondersteunen door een eigen Arbo-functionaris (waar ook medewerkers met arbo-vragen terecht kunnen) en de Arbo-dienst: AGW De Arbo-dienst is ingeschakeld bij het uitvoeren van de risico-inventarisatie, de verzuimbegeleiding, periodieke keuringen, het arbeidsomstandighedenspreekuur en ad-hoc advies en heeft vaste uren voor advies arbeidsomstandigheden. Medewerkers hebben het recht om ook als men niet ziek is een afspraak te maken voor het arbeidsomstandighedenspreekuur (zie het verzuimbeleid). WNK Bedrijven is van mening dat, om het doel te bereiken een goede samenwerking tussen managementteam, ondernemingsraad, leidinggevenden en medewerkers belangrijk is. Periodiek (werk)overleg waarop ook arbo-onderwerpen op de agenda staan, wordt in dit kader door de afdelingen georganiseerd. Het is ook van belang dat medewerkers gevaren/risico’s melden en meedenken t.a.v. verbeteringsmogelijkheden in het werk (zie ook bij verantwoordelijkheden).
4
Verantwoordelijkheden.
WNK Bedrijven is o.a. verplicht om een goed passend Arbo-beleid en verzuimbeleid te voeren, taken en verantwoordelijkheden aan te wijzen en de daarbij benodigde bevoegdheden en middelen te verschaffen. Namens het managementteam is de Sociaal Controller hierin de verantwoordelijke persoon. De leidinggevende houdt toezicht op het werken volgens de instructies. Hij informeert, begeleidt, instrueert en corrigeert medewerkers (zo nodig) ten aanzien van veilig en gezond gedrag. Medewerkers zijn verplicht om naar vermogen zorg te dragen voor de eigen veiligheid en gezondheid en die van andere personen (ook klanten), met name door: - Juist gebruik arbeidsmiddelen, gevaarlijke stoffen, persoonlijke beschermingsmiddelen en beveiligingen. - Mee te werken aan georganiseerd onderricht. - Opgemerkte gevaren voor de veiligheid of de gezondheid terstond ter kennis te brengen van de werkgever. De Arbo-functionaris heeft naast de ondersteunende en adviserende taak een bewakende en signalerende rol (in bijlage nr.1 is het overleg, de algemene, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden verder uitgewerkt)
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
3-9
Arbo Beleid
5
Risico: welzijn.
Welzijns-risico’s kunnen leiden tot psychische klachten en ziektes zoals onvrede, stress, burn-out en het posttraumatische stresssyndroom en de kans op het maken van fouten neemt hierbij toe. Het beleid is er op gericht dat medewerkers bij WNK prettig en zinvol kunnen werken. Aspecten die daarbij van belang zijn: passend werk, beheersing van de werkdruk, zoveel mogelijk regelmogelijkheden, goede sfeer en passende stijl van leidinggeven, een open communicatie (tweerichtingsverkeer) en voldoende informatie over het beleid, de taken, risico’s en te nemen maatregelen en het wegnemen van hinderlijke factoren in het werk/de afdeling. Belangrijke instrumenten daarbij zijn: goed/gestructureerd werkoverleg, beleid ongewenst gedrag, functie-/taakomschrijvingen, werken met individuele functieprofielen, functioneringsgesprekken, leeftijdbewust personeelsbeleid.
6
Voorlichting en instructie.
Kennis (van het werk, de risico’s en te nemen maatregelen) en vaardigheden zijn belangrijk om goed, veilig en gezond te kunnen (samen)werken. Voorlichting, instructie en training is noodzakelijk om onze medewerkers goed toe te rusten. WNK zal werken met een (meerjaren) arbo-opleidingsplan, gericht op: - Bepaalde functies en groepen met specifieke verantwoordelijkheden, zoals de Arbofunctionaris, leidinggevenden, leden OR, BHV-ers. - Nieuwe en tijdelijke medewerkers. - Medewerkers die aan specifieke risico’s blootstaan, zoals schadelijk geluid, gevaarlijke stoffen, fysieke belasting, beeldschermwerk, verkeer, werken op hoogte, rijden met voertuigen, e.d. - Gebruik en onderhoud PBM’s en voorzieningen (oogdouches, branddekens etc). Deze activiteiten worden geregistreerd en na een bepaalde periode geëvalueerd. Bovendien worden presentielijsten van voorlichtingsbijeenkomsten bijgehouden (het bijwonen van voorlichting/training is voor de medewerkers verplicht). Op de afdelingen ligt een arbo-instructiemap met informatie over het arbo-beleid, alle risico’s en te nemen maatregelen, relevante bedieningsinstructies en veiligheidsinformatiebladen, etc. Zie bijlage nr.2: Voorlichting.
