ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012 GEMEENTE HELLENDOORN Terug naar de basis; er moet NU iets gebeuren
ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012
Back to basic vereist visie en lef Afgelopen oktober, terwijl de wereld haar adem inhield door de crisis op de financiële markten en de verwikkelingen rondom Khadaffi, was het nationale gesprek bij de koffieautomaten van een geheel andere orde. Voetbal International had de Televizierring gewonnen! Normaal gesproken leidt de uitreiking van deze mediaprijs slechts tot een item van een minuutje in het journaal, maar nu zagen we hoe Hilversumse hotemetoten in alle actualiteitenrubrieken over elkaar heen buitelden om hun afschuw te verwoorden. Hoe was het toch in hemelsnaam mogelijk dat een programma waarin drie mannen van middelbare leeftijd rondom een tafel over zoiets banaals als voetbal leuteren, er vandoor ging met de belangrijkste televisieprijs van Nederland? Vreselijk was het! GroenLinks heeft met grote verbazing deze discussie aangehoord. De bedoeling van de Televizierring is toch dat televisiekijkend Nederland door middel van stemmen kenbaar maakt wat haar favoriete programma van het afgelopen seizoen is? Welnu, dat is gebeurd! Daarmee is Voetbal International de terechte winnaar. De zelfverklaarde televisiebobo’s gaan voorbij aan wat in de kern is van deze verkiezing. Door deze denkfout hebben de actualiteitenrubrieken uren kostbare zendtijd verspild aan een volstrekt ridicule discussie. Er was veel belangrijker nieuws in de wereld! De hierboven genoemde denkfout wordt helaas niet alleen door ‘televisiedeskundigen’ gemaakt. Wie de krant oplettend leest, ziet dagelijks dat er de meest vreemde dingen gebeuren omdat men basale dingen uit het oog verloren heeft. Zo ook in de Hellendoorn politiek. De basis zou moeten zijn dat het openbaar bestuur er zorg voor draagt dat de samenleving bij elkaar wordt gehouden, dat er verantwoord wordt gehandeld en dat de besluitvorming voor alle inwoners helder is. Voor wie de regionale media de afgelopen tijd heeft gevolgd, is het duidelijk dat dit niet meer vanzelfsprekend is. Daarom roept GroenLinks in deze algemene beschouwingen ook op: We moeten terug naar de kern! GroenLinks heeft een heldere visie op de kern van openbaar bestuur. Wij streven naar een duurzame samenleving waarin iedereen mee kan doen. Hierbij hebben we niet alleen oog voor de mensen van nu, maar ook voor de mensen van straks. Die duurzame, sociale samenleving proberen we te bereiken door weloverwogen besluiten te nemen, hierin transparant te zijn richting de bevolking en daarnaast ongelooflijk zuinig te zijn op gemeenschapsgeld. Dat is voor GroenLinks Hellendoorn de basis van openbaar bestuur. Het huidige college van Hellendoorn leek deze visie te delen toen zij aantraden. Het CDA en BurgerBelang gaven hun coalitieakkoord niet voor niets de titel ‘Samen verantwoord verder’ mee. Samen, verantwoord en verder zijn begrippen die aansluiten bij de manier waarop GroenLinks tegen de maatschappij en het openbaar bestuur aankijkt. Het lijkt ons dan ook goed, om in deze algemene beschouwingen de huidige staat van Hellendoorn te toetsen aan deze begrippen.
