Als jij lacht lachen mensen terug. Slongs Dievanongs: Geurige verhalen in een flesje

okra maandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus

DECEMBER-jaargang 48 nr. 10

magazine

Slongs Dievanongs:

“Als jij lacht lachen mensen terug”

Geurige verhalen in een flesje

Geef meer mensen kans op een ontspannende en zorgzame oude dag en vergroot tegelijk de erfenis van wie je dierbaar is.

Neem OKRA op in je testament Bespreek het met je notaris of neem in alle vertrouwen contact op met Frank Massoels, 02 246 44 48.

Of doe een gift ten voordele van OKRA. Vanaf 40 euro is je gift fiscaal aftrekbaar. Storten kan op rekening BE15 7995 5002 1930 Wat doet OKRA met dit geld? Als sociaal-culturele organisatie heeft OKRA bijzondere aandacht voor de oudste leden. Zij zijn vaak minder mobiel en zien hun sociale contacten afnemen. Deze oudste groep kampt met problemen van eenzaamheid. OKRA-vrijwilligers bezoeken regelmatig deze oudste leden en proberen hen een sociaal netwerk aan te bieden. OKRA behartigt eveneens de belangen van mensen die zorg behoeven en hun mantelzorgers. Zij komt op voor wie zelf niet meer zo mondig is in kwetsbare situaties en bemiddelt bij problemen.

EDITO

Verhalen verbinden mensen Mijn vader las me ooit een stukje voor uit Een mens van goede wil van Gerard Walschap. Het ging over Thijs, een jongetje dat zijn kat de kop insloeg omdat die zijn kanarievogel had opgepeuzeld. Toen zijn vader dat ontdekte en brulde “nu zou ik hem de kop moeten inslagen omdat hij de kat heeft doodgeslagen”, riep Thijs “ik kan geen onrecht zien!” Dat verhaal is mij m’n hele leven bijgebleven. Zo gruwelijk en zo ontroerend tegelijk. Mijn grootmoeder was een hardwerkende boerin. Naast het zware werk op de boerderij en de zorg voor zeven kinderen vond ze nog de tijd om een fraaie bloementuin te onderhouden. Maar wanneer haar kleinkinderen op bezoek kwamen, liet ze alles vallen. Ze vermaakte en verwende ons met verhalen over ‘onnozele kindertjes’, waarmee ze ‘onschuldig’ bedoelde, en oorlogsvluchtelingen die in haar bed sliepen. We wisten toen nauwelijks waarover ze het had maar… we hingen aan haar lippen. De Kroaat Tomislav vertelde me in 1997 hoe hij door Servische soldaten gemarteld werd. Hij slaagde erin te vluchten en zwom drie kilometer naar de overkant van de baai van Cavtat. Daar sloeg hij alarm zodat het verzet zijn dorp kon bevrijden. Hij werd als held onthaald. Zijn verhaal ging door merg en been. Al word ik honderd, ik vergeet het nooit.

Onrustig, steeds op hun hoede. Misschien lukt het hen ooit hun leven van vroeger terug op te pikken en een plaatsje te vinden in onze maatschappij.

Hamza en Kautar, broer en zus uit Syrië, kijken altijd schichtig. Onrustig, steeds op hun hoede. Vader werd vermoord door sluipschutters. Hun moeder vluchtte met hen voor het brutaal geweld in hun land. Ze lopen hier school en spreken al vrij goed Nederlands. Misschien lukt het hen ooit hun leven van vroeger terug op te pikken en een plaatsje te vinden in onze maatschappij. Een verhaal met een open einde.

Voorleesdag op school. Alle leesouders op post met een rugzak vol verhalen, schitterend uitgedost als toverfee, bruine beer of kabouter. Verwachtingsvolle gezichtjes achter de ruiten, spannende dag, vers gemaakte lettersoep achteraf. Iedereen beroemd, Radio Gaga… niet alleen kinderen zijn verslingerd aan verhalen. Ook volwassenen worden erdoor geraakt. Gewoon of apart, fictief of echt, we kijken en luisteren graag naar wat mensen te vertellen hebben. Evenveel verhalen als mensenlevens. Ik wens jullie een warme kerst, een winter vol positieve verhalen en een gezond 2016.

P.S. Maria beviel van Jezus in een koeienstal na urenlang ronddolen op zoek naar een verblijf. Een verhaal van alle tijden.

s i r h C

✤ Chris Vanriet

3

4

item

Het huis van de overwegwachter en zijn overweg. Train World werd volledig rond dit huisje gebouwd.

© SNCB/NMBS Marie-Françoise PLISSART OKRA-MAGAZINE | JUNI 2015

25

5

36 26

6

OKRA-ZINGEVING

8

STANDPUNT

10

EXPERT AAN HET WOORD

14

PRIKKERTJES

16

OKRA-REIZEN

18

OVER WAT TELT

22

CULTUUR

Ik ben er voor u

Gepensioneerden betalen de rekening Geurige verhalen in een flesje

Lacht nor mij • • • • • • • • • •

De sound van sax Een biografie in de kijker A Royal night out In het spoor van Train World Een Bijbel door Rébecca Dautremer Gladiatoren, helden van het Colosseum Schaamte Anatolia, land van rituelen History@TheMovies (G)een Oscar voor Emily

30 INTERIEUR Renoveren zonder slopen

47 34 44

Te veel alcohol kan na verloop van tijd allerlei gezondheidsklachten veroorzaken.

Wil jij je ook abonneren op OKRA-magazine, bezorg je naam en adres aan Chris Van Riet, Postbus 40, 1031 Brussel of [email protected]. Een jaarabonnement kost 23 euro.

Algemeen secretariaat | www.okra.be | [email protected] | www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41 OKRA-ZORGRECHT | Postbus 40 | 1031 Brussel | [email protected] | 02 246 57 72 (van 8 tot 12 en van 13 tot 16 uur, vrijdag van 8 tot 12 uur) | www.okrazorgrecht.be. Ook op Facebook. OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen… Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, [email protected].

34

GEZONDHEID

36

MENU

38

INFO

40

WELZIJNSZORG

42

MIJN PASSIE

44

MET DE KLEINKINDEREN

47

UIT

52

KRUISWOORDRAADSEL

54

LEDENVOORDELEN

55

EEN GREEP UIT HET REGIONALE AANBOD

Ouder worden en alcohol Beginnen in stijl Nieuwe Vlaamse renovatiepremie Een toekomst zonder armoede Mijn dorp van toen van onder het stof gehaald Op stap met Shaggy en Sherry

Dordrecht, Hollands oudste stad

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel • 02 246 44 37 • fax 02 246 44 42 • www.okra.be, [email protected] Redactie Nele Joostens • Chris Van Riet • Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw • Niek De Meester • Nic Fruru • Piet Hendrickx • Jos Lacroix • Hilde Masui • Marc Pattyn • Dirk Van Beveren • Jan Vandecasteele • Anne-Marie Vandenbosch Verantw. uitgever Jan Vandecasteele • Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto • Driehoekstraat 18 • 9300 Aalst • 053 82 60 80 • fax 053 82 60 90 • [email protected] Oplage: 163 620 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. Coverfoto: François De Heel Het februarinummer verschijnt uiterlijk op 25 januari 2016. OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Je kan OKRA-magazine ook lezen via okra.be.

OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015

6

OKRA-zingeving

Ik ben er voor u “Kerstmis is God die gebeurt. Niet in een boek, maar in mensen: een kind in een kribbe, een herder, een vluchteling. Zo klein dat niemand het ziet. Het gebeurt elke dag.” Carlos Desoete is moderator van de Emmaüsparochie in Brugge en auteur van het boek In zijn Naam.

C

arlos Desoete (69) groeide als oudste van drie kinderen op in Oedelem. “Ik rolde als vanzelf in de Chiro en was op mijn veertien jaar al leider. Toen het op een zondagavond ineens over God ging, kreeg ik mijn klop. De groepsleider vertelde over Charles de Foucauld. Het was al een tijdje aan het broeden, maar toen wist ik het zeker: ik zou priester worden. Dit was mijn weg.” Priester gewijd in 1971, werd Carlos Desoete medepastoor op de SintBaafsparochie in Brugge. Van 1982 tot 1990 was hij nationaal proost van de Chiro. In 1990 werd hij pastoor benoemd, rustig gelovig en voortdoend. “Ik zie nog altijd nieuwe dingen, ik kan nog niet met pensioen.” Waar vind je God? “God is niet die oude man met zijn baard die in de wolken zit. Ik vergelijk mijn godsbeeld met een appel. Je hebt de schil, het vlees en het klokhuis. We spreken vaak over de schil: wat we doen, wat we presteren. Maar je moet dieper boren, in het vlees van de appel. Daar zitten de smaak, de vitaminen, de voedingswaarden. Wat geeft ons leven kwaliteit? Vriendschap, vrede en verzoening. Elkaar graag zien. Waarden die we allemaal anders invullen. Daarom moet je nóg dieper boren, tot bij het klokhuis. Mensen gooien het weg terwijl de appel net daar al zijn energie uit haalt. Waar halen wij die? Wat is jouw klokhuis, jouw kern, jouw God? De Bijbel is een zoektocht die ons op het spoor van Jahweh brengt. En Jahweh betekent ‘Ik ben er voor u’. Die zin is mijn schietgebed.”

Als een mens in crisis zit, laat dan de waarom-vraag toe. Ook al krijg je geen antwoord.

Wees niet bang “Een Syrische vluchteling zei: ‘Ik begrijp dat mensen bang zijn. Het is aan ons om vertrouwen te winnen. Ik ben dankbaar dat ik hier mag zijn. Daarom wil ik vrijwilligerswerk doen. Mensen helpen’. Hij zegt eigenlijk ‘Ik ben er voor u’ en God gebeurt. In een straat in de buurt was men elkaar aan het helpen bij het ramen wassen. Ik dacht, hier gebeurt het Rijk Gods, in die solidariteit tussen de mensen. Uze plekke,


een Welzijnsschakel waar mensen in armoede en anderen een groep vormen, bestaat twintig jaar. Ik zie hoe mensen er open gebloeid zijn, wat ze doen voor elkaar. Ik spreek de angst voor vluchtelingen tegen: mijn ervaringen zijn mooi. Na een preek over die crisis, zat ik de volgende dag samen met veertig mensen. Iedereen vulde met zijn talent een gaatje in. Fantastisch toch? Op onze parochie zijn een paar moslims uit Kroatië zich schitterend aan het inburgeren. Het is goed dat we onze kinderen daarmee leren omgaan. Als we erin slagen zieken, armen en vluchtelingen écht te ontmoeten, er vriend mee te worden, zullen zij ons de weg tonen.” Mijn grote inspirator “Piet Declercq kwam op het juiste moment in mijn leven (hij overleed vorige zomer in El Salvador, waar hij bijna vijftig jaar werkzaam was). Het was in 1976. De pastoor was net gestorven, en ik had moeite met de manier van Kerk maken hier. Piet was in het land. Mgr. Desmedt vroeg hem om hier met basisgroepen te starten. Piet trok mijn ogen open: Kerk maak je door er te zijn voor mensen en het Rijk Gods, niet voor de kerk zelf. Ik sprong op de kar, begon met jongerenbasisgroepen. We kwamen elke week samen, spraken over het leven: studies, ouders, het lief. En plots kwam de vraag: wie is God? Wat is je klokhuis? Mijn eerste basisgroep komt nog altijd samen.” Chiro internationaal “De nationale Chiro heeft mijn blik verruimd. West-Vlaanderen is Antwerpen niet. Ik leerde er een vergadering leiden, dingen structureel aanpakken. Ik kreeg er ook de Fimcap bij, de internationale Chiro. Ik reisde naar Nicaragua (in volle oorlog), de Filippijnen, Paraguay, Chili en Rwanda. Mijn eerste confrontatie met bittere armoede, mijn maag keert er nog van. Ik lag bij Juan en Sander in een krotje, in Nicaragua, te daveren op mijn bed. De kogels konden dwars door de muur heen. Ik stond op, de kip had één ei gelegd, dat was voor mij. Zij zouden een maaltijd overslaan, maar ik moest eten. Daar leerde ik wat gastvrijheid is en delen. Als iemand er doodgaat, betalen de buren de begrafenis.” Iets anders is mogelijk “Ik kende vroeger één zingevingssysteem. Nu is de keuze enorm. Jongeren krijgen

7

veel te verwerken, hoe kunnen zij kiezen? Ook in relaties overvragen mensen elkaar. Dat is fout. Wat Chiro-leid(st)ers elke zondag met hun gasten doen, is formidabel. Maar laat hen de tijd om te groeien. Een mens maakt zijn keuze – zeker qua zingeving – niet vroeger dan aan 35 jaar. Eerst levenservaring opdoen, kinderen krijgen, werk en verantwoordelijkheid ervaren. Ik mag niet klagen, er komen nog veel mensen naar de kerk. Maar we zitten in het verliezende kamp. Vroeger waren de verenigingen de stoottroepen van de parochie, nu groeit er veel buiten de kerk. Buurtcomités, waar mensen solidair zijn met elkaar. Vrouwenbewegingen, milieubewegingen, derde- en vierdewereldbewegingen zijn gegroeid in de rand. Laat ons die steunen. Dat afroepen in de kerk, en ervoor bidden. Met waarden als innerlijkheid, graag zien, rechtvaardigheid kunnen ook nietkerkelijke jongeren weg.” Voor altijd “Ik ben 69. De geest is nog goed, het lichaam wat minder. Ik heb nooit getwijfeld. Als Piet Declercq al eens tegen de kerk botste, zei hij ‘Er is iets anders mogelijk, laat ons aan die weg timmeren.’ Zijn inspiratie blijft mijn leidraad. Ik vraag mensen niet of ze met mij willen meegaan. Ik wil met hen een stukje weg delen. Ik heb veel meegemaakt. Jonge mensen begraven. Dat doet zeer, alsof je familie doodgaat. Na de begrafenis was ik uitgeteld. Maar ik had het geluk mijn verdriet en gemis niet alleen te moeten dragen: ik ben goed omringd. Ik ben graag gezien, en ik mag graag zien. Ik voel me nooit eenzaam. Ik geloof in het leven na de dood. Ik geloof dat Hij er altijd zal zijn. Een meisje kwam naar onze jongerenactiviteiten maar zei niets. Tot ze eens bleef plakken en me haar levensverhaal vertelde. Een verhaal van misbruik, instellingen, nergens bijhoren. Van vechten om er weer bovenop te komen. Ik heb toen gezegd: ‘Ik geloof in jou’. Die nacht heb ik niet goed geslapen. Geloven en love, dat zijn dezelfde woorden. Geloof en liefde.”

■

Elke boom, elke mens, elke beweging - in welk land ook - groeit soms wat scheef. Maar in het ontmoeten, trek je elkaar terug recht.

Foto: Violet Corbett Brock Tekst: Dominique Coopman

In het boek In zijn naam brengt Carlos Desoete honderd bezinningsteksten, liederen en gebeden samen. Het boek kost 17,50 euro en is verkrijgbaar bij Uitgeverij en bij de boekhandel. OKRA geeft vijf exemplaren weg. Vul snel het kruiswoordraadsel in op pagina 52 en waag je kans!


8

standpunt

Midden oktober lanceerde minister van Financiën Johan Van Overtveldt een website over de tax shift, waarop de burger zelf kan berekenen hoeveel deze operatie hem of haar opbrengt. Dat lijkt een nuttig en leuk initiatief, maar al snel kom je tot de vaststelling dat het louter een promocampagne betreft om het asociale beleid van de regering te verdoezelen. Het invulvakje voor de vervangingsinkomens, waaronder de pensioenen, ontbreekt namelijk. De website degradeert zichzelf daardoor tot een ‘salaris simulator’, zonder de bijkomende kosten van andere regeringsmaatregelen in kaart te brengen. Het maakt nogmaals pijnlijk duidelijk dat de leden van OKRA zich bij het verliezende kamp van de tax shift mogen rekenen.

Gepensioneerden betalen de rekening Heel wat transparanter is de website van het ACV. Daar kan je als gepensioneerde de volledige invloed van alle regeringsmaatregelen op je koopkracht berekenen. Een aantal simulaties, met telkens verschillende parameters (hoogte pensioenen, gezinstoestand en huisbezit), leren de bezoeker heel wat meer. In alle berekeningen komen steevast flinke netto verliezen tevoorschijn. Gaande van 365 euro (alleenstaande met een laag pensioen) tot 502 euro (twee samenwonenden met een hoog pensioen). Je krijgt bovendien een duidelijk overzicht van hoe dit bedrag tot stand komt. Een stuk bij de indexsprong voor de pensioenen. In de meeste gevallen wordt die wel voor een groot stuk gecompenseerd door sociale correcties, maar niet volledig. De grootste verliespost zit hem eigenlijk in de verschillende verhogingen van kosten die de regering daarnaast heeft doorgevoerd: de tariefverhoging van de zorgverzekering, de nieuwe abonnementskosten voor De Lijn, de niet-indexering van de woonbonus, de afschaffing van gratis water en elektriciteit, verschillende verhogingen van de nettarieven, de hogere accijnzen op diesel, tabak en alcohol en de vettaks (zelfs op light-producten). Helemaal achterover val je als je ziet dat de btw-verhoging naar 21 procent op elektriciteit niet eens opgenomen werd in deze berekeningen. De Turteltaks van 100 euro ter afbouw van de historische schuld van de groenestroomcertificaten evenmin. Bovenop de eerder genoemde bedragen komt er dus nog eens 225 euro bij. In vergelijking met vorig jaar spreken verschillende studies van een stijging van onze elektriciteitsfactuur van om en bij de 40 procent, ofwel ongeveer 400 euro voor een gezin met een normaal verbruik. Ik blijf ervan overtuigd dat dit niet de stem van de samenleving kan zijn, zoveel maatregelen die dermate diep snijden in verworvenheden. Zoveel maatregelen die de zwakkeren nog zwakker maken. En waarom? Een eerlijker We zullen daarom op dezelfde belastingstelsel blijft uit en het grootkapitaal en de multinationals nagel blijven slaan, die van meer worden ontzien. Onze samenleving rechtvaardigheid voor iedereen en zou het geld goed kunnen gebruiken om onze ‘onbetaalbare’ pensioenen en herverdeling in het voordeel van de zorg wat haalbaarder te maken en om zwakkeren. onze basisvoorzieningen te versterken in plaats van af te bouwen. OKRA houdt er een volledig andere visie op herverdeling op na: lees gerust onze congrestekst uit 2014 nog eens door. We zullen daarom op dezelfde nagel blijven slaan, die van meer rechtvaardigheid voor iedereen en herverdeling in het voordeel van de zwakkeren. Om dit standpunt gehoor te geven zal OKRA, samen met alle partnerorganisaties en met u, een extra tandje bijsteken. Democratie eindigt niet in het stemhokje.

■

Foto Frank Bahnmüller OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015

Jan Vandecasteele Algemeen secretaris OKRA

ADVERTENTIE

Wat Kaneel Kan Genezen ? Onderzoekers van over de hele wereld zijn het er roerend over eens : kaneel zit barstensvol gezondheid! Na zwarte peper is kaneel de meest gebruikte specerij ter wereld. En ooit was kaneel zelfs méér gewild dan goud. Kaneel, een echte gezondheidsschat. Wie had dat gedacht ? In China wordt kaneel al sinds mensenheugenis gebruikt om de bloedsuikerspiegel in balans te houden. Uit een Pakistaanse studie van 2003 blijkt dat kaneel de bloedsuikerspiegel tot 29 % doet dalen bij diabetes type 2-patiënten. Een recente studie van de universiteit van Kopenhagen toont dan weer aan dat de combinatie van kaneel en honing al na amper één week voor verlichting zorgt bij artritis. Toch wel buitengewoon nieuws ! Kaneel bevat meer dan 80 voedingsstoffen maar geen vetten, suikers, cholesterol of natrium. Één koffielepeltje kaneel bevat slechts 6 calorieën. Het Kaneelboek zal u verrassen met 350 weldaden en onverwachte toepassingen die kaneel biedt :

• Buikvet elimineren • Het geheugen stimuleren • Spanning verminderen • Artritis verlichten • Bloedsuikerspiegel reguleren • Maagpijn verminderen • Gewicht verliezen • Hoest • Verkoudheid • Ontstekingen • Vermoeidheid • De spijsvertering bevorderen • Krampen milderen • Misselijkheid • Diarree • Zenuwen kalmeren • Acne behandelen • Constipatie, enz. Met zijn sterk antibacteriële, antischimmel-, antiseptische en ontstekingsremmende werking, is kaneel heilzaam bij talloze aandoeningen. In dit unieke boek staan meer dan 350 recepten en remedies beschreven, alle getest en bewezen. En u kunt het 30 dagen lang thuis inzien, volledig onder garantie. Reageer nu en vul gauw de bon hiernaast in !

