ALGEMENE INFORMATIE
MILIEU BEWUST
DOE-HET-ZELVEN
Klussen is een belangrijke vrijetijdsbesteding. Een beetje doe-het-zelver draait zijn of haar hand niet om voor het maken van een kastje of verbouwt zelfs een hele keuken of badkamer. Als de klus is geklaard, kijk je tevreden terug op het resultaat. Maar er is een klus die nooit afkomt. Dat is de zorg voor het milieu. Voorbereiden Je kunt bij het klussen op veel manieren rekening houden met het milieu. Dat begint al met het volgen van een stappenplan: een goede voorbereiding van de klus, het maken van een inkooplijst, het zorgvuldig en veilig uitvoeren van de klus en tot slot het netjes opruimen van het afval. Je kunt bij KARWEI veel doe-het-zelfproducten kopen die je de mogelijkheid bieden een steentje bij te dragen aan een schoner milieu. De feiten • Elk huishouden kan per jaar 40.000 liter water besparen met een modern toilet, een spaardouche en waterbesparende kranen. Je bespaart ook nog eens ruim 70 kubieke meter gas voor warm water. Bij elkaar kun je per jaar ruim €100.- goedkoper uit zijn. • Waterbesparende apparaten bij elkaar kosten maar een paar euro extra. • We verbruiken steeds minder water. Vooral voor het doorspoelen van het toilet zijn we van 9 naar 6 liter per spoeling gegaan. Dat komt door kleinere waterreservoirs en de spoelonderbreking voor de kleine boodschap. • De energierekening van een goed geïsoleerd huis is minder dan de helft van die van een niet-geïsoleerd huis. • Professionele schilders mogen binnen alleen maar met oplosmiddelarme verf schilderen. Bij KARWEI kun je verf voor binnen in elke gewenste kleur laten mengen. • Er zitten steeds minder schadelijke oplosmiddelen in verf. Bij KARWEI hebben we oplosmiddelvrije of -arme verf voor praktisch elke klus. • Je kunt bij KARWEI bouwafvalzakken kopen en een kluscontainer huren. • Er zijn bij KARWEI houtprodukten te koop die uit verantwoord beheerde bossen komen. Van kasten, vloerdelen en schragen tot timmer- en tuinhout. Ze zijn te herkennen aan het FSC-logo. • Je bespaart met een goede voorbereiding van de klus veel geld. Ook scheelt het een berg afval. Neem de tijd om informatie in te winnen over materialen, meet alles zorgvuldig op en maak een boodschappenlijstje. KARWEI helpt je op weg met de Produktinformatiefolders die in elke bouwmarkt te vinden zijn. Ongebruikte materialen kun je in de originele verpakking en met de verkoopbon binnen 30 dagen terugbrengen.
SCHILDEREN Buiten schilderen Geschilderd hout heeft regelmatig onderhoud nodig. Controleer het schilderwerk elk jaar op scheuren en werk het eventueel bij. Algengroei, mos, klimop en vogelpoep haal je weg met lauw water. Neem de kozijnen mee bij het ramen lappen. Elke drie tot vijf jaar is een nieuwe schilderbeurt nodig. Gebruik oplosmiddelarme of oplosmiddelvrije verf en zorg voor een goede, droge en vetvrije ondergrond voor je de verf aanbrengt. Binnen schilderen Gebruik binnen een verf met zo min mogelijk oplosmiddelen erin. Neem verf met het opschrift ‘Geen/zeer weinig oplosmiddelen’ op het blik. Dat is beter voor je gezondheid en voor het milieu. Bij KARWEI kun je waterverdunbare acrylverf voor het schilderen van hout in elke gewenste kleur kopen. De juiste kwast Gebruik bij het verven met acrylverf altijd een acryl lakroller of een speciale acrylkwast. Tijdens het schilderen Als je even stopt met schilderen, strijk de kwasten dan zoveel mogelijk af en zet ze in een laagje water of in Brushfit (verkrijgbaar bij KARWEI). Als je kwasten langere tijd niet gebruikt, bewaar ze dan in Brushfit in een laagje oplosmiddel, of verpak ze luchtdicht in een plastic zakje of in aluminiumfolie en leg ze op een koele plek.