Samen Samen betekent niets meer en niets minder dan: met elkaar, voor elkaar. We spreken niet voor niets continu over de samenleving. Samen betekent dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid draagt om de maatschappij in gang te houden en dat we niet te beroerd zijn om de ander te zien en te helpen waar nodig. Alleen op deze manier kan iedereen meedoen. Dit begrip, samen, komt steeds meer onder druk te staan, ook in Hellendoorn. Een belangrijke oorzaak hiervan ligt in het feit dat men in Den Haag steeds meer zaken op het gebied van zorg en welzijn naar de gemeenten doorschuift. Dit gebeurt met een mooi verhaal over het zo laag mogelijk neerleggen van verantwoordelijkheden en het zo dicht mogelijk bij de burgers zijn, maar in de praktijk betreft het hier domweg een grote bezuinigingsoperatie. Wat Den Haag niet meer lukt, mag Hellendoorn zelf proberen, en dan ook nog met minder geld. Een voorbeeld hiervan is de nieuwe Wet werken naar vermogen. Een aantal wetten worden hierin samengevoegd, met de achterliggende filosofie dat mensen die op afstand staan van de reguliere arbeidsmarkt, om wat voor reden dan ook, toch zoveel mogelijk aan de slag moeten op een reguliere arbeidsplaats. Het verhaal hierbij klinkt prachtig, maar GroenLinks is niet zo optimistisch. Volgens ons wordt het een harde dobber om enerzijds genoeg werkgevers te enthousiasmeren om extra arbeidsplaatsen voor deze kwetsbare doelgroepen te creëren (want daar komt het toch op neer), en anderzijds om voor de mensen die het betreft, en die toch allemaal met hun eigen problematiek kampen,
2
ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012
zorgvuldig een goede plek te vinden. Een bijna ondoenlijke taak voor de gemeentelijke organisatie, die toch al steeds meer werk met steeds minder mensen moet verzetten. Bovendien ervaart ook onze gemeente de economische gevolgen van de economische crisis in onder andere een flinke stijging van het aantal WWB-cliënten. Een ander voorbeeld is de overgang van de functie begeleiding van de AWBZ naar de WMO. De gemeente Hellendoorn wordt straks geconfronteerd met een hele nieuwe kwetsbare groep mensen, die ondersteuning nodig hebben om mee te kunnen doen aan onze samenleving. Ook hier geldt: het moet met minder financiële middelen en we hebben niet de mensen en de ervaring. Ga er maar aan staan! Ook hier kiest onze fractie ervoor om voldoende middelen en faciliteiten te houden voor de kwetsbaren in onze samenleving. Met name denken wij hier ook aan onze Wsw-ers en Wajongers in onze gemeente. Samenleven betekent ook dat de gemeente een goed integratiebeleid voert ten opzichte van inwoners, die een niet Nederlandse afkomst hebben. Dit betekent voor 2012 dat de gemeente naast inburgeringplichtigen ook inburgeringbehoeftigen faciliteiten biedt om in te burgen en te integreren in onze samenleving. Daarnaast pleit GroenLinks voor een humaan beleid en een goede invulling van de gemeentelijke zorgplicht ten opzichte van uitgeprocedeerde inwoners. Zij mogen niet op straat komen te leven, maar dienen maatschappelijke opvang te krijgen. Dit temeer als gevolg van falend uitzetbeleid van de Rijksoverheid. Ook de jeugdzorg komt straks geheel bij de gemeente te liggen. Nog meer nieuwe taken op ons bordje dus. GroenLinks maakt zich met name zorgen over die specifieke takken van de jeugdzorg die een bovenlokaal karakter hebben. Gooien we straks niet allemaal kennis en ervaring zomaar weg? Dit zijn zomaar enkele zaken die het samenleven onder druk zetten. Hier kan de gemeente Hellendoorn niets aan doen, we worden er simpelweg mee geconfronteerd. Voor GroenLinks geldt dat wij heel veel moeite hebben met deze ontwikkelingen, maar ze ook niet tegen kunnen houden. Wij waarderen de wijze waarop het college en de ambtenaren hier tot nu toe mee omgaan. Men probeert binnen