Appendix 4 Dankwoord
Dankwoord Zonder steun, aanmoediging en hulp zou deze dissertatie nooit tot stand zijn gekomen. Ik ben dan ook veel dank verschuldigd aan hen die hieraan hebben bijgedragen. Prof. Dr. Frijlink, beste Erik. Enige jaren geleden meldde ik me bij je voor een kennismakingsgesprek. Toen ik je vroeg om te helpen bij het ontwikkelen van een orale toedieningsvorm die in het colon zijn inhoud met een puls zou afgeven, sprong je op (bijna letterlijk!) en stelde jouw kennis en de infrastructuur van de vakgroep ter beschikking. In het begin van het onderzoeksproject, begeleiden wij samen de studenten die werkten aan de coattechnologie en dissolutieproeven. De werkbesprekingen waren voor mij waarschijnlijk even leerzaam als voor de bijvakstudenten. Je stimuleerde ons om door te gaan als de experimenten niet het gewenste resultaat gaven en plaatste de waarnemingen in een theoretisch kader en opperde nieuwe experimenten. Deze interactie heeft geleid tot een mondiaal octrooi, diverse technologische publicaties in vooraanstaande tijdschriften en deze dissertatie. Voorwaar een mooi resultaat! Ik wil je bijzonder danken voor bovengenoemde belangrijke bijdrage aan mijn ontwikkeling als apotheker, farmaceutisch technoloog en deze dissertatie. Dr. Kosterink, beste Jos. Als opleider was je direct enthousiast om een registratieonderzoek op te zetten dat “doorgetrokken” zou kunnen worden tot een promotieonderzoek. De orïenterende gesprekken daartoe binnen het UMCG en RUG hebben we samen gedaan. Ik herinner me dat je stimuleerde dat we translationeel onderzoek zouden gaan doen. Toen de richting was bepaald, heb je je positie als hoofd van de ziekenhuisapotheek benut om het onderzoek mogelijk te maken en te versnellen. Je stimuleerde ziekenhuisapothekers in opleiding om registratieonderzoek binnen dit onderzoeksprogramma te doen. Hierdoor hebben we de stap van laboratorium naar kliniek kunnen maken. De klinische studies die hierdoor tot stand zijn gekomen, zijn een essentieel onderdeel van deze dissertatie en de doelstelling van “laboratory to clinic” hebben we gehaald. Ik wil je danken voor bovengenoemde essentiele bijdrage aan dit onderzoek en de plezierige wijze waarop je de onderzoekscultuur in de apotheek ontwikkelt. Dr. Stellaard, beste Frans. Ruim 10 jaar geleden kruisten onze wegen zich. Ik raakte als jonge apotheker betrokken bij de productie van met name steriele formuleringen van stabiele isotopen ten behoeve van het metabole onderzoek van het laboratorium kindergeneeskunde, waar jij mijn aanspreekpunt was. Na wat reguliere klussen (13C-acetaat en 13C-glucose infusen voor intraveneuze toediening) “besloot” je waarschijnlijk dat het tijd werd voor een echte farmaceutische uitdaging. Ik herinner het moment me nog levendig. Het zal ergens in 2003 geweest zijn toen je binnenliep en vroeg of ik “even” een capsule kon maken die bepaalde stabiele isotopen in de dikke darm zou afgeven. Ook had je een artikel bij je (Cummings et al., JCR,1996) waarin een technologie was beschreven die ik zou kunnen kopieren. De praktijk bleek anders maar jij was enthousiast en ik had geen idee waar ik aan begon. De rest is geschiedenis en deze dissertatie het resultaat! Frans, afgezien van het initiele
Appendix
&
211
