NIEUWS OVER INNOVATIEVE ALUMINIUM OPLOSSINGEN VAN DE SAPA GROEP 2:2015
LICHTGEWICHT TRANSPORT TREINEN, SCHEPEN EN VRACHTWAGENS WORDEN LICHTER
De gouden
COOLE AUTO’S HET FAVORIETE METAAL IN INDIA
m u i n i m u l aeeuw van de Amerikaanse auto Door een reductie van gewicht en uitstoot veranderen Amerikaanse autofabrikanten hun productie
EditoriaAl
Groei neemt toe
D
E HOUDING TEN AANZIEN van alu-
minium is veranderd in de Verenigde Staten. Aluminium werd voorheen voornamelijk geassocieerd met blikjes en huisgevels. Nu beginnen aannemers en consumenten echter de volledige potentie van aluminium in te zien. Onze klanten zoeken naar de trends in hun branche en vragen ons om hulp bij de toepassing van aluminium in hun producten. Ontwerpen met extrusies vormen de nieuwe standaard. Het is – als hoofd van Sapa's extrusieteam in Amerika – een interessante evolutie om volgen. Bedrijven als Utility Trailer en General Truck Body gebruiken aluminium om gewichtsbesparingen te realiseren en de levensduur van hun aanhangers te verlengen. Maxon, één van de grootste producenten van laadplatforms voor vrachtwagens, zegt dat klanten de uitstraling van aluminium prachtig vinden en enthousiast zijn over het feit dat het materiaal niet roest. SignResource maakt prachtige borden en zet de veelzijdigheid van aluminium in als verkoopsargument. Dit zijn de klanten die aluminium een vooraanstaande positie bezorgen in de productiesector. Sterk, lichtgewicht en duurzaam aluminium verandert de wereld om ons heen. Bedenk hoe aluminium uw organisatie kan helpen. De keuze voor duurzame en innovatieve aluminium oplossingen biedt een toegevoegde waarde.
Inhoud
04
Aluminium zit in de lift Aluminium wordt steeds populairder binnen het openbaar vervoer en de transportsector: voor vrachtwagens, bussen en treinen.
08
Lichter en zuiniger De Amerikaanse automobielindustrie zoekt naar lichtere materialen om het brandstofverbruik te doen dalen.
16
Zoeken naar balans Ravi Chidambar, CEO van Tata Toyo in India, heeft een passie voor warmtewisselaars én zoekt naar materialen met een optimale warmtegeleiding.
20
Moderne visualisatie Met behulp van 3D-software maakt u een ontwerp van een gebouw of ruimte in een handomdraai, direct bij de klant thuis.
EN MEER Zo zit dat 03 · Rolmodel 07 · In beeld 12 Nieuws 14 · Trends 19 · Groene oplossing 22
04
08
16
20
PATRICK LAWLOR
Executive vice president Sapa Extrusion Americas
Shapes is het magazine magazi van de Sapa Groep dat twee keer per jaar verschijnt in 18 talen.
Hoofdredacteur: Kevin Widlic,
[email protected] Redactieassistent: Eva Ekselius,
[email protected] Redactiechef: Ylva Carlsson Artdirector: Johan Nohr Coördinatie eva.ekselius@sap vertalingen: Inger Inge Finell Productie: Appelberg Publishing Group Druk: V-TAB Adreswijzigingen: A.u.b. doorgeven aan uw contactpersoon bij Sapa of aan Corporate Communications via
[email protected] info@sapagroup Shapes is ook beschikbaar op www.sapagroup.com Copyright © Sapa AS 2015 – Alle Sapa productnamen in dit magazine zijn handelsmerken van v Sapa Groep.
2
ƮđƮĂċĂĀāĆ
Zo zit dat ILLUSTRATIE PETR KOLLARČÍK
Mogelijkheid voor reliëfbedrukking
Vormrollen HF (High Frequency) inductieverhitting
Lasrollen
Maatvoerings-/ kalibratierollen
Aluminium buizen lassen ALUMINIUM STRIP GAAT ER snel doorheen en een serie van rollen vormt de strip tot een buis. Voor het lassen worden de randen van de strip verwarmd met HF-inductieverhitting. De uiteinden van de strip worden met behulp van rollers tegen elkaar aan gedrukt. De uiteindelijke vorm en toleranties worden gerealiseerd door kalibratierollen en vervolgens worden de buizen op maat gesneden. In vergelijking met extrusie, kunnen gelaste buizen veel smallere wanddiktes aanbieden. Daarnaast bieden gelaste buizen mogelijkheden voor maatwerk ten aanzien van de kernlegering en de binnen- en buitenzijde van de buis door gebruik te maken van bekledingsmateriaal. Daarnaast kunnen er met behulp van reliëfdruk patronen worden aangebracht op de strip.
Platte ovale buizen, type B
Alle soorten buizen zijn mogelijk.
