Als een naaste sterft Informatie voor nabestaanden
gemini-ziekenhuis.nl
Inhoudsopgave
Gang van zaken en formaliteiten na overlijden
3
Laatste zorg voor de overledene
4
Omgaan met verlies van een dierbare
5
Adressen en websites voor rouwverwerking
8
Uw vragen
9
Notities
9
2
Nu iemand uit uw familie- of vriendenkring overleden is of komt te overlijden, valt het vaak niet mee om uw aandacht te richten op het regelen van alle formaliteiten die daarmee samenhangen. Om u daarbij te helpen, hebben we alle belangrijke informatie voor u gebundeld in deze brochure. Behalve informatie over de formaliteiten die geregeld moeten worden, vindt u informatie over de gang van zaken in het ziekenhuis na overlijden, de laatste zorg voor de overledene en het omgaan met verlies van een dierbare.
Gang van zaken en formaliteiten na
Uitvaartverzorger
overlijden
Wij adviseren u zo spoedig mogelijk na het overlijden van uw naaste een uitvaart-
Bijna iedereen krijgt op een bepaald
verzorger in te schakelen. Het kan zijn dat
moment in zijn leven te maken met verlies
de overledene daarvoor verzekerd is. In
van een dierbare. Dit kan een ingrijpende
dat geval neemt u contact op met de be-
ervaring zijn. Het is vaak moeilijk te
treffende uitvaartverzekeraar of verzorger.
accepteren dat iemand die u dierbaar is
Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar. Dat
er niet meer is. Het is begrijpelijk dat u
geldt niet voor verzekeraars waarbij alleen
verdriet heeft. Ieder mens ervaart en uit
een polis is afgesloten voor uitkering van
dit op zijn eigen manier. Ook hoe lang
een som geld bij overlijden. Zij zijn alleen
iemand verdrietig is, is heel verschillend.
tijdens kantooruren bereikbaar.
Na het overlijden van uw dierbare
U bent in dat geval uiteraard vrij in uw
vullen een arts en verpleegkundige van
keuze voor een uitvaartverzorger. Het
de afdeling de overlijdenspapieren in.
Gemini Ziekenhuis stelt zich ten opzichte
Vervolgens wordt de overledene naar
van uitvaartverzorgers neutraal op. We
het mortuarium van ons ziekenhuis
kunnen u daarom niet adviseren over de
overgebracht. U schakelt zelf een
keuze voor een uitvaartverzorger.
uitvaartverzorger in. 3
Als een naaste sterft
Wat regelt een uitvaartverzorger?
Laatste zorg voor de overledene
In overleg met de nabestaanden regelt een uitvaartverzorger:
Persoonlijke bezittingen
• vervoer van de overledene naar het
Persoonlijke bezittingen worden direct
uitvaartcentrum of elders • persoonlijke verzorging van de
na overlijden aan de nabestaanden meegegeven. Als dit niet mogelijk
overledene, zie ook: Laatste zorg voor
is, bewaren we de bezittingen op de
de overledene
verpleegafdeling. Om misverstanden
• het opbaren
te voorkomen, maken we hier een
• het afhalen van de overlijdenspapieren
aantekening van. We vragen u om de
bij het mortuarium van het ziekenhuis • het afhandelen van de vereiste
persoonlijke bezittingen van uw naaste zo snel mogelijk op te halen.
formaliteiten zoals aangifte doen bij de burgerlijke stand van de gemeente
Houdt u er rekening mee dat persoonlijke
waar uw naaste is overleden
bezittingen van een overledene niet
• de uitvaart en de rouwkaarten
onder de verantwoordelijkheid vallen van medewerkers van het Gemini Ziekenhuis.
Zelf aangifte doen bij de burgerlijke stand U kunt ook zelf aangifte doen bij de
Laatste zorg voor de overledene
burgerlijke stand van het overlijden van uw
Het is gebruikelijk dat de uitvaartverzorger
naaste. Hierover kan de uitvaartverzorger
de laatste zorg verleent aan de
de juiste informatie geven.
overledene. Hier wordt de persoonlijke verzorging mee bedoeld. Denkt u aan het kleden van de overledene, scheren of aanbrengen van make-up, enzovoort. Overbrengen van de overledene In afwachting van vervoer naar een uitvaartcentrum of elders wordt de overledene naar het mortuarium van het ziekenhuis gebracht.
4
Rituele bewassing
Omgaan met verlies van een dierbare
Rituele bewassing kan bij de uitvaartverzorger plaatsvinden.
Belangrijk is dat u zich de ruimte en tijd gunt om verdriet te hebben, om een
Bezoek aan mortuarium
nieuw evenwicht te vinden en te ‘helen’.