9

541 Tips & Trucs van de Bomma

Doeltreffend en goedkoop – deze moét u beslist kennen ! ergeet dure merkproducten voor de schoonmaak, keuken, V tuin, gezondheid, schoonheid en verzorging. U kunt immers heel gemakkelijk uw eigen traditionele middeltjes maken ! Op de

dankzij enkele verbazende tips • Met dit mengsel vermindert u de drang naar nicotine “ouderwetse” manier, met eenvoudige en gezonde ingrediënten • Met deze peper in uw sokken die u overal vindt, voor amper een paar cent. verzacht u vermoeide en pijnlijke voeten Mijn grootmoeders huis was altijd kraaknetjes, er bestond geen lek• Slapeloosheid ? Deze natuurkerder keuken als de hare, en zelfs lijke remedie zorgt voor een na haar tachtigste straalde haar verkwikkende nachtrust! huid als die van een dertiger. • Een botte schaar maakt u zo weer vlijmscherp door dit Grootvader had de mooiste tuin papier te knippen van de buurt en wist bij wijze van spreken alles te repareren met • Houd wespen op afstand met een touwtje en een elastiekje. Ze een bijzondere tuinmanstruc werden beiden meer dan 90 zon• Supertips voor sterkere nagels der ooit noemenswaardig ziek te en haar zijn. • Een alledaags product waarZe gebruikten eenvoudige, tramee u heel doeltreffend ditionele tips en technieken die vervelende insecten verjaagt waren doorgegeven van generatie op generatie. Veel van deze Zo bespaart u veel geld ! wijsheid dreigde echter verloren Het « Handboek voor het Traditiote gaan. Daarom verzamelde ik nele Huishouden » toont u talloze ze allemaal bij mijn grootouders eenvoudige manieren om dagda(en elders) en bundelde ze in het gelijkse zorgen en problemen « Handboek voor het Traditioaan te pakken ! U bespaart er • Gedaan met grauw linnen: nele Huishouden ». tijd en geld mee… en u zult veraspirine maakt uw was Enkele voorbeelden : steld staan hoe makkelijk het is opnieuw stralend wit om de zogenaamd levensnood• Gebruik cola om uw toilet te • Verzeker uw kunstgebit van zakelijke merkproducten te verlaten schitteren een langdurige glans vangen door (heel) goedkope • Hoe melk uw lederen meubels alternatieven ! Meer dan 500 tips en trucs ! kan beschermen Mijn grootmoeder nam nooit me- Tevreden of Geld Terug • Zo ontvet u de kraag van uw dicijnen maar vertrouwde op haar hemden Pas deze tips toe en bespaar. traditionele remedies om gezond GEGARANDEERD ! Als u om welke • Maak ritssluitingen weer los te blijven. Ontdek hoe zij verkoudreden ook niet tevreden zou zijn, met een alledaags - maar heden, hoest en griep te slim af stuurt u het boek gewoon binnen krachtig - product ! was, hoe ze erin slaagde gewicht de 30 dagen terug voor een volte verliezen en winderigheid ver• Laat uw potten en pannen ledige terugbetaling. Uw gratis meed (en nog veel meer). weer glanzen als nieuw geschenk mag u in elk geval • Kalmeer vermoeide en gezwol• Reinig en ontvet uw oven behouden. Bestel nu ! len ogen in amper 10 minuten zonder krachttoeren • Verlicht constipatie en vermijd • Geen ranzige schoengeurtjes Voor EXPRESS levering hervallen op een natuurlijke meer dankzij zuiveringszout manier (werkt echt) ! • Stop diarree, braken en andere • Ontstop uw gootsteen in een www.dema-gezondheid.be spijsverteringsproblemen handomdraai

070/222.067

Reserveringsbon met garantie DEMA nv - Avenue de l’Expansion 9A - 4432 Alleur Tel. 070/222.067 - Fax 04/365.90.53 - www.dema-gezondheid.be

GRATIS GESCHENK

Gelieve mij de volgende titels toe te sturen : Als speciaal GESCHENK ____ ex. van « Het Kaneelboek » + « Het Handboek voor het Traditionele Huishouden » dit therapeutisch samen voor de actieprijs van € 34 (+ € 5 verzendkosten) - U bespaart 20 % kleurboek dat u in elk geval mag behouden. ____ ex. van « Het Kaneelboek » voor de prijs van € 23,50 (+ € 5 verzendkosten) ____ ex. van « Het Handboek voor het Traditionele Huishouden » voor € 19,50 (+ € 5 verzendkosten) Ik regel als volgt : ❏ Cheque ❏ Aan de postbode (+ 4,95 € postale taks) Naam : .................................................................................................................................................... ❏ Overschrijving op IBAN : BE40-1960-1440-5363 of ❏ overschrijving hierbij die aangeboden wordt na het verzakingsbeding (memodatum= besteldatum + 1 maand).

❏ Voor een EXPRESS levering : ❏ VISA ❏ Mastercard Nr Vervalt op Handtekening : __________________ ❏ Webbanking : Enkel bij bestelling via onze site www.dema-gezondheid.be

AAAA AAAA AAAA AAAA AA AA

Voornaam : ........................................................................................................................................... Adres : ....................................................................................................................... Nr ........ Bus ....... PC : ...................... Stad : ........................................................................................................................ E-mail : ................................................................................................................................................... Tel. : ................. / .............................................................................................................. OK 495

Wet van 8/12/1992: de informatie die u aan ons doorgeeft, kan doorgegeven worden aan derden door onze geautomatiseerde handelingen. U heeft een recht op inzage, verbetering of schrapping, ons per post mee te delen. Binnen 14 kalenderdagen, te rekenen van de dag die volgt op die van de levering aan de consument, heeft deze het recht om zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de verkoper hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn. Bedrijfsnummer BE 0424.889.197. Terugzending voldoende gefrankeerd. Portokosten niet terugbetaald. Levering binnen de 2 weken tot uitputting van voorraad. Indien u nog niet wenst te bestellen, maar wel het cadeau wil ontvangen, gelieve het ons te laten weten en een cheque van 7 € toe te voegen voor administratiekosten.


10

expert aan het woord

Geurige verhalen in een flesje

Parfum is als een extra kledingstuk, onzichtbaar gedragen op de huid. Voor parfumspecialist Lieven Debrauwer zit er echter veel meer in een flesje dan de luxe van fijne geuren. En omdat hij ook cineast en regisseur is, weet hij als geen ander zijn kennis over parfum te vertalen naar een boeiend verhaal.

I

n de eerste langspeelfilm die Lieven Debrauwer in 2001 regisseerde – en die meteen een kassucces werd snoof Pauline aan het parfumflesje van haar zus Paulette en vulde ze meteen de hele kamer met de geur van eau de fleur. Toch was Lieven op dat moment nog niet zo in parfum verdiept als nu. Lieven: “Na Pauline & Paulette en Confituur lag er niet meteen een nieuw filmproject voor mij klaar en zocht ik een andere invulling voor mijn creatieve geest. Tijdens een filmfestival had ik al eens cabaretliedjes gezongen en ik voelde dat zelf op een podium staan me ook wel lag. Thuis had ik kasten vol parfumflesjes, al een passie sinds mijn jeugd. De verzameling begon stilaan de allures van een klein museum aan te

Tijdens een filmfestival had ik al eens cabaretliedjes gezongen en ik voelde dat zelf op een podium staan me ook wel lag.

nemen en ik raakte ook steeds meer geïnteresseerd in de verhalen van grote parfumeurs en legendarische gebruikers. Maar om daarmee een publiek te bereiken, moest ik ermee naar buiten. Zo is het idee ontstaan om mijn kennis over parfum en de aangename acteerervaring te combineren in een parfumvoorstelling.” Het cadeautje van tante Leona Lieven was nog student toen hij van zijn tante Leona zijn allereerste flesje Lagerfeld Cologne kreeg. “Het was een echte ontdekking, die zoete geur die veel verfijnder was dan de aftershave uit de supermarkt die ik tot dan toe gebruikte. Ik heb het flesje heel zuinig opgebruikt en toen het leeg was, wilde ik het niet weggooien omdat ik de vorm even fascinerend vond. Ik heb het nog altijd, als eerste object van mijn verzameling. Met de tijd kregen vrienden en familie lucht van mijn passie en gaven ze hun opgebruikte flesjes aan mij. Door ook zelf op een bewustere manier parfum te kopen en op ruilbeurzen en rommelmarkten naar speciale exemplaren te zoeken, groeide mijn collectie aan tot 500 verschillende flacons, 130 parfums en een schat aan kennis over parfumgebruik.” Verhalen in geuren en kleuren Lieven zou geen regisseur zijn als hij van parfumverhalen niet een boeiende geschiedenis kon maken. “Ik verwijs in de voorstelling even naar het ontstaan van parfum bij de Egyptenaren, die in hun tempels al hars verbrandden om de goden te eren. De Grieken dichtten de geurextracten vooral medicinale kwaliteiten toe. Daarna kwamen de Romeinen die het kostbare goedje al vlug overdadig gingen gebruiken en hun kleding, kamers en hele badhuizen parfumeerden. Mijn persoonlijke interesse gaat echter meer uit naar


11

de moderne tijd en de grote Franse parfumeurs. Dat gaat verder dan het iconische Chanel N°5. Wist je bijvoorbeeld dat de Franse couturier Jean Patou na de beurscrash in 1929 voor zijn geruïneerde klanten in New York een exclusief parfum maakte van tienduizend jasmijnen en vijfhonderd rozen? Hij gaf het hen cadeau, zo konden ze het volgende jaar toch nog een Jean Patou dragen. Ook over het beroemde Keuls Water bestaan er ongekende verhalen. Dat 4711 verwijst naar het huisnummer van het parfumfabriekje in de Glockengasse, weet iedereen wel. Maar dat het daarvoor een aqua mirabilis was en als medicijn werd gebruikt voor allerlei kwaaltjes, is veel minder bekend.” Een bijzonder parfumhuis Dior die het aandurfde om in een wereld van bloemen en romantiek een parfum Poison te noemen, Yves Saint Laurent die met Rive Gauche verwees naar de hippe kant van de Seine in Parijs… Lieven: “Het zijn meestal modehuizen, die naast hun kledingcollectie ook een parfum op de markt brengen. Eén huis is daarin een uitzondering: Maison Guerlain werd in 1928 in Parijs opgericht door een Franse parfumeur. Het was toen nog een piepklein winkeltje met geparfumeerde lichaamsproducten en lotions. Ik heb hun vertegenwoordiger leren kennen bij de opening van een parfumzaak in Wevelgem en nu ben ik in de parfumboetiek op de Champs-Elysées in Parijs kind aan huis. Ik leer ongelooflijk veel van hen en bezit ook enkele flesjes die een verzamelwaarde hebben. Zo is er hun Flacon aux Abeilles Dorées, met goudkleurige pailletten. Ze hadden het Metallica genoemd. Maar de gelijknamige metal-muziekband was not amused met deze vergelijking en alle flesjes werden in allerijl weer uit de handel gehaald.”

Bewaar een bodempje parfum niet omwille van een emotionele herinnering want eenmaal er lucht in het flesje zit, zal het zijn geur sneller verliezen.

Het ontbrekende antwoord Notoire parfumkenner of niet, er moet toch één vraag zijn waarop Lieven nog geen antwoord kent. Lieven: “Klopt, als ik de kans krijg om met een echte parfumeur te spreken, dan zal ik hem vragen hoe een

Ò OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015

12

expert aan het woord

idee voor een parfum kan ontstaan in het brein. Als filmmaker zie ik dialogen en scènes in mijn hoofd en kan ik die vertalen naar woorden en beelden. Maar hoe doe je dat met geuren? De basis van parfum is een formule die samengesteld wordt uit een duizendtal natuurlijke en synthetische grondstoffen. Ik vraag me af hoe een parfumeur tot die formule komt. Op de ene of andere manier moet hun brein anders denken om nog onbestaande geuren ook echt te kunnen ruiken.” Tips van een kenner De parfumlezing van Lieven beperkt zich niet tot flesjes, geuren en verhalen. Uiteindelijk dient parfum om gekocht en gebruikt te worden. Al enkele tips? Lieven: “Parfum kopen doe je in drie stappen. Eerst verstuif je het op een geurkaartje dat je een eind onder je neus heen en weer waait. Bevalt het je, dan probeer je het uit op je huid want dat kan een wereld van verschil zijn. Elke huid heeft immers een andere zuurgraad die de geur kan beïnvloeden. Als je na een half uur nog denkt: ‘Mmm, dat ruikt lekker’, dan weet je dat de geur bij je past. Drie of vier geuren na elkaar uitproberen totdat je neus niets meer waarneemt? Pas de truc met de koffiebonen toe en je kan er weer tegenaan. En nadien bewaar je het flesje best op een donkere en koele plaats. Maar alstublieft, bewaar een bodempje parfum niet omwille van een emotionele herinnering want eenmaal er lucht in het flesje zit, zal het zijn geur sneller verliezen. Parfum dient om te gebruiken en bijzondere geuren sla je wel op in je hoofd. Zo herken ik nog perfect de geur van de vanillepudding die mijn moeder vroeger maakte.”

“Bijzondere geuren sla je op in je hoofd. Zo herken ik nog perfect de geur van de vanillepudding die mijn moeder vroeger maakte.”

Alle zintuigen op scherp Wat voor Lieven aanvankelijk begon als een alternatief voor film en kleine voorstellingen in zijn huiskamer, neemt nu bijna al zijn tijd in beslag. Hij wilde van Parfum, een passie immers meer maken dan een uurtje ruiken en luisteren. Lieven: “Het is een totaalpakket van zintuigelijke ervaringen waarvan mijn parfumverzameling slechts een onderdeel is. Ik geef de inhoud van de lezing vorm met muziek, verwijzingen naar kunst en literatuur en beeldmateriaal dat ik in een uitgekiend ritme over een scherm laat rollen. Want als filmmaker wil ik dat beeld en geluid filmtechnisch perfect zijn. Met die totaalervaring verwijs ik ook naar mijn vaste overtuiging dat we als mens uit een zielenwereld komen waar geen zintuigelijke ervaringen bestaan en dat we die, eenmaal op aarde, plots allemaal cadeau krijgen. Verpakt in een parfumflesje, zal dat voor veel mensen een wondere wereld openen.”

■

Tekst: Suzanne Antonis Foto’s: Lieve Van Assche

Lezing Op volgende data geeft Lieven Debrauwer zijn parfumlezing voor OKRA-ACADEMIE ✽ 21 januari 2016 in Gistel, zaal de Burcht, Markt 3 om 14 uur. ✽ 22 januari 2016 in Dendermonde, de Mariakring, Onze-Lieve-Vrouw-Kerkplein 8 ✽ 26 januari 2016 in Linden, Ontmoetingscentrum Sint Kwinten, Korenbloemstraat 12. Info: 016 35 96 94 ✽ 29 januari 2016 in Wetteren, Zaal Christus Koning, Oude Aardeweg 9. Info: 09 279 52 43 ✽ 11 februari 2016 in Zandhoven, Raadzaal van het Gemeentehuis om 14.00 uur. ✽ 23 november 2016 in Roeselare, PC Den Hazelt in Rumbeke om 14.15 uur. ✽ 13 december 2016 in Gent, Prinsenhof 39a


publireportage

ADVERTENTIE 13

DRIEVOUDIGE BESCHERMING EN NIEMAND DIE ER IETS VAN MERKT Bij ongewenst urineverlies denk je al gauw aan je oma of je moeder. Wel, dan denk je verkeerd... Eén op de vier vrouwen boven de 35 jaar heeft ermee te maken. Het goede nieuws is dat je alles kan blijven doen dankzij de superieure en discrete bescherming van TENA. Je praat over van alles met je vriendinnen, maar niet over je gevoelige blaas. Ongewenst urineverlies, dat is nog taboe voor een gezellige babbel. En toch... Als je er wél over zou praten, dan zou je merken dat je niet alleen bent. Eén op de vier vrouwen van 35+ maakt het ook mee! Overweeg je om wat vaker thuis te blijven, net omdat je een zwakke blaas hebt? Niet doen! Je hoeft je actieve leven echt niet op te geven. Dat doen andere vrouwen namelijk ook niet. Zij kiezen voor de veilige en discrete producten van TENA. Als geen ander weet TENA dat je als vrouw je vrijheid wil behouden. Net daarom heeft TENA dé producten ontwikkeld, die bij jouw levensstijl passen. Je bent beschermd, zonder dat iemand er iets van merkt! Herwin je vrijheid Blijf dus maar lekker jezelf en doe waar je zin in hebt, dag en nacht. TENA Lady Normal en TENA Lady Extra geven je de bescherming die je nodig hebt. Een drievoudige bescherming zelfs: tegen lekken, tegen geurtjes en tegen een vochtig gevoel. Deze zijdezachte verbanden van TENA zijn speciﬁek ontworpen voor ongewenst urineverlies. Ze absorberen veel beter dan een regulier maandverband of inlegkruisje. De anatomische pasvorm van de Body Shaped DRYZone biedt je een zekere en discrete bescherming. De sterke absorptie houdt je meteen droog. Dankzij Fresh Odour Control worden verloren druppels urine zo snel ingesloten dat er zelfs geen geurtje kan ontstaan Kies voor de driedubbele bescherming van TENA en geniet vol vertrouwen van je herwonnen vrijheid!

Slimme tips en trics! Je vindt allerlei slimme tips & trics op www.voeldevrijheid.be Als je ingeschreven bent, kun je online brochures lezen over het eﬀect van voeding en drank, over vrijen met een gevoelige blaas en al het goede van positieve energie. Schrijf je in en blijf als eerste op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen. Bovendien ontvang je regelmatig mooie aanbiedingen voor kortingen en gratis proefproducten.

Ervaar zelf het verschil! Vraag een gratis proefpakketje aan en ervaar het verschil. Voel de comfortabele pasvorm en het zijdezachte gevoel van TENA tijdens je yogaklas of een avondje uit. Dan ben je meteen overtuigd!

Ga naar www.TENA.be en klik op gratis staaltje. OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015

14

Reis mee met leeftijdsgenoten Wil je grenzen verleggen? Die van jezelf of die van je wereld? Bekijk dan zeker deze drie bestemmingen!

Seefeld,

12 tot 19 maart 2016

Voor beginnende en geoefende wintersporters

HALFPENSION

840 euro

Schrijf je nu in voor een sportieve achtdaagse busreis naar het mooie skigebied van Seefeld. Ook voor wie nog nooit op de latten stond, staat de eigen OKRA-skileraar klaar voor een eerste kennismaking met deze leuke sport. Verder staan er wandelbegeleiders ter beschikking om je de streek te leren kennen met dagelijkse wandelingen, een initiatie langlauf, een tocht op de sneeuwraketten, een avondwandeling met sterrenkijken, een kroegentocht, curling, bowling, zwemmen, après-ski... Voor slechts 840 euro in halfpension!

Rondreis Japan

15 tot 26 april 2016

Voor natuur- en cultuurliefhebbers Bezoek de toppers van Japan: Tokyo, Kyoto, de heuvel met de duizend tempels, Hiroshima, Osaka en het tempeleiland Miyajima. Duik onder in de oude en nieuwe Japanse cultuur, ontdek de Shoguns, de samoerais en de keizerlijke erfenis. Maak een theeceremonie mee, wandel tussen het kokende water en de dampende zwavel van een vulkaan en reis met de kogeltrein.

HALFPENSION

3545 euro

Voor 3545 euro in halfpension.

Rondreis Sri Lanka 15 tot 26 februari 2016

Voor avontuurlijke reizigers

VOLpension

1965 euro

Volg een olifantenkudde langs een indrukwekkend landschap en zie ze samen baden in de rivier. Bezoek in de dichte jungle de vroegere religieuze hoofdstad van Sri Lanka met paleizen, kloosters en monumenten. De historische rots met het koninklijk paleis, de grotten van Dambulla met schilderwerken en fresco’s, een kruidentuin met koffie, thee, peper en kaneel vervolledigen de bezoeken. Voor 1965 euro in volpension.

.be .okra w w w je o p er n kijk izen ond r info: e e e m r e e M e ze Ne nd de n/reizen’. n.be, i v n e r e i ze i t ei t e ‘ac t i v e e n @ok r a a l g em 6 4 4 39 02 24


Gratis 6 dubbelwandige Espressoglazen Origineel Zwitsers design t.w.v. € 53,85!

Cups voor Nespresso® machine

Rolls Royce onder de koffiebonen

Waanzinnig lekker! Dat is het eerste wat in ons opkwam toen we de koffie van Grand Maestro Italiano proefden. Dit overtreft werkelijk elke verwachting. We kunnen hier lang over doorpraten maar deze cups moet u echt zelf ook proberen. Daarom is er een speciaal proefpakket 200 cups samengesteld waarmee u kennis kunt Van € 90 maken met alle verleidelijke smaken. aan € 49,95 U profiteert van 45% korting, gratis levering gratis levering en 6 glazen cadeau!

Grand Maestro Italiano is de Rolls Royce onder de koffie. Een waar genot voor uw smaakpapillen, waar u maar geen genoeg van zult krijgen. Als u deze koffie heeft geproefd, dan wilt u nooit meer andere koffie. Ontvang 4 kg Original en 4 kg Celeste aan de promotieprijs van slechts 8 KG € 9,95 per kg. Van € 143,60 U profiteert van 45% korting, aan € 79,60 gratis levering en 6 glazen cadeau! gratis levering

BESTEL NU: WWW.KOFFIEMARKT.BE/OKRA of gebruik de onderstaande bon DAAROM KOFFIEMARKT:

BESTELBON OKRA + GRATIS 6 DUBBELWANDIGE ESPRESSOGLAZEN

• Gratis levering

........ x 200 cups voor Nespresso® machine van € 90 aan € 49,95*

• Altijd zeer scherpe prijzen

........ x 8 kg topkwaliteit koffiebonen van € 143,60 aan € 79,60*

• Zeer snelle levering • Betaling per factuur • Alle A-merken voor stuntprijzen

Voornaam:

Achternaam:

Straat: Postcode:

Nr: Plaats:

Vragen? Telefoon 089-680-238

E-mail:

of mail naar [email protected]

*Maximaal 6 espressoglazen per klant/adres.