Ovale buizen
Ronde buizen
Rechthoekige buizen
ĂċĂĀāĆƮđƮ
3
Massavervoer
Slank, groen en in beweging In zware voertuigen en andere vormen van massavervoer wordt steeds vaker aluminium toegepast. Kijk maar eens goed om u heen. TEKST KEVIN WIDLIC FOTO RICOWDE/GETTY IMAGES
4
ƮđƮĂċĂĀāĆ đđƮĂ ƮĂċĂ ċċĂĀ ĂĀāĆ ĂĀ
Hoofdsegmenten Massavervoer betreft de verplaatsing van mensen en goederen. De belangrijkste marktsegmenten zijn: Vrachtwagens Aanhangers Treinen (rollend materieel) Schepen
G G G G
H
ET FORTUIN VAN Alfred Nobel werd gebruikt
voor het instellen van de Nobelprijzen. Hij was wellicht de eerste persoon die aluminium toepaste in het zeevervoer, voor de passagiersstoomboot Le Migron. De passagiersboot voor acht personen werd in 1891 gebouwd voor Nobel en was gedeeltelijk gemaakt van aluminium. Hij had een metaal gevonden dat diverse praktische voordelen bood. Naast de maritieme industrie omvat massavervoer vrachtwagens en andere zware voertuigen, bussen en treinen. Het toenemende gebruik van aluminium in gebouwen en de automotive sector is ondertussen alom gekend, maar ook binnen het massavervoer neemt de toepassing van aluminium toe. Dankzij de urbanisatie zal hier niet snel verandering in komen. Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zal de wereldwijde vraag naar transport de komende vier decennia verdubbelen ten opzichte van het niveau van 2010. “Omdat het deel van de wereldbevolking dat in steden woont tot 2050 toeneemt tot 70% en het energieverbruik voor transport in steden naar verwachting zal verdubbelen, is er een dringende behoefte aan efficiënte en veilige transportoplossingen met een hoge capaciteit”, aldus Maria van der Hoeven, directeur van het IEA. Vorig jaar onthulde de Internationale Spoorwegunie (UIC), een internationale organisatie met 240 leden, tijdens de VNklimaattop in New York een ambitieus plan. Directeur-generaal Jean-Pierre Loubinoux van de UIC presenteerde doelstellingen voor de drastische reductie in energieverbruik en CO2-uitstoot ten aanzien van het treinverkeer en een duurzamere balans in manieren van transport. Hij zegt dat de internationale spoorwegsector deze doelstellingen gaat realiseren door onder meer een verbetering van de bezettingsgraden en de aankoop van efficiëntere treinen of rollend materieel. “Klimaatverandering is de bepalende kwestie van deze tijd”, zegt Loubinoux. “De spoorwegsector is een belangrijk onderdeel van de oplossing vanwege de lage CO2-uitstoot.” ĂċĂĀāĆƮđƮ Ă ċĂĀāĆ ĆƮđ ĆƮ Ć ƮƮđđ
5
FOTO: RYAN SCHUDE
massavervoer
Binnen het spoorvervoer helpt aluminium op twee manieren bij het reduceren van de CO2-uitstoot. Ten eerste verhoogt het metaal het laadvermogen, waardoor de transportprestaties toenemen en er meer goederen per rit vervoerd kunnen worden. Ten tweede verlaagt aluminium het totale gewicht van het voertuig waardoor het brandstofverbruik per kilometer afneemt. IN KLASSE 8 VRACHTWAGENS wordt gemid-
6
ƮđƮĂċĂĀāĆ
Ralph Gideon van Sapa en Virginia Tejeda van Maxon bespreken de toepassing van aluminium in laadplatformen van Maxon voor Amerikaanse vrachtwagenen aanhangerbedrijven.
‘Ze willen geen roest zien’
FOTO: COLLINSMFG.COM
deld ruim 500 kg aluminium gebruikt. Het materiaal wordt toegepast voor interieur- en exterieurtoepassingen, aanhangers, cabines en andere belangrijke onderdelen. In 2015 zal de productie van vrachtwagens, met name in Azië en Noord-Amerika, naar verwachting met 7% stijgen ten opzichte van de bijna drie miljoen stuks die in 2014 zijn geproduceerd. “Vrachtwagencarrosserieën worden op ongeveer dezelfde manier gebouwd als in de jaren 50”, vertelt Dana Pearce, algemeen directeur van General Truck Body Inc. in Montebello, Californië. “Het is dus onze uitdaging om deze zo voordelig mogelijk te produceren en ervoor te zorgen dat ze lang meegaan. En hierbij komt aluminium om de hoek kijken. Bovendien is de kwaliteit van het materiaal beter geworden. Het gaat ons momenteel behoorlijk voor de wind.” Pas sinds de jaren 60 wordt er op uitgebreide schaal aluminium toegepast in de scheepsbouw. Toen werd de prijs van het materiaal concurrentieel. En nu, in 2015, worden jachten en cruiseschepen steeds groter, defensieschepen en passagiersveerboten kleiner en sneller, en neemt de toepassing van aluminium op alle fronten toe, uiteenlopend van autodekken tot opbouwconstructies. Net als bij de andere vormen van massavervoer is het grootste voordeel van aluminium vergeleken met staal in de scheepsbouw het lage gewicht, de hoge sterkte en de hoge mate van vervormbaarheid. Bovendien corroderen de legeringen die momenteel in de scheepsbouw worden gebruikt 100 keer langzamer dan staal, conform ISO 9223:2012. Vier jaar na de bouw van de passagiersboot van Nobel, won zeiljacht de Defender één van de meest prestigieuze zeilwedstrijden ter wereld: de America’s Cup. Dit zeiljacht was gemaakt van aluminium. Toentertijd was het lichtgewicht metaal echter 35 keer duurder dan staal.
Collins Manufacturing Company is distributeur van Maxon laadplatformen.
Maxon is ’s werelds grootste merkfabrikant van laadplatformen voor vrachtwagens. De klanten van Maxon krijgen naast de interesse voor het lichte gewicht van aluminium ook steeds meer belangstelling voor de uitstraling van het metaal. Maxon produceert laadplatformen voor lichte, middelzware en zware vrachtwagens. Het bedrijf uit Californië vertelt dat deze platformen in toenemende mate worden verzonken in de laadklep van vrachtwagens of aanhangers en vaak ook fungeren als deur of klep. Aluminium wordt het meest toegepast in de laadplatformen van Maxon, vaak ten koste van staal, aldus inkoopsupervisor Virginia Tejeda. “Dit heeft te maken met roest”, zegt ze. Penske en Ryder, twee van de grootste vrachtwagen- en aanhangerbedrijven in de Verenigde Staten zijn daarbij toonaangevend. “Het laadplatform moet er mooi uitzien”, zegt Tejeda. “Ze willen geen roest zien, en willen niet dat hun klanten roest zien. Ze willen aluminium omdat dit er langer goed uitziet.”