Eventueel bezoek aan het mortuarium van
U vindt hier een korte omschrijving over
het Gemini Ziekenhuis kunt u overleggen
emoties die mensen kunnen hebben na
met de verpleegkundige van de afdeling
het verlies van een dierbare.
waar uw dierbare overleden is. Onwerkelijk Kosten voor laatste zorg en verblijf
In het begin kunt u zich verdoofd of
mortuarium
lamgeslagen voelen, alsof u in shock bent.
De kosten voor het gebruik van het
U kunt niet geloven dat uw dierbare is
mortuarium en de laatste zorg zijn geen
overleden en dit kan erg onwerkelijk voor
onderdeel van het ziekenhuistarief.
u zijn. Deze reactie past bij de situatie.
Ze zijn daarom niet opgenomen in
Hierdoor beschermt u zich. Meestal
ziektekostenverzekeringen. De kosten
lukt het om min of meer geleidelijk tot
worden via de uitvaartverzorger aan de
het besef te komen dat een dierbare
nabestaanden in rekening gebracht. Als
werkelijk is overleden. Gekoppeld
er obductie verricht moet worden, kan
aan dat toenemende besef kunt u ook
het zijn dat uw naaste wat langer in het
veranderingen ervaren in uw emoties.
mortuarium verblijft. Hier zijn geen extra kosten aan verbonden.
Somber en vermoeid Het is niet ongewoon om sombere gevoelens te hebben. U kunt zich vermoeid voelen en/of moeite hebben met in slaap komen of juist vroeg wakker zijn. U kunt van tijd tot tijd trek hebben, maar niet in staat zijn om te eten. Misschien kunt u zich maar kort concentreren en bent u gemakkelijk afgeleid. Eenvoudige problemen lijken 5
Als een naaste sterft
onoverkomelijk en u kunt paniekerig
uw omgeving, boos op ‘het leven’ omdat
reageren.
het niet loopt zoals u graag had gewild.
Lichamelijke klachten
Verlangen en gemis
Het kan zijn dat u zich uitgeput en
Soms kan het gemis zo groot zijn en kunt
lusteloos voelt of dat u lichamelijke
u er zo naar hunkeren om uw dierbare
klachten krijgt waar u normaal gesproken
te zien, te horen of te voelen dat u het
geen last van heeft. Dit is normaal na het
gevoel heeft bijna gek te worden van
verlies van een dierbare. Maar vraag uw
verlangen. Sommigen denken hun
huisarts desondanks gerust om raad.
dierbare in een flits te zien in een menigte, zijn of haar stem te horen of hem of haar
Schuldgevoel
naast zich te voelen. Dit soort ervaringen
Misschien voelt u zich schuldig. In het
lijken levensecht, ook al weet u dat uw
begin kunt u schuldgevoelens hebben
dierbare er niet meer is.
omdat u denkt dat u iets had kunnen of moeten doen, of juist had moeten laten.
Isolement
In de loop van de tijd kunt u zich schuldig
Uw huis kan erg leeg lijken na het verlies
voelen als u uw leven weer oppakt en
van iemand met wie u een groot deel van
weer plezier beleeft aan activiteiten en
uw leven heeft gedeeld. Het gevoel van
interesses. Misschien heeft u er moeite
isolement kan pijnlijk sterk worden. U kunt
mee om dit uzelf toe staan en voelt u zich
een gevoel hebben dat u zichzelf verliest.
ontrouw.
Als vrienden en buren u mijden omdat zij niet weten wat ze moeten zeggen of het
Boos
misschien moeilijk vinden om met hun
Of misschien bent u boos. Boos op uzelf
eigen gevoelens van verlies om te gaan,
omdat u iets niet meer heeft gezegd of
kunt u ook zelf de eerste stap zetten.
gedaan. Ook al was u dat van plan. Of
Laat hen weten dat u hun vriendschap en
misschien bent u boos op uw overleden
ondersteuning waardeert.
dierbare. U kunt het gevoel hebben dat hij of zij u in de steek heeft gelaten en u tege-
Emotionele balans
lijkertijd schamen over uw boosheid. Ook
Misschien wilt u pijnlijke confrontaties het
kunt u boos zijn op alles en iedereen uit
liefst uit de weg gaan door te verhuizen of
6
door alle bezittingen van uw dierbare weg
terecht bij personen of instanties in uw
te doen. Probeer dit soort ingrijpende
woonomgeving. U kunt uw huisarts om
beslissingen niet overhaast te nemen. Gun uzelf de tijd om weer enigszins
advies vragen. • Zorg goed voor uzelf. Ga regelmatig
emotioneel in balans te komen, zodat u
naar buiten en eet verstandig. Vraag
een weloverwogen beslissing kunt nemen.