Stuur deze bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Koffiemarkt, Toekomstlaan 38, 3600 GENK

Tel.:

Bus:

16

prikkertjes

Oxfam pakt uit Ben je het beu het zoveelste paar sokken te schenken of geraak je niet verder dan een fles wijn als geschenk onder de kerstboom? Pak dit jaar origineel uit en verander het leven van anderen. Oxfam pakt uit is een collectie cadeautjes van OxfamSolidariteit. Origineel, verrassend, voor elke gelegenheid. De opbrengst van je geschenk gaat naar de programma’s en projecten van Oxfam en wordt gebruikt waar de nood het hoogst is.

Mopje

van de maand

Een professor zegt tegen zijn studenten: ‘Intelligente mensen twijfelen altijd aan alles. Alleen domme mensen zijn heel zeker van zichzelf.’ ‘Bent u daar zeker van?’, vraagt een van zijn studenten. ‘Heel zeker!’, antwoordt de professor.

Zo kan je een geitje, schoolboeken, een fiets, een bijenkorf of een verdeelpunt van drinkbaar water schenken. Je legt het onder de kerstboom of geeft het met Nieuwjaar. Niet echt natuurlijk. De ontvanger krijgt een kaartje, het geld gaat naar een project in het Zuiden. Je vindt de werkwijze op www.oxfampaktuit.be. Een beperkte selectie van geschenkjes vind je ook in bepaalde Oxfam-winkels.

Veilig elektrisch fietsen Lieve heeft er eentje om naar haar dochter te gaan. Dante gaat er mee naar het werk en Louis kan opnieuw mee met de fietsgroep. Deze drie zijn overtuigd van het gebruik van een elektrische fiets. OKRASPORT zag de populariteit van de elektrische fiets al, nog voor het een echte trend werd.


Met 350 cursussen in Vlaanderen en Brussel leerde OKRA 7671 mensen veilig de elektrische fiets te gebruiken. Tot grote tevredenheid van de deelnemers. “Het was de eerste keer dat ik op een elektrische fiets reed”, vertelt deelnemer Carola. “Het was in het begin wel een beetje onwennig. Het verschil met mijn gewone fiets is dat ik zonder enige moeite al aan het einde van de straat was.”

17

foto van de maand

Oma Christiane en opa Martial Lavaert-Vandenbussche zijn trots op hun kleinkinderen. Temeer omdat 2015 een tof jaar was met drie communicanten.

Cijfer van de maand

2.790.000 smartphones

(mobiele telefoons waarmee je ook op internet kan) werden er verkocht in een jaar tijd, alleen al in België.


18

over wat telt

Lacht

nor mij

We hebben afgesproken in Dansing Chocola, een volkscafé in de Sint-Andrieswijk in Antwerpen. Charissa Parassiadis (37), alias rapster Slongs Dievanongs, woont er sinds haar geboorte. Buiten kleurt de zon de herfst, maar ook binnen laait het vuur. ‘Een fenomeen’, blokletteren de media. ‘Hé, Slongske, hoe gaat het?’ Charissa lacht. Lacht nor mij: lachen is gratis en werkt aanstekelijk.

“S

int-Andries is een warme, volkse wijk. Ik woon hier graag. Het is de wijk van de dokarbeiders. Mensen die het financieel moeilijk hebben, trekken naar elkaar. Die solidariteit zit hier in de straatstenen. Als kind konden we vrij spelen. Je had hier katholieke en socialistische verenigingen. Ik ging naar de socialistische turnkring. De moeders naaiden de majokes, de oma’s zorgden voor koffie en hapjes. Er was eenheid. Toch is het niet gemakkelijk om op te groeien in de stad. Je komt er snel in contact met minder leuke dingen zoals drugs en criminaliteit. Vooral als meisje moet je op je qui-vive zijn. Maar moeilijke ervaringen maken een mens sterker, slimmer en weerbaarder.”

“Leven is geven. Als jij lacht, zullen mensen teruglachen. Als jij smoelt, zullen mensen terugsmoelen. Dat brengt een kettingreactie teweeg. Een tsunami of love.”

@ Noortje Palmers


Cafébazin “De school was mijn ding niet. Ik werd gepest of pestte anderen. Ik volgde wiskunde – moderne talen. Vanaf mijn veertiende werkte ik ook in een café. Als je werkt, kan je dingen doen. Op school werd mijn creativiteit gesmoord. Ik werd er niet wijzer en kwam in opstand. Dat ik op mijn 26ste een eigen café begon, was een goede beslissing. Cafébazin is geen sexy beroep, maar ik greep mijn kans. Het café gaf me mijn vrijheid. Het was een people’s place: iedereen kon zijn verhaal doen, zijn hart op tafel gooien. Een echte cafébazin is een shrink, een psycholoog, een biechtmoeder. Ik hoorde wie een job had gevonden, zijn job kwijt was, een nieuw lief had of zijn moeder was verloren. Soms bleef ik uren babbelen. Ik had veel klanten die niet in het vakje pasten: sociale gevallen, eenzame bommakes die nog

gèren hun trappistje dronken, verloren schrijvers of muzikanten. Achter mijn toog was ik een bom! Ik organiseerde keiveel en verdiende goed. Maar als zelfstandige ben je ook slaaf van de staat: altijd meer afdragen, altijd minder verdienen. Ik vond mijn draai niet meer. Eens de illusie doorprikt, begon het te dagen. Elke dag pintjes tappen? Er is more in life than this.” Slong Dievanongs “Ik was 32 en plots werd Slongs Dievanongs me in de schoot geworpen. Hiphopvriend Halve Neuro belde me om wat refreintjes in te zingen voor de mensen in ’t stad. Meer niet. Maar er volgden optredens. En voilà, nu zit ik hier met u, als Charissa Parassiadis alias Slongs Dievanongs die rapt, zingt en acteert. Een droomjob. Ik werd gelukkig toen ik besloot om mijn innerlijke stem te volgen, en niet meer het systeem dat zegt dat je hard moet werken en als vrouw je man moet behagen en kinderen krijgen. Dat niets moest en alles mocht, bracht me geluk. Laat de dingen op je af komen en spring.

19

Is het niet leuk, doe iets anders. Er is altijd een nieuwe trein.” Wat is dit hier? “Vandaag maak ik liedjes, doe optredens, speel theater. Ik zong Goeien dag (mijn eerste cd) bijeen en ik speel mee in De Vaginamonologen 2.0 in een regie van An Nelissen. Niet iedereen kan het zo, maar ik volgde geen muziekschool, geen Studio Herman Teirlinck. Ik ben wel leergierig, heb veel boeken gelezen. Psychologische, filosofische, esoterische boeken. Ik heb het christendom, de islam, de oosterse filosofieën bestudeerd. Op zoek naar een antwoord op de vraag (handen open): what is this all about? Wat is dit hier allemaal, met mij, de maatschappij, de wereld, het universum? Focus op wat je hebt en niet op wat je niet hebt. Heb mededogen. Oordeel niet. Ik heb dat van de Dalai Lama geleerd. Niets nastreven en tevreden zijn met elke stap, heeft mij geluk gebracht. Maar ik moet er wel elke dag aan werken. Vroeger kon ik

kwaad zijn als mijn liefke twee uur te laat kwam. Nu besteed ik de tijd van wachten nuttig. We zijn opgegroeid in een soort computerachtige vibe van competitiviteit en jaloezie, maar het maakt ons niet gelukkig.” Vertrouwen in de liefde “Mijn familie is heel belangrijk voor mij. Ik was een rebelse puber, wat leidde tot enkele moeilijke jaren. Mijn ouders zijn gescheiden toen ik twaalf was. Kinderen uit gescheiden gezinnen verliezen alle vertrouwen. Ik heb dat pas nu ontdekt. Je ideaalbeeld wordt uiteengeslagen. Ik neem mijn ouders dat niet kwalijk. Ze waren jong en zijn ook in de val van het behagen getrapt. Ze hadden nooit naar hun innerlijke stem geluisterd, deden wat de maatschappij van hen verlangde en beseften twintig jaar na datum: we zijn niet compatibel. Dat ik geen kinderwens heb, heeft daar misschien iets mee te maken. Ik heb daar al veel over nagedacht. Ik ken de voor- en nadelen van het ouderschap. Ik heb veel


20

over wat telt

De Vaginamonologen 2.0 “De gemiddelde Vlaming heeft twee keer per week seks. Really? Seks is prachtig, maar niet op die manier. De Vaginamonologen gaan over het vrouw zijn. De vagina is bron van veel plezier en van veel verderf. Oorlogswapen. Het is nog altijd not done om als vrouw over je vagina te praten. Maar waarom niet? Wij zijn de oergodinnen, laat ons delen. Trots, vrouw te zijn. We besluiten elke voorstelling van de Vaginamonologen door elke vrouw in de zaal te bezingen van ‘Ge moest eens weten hoe schoon gij zijt!’ En dan komen al die vrouwen powerful naar buiten. Waarom je vagina scheren en insmeren met zeepjes? Geloof in je eigen schoonheid, wees niet beschaamd!”

alleenstaande vriendinnen met kinderen. Dat is keihard knokken, jezelf wegcijferen. Stel dat ik nu een kind kreeg, dan zou het achttien jaar duren voor ik nog een liedje zou schrijven. Ik zie ook veel koppels alleen over hun kinderen praten. Over hoe zij zich voelen, geen woord. Onze maatschappij dwingt ons in een vak. De ideale vrouw is 22, blond en heeft grote borsten. What do you mean, denk ik dan? Vrouwen komen pas tot hun recht als ze meer dan dertig zijn en al wat watertjes hebben doorzwommen. Ik heb mijn wolvin gevonden in wie ik nu ben en in wat ik nu doe. Om dat te ontdekken heb ik geen kind nodig. Ik ben al vier jaar gelukkig single. Ik sta keiblij op. Ik hou van mannen maar hoef er niet per se een die me voortdurend bevestigt of die ik moet bevestigen.”

“Moeilijke ervaringen maken een mens sterker, slimmer en weerbaarder.”

De geboorte van een kind “Rechtvaardigheid, solidariteit, duurzaamheid: voor die waarden trek ik mijn bek open. De aarde is onze thuis. Ik vind het miraculeus dat een boom weet wanneer het lente is en hij terug kan groeien. Wie geeft die stroomstoot? Wie zorgt voor die energie? Ik weet het niet. Maar we mogen toch die vraag stellen? Waarom zijn we zo weinig verwonderd bij een geboorte? Ik vind het ongelooflijk hoe twee cellen elkaar vinden, negen maanden later het lichaam van een vrouw helemaal openscheurt, daar een levend wezen uitkomt, die vrouw terug dicht groeit, en hoe alles marcheert. Elk van die miljoenen cellen kent zijn taak. Hoe verklaar je dat?” De dood “Ik weet dat er leven na de dood is. Energie kan niet verloren gaan, eerste wet van de fysica. Die energie transformeert, vibreert, gaat over in een andere frequentie. Ik ben niet bang van de dood. Vannacht heb ik afscheid genomen van mijn grootmoeder. Mijn plus-oma, de moeder van mijn stiefmama, die een grote aanvulling in mijn leven was. Dat jonge mensen doodgaan, vind ik wel moeilijk. Het maakt me kwaad. Vorig jaar is een goede vriend van me begraven. Wie dood is, stijgt op en weet het. Dan zeg ik: laat me iets weten. Maar ik vind het fucking though voor wie achterblijft. Zijn moeder. Je kind moeten afgeven is het ergste wat je kan overkomen. Als ik verdrietig ben, kan ik zingen. Zingen is ademen, hé. Uitademen. Een uitlaatklep. En een heel goede manier om je emoties te uiten. Ik ben niet beschaamd te wenen,


21

te bleiten, te gillen. Wenen is het reinigen van de ziel, dat is verwerking en dat hoort er bij. Ik ben eergisteren op café de hele nacht bij een meisje gebleven die haar mama net had afgegeven. Gepraat over het leven, pijn, afgeven, spijt. Als je kwaad of verdrietig bent, moet je dat kunnen uiten. Negeer dat niet, anders word je ziek.” Lacht nor mij “Slongs Dievanongs binnen Halve Neuro was een typeke. Maar dank zij Slongs ben ik mezelf geworden. En dankzij Nicole en Hugo ben ik verlicht en veel meer Charissa. Ik mocht Goeie morgen, morgen van hen bewerken. Die dag is mijn wereld opengegaan. Ik werd bevangen door wat Nicole en Hugo uitstralen. Mijn volgend nummer werd: Lacht nor mij. Als ik lach, lach jij terug. Een lach doet vonken ontstaan, geeft energie, brengt mensen in de stemming. In het Westen dragen veel mensen hun bakkes op de grond en kijken zuur. De Dalai Lama zei: ‘Als je wil dat mensen naar jou lachen, wees dan de eerste.’ Het leven is geven. Geven voelt keigoed. Naar iemand luisteren, de deur open houden, iemand helpen het zebrapad over te steken. Een moedertje zei me dat ze al zeventig was. Ik zei: ‘Nee, je bent achttien en hebt 52 jaar ervaring.’ ‘Ewel, gij zegt dat schoon,’ zei ze. Wie een compliment geeft, lokt een reactie uit. Vibrations. Een tsunami of love.” Kwaad om onrecht “Ik kan niet tegen onrecht, zeker niet als er kinderen, vrouwen en ouderen mee gemoeid zijn. No fucking no. De Betonnen jeugd vzw vangt instellingskinderen op. Verwaarloosd door hun ouders, geraken ze in instellingen en worden op hun achttiende aan de deur gezet, met 3000 euro. Bye! Buiten! Ze missen opvoeding en veel liefde. Veel meisjes komen in een veredelde vorm van prostitutie terecht. Ik ben zelf een straatjongere, heb veel voeling met zo’n gasten. Sommigen werden verkracht toen ze vier jaar waren. Bedrogen en misbruikt door de mensen die ze het hardst vertrouwden en die ze het meest nodig hadden. De armste gezinnen moeten 209 euro meer aan facturen betalen. What the fuck! Dit is mijn België, mijn Antwerpen, en wat doet deze regering? Ze nemen de gepensioneerden hun busticketje af. Echt? Nadat ze veertig jaar gewerkt hebben en

belastingen betaald? Alleenstaande vrouwen moeten inleveren, terwijl bedrijven er vanonder muizen. Ik word daar heel kwaad om. Kwatongen beweren dat ik beter zwijg voor mijn carrière. Maar ik ben Charissa en ik heb geen schrik.” Muziek als uitlaatklep “Ik ben een vat vol emoties, tegelijk een heel rustig mens. De tegenslagen die ik had, hebben me beter gemaakt. Als ik alleen frustraties en kwaadheden uitspuw, verspreid ik geen positieve vibes en kan ik niets veranderen. Beter is veel liefde te geven. Wie zich goed en sterk in zijn vel voelt, kan andere mensen motiveren en helpen. Ben je boos of diep intriest, kanaliseer dit dan. Over misbruik en uitbuiting schreef ik een lied, maakte een triestige gitaarsolo en breng dat met liefde. Het doet mensen de ogen opentrekken en wakkert hun strijdvaardigheid aan. Liefde is de enige energie die ons doet drijven, waar we allen naar op zoek zijn. Niet enkel de liefde tussen man en vrouw. Maar liefde voor jonge gasten, voor oudere mensen, voor onze bruine vrienden. Liefde voor planten en dieren, de planeet, het universum. Het gaat om mededogen, empathie, elkaar tegemoet komen, begrijpen, jezelf herkennen in de andere. Behalve in Antwerpen, amuseer ik elk cafeetje waar af en toe een live-optreden is. Of op elke plek waar je kan duiken en walvissen tegenkomt, want ik ben een duiker. Ik vind het kut om het woord allochtoon uit te spreken. Mijn familie komt uit Griekenland. Ik heb veel bruine vrienden uit Marokko, Italië. Dat zijn gewoon Belgen. Er is geen enkele leeftijd die onbelangrijk is. In mijn café kwamen de gepensioneerden op woensdagnamiddag bingo spelen. Ik ken OKRA. Ik vind oudere mensen heel interessant, omdat ze veel meer hebben meegemaakt. Tegenslagen hebben overwonnen. Maar ik vind het walgelijk hoe onze maatschappij, dikwijls zonder respect met hen omgaat. Andere culturen verheerlijken hun oude wijze mensen.”

■ Tekst Dominique Coopman Foto's François De Heel


22

muziek

cultuur

De sound van sax Hoe zou een symfonisch orkest, een fanfare of een muziekensemble klinken zonder de sound van de saxofoon? Als het afhangt van muzikanten zoals Koen Dries, zal het instrument van Adolphe Sax uit Dinant de wereld nog lang bespelen. Koen is amper 29 jaar maar heeft een saxofoonpalmares om U tegen te zeggen. Als jongere behaalde hij al diverse muziekprijzen en na zijn opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel, waar hij afstudeerde als master in de muziek (saxofonist en directie), nam hij maar liefst twee blaasorkesten, een kamerorkest én een jongerenfanfare onder zijn vleugels. Momenteel is hij zelf docent aan het Conservatorium, is hij een veelgevraagd solist en werkt hij aan een doctoraat in de kunsten over hoe wetenschap een artistiek product effectief kan veranderen. “Toch heb ik pas laat beslist dat ik van muziek mijn beroep wilde maken”, begint Koen. “Op de lokale muziekacademie zag mijn leraar Alex Steurs dat ik talent had en dat ik er ook veel voor wilde doen. Terwijl leeftijdgenoten televisie keken, speelde ik saxofoon, soms tot drie uur per dag. Maar ik heb het nooit als een opoffering ervaren: ik deed het gewoon graag.”

Wetenschap en kunst

Momenteel werkt Koen aan een doctoraat dat in 2017 eindigt in een verdediging van een thesis en een concertreeks. Koen: “Ik onderzoek hoe exacte wetenschappen zoals longfysiologie, signaalanalyse of fysica iets abstracts zoals muziek kunnen beïnvloeden. Dergelijk doctoraat is nog vrij nieuw in ons land en ik word daarom financieel ondersteund door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen. Het boeit me enorm want hier komen mijn twee grote passies samen: wetenschap en muziek. Ik kreeg carte

blanche, in zoverre ik de vorderingen in dat onderzoek ook toon op het podium. Waar andere doctoraatskandidaten publicaties schrijven in tijdschriften, speel ik concerten.”

Blijven investeren in jongeren

Naast zijn wetenschappelijk werk, breekt Koen ook een lans voor de opleiding van jongeren die het voortbestaan moeten verzekeren van de muziektradities in ons land. Koen: “We mogen best trots zijn op onze dorpfanfares en blaasorkesten. Het is een traditie die je elders niet vindt en wat harmonieën betreft, staan we aan de top in Europa. Daarom vind ik het belangrijk dat jongeren al heel vroeg de kans krijgen om in een muziekgezelschap mee te spelen. Een aantal jaren geleden richtte ik in mijn geboortedorp een jeugdorkest op. Wat we doen is niet professioneel maar ze leren er wel wat spelplezier is. Hopelijk zetten ze dan later de stap naar de muziekacademie en de grotere ensembles.” Of Koen ook zelf nog kan groeien als muzikant? Koen: “Ik heb al heel wat bereikt maar ik voel toch dat, naarmate ik meer jaren saxofoon in de vingers heb, mijn inzichten over muziek veranderen. In die zin blijft het een boeiende zoektocht om op een podium die nieuwe ideeën via mijn saxofoon te vertolken.” Info: www.koendries.be.

■

Tekst: Suzanne Antonis Foto’s: Joke Melis &

Ook de moeite deze maand ✤ Back to Swing van Gunther Neefs (vinyl & cd) De warmste stem van Vlaanderen wordt vijftig en nodigt je uit om te dansen op de grootste nummers van de Rat Pack. Gekoppeld aan een theatertournee is dit een must voor alle nostalgici. www.guntherneefs.be ✤ Helder van Jan Leyers (verkoop via Standaard Boekhandel) Voor het eerst zingt Jan Leyers eigen liedjes in het Nederlands. Over zijn jeugd en hoe de wereld er sindsdien niet beter is op geworden. Een helder inzicht in een veelzijdig man. www.janleyers.be

✤ Have you in my Wilderness van Julia Holter De Amerikaanse singer-songwriter komt in november naar België voor enkele concerten. Klassiek geschoold en met een voorliefde voor oude muziek, brengt ze je met haar liedjes in een droomwereld. www.juliashammasholter.com


23

Godfried Danneels. Portret van een kardinaal-humanist. De media heeft er bol van gestaan. Als gretige gieren zaten ze te wachten op deze biografie. Gelukkig ontweken de auteurs-theologen Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens de valkuil van sensatie. Ze maakten er een evenwichtig boek van dat leest als een levenstocht. Godfried Danneels is een primaat, een priester en bovenal een mens als alle andere. Dit boek neemt je eerst mee naar de jeugdjaren van een gewone jongen uit het West-Vlaamse Kanegem: de oorlog, zijn internaatjaren in het bisschoppelijk college van Tielt, zijn priester-studentenjaren in Leuven en Rome tot 1969. Het tweede deel handelt over de periode tussen 1969 en 1979 waarin hij evolueert van professor tot bisschop: zijn docentjaren in het Groot Seminarie van Brugge, de religieuze donderslag van het Vaticaans concilie. We voelen hoe Danneels aarzelt bij zijn toekomstplan: wordt het wetenschap of pastoraal? Uiteindelijk wordt hij in 1977 aangesteld tot bisschop van Antwerpen. In 1983 volgt de stap tot kardinaal en vanaf dan beleeft de lezer vanuit dit kardinale waarnemingspunt de grote persoonlijke en kerkelijke schokgolven. In één recensie kan je onmogelijk samenvatten wat deze lijvige biografie te vertellen heeft. Maar het is de moeite waard, zoveel is zeker.