Rolmodel
TEKST ANNA MCQUEEN FOTO MIGUEL JELLISS
Een lichtpuntje aan de horizon Spanje en Portugal maken de laatste jaren een uitdagende tijd door. Miriam Uria denkt dat we nu het dieptepunt hebben bereikt en dat het vanaf nu alleen maar beter kan worden.
MIRIAM URIA IS geboren in Vitoria, Noord-Spanje,
studeerde Werktuigbouwkunde aan de universiteit en volgde een postdoctorale managementopleiding. “Je kunt rustig stellen dat ik een mensen-mens ben. Daarom past een managementfunctie ook zo goed bij mij, hoewel een achtergrond als ingenieur zeker van pas komt in mijn baan”, legt ze uit. Als supply chain directeur for Sapa Building Systems Iberia, is ze verantwoordelijk voor de verkoop aan klanten, van order tot levering, en waarborgt ze bij iedere stap de klanttevredenheid. Ze beheert de magazijnen in Spanje en Portugal en overziet de productieactiviteiten waaronder het lakken, het aanbrengen van houteffecten en de montage. Ze is ook verantwoordelijk voor milieu, gezondheid en veiligheid (EHS, Environment, Health and Safety), waaraan Sapa veel belang hecht. “De afgelopen jaren hebben Spanje en Portugal een uiterst zware tijd doorgemaakt”, legt Uria uit. “Sinds het begin van de economische crisis in 2008, hebben we ieder jaar reorganisaties moeten doorvoeren binnen het bedrijf, wat geen dankbare taak is. Je moet mensen noodgedwongen laten afvloeien en tegelijkertijd het overgebleven team gemotiveerd en toekomstgericht houden.” Voor Uria is respect het belangrijkste bij een herstructurering. “Een must als je mensen moet ontslaan. Een ontslag is schrijnend voor alle betrokkenen, vooral voor de bijna ex-werknemer. Uiteraard moet ik me aan wettelijke verplichtingen houden, maar ik vind het heel erg belangrijk om vriendelijk te zijn en mensen de tijd te geven om de situatie tot zich door te laten dringen.” Uria hoopt dat de situatie nu inmiddels het dieptepunt heeft bereikt, wat betekent dat het vanaf nu alleen maar beter kan worden. “We bevinden ons in een fase waar de omvang van het bedrijf in Spanje en Portugal is afgestemd op de vraag van de markt, en in het eerste kwartaal van 2015 zijn we eindelijk weer aan het groeien”, zegt ze.
Miriam Uria Functie: Directeur Supply Chain voor Sapa Building Systems Iberia. Werklocatie: Miranda de Ebro in Spanje, en Lissabon, Ílhavo en Penafiel in Portugal. Gezin: Getrouwd en een dochter van drie.
Aantal jaar bij Sapa: Zeven. Hobby’s: Lezen, hardlopen en padel, een racketsport die een mix vormt van tennis en squash. Hoe zou je jezelf in één woord omschrijven? Gepassioneerd!
ĂċĂĀāĆƮđƮ
7
Outlook AMERIKA
De transformatie van Amerika Aluminium is momenteel hot in de Verenigde Staten. En de vraag naar het metaal blijft maar groeien. TEKST KEVIN WIDLIC FOTO ED FREEMAN/GETTY IMAGES
“DE VRAAG NAAR ALUMINIUM in de VS is
groter dan vóór de economische crisis in 2009”, aldus Ryan Olsen, die verantwoordelijk is voor de informatieverstrekking en statistieken voor de Amerikaanse handelsorganisatie Aluminum Association. De automotive sector en bouwsector hebben gezorgd voor een impuls, met name voor extrusie-oplossingen, op de voet gevolgd door de transportsector. Niet lang nadat Ford ervoor zorgde dat aluminium hét onderwerp van gesprek werd dankzij de introductie van de lichtgewicht F-150 pick-up truck, ondertekende president Barack Obama een executive order om de CO2-uitstoot en het energieverbruik in overheidsgebouwen tegen 2025 drastisch terug te dringen. Het Witte Huis vroeg diverse grote overheidsleveranciers dit ook te doen. “Dit beleid bevordert de keuze van milieuvriendelijkere producten”, zegt Heidi Brock, voorzitter van de Aluminum Association. “De toepassing van aluminium in gebouwen is lange tijd een belangrijk onderdeel geweest van de Leadership in Energy and Environmental Design-certificering, en het ontwerp en de constructie van gebouwen.” Christopher Grundler is directeur van de Office
8
ƮđƮĂċĂĀāĆ
of Transportation and Air Quality voor de Environmental Protection Agency. Hij maakte deel uit van het team dat de eerste CO2-uitstootnormen van het land ontwikkelde voor zowel lichte als zware voertuigen. Hij vertelt dat er in het komende decennium veel veranderingen op stapel staan binnen de automobielindustrie op het gebied van geavanceerde brandstoftechnologieën, verbrandingsmotoren, en gewichtsreducties. Autofabrikanten als Jaguar en Tesla geven het voorbeeld. “Automotive engineers bevinden zich in een gouden tijdperk waarin zij de manier waarop auto’s worden geproduceerd kunnen veranderen”, zegt Grundler. “ALUMINIUM MAAKT DAAR deel van uit”, aldus
Alan Taub, hoogleraar en voormalig hoofd Global Research and development bij General Motors. “Alles wat we kunnen doen om gewicht te besparen levert een positieve bijdrage aan de uitstoot en de brandstofzuinigheid, omdat gewichtsbesparing hieraan ongeveer 15% bijdraagt”, zegt Taub. “Maar het is lastig te voorspellen welk materiaal zal gaan winnen.”