de gegeven kaders er het beste van te maken. Wij hopen dat het blijft gaan zoals het nu gaat, en dat het college er samen met de raad alles aan blijft doen om het onderste uit de kan te halen voor vaak kwetsbare inwoners. Het samenleven in Hellendoorn wordt ook nog bedreigd door de exorbitante bezuinigingen op welzijn en cultuur, waartoe een meerderheid van de Hellendoornse gemeenteraad helaas heeft besloten. Juist de instellingen die een samenbindende functie hebben, werden geconfronteerd met het visieloos verlagen van de subsidie. GroenLinks is van mening dat er best bezuinigd kan worden, maar dan moet men eerst een visie ontwikkelen op wat minder kan, en vervolgens kijken wat dit aan bezuinigingen oplevert. Wij hadden en hebben grote moeite met het doodleuk afboeken van een bedrag, om vervolgens te gaan bekijken hoe deze taakstelling moet worden ingevuld. Dat dit een slechte methode is, blijkt ook wel uit het feit dat het niet gelukt is om de volledige bezuinigingstaakstellingen, zoals bedacht door het college, te behalen. GroenLinks maakt zich hier grote zorgen over. Hoe denkt het college de nog niet gehaalde bezuinigingstaakstellingen op welzijn en cultuur wel te gaan halen? Samen heeft ook iets te maken met draagvlak. Politici kunnen immers van alles bedenken, maar als er geen draagvlak is, lukt het niet. We zullen het samen moeten doen. Waar het wat dit betreft in Hellendoorn misgaat, is het parkeerbeleid. Laten we duidelijk zijn: GroenLinks was, is en blijft voorstander van het principe dat de gebruiker betaalt als het om parkeren gaat. Het is dan ook niet het principe, maar de uitvoering waar wij problemen mee hebben. In onze visie zou de centrumlus de zone zijn waar betaald parkeren zou gelden, en zou in de omliggende woonwijken een vergunningensysteem moeten worden ingevoerd. Mensen begrijpen heus wel dat zij zelf financieel moeten bijdragen wanneer zij hun auto in het vernieuwde hart van Nijverdal willen neerzetten, maar voor de mensen in bijvoorbeeld de Bloemenwijk is het volstrekt niet logisch dat zij opeens moeten betalen om hun auto in hun eigen buurt te parkeren (waarschijnlijk niet eens voor de deur, want daar kan allang een andere auto staan). Dit leidt ertoe dat het draagvlak voor het parkeerbeleid als geheel onder druk staat, en dat betreurt GroenLinks zeer.
3
ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012
Verantwoord Het woord verantwoord heeft een tweeledige betekenis. Enerzijds heeft het een element in zich van geen risico’s nemen en je bewust zijn van wat je doet. Anderzijds is er het verantwoording afleggen. Beide aspecten heeft GroenLinks hoog in het vaandel staan. Juist in deze tijd moet je geen gekke dingen doen, en juist nu willen inwoners weten wat er met hun geld gebeurt. Het begrip verantwoord is actueler dan ooit in de Hellendoornse politiek. Helaas is de aanleiding hiervoor er eentje waar GroenLinks een nare smaak van in de mond heeft. Er zijn de afgelopen tijd een aantal zaken de revue gepasseerd, die pijnlijk duidelijk maken dat het begrip verantwoord geen vanzelfsprekendheid meer is in de Hellendoornse politiek. De gevolgen hiervan zijn terug te vinden in deze begroting. Illustratief hiervoor is bijvoorbeeld het wegsturen van de gemeentesecretaris. Geen Hellendoorner weet waarom dit is gebeurd, maar we weten nu wel dat dit hele verhaal ons ongeveer 300.000 euro heeft gekost tot nu toe. GroenLinks vindt het niet verantwoord om in deze tijden zo onzorgvuldig met gemeenschapsgeld om te gaan, en GroenLinks vindt het onacceptabel dat er geen openbare verantwoording over het besluit is afgelegd. Volgens ons kan het college zich niet verschuilen achter het argument dat het hier een zaak tussen werkgever en werknemer betreft; daarvoor is zowel de financiële als de organisatorische impact te groot. Een ander pijnlijk