Algemeen Bestuur Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus AG Heerhugowaard

Wandelnet

Wandeloverleg Noord-Holland

p/a Jeroen Jacobse Govert Flinckstraat 91-2 1072EE Amsterdam 020-7765788/06-20555741 [email protected]

INGEKOMEN 3 O JUNI 2015

Aan:

Algemeen Bestuur Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250 1700AG Heerhugowaard

Betreft:

Afsluiting voetgangerspassage zeesluis Edam

Amsterdam, 27-6-2015 Geachte leden van het Algemeen Bestuur, In Wandeloverleg Noord-Holland worden krachten gebundeld ter behartiging van de belangen van wandelaars. Op dit vlak functioneert het overleg als provinciale tak van Stichting Wandelnet, de landelijke koepel van wandelorganisaties. Wij richten ons tot u in verband met de barricadering door het Hoogheemraadschap van de voetgangerspassage over de Zeesluis te Edam. De afsluiting en de aankondiging daarvan heeft lokaal en regionaal al stof doen opwaaien en bereikte recent ook landelijke aandacht (column van Tweede Kamer-lid Mona Keizer in het Nederlands Dagblad van 2-62015). De verontwaardiging is alom aanwezig. De Zeesluis is sinds jaar en dag een oversteekplaats voor voetgangers, een schakel in het voetpad tussen Keetzijde en Oorgat. Daarmee is het een openbare weg volgens de Wegenwet. De Wegenwet stelt dat openbaarheid het geval is als het betreffende object "gedurende tien achtereenvolgende jaren voor een ieder toegankelijk is geweest en tevens gedurende dien tijd is onderhouden door (...) een waterschap." (artikel 4.1 sub II). Een meer algemene grond voor openbaarheid is ook van toepassing, de toegankelijkheid voor eenieder voor een periode van meer dan 30 jaar (artikel 4.1. sub I). Daarmee dient het Hoogheemraadschap het voetgangersverkeer over de sluis te dulden (Wegenwet artikel 14.1). Voor mensen uit de omgeving vormt de sluis een welkome schakel in een wandelommetje. Ook voor wandelaars van verder is hij van belang. Twee gemarkeerde wandelroutes van Recreatieschap Twiske-Waterland leiden er over heen, het geelrood gemarkeerde door de provincie geëntameerde 'streekpad Stelling van Amsterdam' (naar het nabij gelegen Fort Edam) en sportwandelroute 'Rondje Waterland'. Volgens de door ons gesproken sluiswachter maakten er tot voor kort op een zomerse dag zo'n 80 tot 100 mensen gebruik van. Het opheffen van de passagemogelijkheid bij de sluis betekent een omweg van 2 kilometer, voor voetgangers een half uur lopen, voor wandelaars op het Stelling van 1/3