“Automotive engineers bevinden zich in een gouden tijdperk waarin zij de manier waarop auto’s worden geproduceerd kunnen veranderen.” Christopher Grundler, Environmental Protection Agency VS
ĂċĂĀāĆƮđƮ
9
Outlook AMERIKA Het werkloosheidspercentage in de VS is de afgelopen twee jaar met bijna 2% gedaald. Ruim 80% van de werkenden in de Verenigde Staten werkt minimaal 35 uur per week volgens het Bureau of Labor Statistics. De salarissen zitten in de lift. De brandstofprijzen zijn lager. De aandelenmarkt is stabieler en de huizenprijzen stijgen. Het IMF meldt dat de Amerikaanse industriële productie sneller uit het dal van de recessie van 2008/2009 is geklommen dan na andere recente crises. The Economist citeert experts die verwachten dat het land vaarwel zegt tegen low-tech branches en gaat uitblinken in geavanceerdere producten. Bovendien wordt produceren steeds minder arbeidsintensief dankzij verbeterde technologieën.
SignResource levert bewegwijzering aan grotere organisaties die hun visuele identiteit willen veranderen of kleinere bedrijven die hun eigen identiteit willen creëren.
HOE LANG GAAT deze opleving duren? Dat is lastig aan te geven. Joseph P. Quinlan, hoofd marktstrategie en directeur van de Bank of America Investment Strategies Group: “Zonder structurele hervormingen in de Verenigde Staten, kan de huidige groei vluchtig zijn.”
Schone productie De aluminiumindustrie in de Verenigde Staten maakt gouden tijden door en dit is belangrijk voor het land. De Amerikaanse Aluminum Association rapporteert dat:
G In de Verenigde Staten ruim 155.000
G
arbeiders direct werkzaam zijn in de aluminiumindustrie en dat voor elk van deze banen op andere plekken binnen de economie 3,3 extra banen worden gecreëerd. Aangesloten bedrijven sinds 2013 uitbreidingen van en investeringen in Amerikaanse fabrieken hebben aangekondigd ter waarde van ruim $2,3 miljard wat ruim 1000 vaste en tijdelijke banen oplevert.
“Alles met betrekking tot aluminiumproductie beschouwen wij als schone productie”, zegt senior adviseur David Foster van het Ministerie van Energie. “Banen in de aluminiumindustrie leveren een bijdrage aan de economie en het milieu.”
10
ƮđƮĂċĂĀāĆ
Signs of the times “Mensen willen zichzelf blijven vernieuwen”, zegt Mike Jimenez van SignResource Identity Group. “Daar profiteren wij van.” TEKST KEVIN WIDLIC FOTO RYAN SCHUDE
“We willen dat onze borden er lang mooi uitzien. We bieden een garantie van vijf jaar, maar sommige borden gaan wel 20 jaar mee.” Mike Jimenez, SignResource Identity Group
SIGNRESOURCE IS EEN full-service producent
van bewegwijzering en identiteitsoplossingen en de Amerikaanse leider op het gebied van LEDtoepassingen voor bedrijfsidentificatie. Het hoofdkantoor bevindt zich in Maywood, Californië, een voorstad van Los Angeles, en het bedrijf bedient sinds 1969 nationale en regionale klanten in het gehele land. “Wij produceren ongeveer 400 borden per maand”, zegt Jimenez, directeur Engineering & Quality. “Voor onder meer banken, restaurants, een nieuwe locatie of een complete regio en dat allemaal binnen een bepaald tijdsbestek. Daarom moeten we de borden op een slimmere manier produceren en willen we dat klanten van deze besparingen profiteren.” Als je door de Verenigde Staten rijdt, is de kans groot dat je een product van SignResource tegenkomt: op benzinestations, bij vestigingen van Wells Fargo en bij Burger King-restaurants. Het bedrijf heeft alleen al aan Shell Oil 500.000 bewegwijzeringsproducten geleverd. De buitenborden zijn gemaakt met behulp van aluminium extrusies en zijn voorzien van scharnieren voor gemakkelijk toegang tot de verlichting. SignResource past al 22 jaar extrusies toe in zijn borden.
“Wij hebben veel klanten in de olie-industrie. Wanneer deze bedrijven ons bezoeken om hun controles uit te voeren, kijken ze naar alles, ook naar de veiligheid van de borden”, zegt Jimenez. “Regenwater is een belangrijk aspect omdat de huidige geavanceerde producten ook elektriciteit en verlichting bevatten. Onze geëxtrudeerde producten voldoen aan en overtreffen de UL (Underwriters Laboratories)-certificering.” Als grote organisaties hun visuele identiteit aanpassen, of kleinere bedrijven hun eigen identiteit willen creëren, wordt er snelle actie van SignResource gevraagd. Operations manager Jose Andrade zegt dat het bedrijf vaak binnen twee weken moet leveren. “Wij verdienen ons geld met aluminium”, zegt Jimenez. “Je kunt er gemakkelijk ontwerpen mee maken en het zorgt voor een sneller productieproces. Het is lichtgewicht, wat transportkosten bespaart, en de gewichtsverhouding ten opzichte van de windbelasting is voordeliger met extrusies. En het ziet er ook nog eens prachtig uit. “We willen dat onze borden er lang mooi uitzien. We bieden een garantie van vijf jaar, maar sommige borden gaan wel 20 jaar mee.” ĂċĂĀāĆƮđƮ
11
in beeld
Dit lab staat in Karmøy aan de zuidwestkust van Noorwegen. De aluminiumfabriek van Sapa zet het lab in om de trends – uiteenlopend van de verdere ontwikkeling van coatings en legeringen tot corrosie en warmtewisselaars – voor te blijven.
De wetenschap staat niet stil TEKST KEVIN WIDLIC FOTO TERJE RIAN
In de wereld van Sapa is een laboratorium een ruimte of een installatie die is uitgerust voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot aluminium. De labwerkzaamheden kunnen bestaande producten of processen verbeteren of de weg vrijmaken voor nieuwe. Efficiëntere processen of producten kunnen kostenbesparingen opleveren.
Hightech
Elektrochemische metingen tonen de reacties op het raakvlak van het metaal en een electrolytoplossing.
