Alzheimerprogramma musea landelijk

nieuwsbrief

02

jaargang 4 - december 2013

Alzheimerprogramma musea landelijk Tijdens het Museumcongres op 4 oktober maakte het Sedelijk Museum Amsterdam en het van Abbemuseum Eindhoven bekend dat het succesvolle Alzheimer-programma navolging krijgt in Nederland en Belgie. Tijdens het congres roepen het Stedelijk en Van Abbe collegamusea op om zich in te schrijven. Het Alzheimer-programma, dat in Amsterdam ‘Onvergetelijk Stedelijk’ en in Eindhoven ‘Onvergetelijk Van Abbe’ heet, bestaat uit interactieve rondleidingen en workshops en is afgelopen voorjaar opgezet naar voorbeeld van het Museum of Modern Art in New York. Het geeft mensen met de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie, de mogelijkheid zich te uiten en een dialoog aan te gaan met hun omgeving. Bijzonder aan het programma is dat niet alleen de kwaliteit van leven van de persoon met Alzheimer verbetert, maar dat het ook positieve effecten heeft voor de mantelzorger en de relatie tussen hen beiden. Bovendien zijn musea een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. Via een website worden de ervaringen van alle deelnemende musea gedeeld. Na afloop van de drie jaar

verschijnt een publicatie met bespiegelingen en resultaten. Hiermee krijgen musea die niet in gelegenheid waren om het trainingsprogramma te volgen, handvatten aangereikt om een vergelijkbaar programma op te zetten. Het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum Eindhoven functioneren daarbij als expertisecentrum, waarbij een medewerker op aanvraag advies kan geven. Voor meer informatie kunt u zich richten tot de website: http://www.stedelijk.nl/nieuwsberichten/alzheimer-programma-stedelijk-museum-amsterdam-en-van-abbemuseum-eindhoven-gaat-landelijk

1

Inhoud 1. Alzheimerprogramma musea landelijk // 2. Dementietuin // 2. Nieuwe lay-out // 3. Creatieve werkplaats // 4. Kalender // 4. Wiki wijk // 4. Tips // 5. Feestdagen // 6. Verdwaald // 7. Braintrainer plus // 7. Vacature // 8. Tilburg zingt // 8. Vacature

Dementietuin van De Hazelaar De Hazelaar is een Behandelcentrum van De Wever waar mensen terecht kunnen voor intensieve zorg. Rondom en in De Hazelaar liggen verschillende tuinen. Zo zijn er enkele binnentuinen die door het afgesloten karakter een veilige plek bieden voor mensen met dementie. In deze tuinen kunnen mensen met dementie veilig en alleen rondlopen en- /of verblijven. Er ligt naast afdeling Appel, waar jonge mensen met dementie wonen, een grote afgesloten tuin. Ook hierin kunnen de mensen met dementie zich veilig voortbewegen en rustig zitten en genieten van de geluiden van de omgeving en de vogels. In deze tuinen is ook een pluk- en snoeptuin waar mensen met dementie onder begeleiding kunnen werken. Deze moestuin is open voor alle cliënten van De Hazelaar met bezoek en of bege-

leiding. Samen kunnen zij hier het rijpe fruit en groente gaan plukken, nuttigen en genieten van de groei en bloei. Groen is gezond. Hier is op verschillende wijze onderzoek naar gedaan.

op te halen, in het verleden opgedane kennis over te brengen en toe te passen, wat goed werkt om het groeiende gevoel van onzekerheid tegen te gaan. Door samen van de tuin te genieten en gebruik te

maken, vinden naast de cliënten ook mantelzorgers, bezoekers en vrijwilligers hun ontspanning en worden onderlinge banden versterkt. De tuin is open voor iedereen die het leuk vindt om hier van te genieten.