Een sterke biografie

De auteurs zijn geen onderwerp uit de weg gegaan. Hoe moeilijk of delicaat het ook lag. De bronnen die ze hebben geraadpleegd, de gesprekken die ze hebben gehad, de

Meester mitraillette

Een roman van de veelbelovende WestVlaamse auteur Jan Vantoortelboom uit Torhout. De roman verscheen in 2014, het eerste herdenkingsjaar van WOI. Een jonge schoolmeester uit Elverdinge (bij Ieper) staat voor het vuurpeloton, ter dood veroordeeld wegens desertie. Waarom is hij gedeserteerd? Een boek over hoe schuldgevoelens een leven kunnen ontwrichten. Een roman met een sterke verhaaltechniek. Van deze auteur verschenen ook nog twee andere romans: De verzonken jongen en De man die haast had.

boeken

Je kan er niet naast kijken... Zowel de vormgeving als de inhoud van deze kanjer van 560 pagina’s grijpen je naar de keel. De biografie van Godfried Danneels. Maar er is nog meer de moeite waard op de boekenmarkt.

Ook nog op de boekenplank

cultuur

Een biografie in de kijker

Ik zag een man...

Dat is de titel van de debuutroman van Owen Sheers. “Een fijnzinnig en ontroerend verhaal”, “stijlvolle roman”... Deze en meer positieve kritieken onthaalden het boek gretig. Verwacht je aan een sterke en boeiende plot die de lezer niet loslaat.

bestudering en selectie van het privéarchief van de kardinaal... Al die gegevens hebben ze systematisch vorm gegeven op een verrassende maar ook kritisch en evenwichtige wijze. Dit is een biografie om rustig te lezen. Stap voor stap intredend in het leven van een mens, priester, christelijk humanist, kerkleider en diplomaat. Ook Godfried Danneels is niets menselijks vreemd geweest. Een must read voor iedereen die op zoek is naar zingeving.

Michael Turner is nog niet zo lang getrouwd als zijn vrouw Caroline, een journaliste, omkomt in Pakistan. Van het platteland verhuist hij naar een flat in Londen en maakt er kennis met zijn buren. Josh en Samantha en hun twee dochtertjes worden zijn steun en toeverlaat tijdens zijn rouwproces. Zij hebben alles wat hij niet heeft, of verloren heeft. Er ontstaat een echte vriendschap, maar die komt abrupt ten een einde door een dramatische gebeurtenis. Een verhaal over liefde, vriendschap, verlies, aanvaarding en ook oorlog. Een verhaal waar alles in elkaar grijpt en alles in evenwicht is. Een aanrader!

■

Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

✤ Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens, Godfried Danneels. een biografie. Uitgeverij Polis, 560 pagina’s, 39,50 euro.

✤ Jan Vantoortelboom, Meester Mitraillette Atlas/Contact, 304 pagina’s, 12,50 euro.

✤ Owen Sheers, Ik zag een man Uitgeverij Ambo/Anthos Amsterdam 2015, 310 pagina’s, 19,99 euro.


24

film

cultuur

A Royal night out De feestdagen zijn altijd goed voor enkele grote kassuccessen in onze bioscopen. Maar dat weerhoudt ons er niet van om ook op zoek te gaan naar kleinere, knappe films zoals bijvoorbeeld de leuke komedie A Royal night out.

Prinsessen trekken er op uit Op 8 mei 1945, VE-dag of Victory in Europe day, braken er in Londen spontane straatfeesten uit na de bekendmaking dat de oorlog ten einde was. De Britse prinsessen Elizabeth (de toen 19-jarige kroonprinses) en haar vijf jaar jongere zus Margaret vragen hun ouders, koning George VI en Lady Elizabeth, de toelating om incognito aan de feestelijkheden te mogen deelnemen. Pas na lang aandringen krijgen de jonge dames de toelating om er, elk begeleid door een legerofficier als chaperonne, op uit te trekken. Eens in de Londense club The Ritz raken de meisjes al snel hun begeleiders en elkaar kwijt en volgt er een zoektocht waarin de plichtsbewuste Elizabeth in de straten en tussen het feestgewoel samen met een jonge militair op zoek gaat naar haar zus die er als een echte vrolijke meid op los wil feesten. Niet louter fantasie Hoe fantasievol het filmverhaal ook klinkt, toch zou het losjes geïnspireerd zijn op ware feiten. De twee prinsessen zouden inderdaad op VE-dag incognito deelgenomen hebben aan het volksfeest, maar dan wel onder begeleiding van een groep van zestien personen en met elk een


officier als persoonlijke chaperonne. Volgens afspraak waren ze netjes op tijd terug thuis en zou Elizabeth tijdens het uitje in militair uniform zijn geweest. Alle andere avonturen die het prinsessenduo in de film beleeft, ontsproten aan het brein van de scenarioschrijvers. Vederlichte komedie Regisseur Julian Jarrold maakt van A Royal night out een soms haast hilarische komedie die vooral steunt op misverstanden en verwarrende toestanden. Hoewel Jarrold niet blind lijkt voor de realiteit (de meisjes hebben geen geld op zak, Liz kan zelfs geen kop thee zetten) en dus ook het klasseverschil tussen de prinsessen en het gewone volk uitspeelt, wordt de film nooit echt ernstig maar blijft het een vederlichte komedie. Jarrold zorgt ervoor dat de film niet ontspoort door zich te beperken tot een ontluikende vriendschap tussen Elizabeth en Jack, de militair met wie ze die nacht optrekt, maar alles blijft subtiel en onschuldig. Wie op zoek is naar een prettige, ontspannende film vindt hier zeker zijn gading. (Uit op 23/12)

■

Tekst Willy Verbestel

In december ook nog in de bioscoop ✤ Mia Madre De Italiaanse regisseur Nanni Moretti toont hoe een regisseuse tijdens de opnames van haar nieuwe film omgaat met het naderende en onvermijdelijke overlijden van haar moeder. (Uit op 02/12)

✤ Rams In deze IJslandse film toont regisseur Grímur Hákonarson hoe twee broers, schapenboeren, na veertig jaar zonder contact door het noodlot weer bij elkaar worden gebracht. (Uit op 09/12)

✤ El Club Harde, maar zeer knappe cinefiele film van de Chileen Pablo Larrain over priesters die in ongenade vielen doordat elk van hen zich schuldig maakte aan een misdrijf. (Uit op 16/12)

25

tentoonstelling

cultuur

In het spoor van Train World Op 5 mei 1835 reed op het Europese continent de allereerste trein die reizigers vervoerde. Van Mechelen naar Brussel. Zo’n pioniersrol verdient een prestigieus museum. Train World in Schaarbeek, dat begin oktober de deuren opende, is een geslaagde weergave van de geschiedenis van de Belgische Buurtspoorwegen maar ook een vat vol herinneringen. De trein is altijd een beetje reizen. De twintig kilometer lange spoorlijn uit 1835 is er vandaag één van vierduizend geworden. Dagelijks bollen er 3700 treinen over die 845.000 mensen vervoeren. Het megalomane station dat in 1887 als visitekaartje voor Schaarbeek werd gebouwd, is nu de toegang tot Train World. In de authentieke lokettenzaal word je meteen op het juiste spoor gezet. Alleen het roze kartonnetje van Schuster waarin de conducteur met zijn krachtige tang een gaatje knipte, blijkt voorgoed verleden tijd. Een kind van de industriële revolutie Dat België een voortrekkersrol had, was ook te danken aan enkele knappe ingenieurs. Het Verenigd Koninkrijk waar Stephenson de stoomlocomotief

uitvond, leverde in 1835 de eerste vijf exemplaren. De zesde kwam in datzelfde jaar al van Cockerill in Seraing. Een verbluffende replica van Le Belge schittert trouwens in het museum. Belpaire ontwikkelde de stoomlocomotief met platte vuurkist, waarin goedkope steenkool kon gestookt worden zonder roethinder voor de reizigers. Zijn uitvinding bleef meer dan tachtig jaar in dienst. Maar geen andere locomotief spreekt meer tot de verbeelding dan de Atlantic. Een meesterwerk van stoomtractie dat in 1930 ontworpen werd in de zoektocht naar moderniteit. Na zijn laatste rit in 1962 kon hij nipt van de schroothoop worden gered en kreeg hij in Train World een ereplaats. Vandaag is 90 procent van het spoorwegnet geëlektrificeerd en zijn het de hogesnelheidstreinen die de dienst uitmaken. Volle wagons Train World is veel meer dan memorabele uitvindingen. Want de trein is wat de mens ervan maakt. De luxe-vakantietreinen van Wagons-Lits uit de Belle Epoque zinderen nog altijd na. De Trans Europe Express die vanaf

1957 dagelijks Europese steden verbindt en vooral zakenlui vervoerde die onderweg wilden werken, was de voorloper van de huidige TGV. Hospitaaltreinen brachten in de Tweede Wereldoorlog gewonde soldaten weer naar huis en werden daarna nog lang ingezet als bedevaarttrein naar Banneux. En hoeveel brieven en pakjes zouden er met de posttrein ter bestemming zijn gebracht? In Train World zijn ze allemaal te zien, met als kroonjuweel de Koninklijke Suite van Leopold II. Te midden van al die luxe en technisch vernuft staat een eenvoudig spoorwachtershuisje. Ingericht in de stijl van de jaren vijftig toen de Belgische Buurtspoorwegen furore maakten en een baanmeester dag en nacht over zijn stukje spoor moest waken. Aanvankelijk stond het huisje in de weg van Train World. Van scenograaf François Schuiten kreeg het echter een hoofdrol: het werd het gezicht van alle spoorwegmannen die 180 jaar reisplezier mee mogelijk hebben gemaakt.

■

Tekst: Suzanne Antonis Foto’s: NMBS/Marie-Françoise PLISSART

Info: Train World, Prinses Elisabethplein 5 (station Schaarbeek), 1030 Brussel 02 224 74 98, www.trainworld.be Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 uur Tickets: 10 euro, met korting: 7,50 euro


26

uitjes

cultuur

Een Bijbel Rébecca Dautremer Rébecca Dautremer maakte samen met auteur Philippe Lechermeier een nieuwe, eigenzinnige versie van de Bijbel, die ook voor niet-gelovigen heerlijk om lezen is. In haar typische stijl toverde deze topillustrator een Adam, Eva en Mozes uit haar penseel zoals je ze nooit eerder zag: dromerig, vol details, adembenemend mooi. De originele illustraties zie je in deze tentoonstelling.

Info Tot 27 februari 2016 in het Literair Museum, Bampslaan 35, Hasselt, 011 22 26 24, www.literairmuseum.be. Open van woensdag tot zaterdag van 14.00 tot 17.00 uur. Tickets: 2,50 euro ©2014, Une Bible, Gautier-Languereau / Hachette Livre.

Maak kans op een gratis duoticket! Kijk blz. 54.

Gladiatoren

Helden van het Colosseum

Deze tentoonstelling is in primeur in Tongeren te zien en reist daarna verder naar Aarhus in Denemarken en naar Nijmegen in Nederland. De spectaculaire helmen en wapens, de verhalende grafstenen, de schitterende mozaïeken, de verfijnde godenbeeldjes, de muziekinstrumenten het zijn stuk voor stuk pareltjes. Het Gallo-Romeins Museum maakt van de tentoonstelling Gladiatoren Helden van het Colosseum een beklijvende totaalervaring. De ingrediënten om dat te bereiken zijn: topstukken, interactieve voorstellingen, filmpjes, tekeningen, maquettes, levensechte gladiatorenfiguren en dieren en uiteraard een intrigerend decor. De expo eindigt met een sterke apotheose. De bezoeker wordt in de unieke installatie ARENAmotion op een eigentijdse manier tweeduizend jaar terug in de tijd gekatapulteerd. Info Tot 3 april 2016 in het Gallo-Romeins Museum, Kielenstraat 15, Tongeren, 012 67 03 30, www.galloromeinsmuseum.be Open van dinsdag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. Zaterdag, zondag en feestdagen van 10.00 tot 18.00 uur. Schoolvakanties: dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur. Tickets: 10 euro; 55+: 8 euro


Schaamte Wat is schaamte? Waarover we ons schamen, laten we liever onbenoemd. Toch weten we het allemaal: niemand is zonder schaamte. Meer nog, schaamte is een drijfveer voor ons handelen of net voor ons niet-handelen. Schaamte is universeel, maar de oorzaken kunnen variëren. Dat heeft te maken met de sociale dimensie van schaamte: het niet voldoen aan de norm die anderen geformuleerd hebben. Je ouders, de meester, je vrienden of familieleden, de maatschappij, of wie dan ook formuleert spelregels waaraan iedereen zich dient te houden. Overtreed je die, dan ontstaat het gevoel van schaamte. Verschillende thema’s worden in deze tentoonstelling belicht. Deze tentoonstelling toont werken van o.a. Berlinde De Bruyckere, Michaël Borremans, Pablo Picasso, Félicien Rops en Chantal Akerman. Info Tot 29 mei 2016 in het Museum dr. Guislain, Jozef Guislainstraat 43, Gent, 09 216 35 95, www.museumdrguislain.be. Bereikbaar met openbaar vervoer: tram 1, halte Museum dr. Guislain. Open van dinsdag tot vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur. Zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur. Tickets: 8 euro


27

Anatolia. Land van rituelen.

History@TheMovies

Anatolië vormt van oudsher een brug tussen Europa en Azië. Opeenvolgende migraties en beschavingen zorgden hier voor een boeiende culturele uitwisseling. Hierdoor is het wellicht de grootste bakermat van culturen met een ongezien rijk patrimonium. Hoe verschillend die opeenvolgende beschavingen ook waren, het is opvallend hoe cultus en rituelen werden doorgegeven. De continuïteit van die rituelen vormen de rode draad doorheen deze tentoonstelling. Elk van de vier hoofdstukken doorloopt twaalf millennia rituelen, vanaf de oudste Anatolische beschavingen tot aan het Ottomaanse rijk. Meer dan tweehonderd objecten, waarvan vele nooit eerder getoond, uit ruim dertig musea uit de verste uithoeken van Turkije, illustreren zo het diverse en weelderige Anatolische patrimonium.

Anatolia 07 10 ’15 > 17 01 ’16

Paleis voor Schone Kunsten Palais des Beaux-Arts Centre for Fine Arts www.bozar.be

www.europalia.eu


© KONYA, KARATAY TILE ARTS MUSEUM

Info Tot 17 januari 2016 in het Paleis voor Schone Kunsten – BOZAR, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel, 02 504 91 20, europalia.eu. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur. Donderdag tot 21.00 uur. Tickets: 14 euro

Schoon volk deze winter in de Sint-Pietersabdij! Hugh Grant, Keira Knightley, Emma Thompson en Colin Firth zijn slechts enkele namen van de kostuumfilmsterren in de tentoonstelling History@TheMovies. Kostuums, filmfragmenten en stills uit populaire en minder populaire historische films en televisieseries zoals Downton Abbey, Sense and Sensibility, Pride and Prejudice en the White Queen staan centraal en tonen hoe geschiedenis een gezicht krijgt op het scherm. Met weelderige kostuums en romantische filmscènes voert deze unieke tentoonstelling je mee naar het verre verleden of de iets recentere geschiedenis. Maar… waar begint de fictie en eindigt de realiteit? Info Van 27 november 2015 tot 10 april 2016 in Historische Huizen Gent - Sint-Pietersabdij, Sint-Pietersplein 9, Gent, 09 266 85 00, www.sintpietersabdijgent.be. Open van 10.00 tot 18.00 uur. Gesloten op maandag. Ook geopend op 26 december, paasmaandag, pinkstermaandag en de eerste maandag van de Gentse Feesten. Gesloten op 24, 25 en 31 december 2015 en 1 januari 2016. Tickets: 8 euro


Wij verhogen uw comfort ! TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN, PLATEAULIFTEN & GOEDERENLIFTEN

VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK

SE RV IC E

BEL GRATIS: 0800 20 950

24/24 - 7/7

WWW.COMFORTLIFT.BE Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | [email protected]

28

theater

cultuur

Theatericonen in Fakkeltheater (G)een Oscar voor Emily Meng een tragikomische toneeltekst met twee theatericonen en werk af met een sausje van jong aanstormend talent. Voilà de ingrediënten van wat een leuke toneelavond zou moeten worden. Zou… Het Antwerpse Fakkeltheater bestaat zestig jaar. Dat vieren ze met het stuk Een Oscar voor Emily met Jo Demeyere, Leah Thys en Guillaume Devos. Jan Verbist regisseert de tekst van Alexy en Bohnet. We beleven de avond van de Oscaruitreiking samen met twee oudere acteurs die hopen op een carrièreprijs. Ze brengen de dag – zoals elke dag – kibbelend door en bestoken elkaar met teksten uit de

rollen die ze ooit hebben gespeeld. Ze balanceren voortdurend op de koord tussen citaten en realiteit. Ook vandaag brengt Jeff hen een warme maaltijd aan huis. De jongeman is voor het koppel een dankbaar publiek maar hij heeft een belangrijke verrassing voor hen in petto... In de vertoning die we kort na de première zagen, zaten nog wat schoonheidsfoutjes. Maar als Demeyere en Thys helemaal ingespeeld zijn, wordt dit een succes. Zoveel talent en ervaring moet kwaliteitsvol toneel opleveren. Het stuk zelf verzwakt deze productie echter helemaal. De intrige is magertjes en na het eerste gesprek met de jongeman heb je al door waar het zal op uitlopen. De voorstelling is dan nog niet eens halfweg... Toch loont het de moeite om twee Vlaamse monumenten samen aan het werk te zien. Zij verdienen volgens ons wel betere kost. Meer info op www.fakkeltheater.be.


Nog interessant de komende maanden: ✤ Poepsimpel Compagnie Cecilia Duizenden jaren na Babylon is het nog altijd een en al verwarring op aarde, in onze hoofden en in ons leven. We gedragen ons deftig, houden ons voortdurend in en lopen braaf en netjes tussen de lijnen. Maar af en toe houden we het niet meer vol en barsten we uit. Zo is het ook in ons theater ... Soms gaan we over tot algehele baldadigheid en balorigheid, uit wraak voor dit soms zinloze leven en de maatschappij die een veel te hoge druk op ons legt. Er is alleen zogenaamde redelijkheid. Plus al die perikelen thuis, de stille ruzies die ons opvreten. Waar is het wilde en het flamboyante? Laten we dringend een voorstelling maken die ons van binnen en van buiten licht en lucht geeft. Tekst en regie: Arne Sierens Met: Titus De Voogdt, Robrecht Vanden Thoren, Tom Vermeir & Jean-Yves Evrard. Info: www.compagnie-cecilia.be.

29

✤ Een Trooster met Daan Hugaert Met Een Trooster waagt Daan Hugaert zich voor het eerst aan een monoloog. Hugaert is bekend van zijn verschijningen in Witse en Thuis. Bart woont nog thuis bij z’n oude moeder met een struisvogelcomplex en zwakke darmen. Als clown heeft Bart maar één stelregel in het leven: troost brengen, trooster zijn. Maar hij heeft plankenkoorts, slaapt slecht en blijkt alles verkeerd te doen wat een mens maar verkeerd kan doen. Uitgerekend op de dag dat hij zichzelf oppept voor een opbeurend optreden voor het jonge grut, valt er weer een envelop van de VDAB op de deurmat. De zoveelste werkaanbieding die hij zal afslaan, want een kunstenaar moet zich niet bekreunen om het alledaagse: hij moet naar de sterren reiken! Hij grist de brief van de deurmat om het gezeur van zijn moeder te ontlopen, moffelt hem in zijn onderbroek en zet een brokkenparcours zonder weerga in.

Professioneel advies en vrijblijvende offerte aan huis?

Bel gratis 0800 250 23 - www.lathu.be

Info: www.spiegeltheater.be.

✤ 237 redenen voor seks met Axel Daseleire en Hans Van Cauwenberghe Hoeveel redenen heb je nodig om de koffer in te duiken, van bil te gaan of van jetje te geven? Een? Twee? Vijf of negendertig? Axel Daeseleire en Hans van Cauwenberghe geven je er 237 in de Vlaamse versie van de Nederlandse theaterhit 237 redenen voor seks. Tal van weetjes uit de biologie en psychologie worden in dit stuk verweven tot een geestige mix van persoonlijke en uiterst herkenbare verhalen. We leven in een complexe maatschappij maar worden wij nog steeds gedreven door de voortplantingsdrift van een holbewoner? Wat is echt en wat niet? Axel en Hans verwennen je met een voorstelling over het leven zelf voor mannen, vrouwen, echtparen en singles van alle leeftijden. Tussenin draaien de heren plaatjes uit eigen collectie en herbeleven op overbekende muziek hun eerste liefdes. Info: www.koortzz.be


30

interieur

Renoveren zonder slopen Je keuken, badkamer, trap, vloeren en zelfs radiatoren vernieuwen zonder hak- of breekwerk? Het kán! Renoveren dus maar zonder slopen of verbouwen. Behalve geld win je er ook een pak tijd mee.