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
4-9
Arbo Beleid
7
Arbo: een continue zorg.
Aandacht voor arbo-zorg mag niet eenmalig zijn. Dat is verspilling van tijd, geld, energie en motivatie. WNK Bedrijven wil zorgen voor blijvende aandacht van goede arbeidsomstandigheden. Dit door middel van: · Inventariseren van tekortkomingen. De RI&E uit oktober 2000, uitgevoerd door de Arbodienst, is de basis/het vertrekpunt voor het arbo-beleid. Daarbij zal jaarlijks in maart met behulp van checklisten een inspectie van arbeidsmiddelen, gebouwen, werkplekken en werkzaamheden (ergonomie) worden gehouden. Een keer per vier jaar vindt gezondheidsbewaking bij medewerkers door de Arbo-dienst plaats (PAGO).Na grote bouwkundige en/of organisatorische veranderingen wordt een wettelijk verplichte RI&E uitgevoerd. · Maken van plannen. Op basis van de RI&E zijn Plannen van Aanpak (PvA) opgesteld. Naar aanleiding van de resultaten van de jaarlijkse inspectie worden nieuwe maatregelen in het Plan van Aanpak opgenomen. · Uitvoeren van de Plannen van Aanpak volgens planning. · Evalueren van uitgevoerde maatregelen. Jaarlijks wordt in de maand april het (oude en nieuwe) Plan van Aanpak, het Arbo-beleid, de ongevallen- en verzuimgegevens schriftelijk en in overleg met de OR geëvalueerd en begint de cyclus opnieuw: inventariseren, plannen, uitvoeren, evalueren etc. (zijn de activiteiten, resultaten en doelstellingen zoals beoogd uitgevoerd?).
8
Ziekteverzuimbeleid.
WNK Bedrijven wil werken aan het voorkomen van ziekteverzuim (preventie). Mocht een medewerker ziek worden wil WNK Bedrijven werken aan een spoedige werkrevalidatie en zal zij meewerken aan werkaanpassing (advies Arbo-dienst) en een spoedige reïntegratie. In het ziekteverzuimbeleid is het volgende uitgewerkt: de wijze van melding en registratie, onderzoek en bespreking van de verzuimcijfers en een actieve rol van de verzuimbegeleiding door Bedrijfsmaatschappelijk Werk, contact leiding, oproep spreekuur bedrijfsarts, mogelijke acties ten gevolge van spreekuur, reïntegratieplannen/-dossier, Sociaal Medisch Team, melding beroepsziekten en bezoek aan het arbeidsomstandighedenspreekuur. Maak klachten tijdig bespreekbaar. Zie bijlage nr.3: Verzuimbeleid.
9
Melden van beroepsziekten.