De tuinen op De Hazelaar zijn bewust ingericht om zo bij te dragen aan het verhogen van de kwaliteit van leven van mensen. De goede inrichting biedt aantrekkelijke plekken zoals gezellige zitjes om te ontspannen, maar verleidt ook tot beweging en activiteit. Uit vele onderzoek is gebleken dat bewegen belangrijk is voor de ouder wordende mens. Het versterkt het dag- en nachtritme en werkt stressverlagend. Daarnaast biedt tuinieren een kans om herinneringen

De Nieuwe lay-out Deze uitgave van de Geheugenwinkel ziet er anders uit als u gewend bent. De lay-out is aangepast aan de huisstijl van De Wever. Dat betekent dat we vanaf nu het Weverlogo gebruiken en dat er meer blauw in het blad voorkomt. Wel gebruiken we af en toe een rood accent. De inhoud is niet veranderd. We houden u in het blad als vanouds op de hoogte van alle nieuws en nieuwtjes. 2

Creatieve werkplaats voor mensen met geheugenklachten en/of dementie in Tilburg De creatieve werkplaats is een plek voor kunstzinnige activiteiten voor mensen met geheugenklachten en/of dementie en hun mantelzorgers. Een mantelzorger kan zijn de directe partner, een zoon of dochter, of goede vriend(in). Aanleiding is de creatieve werkplaats in Veghel/ Uden die al enkele jaren bestaat. Met het motto van kunstenaar Albert Niemeyer “als mensen zich verbaal slecht kunnen uiten, begin dan een gesprek op papier” loopt de werkplaats al jaren goed. Onderzoek onder mantelzorgers laat zien dat het soms moeilijk is leuke activiteiten te organiseren waar men samen nog plezier aan beleeft. Kunst is een belangrijk middel om je te uiten en om met anderen in contact te komen. Een prima combinatie dus die Alzheimer Midden Brabant ook toe gaat passen bij de Creatieve werkplaats in

Tilburg. En of je nu wel of niet creatief bent maakt eigenlijke niet uit. Het samen plezier maken en de gezelligheid met elkaar staat voorop. Alzheimer Midden-Brabant start medio 2014 de creatieve werkplaats. Hebt u interesse meld u dan samen aan bij de Geheugenwinkel in Tilburg. Voor de mensen met geheugenklachten en/of dementie is ondersteuning. De mantelzorger kan zelf haar/zijn creativiteit ontwikkelen op de werkplaats zodat het voor beide een onspannende middag wordt. Maar ook voor hen is er creatieve ondersteuning als dit wenselijk is.

3

Agenda’s en kalenders voor het nieuwe jaar Het is weer de tijd voor de aanschaf van agenda’s en kalenders voor het jaar 2014 Veel mensen krijgen rond deze tijd een tweewekelijks kalendertje als relatiegeschenk. Hier staat vaak veel informatie op een kleine ruimte. Voor iemand met dementie is het moeilijk om uit een veelheid aan informatie de juiste details op te pikken. Een kalender voor iemand met dementie moet aan een aantal eisen voldoen: - Niet teveel informatie op een pagina - Overzichtelijke indeling - Grote duidelijke letters - Geen afkortingen - Dagen voluit geschreven - Genoeg ruimte om te schrijven - Vermelding van feestdagen

Een goed voorbeeld is de Grote cijfer week kalender en de dagkalender

Tips

Wikiwijk

Bezoek de facebookpagina van Alzheimer Midden-Brabant https://www.facebook.com/#!/alzheimernederlandafdelingmiddenbrabant

melD u aan Bij wikiwijk tilBurg

Herken dementie Hoe herkent u dementie? In de geheugenwinkel zijn kaartjes verkrijgbaar met kenmerken en omgangstips.

Wat is Wikiwijk tilburg? Het is een internetplatform waar u terecht kunt: - Voor informatie - Om te communiceren met anderen - Om gebruik te maken van diensten of producten

Boeken

U vindt er nieuws en activiteiten van uw eigen wijk maar ook van producten en diensten in de stad. Het is een platform dat nog in ontwikkeling is. Hoe meer mensen zich melden hoe meer mensen met elkaar in contact kunnen treden en nu en in de toekomst gebruik kunnen maken van elkaar. Ook kunt u een eigen groep starten waarin u met groepsleden kunt beeldbellen of afspraken kunt delen. Er is een speciale pagina voor mantelzorgers. Deelname is gratis.

Boek ‘Handig bij Dementie’ In het boek staat het toegenomen gevoels-en emotieleven van mensen met dementie centraal. Hoe komt dit en wat betekent dit voor gedrag, bejegening, woningaanpassing en hulpmiddelen. Een hoofdstuk gaat over de meest gestelde vragen in Alzheimercafés Boek ‘iPad iOS7 voor senioren’ de ipad is een zeer gebruiksvriendelijk draagbaar multimedia apparaat met talloze mogelijkheden zoals bijvoorbeeld e-mailen, notitiesmaken, een agenda bijhouden, etc. maar dit is lang niet alles. In dit boek maakt u stap voor stap en in uw eigen tempo kennis met de belangrijkste functies, handige apps en opties van de iPad.