Onderzoek met een elektronenmicroscoop kan aan het licht brengen hoe microstructuren zich ontwikkelen tijdens de verwerking en productie van aluminium producten en op welke manier de microstructuurcomponenten de uiteindelijke eigenschappen beïnvloeden.
Solderen is een verbindingsproces waarbij vulmateriaal wordt verhit tot boven zijn smelttemperatuur, maar onder het smeltpunt waarop de metalen samensmelten.
Nieuws
Dit zelfportret van NASA’s Curiosity Mars toont het verkenningsvoertuig in de “Mojave”-woestijn waar hij met zijn boor stukken van Mount Sharp verzamelt.
Het aluminium ruimtepak NASA’S MARS-MISSIE MET de Curiosity – kosten: $ 2,5 miljard – is het meest ambitieuze project in de geschiedenis van ruimteverkenning met robots. Zo was de wereld voor het eerst getuige van een “Happy Birthday”, gezongen vanaf het oppervlak van de rode planeet om de eerste verjaardag van de robot op Mars te
vieren. De missie van Curiosity: ontdekken of er ooit leven is geweest op Mars en of mensen er ooit zouden kunnen wonen. Curiosity hoeft zich daarover geen zorgen te maken. Voor de robot van 3 meter lang met een gewicht van 900 kg heeft NASA geopteerd voor een lichtgewicht, duurzame en extreem sterke aluminium
legering. De robuuste buitenlaag vormt een beschermende schil voor de gevoelige elektronica aan de binnenzijde. Je kunt de missie volgen via mars.nasa. gov/msl en op Facebook en Twitter via facebook.com/marscuriosity en twitter.com/marscuriosity.
Powerwalking
Coole look DE NIEUWSTE COLLECTIE
van het Noorse brillenmerk Kaibosh is het resultaat van een inspirerend gesprek met muzikant, producer en brillenliefhebber Kristian Stock-
14
ƮđƮĂċĂĀāĆ
haus uit Bergen, Noorwegen. Het aluminium montuur is verkrijgbaar in zeven stijlen, vernoemd naar belangrijke momenten in het leven Stockhaus.
NORDIC WALKING is in Finland ontstaan als zomertraining voor langlaufers, maar heeft zich inmiddels uitgebreid over de rest van de wereld. De populaire workout verhoogt het energieverbruik en de algehele conditie. Nordic walkers kun je ook in het donker tegenkomen. Dankzij de reflecterende prints op Silva’s telescopische aluminium stokken zijn de lopers gemakkelijker te zien in het donker.
Hogere speelkwaliteit voor kinderen GALOPIN, DE TOONAANGEVENDE G
FOTO: MARC CRAMER
on ontwikkelaar en producent van buitenspeeltoestellen en speelomgevingen, sp gebruikt tegenwoordig aluminium proge fielen in plaats van houten palen voor fi schommels en klimtorens. sc
Helende kunst Ziekenhuizen hebben vaak een troostplek nodig. En dat is precies wat het monumentale kunstobject Havre van Linda Covit wil bieden. De ronde sculptuur, gemaakt van rechthoekige aluminium buizen en LED-projectoren, is ontworpen om een gevoel van samenhorigheid en hoop op te roepen en hult patiënten, personeel en bezoekers van het McGill University Health Centre in
Montreal in zijn beschermende geborgenheid. Overdag werpt het daglicht schaduwen op het kunstwerk zodat het per uur, dag en seizoen verandert. Als het donker wordt, baadt de sculptuur in LED-lampen die subtiel hemelsblauw en blauwgroen licht verspreiden en een gevoel van lucht en water teweegbrengen: de elementen die van levensbelang zijn.
Sterrentrap SAPA EXTRUSION HARDERWIJK heeft voor het Eurovisie Songfestival
van 2015 in Wenen 20 ton speciaal geëxtrudeerde aluminium buizen geleverd voor de spectaculaire constructie van het Nederlandse metaalbedrijf De Wilde.
PROCENT van alle aluminium blikjes in Europa wordt gerecycled.
ĂċĂĀāĆƮđƮ
15
Profiel RAVI CHIDAMBAR
Auto’s koel houden in India In de groeiende automotive industrie in India is aluminium de logische keuze voor de ontwikkeling van warmtewisselaars voor brandstofzuinige, milieuvriendelijke voertuigen. TEKST R F MAMOOWALA FOTO SAMEER BELVALKAR
16
ƮđƮĂċĂĀāĆ
DE INDIASE AUTOMOBIELINDUSTRIE heeft
een hele evolutie doorgemaakt sinds de jaren 60 en 70. Toen moesten automobilisten die bergop reden stoppen om, door water in de radiateur te gieten, de moter te laten afkoelen. “Niemand opent vandaag de dag nog de motorkap, dat zou een belediging voor de autofabrikant zijn”, lacht Ravi Chidambar, CEO van Tata Toyo Radiator Ltd. Veel jonge mensen zijn gefascineerd door auto’s, maar Chidambar zegt dat hij altijd een bijzondere belangstelling heeft gehad voor warmtewisselaars. Als werktuigbouwkundige volgde hij in 1986 een postdoc warmtekracht en warmtetechniek en ging werken bij Tata Toyo. “Ik vertel het ook altijd aan mijn team: als er beweging plaatsvindt – door auto’s, vrachtwagens e.d. – wordt er wrijvingswarmte geproduceerd en moeten we apparatuur ontwikkelen voor afkoeling, of verwarming in koude klimaten”, zegt hij. “Zolang er beweging is, hebben wij werk.” Na een inzinking laat de Indiase automobielindustrie nu weer wat eerste tekenen van herstel zien met een jaarlijkse groei van 4% voor personenauto’s en een groei van 8–10% voor bedrijfsvoertuigen. India is een enorm prijsgevoelige markt en geleidelijk aan is de autoproductie een lokale activiteit geworden om voertuigen betaalbaar te maken via stimuleringsmaatregelen van de overheid en gunstige belastingen. Vanwege de toegenomen koopkracht is de vraag naar personenauto’s gestegen. “Als de economie van India groeit, kan geen enkele andere industrie zoveel bijdragen aan het BBP als de automobielindustrie”, zegt Chidambar. Over de toepassing van aluminium in hun warmtewisselaars vertelt hij dat het de filosofie van Tata Toyo is om milieuvriendelijkere producten te maken. Chidambar: “Omdat auto’s steeds brandstofzuiniger worden, ben je als leverancier van lichtere producten met een lagere uitstoot – die in India wettelijk wordt voorgeschreven – verzekerd van werk.” Een motorvoertuig bestaat uit 20 tot 25 warmtewisselaars. Tata Toyo maakt er hiervan zeven en heeft er nog meer in de pijplijn zitten. Deze worden uitgerold als de verkoop van elektrische auto’s en hybrides een vlucht neemt. “In sommige warmtewisselaars passen we nu rvs toe. Dit willen we veranderen in aluminium”, zegt hij.