Indien uit spreekuurcontacten of periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek blijkt dat een medewerker een beroepsziekte heeft, wordt dit door de bedrijfsarts direct gemeld aan het Nederlands Centrum voor beroepsziekten. Deze melding is anoniem. Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaats gevonden. Intern worden beroepsziekten in het Sociaal Medisch Team besproken. Medewerkers kunnen (ook als men niet ziek is) een afspraak maken voor het arbeidsomstandighedenspreekuur (van de bedrijfsarts), b.v. als men denkt dat gezondheidsklachten (lichamelijk of psychisch) veroorzaakt worden door het werk. De arts kan als vertrouwenspersoon optreden. Afspraken via de administratie van de Arbo-dienst (tel: 072-5678 893 of 072-5679934)
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
5-9
Arbo Beleid
10 Ongevallenbeleid. Ongevallen moeten worden voorkomen. Aandacht voor veilig werken behoort een dagelijkse activiteit te zijn. Medewerkers dienen onveilige en ongezonde situaties te melden aan hun chef of in tweede instantie aan de Arbo-functionaris. WNK Bedrijven wil een preventief veiligheidsbeleid voeren inzake inkoop, goede instructies e.d. Inventarisatie van risico’s is onderdeel van de jaarlijkse arbeidsinspectieronde. Ongevallen en bijna-ongevallen moeten worden gemeld en geregistreerd, om er lering uit te kunnen trekken (wettelijk verplicht). Het register met de genomen maatregelen en het verzuim door ongevallen zal jaarlijks met de OR worden besproken. Ernstige ongevallen (ziekenhuisopname) worden aan de Arbeidsinspectie gemeld, zowel mondeling als schriftelijk (A.I. regio Noordwest, Amsterdam 020-5812612). Zie bijlage nr.4: Melding en registratie ongevallen en bijnaongevallen
11 Bedrijfshulpverlening. Voor een tijdige en adequate opvang van medewerkers die letsel hebben opgelopen, acuut ziek zijn, bij brand, calamiteiten en/of ontruiming is de bedrijfshulpverlening (BHV) georganiseerd. Naast de verplichte BHV-ers is het beleid van WNK Bedrijven om ook EHBOers in te zetten, die beter zijn geoefend in het verlenen van eerste hulp. Zie bijlage nr.5: Bedrijfshulpverleningsplan.
12 Risico: Inkoop, nieuwbouw, verbouw en inrichting van werkplaatsen. Bij inkoop, nieuwbouw, verbouw en inrichting van werkplaatsen wordt rekening gehouden met de consequenties voor veiligheid, gezondheid en welzijn om risico’s buiten de deur te houden. Grote projecten zullen vooraf worden getoetst door de Arbo-dienst. Bij grote investeringen worden de VGW-commissie en de gebruikers hierbij betrokken. Bij inkoop van inventaris en arbeidsmiddelen wordt gelet op arbo-normen (o.a. geluid en trillingen, ergonomie), CE-markering, aanwezigheid van onderhouds- en bedieningsinstructies, veiligheidsinformatiebladen van gevaarlijke stoffen, e.d. De werkplekken zullen conform de hierin genoemde aanbevelingen worden ingericht. Zie bijlage nr. 6: Procedure bij Inkoop, verbouw en inrichting van werkplaatsen.
13 Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Indien risico’s niet op een andere wijze/manier te vermijden zijn zal WNK Bedrijven zorgen voor goede instructies en zo nodig aanvullende voorlichting en/of zullen persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM-en) worden aangeboden. In de bijlage PBM’s vindt u een actueel overzicht van risico’s, de benodigde PBM’s, de wijze van verstrekking(medewerkers die aanvullende voorzieningen nodig hebben o.a. specifieke brillen, aangepaste werkschoenen, steunzolen enz, krijgen dit alleen op medische gronden. Indien dit nog niet is aangegeven: na advies van de bedrijfsarts) en de gebruiks- en onderhoudsinstructies. Risico’s voor ogen, oren, handen en het dragen van PBM’s worden ter plaatse met pictogrammen aangeduid. WNK Bedrijven zorgt voor een wettelijke inventarisatie en registratie van persoonlijke beschermingsmiddelen. Ook is er een reglement “persoonlijke beschermingsmiddelen” en “kleding”. Zie bijlage nr.7: Instructie persoonlijke beschermingsmiddelen.
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
6-9
Arbo Beleid
14 Risico: Bijzondere groepen. Er zijn medewerkers die mogelijk meer kwetsbaar zijn, zoals nieuwe medewerkers, inleenkrachten (onbekendheid met het werk en de organisatie), medewerkers ouder dan 50 jaar (minder belastbaar), zwangeren (indien aanwezig) en gedetacheerde medewerkers. WNK Bedrijven zal met deze bijzondere groepen zoveel als mogelijk rekening houden. Dit gebeurt door de belasting-belastbaarheid van ouderen nadrukkelijk in functioneringsgesprekken bespreekbaar te maken, door arbo-afspraken te maken met het uitlenend bedrijf, de inleenkracht goed in te werken en bij zwangerschap: beperking langdurig achtereen zitten (advies bedrijfsarts) en het creëren van een rustgelegenheid. De arborisico’s en de te nemen maatregelen in de RI&E van gedetacheerden zullen met betrokkenen worden besproken. Zie bijlage nr.8: Beleid bijzondere groepen.