4

Tips voor de feestdagen bij dementie Kerstmis en de jaarwisseling zijn voor velen traditiegetrouw de dagen die we graag samen met vrienden en familie vieren. Iedere familie heeft hierbij zijn eigen tradities. Bij dementie wordt alles anders.

De feestdagen leveren vooral voor degene met dementie juist stress op. De regelmaat en structuur, waarbij mensen met dementie het best gedijen, wordt losgelaten. Dit kan onrust en angst tot gevolg hebben. Hoe kun je invulling geven aan vieren als bij een familielid sprake is van dementie? Hier volgen enkele tips - Hang feestkleding van tevoren klaar om te zorgen dat iemand kiest voor de goede combinatie. - Als u de persoon met dementie ophaalt voor familiebezoek zorg dan dat u geen haast hebt; men heeft dan nog alle tijd om zich om te kleden, spullen bij elkaar te zoeken of het huis goed af te sluiten (laat de persoon met dementie dat zelf doen). - Vermijd teveel drukte. Als de persoon met dementie ervoor kiest om bij u thuis te komen, houd er dan rekening mee dat veel drukte voor hem of haar niet prettig is. Laat de persoon met dementie als eerste komen, zodat u wat tijd met hem alleen heeft voordat de andere visite arriveert. - Een dagvullend programma is voor de persoon met dementie te intensief. Voor mensen met dementie kan het fijn zijn om ‘s middags even te rusten of zich terug te trekken. Men kan de persoon met dementie bijvoorbeeld ook pas laten komen na het middagdutje - Wanneer iemand met dementie veel behoefte heeft om te lopen kies dan voor hem een plaats aan tafel van waaruit dat mogelijk is - Kies voor herkenbare producten bij de menukeuze en houdt rekening met eventuele kauw en slikproblemen - Zing samen al uw favoriete kerstliedjes. De meeste families hebben een aantal liedjes die vroeger of nog steeds veel gezongen werden tijdens de feestdagen. Zelfs als de persoon met dementie moeite heeft met spreken, gaat zingen vaak nog wel - Een wandeling helpt de zinnen te verzetten en nieuwe energie op te doen. Een frisse neus halen doet het hele gezin vaak goed. Een leuke onderbreking voor het gehele gezelschap. - Veel mensen met dementie hebben moeite met eten. Ze krijgen een minder vaste hand, eten langzamer en knoeien meer dan voorheen.

Dit kan hen onzeker maken. Zorg er voor dat er voor iedereen een groot servet klaarligt. Zo voelt de persoon met dementie zich geen buitenstaander. Schep kleine porties op. Een groot, vol bord kan overweldigend zijn. - Zorg ook goed voor uzelf en verdeel taken over de familieleden. - Pas op met overmatig alcoholgebruik. - Informeer de andere gasten van te voren over de gevolgen van de dementie. Betrek de persoon met dementie in het gesprek en praat niet over hem/haar waar hij/zij zelf bij zit, dit roept achterdocht en frustratie op. - Doe eens samen een gezelschapsspel van vroeger zoals ‘mens erger je niet’ of een potje kaarten. - Gebruik het samenzijn om herinneringen van vroeger op te halen, bijvoorbeeld hoe de feestdagen vroeger werden gevierd.

Kijk op de website van de Geheugenwinkel voor leuke kadotips www.geheugenwinkeltilburg.nl

5

Verdwaald Recente foto Leg een duidelijke foto op een centrale plek of sla deze op op de computer.

Dwalen en de weg kwijt raken: het komt in bijna alle stadia van dementie voor. Het kan zelfs een van de eerste signalen zijn van de aandoening. Een vermissing is een bron van stress en paniek en soms is de hulp van de politie nodig bij het zoeken. Voor een snelle opsporing heeft de politie een tiental tips voor mantelzorgers en andere betrokkenen.

Informeer de omgeving Informeer uw omgeving (buren, buurtsuper, visboer, café) over het gedrag van uw naaste. Zo zijn hun ogen en oren geopend bij vermissing, en herkennen ze de persoon met dementie sneller als ‘dwaler’.