Schoonmaken Als de schilderklus helemaal klaar is, laat kwasten en rollers dan drogen en gooi ze daarna weg. Bij het schoonmaken ontstaat veel klein chemisch afval. En nieuwe kwasten en rollers geven bovendien het beste resultaat. Ook waterverdunbare beits en verf bevatten stoffen die schadelijk zijn voor het milieu. Spoel kwasten en rollers daarom nooit uit onder de kraan, maar maak ze schoon in een potje water of zet ze in de Brushfit. Laat het water verdampen. Natte verfresten horen bij het klein chemisch afval (KCA), net als restjes waterverdunbare verf. Droge verfresten kunnen bij het gewone afval. Heb je nog een restje verf over, leg er dan plasticfolie op. Je kunt de verf dan bewaren zonder dat er een vel op komt.
Houten vloeren Een gelakte houten vloer is mooi en makkelijk in het onderhoud. Als je kiest voor grenen vloerdelen met het FSC-logo weet je zeker dat het hout afkomstig is uit goed beheerde bossen. Een houten vloer kun je afwerken met een beits op waterbasis, te herkennen aan het opschrift ‘Geen/zeer weinig oplosmiddelen’ op het blik. Deze beits droogt snel en is minder belastend voor het milieu.
Ventileren Buitenmuren Controleer het ventilatierooster in de gevel. De spouwmuren en (eventueel) kruipruimtes van huizen worden geventileerd door ventilatieroosters, om ophoping van ongezonde gassen en vocht in huis tegen te gaan. Stop deze roosters nooit dicht! Haal planten die voor de roosters groeien elk jaar weg, zodat de lucht kan blijven circuleren. Dag en nacht De lucht in huis raakt vervuild door bijvoorbeeld kookluchtjes en schadelijke stoffen als oplosmiddelen en rook. De lucht wordt vochtig door de aanwezigheid van mensen, huisdieren en planten; douchen, afwassen, de was drogen, koken en schoonmaken zorgen nog eens voor extra vocht. Per dag wordt er ongeveer tien liter vocht in een huis geproduceerd. Het is daarom belangrijk voortdurend te ventileren. Er moet immers voldoende verse lucht binnenkomen en de vochtige en vervuilde lucht moet weer naar buiten. Gebeurt dit niet, dan kan de binnenlucht ongezond worden en kunnen er vochtproblemen ontstaan. Als je mechanische ventilatie
hebt, stroomt er automatisch verse lucht binnen en wordt vervuilde lucht afgevoerd. Zorg anders voor extra ventilatie door ventilatieroosters aan te brengen boven ramen of door een bovenraampje altijd op een kier te zetten. Zorg bij mechanische ventilatie voor jaarlijks onderhoud. Eenmaal per dag luchten Het is verstandig om het huis elke dag even goed door te luchten. Dat geldt vooral in het voor- en najaar, als het buiten vochtig is en de verwarming minder vaak aan staat. Dagelijks luchten doe je door de ramen en deuren een kwartier helemaal open te zetten. Zet eerst de verwarming laag; doe het bijvoorbeeld voor het slapengaan. Zorg voor extra frisse lucht als je hebt geschilderd of een feestje hebt gehad. Vochtproblemen Als je last hebt van vochtproblemen, kun je extra ventileren met de verwarming aan. Dan trekt het vocht het snelst weg. Extra ventileren kan nodig zijn in kamers waar veel vocht geproduceerd wordt en/of weinig gestookt. Denk aan het toilet, de badkamer of de keuken. Breng in de keuken en de badkamer eventueel een afzuiging of een ventilator aan. Als je schimmelplekken op de muur ziet, ga dan na waar het vocht vandaan komt. Vochtproblemen vind je vaak op de koudste plek in huis, bijvoorbeeld in een slaapkamer, omdat daar vocht neerslaat dat elders in huis geproduceerd wordt. Meestal is de keuken, bad- of woonkamer de bron van het vocht, zonder dat daar een vochtprobleem zichtbaar is. Breng daar dan extra ventilatie aan, zodat het vocht zich niet meer verplaatst in huis. Als deze maatregelen niet helpen, is er misschien sprake van een bouwfout of werkt het ventilatiesysteem niet goed. Laat dat uitzoeken door een aannemer of installateur.
Het isoleren van je huis Tochtwering Voorkom tocht in de hal. Breng een tochtborstel aan in de brievenbus en zorg voor tochtstrips bij de buitendeur. Voorzichtig met isoleren Als isolatiemateriaal nat wordt, verliest het zijn isolerende werking. Als je een hellend dak vanaf de binnenkant isoleert, neem dan een damp-remmende folie. De dampremmende laag moet altijd aan de warme kant zitten, dus aan de woonkant. Vaak zit aan één kant van isolatiedekens al een dampremmende folie, kijk dus goed op de verpakking. In de damp-remmende folie mogen geen gaten komen, want op die plekken wordt de isolatielaag vochtig en kan schimmel ontstaan. Boor er dus geen gaten in.
