ANNICK VAN CAMPEN
Personal & Finance
De financiële nieuwsbrief van uw Independent Financial Advisor
September 2010
INHOUD NIEUWSBRIEF Edito • België moet besparen: wat betekent dat voor u? News • Nieuw samengestelde gezinnen in de praktijk • Richtlijn over de spaarfiscaliteit Investors corner • Europa neemt een bocht Producten & diensten • Een optimale pensioenopbouw
Edito Eén woord beheerst het marsorder van de Belgische regering. Besparen. Hieronder leest u welke gevolgen dit voor uw persoonlijke financiën kan hebben. Het is meer dan ooit noodzakelijk om nu al zelf voor uw pensioen te zorgen. In de rubriek Producten & diensten leggen we uit hoe u uw pensioen kunt opbouwen. Alle Europese landen staan voor een besparingsoefening. Een gunstig gevolg van de Griekse crisis is dat de Europese Unie voortaan het financiële beleid van de lidstaten van nabij zal bewaken. We krijgen straks meer Europa en een (nog) sterker Europa. Dat leidt onder meer tot een afbrokkelend bankgeheim onder impuls van de Europese Spaarrichtlijn. In volle zomer raakte bekend dat het netto financiële vermogen van de Belgen hoger ligt dan vóór de crisis. De gemiddelde Belg bezit 67.200 euro. Een groot deel van dat vermogen werd op spaarrekeningen geparkeerd. Een bewijs dat de algemene financiële toestand veel angst veroorzaakt. Maar is angst wel een goede raadgever voor uw geld? Er bestaan beslist oplossingen die voor een hoger rendement zorgen zonder dat u daarom risico’s moet nemen. Voor financieel advies kunt u altijd terecht bij uw Independent Financial Advisor. Ik wens u alvast veel leesgenot! Annick Van Campen
1
België moet besparen : Wat betekent dat voor u ?
De eerstvolgende jaren moet de Belgische overheid drastisch besparen. Wat zijn daarvan de mogelijke gevolgen voor u? Op de financiële markten is de onzekerheid sinds het 2e trimester van 2010 opnieuw aangewakkerd. In het kielzog van de Zuid-Europese landen beseffen ook andere Europese staten dat de sterk opgelopen begrotingstekorten moeten worden teruggeschroefd. Met andere woorden, de buikriem zal in de komende jaren serieus moeten worden aangehaald. Het is dan ook niet verwonderlijk dat menige belegger in deze context begint te twijfelen, beleggingsbeslissingen uitstelt en teruggrijpt naar het spaarboekje als veilige haven. Op de Belgische spaarrekeningen werd de magische grens van 200 miljard euro doorbroken en dit ondanks de historisch lage spaarrente. De Belgische spaarquote (nog steeds een van de hoogste in de Europese Unie) is gestegen tot 20,2% van het beschikbare inkomen. Ook de Belgische overheid zal moeten snoeien in de uitgaven en nieuwe inkomsten zoeken om het begrotingstekort te beperken. Dit dient met omzichtigheid te gebeuren om het prille herstel en de economische groei niet te fnuiken. Maar nu de staatsschuld (343 miljard euro op het einde van het 1e trimester) voor het eerst sinds acht jaar uitstijgt boven de 100 % van het bruto binnenlands product, zal er op alle niveaus moeten worden gereageerd om onze toekomst en die van onze kinderen en kleinkinderen niet te hypothekeren. Van analyse tot oplossingen Wellicht wordt daarbij ook de belegger niet ontzien. Denk maar aan de vermogensbelasting waarmee de ons omringende landen uitpakken. Met een bevrijdende roerende voorheffing van 15 %, worden beleggingen bij ons nog altijd vrij mild belast. Ongetwijfeld zal de Belgische overheid zondaars harder aanpakken. De kans op een nieuwe fiscale amnestie verschrompelt.