Alert zijn Waarschuwingssignalen voor mogelijk dwaalgedrag van mensen met dementie zijn: - komt later terug van een gewone wandeling of autorit dan verwacht; - probeert oude dagroutines op te pakken, zoals bijvoorbeeld naar het werk gaan; - wil naar ‘huis’, ook al is hij/zij thuis; - is rusteloos en herhaalt bewegingen; - heeft moeite om bekende plekken te vinden als de badkamer, de slaapkamer of de keuken; - vraagt waar (vroegere) familie of vrienden zijn; - doet alsof hij/zij een klusje doet of een hobby, maar in werkelijkheid komt er niets uit zijn/haar handen; - oogt verloren in een nieuwe of veranderde omgeving.

Inventariseer ‘favoriete plekken’ Sommige mensen met dementie zoeken vast hun oude werk, het ouderlijk huis, de begraafplaats… Inventariseer deze plekken. Let ook op nieuwe favoriete plekken. Een vermissing van iemand met dementie is altijd een noodsituatie - Geef de vermissing door via 0900-8844 of via 112 - Zeg in uw melding duidelijk dat het om iemand in verwarde toestand/iemand met dementie gaat - Geef ook een beschrijving van de kleding en eventueel andere bijzondere kenmerken.

Vinden De politie behandelt de verdwijning van een demente oudere altijd als een urgente vermissing.

Wacht niet te lang Bel direct wanneer afwezigheid opvallend is en gedrag afwijkt van bekend gedrag. Let ook op tijdstip van melden: bij daglicht zoeken gaat makkelijker dan ’s avonds. Iemand die in de pyjama bij -10 graden gaat dwalen heeft acuut hulp nodig.

Welke voorzorgsmaatregelen kunt u nemen? Bij vermissing ontstaat vaak paniek. U kunt dan een aantal zaken misschien niet snel vinden. Dit veroorzaakt vertraging daar waar snel handelen nodig is. Bepaal daarom vroegtijdig wie contactpersoon zal zijn bij mogelijke vermissing en noteer naam, adres en telefoonnummer van deze persoon op een centrale plek.

Medicatie doorgeven Geef belangrijke medicatiegegevens (diabetes, epilepsie, antidepressiva) door bij de melding.

Uw naaste herkenbaar voor de buitenwereld Zorg ervoor dat de persoon met dementie adresgegevens bij zich heeft. Dit kan op verschillende manieren: - ‘visite’kaartje in portemonnaie, handtas of binnenzak - adreslabels in de kleding - SOS-kettinkje of SOS-armband Vermeld hierop dat uw naaste bekend is met dementie.

6

De BrainTrainerPlus De BrainTrainerPlus™ is een spelcomputer, die gebruikt wordt voor geheugentraining bij ouderen met geheugenproblematiek. Het apparaat is door het aanraakscherm gemakkelijk te bedienen en werkt intuïtief. Er zijn verschillende soorten spellen aanwezig. Een gebruiker kan deze zelfstandig al dan niet met behulp van anderen spelen. De spellen stimuleren het korte en lange termijn geheugen, de rekenvaardigheid, ruimtelijk inzicht, hand-oogcoördinatie en het reactievermogen. Het speelniveau of het moeilijkheidsniveau is eenvoudig in te stellen op een persoonlijk gekozen niveau. Daarbij is er keuze uit zes niveaus. Door het gebruik van een individuele inlognaam is het mogelijk om per gebruiker de resultaten bij te houden. De gebruiker of begeleider kan zijn individuele resultaten per spel in tijd en punten bekijken. De BrainTrainerPlus™ is geschikt voor meerdere doelgroepen. Op dit moment wordt de BrainTrainerPlus vooral gebruikt in zorginstellingen en activiteitencentra. De makers zijn druk bezig het hele programma van de BrainTrainer over te zetten op de iPad. Zij hopen begin januari 2014 deze app te lanceren. Dit biedt veel mogelijkheden voor het gebruik van dit spelmateriaal thuis. We houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen in de volgend nieuwsbrief Wilt u ongedwongen kennismaken met de BrainTrainer en de werking ervan? In de Geheugenwinkel staat een exemplaar en de vrijwilligers geven u graag uitleg over het apparaat. In de volgende nieuwsbrief zullen we aandacht besteden aan het gebruik van de iPad.