Platte daken moeten van buitenaf worden geïsoleerd met drukvaste isolatieplaten. Neem voor vloeren isolatiemateriaal zonder dampremmende laag. Het vocht dat in de woning wordt geproduceerd, slaat anders neer op de dampremmende laag en dat kan de vloer vochtig maken. Een houten vloer die tussen twee dampremmende lagen zit ingeklemd gaat zelfs rotten. Leidingen op zolder Op een onverwarmde zolder levert het isoleren van de verwarmings- en warmwaterleidingen veel energiebesparing op. Bij KARWEI is kant-enklaar leidingisolatiemateriaal te koop. Vergeet niet de plekken waar de leidingen door de muren gaan te isoleren. Daar kan veel tocht ontstaan. Let er wel op dat de leidingen moeten kunnen blijven krimpen en uitzetten. Radiatorfolie Ook op de slaapkamer bespaar je energie, met radiatorfolie achter de radiator. De glimmende laag van de folie weerkaatst de warmte terug de kamer in. Bodemisolatie Als je de onderkant van de vloer isoleert, leg dan op de bodem van de kruipruimte speciale PE-folie. Dat voorkomt dat vocht uit de bodem in de kruipruimte terechtkomt. Als de bodem is afgewerkt met beton is dit niet nodig. Als er water in de kruipruimte staat, vraag dan advies aan een bouwkundige.
Water en energie besparen Verlichting Spaarlampen verbruiken maar een kwart van de elektriciteit van gloeilampen. Als je een aantal gloeilampen in huis vervangt door spaarlampen levert dat flink wat energiebesparing op. En dat zie je terug op je energienota. Let er wel op dat de spaarlamp goed in de armatuur past. Mengkranen Eéngreepsmengkranen zijn erg handig. Maar als je de kraan niet goed gebruikt, kost dat onnodig veel tijd, water en energie. Zet de hendel daarom eerst altijd helemaal naar rechts (koud). Dan meng je niet per ongeluk warm water mee als je koud water nodig hebt. Wil je warm water, duw de hendel dan eerst helemaal naar links (warm). Wacht tot het water warm is en meng dan pas koud water bij.
Warm water in de keuken Met een dunnere warmwaterleiding hoef je minder lang te wachten op warm water. Neem daarom in de keuken buizen met een zo klein mogelijke binnendiameter (10 mm). Bespaar water in de WC Oude stortbakken gebruiken per keer 9 tot 12 liter water. Nieuwe waterbesparende toiletten nog maar 6 tot 9 liter. De meeste reservoirs hebben tegenwoordig standaard een spoelonderbreker, spaarknop of spoelkeuzeknop. Met de spoelonderbreking kun je zelf bepalen hoeveel water er door de WC stroomt. Voor het meeste toiletgebruik is zo’n drie liter voldoende. Als je een waterbesparend toilet mét spoelonderbreker hebt, kun je wel 23.000 liter water per jaar besparen. Tenminste, als je de spoelonderbreker goed gebruikt. Je kunt op een bestaand toilet meestal ook een spoelonderbreking zetten. Waterbesparende douchekop Met een waterbesparende douchekop ga je comfortabel onder de douche en bespaar je water en energie. Waterbesparende douchekoppen met de ‘Laag Verbruik’ sticker verbruiken maximaal negen liter water per minuut. Thermostaatknoppen Met een thermostaatknop regel je per kamer de temperatuur. De knop meet de temperatuur en zorgt er zelf voor dat de radiator open of dicht gaat tot de ingestelde temperatuur is bereikt. Je hoeft dus niet steeds de radiatorkraan open of dicht te draaien. Als je de thermostaatkraan op het sterretje of de zwarte stip zet, kan de radiator niet meer bevriezen. Een thermostatische radiatorkraan moet de luchttemperatuur in de kamer kunnen meten. Zorg ervoor dat de radiatorkranen niet bedekt zijn door gordijnen of een meubel. Hang er ook geen tassen en jassen aan en richt er geen felle lampen op. Energiezuinig stoken Zet de kamerthermostaat één uur voor vertrek of voor het slapen gaan 5 tot 7 graden lager, mits het niet vriest. De verwarming uitzetten bespaart nog meer energie, maar het huis kan dan te vochtig worden. Als het vriest is de lucht droger en kan de verwarming meer dan 5 tot 7 graden lager zonder dat de lucht in huis te vochtig wordt. Het is een misverstand dat de nachttemperatuur niet te laag mag zijn, omdat het dan ’s ochtends extra veel energie zou kosten om het huis weer op te warmen. In huizen die gebouwd zijn na 1994 kan het efficiënter zijn om het huis ’s nachts op dezelfde temperatuur te houden, dan om het ’s ochtends weer warm te stoken. Veel zal dit echter niet schelen. Deze huizen zijn zeer goed geïsoleerd en hebben vaak vloer- of wandverwarming.
