Lectoraat Participatie, zorg en ondersteuning Doelstellingen en activiteiten 2014 Doelstellingen van het lectoraat PZO in 2014 zijn: 1. Vervolgen van een aantal onderzoeksprojecten in het kader van het programma van de Wmowerkplaats Utrecht en het deelprogramma Meedoen naar Vermogen van het speerpunt Werken en Leren in de Wijk (Voor en uitwerking: zie projectplan Wmo-werkplaats Utrecht). Hieraan wordt een implementatieprogramma toegevoegd waarvoor een subsidie van VWS is aangevraagd. In dit implementatieprogramma wordt nauw samengewerkt met de afdeling contractonderwijs. 2. Verdere kennisontwikkeling op de drie onderzoekslijnen van het lectoraat: • Individuele ondersteuning • Maatschappelijke zorg en ondersteuning • Werken op basis van ervaringskennis, kracht en inclusie 3. Disseminatie van deze kennis naar de opleidingen, o.a. door het invoegen van deze kennis in het curriculum van social work, management in de zorg en de minoren ‘GGz agoog’, ‘Sociale Psychiatrie en Rehabilitatie’, ‘Lef en Liefde’, ‘Disability Studies, en ‘De vaktherapeut/vakagoog in herstelondersteunende zorg’. Actieve participatie in de vakgroepen GGz, WWW en Pozitive is hierbij een belangrijk middel. 3. Voorbereiding van een RAAK subsidieaanvraag i.s.m. lectoraat OCA naar de organisatorische aspecten en maatschappelijk rendement van nieuwe vormen van geïntegreerd wijkgericht werken. Alle activiteiten van het lectoraat hebben zowel een spin-off richting het onderwijs, de beroepspraktijk en de wetenschap. Project 1. Onderzoek naar de gevolgen van de transitie van AWBZ extramurale begeleiding naar Wmo voor gebruikers en professionals. 2. Supportgericht Werken in de Wmo. De Kanteling in praktijk.
Output wetenschap vanaf 2015
Output werkveld Kennis over gevolgen van de transitie kunnen leiden tot aanpassingen in de inzet van professionals.
Output onderwijs Output via Vakgroep WWW, Vakgroep Pozitive, Vakgroep GGz en diverse minoren
vanaf 2015
Kennis t.b.v. het werken in de Wmo
3. Ontwikkeling van nieuwe vormen van integraal wijkgericht werken.
Bijdrage aan kennisontwikkeling rond geïntegreerd werken
Kennis t.b.v. het werken in de Wmo
Kennis t.b.v. het werken in de Wmo onderwijsmateriaal). Output via diverse vakgroepen en minoren. Training Kanteling en het Gesprek. Kennis t.b.v. het werken in de Wmo (onderwijsmateriaal). Output via Vakgroep Wmo en diverse minoren
1
Project 4. Verbeteren van mantelzorg- en netwerkondersteuning, ondersteuning vrijwillige inzet. 5. Signaleren en doorbreken van eenzaamheid en sociaal isolement 6. Community Support
7. Onderzoek naar veranderende rol en positie management in het welzijnswerk 8. Arbeidsmediation in Nederland; effectiviteit van mediation bij hiërarchische conflicten. 9. Ontwikkeling brede SW bachelor. 10. Diversen
Output wetenschap Bijdrage aan kennisontwikkeling rond informele zorg en ondersteuning
Output werkveld Kennis t.b.v. het werken in de Wmo
Output onderwijs Kennis t.b.v. het werken in de Wmo (onderwijsmateriaal). Output via diverse vakgroepen en minoren
Bijdrage aan kennisontwikkeling over eenzaamheid en sociaal isolement Bijdrage aan kennisontwikkeling over Community Support (1-2 artikelen in international journals) Promotieonderzoek Vincent de Waal
Handelingskader rond eenzaamheid en sociaal isolement
Kennis over eenzaamheid en sociaal isolement (onderwijsmateriaal)
kennis rond organiseren maatschappelijke en persoonlijke steunsystemen (artikelen in vakbladen; studiedag) Presentaties over rol management bij welzijnsorganisaties in veranderende beleidscontext Werkmethoden die mediators kunnen gebruiken in hun werk.
kennis rond organiseren maatschappelijke en persoonlijke steunsystemen (onderwijsmateriaal)
Promotieonderzoek Meriem Kalter
artikelen over Vriend GGz, Modellen sociale teams, Wijk en Psychiatrie, Samen Oplopen, SRH Jongeren.
artikelen over Vriend GGz, Modellen sociale teams, Wijk en Psychiatrie, Samen Oplopen, SRH Jongeren.
gedurende en na afronding onderzoek
Kennis wordt gebruikt in mediationopleidingen.