2
Om vandaag uw totale vermogen op de meest adequate wijze te investeren, moet u met heel veel parameters rekening houden. Oplossingen bestaan, maar ze liggen niet meer zo voor de hand. Een grondige analyse dringt zich op, om voor alle facetten van uw persoonlijke financiën (rendement/risico, fiscaliteit, overdracht, successie,...) de best mogelijke oplossing te detecteren. Uw IFA-adviseur bezit de nodige expertise om dit samen met u te doen.
News
Nieuw samengestelde gezinnen in de praktijk.
Vandaag worden we geconfronteerd met verschillende soorten nieuw samengestelde gezinnen: kinderen uit een ander huwelijk, eenoudergezinnen, tweede of derde huwelijk,... Dit soort gezinnen verdient bijzondere aandacht, omdat de wettelijke regeling niet altijd inspeelt op hun specifieke wensen. Een goede verstandhouding bevorderen Ernest heeft drie kinderen uit een eerste huwelijk. Een paar maanden geleden ontmoette hij Petra en hij wil opnieuw trouwen. Zijn kinderen staan sceptisch tegenover dit huwelijk. Indien Ernest overlijdt, erft Petra immers het vruchtgebruik op al zijn tot de nalatenschap behorende goederen. Zo zou ze het recht verwerven om in de boerderij te gaan wonen, waar de kinderen van Ernest regelmatig hun vakantie doorbrengen, of er haar hele leven lang huurgelden uit te innen, tenzij de kinderen, die blote eigenaar zijn, de omzetting van
dit vruchtgebruik vorderen en Petra bijvoorbeeld de tegenwaarde van haar vruchtgebruik op de boerderij terugbetalen.Van haar kant is Petra bereid tot toegevingen om de goede verstandhouding met haar toekomstige stiefkinderen niet in gevaar te brengen. Tip: de echtgenoten kunnen gebruikmaken van de mogelijkheden die de wet-Valkeniers hen biedt. Ernest zou de erfenis van Petra ook tot een minimum kunnen beperken door middel van een testament. De nieuwe echtgeno(o)t(e) beschermen Nemen we het voorbeeld van Harry (52), gescheiden en papa van Rudolf. Hij trouwde onlangs opnieuw met Eva, 33 jaar oud. Ze willen samen graag een tweede verblijf aan de kust kopen. Indien de echtgenoten niets op papier hebben gezet, zal Eva bij het overlijden van Harry het vruchtgebruik op het appartement aan zee erven, en kan Rudolf de omzetting van dit vruchtgebruik eisen, wat zou kunnen leiden tot de verkoop van het onroerend goed.
aanwas (tontine) betreffende het vruchtgebruik toe. Zijn/haar echtgeno(o)t(e) onterven Na zeven jaar huwelijk ging Stefan zijn geluk elders zoeken. Zijn echtgenote Patricia wenst haar echtgenoot maximaal te onterven voor het geval waarin ze overlijdt voor de uitspraak van de echtscheiding. Tip: Patricia kan een testament in die zin opstellen. Er dient wel aan bepaalde voorwaarden te worden voldaan opdat het testament geldig is (o.m. akte laten nemen van het afzonderlijk verblijf voor een rechter). Het is goed zich de juiste vragen te stellen en een beroep te doen op een specialist.