Ravi Chidambar Leeftijd: 53 Functie: CEO, Tata Toyo Radiator Ltd. Location: Pune, India. Opleiding: Ingenieur mechanica met postgraduaat 'heat power & thermal engineering' aan IIT Bombay. Gezin: getrouwd en 2 kinderen. Dochter studeert kinesitherapie en zoon studeert voor ingenieur. Hobbies: Koken, tuinieren en wandelen.
ĂċĂĀāĆƮđƮ
17
“Zolang er beweging is, hebben wij werk.” Ravi Chidambar, CEO van Tata Toyo Radiator Ltd.
Aluminium is lichtgewicht en heeft een uitstekend warmtegeleidend vermogen, echter wel minder dan dat van koper. Maar nieuwe uitdagingen op het gebied van warmtewisselaars vragen om nieuwe oplossingen. “Ontwerpers van warmtewisselaars worden beter door nieuwe ontwikkelingen en ervaring”, zegt hij. “De oplossingen zijn niet in leerboeken te vinden. Deze zijn toepassingsgericht. Al doende leer je en verbeter je je vaardigheden. Na enkele experimenten ontstaat zo het eindproduct.” DE INDIASE AUTOGIGANT Tata Motors koopt 40% van de productie van het bedrijf. Export naar de Verenigde Staten omvat nu slechts 3–4% van de omzet, maar Chidambar wil dit aandeel de komende drie jaar verhogen naar 20%. De automotive branche kent veel uitdagingen met betrekking tot techniek en regelgeving. Terwijl de uitstootnormen strikter worden, zijn er ook uitdagingen op het terrein van kosten en verpakkingen. “In personenauto’s willen mensen meer ruimte in de auto en minder ruimte voor de motor en de andere onderdelen”, zegt hij. “Daarom moeten onze producten kleiner worden en meer warmte afvoeren om de uitstoot te verminderen.” De ontwerpen moeten voldoen aan bepaalde eisen en grenzen. Deze uitdagingen moeten overwonnen worden om de technische en commerciële doelstellingen en de doelen op het terrein van veiligheid en betrouwbaarheid te realiseren. “Alleen dan kun je een team en een fabriek creëren die samen de kwaliteitsproducten kunnen leveren die
18
ƮđƮĂċĂĀāĆ
“De oplossingen zijn niet in leerboeken te vinden. Deze zijn toepassingsgericht", zegt Ravi Chidambar.
gevraagd worden door onze klanten, waaronder Tata Motors, Mahindra, Volvo, Ashok Leyland en Cummins”, zegt hij. Chidambar zegt dat de toepassing van aluminium in zijn branche alleen maar zal toenemen. “De komende jaren zal aluminium niet voorbijgestreefd of vervangen worden. De uitdaging zal echter zitten in het ontwikkelen van lichtere en tegelijkertijd sterkere soorten, betere legeringen en materialen en voortdurende verbeteringen, omdat klanten steeds dunner en tegelijkertijd sterker aluminium willen.” Zijn grootste uitdaging is dat Indiase autokopers steevast als eerste de airconditioning aanzetten en willen dat de auto direct afkoelt. “Daarom moeten we warmtewisselaars ontwikkelen die snel voor afkoeling zorgen.”
Voordeel aluminium Het belangrijkste voordeel van aluminium is de (ver)vormbaarheid en mogelijkheid voor het solderen van onderdelen in plaats van lassen. Het solderen van twee materialen heeft de voorkeur voor een optimale thermische verbinding. Tata Toyo Radiator CEO Ravi Chidambar: “Voorheen hadden we radiators van koper en brons, koperen koelvinnen en bronzen buizen, maar de verbinding tussen de koelvin en de buis werd met lood gemaakt. Lood geleidt echter minder dan koper en brons.” Koelvinnen en buizen van aluminium (er wordt gebruik gemaakt van drielaagse aluminium buizen) worden verbonden door solderen. Bij blootstelling aan een temperatuur net onder het smeltpunt, vormt aluminium een soort van pasta en wordt het samengesmolten voor een uitstekende thermische verbinding.