Input van expertise voor ontwikkeling brede bachelor artikelen over Vriend GGz, Modellen sociale teams, Wijk en Psychiatrie, Samen Oplopen, SRH Jongeren.
Targets Beoogde targets zijn: 1. Het realiseren van ten minste 5 ontwikkelwerkplaatsen volgens het model van de Best Practice Unit 2. Het involveren van ten minste 50 professionals bij de projecten van het lectoraat 3. Het involveren van ten minste 30 studenten bij de projecten van het lectoraat 4. Het involveren van ten minste 25 docenten bij de projecten van het lectoraat 5. Het realiseren van ten minste 25 publicaties, presentaties, onderwijsproducten, colleges enz. t.b.v. beroepspraktijk, onderwijs en wetenschap. 6. Het dissemineren van kennis uit het lectoraat in ten minste 3 opleidingsprogramma’s. 7. Het bedienen van ten minste 150 professionals met kennis uit de Wmo-werkplaats.
2
Domein beroepspraktijk Op het domein van de beroepspraktijk vervolgt het lectoraat met de tweede fase van de Wmowerkplaats. De Wmo-werkplaats is onderdeel van het HU-speerpunt Werken en Leren in de Wijk. Doelstelling van de Wmo-werkplaats is om professionals die werkzaam zijn op het terrein van zorg, welzijn en dienstverlening van kennis te voorzien om goed in deze nieuwe beroepscontext te kunnen opereren. Activiteiten die plaatsvinden zijn o.a. geconcretiseerd in de volgende projecten: a. de werkwijze van nieuwe geïntegreerde sociale teams (projectleider Vincent de Waal); b. werken volgens de methodiek Supportgericht Werken / de Kanteling (projectleider Els Overkamp); c. verbeteren van mantelzorgondersteuning en de inzet van sociale netwerken bij mensen met dementie, licht verstandelijke beperkingen en niet aangeboren hersenletsel (projectleider Ellen Witteveen). Zowel in de stad Amersfoort als in de stad Utrecht zullen in het kader van het implementatieprogramma Wmo 2014-2015 specifieke activiteiten plaatsvinden: Amersfoort (projectleider Leo Admiraal): A. De sociale wijkteams / proeftuinen kunnen worden ondersteund door middel van action learning trajecten en monitoring. Monitoring levert informatie op die gebruikt kan worden voor verdere ontwikkeling van de teams, als beleidsinformatie voor de gemeente en andere samenwerkingspartners. B. Professionals die werkzaam zijn in de stad, al dan niet deel uitmakende van een wijkteam, kunnen deelnemen aan een Community of Practice. Dit heeft het karakter van een leernetwerk en ontwikkelwerkplaats. Doel hiervan is: uitwisselen van informatie, kennis en ervaringen, deskundigheidsbevordering, ontwikkelen van nieuwe Wmo-werkwijzen. C. Ondersteuning van het Stedelijk Samenwerkingsverband Maatschappelijke Ondersteuning en Participatie door middel van terugkoppeling uit onderzoek en monitoring, en advisering. D. Doorontwikkelen van de methode Wijk en Psychiatrie voor gebruik voor andere groepen mensen met beperkingen, zoals mensen met verstandelijke beperkingen. De bedoeling is ‘Wijk en Psychiatrie’ door te ontwikkelen richting ‘Wijk en Participatie’. Dit is een methode die gebruikt wordt om een brug te slaan tussen zorg en welzijn, bedoeld voor medewerkers van wijkteams en wijkcentra. Hierbij zal ook materiaal uit kwartiermaken gebruikt worden. E. Ontwikkelen van de methode ‘peer support’, inzetten van de eigen kracht van mensen op basis van ervaringskennis gericht op specifieke participatiedoelen. F. Het bieden van gewenste scholingsactiviteiten voor professionals en vrijwilligers. G. Adviseren in het kader van effectieve implementatie en continuering H. Verspreiding van deze kennis d.m.v. studiedagen, websites en publicaties Utrecht (projectleider Janneke v.d. Mei): A. Training voor medewerkers van de teams van U Centraal m.b.t. generalistisch werken. B. Monitoring van de samenwerking tussen de wijkteams voor informatievoorziening en cliëntondersteuning en de sociale makelaars C. Monitoring van de samenwerking tussen de voedselbanken en de individuele cliëntondersteuning D. Monitoring samenwerking tussen professionele inzet en vrijwillige inzet: welke gevolgen heeft de samenwerking voor het professionele handelen en de beroepspraktijk. E. Adviseren in het kader van effectieve implementatie en continuering F. Verspreiding van deze kennis d.m.v. studiedagen, websites en publicaties Er wordt in 2014 gewerkt aan lesmateriaal op het gebied van toepassing van de Kantelings- en supportprincipes bij de toegang van de Wmo voor bijzondere doelgroepen (coördinator Mirjam Gademan), Kwartiermaken (coördinator Simona Karbouniaris) en Eenzaamheid en Sociaal Isolement (coördinator Leo Admiraal). 3