15 Risico: fysieke belasting. In verschillende afdelingen kan sprake zijn van lichamelijke overbelasting van spieren en gewrichten en is de kans op aandoeningen als ontstekingen en slijtage bij medewerkers aanwezig. Deze belasting is voor een groot deel inherent aan de werkzaamheden en niet altijd te voorkomen. Het streven van WNK Bedrijven is om overbelasting door de lichamelijke belasting te voorkomen door geschikte hulpmiddelen, afwisseling van werkzaamheden, voorlichting en instructie, tijdige klachtenmelding. Het onderwerp “beperking fysieke belasting” komt jaarlijks op de agenda van het werkoverleg. Zie bijlage nr.9: Instructie fysieke belasting.
16 Risico: beeldschermwerk. Klachten van spieren, pezen en gewrichten (RSI), vermoeidheid e.d. kunnen bij de kantoormedewerkers ontstaan door (een combinatie van) een hoge werkdruk, onvoldoende rustmomenten, langdurig beeldschermwerk, veel invoerwerk en weinig afwisseling, werken in een ongunstige lichaamshouding en een onjuiste werkplekinrichting. Oogvermoeidheid, oog en hoofdpijnklachten door beeldscherm werk kunnen o.a. ontstaan door een onvoldoende voor de kijkafstand gecorrigeerde (lees)bril, een onjuiste opstelling ten opzichte van het raam, een te korte kijkafstand, (reflexies in het scherm), of onjuiste verlichting. Wij willen uiteraard klachten bij medewerkers voorkomen door gebruik van geschikt meubilair en hulpmiddelen, instructie over een goede werkplekinrichting, werkwijze en werkorganisatie, de mogelijkheid voor een ogentest en op indicatie van de Arbo-dienst (PAGO-ogentest) verstrekking van een beeldschermbril. Zie bijlage nr.10: Instructie beeldschermwerk.
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
7-9
Arbo Beleid
17 Risico: schadelijk geluid. Sommige medewerkers in de Divisie Industrie en de Divisie Groen & Diensten werken met machines en gereedschappen die (afhankelijk van de blootstellingstijd) schadelijk geluid veroorzaken. Geluid boven de 80 dB(A) kan op den duur leiden tot gehoorschade en doofheid met ernstige (sociale) gevolgen. Daarnaast kan werken in hoge geluidsniveaus nog andere klachten veroorzaken zoals onrust, slapeloosheid, hoge bloeddruk, maagklachten. WNK Bedrijven zal bij aanschaf van gereedschappen en machines rekening houden met het aspect geluid, zal in een instructie de risico’s en te nemen maatregelen vastleggen. Het dragen van gehoorbeschermingsmiddelen is (wettelijk) verplicht bij geluidsniveaus boven 85 dB(A), en bij een korte blootstelling. Medewerkers worden in de gelegenheid gesteld om één keer per drie jaar een gehoortest te ondergaan bij de Arbo-dienst.: Instructie met bronnen/werkzaamheden, geluidsniveaus relatie geluidsniveaus en blootstellingstijd, risico’s, beleid: inkoop, PBM-en, pictogrammen, PAGO-gehoor Zie bijlage nr.11: Instructie schadelijk geluid.
18 Risico: ongewenst gedrag. WNK Bedrijven moeten hun medewerkers tegen ongewenst gedrag (seksuele intimidatie, agressie, pesten en discriminatie) van collega’s beschermen. Er zijn soms signalen dat dergelijk gedrag voorkomt, maar het moet duidelijk zijn dat dit niet wordt getolereerd en dat men dit nadrukkelijk bespreekbaar moet maken. Is het voor medewerkers moeilijk om dit bespreekbaar te maken dan is er de mogelijkheid om een vertrouwenspersoon te bezoeken. Medewerkers in de Divisie Groen & Diensten en bijvoorbeeld de receptioniste kunnen te maken krijgen met lastige klanten/burgers. Er zijn tips voor het omgaan met lastige personen en indien er behoefte aanwezig is kan hierover ook een voorlichting /training worden georganiseerd. Zie bijlage nr.12: Instructie (procedure) Ongewenst gedrag.