Tip: voeg aan de aankoopakte van het appartement aan zee een clausule van
Richtlijnen over spaarfiscaliteit De doelstelling van de Europese richtlijn inzake de belastingheffing op inkomsten uit spaargelden heeft er sinds de inwerkingtreding ervan op 1 juli 2005 altijd in bestaan een lidstaat de kans te geven om de inwoners van een andere lidstaat van de Europese Unie (beter) te belasten. Aanvankelijk diende alleen over de rente-inkomsten, geïnd door nietinwoners, natuurlijke personen, informatie te worden uitgewisseld met de woonstaat van de begunstigde. Gevolg: alleen de meest bescheiden spaarders in het bezit van de meest eenvoudige spaarproducten werden beoogd. Wijzigingen Spaarrichtlijn De Europese Commissie stelde onlangs een reeks wijzigingen van de Spaarrichtlijn voor, teneinde de werking ervan te verbeteren en misbruiken te 3
beperken. Een eerste wijziging bestaat erin dat er in de richtlijn bepaalde tussenpersonen-rechtspersonen (stichtingen of trusts) worden opgenomen die rente-inkomsten ontvangen voor rekening van niet-ingezeten natuurlijke personen. Een ander voorstel heeft betrekking op de mogelijkheid om met de belastingadministratie van het land waar de begunstigde zijn domicilie heeft, informatie uit te wisselen over de (bijvoorbeeld Luxemburgse) inkomsten uit producten van Tak 21 en 23 die worden geïnd door niet-ingezetenen (Belgen bijvoorbeeld) die weinig of geen overlijdensdekking hebben (minder dan 5 % van het verzekerde kapitaal). In een tweede versie van de tekst stelde de Europese Commissie voor om een grootvader-clausule toe te voegen, waarin wordt gesteld dat alle levensverzekeringscontracten die worden gesloten voor 1 juli 2010 niet worden onderworpen aan de informatieuitwisseling.
Materie in evolutie Merken we op dat deze voorstellen tot wijziging op dit moment nog niet zijn goedgekeurd door het Europees Parlement, wat evenwel een noodzakelijke voorwaarde is opdat ze van kracht kunnen worden. Welke vooruitgang er tijdens het Belgisch Voorzitterschap ook geboekt wordt rond dit thema, een Belgische ingezetene die vandaag een levensverzekeringscontract in Luxemburg sluit, moet een verzekeringstaks van 1,1 % betalen. Merken we tot slot nog op dat de mogelijkheid wordt bestudeerd om de Belgische fiscus de kans te bieden informatie in te winnen bij de Luxemburgse fiscus over de identiteit van Belgische ingezetenen die de verzekeringstaks van 1,1 % hebben betaald... De materie is in volle evolutie, aarzel dus niet om advies in te winnen.
Investors corner Meer dan ooit wil de Europese Unie de krachten bundelen om de positie van de eurozone in de financiële wereld te verankeren. Besparingen horen onvermijdelijk bij het Europese herstelbeleid. Maar er is hoop voor de consument en de belegger.
De laatste decennia kon je gewoon een actief kopen met geleend geld om dit actief dan bijna onbeperkt te zien stijgen. Schuld deed er niet toe: de onderliggende activa stegen toch snel in waarde. Er doken pas problemen op toen er schuld werd toegestaan aan mensen die deze schuld enkel konden terugbetalen indien de onderliggende activaprijzen bleven stijgen. Die problemen werden verhoogd door zowel de opkomende landen – die de consumptiedrift van het Westen ondersteunden – als door onze eigen centrale banken die altijd bereid bleken om bij naderend onheil de rentes te doen dalen. Het resultaat waren de zogenaamde zeepbellen: eerst in technologieaandelen en later op de huizenmarkt. Doordat de overheid de schulden van de private sector overnam, spartelden we wel door deze crisissen, maar telkens met een hogere staatsschuld en lagere interesten als gevolg. Waarschijnlijk zijn deze schulden en tekorten slechts van tijdelijke aard. In Europa geven de overheden zich rekenschap van de ernst van de toestand en stippelen ze een drastisch herstelbeleid uit. En intussen slaat de motor van de economie stilaan weer aan, wat op termijn tot het logische scenario moet leiden waarin de private sector heropleeft en op zijn beurt de overheid kan stutten. 4