In het kader van het project Community Support is gewerkt aan het verbeteren van de participatiemogelijkheden van mensen met psychische en verstandelijke beperkingen. Het project levert inzichten op welke professionele ondersteuning en welk organisatorische voorwaarden belangrijk zijn voor burgers met deze beperkingen. In 2014 zal hierover gepubliceerd worden en komt ook onderwijsmateriaal beschikbaar. Projectleider is Leo Admiraal. In 2014 doet het lectoraat onderzoek naar de competenties en werkwijzen van professionals in de verstandelijk gehandicaptenzorg met betrekking tot sociale inclusie. Dit maakt deel uit van het project Professionals en Inclusie, waarin samengewerkt wordt met Vilans, Perspectief en 7 zorginstellingen in het land. Projectleider is Jeroen Knevel. Domein onderwijs In het onderwijs beogen we de in 2012 gestarte vakgroepen te continueren en te verstevigen. Dit betreft de vakgroepen Pozitive (dienstverlening t.b.v. mensen met verstandelijke en lichamelijke beperkingen en chronisch zieken), GGz / Maatschappelijke Opvang, en WWW (Wmo/wijkgericht werken/WNS). Vakgroepen fungeren als communities of practice voor docenten en onderzoekers. Doel is: kennis delen, kennis ontwikkelen en kennis implementeren in het onderwijs. Het instrument ‘Zoeken naar Zorg’, waarvan in 2012 een prototype ontwikkeld is, is in 2013 in het onderwijs uitgetest, en zal in 2014 verschijnen in een volgende versie. Basiskennis over de Wmo en Community Support zal verder geïmplementeerd worden in de social work opleidingen en pedagogiek. Daarnaast worden via contractactiviteiten diverse cursussen en trainingen aangeboden. Binnen de vakgroep GGz zal verder gewerkt worden aan de ontwikkeling van didactische en inhoudelijke werkvormen waarmee studenten hun eigen ervaringen kunnen gebruiken als kennisbron. In het kader van implementatie van de methodiek van het SRH in het onderwijs wordt beoogd drie docenten hierin te certificeren. Ook in 2014 wordt vanuit het lectoraat input geleverd voor de specialisaties gehandicaptenzorg en GGz-agoog. De kennis die bij het lectoraat ter beschikking is wordt gebruikt om de specialisaties upto-date te houden. Er wordt verder gewerkt aan methodiekontwikkeling en kennisverspreiding op gebied van krachtgericht werken, herstelgericht werken, presentiegericht werken, psychosociale rehabilitatie en support, ervaringskennis/ervaringsdeskundigheid, werken met sociale netwerken en kwartiermaken. Domein wetenschap Het lectoraat zal in 2014 verder werken aan de body of knowledge rond werkzame factoren in de relatie tussen professional en gebruiker van hulp- en dienstverlening, en op het gebied van participatie en sociale inclusie. Dit betreft zowel theorievorming als het verzamelen van bewijslast voor werkzame factoren en effectieve interventies. Dit zal o.a. gebeuren in het project Samenspel Formele en Informele Zorg (projectleider Ellen Witteveen) en het project Professionals en Inclusie (projectleider Jeroen Knevel). De transitie en transformatie van het oude naar het nieuwe zorgbestel worden gemonitord. In het kader van de Wmo-werkplaats Utrecht vinden twee projecten plaats.
4
- De ontwikkeling van nieuwe vormen van geïntegreerde zorg- en dienstverlening op wijk/dorpsniveau wordt gemonitord. Het gaat om modelontwikkeling en het identificeren van effectieve factoren. Projectleider is Vincent de Waal. - De gevolgen van de transitie van AWBZ naar Wmo worden gemonitord. Hierbij staat vooral het perspectief van cliënten/gebruikers en professionals centraal. Projectleider is Els Overkamp. In samenwerking met het lectoraat Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek zal het model van de Best Practice Unit, een effectief model voor praktijkgericht onderzoek, verder ontwikkeld worden, waarbij Design Science als kader gebruikt zal worden. De lector werkt aan een publicatie over kernelementen van goede zorg en professionaliteit. Deze zal naar verwachting in 2014 gereed komen. Senior-onderzoekers Dirk-Willem Postma en Inge Scheijmans participeren actief in de ontwikkeling van het Utrechts Platform voor Onderzoek op het Sociale Domein. In 2014 worden de eerste projecten vanuit dit samenwerkingsverband, waarin onderzoekers van o.a. de Gemeente Utrecht, USBO en KSI samenwerken, gestart.
5