Amsterdam-pad zelfs 3 kwartier - want ook nog een stuk heen en weer naar Fort Edam. Praktisch betekent dit dat het fort als toeristische attractie buiten de Stellingroute komt te liggen. De veiligheid van voetgangers komt door de sluiting in het geding. Zij worden aangezet uit te wijken naar de Keetzijde op de zuidoever, een voor voetgangers als zwakste verkeersdeelnemers minder aantrekkelijk zo niet risicovol traject. Deze weg kent meer en sneller verkeer dan het Oorgat aan de andere kant van het water en nauwelijks vluchtruimte in de berm. Naar aanleiding van het voornemen tot sluiting richtten wij ons vorig jaar 2 maal (5-3-2014 en 28-5-14) schriftelijk tot het gemeentebestuur van Edam-Volendam (cc het Hoogheemraadschap). In een brief van 6-11-2014 onderschrijft B en W het belang dat de sluis tot op heden al jaren heeft gehad voor het wandelend verkeer, maar het meent geen verantwoordelijkheid te hebben met betrekking tot de afsluiting en daar ook niet in te mogen treden. Men verwijst naar het Hoogheemraadschap. Nu richten wij ons tot u omdat daadwerkelijk tot sluiting blijkt te zijn overgaan. Naar aanleiding van ons schrijven aan het college van B en W zaten wij 9-5-2014 (in de personen van Jan Papôt en ondergetekende, vergezeld door Roy Oosterom van het Recreatieschap Twiske-Waterland) op uitnodiging van het Hoogheemraadschap aan tafel met jurist I. Middelburg en beheerders P. de Haan en P. van Limburg. Uit dit gesprek en ook de brief van de gemeente van 6-11-2014 blijkt dat de sluiting wordt gerechtvaardigd op grond van vermeende veiligheidsrisico's. Men heeft een risicoinventarisatie laten opstellen. Gewezen wordt op afstapjes, de aanwezigheid van draaiende en bewegende delen, smalle loopvlakken op de sluisdeuren, bewegende kabels, trappen zonder leuning, het niet afgesloten zijn van de kolk en stroming daarin. Het gaat voornamelijk om risico's die al sinds jaar en dag aanwezig zijn. Belangrijkste genoemde risicofactoren van recenter datum zijn het niet meer woonachtig zijn van een vaste sluiswachter bij de sluis sinds 2011, de aanwezigheid sinds 2012 van vismigratieschuiven en -mechanieken en de toename van het toerisme. Duidelijkheid over de risicomaatvoering van het Hoogheemraadschap is er echter niet. Hoewel uit het gesprek bleek dat er geen grote ongelukken bij de sluis bekend zijn bij ons noch het Hoogheemraadschap, erkennen wij dat verandering van het risiconiveau op een gegeven moment maatregelen nodig zou kunnen maken. Ter vergelijking: bij een kruising van verkeerswegen kunnen ook risico's toenemen door toenemend verkeer. Men treft dan maatregelen om risico's te beperken als het plaatsen van borden of verkeerslichten. Afsluiten van de wegen lijkt echter toch de allerlaatste oplossing, ons inziens dus ook voor de voetgangerspassage over de sluis. Wij menen dat de verkeersrisico's op de Keetzijde, waarnaar wandelaars met sluiting van de sluispassage worden aangezet uit te wijken, groter zijn dat die op de sluis. Wij suggereerden in het gesprek met het Hoogheemraadschap ter beperking van risico's onder andere het afschermen van de mechanieken voor de vismigratievoorziening, een automatisch signaleringssysteem bij de bewegende sluisdeuren, cameratoezicht en/of gedragsinstructie. Waarom deze ook elders wel ingezette middelen niet onderzocht? Wij dichtten het Hoogheemraadschap een zekere deskundigheid toe, maar tot onze verbazing werd gemeld dat het daarover onvoldoende beschikt om dergelijke maatregelen te kunnen onderzoeken. Afsluiting was het enige dat was overwogen en dat men wilde overwegen. 2/3

