14/04/16
Markt starters Trendanalyse 13 april | Elles Derrez | manager MKB Rabobank Westelijke Mijnstreek
Trendanalyse Demografisch
Demografisch
Technologisch
Economisch
Trends
Sociaal
Politiek
Ecologisch
2
1
14/04/16
Aantal starters door de jaren • Tussen 2004 en 2013 is het
Starters per jaar 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron:
aantal starters meer dan verdubbeld • In 2013 een stijging van 13% t.o.v. 2012 • In het 1e halfjaar van 2014 is het aantal startende ondernemers met 1,5% toegenomen t.o.v. 1e halfjaar 2013. • Het aantal faillissementen is tevens met 20% afgenomen in het 1e halfjaar van 2014. Het aantal starters stijgt gestaag door in 2014. 3
KvK Startersprofiel en KvK Persbericht
Starters naar leeftijd • De startersmarkt is redelijk
Verdeling leeftijd en geslacht 2013 2006 in achtergrond
20% 18% 16% 14% 12% 10%
Mannen
8%
Vrouwen
6% 4% 2% 0%
homogeen verdeeld • De leeftijdsgroep 20 – 34 is het grootste aandeel; in tegenstelling tot 30-44 in 2006. • 50% van de totale startersmarkt is onder de 34 jaar De markt verandert; de starter is jonger en het percentage vrouwen stijgt.
tot 19 tot 24 tot 29 tot 34 tot 39 tot 44 tot 49 tot 54 tot 59 tot 64 65+
Bron:
KvK Startersprofiel 2013
4
2
14/04/16
Aantal starters per provincie • Gemiddelde groei per
Starters per provincie Zuid Holland Noord Holland Noord Brabant Gelderland Utrecht Overijssel
2012
Limburg
+ 2013
Friesland
provincie rond de 11% • Overijssel met 15% grootste stijging; Limburg met 7% de laagste • Noord en Zuid Holland doorbreken 30.000 grens Elke provincie ziet groei.
Groningen Flevoland Drenthe Zeeland -
Bron:
5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000
5
KvK Startersprofiel 2013
Conclusies demografisch • De markt groeit • De startersmarkt is zeer divers, zowel qua
Demografisch
leeftijd als qua geslacht • De aandelen jongeren en vrouwen stijgt
Technologisch
Economisch
• Diversiteit vergt gedifferentieerde marketing Trends
• De meeste starters bevinden zich in Noord en
Zuid Holland
Sociaal
Politiek
Ecologisch
6
3
14/04/16
Economisch
Demografisch
Technologisch
Economisch
Trends
Sociaal
Politiek
Ecologisch
7
Starters per sector • Dienstverlening blijft
Starters per sector
#1 • Groei in elke sector • Grote groei in detailhandel is deels verklaarbaar door groei in e-commerce
Facilitaire diensten Persoonlijke diensten Adviesdiensten Algemene diensten Detailhandel Bouw Groothandel Horeca Vervoer Industrie Landbouw Financien -
5.000
10.000 2012
Bron:
KvK Startersprofiel 2013
15.000
20.000
25.000
30.000
+ 2013
8
4
14/04/16
Stoppers per sector • Kapitaalintensieve
Opheffingen per sector na één jaar
branches en ondernemingen zien (logischerwijs) grootste aantal opheffingen in het eerste jaar
Horeca Detailhandel Transport & Logistiek Groothandel Bouw Zakelijke dienstverlening Industrie Gezondheidszorg Onderwijs 0%
10% 2013
Bron:
20% 2012
30%
40%
50%
60%
70%
2011
9
ING Kwartaalbericht Starters Q1 2014
Het is lastig om aan een financiering te komen • Grote daling in
Terugloop verstrekte leningen 104% 102% 100% 98% 96%
0 tot 250k
94%
250k tot 3milj
92% 90%
3milj tot 10milj totaal
verschaffing van kleine leningen (<250k) • Kleine en startende ondernemers worden hiermee voornamelijk geraakt
88% 86%
Bron:
De Nederlandsche Bank 2014
10
5
14/04/16
Het is lastig om aan een financiering te komen • Grote daling in
Krimp in verstrekte leningen Q4 t.o.v. Q3 2013
verschaffing van kleine leningen (<250k) • Kleine en startende ondernemers worden hiermee voornamelijk geraakt