voorbeeld als het om verantwoord gaat, is de kwestie rondom de garantstellingen voor Nieuw-Dunant. Het vorige college heeft zich voor miljoenen garant gesteld voor de koop of verhuur van enkele winkelunits in dit prestigieuze complex en vond het niet nodig om de raad hierover te informeren. Dit kwam uiteindelijk aan het licht, en heeft gezorgd voor een grote deuk in de geloofwaardigheid van de Hellendoornse politiek. Er is immers onverantwoord gehandeld en er is geen verantwoording afgelegd. Volgens GroenLinks was de enige manier om het blazoen van Hellendoorns openbaar bestuur te zuiveren, dat er consequenties moesten volgen naar aanleiding van het rapport dat het falen zo duidelijk maakte. Maar niemand voelde zich verantwoordelijk, en alles bleef zoals het was. GroenLinks heeft naar aanleiding hiervan zelfs een motie van wantrouwen ingediend. Dit hebben wij nog nooit eerder gedaan, wij zijn ons immers bewust van onze verantwoordelijkheden als het om zulke zware middelen gaat. Wij hebben het indienen van deze motie als een dieptepunt ervaren, maar wij zagen geen andere mogelijkheid. Wij hebben ons immers ook te verantwoorden richting onze inwoners. Verantwoord betekent zoals gezegd het zorgvuldig omgaan met gemeenschapsgeld en geen gekke dingen doen. In dit licht kunnen wij dan ook onmogelijk tevreden zijn met de gang van zaken rondom het Ravijn. Weliswaar beschikken we nu over een fonkelnieuw prestigieus complex met het zwembad, sporthal en een zorgvloer, maar de exploitatie van dit geheel blijkt te zijn gebaseerd op goed vertrouwen en hoop. En daar ging het mis. De bezoekersaantallen voor het zwembad blijven ver achter bij de ramingen. De vraag is of dit alleen te wijten is aan een slechte zomer. Daarnaast hebben we een gloednieuwe zorgvloer die leegstaat. En als klap op de vuurpijl maken ook partijen als de zwem- en poloclub ’t Ravijn, die misschien wel het meeste belang had bij dit complex, en scholengemeenschap Reggesteyn minder gebruik van de voorziening dan men had gedacht. Met name van die laatste partij, Reggesteyn, vinden wij dat de wethouder had kunnen voorzien dat dit zou gebeuren, en anders toch in ieder geval vooraf in gesprek had moeten gaan. Het krantenbericht van afgelopen week van ’t Ravijn waarin de zorgen werden geuit over de financiële positie van de club en het minder huren van ruimtes en badwater komt hier nog eens boven op. Wanneer stop dit! GroenLinks wil complete helderheid over de financiële risico’s in de volle breedte, dus zowel van de nog lopende risico van de bouw, maar ook van de exploitatie voor de komende 5 jaar. Verantwoord houdt ook in daadwerkelijke inhoud geven aan burgerparticipatie. Dit college “gebruikt” burgerparticipatie als de uitkomst hen ook daadwerkelijk past. Echte burgerparticipatie houdt in de verantwoordelijkheden ook daadwerkelijk overdragen en de burger als gelijkwaardige partner behandelen. Met andere woorden, de uitkomst van bijvoorbeeld het burgerpanel over de openstellingen op zondag ook daadwerkelijk respecteren en overnemen. De belastingen die geheven worden door de gemeente moeten ook verantwoord gedaan worden. De gemiddelde belastingdruk voor huishoudens blijft wat ons betreft binnen de perken. Het verschil moet tussen koop- en huurwoningen niet te groot worden. Huurders moeten nog wel kunnen gaan kopen en niet tegen hoge WOZ-aanslagen aanlopen. Het principe dat de gebruiker/vervuiler betaald wordt wel
4
ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012
verder doorgezet. Alleen geen verdere tariefdifferentiatie bij het water en het maximeren van het aantal honden willen wij anders zien. De toeristenbelasting kan wat ons betreft omhoog. De afspraak met de recreatieondernemers kan dan ook herzien worden. We hebben de afgelopen jaren wel meer langlopende afspraken herzien (denk aan ZINiN).
