Analyse & Voorstel 'Terminologie Versterken'
In de vergadering van 9 maart 2015 is gesteld dat voor wat betreft het versterkingsprogramma de terminologie door elkaar begint te lopen. We zijn begonnen met preventief versterken, daarna was het bouwkundig versterken en nu komt de term veiliger maken. Vraag is of dit nu verschillende begrippen zijn waarmee steeds hetzelfde wordt bedoeld. Of dat het eigenlijk drie verschillende dingen zijn. In ieder geval is het verwarrend. Als de minister zegt dat er capaciteit komt voor het versterken van 3000 woningen, wat bedoelt hij dan: a. Er worden 3.000 meest kwetsbare woningen voorlopig veiliger gemaakt door snelle ingrepen te plegen (veiliger maken) b. Er worden 3.000 woningen zo goed mogelijk verstevigd, inclusief fundering en draagconstructies (bouwkundig versterken) c. Er worden programmatisch 3.000 woningen (met en zonder schade) zodanig verstevigd dat ze voldoen aan de NPR-norm. (preventief versterken) d. Weet niet… Er is op 9 maart besloten dat de stuurgroep Drieslag de verschillende termen, voor zover er een relevant onderscheid is, definieert en een consistent gebruik ervan bevordert. De consequenties van de verschillende aanpakken zijn relevanter dan de termen op zich. Naar aanleiding van dit besluit heeft de NAM een memo gemaakt waarin de verschillende definities en betekenissen op een rijtje zijn gezet. 1. Samenvatting Memo NAM: "Terminologie/Definities m.b.t. Veiliger Maken/Bouwkundig Versterken" Veiliger maken is de over-all, de verzamelterm die wordt gebruikt voor álles wat er naar aanleiding van aardbevingen aan gebouwen gebeurt. Veiliger maken kan van alles betekenen; van tijdelijk stutten, nood-ingrepen schoorstenen/balkons, serieuze bouwkundige ingrepen, tot volledig versterken conform de NPR. Maar ook nieuwbouw, sloop of uithuisplaatsing valt onder 'veiliger maken'. Er worden vijf andere termen/definities genoemd, allemaal vallend onder: 'Veiliger maken'. Gebouwen Veiligstellen: acuut risico wegnemen met tijdelijke maatregel als stutten of uithuisplaatsing Potentieel Vallende Objecten Veilig Stellen: is wat het is, vooral bedoeld om de veiligheidsrisico buiten te verkleinen. Bouwkundig versterken 1 Versneld herstellen van een bestaand bouwgebrek aan hoofddraagconstructie (bv Jarino).
Bouwkundig versterken 2
Een gebouw integraal versterken conform de NPR. Preventief versterken Volgens de memo is dit te definiëren als Bouwkundig versterken 1&2. Dus zowel het herstellen van een bouwgebrek als het versterken conform de NPR. Voorgesteld wordt deze term niet meer te hanteren "omdat deze de indruk kan wekken dat aardbevingen zelf daarmee voorkomen worden". (?) Zelfs met het schrappen van de term 'preventief versterken' zijn er nog te veel termen in omloop die nauwelijks aan de buitenwereld zijn uit te leggen en die, zeker in combinatie met aantallen, verwarrend en misleidend zullen gaan werken. Het erbij presenteren van de zeven verschillende types maatregelen die worden aangeduid met L0 t/m L6 maakt het niet duidelijker. Acties en maatregelen corresponderen niet. Gebouwen veiligstellen: (L0) Potentieel vallende objecten veilig stellen: (L1) Bouwkundig versterken 1: (L2 en/of 3 en/of 4 en/of 5 en/of 6) Bouwkundig versterken 2: (maatwerk, variërend van L2 en/of t/m L6) 2. Analyse Op basis van deze memo kunnen we aantal dingen constateren. In de eerste plaats worden nieuwe begrippen geïntroduceerd: de term gebouwen veiligstellen en potentieel vallende objecten veilig stellen zijn we in de officiële stukken niet eerder tegen gekomen. Een term daarentegen die het afgelopen jaar juist veelvuldig is gehanteerd is preventief versterken. Juist de term waarvan voorgesteld wordt deze te schrappen. Een belangrijk hoofdstuk uit de recente brief (dd. 9-2-15) van de minister aan de Tweede Kamer luidt: Preventieve versterkingsopgave, daaronder subkopjes: Richtlijn preventieve versterking gebouwen en Aanpak preventieve versterking gebouwen. Het preventief versterken wordt in de brief expliciet gekoppeld aan de NPR-norm. De minister belooft in dezelfde brief "dat de capaciteit van het CVW wordt opgebouwd om in 2015 bij 3.000 huizen versterkende maatregelen te kunnen toepassen. Doel is het risico gericht te verminderen." Hoewel dit vermeld staat onder het kopje 'Aanpak preventieve versterkingsopgave gebouwen' heeft hij het hier níet over preventieve versterking. Hij heeft het hier dus níet over het aantal woningen die aan de NPR-norm gaan voldoen. Velen zullen dat wel zo geïnterpreteerd en begrepen hebben.. Die interpretatieruimte wordt ook gegeven. 3. Overige documenten De definities die door NAM in haar Memo worden gehanteerd zijn door EZ/CVW overgenomen in de beantwoording van Kamervragen, gesteld naar aanleiding van opmerkingen in de publiciteit door de voorzitters van de Dialoogtafel Kamminga & Wallage. In die beantwoording wordt verwezen naar het Businessplan 2015 van het CVW “die hierover heel helder is: in 2015 worden dragen NAM en CVW gezamenlijk zorg voor het
