Alternatieve 4 kernles 4 Zuster Jeanne Devos Belangrijke opmerking vooraf Je kunt deze alternatieve kernles 4 geven i.p.v. kernles 4 ‘De Geest rust op Jezus’ of je kunt de uitbreidingsles geven bij kernles 4. We bieden beide versies aan.
KERN De kinderen: • verkennen hoe Jezus bewogen wordt voor het koninkrijk van God en gedreven wordt door de kracht van de Heilige Geest (bv. in Lc 4, 16-22). • leren mensen kennen die Jezus willen navolgen. • ontdekken dat het religieuze bij mensen een sterke bewogenheid kan opwekken (aan de hand van enkele voorbeelden: personen, groepen, bewegingen, godsdiensten).
LEERMIDDELEN
Door de leerkracht te voorzien: • een cd-speler • voldoende kopies van het werkblad ‘Zuster Jeanne Devos’ In deze handleiding: • achtergrondinformatie over zuster Jeanne Devos • het werkblad ‘Zuster Jeanne Devos’ In de handleiding TvH 5: • de tekst en muziek van het themalied, p. 207 • achtergrondinformatie bij het bijbelverhaal, p. p. 173 t.e.m. 177 • het bijbelverhaal voor de kinderen, p. 174 In het lesboek: • ‘Bewogen’, p. 37 Op de cd: • het themalied ‘Bewogen’, nr. 5 en 6
TvH 5 - Bewogen worden en in beweging komen
1
Vooraf Lees de achtergrondinformatie over Zuster Jeanne Devos. Maak voor elk groepje een kopie van het werkblad ‘Zuster Jeanne Devos’ Lees de achtergrondinformatie bij het bijbelverhaal op p. 173 t.e.m 177 in de handleiding TvH 5
Wie denkt Hij wel dat Hij is? Doe het bijbelritueel en vertel het bijbelverhaal ‘Wie denkt Hij wel dat Hij is’.
TIP Je kunt dit verhaal ook vertellen uit de klasbijbel ‘Het grote avontuur van God en mens. Bijbelverhalen uit Tuin van Heden’ door Kolet Janssen op p. 168.
Reconstrueer het verhaal met de kinderen. Mogelijke vragen daarbij zijn: • Waarom zijn de mensen ademloos stil als ze de tekst horen? Ze vragen zich af wat Jezus daarmee bedoelt, ze zijn onder de indruk van de tekst. • Waarom houden de mensen van de tekst die Jezus leest? De tekst geeft de mensen hoop. Hoop op betere tijden en op vriendschap en vrede tussen de mensen. De mensen hopen op een wereld waarin het goed zal zijn voor iedereen. • Hoe reageren de mensen als Jezus zegt dat Hij hen dichter bij God wil brengen? Sommigen reageren blij en willen in Hem geloven. Anderen zeggen dat Hij toch maar de zoon van Jozef is. • ...
Het themalied ‘Bewogen’ Vraag de kinderen om hun lesboek te nemen op p. 37. Zet de cd op met het themalied en leer strofe 3 en 4 aan. Laat één van de kinderen strofe 3 nog eens luidop lezen. Strofe 3 Mensen zijn vaak heel gedreven, streven idealen na. Velen voelen zich geroepen, door de Geest van God geraakt. ‘t Kleine groepje Jezusvrienden groeide tot een grote kring. Ook vandaag nog zet Zijn boodschap duizenden in vuur en vlam. Laat de kinderen nog even reageren op de strofe. Vraag of zij mensen kennen die geraakt worden door de Geest van God.