Onderzoek naar andere oplossingen zou te ingewikkeld zijn en te veel geld kosten. Ook werd gemeld dat het Hoogheemraadschap dit niet tot zijn taak rekende. Verder werd gewezen op de monumentale status van de sluis. Deze zou het plaatsen van nieuwe voorzieningen uitsluiten op grond van de wet- en regelgeving voor monumenten. Opmerkelijk is dan dat er ondanks de monumentale status van de sluis kort geleden wél een vismigratievoorziening is aangebracht. Is daar wel vergunning voor verkregen? Ons inziens is op grond van de Wegenwet (artikel 4.1 sub II en 4.1 sub I - zie ook hierboven) het in stand houden van de voetgangerspassage in het pad tussen Keetzijde en Oorgat wel degelijk een verantwoordelijkheid van het Hoogheemraadschap. Vanuit die verantwoordelijkheid had men de veiligheid van voetgangers reeds in acht moeten nemen bij het ontwerp en het aanbrengen van de vispassagevoorziening, niet achteraf. Hetzelfde geldt hier bij het veranderde sluiswachtbeheer. Van opheffing van de sluispassage kan ons inziens pas sprake zijn op een moment dat er ter plaatse een alternatieve oversteekmogelijkheid zou zijn. Voordat er zo'n alternatief is, zal men zo nodig extra veiligheidsmaatregelen moeten treffen. Definitief afsluiten van de sluispassage en daarmee opheffen van de openbare weg, het pad tussen Keetzijde en Oorgat, kan volgens de Wegenwet slechts na een besluit van Provinciale Staten. Volgens artikel 8.2 uit de Wegenwet is dit orgaan in deze het bevoegde gezag. Aangezien er geen besluit ligt van Provinciale Staten over de afsluiting, menen wij dat deze onrechtmatig is. Wij voelen ons in deze gesterkt door een recente uitspraak van de bestuursrechter in een vergelijkbare zaak waar het de dreigende opheffing van een spoorwegovergang betrof in Heemstede (http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument? k^ECLI:NL:RBNHO:2015:1972). Een juridisch gevecht is echter het laatste dat wij willen. Daarom roepen wij het Hoogheemraadschap op tot bezinning, het opheffen van de barricadering van de openbare weg en het weer toegankelijk maken van de voetgangerspassage op de zeesluis. Namens Wandeloverleg Noord-Holland, de provinciale vertegenwoordiging van Wandelnet, Jeroen Jacobse (secretaris)

cc Provinciale Staten van Noord-Holland Gedeputeerde Bond Gemeenteraad Edam-Volendam

bijlage 1. verslag van gesprek 9-5-2014 tussen vertegenwoordigers van respectievelijk HHNK, Wandeloverleg Noord-Holland en Recreatieschap Twiske-Waterland 2. enkele artikelen uit de media 3/3

Wandelnet 1

Aan

Betreft:

Wandeloverleg Noord-Holland p/a Jeroen Jacobse Govert Flinckstraat 91-2 1072EE Amsterdam 020-7765788/06-20555741 wandeloverleg @noordhollandnet. nl

Provinciale Staten van Noord-Holland

Postbus 3007 2001DA Haarlem

sluiting voetgangerspassage Zeesluis Edam í schrijven aan Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Amsterdam, 27-6-2015 Geachte leden van Provinciale Staten van Noord-Holland, Bijgevoegd treft u afschrift van onze brief aan Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier over de door haar afgesloten voetgangerspassage over de Zeesluis te Edam. Het Hoogheemraadschap is eigenaar en beheerder van deze sluis. Wij sturen u dit afschrift omdat u in deze bevoegd gezag bent volgens de Wegenwet. Volgens de Wegenwet is de sinds jaar en dag voor eenieder toegankelijke voetgangerspassage over de sluis, schakel in een pad tussen Oorgat en Keetzijde in Edam, openbare weg (artikel 4.1 sub II en 4.1 sub I). Deze kan niet worden opgeheven dan na besluitvorming in uw raad (artikel 8.2). Aangezien er hierover bij ons weten geen besluitvorming in uw raad heeft plaats gevonden, menen wij dat de afsluiting niet rechtmatig is. Wij roepen u dan ook op uw verantwoordelijkheid te nemen en handhavend op te treden richting het Hoogheemraadschap. Namens Wandeloverleg Noord-Holland, waar het belangenbehartiging betreft, de provinciale vertegenwoordiging van Wandelnet, de landelijke koepel van bij wandelen betrokken organisaties. Met vriendelijke groet, Jeroen Jacobse (secretaris)

cc ^ ^ - ^ ^ " ^ AlgemeerrBêstuur estuur Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

1/7

Media over de opheffing van de voetaangerspassaae over Zeesluis Edam 23-3-2014 De Stadskrant