Keuken Ben je uitgekeken op je verouderde keukenkastjes? Je hoeft ze echt niet van de muur te trekken. Als het binnenwerk nog goed is, dan vervang je toch gewoon de deurtjes en de handgrepen? Idem voor je keukenblad. Ga op zoek naar een bedrijf dat zich specialiseert in keukenrenovatie. Je kiest er uit tientallen modellen en kleuren voor je kastjes, zijpanelen enzovoort. Bovendien ronden zij dit pittige werkje af in een tot drie dagen. Je bent in een wip weer goed voor tien jaar heerlijk kokkerellen in een moderne keuken. Er is slechts één kleine maar... Waarschijnlijk voel je de drang om nu ook je muren te verven, je gordijnen te vervangen en nieuwe verlichting te kiezen. Meer info: www.qr-keukenrenovatie.be. Badkamer Vlekken die niet meer weg te schrobben zijn, krassen in het bad, voegen die door het douchewater zijn weggespoeld... Badkamers hebben ook een beperkte levensduur. Toch hoef je ze niet volledig buiten te kieperen. Dankzij een snelle en duurzame renovatie is het er nog heerlijk genieten voor enkele jaren. Specialisten gebruiken een speciale coating (die bestaat uit verschillende lagen en uitvoeringen) waarmee je badkamer er in 24 uur weer als nieuw uitziet. Pas deze techniek toe op email, porselein, keramische tegels, fiberglas, acryl, kunstmarmer, laminaat en hout. Dus ook in je keuken.

Alle behandelde oppervlakken zijn hygiënisch, waterdicht en mooi gepolijst. Barsten en blutsen zijn verdwenen en alles blinkt weer als nooit tevoren. En dat alles in een kleur die je zelf uitkiest. Andere renovatiebedrijven wisselen je bad of douche in één dag: je krijgt hetzelfde model terug, maar dan gloednieuw. Nu alleen nog de handdoeken en het douchegordijn vervangen. Wie denkt aan de centen en het milieu vergeet ook de nieuwe douchekraan met spaardouchekop niet! Meer info: www.hetchiquehuis.be en www.recubad.be. Vloeren, muren en meubels Mortex en Microtopping zijn Belgische producten. Mortex is een multifunctionele pleister met als hoofdbestanddeel kalk en acryl. Een echte alleskunner, want het product kan rechtstreeks over bestaande vloeren, muren, trappen en keukens worden aangebracht. Het is waterdicht en hittebestendig, dus ook douchebakken, tegels, wasbakken en oude keukenwerkbladen zijn naadloos om te toveren met deze decoratieve afwerking. Zelfs nieuwe kasten in MDF kunnen

Voor de verand er


ing

31

behandeld worden. De dikte? Twee tot zes millimeter... Eenmaal afgewerkt ziet Mortex eruit als effen beton of Marokkaanse sierpleister. De kleurenwaaier is enorm: 34 standaardkleuren en al de rest is mogelijk op maat. Soms zijn een aangepaste hechtingslaag en bewapening nodig. Microtopping is opgebouwd uit cement en polymeren en hecht daardoor nog beter. Het product is slijtvast en zelfs toe te passen op vloeren met vloerverwarming. Het geeft een nog strakker resultaat. Zelf doen? Nee, beter niet. Dit is werk voor specialisten. Meer info: www.texturepainting.be. Radiatoren Pas sinds dit jaar op de Belgische markt: trendy metalen bekleding voor bestaande radiatoren. Gemaakt van kras- en stootvast materiaal. Geschikt voor elke ruimte, ook de badkamer. Het warmteverlies is verwaarloosbaar, want het materiaal is hetzelfde als dat van radiatoren. Roosters zorgen dat de warme lucht gewoon blijft circuleren. De bekleding is eenvoudig te monteren en dankzij de sterke magneten blijft de cover perfect op zijn plek zitten. Die magneten plak je overigens gewoon op je bestaande radiator. Je kan kiezen uit een strakke versie en een versie met horizontale groeven. De bekleding is verkrijgbaar in zeventien moderne kleuren, maar je kan ook kiezen voor een speciale print of een foto. Al is dat maatwerk wel een beetje duurder. Het

Voor de verand er

ing

systeem is zo simpel dat je alles zelf kan doen: je meet je radiator op, je bestelt online en je pakketje wordt thuis bezorgd. Gereedschap heb je zelfs niet nodig. Meer info: www.sentimo.be. Trappen Geef je trap in één dag een nieuw leven met overzettreden. Bedrijven die trappen renoveren, werken met waterbestendige MDF die op maat wordt gezaagd om op je trap te passen. De overzettreden worden dan verlijmd met een uiterst sterke montagelijm. Ook de stootborden worden met hetzelfde materiaal bekleed, al dan niet in een andere kleur. De overgang is in ieder geval naadloos. Het systeem is slijt- en stootvast, brandveilig en bovendien antislip. Je kan kiezen uit maar liefst twintig kleuren en zestig combinaties. Er is keuze uit allerlei soorten houtfineer, strak wit en zwart of de inox look. Ook integratie van LED verlichting onder de treden is mogelijk: veilig en hip! Meer info: www.qr-traprenovatie.be.

■

Tekst Karin Swiers Foto’s Sentimo, Het Chique Huis, Texture Painting


www.thuiszorgwinkel.be

Wij trekken altijd ons plan. Samen. Ben je een bezige bij, altijd in de weer en op weg? Dan beaam je vast dat je mobiliteit tegelijk je vrijheid betekent, zowel binnen als buitenshuis. Zijn het de jaren, een ongeluk of knikkende knieën die roet in het eten gooien? Ook bij een acuut probleem loopt alles binnen de kortste keren weer gesmeerd!

Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 015 28 61 18 Samen vinden we wat jij nodig hebt!

33

5 DAGEN VANAF

€199,95

“Direct aan de Moezel tussen de wijngaarden!”

Moezel ALL-INCLUSIVE!

HOTEL ERICA LOCATIE: Treis Karden

Dit alles inclusief Enjoyhotel ligt direct aan de oevers van de Moezel in het dorp Treis-Karden nabij Cochem. Dit zeer bekende vakantie gebied biedt u talloze mogelijkheden voor een zeer afwisselde vakantie. Hotel Erica beschikt over 35 kamers, allen met douche/bad, toilet, TV en een zitje. ARRANGEMENT + + + + + + + + + +

Ontvangst met warme lunch of koffie en gebak Dagelijks een rijkelijk ontbijtbuffet en lunch of lunchpakket Dagelijks een 3 gangen keuze diner Dagelijks de drankjes van 17.00 tot 24.00 GRATIS Televisies beschikken over Nederlandse en Belgische zenders Wijnproeverij Avondentertainment met wandeling, live-muziek en meer.. Gratis leuke dagtocht per luxe touringcar door het Moezel / Eifelgebied Gratis gebruik versnellingsfietsen Kortingskaartjes voor de diverse boottochten over de Moezel, bijvoorbeeld naar Cochem en terug. De aanlegsteiger ligt voor het Hotel. + Gratis bus- en treinvervoer naar omliggende steden zoals Cochem, Koblenz en Treis Karden

DATA EN PRIJZEN Dinsdag Zaterdag Woensdag Zondag Donderdag

09 februari 13 februari 17 februari 21 februari 25 februari

€ 199,95 € 199,95 € 199,95 € 199,95 € 199,95

Vrijdag Dinsdag Woensdag Zondag

04 maart 08 maart 16 maart 20 maart

€ 199,95 € 199,95 € 199,95 € 199,95

Meer data op de website! Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.be of bel 0049 2953 9626 580

| DECEMBER 2015 Alle fouten voorbehouden. Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamerOKRA-MAGAZINE toeslag. Exclusief eventuele toeristenbijdrage.

34

gezondheid

Ouder worden en

alcohol

Ongeveer een op vier van alle Vlamingen tussen 55 en 75 jaar drinkt dagelijks alcohol. Zo leren de cijfers van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Tien jaar geleden was dit nog maar één op acht. De leeftijdsgroep 55-65 jaar drinkt het meest problematisch van alle leeftijdsgroepen: 15,6 procent mannen drinkt wekelijks meer dan 21 glazen en 9,2 procent vrouwen drinkt meer dan veertien glazen per week.

N

aarmate je ouder wordt, verandert er heel wat in je leven, je lichaam en je gezondheid. Iedereen wil zo lang mogelijk gezond en actief blijven. Daarom is het goed om stil te staan bij je alcoholgebruik. De DrugLijn speelt hierop in met een campagne. Want verstandig omgaan met alcohol heeft alleen maar voordelen en komt je gezondheid ten goede. Wat doet alcohol met mij? Alcohol is een verdovende stof. Dat klinkt misschien raar omdat veel mensen zich na een glas net veel losser, enthousiaster en socialer gedragen. Dat komt omdat alcohol eerst de delen in je hersenen verdooft die je gedrag en gevoelens onder controle houden. Tegelijk neemt je concentratie en reactiesnelheid af. Je hoort en ziet minder scherp en je evenwicht kan verstoord raken.

• Volwassen vrouwen Drink per gelegenheid niet meer dan drie standaardglazen alcohol. Drink per week niet meer dan veertien standaardglazen alcohol. Drink minstens twee dagen per week geen alcohol.

Hoeveel alcohol mag ik drinken? Dit verschilt enorm van persoon tot persoon. Ben je een man of een vrouw? Fit of vermoeid? Weeg je veel of weinig? Ook de omstandigheden spelen een rol: drink je thuis of op café, in gezelschap of alleen, als je ziek bent, als je nog met de wagen moet rijden?

Wanneer extra uitkijken met alcohol? • Als alcohol een slaapmutsje is. Alcohol laat je sneller inslapen, maar zorgt voor een minder diepe slaap. Daardoor word je minder uitgeslapen wakker. Je lichaam raakt ook gewend aan de alcohol. Zo riskeer je op den duur steeds meer te moeten drinken om nog in slaap te raken en kan een verslaving op de loer liggen. • Als je alcohol drinkt om stress, eenzaamheid of depressieve gevoelens te verdrijven. • Als vrije tijd symbool staat voor alcohol drinken. Je dagelijkse routines gaan er met de jaren helemaal anders uitzien. Zeker als je met pensioen bent. Vaak betekent dat meer kansen op ontspanning en meer gelegenheden om een glas te drinken. Op die manier kan de hoeveelheid alcohol die je drinkt behoorlijk toenemen zonder dat je het echt in de gaten hebt. • Als je medicijnen neemt. Alcohol kan de werking of het effect van medicijnen gevaarlijk versterken of net tegengaan. Omgekeerd kunnen medicijnen het verdovend effect van alcohol versterken.

Er bestaan richtlijnen die aangeven hoeveel alcohol voor een gezonde

Je leest of hoort vaak dat een beetje alcohol goed is voor het hart. Sommige

Niet alleen hoeveel je drinkt, maar ook je leeftijd bepaalt hoe je op alcohol reageert. Als je ouder wordt, heb je minder lichaamsvocht en neemt je lichaamsvet toe. Je nieren en lever werken minder goed dan vroeger en je lichamelijke weerstand neemt af. Daardoor raak je bij eenzelfde hoeveelheid alcohol sneller dronken. Je lichaam heeft ook meer tijd nodig om de alcohol af te breken. Dat betekent dat de effecten ook langer duren. Tot slot heb je na het drinken meer tijd nodig om te recupereren.

Te veel alcohol kan na verloop van tijd allerlei gezondheidsklachten veroorzaken.


volwassen man of vrouw aanvaardbaar is. Omdat je lichaam anders op alcohol reageert, is het voor ouderen sterk aangeraden om minder te drinken dan deze richtlijn. • Volwassen mannen Drink per gelegenheid niet meer dan vijf standaardglazen alcohol. Drink per week niet meer dan 21 standaardglazen alcohol. Drink minstens twee dagen per week geen alcohol.

35

onderzoeken bevestigen dat, maar andere spreken dat weer tegen. Wil je problemen voorkomen? Dan zal een gezonde levensstijl met een gezonde voeding en voldoende beweging veel beter helpen dan een glas alcohol. Alcohol is zeker geen medicijn; het zal sowieso niet helpen tegen bestaande hartproblemen. Waarom is minder vaak beter? Te veel alcohol kan na verloop van tijd allerlei gezondheidsklachten veroorzaken. Denk maar aan leverklachten, overgewicht, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, maag- en darmproblemen of bepaalde kankers. Het schaadt ook de hersenen en het zenuwstelsel. Depressieve klachten, angsten, slaapproblemen en problemen op vlak van seksualiteit, geheugen, concentratie of evenwicht kunnen verband houden met een hoog alcoholgebruik. Er zijn dus redenen genoeg om verstandig met alcohol om te gaan. Of je het doet om latere problemen te voorkomen of omwille van gezondheidsklachten die je al hebt, je zal snel merken dat minder alcohol heel wat voordelen oplevert. • Je gezondheid gaat erop vooruit: je conditie verbetert, je voelt je energieker, beter in je vel en je ziet er ook beter uit. Je kan je beter concentreren en je geheugen gaat erop vooruit. • Je slaapkwaliteit verbetert en je bent beter uitgerust. Je voelt je helder en fris bij het opstaan. • Alcoholische dranken zijn dikmakers. Minder drinken maakt het gemakkelijker om je gewicht onder controle te houden. Ook op sociaal vlak gaat het vaak beter met minder alcohol. Met een glas op komt het al sneller tot spanningen, meningsverschillen, ruzies of conflicten. Soms is alcohol gewoon een spelbreker wanneer je in gezelschap bent. Minder drinken kan de sfeer in zo’n situaties alleen maar ten goede komen.

Hoe doe je dat, een glaasje minder? Het is nooit te laat om je drinkgewoonten aan te passen. Zodra je minder alcohol drinkt, zal je de voordelen snel aan den lijve ondervinden. Zelfs een kleine aanpassing kan al een grote impact hebben op je gezondheid. Deze tips kunnen helpen. • Drink je graag een glaasje alcohol als je op stap gaat? Wissel telkens een alcoholisch drankje af met een alcoholvrij drankje. Drink niet als je met de wagen op stap bent. • Bij veel activiteiten komt alcohol kijken (een etentje, een terrasje, een receptie, op vakantie…). Zorg voor activiteiten waar alcohol niet de rode draad hoeft te zijn: een natuurwandeling, een sportieve uitdaging, een cursus of workshop, de bioscoop… Sta er ook even bij stil of er na een activiteit steevast een glas alcohol hoeft te zijn. • Drink je regelmatig thuis een glas? Dan kan het helpen om minder grote hoeveelheden alcohol in huis te halen of ervoor te zorgen dat er geen alcohol in huis is. Sommige mensen kiezen om alcohol volledig achterwege te laten. Uit noodzaak of als bewuste keuze. Respecteer dat en dring niet aan als je gasten of gezelschap liever geen alcohol drinken. Wordt een glas alcohol minder vrijblijvend dan het lijkt? Ondervind je sommige van de hier beschreven klachten? Kom je soms in gevaarlijke situaties terecht of spreekt er jou wel eens iemand aan op hoeveel je drinkt? Dergelijke signalen kunnen wijzen op een alcoholprobleem. Praat erover met je huisarts! Op www.druglijn.be kan je anoniem een zelftest doen die je vertelt hoe riskant jouw alcoholgebruik is. Je vindt er ook informatie op maat.

■

Sarah Melis & Karen Vanmarcke, stafmedewerkers VAD, Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs

Meer info In het kader van de campagne publiceerde De DrugLijn de folder Ouder worden en alcohol. Je kan een gratis exemplaar aanvragen via www.druglijn.be (brochure kan je daar ook downloaden) of door te bellen naar 078 15 10 20.


36

menu

Beginnen in stijl De toon voor een geslaagd feestmaal wordt al gezet bij de aperitiefhapjes. Leuk om naar te kijken, origineel en vooral lekker. Met deze verrine van rode biet, appel en feta, een slacup van krab, blini’s met zure room en granaatappel, en een tomatentaartje zet je het feest in stijl in!

Tomatentaartjes

Blini’s met zalm en granaatappel

✤ 1 vel bladerdeeg ✤ trostomaatjes ✤ 1 sjalot ✤ 1 potje pesto ✤ peper en zout ✤ oregano

✤ 1 pakje blini’s ✤ 200 ml volle room ✤ 140 g gerookte zalm ✤ 2 el fijngehakte dille ✤ 1 granaatappel ✤ peper en zout ✤ 1 el citroensap ✤ 1 potje lompviseieren ✤ boter

Verwarm de oven voor op 200°C. Snijd met een uitsteekvorm of een glas ronde vormpjes van ongeveer 4 cm doorsnede uit het bladerdeeg en leg op een met bakpapier beklede bakplaat. Verdeel op elk plakje een half koffielepeltje pesto. Snijd de kerstomaatjes in plakjes en leg op de taartjes. Werk af met fijngesnipperde sjalot. Kruid met peper, zout en oregano. Zet 10-12 minuutjes in de oven tot het bladerdeeg goudkleurig ziet. Serveer meteen.


Doe een klontje boter in de pan en bak er de blini’s in tot ze goudkleurig zien. Laat ze wat afkoelen en uitlekken op wat keukenpapier. Klop ondertussen de room stijf. Hak de zalm heel erg fijn en roer samen met de dille en het citroensap onder de room. Breng op smaak met peper en zout. Vul de gootsteen met koud water. Snijd de granaatappel in vier en dompel onder in het water. Haal onder water de pitjes uit de granaatappel. Doe het roommengsel in een spuitzak en spuit een zwierige krul op de blini’s. Werk af met enkele pitjes granaatappel en wat lompviseieren.

37

Verrine van rode biet, appel en feta ✤ 2 (liefst verse) rode bieten ✤ 1 grote appel (type breaburn) ✤ 100 g feta ✤ 1 potje dille ✤ 4 el pompoenpitten ✤ 1 handje rozijnen ✤ ½ sinaasappel (sap) ✤ 2 el frambozenazijn ✤ 4 el slaolie ✤ peper en zout Schil de rode bieten en rasp ze. Doe hetzelfde met de appel. Doe het sinaasappelsap, de azijn en olie bij elkaar en klop op tot een vinaigrette. Doe bij de rode biet en appel. Voeg er ook de pompoenpitten en rozijnen aan toe. Kruid met peper en zout. Doe de rode biet in glaasjes en verkruimel er wat van de feta over. Werk af met een takje dille.

Slacups met krab ✤ 2 blikjes krab ✤ 1 roze pompelmoes ✤ prei of luzernescheutjes ✤ 3 el olijfolie ✤ 1 tl rozepeperkorrels ✤ ½ bosje koriander ✤ peper en zout ✤ kropjes romeinse sla Giet de krab af en laat eventjes uitlekken. Snijd de bovenkant en de onderkant van de pompelmoes. En snijd nu de rest van de schil van de pompelmoes door van boven naar onder te snijden. Zorg dat het witte vel volledig weggesneden is. Neem een kom en houd hierboven de geschilde pompelmoes en snijd de partjes uit de membranen. Vang het sap op. Voeg de olijfolie en rozepeperkorrels toe aan het sap en kruid met peper en zout. Klop op tot een vinaigrette. Doe hierbij de krab en de pompelmoespartjes. Trek de blaadjes van de romeinse sla los en schep hierin de krab. Werk af met wat scheutjes en fijngehakte koriander.

■

Tekst en foto’s Ann Vertriest


38

info

Nieuwe Vlaamse

renovatiepremie De Vlaamse regering keurde onlangs een nieuwe renovatiepremie definitief goed. Vanaf 1 december 2015 kan je de premie opnieuw aanvragen. Daarnaast werd ook een overgangsmaatregel uitgewerkt voor wie voor 1 december 2014 een overeenkomst met een aannemer afsloot. Eigendom Je kan de renovatiepremie zowel aanvragen als bewoner of als verhuurder. Als bewoner moet je een zakelijk recht hebben over de woning. Dit kan zowel het eigendomsrecht, het vruchtgebruik, de erfpacht, de opstal of de erfdienstbaarheid zijn. Als verhuurder moet je de woning verhuren aan een sociaal verhuurkantoor (SVK), voor een periode van minstens negen jaar. Inkomen Als bewoner ben je onderworpen aan een inkomensgrens. Men kijkt naar je gezamenlijk belastbaar inkomen van twee jaar voor de aanvraag. Wanneer je de premie in 2015 aanvraagt kijkt men bijvoorbeeld naar je inkomen van 2013 (aanslagjaar 2014). Dit zijn de grensbedragen: • 40 640 euro voor alleenstaanden zonder persoon ten laste. • 58 050 euro voor alleenstaanden met één persoon ten laste, te verhogen met 3 260 euro per extra persoon ten laste. • 58 050 euro voor gehuwden en wettelijk of feitelijk samenwonenden, te verhogen met 3 260 euro per persoon ten laste. Wanneer de samenwonenden ouder-kind zijn, kijkt men enkel naar het inkomen van wie de premie aanvraagt. Als verhuurder gelden er geen inkomensgrenzen.

Wanneer de samenwonenden ouder-kind zijn, kijkt men enkel naar het inkomen van wie de premie aanvraagt.