2
TvH 5 - Bewogen worden en in beweging komen
Vertel dan over zuster Devos en haar inzet en bewogenheid. Voeg er aan toe dat zuster Devos momenteel regelmatig in het nieuws komt omdat zij, samen met 999 andere vrouwen genomineerd werd voor de Nobelprijs voor de vrede. Als de kinderen niet weten wat de Nobelprijs voor de vrede inhoudt, leg dit dan even uit. Alfred Nobel was de uitvinder van dynamiet. Toen hij oud werd, werd hij zich er sterk van bewust dat het dynamiet eigenlijk een gevaarlijke uitvinding was: het kon voor goede zaken gebruikt worden maar ook voor slechte. Daarom wilde hij iets goed maken en gaf hij zijn geld aan een fonds dat de mensen moest ondersteunen die iets goeds hadden betekend voor de wereld: het Nobelfonds. Jaarlijks worden de Nobelprijzen uitgereikt dankzij het geld van Alfred Nobel. Zo is er een Nobelprijs voor literatuur, voor wetenschap, voor geneeskunde.... maar één van de bekendste is zeker de Nobelprijs voor de vrede. Laat de kinderen enkele Nobelprijswinnaars voor de vrede noemen: Artsen zonder Grenzen, Desmond Tutu, Rigoberta Menchu, Nelson Mandela, Moeder Theresa, ... .
TIP In Tuin van Heden 6 wordt uitvoeriger ingegaan op het levensverhaal van Alfred Nobel en de Nobelprijs voor de vrede. Raadpleeg eventueel de handleiding van je collega van het zesde leerjaar op p. 521
Het werkblad ‘Zuster Jeanne Devos’: groepswerk Verdeel de klas in groepjes en deel de werkbladen uit. Laat elke groep een gespreksleider en een verslaggever kiezen. Overloop de vragen met de kinderen zodat je weet dat alle opdrachten duidelijk zijn. Laat de kinderen aan het werk gaan en begeleid waar nodig.
TIP Je kunt het groepswerk ook vervangen door een gezamenlijke klassikale activiteit. Kopieer het werkblad dan voor elk kind.
Klassikale bespreking van het groepswerk Bespreek het werkblad met de klas. Neem voldoende tijd om stil te staan bij die elementen uit het verhaal van zuster Devos die de kinderen aanspreken. Indien nodig, kun je zelf nog elementen uit haar levensverhaal toevoegen. Noteer eventueel enkele markante uitspraken op het bord. Leg samen met de kinderen de link naar het bijbelverhaal van kernles 4 over Jezus’ bewogenheid. Jezus wordt bewogen door de Geest van God. Ook zuster Devos wordt hierdoor bewogen. In de bijbeltekst van vorige les wil Jezus de mensen hoop geven. Hoop op betere tijden en op vriendschap en vrede tussen de mensen.
TvH 5 - Bewogen worden en in beweging komen
3
Ook zuster Devos wil zo’n wereld waar het goed is om te leven voor iedereen. Zij wil niet afwachten maar zet zich daar al heel wat jaren voor in.
Afsluiting Laat de kinderen argumenten zoeken waarom zuster Devos de Nobelprijs van de vrede volgens hen verdient. Verwijs hiervoor nog even naar de bedoeling van de Nobelprijs.
TIP Volg samen met de kinderen in de actualiteit wie uiteindelijk de Nobelprijs voor de Vrede ontvangt. Op vrijdag 7 oktober wordt de winnaar bekend gemaakt, op 10 december wordt de prijs officieel uitgereikt.
4
TvH 5 - Wat maakt mij gelukkig?
Achtergrondinformatie
Zuster Jeanne Devos Duizend vrouwen uit de hele wereld worden dit jaar samen voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede. Onder hen is ook de Belgische zuster Jeanne Devos, die al tientallen jaren in de Indiase stad Mumbai (het vroegere Bombay) werkt. Het initiatief ontstond in Zwitserland en het idee komt van dr. Ruth-Gaby Vermot-Mangold, lid van het Zwitsers parlement en van de Raad van Europa. Tijdens haar vele reizen kwam ze in contact met veel vrouwen die zich op allerlei manieren en niveau’s inzetten voor de vrede. De lijst met namen werd eind juni bekendgemaakt. Ook de Belgische zuster Jeanne Devos werd door het internationaal team geselecteerd voor het project “1.000 vredesvrouwen”. De Nobelprijs, die sinds 1901 wordt toegekend, is tot nog toe slechts door twaalf vrouwen gewonnen.