Zeesluis niet meer toegankelijk voor wandelaars Het Hoogheemraadschap Hollandse N o o r d e r k w a r t i e r heeft enige tijd geleden de overloop van de sluisdeuren van dc Zeesluis afgesloten voor voetgangers. Het schap wil voortaan wandelaars weren uit veiligheidsoverwegingen. Dezelfde wandelaars moeten nu flink om overeen deels onveilige weg. Hei spuien ís thans zó ingesteld dat dc sluisdeuren zich automatisch openen bij niveauverschil tussen het water van het Markermeer cn het boezemwater. In zo'n situatie kan dc \ íilighcid van dc voetganger in gevaar komen (X»k zijn cr speciale vismigratieluiken geplaatst met een eigen mechanisch systeem. Dc onbedekte techniek kan ccn gevaar opleveren voor passanten ľ.en signalcnngsysteern zou om bud­ gettaire redenen niet mogelijk zijn Hl INK heefì bij de gemeente ccn verzoek ingediend om dc voclgan­ gerspassage over dc sluis definitief te mogen afsluiten. Ruim 100 j a a r oversteek Dc historische Zeesluis is al meer dan 100 jaar een oversteekplaat voor voetgangers. Voor veel Fdam­ sc­ en Volendamse wandelaars is de divorstcck bij de sluis ccn welkome schakel in een ommetje. Dit zal ze­ ker van toepassing zijn voorde (toe­ komstige) bewoners van de nieuwe wijk Biueckgouw op moment dat de ontsluitingsweg daarvan naar de Keetzijde/Zccdijk zal worden opengesteld. Seedìjckroutc Ovcrdc Zeesluis loopt het gcel­rood gcmarkecnlestrcckpad' Stelling van Amsterdam' van en naar hel nabij­ gelegen ľort van Edam. De passage os er het walcr \ a n de sluis is te­ vens deel van de verbinding van dc Seedijckroutc naar de Palingroute, twee regionale wandelroutes van het Landschap Waterland.

-ļ—.

—

ui «

G

ñ

1

2 Mil

VERBODEN " TOEGANG PļĮį.v.m. «puien B

Ut gevoķj van meèontieriiM) wil hel Hoogļiřcnifoodutme geen womMaur J

Fort E d a m Het opheffen van dc passagemo­ gclijkhcid hij dc sluis betekent in voorkomende gevallen voor Stel­ lingpadlopers ccn omweg van zo'n twee kilometer. Het zou betekenen dat zij een halfuur extra moeten lo­ pen wi Hen zij het Kort van Fdam aan­ doen. Praktisch betekent dit dal het fort als toeristische attractie buiten dc Stellingroute komt te liggen. Op­ heffing van dcpassagemogelijkhcid leidt cr ook toe dat dc voetgangers worden aangezet gebruik Ic maken van dc Keetzijdc. Gevaarlijke weg De Keetzijdc is voor de voetgan­ ger ais zwakste verkeersdeelnemer een minder aantrekkelijk en on­ aangenaam zo met risicovol traject omdat deze weg meer verkeer kent cn er nauwelijks vluchtruimte is in de berm Verlies "Om kort te gaan ccn definitieve afsluiting van de passagcmogclijk­ heid bij de sluis hetckent het verlies van een zeer waardevolle schakel in de gelegenheid tol wandelen, met name in Ivdam al waarde wandclmo­ gelijkheid toch al beperkt is," aldus