Woning De woning, of het gebouw dat je tot woning omvormt, moet in het Vlaamse Gewest liggen. Het goed moet minstens 25 jaar oud zijn, dit kan je navragen bij de


gemeente waar de woning gelegen is. Vanaf 1 januari 2017 moet je woning minstens dertig jaar oud zijn als je voor de eerste keer een renovatiepremie aanvraagt. Is het echter de tweede renovatiepremie (zie verder), dan rekent men nog steeds 25 jaar. Ook appartementen komen in aanmerking. Elke bewoner moet dan wel apart een aanvraag indienen, tenminste als hij of zij aan de voorwaarden voldoet. Dit geldt ook voor werken aan de gemeenschappelijke delen, maar slechts voor dat gedeelte van de totale kosten dat jij betaalt, volgens de vastgelegde verdeelsleutel. Een tweede woning Je mag geen andere woning of kamerwoning in volle eigendom of in volledig vruchtgebruik hebben op de aanvraagdatum, of tijdens de periode van drie jaar voor de aanvraag. De naakte eigendom van een woning (iemand anders heeft het vruchtgebruik) of het bezit van een bouwgrond mag wel. Er bestaan echter enkele uitzonderingen op deze regels: • de andere woning is gesloopt; • de andere woning is op de aanvraagdatum vervreemd (bijvoorbeeld verkocht) en je had er je woonplaats tot je verhuist naar de woning waarvoor je de renovatiepremie aanvraagt; • de andere woning, waarvan jij de laatste bewoner was, werd ongeschikt of onbewoonbaar verklaard. Indien je de woning verhuurt aan een SVK gelden er geen eigendomsvoorwaarden. Renovatiewerken De werken die in aanmerking zijn gegroepeerd in vier categorieën: • structuur: funderingen, draagvloeren, muren en vaste trappen; • dak: werken aan het dakgebinte, dakbedekking, dakgoten en afvoer; • buitenschrijnwerk: vernieuwing van ramen en buitendeuren in de gevels van de woning, waarbij hoog-

39

rendementsbeglazing geplaatst wordt; • technische installaties: centrale verwarming (max. 7 1500 euro), elektrische installatie (3 750 euro) en sanitaire installatie (max. 3 750 euro). Per categorie moet je voor minimum 2 500 euro (excl. btw) aan facturen kunnen voorleggen. Voor de eerste drie categorieën is er geen maximum factuurbedrag. Voor de technische installaties is dit dus wel het geval. Facturen De facturen mogen op de datum van de aanvraag maximaal twee jaar oud zijn. Per categorie moet je voor minstens 2 500 euro (excl. btw) aan facturen kunnen voorleggen. Je mag facturen voorleggen van zowel werken uitgevoerd door een aannemer als facturen van materiaalaankopen voor werken die je zelf hebt uitgevoerd. Als bewoner kan je per aanvraag maximaal uit twee categorieën van werken facturen indienen. Als verhuurder mag je uit de vier categorieën indienen. Voor elke categorie kan je, zowel als bewoner als verhuurder, maar één keer een aanvraag doen. Procedure Je kan de renovatiepremie pas aanvragen na de uitvoering van de werken en en vanaf het ogenblik dat je de woning zelf bewoont of verhuurt aan een SVK. Om de renovatiepremie aan te vragen vul je een aanvraagformulier in. Dit kan vanaf 1 december 2015 bij Wonen Vlaanderen (www.wonenvlaanderen.be). De beslissing volgt binnen de acht maanden na een correcte en volledige aanvraag. De uitbetaling gebeurt binnen de twaalf maanden na de aanvraag.

Je kan per woning twee keer een renovatiepremie krijgen in tien jaar tijd. De tweede renovatiepremie kan je pas ten vroegste één jaar na de eerste aanvraag indienen en ten laatste twee jaar na de eerste aanvraag. Bedrag Het bedrag van de renovatiepremie bedraagt 20 procent of 30 procent van de goedgekeurde facturen (excl. btw) en is voor de twee aanvragen samen maximaal 10 000 euro. Bewoners die een inkomen hebben lager dan 29 000 euro hebben recht op een premie van 3 333 euro per categorie in plaats van 2 500. De maximale premie blijft 10 000 euro.

Je kan per woning twee keer een renovatiepremie krijgen in tien jaar tijd.

Overgangsregeling Indien je voor 1 december 2014 een overeenkomst met een aannemer afsloot, kan tot 1 februari 2016 gebruikmaken van een overgangsregeling. Je kan een aanvraag indienen onder de voorwaarden van het oude stelsel (facturen maximaal drie jaar oud).

■

Tekst Niek De Meester

Meer info Het nieuwe stelsel; https://www.wonenvlaanderen.be/premies/de-vernieuwde-vlaamse-renovatiepremie Het oude stelsel; https://www.wonenvlaanderen.be/premies/de-oude-vlaamse-renovatiepremie


40

Welzijnszorg

Een toekomst zonder armoede “Stel je een mens in armoede voor. Welk beeld krijg je meteen voor ogen? Hoe ziet voor jou een mens in armoede eruit? Ik durf wedden dat de beelden die je krijgt, gaan over mensen die slapen op straat, over onverzorgde moeders type ‘ma Flodder’ of bedelaars aan de kerk,” daagt Daniëlle Colsoul, directeur van Welzijnszorg, uit.

Het aantal mensen dat in armoede leeft, is te groot om het alleen maar met drogredenen te verklaren.

In Vlaanderen leeft elf procent van de mensen in armoede; in België is dat vijftien procent. De situatie van ouderen hierin is verbeterd, toch leeft nog steeds een op vijf senioren in armoede. Bij eenouder-gezinnen is de situatie nog dramatischer: daar gaat het om een op de drie gezinnen. “Dit laatste vooral moet ons grote zorgen baren,” zegt Daniëlle Colsoul. “Een kind op acht leeft in armoede. Die zijn wel onze toekomst. Bovendien zijn deze cijfers een onderschatting. Ze zijn gebaseerd op de Europese armoedegrens die stelt dat een

V.U. Daniëlle Colsoul, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, WZZ-2015-1001

Een toekomst zonder armoede


Geen pech of schuld “Omdat de aantallen zodanig groot zijn, krijgen we een verkeerd beeld over armoede. Zoveel daklozen, bedelaars en ‘ma Flodders’ zie je niet op straat. Armoede zit achter deuren, treft mensen waar je het minder verwacht. ‘Het is allemaal hun eigen schuld’ of ‘ze hebben pech gehad’, hoor je wel vaak als excuus om niets te hoeven te doen. Maar nogmaals, het aantal mensen dat in armoede leeft, is te groot om het alleen maar met die drogredenen te verklaren.” Zonder auto of diepvries “Er is dus iets anders aan de hand. De manier waarop onze samenleving georganiseerd is, houdt mensen in armoede. Enkele voorbeelden... Je hebt geen geld om een auto te kopen. Hoe krijg je het georganiseerd om met drie kinderen op tijd op je werk te geraken als je aangewezen bent op openbaar vervoer? In een stedelijke omgeving is dat nog te doen, eens daarbuiten is dat een enorme klus. De jobs waarvoor je kan solliciteren zijn beperkter; de banen die uitsluitend met een auto te bereiken zijn, kan je uitsluiten. Dit geldt ook voor ziekenhuizen, mutualiteiten, openbare diensten. Zijn zij op een vlotte manier te bereiken? Wie een woning huurt op de privémarkt, is aangewezen op de goede wil van de huisbaas om het huis te isoleren. Dat heeft wel een onmiddellijke impact op de energiefactuur van mensen. Of wat met een gezonde levensstijl? We zijn allemaal overtuigd van het belang, maar enkel de middenklasse kan het zich permitteren. Een programma als start to run. Je hebt niet alleen een uitrusting nodig maar regelmatig sporten past niet in het ritme van mensen in armoede, die bezig zijn met overleven. Er is een organisatie die

BE21 0000 0000 0303

01.AFFICHE-A4.indd 1

alleenstaande met minder dan 1000 euro per maand in armoede leeft. Mensen met een hoger inkomen dan deze grens maar die toch geen geld hebben om een wasmachine of diepvries te kopen wanneer hun exemplaar stuk gaat, lijken me ook geen gezonde financiële ruimte te hebben. Zij zitten niet in de armoedecijfers meegerekend. Om maar te zeggen dat de realiteit nog schrijnender is.”

welzijnszorg.be

9/07/15 10:56

41

gezond en lekker leert koken voor vijf euro. Hoe goed bedoeld ook, dit gaat ervanuit dat een gezin over een diepvries beschikt en in een keer grote hoeveelheden kan kopen. Ook dat is niet de realiteit van mensen in armoede.” Oorzaken van armoede “Deze voorbeelden geven aan dat armoedebestrijding meer is dan noodhulp en voedselpakketten leveren. Hoe nodig dit ook is, daarmee geraken mensen niet uit armoede. En je kan geen goede en gezonde samenleving hebben zolang er armoede is. Daarom voert Welzijnszorg jaar na jaar campagne om de armoede structureel uit de wereld te helpen. In de campagne van dit jaar focussen we op de oorzaken van armoede. Onze campagne heeft drie dimensies: een goede mobiliteit voor iedereen. Dat houdt ook toegang tot werk en tot sociale voorzieningen in. Degelijk en betaalbaar wonen is onontbeerlijk voor een leven zonder armoede. En drie is een gezonde leefomgeving.”

Leven in armoede Angelino: “Wij woonden in een huis van de huurmarkt maar dat was totaal niet in orde. De vloer zakte in. De elektriciteitsdraden lagen er open en bloot en de kamers waren ijskoud. Het waaide even hard binnen als buiten. Het huis was totaal niet goed maar we betaalden wel een serieuze huishuur van rond de 600 euro per maand. Bovendien was dat huis ook veel te klein voor een gezin met vijf kinderen. We moesten allemaal samen slapen. Ik hoef niet rijk te zijn, ik zal dat ook nooit zijn tenzij ik de lotto win. Maar als we iedereen kunnen betalen en mijn kinderen hebben het goed, dan ben ik een gelukkig mens.”

Hoe kunnen mensen steunen? “Eerst en vooral door over armoede te praten en door je te informeren. Ga niet mee in gesprekken als ‘mensen in armoede zijn profiteurs’ of ‘het is hun eigen schuld’. Geef tegengewicht door te zeggen dat niemand droomt van een toekomst in armoede. Nodig mensen uit van een project dat aan armoedebestrijding doet. Of vraag aan je trefpunt dat zij dit organiseren. De actie Soep op de stoep is geen voedselbedeling, wel een actie om geld in te zamelen voor projecten die mensen in armoede helpen. Je kan deelnemen aan sportactiviteiten en je laten sponsoren voor het goede doel of je kan een schenking doen aan Welzijnszorg. Op die manier draag ook jij je steentje bij om leeftijdsgenoten, maar ook anderen, in armoede een beter leven te gunnen.”

■

Katrien Vandeveegaete Giften voor Welzijnszorg zijn welkom op BE21 0000 0000 0303 met gestructureerde vermelding +++201/1000/01185+++

© Layla Aerts


42

mijn passie

Mijn dorp van toen van onder het stof gehaald “Waarom ben je dan geen houthandelaar of paardenkoopman geworden zoals je vader en je grootvader? Je deed als klein ventje - “Jeankemenneke” zoals je roepnaam was in het dorpniets liever dan met de houthakkers het Meerdaalbos intrekken en met verrukking kijken naar de oersterke trekpaarden die een boom versleepten, zo dik als je vader groot was. Je was niet weg te slaan van die prachtige Brabanders Jules, Polle, Charlotte…en je eerste groet ’s morgens voor het ontbijt was voor hen! Dat lees ik toch in jouw pas verschenen boek, Leven als God in Blanden.”

J

Leven als God in Blanden 38 euro, Info: [email protected] tel. 016 40 13 06 [email protected] tel. 016 40 24 74.

ean Binon (°1941) glimlacht in zijn lichtgrijs baardje. Blijkbaar had hij andere dromen in zijn jongenshoofd dan een stoer beroep. “Ik ben in de dorpscultuur van Blanden grootgebracht en heb er in geleefd. Ons dorp was onze hele wereld. Nu is de hele wereld ons dorp. Maar toen bewogen wij ons in die kleinere kring. Wallonië lag vlakbij en via de tramlijn aan de Naamse Steenweg waar mijn geboortehuis Château de Namur lag kwamen er nogal wat Franstaligen over de vloer. Er werd bij ons Blannes Frans en Waals gesproken en af en toe een beetje ABN. Iedereen kende iedereen, we wisten alles van elkaar. Belangrijk was dat iedereen in Blanden dezelfde taal sprak, wat iedereen op een zekere voet van gelijkheid stelde. Een begrip dat men in het Frans communauté de répertoire noemt. Zeg maar, gezamenlijke waardeschaal, vertrouwde tradities en leefgewoonten. Ik wou, al jaren terug, die dorpsfamiliecultuur beschrijven omdat dit immaterïele erfgoed anders verloren gaat. Er is al zoveel van wat mijn ouders en grootouders verteld hebben de eeuwige mist ingegaan en da’s jammer. We hebben in ons allemaal een mentaal, cultureel, taalkundig erfgoed. Als we dat niet neerschrijven, is het voor altijd vergeten. Ik wil, via het boek dat nu eindelijk klaar is, al die levensechte verhalen zo goed mogelijk bewaren en doorgeven aan de volgende generaties. Dat leek me een zinvolle taak. Zo kwam ik op het idee om een mentaliteitsgeschiedenis van mijn dorp in kaart te brengen. In de jaren zestig kwam een Franse historicus daar mee voor de pinnen. Geschiedschrijving is niet alleen berichten over politiek en economie en


instituties, maar ook over de mentaliteit van de mensen in het dagelijks leven, over hun gevoelens. In de grote geschiedenis zoeken naar de kleine verhalen. Ik heb in Blanden ook gezocht naar de kleine verhalen van de mensen, naar hoe ze leefden, waar ze van droomden, welke waarden en normen hun leven richting gaven. Het is ongemeen verrassend om dat niet zo verre dorpsverleden van 1945 tot 1975, met vandaag te vergelijken. Ik koos die periode omdat ik die ook zelf heel bewust als kind en volwassene heb meegemaakt. Een kleine vergelijking. In die periode werkte een kwart van de actieve bevolking in de landbouw, nu nog nauwelijks twee procent. En die twee procent produceert nu meer dan het kwart van vroeger door de nieuwe methoden en machines. Bijna elk dorp was destijds een landbouwdorp. In Blanden had elke boer vijf hectare grond, mijn grootouders hadden er tien en de grootste boer had twintig hectare. Er waren evenveel trekpaarden als boeren. Nu hebben we hier nog één boer met 75 hectare grond en 350 runderen. In mijn tijd had de dorpsschool vijf leerkrachten. Nu is dat schooltje een kmo met dertig personeelsleden!” De geur van paarden en van vers hout “Ik heb in het boek mijn familieleden gebruikt als kapstok om iets anders te beschrijven. Mijn moeder was onderwijzeres, zo had ik de gelegenheid om het onderwijs te beschrijven. Mijn vader was dirigent van de fanfare, ook houthandelaar in een dorp waar zoveel mensen van het bos leefden. Mijn grootvader was paardenhandelaar, boer en ook een beetje stationschef. Een kapstok om over mijn dierbare trekpaarden te schrijven. Tussen de twee oorlogen was de export van de trekpaarden even belangrijk als de export van de metaalindustrie en de koolmijnen samen! Dat is helemaal voorbij sinds de tractor in de jaren vijftig zijn intrede deed. En neen, ik ben geen ruiter geworden hoezeer ik ook verzot was op paarden. Ik heb ze verzorgd en ik reed mee met hen het bos in, genoot urenlang van hun sterke, gevoelige aanwezigheid. Mijn moeder hield ook veel van paarden,

43

die liefde heb ik dus geërfd. Ik ben als kind nog mee geweest naar de prijskampen in Brussel op de Heizel. Een massa volk en de koning die de prijzen uitreikte.” De fanfare als startschot “Wij zijn altijd heel gelukkig geweest in Blanden. Mijn vrouw, Agnes Diddens, woont hier ook graag. Toen vader veel te jong stierf, erfde ik een stuk grond mooi gelegen tussen Meerdaalwoud en Heverleebos. Dit was mijn biotoop. Toen we hier in ons nieuwe huis kwamen wonen, konden we vanuit ons venster de kamer zien van de Château de Namur, waar ik geboren ben. Door de fusie van de gemeenten heeft elke gemeente apart iets van zijn identiteit verloren… geen eigen burgemeester meer, geen eigen pastoor, ook in de schoolgemeenschappen voel je die schaalvergroting, niet altijd zo positief. Maar mijn eerste schrijfsel rond de mensengeschiedenis van Blanden, ging over de fanfare. Ik was acht toen ik in de fanfare begon en heb meegespeeld tot ik 28 was. Ik had zo van die pittige repetities genoten dat ik die plezante verhalen absoluut op papier wilde zetten. Het werd een bundeltje van veertig pagina’s en het werd graag gelezen. Toen dacht ik, dit wil ik ook voor Blanden doen, de verhalen van en over de mensen van het dorp mét een bescheiden woordenboek erbij van het Blandens dialect. Tijdens mijn job aan de universiteit kon ik me daar slechts met mondjesmaat mee bezig houden, maar mijn droomproject is stilaan gegroeid. Als universitair heb je drie opdrachten: onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening. Met onderwijs en onderzoek had ik in mijn voltijdse opdracht de handen vol. Pas als emeritus vond ik tijd om mijn expertise in lexicografie te gebruiken voor het Blandens woordenboek. Ik vind dialect iets waardevols. Jammer dat het ongemerkt aan het verdwijnen is. Niet overal, maar toch. De typische klankkleur en de beeldrijkdom vervagen, maar je hoort nog altijd van ver of je bijvoorbeeld met een West-Vlaming of met een Antwerpenaar te doen hebt. Dialect is niet alleen een kwestie van woorden: in ’t Mechels klinkt het zus, in het Blannes zo.’t Is ook een kwestie van woordbetekenissen. Simpel Blannes voorbeeld: ‘d’ander’ heeft bij ons drie betekenisssen: 1. Homo ‘hij is voor d’ander’. 2. De oppositie ‘d’ander zen d’r oan’. En 3. De Eerste Wereldoorlog ‘den andere oorlog’.”

Om niet te vergeten van waar we komen “Met dit toch wel jarenlange, maar voor mij uiterst leerzame, werk wou ik de mensen van mijn dorp hun identiteit teruggeven die door de fusie toch wat vervaagt. Ik wou ook bijdragen tot een steviger affectief klimaat en een stem geven aan de vele mensen die nooit hebben kunnen studeren, heel hard moesten werken en nooit erkenning kregen. Met de verhalen wil ik de mensen van toen doen herleven.”

■

Hilde Masui-Wenderickx

“Mijn liefde voor paarden is al jong begonnen. In september 1945 mocht ik mee met tante Wis achter op de fiets naar Leuvenkermis. Ik, dolgelukkig, maar wat bleek? Op de echte paarden en pony’s mocht ik niet zitten. Daar was ik nog te jong voor! Ah zo! Dan wou ik op niets anders zitten en zijn we onverrichter zake terug op de fiets naar Blanden gereden. Dat feestje heeft tante Wis geen cent gekost!”


44

met de kleinkinderen

Op stap met

Shaggy en Sherry

Ooit al van de zondagse Konijnenmarkt in Mol gehoord? Sinds kort is de konijnenfamilie er uitgebreid met twee guitige exemplaren. Shaggy en Sherry vermaken het jonge volkje met een spannende zoektocht naar de schat van de Baron. Voor de zes kleinkinderen van moeke Maria en vake Johan werd het een mooie dag vol speel-, puzzel- en wandelplezier.

“K

rijgen we echt allemaal zo’n blauwe rugzak?” Stien (8) is al in de wolken en de zoektocht is nog niet eens begonnen. “Wat weegt die zwaar”, roept Robbe (6). Vake Johan wikt en weegt en kijkt vragend naar Anja van de toeristische dienst die de rugzakken uitdeelt. “Hij zit vol met materiaal dat je nodig hebt voor de opdrachten onderweg. Als je alles hebt opgelost, heb je de codecijfers waarmee je het slot naar de schat kan openen. Veel plezier!”, zegt Anja en stuurt dan het gezelschap op pad.

Uiteindelijk beslist vake door van elk potje een likje te nemen en te beslissen dat hij overal zout heeft geproefd.