Vacatures VRIJWIllIGER CREATIEVE WERkPlAATS VOOR MEnSEn MET DEMEnTIE En HUn nAASTE Wij zijn op zoek naar ongeveer tien vrijwilligers die samen met mensen met dementie en hun mantelzorger de creatieve werkplaats gaan vormgeven. De werkplaats zal zich gaan huisvesten in De Back, Schoutbackstraat 33 in Tilburg. Alzheimer Midden-Brabant start in januari 2014 een creatieve werkplaats voor mensen met dementie en hun naaste. De werkplaats heeft als functie om samen (persoon met dementie en hun naaste) te ontspannen en te ontmoeten. Beide kunnen deelnemen aan creatieve activiteiten. Het doel is niet het resultaat van het creatieve werkstuk maar een prettige ontmoeting. Omdat de Creatieve werkplaats nog in opbouw is zoeken wij mensen die bereidt zijn de handen uit de mouwen te steken om dit tot een succes te maken. Wij zoeken mensen die kwaliteiten hebben als: geduldig, gastvrij, behulpzaam en creatief. Natuurlijk heeft u affiniteit met mensen met dementie en ouderen. Enig gevoel voor creativiteit op het gebied van schilderen is een pre. Maar ook andere vormen van creativiteit is van harte welkom. De tijdsinvestering schatten we op 3 uur per week.

7

Meer informatie Karin Opperman Bestuurslid Alzheimer Midden-Brabant. T 06 294 969 11 E [email protected]

Zilver Tilburg Zingt De middag had twee doelen, samen zingen en elkaar ontmoeten en het imago van mensen met dementie verbeteren. Deze doelen zijn zeker behaald. Om het imago van mensen met dementie te verbeteren is de slogan voorgelegd aan vele mensen. Iedereen werd gevraagd om hun gedachten op te schrijven onder de slogan

Op 19 september is er uit volle borst gezongen door mensen met dementie en hun mantelzorger op de Spoorzone in Tilburg. Het evenement is georganiseerd door Prins Heerlijk, Alzheimer Midden-Brabant en De Wever/DOT. In het kader van de European Social Innovation Week hebben mensen van bovenstaande organisaties zich met elkaar verbonden.

‘HET GAAT OM DE MENS, NIET OM DEMENTIE’

Esther Barten, dirigent van de Gouden Mix heeft zich vrijwillig aangeboden om het koor te leiden. Ze deed dit op een geweldige manier en kreeg alle aanwezige mee om uit volle borst te zingen. Hal 88 was goed gevuld met 150 mensen. Veel van deze mensen hebben genoten, na afloop zag ik veel mensen elkaar bedanken voor de fijne middag.

Hal 88 in de Spoorzone was goed gevuld met vele A4’tjes vol inspirerende gedachtes. Studenten van het ROC Zorg en Welzijn hebben zich vrijwillig aangemeld om alle A4’tjes op te hangen en ook zij vonden het fijn om mee te zingen. Alzheimer Midden-Brabant gaat deze inspirerende gedachtes ordenen en zal later met een kwaliteitskaart komen. Studenten van Prins Heerlijk zorgden voor de catering, gratis koffie, thee en een lekkernij. Andere studenten van Prins Heerlijk kwamen mee zingen en ondersteunden daar waar nodig was. Het was een zeer geslaagde middag. Volgend jaar hopen we weer een Zilver Tilburg Zingt te organiseren.

Vacatures Geheugenwinkel In de Geheugenwinkel kunt u informatie krijgen over geheugen, vergeetachtigheid en dementie. Naast een uitgebreid scala aan brochures zijn er ook praktische hulpmiddelen ter ondersteuning te koop. Het assortiment bestaat onder andere uit kalenders, klokken, materiaal voor ontspanning en spelactiviteiten, boeken over dementie en boeken met informatie die aanspreekt bij dementerende mensen. De winkel wordt bemand door enthousiaste vrijwilligers. Zij bieden u een luisterend oor, geven adviezen, informatie en verzorgen de verkoop van de producten. De winkel is elke werkdag open van 9.00-12.00 uur. Voor de Geheugenwinkel worden vrijwilligers gezocht die een affiniteit hebben met dementie en het leuk vinden praktische problemen op te lossen voor mantelzorgers. We zijn met nadruk op zoek naar vrijwilligers voor de vrijdagochtend 8

Meer informatie Phil Mutsaers Dementieconsulent T 06 518 800 72 De Geheugenwinkel President Mandelahof Korvelplein 60 5025 JS Tilburg 013 544 94 66