> €1mlj
< €1mlj
< €250k
Totaal
0,0%
Bron:
0,2%
0,4%
0,6%
0,8%
1,0%
1,2%
1,4%
1,6%
1,8%
11
De Nederlandsche Bank 2014
Starters steken eigen vermogen in onderneming • 90% van de startende
Financieringsvormen starters Eigen middelen Afnemers- en leverancierskrediet Familie en vrienden Bankfinanciering Leasing Private equity Overheidssubsidies, fiscale regelingen Crowdfunding 0%
Bron:
ING Kwartaalbericht Starters Q3 2013
20%
40%
60%
80%
100%
ondernemers doet dit onder meer met eigen vermogen • Crowdfunding, een nieuwe vorm van financieren, wint aan populariteit en is inmiddels voor ruim 5% van de starters een relevante bron 12 van inkomsten
6
14/04/16
Conclusies economisch • De dienstverlenende sector is dominant
binnen de startersmarkt (60%)
Demografisch
• Verder is de markt zeer divers, met detailhandel
en bouw als sterke sectoren
Technologisch
Economisch
• Starters ervaren problemen met het krijgen
van financieringen • Veel ondernemingen stoppen binnen het eerste jaar, met name in de horeca (60%)
Trends
Sociaal
• Wellicht is er een coachende rol weggelegd voor
Politiek
Ecologisch
de bank 13
Sociaal
Demografisch
Technologisch
Economisch
Trends
Sociaal
Politiek
Ecologisch
14
7
14/04/16
Wie start een bedrijf? • In de totale
Aandeel ZZP'ers
startersmarkt is inmiddels 96% begonnen als ZZP’er
98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% 78% 76% 2004
Bron:
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
15
KvK Startersprofiel 2013
ZZP’ers zijn niet altijd ‘klassieke’ ondernemers ZZP’ers als starter zijn lastig de definiëren, aangezien veel ZZP’ers simpelweg verder gaan met hun werkzaamheden, maar dan als ‘zelfstandige’. Met name in de dienstverlenende sector kun je eenvoudig voor jezelf beginnen zonder grote investeringen.
Reden voor starten Zelfstandigheid Meer vrijheid Meer flexibiliteit
Een significant deel van de ZZP’ers geeft aan voor zichzelf begonnen te zijn uit noodzaak:
Graag eigen baas Meer verdienen Anders, namelijk…
• 18,4% gedwongen ZZP’er, meerendeel 50+ • Geschatte aandeel ligt waarschijnlijk hoger (schaamte)
Ik had geen andere optie Enige bron van inkomen 0% 25% 50% 75% 100%
Bron:
Toekomst aan de ZZP, ABN AMRO (2013) ZZP Barometer (2013)
16
8
14/04/16
Zijn ZZP’ers ondernemer? Veel ZZP’ers denken negatief over klantacquisitie, over het algemeen gezien als een van de kernpunten van ondernemen
Is een winkelier die al sinds mensenheugenis in zijn eentje een groentezaak runt een zzp’er? En wat te denken van de caféhouder zonder personeel? Of die kleine landbouwer in Noord Holland? Hoe ondernemend ook, deze eenpitters appelleren niet aan het beeld dat de Kamer van Koophandel heeft bij de nieuwe groep ondernemers die zich zelf zzp’ er noemt.
• 65% vindt acquisitie minst leuk aan hun onderneming • 35% ziet op tegen het uitvoeren van acquisitie
Verschil tussen ZZP en OZP, ondernemers zonder personeel (n=3000)
- Frans van Steenis, Directeur KvK
• 80% ZZP = dienstverlening • 20% OZP = goederen en dienstverlening
Bron:
17
Opleiding en scholing van zzp'ers, Panteia (2013)
Conclusies sociaal • Lang niet alle starters zijn ‘stereotype
ambitieuze techno-starters’ • Velen starten vanuit de WW, en gaan op eigen houtje verder met wat ze in eerste instantie al deden • Een groot deel van de beroepsbevolking overweegt zelfstandig ondernemen
Demografisch
Technologisch
Economisch
Trends
Sociaal
Politiek
Ecologisch
18
9
14/04/16
Bedankt voor jullie aandacht
13 april | Elles Derrez | manager MKB Rabobank Westelijke Mijnstreek
19
19
10