trends
trends zonne-energie “Ruim een derde deel van de absorbers in zonnepanelen bevat aluminium,” aldus Chris Laughton, directeur van The Solar Design Company. Hij deelt zijn kennis over de trends op het gebied van zonne-energie en aluminium toepassingen met de lezers van Shapes. TEKST CARI SIMMONS ILLUSTRATIE CHRISTIAN MONTENEGRO
ALUMINIUM HEEFT DE VOORKEUR
Aluminium kost een derde van de prijs van koper en wordt steeds vaker gebruikt in absorbers van zonnecollectoren. Aluminium vervangt, vanwege zijn lagere gewicht en prijs, ook steeds vaker rvs in behuizingen en frames. MEER TOEGEPAST
In 2050 zal de toepassing van aluminium in fotovoltaïsche installaties, voornamelijk in de bevestigingsconstructies en frames, naar verwachting vertienvoudigd zijn. Dit komt door de sterke wereldwijde groei van de zonne-energiemarkt omdat overheden stimuleringsmaatregelen nemen ter vervanging van fossiele brandstoffen. ZONNIGE TOEPASSING
Vanwege het compacte formaat en de gebruiksvriendelijkheid zijn draagbare aluminium zonnecollectoren zeer geschikt voor koken op zonne-energie. Deze zijn met name praktisch op locaties met veel zon en weinig andere brandstofopties, bijv. in rampenbestrijdingssituaties. WARMTEOVERDRACHT
Buizen voor warmte-overdrachtvloeistof en kabels voor elektriciteit worden vanwege het enorme prijsverschil steeds vaker gemaakt van aluminium in plaats van traditioneel koper. Daarnaast hebben de productie- en onderhoudstechnieken zich in rap tempo ontwikkeld om het gebruik van aluminium in deze toepassingen mogelijk te maken. GECOAT ALUMINIUM
De toepassing van speciale coatings verhoogt de zonnestralingsabsorptiefactor van aluminium van 15% naar 95%. Deze coatings zijn onontbeerlijk voor zonnecollectorabsorbers om de het conversierendement van de zonnestraling te verhogen en verlagen tegelijkertijd het gewicht en de corrosiegevoeligheid.
ĂċĂĀāĆƮđƮ Referenties: The Solar Design Company en “Aluminium and Renewable Energy Systems – Prospects for the Sustainable Generation of Electricity and Heat”, definitieve versie in opdracht van het International Aluminium Institute”, www.solardesign.co.uk/, www.world-aluminium.org/media/filer_public/2013/01/15/fl0000407.pdf
19
Ontwikkelingen
Serre in een handomdraai Een serre aan uw huis toevoegen? Stelt u zich eens voor dat u binnen enkele minuten een 3D-ontwerp kunt maken waarop u alles direct kunt zien! Dit is geen toekomstmuziek, het is nu al mogelijk. TEKST ANNA MCQUEEN
1. Maak een ontwerp van uw serre. 2. Plaats er spullen in en open de schuifdeuren voor een realistischer beeld. 3. Integreer uw eigen ontwerp in de foto van uw huis om het eindresultaat te zien.
20
ƮđƮĂċĂĀāĆ
D
E AFDELING DELTA Services van Sapa Building Systems is in 2006 opgezet om computeroplossingen te creëren voor de visualisatie van producten van de merken Wicona, Technal en Sapa. In 2010 werd er gezocht naar een manier waarop de klanten van de merken gemakkelijker serres konden verkopen aan eindklanten. De oplossing? Een serie 3D-softwareprogramma’s – Tech 3D, Wic3D en Sapa3D voor resp. de merken Technal, Wicona en Sapa. Deze programma’s zijn uiterst gebruiksvriendelijk en creëren binnen enkele seconden een prachtig 3D-ontwerp om eindgebruikers te helpen bij hun keuze. “Het is erg belangrijk om bij dergelijke projecten nauw samen te werken met onze klanten”, vertelt Bertrand Assemat, directeur van Delta Services. “We hebben de ontwikkeling van de software uitbesteed aan een Hongaars bedrijf dat gespecialiseerd is in dit soort oplossingen. Op basis van onze specifieke vereisten hebben zij in 2010 een eerste versie van het programma geleverd. In 2014 brachten wij een update van het programma uit waarin we de feedback van onze klanten hebben meegenomen. Het was een uiterst positieve ervaring.”
BIM Een belangrijk onderdeel van deze 3D-tools voor architecten is de toekomstige toevoeging van technologie voor het creëren van Building Information Modeling (BIM)-bestanden voor de ontwerpen. BIM-bestanden omvatten specifieke fysieke en functionele eigenschappen van locaties, waaronder de exacte afmetingen en informatie over nutsvoorzieningen. In diverse Europese landen wordt er aangedrongen op BIM-normen ter verbetering van de interoperabiliteit tussen software en een betere samenwerking tussen branchespelers.
“ARCHITECTEN VORMEN ÉÉN VAN ONZE be-
langrijkste doelgroepen voor deze producten”, zegt Assemat. “Met deze software kunnen ze veel
Delta Services Delta Services is gevestigd in Toulouse, in het zuidoosten van Frankrijk. Het bedrijf is opgericht in 2006 en heeft momenteel 33 medewerkers in Frankrijk, Duitsland, België en Spanje. Delta Services creëert softwareoplossingen voor Sapa Building Systems en heeft wereldwijd 7000 gebruikers.