19 Risico: gevaarlijke stoffen. Bij WNK Bedrijven kunnen medewerkers in beperkte mate in contact komen met gevaarlijke stoffen. Huidcontact en inademing kan schade/aandoeningen aan de huid en/of de inwendige organen veroorzaken. Voorbeelden: werken met o.a. oliën, benzine, bestrijdingsmiddelen, oplosmiddel, inademing uitlaatgassen, maar ook door contact met kadavers en illegale dumping (b.v. asbest) in plantsoenen en mogelijk tekenbeet. WNK Bedrijven wil dit uiteraard voorkomen. Bij aanschaf van middelen zal zoveel mogelijk gekozen worden voor het minst voor de gezondheid schadelijke (irriterende) middel. Van gevaarlijke stoffen zijn veiligheidsinformatiebladen aanwezig, waarop de risico en de te nemen maatregelen staan en er zijn instructies voor veilig en gezond werken met gevaarlijke stoffen. Bescherm jezelf met de beschikbare middelen en werk volgens de instructies. Zie bijlage nr.13: Gevaarlijke stoffen.
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
8-9
Arbo Beleid
20 Risico: (mee)roken en alcoholgebruik. Roken is schadelijk voor de gezondheid (CARA, longkanker). Binnen WNK Bedrijven zijn op verschillende plaatsen in de kantoren, werkplaatsen en schaftwagens afspraken gemaakt over het niet roken op de werkplek. Om gezondheidsschade en hinder van tabaksrook te voorkomen is een rookbeleid ontwikkeld. Alcohol misbruik op het werk leidt tot een daling van de arbeidsproductiviteit. Behalve op de gezondheid en veiligheid heeft (overmatig) alcoholgebruik ook een nadelig effect op de kwaliteit van het werk, de relaties met collega’s en klanten en leidt het vaak tot problemen (ruzies, vechtpartijen, rijden onder invloed) met politie en justitie. Zie bijlage nr.14: Rook en Alcoholbeleid
21 Risico : Werken met Arbeidsmiddelen. In het beleid arbeidsmiddelen worden de procedures bij aankoop, vervanging, onderhoud, keuring, reparatie, gebruiksinstructies en PBM’s beschreven, alsmede de toewijzing van de taken en de verantwoordelijkheden. Tevens wordt er bij de aanschaf van machines gelet op de Arbo-aspecten en de CE-markering. Er zijn goed leesbare Nederlandstalige bedieningsinstructies aanwezig. Indien noodzakelijk of wenselijk wordt een toegespitste opleiding en/of praktijkinstructie gegeven. Bij periodiek onderhoud worden checkpunten afgetekend en er zijn onderhoudsboeken aanwezig. Er is een klachten-/en storingsprocedure binnen WNK bedrijven aanwezig. Arbeidsmiddelen zijn in een register opgenomen, de resultaten en de Plannen van Aanpak van de periodiek inspecties worden vastgelegd. Zie bijlage nr.15: Beleid Arbeidsmiddelen.
22 Toezicht. WNK Bedrijven zorgt goede werkinstructies voor leidinggevenden en medewerkers waarin de Arbo- aspecten en de instructies voor veilig en gezond werken staan beschreven. Leidinggevenden worden hierin getraind: Zie bijlage nr.16: Toezicht.
23 Samenwerking met ander werkgevers. In contracten met derden wordt structureel de verantwoordelijkheid voor arbeidsomstandigheden vastgelegd. Bij gebruik van apparatuur worden altijd de bedienings, onderhouds en arbo-instructies opgevraagd en nageleefd. Zie bijlage nr.17: Opdrachtgevers veiligheidsplannen.
Namens de directie. d.d. 29 oktober 2004
H. van Eijk Directeur
001-02 Reglement ARBO-BELEID WNK
oktober 2004
9-9