idee, is jouw bijdrage aan dit onderzoek zeer groot geweest. Bijna in alle fasen van het onderzoek (ontwerp van de klinische studies, de bioanalyses, dataverwerking en –interpretatie en het publiceren) heb je een bepalende rol gespeeld. Gedurende het onderzoek heb ik veel van je geleerd, je regelmatig verslagen op de tennisbaan en is onze bijzondere samenwerking ontstaan. Dr. Woerdenbag, beste Herman. In 2008 trad jij aan als docent binnen de vakgroep farmaceutische technologie en biofarmacie. Naast je opdracht om het onderwijs op het gebied van de apotheekbereiding op je te gaan nemen, werd jij de contactpersoon binnen de vakgroep voor het onderzoek “colon drug delivery”. Al snel bleek je meerwaarde. Je ervaring met wetenschappelijk onderzoek verbeterde onze werkwijze en je redactionele vaardigheden versnelden publicatie van de onderzoeksresultaten. Ik beschouw onze samenwerking als zeer plezierig en productief, hetgeen verder mag blijken uit de succesvolle gezamenlijke publicaties van praktijkonderzoek op het gebied van de apotheekbereiding. Dr. Hinrichs, beste Wouter. In het begin van het onderzoek verkenden wij de mogelijkheid om time-controlled coatingen te maken met inuline door zogenaamde “vrijdagmiddag experimenten”. Deze optie kreeg geen plaats in het onderzoek en ons contact werd minder intensief. Inuline zou inuline niet zijn als het toch niet een belangrijke plaats zou veroveren. De door jou ontwikkelde suikerglas-technologie hebben we gebruikt om het antilichaam infliximab te stabiliseren in een modifiedrelease tablet. Jouw nadruk op zowel de functionele eigenschappen van een nieuwe formulering maar ook de mechanistische verklaring daarvoor, is leerzaam voor mij geweest. Dank voor de plezierige en productieve samenwerking. De studenten Rik Stuurman, Darko Mitrovic, Jan Baltink, Simone Langenberg, Annelien Dubois, Maarten Mensink, Ellen Woesthuis, Susan Hofman en Rianne de Boer dank ik voor hun enthousiaste onderzoekswerk. Jullie enthousiasme, creativiteit en doorzettingsvermogen hebben de vele proefbatches en dissolutietesten mogelijk gemaakt. Dat jullie allen als co-auteur in de publicaties (gaan) participeren zegt veel over de kwaliteit van jullie bijdrage aan dit onderzoek. In dit proces hielden jullie me op de hoogte van de ontwikkelingen in het studentenleven, hetgeen mij dan deed terugdenken aan mijn eigen goede studentenjaren. Dank voor de plezierige en productieve samenwerking. Afdeling Klinische Farmacie en Apotheek. De stafleden en medewerkers van de ziekenhuisapotheek wil ik danken voor de getoonde interesse voor en hulp bij het onderzoek. In het bijzonder wil ik noemen Fred van der Weert, Sikko Voorma, Renella Herder en Maru Holen die betrokken zijn geweest bij de productie en het testen van de gecoate capsules en tabletten alsmede bij het begeleiden van studenten en apothekers bij hun GMP-werkzaamheden. De ziekenhuisapothekers in opleiding Drs. Gea Olsder en Drs. Marina Maurer wil ik grote dank zeggen voor hun inspanningen om de klinische onderzoeken op te zetten en uit te voeren. Marina, aan jou de eer en de verantwoordelijkheid om de meerwaarde van de ColoPulse-technologie te onderzoeken bij de behandeling
212
van patiënten. Ik heb er vertrouwen in dat jij de juiste apotheker bent om deze klus succesvol op te pakken! Vakgroep Farmaceutische Technologie en Biofarmacie. Periodiek viel er een apotheker binnen met een UMCG-logo op de witte jas. Op het dissolutie- en technisch lab moesten experimenten gedaan worden, studenten ingepland, opstellingen omgebouwd, instructies gegeven et cetera. De vanzelfsprekendheid, opgewektheid en interesse waarmee jullie deze gang van zaken accepteerden, bewonder ik. In de loop der tijd heb ik de veel medewerkers goed leren kennen. Anko, Marinella, Gerrit, Vinay, Hans, Parinda, Wouter, Anne, Paul, Sonja, Marcel en de stafleden Anne, Gerad, Kees, Peter, Stineke en Hans dank voor de plezierige samenwerking en omgang. Last but not least, wil ik noemen dat deze dissertatie niet mogelijk was geweest zonder de hulp en steun van mijn familie, te weten mijn partner Eldrid en mijn dochters Kiki, Suzan en Tessel (“papa, wanneer is je boek af? dan gaan we naar Euro Disney toch?”). In het bijzonder wil ik noemen mijn vader Dries en mijn moeder Thea, die altijd mijn ontwikkeling hebben gesteund en gestimuleerd; aan hen draag ik deze dissertatie op.
Appendix
&
213