tijd besparen bij het creëren van complexe 3Dconstructies zoals gevels, en kunnen ze binnenkort BIM (Building Information Modeling)-data genereren voor hun digitale modellen.” (Zie kader voor meer informatie over BIM.) Voor bedrijven die aluminium constructies maken is de software een praktische verkoopstool. “We wilden deze gebruikers voorzien van een uiterst draagbare softwareoplossing die snel onder de knie te krijgen is. Deze tool kunnen ze meenemen naar de eindklant om het ontwerp ter plekke te laten zien. “De aannemer maakt een foto van het huis van de klant en kan vervolgens binnen enkele minuten een beeld laten zien van het huis plus de serre. Een geweldige manier om de deal te sluiten.” VÓÓR DE KOMST VAN DEZE 3D-software moesten architecten en metaalbedrijven veel meetwerk verrichten en potentiële klanten diverse voorbeelden laten zien voordat ze een schaalmodel konden maken dat uren in beslag nam. Nu is het zo gepiept, direct bij de klant thuis. De software maakt gebruik van eenvoudige geometrische blokken die het uiteindelijke ontwerp vormen. De training in het gebruik van de software duurt ca. één dag, maar de meeste mensen leren het gewoon in de praktijk. Delta Services heeft ook een online versie van de software gemaakt, waarmee klanten hun eigen ontwerp kunnen maken. “We wilden graag net zoiets eenvoudigs en moois als de keukenplanner van Ikea, maar dan voor serres”, zegt Assemat. “De informatie van het online ontwerp van de klant wordt direct naar ons doorgestuurd zodat we hen in contact kunnen brengen met onze dichtstbijzijnde partner voor een offerte.” “Wij willen eenvoudige en efficiënte tools produceren die mensen graag gebruiken en blijven deze doorontwikkelen, upgraden en uitbreiden met modules die het leven van architecten en metaalconstructeurs gemakkelijker maken”, zegt Assemat. Hij hoopt in de nabije toekomst ook modules te introduceren voor 3D-ontwerpen van ramen, hekken en rolluiken. “Zo zullen onze oplossingen vaker gebruikt of aanbevolen worden, wat uiteindelijk uiteraard de bedoeling is.” ĂċĂĀāĆƮđƮ
21
Groene oplossing RECYCLING
Aluminium kan oneindig
hergebruikt worden Aluminium kan steeds weer opnieuw gerecycled worden, waarbij maar een fractie van de energie wordt verbruikt die nodig is voor het produceren van primair aluminium. TEKST CARI SIMMONS FOTO LAURI ROTKO/GETTY IMAGES
H
ET RECYCLEN VAN aluminium, dat circa 5% verbruikt van de energie die nodig is voor het produceren van primair aluminium, is vanuit financieel en milieutechnisch oogpunt slim. Momenteel wordt ruim de helft van het aluminium binnen de productie van Sapa gerecycled. Het aluminium is afkomstig van intern restafval en omgesmolten aluminium van externe leveranciers. Alleen al in Noord-Amerika gebruikt Sapa jaarlijks ruim 200.000 ton aangekocht schroot in zijn acht omsmelterijen. Dit schroot is afkomstig van diverse bronnen, waaronder schroothandelaren, tussenpersonen en klanten van Sapa. “De kringloopprocessen die we samen met onze klanten hebben gecreëerd zijn een succesvolle samenwerking gebleken”, zegt Timothy Chimera, directeur metaalinkoop bij Sapa in Noord-Amerika. In het gesloten recyclingsproces wordt industrieel schroot opgekocht van klanten en vervolgens in zijn originele staat teruggebracht voor herproductie, wat de duurzaamheid van het product vergroot. “Iedere klantsituatie is uniek en we zetten ons optimaal in om aan specifieke wensen tegemoet te komen”, zegt Chimera. “Soms werken we daarom samen met één van onze diverse schroothandelaren om de teruggave van het schroot te bevorderen.” Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, staan gelijksoortige programma’s op stapel. Zo zijn er bijvoorbeeld oude lataarnpalen, vloeren en zelfs bloemenkarren uit Nederland aangekocht van klanten en zijn er vervolgens nieuwe producten van gemaakt. “Klanten verkopen hun aluminium
22
ƮđƮĂċĂĀāĆ
schroot dat wij vervolgens recyclen in onze ovens en extruderen tot nieuw aluminium”, vertelt Mick Brennan, Senior Secondary Metal Manager binnen Sapa’s European Metal Group. STEEDS MEER KLANTEN hebben belangstelling voor dit “groene” gerecyclede aluminium. “Sommige landen kopen alleen goedgekeurde gerecycleerde materialen met garantie, dus dit is een grote aanjager van onze recyclingactiviteiten”, zegt hij. Het vinden van schroot van hoge kwaliteit kan een uitdaging zijn, maar een nieuwe sorteerlijn in Tibshelf, Verenigde Koninkrijk, maakt het mogelijk om materiaal van een lagere kwaliteit te verbeteren door alle verontreinigingen zoals ijzer, zink, koper, plastic, hout en stof Het produceren van eruit te filteren. “De machine die bealuminium uit gerecycleerd staat uit een versnipperaar, trommel, schroot verbruikt 1/20 van wervelstroom, magnetische filter en de energie die nodig is röntgenapparaat produceert schoner voor het produceren van schroot,waardoor wij tegen lagere primair aluminium. Klanten kosten aluminium blokken van hovragen steeds meer om dit gere kwaliteit kunnen produceren”, “groene” metaal. zegt Brennan. In de nieuwe sorteerlijn wordt het materiaal versnipperd en door de wervelstroom geleid waar het wordt ontdaan van plastic en papier. De magnetische scheider en het röntgenapparaat verwijderen alle andere verontreinigingen zoals rvs, koper, brons en ijzer die op hun beurt weer verkocht worden om er aluminium verharders en andere producten van te maken.
Geen afval in recyclingsproces G Aluminium kan zonder kwaliteitsverlies keer op keer gerecycleerd worden.
G Gerecycleerd aluminium verbruikt ca. 5% van energie die nodig is voor de eerste aluminiumproductie.
G Ruim 50% van het aluminium dat Sapa gebruikt binnen G
zijn productie is gerecycleerd of afkomstig van blokken omgesmolten aluminium. Ca. 75% van de bijna 1 miljard ton aluminium ooit geproduceerd is nog steeds in omloop. (Bron: The International Aluminium Institute)
ĂċĂĀāĆƮđƮ
23
detail
Energieopslag in cellen Een assemblage van extrusies vormt de behuizing van de nieuwe energieopslagcellen van Ioxus. Het bedrijf uit New York produceert ultracapacitortechnologie voor de transportsector, alternatieve energiemarkt, medische toepassingen, de industrie en consumentenproducten.
Sleuven voor voor printplaten.
Koelvinnen voor het afvoeren van warmte.
FSW-verbindingen maken nauwkeurige assemblagetoleranties mogelijk.
Celhouders.
Schroefogen voor de bevestiging van afdekdoppen.
24
ƮđƮĂċĂĀāĆ
De geëxtrudeerde behuizing is bedoeld als bescherming en helpt bij de temperatuurregulatie van de cellen. Door het samenbrengen van diverse functies in één extrusie kan de functionaliteit er tegen lage kosten in worden geïntegreerd.