Jan Papot, inwoner van Ľdam en bestuurslid wandeloverleg Noord­ Holland. Te veel gevaar Hen medewerkster van het Hoog­ heemraadschap betreurt dc ge­ volgen voor wandelaars. "Uit een veiligheidsrisico­analyse is echter gebleken dat te veel obstakels zijn voor (onwetende) wandelaars: de passage ís te smal, dc sluiskolk is erg diep en cr staat ook stroming, er lopen diverse kabels op het ter­ rein, dc op­ en afstapplaatsen zijn hoog en zonder leuning. Je moet cr niet aan denken dat een wandelaar met een sjaal of het haar tussen dc geplaatste mechaniek terecht komt. Dat willen we vanaf nu voorkomen door een algehele afsluiting." Overleg Het schap wil met de gemeente of hel wandeloverleg wel in overleg treden om te kijken of er alterna­ tieven mogelijk zijn. O ok wordt gekeken of dc kano­aanlegsteiger niet verplaatst kan worden van dc zuid­ naar dc noordkant. " A l īs die faciliteit niet van ons cn moet ie­ dereen heseffen dat wij hier geen budget voor hebben "

c x \va,.„ X ~ A

oyejLZe^sJujsJīdam Medįapve^^ 7-4-2014 Zeesluis We mogen niet meer over de zeesluis lopen. HHNK vindt dit in verband met spuien te gevaarlijk. (Zie artikel vorige Stadskrant). Maar al meer dan 100 jaar is er niets gebeurd, ook niet toen er een aantal keren per week schoon IJssclmeerwater moest worden ingelaten vanwege lozingen op het boezemwater. Nu staan er borden met "verboden toegang'. Deze maatregel betekent een onderbreking van de twee regionale wan­ delroutes. Dit is niet alleen spijtig voor de vele wand.-laars. O ok de be­ woners uit de Biocckgouw hebben minder profijt van bet dure wandelpad naar de sluis. En verder *ijn de camping, het fort en de horeca er ook niet blij mee. Wandelaars moeten nu lopen via de Keetzijdc, Kettingbrug , O orgat, of visa versa. Levensgevaarlijk. O p de Kceteijde loopje kans omver gereden te worden door snel rijdende auto's en motoren. Op het Oorgat moetje goed uitkijken. Het is er vaak druk. Er zijn veelfietsendekinderen, die niet kunnen uitwijken vanwege dc drukte van auto's, caravans en motoren. Ook wordt het drukker door auto's van bootjesmensen die even naar het Strandbad wil­ len en in plaats van te lopen, maar even de auto pakken. HHNK moet dit nu echt? Voor fietsers kunnen we ons dat voorstellen. Dc brug is te smal, waardoor fietsen moeten worden opgetild. Behalve stag­ natie kan dit ook beschadigingen van de leuningen geven. Dus een bord 'verboden voor fietsers' moet blijkbaar. Maar afsluiten voor wandelaars? Zijn er geen haalbare alternatieven? Bijvoorbeeld in plaats van borden met 'verboden toegang' bordjes met 'betreden op eigen nsico' en 'pas op voor mogelijk spuien'. Verder kan gedacht worden aan via kantoor regelbare afsluitbare hekjes. De vismigratie wordt immers ook via kantoor geregeld. Bij spuien gaat het, voor zover dit al plaats vindt, vooral om het voor­ en naseizoen, want dan is het IJsselmecrpeil verlaagd, ' s Zomers is er nauwelijks sprake van spuien. Daarbij is de sluis van 16 april tot 16 oktober bemand van 9.00 tot 20.00 uur. Conclusie. Alle ins en outs niet zijn uitgewerkt. Het bordje verboden toe­ gang is voorlopig ten onrechte geplaatst. Wij snappen dat dc gekozen weg voor H H N K het eenvoudigste is, maar voor vele ingezetenen is dit een grote tegenvaller. Staat Lutje­Schardam soms ook een dergelijke verrassing te wachten? Rixt Hovcnkamp en Gerda Muelink f\ z

2/7

Media over de opheffing van de voetqangerspassaqe over Zeesluis Edam 5-6-2014 Noord-Hollands Dagblad

