„Alles van waarde is weerloos‟ over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten Gerbrand van „t Klooster LTO Nederland Coördinator ruimtelijke ordening
Waarden van het landschap, RLG (1996): ruimte en openheid, openbaarheid van de ruimte, ervaren van vrijheid, rust, stilte, langzaamheid, duisternis, de aanwezigheid van natuur, cultuur en historie, gebouwde en ongebouwde cultuurmonumenten en -patronen, productiepotentie van bodem en water, werkgelegenheid
Anders gezegd: • collectieve waarden – natuur, landschap (in visuele zin), cultuurhistorie, aardkundige waarden, plaats en dichtheid van activiteiten
• economische waarden, – economische activiteiten,werkgelegenheid, inkomen
• sociaal-culturele waarden – levensstijl, leefkwaliteit
Twee benaderingen: • Gebiedsbenadering – Europese Landschapsconventie: “Landschap is een gebied, zoals door mensen waargenomen, waarvan het karakter bepaald wordt door de actie en interactie van natuurlijke en menselijke factoren”. Ze omvat dus zowel het natuurlandschap als cultuurlandschap.
• Systeembenadering: – Leefmilieu van levensgemeenschappen. Het ecosysteem centraal. Natuur heeft een intrinsieke waarde die uitstijgt boven die van mensen.
Waar willen we naar toe ? • Landschappelijk driesporenbeleid? • Natuurlandschap: – natuurdoelen/ecologie centraal – realisatie door EHS, verbindingen, Natura 2000 – overheid verantwoordelijk
• Landbouwlandschap: – landbouw centraal voor productie – randvoorwaarden via (EU) milieubeleid
• Multifunctioneel Landschap – verweving stad, recreatie, wonen, natuur, landbouw – afstemming RO, milieu nodig
Leidende ontwikkelingen •
Stad en land –
•
Globalisering –
•
Energie, grondstoffen voor chemie
Overheid en bestuur –
•
EHS, agrarisch beheer natuur, Natura 2000
Biobased economie –
•
Milieu- en omgevingskwaliteit, reductie emissies, gewasbescherming, ecologische footprints
Biodiversiteit –
•
Verzilting en droogte, zeespiegelstijging, dijkverhoging, watertoets
Duurzame productie –
•
Open markten: meer toegang tot EU agrarische producten, meer internationale concurrentie, grotere prijs- en inkomensfluctuaties, voedselvraag en –zekerheid
Klimaat –
•
Platteland van en voor ondernemers, voor recreatie en voor burgers
Decentralisatie ILG en RO, waterschappen op de schop, minder sturing, minder subsidies, wel regels
Bedrijven in de keten –
Verticale afspraken en binding, meer consument, meer samenleving, meer duurzaam
Herijking EHS: •
Uitgangspunten kabinet – Bezuiniging op natuur: van 300 mln naar 100 mln – In 2018 herijkte EHS, doelstelling omvang omlaag – Provincies meer zeggenschap – Prioriteit voor EHS t.b.v. EU doelen N2000 en KRW – Geen aankopen EHS, geen verbindingszones – Beheer bij voorkeur door agrariërs en in samenwerking TBO‟s – Tenminste 25 % EHS door agrarisch en particulier natuurbeheer – Natuurgebieden zoveel mogelijk toegankelijk en beleefbaar voor toerisme/recreatie
Herijking EHS Hoe ver zijn we gekomen in 20 jaar:
• • •
Beheer Inrichting Aankoop
Taakstelling 2018 728.500 176.715 177.500 »
Realisatie 605.543 57.525 111.000
Restant 122.957 119.190 65.256 wv.36.000 ha PN
Herijking EHS Reactie en inzet LTO: • • • • •
•
Bezuinigingen op natuur nodig: prioriteit voor economie Bezuinigingen zijn zeer fors: prioriteiten stellen in natuur Beheer (agrarisch en natuur) bestaande gebieden zeker stellen EHS inzetten voor N 2000 en KRW Benut economische waarde landschap en natuur – economische dragers voor mooi landschap/natuur – multifunctioneel (natuur)ondernemerschap – samenwerking landbouw-natuurorganisaties – marktwerking natuurgebieden GLB inzetten voor natuur ?
Wat te doen? • Provincies moeten nieuwe realiteit accepteren en aan de slag: – – – – – –
van top down naar bottom up herbegrenzen op gebiedsniveau met kwaliteit en betrokkenheid planologische schaduwwerking er af afmaken voor 2018 wat moet ruilgronden BBL inzetten en verkopen verkopen overhoeken/bossages natuur buiten EHS
Kansen voor Groen Blauwe Diensten Onderdeel GLB: • Peiler 1: 800 mln/jaar » » » » »
nu nog via toeslagrechten alleen naar boeren substantieel deel inkomen melkvee en zetmeeltelers na 2013: budget onbekend: minder afbouw toeslagrechten, omslag naar ha premie extra cross compliance en/of vergroening, hoe???
• Peiler 2: 125 mln/jaar » voor concurrentieversterking/SAN/platteland/leader » niet voor inkomen: wel voor publieke diensten » cofinanciering overheden
Groen Blauwe Diensten, wat zijn dat? Ecosysteemdiensten: voordelen van natuur voor mensen: – Productiediensten » voedsel, drinkwater, hout, brandstof – Regulerende diensten » klimaat (CO2), schoon water, lucht en bodem, plaagbestrijding, bestuiving gewassen – Culturele diensten: » recreatie, beleving, gezondheid, esthetiek – Ondersteunende diensten: » Bodemvorming, nutriëntenkringloop, biodiversiteit
Groen blauwe diensten in de praktijk • Voorbeelden: – Akkerranden – Weidevogelbeheer – Weidegang – Waterberging, rietkragen – Onderhoud wallen/bossages – Nieuwe bossen – Ruime vruchtwisseling, permanent grasland
Voor welk landschapsbeeld gaan we ? Welke Groen Blauwe Diensten kunnen we leveren? Wat zijn belangrijke randvoorwaarden ? Wat kan Gagelvenne hierin betekenen ? Wat spreken we af ?
Streefbeeld Meerdimensionaal ondernemen Ondernemen door het slaan van een brug tussen duurzame productie binnen het eigen bedrijf, behoeften en beleving van burgers Milieu Ruimte Acceptatie Agrarisch ondernemerschap schakel in de OPLOSSING van vraagstukken duurzame gebiedsontwikkeling
Dank voor uw aandacht