Europa neemt een bocht
Het Europese reddingsplan Vaak valt het begin van de oplossing samen met het uitbreken van het probleem. Het weekend van 8 en 9 mei was in dat opzicht cruciaal. In de dagen vóór dit weekend stegen de spreads (dat is de marge tussen bied- en vraagprijs) van de kwetsbare landen van de eurozone aanzienlijk. Daardoor werden er steeds meer vragen gesteld over de capaciteit van landen zoals vooral Griekenland maar ook Spanje en Portugal om hun schulden terug te betalen. De vrees bestond op dat moment dat de buitenlandse financieringscapaciteiten van deze landen volledig zouden opdrogen. Een Europees reddingsplan van 750 miljard euro – met tussenkomst van het Internationaal Monetair Fonds – redde Griekenland van de ondergang. In eerste instantie is dit plan niet bedoeld als een verdere stap in de Europese integratie. Maar een sterker Europa is wel automatisch het gevolg van dit plan, omdat de Europese Unie haar financiële draagvlak verbreedt. Immers, aangezien de eurolanden zich garant stellen voor elkaars schuld, wensen ze ook meer en beter te kunnen toezien op elkaars begrotingen. Dat is een goede zaak. De Griekse crisis mag dan wel in structurele oorzaken wortelen, het is even waar dat de Griekse overheid van haar begroting en haar financiële beleid een potje had gemaakt. Als de Europese Unie voortaan het financiële beleid van elke lidstaat bewaakt, worden soortgelijke ontsporingen in het vervolg allicht vermeden. Op zoek naar groei Goede intenties zijn belangrijk, maar even belangrijk is het dat die goede intenties goed worden uitgevoerd. Het Europese plan kon de financiële markten geruststellen, maar er mag niet uit het oog worden verloren dat het eigenlijk nog meer schuld creëert. Het komt erop neer dat de Europese regeringen tijd hebben gekocht. Tijd waarin ze structurele oplossingen kunnen uitwerken. En structurele oplossingen zijn nodig omdat ook een deel van de problemen structureel is. Zo vereist een groeiende schuldenberg in principe een groeiende bevolking en dat heeft Europa (in tegenstelling tot de VS) niet. Bij het zoeken naar oplossingen houdt men dus het best rekening met de vergrijzing van Europa en met de grote financiële verantwoordelijkheid van de volgende
generaties.Voorts biedt de voorlopig beperkte economische groei ook geen ruimte voor grootschalige mirakelmiddelen. Welk pakket van oplossingen men ook samenstelt, er is slechts één richting mogelijk: die van de groei. De besparingsmaatregelen van de Europese overheden zullen ongetwijfeld balanceren tussen een verhoging van de inkomsten en een verlaging van de uitgaven. Maar in ieder geval moeten de regeringen erop letten dat de consumptie minimaal wordt aangetast. Precies dat laatste aspect vertegenwoordigt het hoopvolle hoofdstuk van de boodschap. Ongetwijfeld breken er spannende tijden van besparingen aan. Misschien komen er hogere belastingen en/of lagere uitkeringen op ons af, en geen van beide zijn prettig. Maar elk herstelbeleid passeert onvermijdelijk langs een optimaal behoud van het consumptievermogen. Want zonder consumerende mensen is economische groei gewoonweg onmogelijk. Kansen voor de belegger Voor de belegger betekent dit dat hij ook in de toekomst kansen krijgt. Wel zal hij zijn beleggingsportefeuille nog meer dan vroeger oordeelkundig dienen samen te stellen. Zo houdt hij het best rekening met veranderde en veranderende evenwichten in de financiële wereld. En blijft hij bijvoorbeeld niet blind voor de perspectieven die de opkomende landen momenteel bieden. Hun vooruitzichten op economische groei en hun leeftijdspiramide ogen rooskleuriger dan in Europa en de VS, twee continenten die nog volop een verzwakking verwerken. Als belegger is het zaak om op deze trends in te spelen. De tijd dat elke beslissing de belegger geld opbracht, behoort tot het verleden. Vroeger bestonden er voor een belegger als het ware geen slechte keuzes. Er waren alleen goede en minder goede opties. Zo veel onversneden positivisme is niet meer van deze tijd. Potentieel negatieve scenario’s maken nu eenmaal deel uit van het huidige beursklimaat. Om u daartegen te beschermen en ervoor te zorgen dat u de beste keuzes maakt, doet u er als belegger altijd goed aan om het deskundige advies van uw IFA in te winnen.08