Wie is zuster Jeanne Devos? Jeanne Devos werd geboren in 1935. Ze groeide op in het landelijke Kortenaken in een gezin met negen kinderen. Jeanne trad in 1961 binnen bij de zusters van de Jacht in Heverlee. Na een opleiding tot orthopedagoge trok zuster Jeanne naar de Indiase stad Madras, waar ze zich aan het dovenonderwijs zou wijden. In 1985 stichtte ze de nationale beweging van huispersoneel (National Domestic Worker Movement). Die beweging is nu actief in achttien Indiase deelstaten, ze klaagt het misbruik aan van dienstbodes en bepleit een wettelijk statuut voor de talloze in de illegaliteit levende dienstmeisjes. Dankzij de inzet van zuster Jeanne Devos kunnen kinderen naar school en worden vrouwen uit de prostitutie gehaald. Op de vraag of zij een Vlaamse moeder Theresa is antwoordt ze dat ze zo niet wil genoemd worden omdat zij enerzijds veel respect heeft voor het werk van moeder Theresa maar ook omdat zij kritischer en anders te werk gaat dan moeder Theresa. Zij stelt ook structuren en wetten in vraag en probeert via wetgeving iets te doen. Eén van haar verwezenlijkingen: in 3 Indiase staten is er nu een wetgeving om het minimumloon van huispersoneel vast te leggen. Dat de problemen m.b.t. huispersoneel sowieso officieel ter sprake worden gebracht is al een overwinning. Ze vertelde ook dat de officiële instanties proberen om haar en haar medewerkers hetzij in diskrediet te brengen (vb vals beschuldigen van drugshandel) of het leven moeilijk te maken (vb intrekken van verblijfsvergunningen). Zuster Devos werd in eigen land al eerder onderscheiden: zij werd in 2000 eredoctor aan de K.U. Leuven en in datzelfde jaar kreeg zij de Vredesprijs van Kerk en Leven.
TvH 5 - Bewogen worden en in beweging komen
5
Zuster Jeanne Devos
4 Wie ben ik?
Ik werd in 1935 geboren in Kortenaken, in een gezin van 9 kinderen. Ik had een mooie jeugd met heel wat vrienden maar toch voelde ik steeds duidelijker dat ik zuster wilde worden. Toen ben ik ingetreden - zo heet dat als je naar het klooster gaat - bij de zusters van de Jacht in Heverlee. Ik wilde dolgraag naar India gaan en dat is ook gelukt. Eerst gaf ik les aan doven en blinden in een groot instituut. Maar na verloop van tijd zag ik vele wantoestanden: armoede en misbruik, ook van kinderen. Vooral de allerarmsten waren er erg aan toe. Vanaf dat moment ben ik me gaan inzetten voor hen. In 1985 richtte ik in Mumbai (vroeger Bombay geheten) een beweging op die zich inzet voor dienstmeisjes. In onze beweging komen we op voor de rechten van dienstmeisjes, proberen we kinderen naar school te laten gaan en strijden we voor betere rechten voor de armen. We krijgen soms veel tegenkanting maar toch voelen we dat onze beweging steeds meer invloed krijgt.
Enkele uitspraken van Zuster Devos • Ik heb van mijn ouders geleerd om me in te zetten voor andere mensen. • Gelukkig kunnen we steeds meer kinderen helpen maar ik kan niet aanvaarden dat we niet elk kind kunnen helpen. • In de eucharistie voel ik een soort verbondenheid met alle mensen die zich voor elkaar inzetten. • Ik zou de Nobelprijs voor de vrede niet graag alléén krijgen maar het liefst met al die andere vrouwen samen.
Groepsopdracht 1 Lees de bovenstaande tekst. 2 Zoek op de wereldkaart waar India en meer specifiek Mumbai liggen. 3 Bespreek met elkaar wat jullie het meest is opgevallen in het verhaal van Zuster Devos. Noteer dit kort. _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4 Waarom kunnen we zeggen dat zuster Devos leeft in Jezus’ Geest? Bespreek dit met elkaar en noteer het hier. _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5 Welke uitspraak van zuster Devos spreekt jullie het meest aan? Schrijf op waarom. _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