“Misschien is Hasse (2) nog te jong voor deze zoektocht?”, twijfelt moeke nog. Maar dat laat de kleine spruit zich niet zeggen. Resoluut gaat ze voorop. Samen met Kasper (3) zal ze op de stoep de spijkers zoeken die de weg wijzen. En reken maar dat de twee hun taak ernstig nemen! Spelen en leren Bij de eerste opdracht kunnen de kinderen al meteen hun energie kwijt. In de thematuin Moldersbok ligt een grasveld waar ze tikkertje mogen spelen: ze moeten proberen om de konijnenstaart die ze uit hun rugzak hebben opgediept, bij elkaar te vangen. “Maar moeke heeft mijn staart met een knoop vastgebonden! Die krijgt toch niemand los!”, roept Ella (7). Inderdaad, dat was niet zo slim van moeke. Rhode (9) heeft intussen meer aandacht voor een Hobbithuisje dat met een stevig slot is vastgemaakt. Ernstiger wordt het bij het wolwashuisje waar de Mollenaars vroeger de wol van hun schapen kwamen wassen in het heldere

Ò


46

met de kleinkinderen

water van de Nete. “Pff, dat is een moeilijke”, zucht Robbe (6) als hij zijn hoofd breekt over wie de sopwaëkers zijn. “Dat is de spotnaam voor de inwoners van Mol”, weet vake. “Omdat ze de wol in het water sopten.” Ook het eerste cijfer van de code is nu binnen. Bij de watermolen even verderop wacht hen nog een moeilijke klus. Dit keer over dieren die in en rond de Nete wonen. “Wat is een schaatsrijder?”, vraagt Rhode. Hij denkt al aan schaatsen op het ijs in de winter. “Dat is een insect met lange poten waarmee hij over het water kan schaatsen”, helpt moeke hem uit zijn droom. Intussen heeft Stien bij de kleine Hasse alle plaatjes op de juiste plaats gelegd. Groene kikkers, een snoek, weidebeekjuffers… “Ik wist niet dat hier zoveel dieren woonden”, zegt ze verbaasd. Kleine opdracht, grote gevolgen Stilaan verlaten ze de groene wandelweg langs de Nete en komen ze in het drukkere dorpscentrum. Aan de waterpomp houden ze halt. De pomp doet het al jaren niet meer maar gelukkig plaatste de gemeente

een modern exemplaar waar ze even hun dorst kunnen lessen. En dat blijkt nodig want bij de volgende halte is er een proefopdracht. De kinderen vinden elk een potje met witte korrels in hun rugzak. Zout of zoet, wie proeft wat? De meningen zijn verdeeld, zodat er even flink gediscussieerd wordt want afhankelijk van het resultaat moeten ze de wandeling naar links of rechts verderzetten. Uiteindelijk beslist vake door van elk potje een likje te nemen en te beslissen dat hij overal zout heeft geproefd. Gelukkig heeft hij het bij het rechte eind, vinden ze de twee resterende codecijfers en komen ze weer aan in Moldersbok. De zoektocht wijst nu naar een van de Hobbithuisjes. Zou de schat van de Baron dan toch hier verborgen zijn? Is dat even spannend als Rhode en Robbe de code kraken. “Bijna net zo spannend als een dagje met alle kleinkinderen op stap gaan”, lacht moeke, blij dat ze zonder ongelukken de finish hebben gehaald.

■

Info/Praktisch: locatie, De Shaggy & Sherry wandelzoektocht (+ 3 km) is verkrijgbaar bij de toeristische dienst van Mol, Markt 1A, 014 33 07 85, www.toerisme.gemeentemol.be. Open van maandag tot vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 16.00 uur (wintermaanden, in de zomer ook open op weekend- en feestdagen) Prijs: 2 euro per deelnemend kind, opdrachtenschrift, cadeautje en bruikleen rugzak inbegrepen. Reservering van de rugzakjes is aangewezen.


Tekst Suzanne Antonis Foto’s Lieven Van Assche

uit

47

Hollands oudste stad De Damiatebrug was vroeger een loopbrug.

Cees Buddingh schreef in zijn Ode aan Dordrecht “… Dordt is niet alleen de rivier met al wat erop en eraan hoort, maar een brok atmosfeer, een klimaat, waarin je misschien wel geboren moet zijn om er blijvend te kunnen ademen.”

Brussel > Dordrecht: 135 km

Tom de Groot, stadsgids en Dordtenaar in hart en ziel, neemt ons mee door zijn Dordrecht of kortweg Dordt. We starten onze wandeling aan het VVV op de Spuiboulevard. “Deze gracht liep vroeger rond de stadsmuur. Daar voorbij was niets dan water. Door de Tachtigjarige Oorlog was er geen geld om het land te ontginnen en dus bleef het braak liggen tot 1650. Toen begon men pas in te polderen. Na de Reformatie hadden de Calvinisten het hier voor het zeggen. Zij moesten veel goede werken doen om het na hun dood goed te hebben. Vooral de rijken waren daar mee bezig. Zoals de heer Lenghen, een groot ondernemer. Hij stichtte het Lenghenhof voor vrouwen boven de vijftig jaar met een goed gedrag maar zonder kapitaal. Dit is nog steeds de enige bestaande stichting, alle andere hofjes gingen naar de gemeente. De Stichting Lenghenhof is ontzettend rijk en beslist wie er in de huisjes komt. Er bestaat een wachtlijst van 99 kandidaten. De vrouwen betalen geen huur, alleen een kleine onkostenvergoeding voor verwarming en elektriciteit. Ook het onderhoud van de gebouwen en de tuin wordt door de Stichting betaald. Je zit hier midden in de stad en woont toch lekker rustig. Er is slechts een nadeel: om tien uur gaat de deur dicht en mag er geen man meer op het terrein zijn. En geloof mij, er is veel sociale controle! De hofjes doen denken aan de begijnhoven doch deze vrouwen moesten geen belofte van armoede

afleggen. In de Regentenkamer hangt nog het oude goudleerbehang uit 1725. Deze kamer gaat slechts één dag per jaar open, op Monumentendag, omwille van de luchtvochtigheid. De Stichting bezit nog steeds heel veel landerijen rond Dordrecht die aardig wat opbrengen. Hebben ze geld nodig, verkopen ze gewoon een stukje land.” 88 huisjes Wanneer je vroeger een eigen bedrijf wou beginnen binnen de Metselaarsgilde moest je als meester-gezel een proefwerk maken. Pas dan kon je meester worden. Deze 88 Dordtse proefwerkhuisjes vind je nog steeds intact, verspreid in de stad. Ze hebben allemaal dezelfde sierlijke gevel. De huisjes zijn smal omdat je belasting betaalde op de breedte van je huis. De smalste woning is slechts 1,80 meter breed. In de jaren zeventig werd veel historisch erfgoed platgegooid om plaats te maken voor nieuwe modernere woningen. Niet altijd een architecturaal succes. Nu moeten alle aangekochte woningen opnieuw in de oude staat worden hersteld. Het Arend Maartenszoonhofje met 38 huisjes werd gesticht in 1625 door Arend Maartenszoon, een ontzettend rijk man. In de binnentuin staan drie prachtige platanen, de grootste is driehonderd jaar oud.

Ò


48

uit

In de Hofjes gaat de deur om 22.00 uur dicht. Dan moeten alle mannen eruit!

In het stadhuis vind je een monument voor de gedeporteerde joden.

Tom de Groot: “In eerste instantie waren deze woningen bedoeld voor de weduwen van de mannen die stierven in de Tachtigjarige Oorlog. Het Hofje was in handen van de familie tot in 1973. Nu is het eigendom van de gemeente die het helemaal moderniseerde. De bewoners moeten alleenstaand zijn en er mogen geen kinderen wonen. In de Regentenkamer die tot het Museum behoort, hangen de portretten van de familieleden van de stichter. Ze bezit ook een prachtige plafondschildering van Arnold Houbraken.” Verderop in de Museumstraat ligt het Dordrechts Museum, onlangs helemaal vernieuwd. Het is een van de oudste musea van Nederland. Je vindt er o.a. werken van Van Gogh, Karel Appel, Ary Scheffer en Jan van Goyen.

Theologische twist Tom De Groot: “Het gebied dat we nu betreden, behoorde tijdens de middeleeuwen tot het Augustijnenklooster. De vroegere kloostertuin is nu een prachtige groene zone. Het Hof is een zeer belangrijke plaats voor Nederland. De koning ondertekende hier onlangs opnieuw een pamflet dat hij de rechten van de grondwet zal eerbiedigen. In 1572 vond hier een belangrijke bijeenkomst plaats van afgevaardigden van de Hollandse steden die in opstand kwamen tegen de Spaanse koning Filips II. Hun besluit leidde tot de Onafhankelijke Republiek der Nederlanden. Ook Prins Marnix van Aldegonde, toentertijd burgemeester van Antwerpen, was erbij. De oude rechtbank staat hier al vierhonderd jaar. Op deze plek vond de Synode van Dordrecht plaats. Honderd predikanten vergaderden een half jaar lang over de grondslagen van het Gereformeerde Geloof. Aan de oorsprong hiervan lag het conflict tussen twee theologen. In de Bijbel staat dat bij je geboorte al bekend is of je later naar de hemel of de hel gaat. Gommarus beaamt dit, Arminius ontkent. Prins Maurits liet het oplossen door een internationale vergadering in 1618. Gommarus kreeg gelijk. De ‘Dordtse Leerregels’ is nog altijd een van de drie Formulieren van Eenheid in de protestantse Kerk. De andere twee zijn de Nederlandse Geloofsbelijdenis (de Leer van Calvijn) en de Heidelbergse Catechismus.” De Voorstraat behoort tot de dijk van

Deze gevels werden allemaal verplaatst.


49

brailleliga Nederland. Door het plaatsen van vloedschotten kan de Voorstraat bescherming bieden tegen een waterstand van maximum 3,6 meter. Als zeedijk is hij nog steeds even hoog als rond 1900 en bijgevolg zestig centimeter te laag. De Voorstraat is het hart van de stad. Je kan er windowshoppen, genieten van een uitgebreide high tea, zonnen op een terrasje, cadeautje meepikken… en verrast worden door verborgen plekjes. Zoals de oud-katholieke schuilkerk S. Maria Maior, verborgen tussen twee panden achter een lommerrijke voortuin. Tom De Groot: “In de zeventiende eeuw riep de Leuvense professor Cornelius Jansenius namelijk het Jansenisme in het leven. Dit resulteerde in het oud-katholicisme. Jansenius wilde zich niet afscheuren van de katholieke kerk maar een aantal dogma’s accepteerde hij niet: de onfeilbaarheid van de paus, de onbevlekte ontvangenis van Maria en het celibaat.” Drierivierenpunt “In 1883 bouwt de staat bij de Taankade opnieuw de eerste katholieke kerk, een zogenaamde Waterstaatkerk. Vroeger was dit de piratenkade. De kapers van de West-Indische Compagnie hadden er hun optrekje. Ze bezaten een officiële ‘Kaapbrief’ en mochten dus Spanjaarden, Portugezen en zelfs Engelsen aanvallen omdat we daarmee in oorlog lagen. Doch in de praktijk waren het piraten. Later werd de beruchte Piet Hein een van onze grootste admiraals. We staan hier aan een van de vier jachthavens van Dordrecht. Via de Kuipershaven komen we uit op het drierivierenpunt. De Noord gaat naar Scandinavië, de Oude Maas naar de Noordzee en de Beneden Merwede naar Duitsland. Hier komen per jaar 250 000 schepen langs. Een bijzonder druk vaarpunt maar heerlijk om ’s zomers te vertoeven. Het schilderij op de Groothoofdspoort werd gemaakt door een Belgische kunstenaar. De Maagd van Dordrecht houdt een palmtak in de hand, een symbolisch gebaar. Wanneer je een palm in de grond steekt, groeit die door. Net als Dordrecht dat er steeds weer bovenop komt!” Naast de poort bevindt zich nog de gevangenis voor wie de dag nadien werd opgehangen. In het water stond een eilandje met zeven galgen, drie van de gemeente en vier van de staat. Vandaag is deze plek een kunstenaarsoord. De woningen aan de Kuipershaven waren heel ruim. Ze liepen van de ene kant van de straat naar de andere kant met een tuin in het midden. In de Wolwevershaven liggen alleen museumschepen. In deze buurt bevonden zich veel suikerraffinaderijen. Het suikerriet werd ingevoerd uit Suriname en hier geraffineerd. Suiker was ontzettend duur en alleen maar voor de gegoede stand. De armen moesten het met honing stellen. Aan de Nieuwe Haven vinden we het Huis van Gijn. Simon van Gijn was een man met een visie en een hartstochtelijk verzamelaar. Prenten, wapens, meubels, zilver, zelfs speelgoed kreeg een plaats in zijn huis. De kamers liggen er nog net zo bij als toen hij ze achterliet.

stichting voor de blinden

Leven zonder te zien... met uw hulp Steun personen met een visuele handicap, tijdens uw leven of zelfs nadien via een legaat of een opgedragen fonds. De Stichting voor de blinden informeert u in alle discretie. T. 02 533 33 19 [email protected] Stichting van openbare nut van de Brailleliga voor hulp aan blinde en slechtziende personen.


50

uit Met een fluisterboot rondvaren in de Biesbosch is zalig.

De toren van de Grote Kerk staat 2,5 meter uit het lood.

Tom De Groot: “Dit museum mag je niet missen. Ik kwam er al drie keer met mijn eigen kleinkinderen. Ze vinden het oude speelgoed te gek!” Op de hoek van het stadhuis merk je een zwarte steen op waarop staat ‘Je moet het je kinderen vertellen’. Een monument dat verwijst naar de 221 joden die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn afgevoerd. Het vervolg lees je in het stadhuis. Wanneer je de Voorstraat uit loopt, kan je niet naast de Grote Kerk kijken. Ze bezit een prachtig interieur. Haar toren staat 2,5 meter uit het lood maar werd gestabiliseerd. De boom in! Nationaal Park De Biesbosch is maar liefst elfduizend hectare groot en ligt op nauwelijks vijf kilometer buiten de stad. Hier snuiven de Dordtenaren hun portie zuivere lucht tijdens het weekend. Ze komen er wandelen, bootje varen, ravotten en lunchen op het zonneterras van het

bezoekerscentrum. Een tochtje met de fluisterboot tussen de voormalige griendakkers, een landschap met knotwilgen langs een greppel, is heerlijk, zelfs in de herfst. Na Allerheiligen vaart hij niet meer uit tot maart. Alle wilgen werden met de hand geplant voor de houtproductie. Van dit wilgenhout maakt men hamerstelen, schopstelen, stoelpoten, beschoeiingen… Het rijshout of dunne jaarhout dient voor manden. De Biesbosch is het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa met een gemiddeld getijdenverschil van tachtig centimeter. Met de fluisterboot vaar je langs de kreken en wilgenvloedbossen en spot je ijsvogels, blauwe reigers en beversporen. Toen er veel vraag was naar het griendhout werkten hier drieduizend mensen. Het griendhuisje beschermde de griendwerkers tegen het soms snel opwassende water. Waren ze te laat, konden ze nog snel de boom in.

■

Tekst en foto’s Chris Van Riet

Info ✤ VVV Dordrecht, Spuiboulevard 99, Dordrecht, Nederland. 0031 (0)900 4636888, www.vvvdordrecht.nl, www.holland.com. ✤ Bij het VVV kan je een brochure ophalen met de stadswandeling. ✤ Iedere zondagmiddag zijn de winkels open, iedere eerste zondag van de maand ook de antiekwinkeltjes.


51

W

in

nu

!

Gezond de winter door met...

ach

be

t niet ,

g

jd

-tablet / ✹ T L E fti

1 SM

dE ZonnE-vitaMinE ! Vo o r l k e l e e e

!

l

e

Si si m p

ffen

1 SM

12 - 60 j.

e

60+ j.

1000 800 400 600

S i m p l e et e ffi

0 - 12 j.

S i m p e l e n d o e ltr

800 400 600

ce 600

DANT / N O F ✹ p.

ca

m

400 600 1 co

Bij uw apotheker

www.vistalife.be

d

ablet /allEn ! t EssEntiEEl voor T ✹ EL

1000 800 400 600 2000

âg

e

1 com

✹

AVALER / à ✹ p.

verhoogde om te starten OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015 behoeften bij groot tekort

Sudoku

52 kruiswoordraadsel balspel 11 appelwijn 12 interest 14 herfstbloem 16 bakplaats 17 reisdeken Kruiswoord 24 ten laatste 25 afzender ë 20 nominaal 21 resultaat 23 oostnoordoost amplitudemodulatie 29 ongebonden stijl 31 kerkgebruik 33 overal 35 steeds HORIZONTAAL oornaamwoord 39 bij het genoemde 41 wildebeest 8 1 ovale vorm 6 balspel 11 appelwijn 1240 enzovoort interest 14 herfstbloem 16 bakplaats 42 gegeHORIZONTAAL apachtige massa 47 beneden 49 voorval 53 dividend (afk.) 1 17 reisdeken 19 rivier in Italië 20 nominaal 51 waterhoogte 21 resultaat 23 oostnoordoost 24 ovale vorm ten 6 balspel 11 appelwijn 14 herfstbloem 16 bakplaats 17 reisdeken laatste 25 afzender (afk.)12 interest 26 ton 2859 remvloeistof amplitudemodulatie 29 ongebonden l9 rivier 56 voegwoord 57 dameskledingstuk 62 durf 63 onvriendein Italië 20 nominaal 21 resultaat 23 oostnoordoost 24 ten laatste39 25 afzender stijl 31 kerkgebruik 33 overal 35 steeds 37 onbepaald voornaamwoord bij 5iets 3 uitroep van vreugde 67 carnavalsgroet 69 keukengerei 70 iemand die35 steeds afk.) 26 ton 28 amplitudemodulatie stijl 31 kerkgebruik 33 overal het genoemde 40 enzovoort29 ongebonden 41 wildebeest 42 gegevens 43 fel 45 papachtige nstonds 72 Aziatisch paardhert. 5 7 onbepaald voornaamwoord 39 bij het genoemde 40 enzovoort 41 wildebeest 42 gegemassa 47 beneden 49 voorval 51 waterhoogte 53 dividend (afk.) 55

Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen.

slaapmeubel 56 voegwoord 57 dameskledingstuk remvloeistof 62 durf 63 vens 43 fel 45 papachtige massa 47 beneden 49 voorval 59 51 waterhoogte 53 dividend 7(afk.) onvriendelijk 65 balie 66 uitroep van vreugde 67 carnavalsgroet 69 keukengerei 5 slaapmeubel 56 voegwoord 57 dameskledingstuk 59 remvloeistof 62 durf 63 onvriendezelfde 3 heidemeertje 4 ouderraad 5 inwendig orgaan 6 rustig 7 uitgesloten 70 iemandvan die iets laat zien67 carnavalsgroet 71 aanstonds 72 Aziatisch paardhert. ijk 65 balie 66 uitroep vreugde 69 keukengerei 70 iemand die8 iets 9 eid 8 fotografische term 9 gedorste graanhalmen 10 oranjerood kleurmidaat zien 71 aanstonds 72 Aziatisch paardhert.

9 7 8

4

9

6

3

2

4 2 8 6 3 VERTICAAL Amerikaanse ruimtevaartorganisatie 15 ijssoort 17 Italiaans gerecht 18 Bij1 propvol 2 hetzelfde 3 heidemeertje 4 ouderraad 5 inwendig orgaan 6 rustig 8 vliegende schotel3 heidemeertje 22 opening 25 sieraad 27 deel van een tuin 29 plaats in 7 3 propvol 2 hetzelfde 4 ouderraad 5 inwendig orgaan 6 rustig 7 uitgesloten 7 uitgesloten aansprakelijkheid 8 fotografische term 9 gedorste graanhalmen aansprakelijkheid 8 fotografische term 9 gedorste graanhalmen 10 oranjerood kleurmidorens 31 lang en slank 32 plaats in Zuid-Korea 34 Bijbelse figuur 36 ten 10 oranjerood kleurmiddel 11 tegen 13 Amerikaanse ruimtevaartorganisatie 1 9 5 del 11 tegen 13 Amerikaanse ruimtevaartorganisatie 15 ijssoort 17 Italiaans gerecht 15 ijssoort 17 Italiaans gerecht 18 44 tanden Bijbelse figuur 21 kiezen vliegende schotel 22 ) 38 ogenblik 42 nadien 43 hefboom en 46 iemand die18 Bijop © DENKSPORT PUZZELBLADEN belse figuur 21 vliegende schotel 22 opening 25 sieraad een tuin3129 plaats in opening 25 sieraad 27 deel van een tuin 29 plaats in27 deel Portugalvan 30 alvorens 8 directeur 50 boerenbezit 52 Europese taal 54 donkere kamer 56 wal 58 verPortugal 30 alvorens 31 lang en slank 32 plaats in Zuid-Korea SUDOKU lang en slank 32 plaats in Zuid-Korea 34 Bijbelse figuur 36 34 Bijbelse ten name vanfiguur (afk.) 36 ten el 60 hondenras 61 deel van 43 een fototoestel 62 rivier inkiezen Rusland 38 ogenblik 42 nadien hefboom 44 tanden en kiezenen 46 iemand die op64 plaagname van (afk.) 38 ogenblik 42 nadien 43 hefboom 44 tanden 46 iemand die op Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten één keer koopt 70 Turkmenistan 48 directeur 50 boerenbezit 52 taal Europese taal 54 kamer donkere56 wal 58 verterm 68 muzieknoot (in internetadressen). krediet kooptkrediet 48 directeur 50 boerenbezit 52 Europese 54 donkere voorkomen in alle kolommen, in alle rijen en in

VERTICAAL

kamer 56 wal 58 61 deel verpakkingsmiddel 60 hondenras 61 deel van een 64 plaagpakkingsmiddel 60 hondenras van een fototoestel 62 rivier in Rusland elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes. fototoestel 62 rivier in Rusland 64 plaaggeest 66 tennisterm 68 muzieknoot geest 66 tennisterm 68 muzieknoot 70 Turkmenistan (in internetadressen). 1