Producten en diensten
Een optimale pensioenopbouw
Uit een studie van het Federale Planbureau bleek dat op 1 januari 2008, 81 % van de gepensioneerden met een zuiver zelfstandigenpensioen minder dan 1.000 euro per maand ontvingen. Bij de zuivere werknemerspensioenen bleef net niet de helft onder de 1.000 euro. Meer dan ooit is het duidelijk dat u als zelfstandige of loontrekkende zelf voor uw pensioen zal moeten zorgen. Hoe kunt u dit het best doen? Tenzij u misschien kunt rekenen op heel specifieke inkomstenbronnen, bijvoorbeeld uit een erfenis of de verkoop van uw zaak, kunt u als volgt een aanvullend pensioen samenstellen: 1. in het kader van uw onderneming. Zowel loontrekkenden als zelfstandige bedrijfsleiders kunnen hierop aanspraak maken.Voor loontrekkenden gebeurt dit meestal via een groepsverzekering.Voorwaarde is dat de onderneming waarvoor u werkt, dergelijke aanvullende pensioenregeling aan haar werknemers aanbiedt. Voor zelfstandige bedrijfsleiders bestaat sinds 2004 de Individuele Pensioentoezegging (IPT) waardoor een bedrijf ten voordele van zijn zelfstandige bedrijfsleiders, die een regelmatige bezoldiging ontvangen, een aanvullend pensioen kan opbouwen. De financiering van het pensioenplan gebeurt volledig door het bedrijf dat onder bepaalde voorwaarden (de zogenaamde 80 %-regel) de betaalde premies als bedrijfskosten mag aftrekken. 2. exclusief voor zelfstandigen is er het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). De premies die de zelfstandige betaalt, genieten dezelfde voordelen als de sociale bijdragen, waardoor de betaalde premies niet alleen een aanzienlijk belastingvoordeel opleveren, maar ook leiden tot verlaagde sociale bijdragen. Hierdoor kan in bepaalde gevallen de totale besparing voor de zelfstandige oplopen tot ruim 60 %. Bovendien wordt het uitgekeerde pensioenkapitaal slechts matig belast. Deze diverse voordelen maken van het VAPZ voor de zelfstandige een uitermate geschikt instrument om een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen. 3. het pensioensparen en het langetermijnsparen is voor iedereen toegankelijk. De jaarlijkse bijdrage is beperkt –
5
voor 2010 bedraagt die 870 euro voor het pensioensparen en 2.080 euro voor het langetermijnsparen. Toch blijft dit een interessante spaarvorm, onder meer dankzij het fiscale voordeel dat kan oplopen tot 40 % van de betaalde premies. 4. via fondsen. Hiervoor kunt u het best opteren voor gemengde en/of aandelenfondsen. Tak 23-fondsen die mikken op een hoger potentieel rendement. In combinatie met opties als stop loss en capital gain kunnen de winsten van aandelenfondsen worden veiliggesteld. Indien, voor deze niet fiscaal aftrekbare oplossing, absolute kapitaalbescherming primeert op een onzeker (eind)kapitaal, dan kunt u een open fonds Tak 23 combineren met een spaarverzekering Tak 21. Na verloop van tijd bent u zeker dat het totale oorspronkelijk belegde kapitaal opnieuw wordt samengesteld via Tak 21, terwijl het open fonds Tak 23 voor het extra potentiële rendement zorgt. Zo bouwt u op een looptijd naar keuze in alle veiligheid als het ware uw eigen gestructureerde fonds op. Er is bij deze niet fiscaal aftrekbare oplossing geen eindbelasting en geen roerende voorheffing(*) verschuldigd en met ieder verzekeringscontract is het bovendien mogelijk om uw vermogen op een fiscaalvriendelijke wijze over te maken aan de volgende generatie met desgewenst behoud van controle door de schenker en een eventuele uitkering van een periodiek inkomen door de begiftigde. (*) bij Tak 21 indien er een overlijdensdekking is in de eerste 8 jaar.