Verder Het begrip verder kan iets zeggen over afstand, maar ook over tijd. Dat past bij GroenLinks. Onze wereld houdt niet op bij de gemeentegrens, en wij hebben ook oog voor dat wat komen gaat. Onze slogan is niet voor niets ‘Zin in de Toekomst’. In dit licht willen wij enkele zaken aanhalen. Wanneer wij over de grenzen van onze gemeente en onze generatie heen kijken, vindt GroenLinks het een goed idee dat Hellendoorn Millenniumgemeente wordt. Dit hebben wij al eerder geopperd, en er zijn ook al toezeggingen hieromtrent gedaan, maar daar bleef het bij. Hoog tijd om hiermee verder te gaan in de volle breedte van de millenniumdoelen! Waar gaat het dan concreet over? In 2000 hebben de lidstaten van de Verenigde Naties afgesproken om vóór 2015 belangrijke vooruitgang te boeken op het gebied van armoede, onderwijs, gezondheid en milieu. Er zijn acht concrete doelstellingen vastgelegd: de millenniumdoelen. De gemeente dient zich hierbij aan te sluiten, om zo mee te werken om de doelen te bereiken. Laten we dit dan ook snel gaan regelen! Immers, we moeten samen onze verantwoordelijkheid nemen om de wereld verder te helpen! De klok tikt door; er zijn nog circa 1500 dagen om daadwerkelijk iets te kunnen betekenen voor onze soms kwetsbare noabers dichtbij en veraf. Deze verantwoordelijkheid behelst volgens de fractie van GroenLinks een gemeentelijke verplichting om mee te werken om alle 8 millenniumdoelen te halen, waarbij wij voorstellen om € 1,00 per inwoner beschikbaar te stellen. Wanneer wij verder denken in de tijd en volgende generaties in acht nemen, willen wij ook graag iets zeggen over kernenergie. Zoals bekend is GroenLinks fel tegenstander van deze soms ten onrechte voor duurzaam versleten vorm van energiewinning. Kernafval blijft een probleem en het recente verleden heeft ons ook nog eens extra bewust gemaakt van de gevaren die bij kernenergie horen. GroenLinks heeft onlangs vragen over dit onderwerp gesteld, die nog niet afdoende beantwoord zijn. Wij blijven van mening dat Hellendoorn nu en in de toekomst vrij moet zijn van kernenergie en kernafval en transporten hiervan! Het verder komen in afstand is voor dit bestuur vrijwel gelijk aan meer asfalt. Er wordt geld gehaald uit het Mobiliteitsplan om de N35 aan de oost- en westkant van de combitunnel vast voor te bereiden op 2x2 rijstroken. Geldt wat niet gestoken wordt in verkeersveiligheid, fietsen of OV. De politiek bestuurders in Hellendoorn, regio Twente en provincie Overijssel moeten en zullen een snelweg naar Zwolle naar Almelo. Terwijl Rijkswaterstaat aangeeft dat de noodzaak de komende 20 jaar waarschijnlijk niet aanwezig. Wij zijn van mening dat je verder komt met een goede spoorverbinding tussen deze steden. En mogelijk is de verdubbeling dan helemaal niet nodig.
Er moet NU wat gebeuren Net zoals de verkiezing voor de Televizierring geslaagd is als het meest populaire programma wordt uitgekozen, is het lokale bestuur geslaagd als het in staat is om mensen bij elkaar te brengen, eerlijk te handelen, verantwoording afleggen over het gevoerde beleid en doelmatig om te gaan met het geld dat van ons allemaal is. Helaas constateren wij dat die basis, die kernwaarden van het openbaar bestuur, in Hellendoorn onder druk staan. Bovendien toont dit college geen visie en ontbreekt het lef en initiatief om onze gemeente echt te verduurzamen. GroenLinks Hellendoorn omschrijft haar visie op de politieke kern als volgt: ‘Het openbaar bestuur van Hellendoorn werkt op een transparante wijze aan een gemeente waarin iedereen mee kan doen en zorgt voor een duurzame leefomgeving zodat we toekomstige generaties Hellendoorners niet met onze problemen opzadelen. Zij heeft hiervoor middelen ter beschikking die van alle Hellendoorners zijn, en gaat dus zorgvuldig, verantwoord en transparant met deze middelen om.’
5
ALGEMENE BESCHOUWINGEN PROGRAMMABEGROTING 2012
Helaas strookt deze visie niet meer vanzelfsprekend met de politieke werkelijkheid in Hellendoorn. En dat zou juist in deze tijden wel moeten. Dit is het moment om in te grijpen. Geen gekke dingen meer doen, en keihard werken. Want als de Televizierring dit jaar iets duidelijk heeft gemaakt, is het dat een simpel format met een sterke basis prijswinnend kan zijn. Rest ons nog onze dank uit te spreken aan eenieder die heeft bijgedragen aan de totstandkoming van deze begroting. 5 november 2011, GroenLinks Hellendoorn, Wouter Felix
6