uw huisarts om advies als u vragen of zorgen heeft over uw gezondheid,
Herstel na verloop van tijd Na het verstrijken van de tijd zult u merken
stemming of gedrag. • Als u eraan toe bent, inventariseer dan
dat herinneringen misschien minder
eens wat u wilt met uw tijdbesteding,
pijnlijk zijn. U kunt bijvoorbeeld weer aan
activiteiten buitenshuis, hobby’s, sociale
uw dierbare denken zonder dat u van
contacten, enzovoorts. Het kan helpen
streek raakt. En u zult merken dat oude of
om eens van gedachten te wisselen met
nieuwe interesses u weer bezighouden.
iemand die u na staat.
Sta uzelf ook toe om weer te lachen, maar ook te huilen en kwaad te zijn. U heeft
Ondersteuning van geestelijke
iemand verloren waarvan u hield en dat
verzorging vanuit het Gemini Ziekenhuis
doet pijn.
Via telefoonnummer 0223 – 816231 kan contact opgenomen worden met de
Tot slot
geestelijk verzorger van ons ziekenhuis.
• Neem de tijd en sta uzelf toe om
Zie ook de folder ‘Dienst geestelijke
verdriet te hebben op een manier die
verzorging’. Deze is op te vragen bij het
bij u past. Bedenk dat een ieder op zijn
patiëntenservicebureau.
eigen wijze omgaat met het verlies van een dierbare. Er is geen goede of foute manier. • Probeer hulp van anderen te accepteren. Deel uw gevoelens en vertel wat u bezighoudt. Dat kan helpen. Het is niet altijd gemakkelijk om dit met familie en vrienden te doen. Waarschijnlijk kunt u hiervoor ook 7
Als een naaste sterft
Adressen en websites voor
Stichting Achter de Regenboog
rouwverwerking
Deze stichting ondersteunt kinderen en jongeren bij het verwerken van het
Humanitas
overlijden van een dierbare. Ook is er
Humanitas is een Nederlandse vereniging
informatie voor onder andere ouders/
die hulp en zorg biedt op basis van
verzorgers, docenten en verenigingen.
humanistische uitgangspunten. Speciaal getrainde vrijwilligers bieden onder
Kaap Hoorndreef 28
andere steun bij rouw en verlies.
3563 AV Utrecht 0900 – 233 4141
Reinaertlaan 1-7
(behalve op woensdag elke ochtend
1813 JN Alkmaar
bereikbaar van 9.00 tot 11.00 uur)
072 – 540 18 00
[email protected]
www.humanitas.nl/afdeling/alkmaar Stichting Inloophuis Den Helder e.o Landelijke Stichting Rouwbegeleiding
Inloophuis voor mensen met een
Deze stichting ondersteunt volwassenen
levensbedreigende ziekte, hun naasten en
bij het verwerken van het overlijden van
mantelzorgers
een dierbare. Marsdiepstraat 621a B. Wuytierslaan 89
1784 AM Den Helder
3819 AB Amersfoort
0223 – 747041
033 – 461 68 86
(van dinsdag tot en met donderdag
[email protected]
van 10.00 tot 16.00 uur)
www.verliesverwerken.nl
www.inloophuisdenhelder.nl www.doodgewoon-online.nl Website bedoeld voor jongeren in de leeftijd van 12 tot 20 jaar die met de dood te maken krijgen of hebben gehad.
8
Uw vragen Heeft u nog vragen? Stel ze dan gerust aan een verpleegkundige van de afdeling waar uw naaste als patiënt is verzorgd. Het telefoonnummer vindt u in de afdelingsinformatie die u eerder heeft gekregen.
Notities ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
9
Als een naaste sterft
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
10
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
Colofon De tekst in deze brochure over omgaan met verlies van een dierbare, is gebaseerd op de folder ‘Een dierbare verliezen’ van het Integraal Kankercentrum Rotterdam. Redactie:
stafmedewerkers projecten en zorg
afdeling communicatie
Vormgeving:
vormgeving MCA
Oplage:
200 / 2e druk
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 164785 / 2014.10
Op alle behandelingen zijn de algemene voorwaarden van het Gemini Ziekenhuis van toepassing, zie www.gemini-ziekenhuis.nl of vraag bij het patiëntenservicebureau. 11
Gemini Ziekenhuis Huisduinerweg 3 1782 GZ Den Helder gemini-ziekenhuis.nl
gemini-ziekenhuis.nl