veiliger maken van 3006 objecten in het aardbevingsgebied. In dit plan worden de werkwijze en de aanpak gedetailleerd beschreven” Maar in het op de website gepubliceerde Businessplan van het CVW wordt geschreven dat Bouwkundig Versterken zich richt op drie aandachtsgebieden, te weten: van binnen naar buiten: starten met bouwkundig versterken vanuit epicentrum Loppersum aanpak van relatief kwetsbare huizen, zoals rijtjeshuizen; Vallende objecten risico’s aanpakken, bv schoorstenen Dit laatste ‘aandachtsgebied’ valt volgens de eigen definities juist NIET onder bouwkundig versterken. De tabel Bouwkundig Versterken met het overzicht van de activiteiten en aantallen in het Business Plan spoort vervolgens niet met het overzicht wat NAM presenteert in haar MEMO. Het totaal aantal van 3006 komt wel overeen. In het eigen activiteitenoverzicht kondigt CVW aan in 2015: 899 rijtjeshuizen bouwkundig te versterken, 317 huizen, scholen en complexe gevallen bouwkundig te versterken en 1790 objecten veiligheidsrisico’s wegnemen. 4. Voorstel Het aantal te hanteren termen moet verminderd worden en de overblijvende termen moeten onderscheidend zijn en helder zijn uit te leggen. Alleen zo kunnen misverstanden of misleiding voorkomen worden. Gehanteerde termen moeten zo dicht mogelijk bij de eigen betekenis blijven. Eigenlijk zijn er maar drie termen nodig voor alle bouwkundige ingrepen: Niveau 1: Veiliger maken Alles wat nodig is om op korte termijn, tijdelijk, acute veiligheidsrisico's binnen of buiten onmiddellijk weg te nemen. Stutten van huizen, potentieel vallende objecten vastzetten of verwijderden, uithuisplaatsingen. Niveau 2: Bouwkundig versterken Allerlei duurzame, bouwkundige ingrepen in (draag)constructies of fundering. Niveau 3: Preventief versterken of nieuwbouw / NPR-proof (ver)bouwen Alle voor dat gebouw benodigde maatregelen waarmee dat gebouw voldoet aan de NPRnorm. Ook sloop en nieuwbouw naar de regelen der kunst (NPR) hoort hierbij. NB: Over de term preventief versterken: Niemand zal denken dat aardbevingen daarmee voorkomen worden! Maar het probleem is dat wel de indruk kan ontstaan dat een preventief versterkt gebouw geen schade meer kan oplopen. Dit is niet te garanderen. De norm gaat over veiligheid. Het zou een reden kunnen zijn om de term niet te hanteren. Aan de andere kant is de term al breed gebruikt, zowel op websites als in formele stukken. Nu switchen van terminologie werkt naar de toekomst toe ook verwarrend. Misschien toch beter om te handhaven maar goed te positioneren en uit te leggen. En altijd gelijk koppelen aan de NPR-norm.
NIVEAU 2 & 3 ZIJN DUIDELIJK VERSTERKENDE MAATREGELEN. VRAAG IS HOE REEEL HET IS OM NIVEAU 1 ALS ONDERDEEL VAN VERSTERKINGSPROGRAMMA TE PRESENTEREN. ELK GESTUT HUIS OF UITHUISPLAATSING KAN DAN WORDEN MEEGEREKEND… ZEKER ONDERDEEL VAN VEILIGER MAKEN MAAR NIET VAN BOUWKUNDIG VERSTERKEN. Het overzicht van type maatregelen naar 7 niveaus (L0 t/m L7) voegt bij het hanteren van deze voorgestelde indeling niks toe. Advies is dit overzicht hooguit intern nog te gebruiken maar niet meer extern of in beleidsdocumenten. Als we de voorgestelde terminologie hanteren voor een overzicht van activiteiten – en daarbij de gegevens uit het overzicht van NAM ipv CVW businessplan gebruiken – dan zou dat er als volgt uit kunnen zien:
Versterking
Wat
Waar
Aantal Door wie
Veiliger maken
Gebouwen met acute veiligheidsrisico geconstateerd uit schademelding Gebouwen met acute veiligheidsrisco's geconstateerd uit inspecties
hele gebied
950
Kernen, plekken 'grote gevolgen'
1.000
Veiliger maken
Totaal veiliger maken Bouwkundig versterken Bouwkundig versterken Bouwkundig versterken Totaal bouwkundig versterken preventief versterken of nieuwbouw Totaal preventief versterken of nieuwbouw Totaal Versterken
CVW
Start wanneer zsm
februari '15
1.950
Rijtjeshuizen van Loppersum 400 woningbouwcorporaties Jarino woningen hele 300 gebied 'losse' particuliere buiten 350 gebouwen Loppersum 1.150
Corporaties/NAM juni '15 NAM
januari 2015 mei 2015
Scholen
NAM
januari '15
Loppersum 6
6
1.156