Buiten klussen Platte daken Platte daken zijn kwetsbaarder dan schuine. Er ontstaan vrij snel scheuren in de dakbedekking door zonlicht of doordat er op het dak wordt gelopen. Bij reparaties moet je weten welke soort dakbedekking je nodig hebt (meestal is dat bitumen). Je kunt dit testen door voorzichtig met een sleutel in het zwarte bitumen rond te draaien. Een SBS-gemodificeerde bitumen dakbedekking of EPDM rubber dakbedekking veert terug, bij een APP-gemodificeerde bitumen (of ‘Gum’) blijf je een kleine beschadiging zien. SBS kan wel over APPgemodificeerde bitumen heen, maar andersom kan niet. Reparatie van EPDM kunstrubber of PVC-dakbedekkingen is werk voor de dakdekker. Veeg het dak één keer per jaar schoon en verwijder bladeren en zand. Als er een ballastlaag van grind op ligt, is vegen niet mogelijk. Houd dan wel de uitstroomopeningen naar de regenpijp vrij van blad en zand. Controleer verder dakranden, dakgoten, regenpijpen en dakdoorvoeren regelmatig op beschadigingen. De regenton Regenwater kun je gebruiken om de auto te wassen, planten water te geven en voor schoonmaakklussen buiten. Met een ton van 100 liter bespaar je elk jaar ongeveer 2500 liter water. Dek de ton goed af, anders wordt het een broedplaats van muggen. Met een ‘regentonautomaat’ op de regenpijp voorkom je dat de regenton bij hevige regenval overstroomt. Tuinmeubelen met keurmerk Hardhouten tuinmeubelen zijn bestand tegen weer en wind. Ze blijven lang mooi als je ze 2 maal per jaar behandelt met olie. Van hardhouten tuinmeubelen met FSC keurmerk weet je zeker dat het hout uit een goed beheerd bos komt. Compost uit eigen tuin Met een compostvat kun je zelf compost maken van tuin- en groenteafval. De meeste tuincentra verkopen houten en plastic compostvaten. Je kunt ook zelf een compostbak maken, van geplastificeerd gaas en bijvoorbeeld hardhouten tuinplanken met FSC keurmerk. Denk aan de doorluchting, houd daarom ruim afstand tussen de planken. Zorg dat de compost niet uitdroogt, dus zet de compostbak niet in de volle zon.
Composteren In het algemeen geldt dat een composthoop zo gevarieerd mogelijk moet worden samengesteld: uit vochtig en droog materiaal, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval). Snoeihout kan op de hoop als het geknipt of verhakseld is. Onkruid met zaadjes mag er niet op. Heb je in korte tijd veel tuinafval, gooi het dan met tussenpozen op de composthoop. Niet al het tuin- en groenteafval kan op de composthoop: sinaasappelschillen en gekochte rozen bevatten vaak bestrijdingsmiddelen en die remmen de vertering van het afval af. Vergeet niet de hoop af en toe om te scheppen.
FSC Het FSC logo garandeert dat hout uit duurzaam beheerde bossen komt, waar houtkap en natuur in balans zijn. Er gaan geen oerbossen verloren. Er zijn meer keurmerken, maar het FSC stelt de strengste richtlijnen. De bossen worden gecontroleerd en ook het gehele traject van kap tot verkoop staat onder controle. Overal in de wereld bestaan deze goed beheerde bossen. Daarom vind je bij KARWEI FSC hout van alle mogelijke houtsoorten, zoals vurenhout uit Zweden en hardhout uit de tropen. Een aantal produkten met het FSC keurmerk: grenen vloerdelen en schroten, vurenhouten schragen, bouwhout, deurlijsten, glaslatten, lijstwerk, plinten, timmerpanelen, hardhouten tuinplanken, tuinmeubelen en wandrekken.