2

4 6 703 Turkmenistan (in5internetadressen). 1

2

3

11

124

33

34

31 30

26

47

48

51

52

48

49

53

53 57 63

64

59

67

45 50

50

55

55 61

56 62 66 62

61 69

68

38

45

49

54

60

65

60

65

64

54

59

58

37

44

44

32

41

41

43

43

28

32

70

66

71

72

69

68

✤ Wie kan de bergen op in Sankt Moritz? Regina Soetens uit Vichte. ✤ Wie ontdekt een groot meesterwerk in De pop? 15 Berthe Keuppens-Besters uit Essen, Michel Migom uit Wondelgem, Christine Gevaert uit Waasmunster. 682143597 4 9 1 7 5 2 3 8 6 ✤ Wie herkent zichzelf misschien in Ik was jong en leefde in Congo? 573869412 1 5 6 4 3 7 8 2 9 Rita Drossart uit Hoegaarden, Roger De Ruyver uit Zottegem, Arnold 724981635 Nevens uit Dendermonde. 839526741 9 4 5 2 7 8 1 6 3 ✤ Wie is ontroerd na het lezen van Het (buiten)gewone leven van 267314958 28 3 1 8 6 9 5 2 7 4 Frank Derrick, 81 jaar? Annette Kinet uit Oudenaarde, Maria Van Ranst uit Wilrijk, Lisette Tas uit Westmalle. ✤ Wie voelt de spanning stijgen in De mythe van Methusalem? Jozef Van Gucht uit Lippelo, Monique Rutten uit Oudenaarde, Achiel Dewulf 38 uit Oostakker. ✤ Wie wordt veel wijzer met MAS is meer? De Coninck uit Merksem, Jeanne Moons uit Helchteren, Carlos Meire uit Gent. ✤ Wie zit al op hete kolen met 20 x Groothertogdom Luxemburg? 46 René Laermans uit Herselt, Mia Vandenbroecke uit Kruishoutem, Jan Cremie 46 uit Hever, Rita Beuls uit Hoogstraten, Paul Noppe uit Sint-Eloois-Winkel. ✤ Wie wil dadelijk zijn koffers pakken met 20 x logeren en genieten in Nord-Pas-de-Calais? 56 Adrien Vanderheeren uit Izegem, Frieda Verdru uit Loker, Roger Matthys uit Evergem, Lisette De Jonghe uit Schelle, André Viaene uit Diksmuide. ✤ Wie kan vast geen keuze maken uit Het grote reisboek Europa? M. Eulaers uit Kontich, Henriette Coene uit Oostende, Rosa Van Wesemael uit Wilrijk. ✤ Wie kan vertrekken met de Grand Tour of Switzerland? Louisa Buermans uit Antwerpen, Georgette Verdonck uit Wilrijk, M.J. Polfliet uit Sinaai, Els Swennen uit Bocholt, Chantal Bogaert uit Brasschaat, Lisette Winne uit Oostende, Mia Bloemen uit Neerpelt, Wyckmans uit Kontich, Willy Putzeys uit Geel, Jeannine Van Loey uit Moerzeke. 15

23

27

37

40

42

27

Winnaars kruiswoord oktober 2015

10

19 22

36

40

9

23

31

35 36

39

39

58

18

26

35

8

19 22

30

29

10

14

18

25

29

9

7

13

21

25

8

14

17

21

24

52

6

12

17

20

47

5

13

16

34

7

70

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

71

29

14

72

38

35

72 41

1

57

39

11

10

70

Oplossing september: loodwit Antwoord op de extra vraag: sgraffiti

Oplossing kruiswoordraadsel DECEMBER©2015 DENKSPORT PUZZELBLADEN 29

E

I

V

O

C

I 14

D

E

R 72

O

V

E

N

N

O

M

T

L

R A

V

O

E

R

N

R

U

I

A

F

Z

R

O

Z

B

A IJ

A N D

H D

E

I

V

R

E

S

L

A

F

R

A

M I

P

M

Naam:

K

S

N

L E

Q

T A D

U A

F

P

R

O

O

M

R T

T

A

AI

S

AL P A

DO

Postnr.: A

R

N

A

Tel.: A

O

R

O L

V I

K

R A

L

T

IJ S D T

E

N

Z

E

V

M I

N 38

T

P

L

A

S

I

D

I

T

S

L

A

G

Z

A

Z

A

A

L

H

VO

A

T

R

E

M

L

O

S

T

A

R

G

U F

S E

P

S

I

E

T

N

Z

N

O

E

K

O

E

P

U

L

S

O

T

M IJ

G G

A

P

U

E

V

A

L

B

E

D

L

I

E

E

T

OG

A

IA

O

T

K

N

N

U

N D O A

O

O

T

RN

ER

I

R

N

A

E V R I E

A D

E 41

I

T H

N

H

T R

V

S

GD

A

D

A

E

S

S A

R

S

IJ

U A 35

IJ

AA

B

Q

T

U

Straat + nr: L

R

N

SS

A

1

57

39

11

10

70

M IJ

L

S

P O

O

F

L

E

F

L

E

V

E

T

O

N

E

R

M

B

A

R

Woonplaats: E-mail:

OKRA-lidnummer pastagerecht of trefpuntnummer: I

G

P

Schiftingsvraag: Naar welke muziekband werd een parfum genoemd? R

G

D

E

V

A

D

B

E

L

I

E

K

E

T

A

N

M

O

O P

L

O

O

F

L

E

F

L

E

V

E

T

O

N

E

R

M

B

A

R

Vergeet niet een postzegel van 0,77 euro toe te voegen! S

S

A

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord DECEMBER 2015, PB 40, 1031 Brussel, voor 31 december 2015. De winnaars verschijnen in het maartnummer 2016. Voeg één postzegel van 0,77 euro toe (niet vastkleven).

ggeest 57 schoudermantel 60 hard geluid 62 Japans gerecht 63 circusartiest 66 be8 de heer 69 schrijfvloeistof 71 groente 72 moedwil 73 ongezond bleek.

L

Speel en win

53

chtvaartdienst 2 onzes inziens 3 kosteloos 4 het herhaald herstellen van kleding erd 6 item 7 plaats in Duitsland 8 eindje sigaar 9 Open Universiteit 10 uitroep ter ring 12 zoon 13 muziekteken 15 senior 16 voorzetsel 17 plaats in Egypte 19 bos in Duitsland 23 echtgenote 25 laagwater 27 muurverf 29 veel gestelde vragen epsherstelplaats 31 uitroep van benauwdheid 32 kledingstuk 33 Amerikaanse spioenst (afk.) Maak 35 vrouwelijke godheid 36 dierengeluid 37 per stuk 38 slot 40 masker kans op een van onderstaande prijzen pese taal 44 insect 46 insecteneter 48 uitroep van pijn 50 korte tijd 52 metalen vat en stuur je oplossing van het kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine. 54 tegenzin 56 deel van een open haard 58 drietenige luiaard 59 onvervalst k-out 61 grote bijl 64 lage rivierstand 65 grafisch kunstwerk 67 heel 68 lidwoord at.

een van deze prijzen

1

2

3

4

5

14

18

33

34 38

31 35

39

27

36 40

42 gratis overnachting 43met ontbijt 44 voor twee 45personen in hotel Ibis 46 Een De Panne. Bij aankomst krijg je een welkomstdrankje.

47

48 49 50 Ibis De Panne ligt in het stadscentrum, op 1 km van het strand en de markt. Je kan gratis gebruikmaken van wifi in de bar. De kamers hebben airconditioning en zijn 52 53 54 voorzien van hardhouten vloeren, een bureau, een flat screen televisie en een eigen badkamer met een douche, een haardroger en een toilet. Handdoeken worden verstrekt. 56 familiekamers. 57 58 59 60 Er55zijn ook

De dichtstbijzijnde halte van de kusttram, die in63Oostende, Knokke, Blankenberge en65 62 64 andere kustplaatsen stopt, ligt op 650 meter van Ibis De Panne. Je kan ook een bezoek brengen aan Plopsaland, waar het hotel Ibis De Panne partner van is. Je vindt er ook 68 69 70 67 een subtropisch zwembad.

61 66 71

72

✤ Info

64

R

O

G

G

L

I

R

E

E

A

L

S

T

A

R

U

I

P

E

S

Z

F

I

Z

O

T

N

U T

V F

R

C

A

O

P

I

Q

U

A

P

I

S

J

E

T

E

R

D A

W A U

R

S

U

K

A

L

M

S

L

A

S

I N Z

D

D

O

G

K

O

N

W

D

E

S

N

S A

H

I

P

B IJ

U

E

C

Z

M

A

A

O E

I O

W

R

J

E

P

O

T

E

U

S

O

U

O

K

E E

L

O

M

A

S

T

W

E

M

A

F

D

O

F

I

M

N

P

E C

L

D

H

R

E

T

31

N

B

A

T E

E S

G

X

O

P

E

K

N

A

L

O

W

N

I

N

K

T

L

E

T

S

F

Eenendertig boeken ✽ Drie exemplaren van Godfried Danneels. Een biografie van Jürgen Metttepenningen en Karim Schelkens (waarde 39,50 euro). ✽ Drie exemplaren van Ik zag een man van Owen Scheers (waarde 19,99 euro). ✽ Vijf exemplaren van In zijn naam van Carlos Desoete (waarde 17,5 euro). ✽ Vijf exemplaren van De Campusmoorden (waarde 19,99 euro). ✽ Vijf exemplaren van Het jaar van de kat (waarde 15,99 euro). ✽ Vijf exemplaren van Het grote reisdagboek van Kika en Bob (waarde 7,95 euro). ✽ Vijf exemplaren van Mijn eerste sprookjesboek - VTMKZoom (waarde 15,99 euro).

73

Ibis De Panne, Zeelaan 2, 8660 De Panne, 058 42 90 80

A

26

41

51

S

10

21

25

30

37

T

20 24

29

32

O

19

23 28

9

16

22

K

8 13

15

17

S

7

12

11

D

6

3pri2jzen

C

E

Oplossing loodwitkruiswoordraadsel oktober 2015.

Ook wie niet wint, kan dit arrangement boeken. © DENKSPORT PUZZELBLADEN 72 Hoe 52ga je19te werk? 42 10

Direct via 058 42 90 80. Of manueel via deze link: http://www.ibis.com/nl/belgium/index.shtml: Stad (De Panne) invullen en datum. Klikken op meer criteria Klikken op zakelijke reizigers Klantcode: SCP521634 Contractnummer: 1917933 Met deze code kan je op de website van het hotel zelf 10% korting krijgen op de beste prijs van de dag. Je krijgt op de goedkoopste vaste boeking -10% en erbovenop de kans te annuleren zonder kosten tot de dag zelf van aankomst. Korting niet mogelijk op een zaterdagnacht. Deze aanbieding is een jaar geldig vanaf verschijningsdatum in OKRA-magazine.


54

ledenvoordelen

Win gratis duoticket

✁

Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 16 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling Schaamte in het Museum dr. Guislain te Gent. Stuur deze bon vóór 31 december 2015 naar OKRA-magazine, Schaamte, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Schaamte. Info zie blz. 26. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

✁

Win gratis duoticket Maak kans op een van de vijf gratis duotickets (waarde 28 euro) voor een bezoek aan de Europalia-tentoonstelling Anatolia in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel. Stuur deze bon vóór 31 december 2015 naar OKRA-magazine, Anatolia, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Anatolia. Info zie blz. 27. Naam en voornaam: Straat en nr.:

Anatolia 07 10 ’15 > 17 01 ’16

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Win gratis duoticket www.europalia.eu

© KONYA, KARATAY TILE ARTS MUSEUM

Paleis voor Schone Kunsten Palais des Beaux-Arts Centre for Fine Arts www.bozar.be

Postnr.:

✁

Maak kans op een van de twintig gratis duotickets (waarde 5 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling Een Bijbel. Rébecca Dautremer in het Literair Museum te Hasselt. Stuur deze bon vóór 31 december 2015 naar OKRA-magazine, Een Bijbel, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling Een Bijbel. Info zie blz. 26. Naam en voornaam: Straat en nr.: Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Win gratis duoticket

✁

Maak kans op een van de tien gratis duotickets (waarde 16 euro) voor een bezoek aan de tentoonstelling History@TheMovies in de Sint-Pietersabdij te Gent. Stuur deze bon vóór 31 december 2015 naar OKRA-magazine, History@TheMovies, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar [email protected] met de mededeling History@TheMovies. Info zie blz. 27. Naam en voornaam: Straat en nr.:

10% korting

bij Battery Street

Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Op vertoon van je OKRA lidkaart kan je voortaan in alle vestigingen van Battery Street genieten van een korting tot 10%, alsook van tijdelijke voordeelacties met kortingen tot wel 30% op de publieksprijs. Deze kaart is geldig op al je privé-aankopen bij de Battery Street vestigingen in Roeselare, Gent, Deerlijk, Antwerpen, Heist-op-den-Berg en Brugge (opening februari 2016). Battery Street heeft het grootste gamma kwalitatieve batterijen op de markt. Je krijgt in onze winkels technisch advies, persoonlijke service, montage-assistentie en een scherpe prijs. Voor alle toepassingen ben je bij ons aan het juiste adres: een batterij voor je wagen, speelgoed, je elektrische fiets, rolstoel, gsm, laptop, camera… Ook accessoires zoals laders, meters, testers,…zitten in het gamma. Met de Battery Fix dienst herstellen wij ook je herlaadbare batterijen. www.batterystreet.be


✁

Een greep uit de regionale activiteiten Antwerpen ■ Voordracht: Grootouders en nieuw samengestelde gezinnen, Hans Van Crombrugge 15 januari 2016 van 14.00 tot 16.00 uur Kapellensteenweg 170, Kalmthout, Raadzaal Gemeentehuis ■ Voordracht: Scheppend vuur: Haydn vertelt, Jos Meersman 25 en 29 januari 2016 van 14.00 tot 16.00 uur Vergadercentrum De Stroming – Auditorium Nationalestraat 111, Antwerpen ■ Voordracht: Wonen voor senioren morgen, Dirk De Kort 1 en 5 februari 2016 van 14.00 tot 16.00 uur Vergadercentrum De Stroming – Auditorium Nationalestraat 111, Antwerpen ■ Voordracht: Verborgen verleiders in supermarkten en reclame, Luc Vrelust 12 februari 2016 Kapellensteenweg 170, Kalmthout, Raadzaal Gemeentehuis ■ Voordracht: Het echte Kalifaat, Chris Cleeren 15 en 19 februari 2016 van 14.00 tot 16.00 uur Vergadercentrum De Stroming – Auditorium Nationalestraat 111, Antwerpen ■ Diverse computerreeksen, voordrachten en schilderscursussen Alle info via [email protected] of 014 40 33 51 Brabant

■ Stappen: We trekken naar de bron van de Demer (20 km met

picknick in een café onderweg). 17 december om 10.00 uur Kasteelhoeve de Kleine Graaf, Ginstraat 31, ‘s Herenelderen ■ Wandeling: je kan kiezen tussen een wandeling van 5 en 10 km 7 januari 2016 om 14.00 uur Kerk OLV van Troost, Pakenstraat 65, Heverlee ■ Vakantiebeurs: Voorstelling aanbod reizen 2016 8 en 9 januari 2016 om 14.00 uur Zalen CM, Platte-Lostraat 541, Kessel-Lo ■ Voordracht: Een boeiende ontdekkingsreis doorheen Roemenië 11 januari 2016 om 14.00 uur CC Begijnhof, Infirmeriestraat, Diest ■ Nieuwjaarsconcert: Concert met European Philharmonia en Koen Crucke 12 januari 2016 om 10.30 uur en 14.30 uur CC Den Egger, Scherpenheuvel Limburg

■ Vakantiebeurs: Kom mee genieten van het vernieuwde

reisaanbod van OKRA 15 december van 10.00 tot 17.00 uur Stadhuis van Genk, Stadsplein Meer info: [email protected]; 011 26 59 42 ■ Dansinstuif 17 december van 14.00 tot 17.00 uur OC Mozaïek, Kerkplein 14, Kortessem Info en inschrijven via 011 26 59 30 of [email protected] ■ OKRA ACADEMIE Veldwezelt En toen brak de hel los, deel 2: Door Duitse Stuka’s opgejaagd als wild. Tweede deel van de reeks lezingen over Wereldoorlog II. 8 januari 2016 van 14.00 tot 16.30 uur Zaal Berenhof, Berenhofstraat 12, Veldwezelt Info via 089 71 77 33, [email protected] ■ Kijk- en infodag OKRA-CREA Voorstelling van het aanbod met demonstraties, tentoonstelling en workshops 19 januari 2016 van 10.00 tot 17.00 uur De Hazelaar, Merellaan 17, Hasselt Meer info: 011 26 59 30 of [email protected] ■ OKRA ACADEMIE Sint-Truiden: Liefde op latere leeftijd, Clara Ceyssens 25 januari 2016 om 14.00 uur De Volksmacht, Luikersteenweg 7, Sint-Truiden Info via 0477 40 31 57 of [email protected]

55

■ OKRA ACADEMIE Lommel: Voetproblemen voorkomen,

Raf Thijs 1 februari 2016 van 14.00 tot 16.00 uur, Raadhuis Lommel Info en inschrijven via 011 55 14 41of [email protected] ■ OKRA ACADEMIE Genk, Aïda van Guiseppe Verdi, Door David Lodewyckx 4 februari 2016 om 14.00 uur C-Mine, Kleine zaal, C-Mine 10, Genk Info via 089 36 23 41 ■ OKRA ACADEMIE Heers: Erfenis en successierechten, KBC Bank en Verzekeringen 4 februari 2016 van 14.00 tot 16.30 uur De Bammerd, ‘t Hofke, Paardskerkhofstraat, (ingang zaal via Salvialaan) 20, Heers. Info via 0473 75 39 62 of [email protected] Oost-Vlaanderen

■ Alzheimer. Een naam die een begrip werd,

door Christine Van Broeckhoven, UIA 15 december om 14.30 uur LDC De Maretak, Albrechtlaan 119, Aalst. Info: 09 269 32 17 ■ OKRA ACADEMIE: Het sociaal economische landschap na de financiële crisis, door Marcia De Wachter, Nationale Bank van België 11 januari 2016 om 14.30 uur Bib, Kon. Boudewijnlaan 6, Lochristi. Info: 09 269 32 17 ■ OKRA ACADEMIE: Harp met een grote ‘K’ door Lakshmi Matthieu, harpiste 12 januari 2016 om 14.30 uur Prinsenzaal, Prinsenhof 39A, Gent. Info: 09 269 32 17 ■ OKRA-Reisbeurs Oost-Vlaanderen: Info over reisprogramma 2016; meer dan 50 standen voor dagexcursies. 14 januari 2016 van 10.00 tot 17.00 uur ICC Congrescentrum Gent. Info 03 760 38 10 of 09 269 32 16 ■ Ons geheugen en vergeten, Michaël Portzky, neuropsycholoog 15 januari om 14.00 uur stipt Zaal Het Volk, Poststraat, Lokeren Info via 09 348 55 04 of ron.dv@skynet ■ Parfum, een passie, Lieven Debrauwer 22 januari 2016 van 14.30 tot 17.00 uur De Mariakring, O.L.Vrouwkerkplein 8, Dendermonde. Info via 052 21 26 93 of [email protected] ■ Cultuur: operette Victoria en haar Huzaar 4 februari 2016 om 14.00 uur CC Biekorf, Stationsstraat, Lebbeke ■ Nieuwjaarsconcert, OKRA-promenadeorkest Gent 7 februari 2016 om 15.00 uur Bijlokeconcerthal, J. Kluyskensstraat – Gent Kaarten à 11 euro vanaf 5/1 – OKRA Gent 09 269 32 14 of ter plaatse. West-Vlaanderen ■ Sterwandeling: Uitgepijlde wandeling 18 december van 13.30 tot 14.30 uur OC Zuid, Beekstraat 81, Kortrijk ■ Voordracht: Achter de schermen van het koninklijk paleis, door Brigitte Balfoort 21 december om 14.15 uur PC ‘Den Hazelt’ Pastoor Slossestraat 1, Rumbeke-Roeselare ■ Voordracht: Geluk, door Antoon Vandevelde 12 januari 2016 om 14.30 uur OC D’Iefte, Hoogstraat 122, Deerlijk ■ Voordracht: Het leven als mens achter de muren van de gevangenis, door Antoon Vandeputte 14 januari 2016 om 14.30 uur PZH Hart, Poperingseweg 16, Ieper ■ Voordracht: Ons geheugen en vergeten, door Michaël Portzky 18 januari 2016 om 14.15 uur PC ‘Den Hazelt’ Pastoor Slossestraat 1, Rumbeke-Roeselare ■ Regiowandeling: uitgepijlde wandeling 19 januari 2016 van 13.30 tot 14.30 uur Zaal Broedermaristen, Broedermaristenplein 2, Pittem ■ Voordracht: Waterloo door Mark Heirman 9 februari 2016 om 14.30 uur OC D’Iefte, Hoogstraat 122, Deerlijk ■ Voordracht: Achter de schermen van het Vaticaan, door Tom Zwaenepoel 11 februari 2016 om 14.30 uur PZH Hart, Poperingseweg 16, Ieper OKRA-MAGAZINE | DECEMBER 2015

Nergens zo goed als thuis U BENT NIET DE ENIGE DIE ZO LANG MOGELIJK THUIS WIL WONEN

Makkelijk en veilig de trap op Kies zoals zovelen voor een traplift van ThyssenKrupp Encasa:

Bel gratis

0800 94 365 www.tk-traplift.be

• Duitse degelijkheid en kwaliteit • Maatwerk rechtstreeks van de producent • Service 24/24 en 7/7, altijd in uw buurt

ONTVANG UW GRATIS INFORMATIEPAKKET

ThyssenKrupp Encasa

Als jij lacht lachen mensen terug. Slongs Dievanongs: Geurige verhalen in een flesje

Recommend Documents