KIWA Goede produkten die veel water besparen, dragen het KIWA keurmerk Laag Verbruik. Dat betekent dat ze het laagst mogelijke waterverbruik hebben. Bovendien zijn ze degelijk gemaakt, zodat ze lang meegaan.
Mileukeur Het Milieukeur staat op diverse produkten met een milieuvriendelijk profiel. Je draagt met zo’n produkt bij aan een vermindering van de belasting van het milieu. Er bestaat bijvoorbeeld verf met Milieukeur voor binnen en buiten.
KOMO Het KOMO-keur is een keurmerk voor bouwmaterialen. Er wordt vooral gekeken of het produkt een goede bouwkundige kwaliteit heeft. Geïmpregneerd tuinhout met KOMO-keurmerk garandeert dat de impregneermiddelen goed in het hout zijn gefixeerd en niet in het milieu terechtkomen. KCA Tot 31 december 2006 was het in Nederland verplicht om een KCA-logo (een container met een kruis erdoor) te zetten op alle producten die tot klein chemisch afval behoren. Door Europese regelgeving is die verplichting per 1 januari 2007 afgeschaft. Op sommige batterijen en op elektr(on)ische apparatuur blijft het logo wel staan. De rest van het KCA moet, ook als er geen logo op staat, nog wel apart worden ingeleverd. Batterijenton Batterijen kunnen zware metalen bevatten (cadmium, lood en zink) en behoren daarom tot het klein chemisch afval (KCA). Lever ze apart in, zodat de schadelijke stoffen niet in het milieu terechtkomen. Bij de uitgang van KARWEI kun je je oude batterijen inleveren in een ton bij de Servicewand. De Stichting Batterijen (Stibat) zorgt ervoor dat ze in een centraal depot komen, waar ze worden gesorteerd en verwerkt. Uit de batterijen worden grondstoffen teruggewonnen voor hergebruik. Van het zink uit batterijen worden bijvoorbeeld dakgoten gemaakt. Het cadmium wordt verwerkt in nieuwe batterijen. Verwijderingsbijdrage Bij aankoop van apparaten, zoals wasmachines en televisietoestellen, betaal je sinds 1 januari 1999 een verwijderingsbijdrage. Die wordt gebruikt om oude apparaten zodanig te verwerken dat het milieu zo min mogelijk wordt belast. De apparaten worden gerecycled, zodat nog bruikbare materialen en grondstoffen als ijzer, aluminium, koper, glas en kunststoffen opnieuw kunnen worden gebruikt. Eventuele schadelijke stoffen worden zo verwerkt dat ze geen schade aan het milieu kunnen aanbrengen. Je kunt je oude apparaat gratis inleveren bij de winkelier waar je een nieuw, vergelijkbaar apparaat koopt. De verwijderingsbijdrage wordt boven op de produktprijs in rekening gebracht. Een complete lijst met produkten en de bijbehorende verwijderingsbijdrage is te vinden op www.nvmp.nl.
Laat je huis doorlichten Hoe is het gesteld met je energieverbruik? En hoe vocht- en tochtvrij is jouw huis? Als je de bezitter bent van een eigen huis dat voor 1998 is gebouwd, is het verstandig om het hierop te laten doorlichten. Je krijgt een maatwerkadvies energiebesparing. Daarin staat welke maatregelen je kunt nemen om je huis optimaal te isoleren en hoe je energiezuinig wonen kunt combineren met comfortabel vocht- en tochtvrij wonen.
Kijk voor meer klusinformatie op www.karwei.nl. KARWEI hoofdkantoor Leusden. Wijzigingen voorbehouden. Alle vermelde prijzen zijn adviesverkoopprijzen. Oktober 2010.
Artikelnummer: 111144
Meer weten? • Kijk op de KARWEI website: www.karwei.nl. • Bel Milieu Centraal voor meer informatie over o.a. maatwerkadvies energiebesparing en milieubewust klussen: 0900 - 900 1719 (€0.15) of kijk op www.milieucentraal.nl. • Voor meer informatie over het scheiden van afval, kijk op www.afvalscheidingswijzer.nl. • Voor vragen over veiligheid en verantwoord klussen: Stichting Consument en Veiligheid, Postbus 75169, 1070 AD Amsterdam, 020 – 511 4567, www.veiligheid.nl.