Noodkreet wandelaars om zeesluis Edam Door Jacco van Oostveen - 5-6-201*. 13:20 (Update 5-6-2014. 13 20)

i

Ce zecsLis ir E í a T i Fctc H2C Media

EDAM - Het hoogheemraadschap zegt níets te kunnen doen, de gemeente geeft geen gehoor. Toch geeft Wandeloverleg Noord-Holland niet op: de overloop van de Edamse zeesluis moet weer toegankelijk worden voor voetgangers. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) sloot de smalle overloop van de historische sluis in maart al. omdat voetgangers aij het automatisch opengaan van de sluisdeuren in het water Kunnen vallen De afsluiting leidde tot protesten voetgangers en fietsers die de overloop jarenlang gebruikten als legale sluiproute van de Keetzijde naar het Oorgat, moesten nu opeens een stuk omlopen of-fietsen. Bovendien werden enkele populaire wandelroutes zoals de Seedijcksroute en de Palingsroule bruut afgesneden. Reden voor Wandeloverleg Noord-Holland een brief te schrijven aan de gemeente Edam-volendam en het HHNK. eigenaar van de gezichtsbepalende zeesluis Waar de gemeente tot dusver niet reageerde op de twee maanden terug verstuurde brief, nodigde het HHNK het Wandeloverleg uit voor een gespreK. Dat onderhoud liep volgens bestuurslid Jeroen Jacosse van het Wandeloverleg uit op een bittere teleurstelling We kregen te horen dat over andere oplossingen dan afsluiting van de zeesluis niet is nagedacht of dat er geen geld voor is." Ten emde raad stuurde het Wandeloverleg andermaal een brief naar de gemeente Edam-volendam. die volgens Jacobse toestemming moet geven voor het opheffen van de passagemogelijkheid De gemeente is immers verantwoordelijk voor het wegennet. Wij roepen u nogmaals op gebruikte maken van uw rol om de passagemogelijkheid voor voetgangers te oehouden. schrijd Edammer en mede-bestuurslid Jan Papöt Overigens wordt er nog geregeld gebruikgemaakt van de overloop De sluiswachter, die de sluisdeuren handmatig kan Bedienen, naait de rode verrjoden-toegangoordjes onder diensttijd soms weg

3/7

Media over de opheffing van de voetqanaerspassaqe over Zeesluis Edam

4/7

1-12-2014

Hoogheemraadschap gaat Zeesluis helemaal afsluiten

9

Ì

y

m Het nieowe wondel- en fietspad leidt noor de Keetrąde. Wondtloors dierichtingWarder w f l t i moeien met een grote boog omlopen Het wordt inwoners en passanten die een w andcling tussen Warder en Volendam of vice versa w illen maken binnenkort fysiek onmogelijk gemaakt om de Zeesluis van Fdam te gebruiken. Daarmee maakt het Hoogheemraadschap als eigenaar van de Zeesluis een duidelijk state­ ment. De roep om de sluis alsnog open te stellen voor de veie wande­ lende recreanten is hiermee definitief beantwoord. Al eerder deed de provinciale wan­ delkoepcl een oproep om dc Sluis open te laten voor wandelaars. Dc sluis vormt onderdeel van onder meer de bekende Zuidcrzeeroutc. Ren woordvoerder van het Hoog­ heemraadschap vertelt dat de hui­ dige wet­ en regelgeving en veran­ deringen (faciliteiten voor vismi­ gratie) aan de sluis dit niet langer toelaten. Oversteek havenhoofd "Wij vinden het ook vervelend dat wandelaars nu 'om moeten.lopen'

via Keetzijde en het Oorgat. Zeker omdat er langs de Keetzijde geen wandelpad ligt. Wel zijn we bezig om te onderzoeken of er nabij de kop van de F.damsc haven in het kader van het dijkverzwaringspro­ gramma een overgang voor wande­ laars kan worden gecreëerd. Maar concreet zijn deze plannen niet." Geen optie Ook het idee om dc brug over de sluis aan te passen, waardoor een oversteek wel veilig wordt, is vol­ gens de woordvoerder geen optie.

J

.

f — t 2-.-

~2~- I

V

"Dc sluis is een monument en daar kun je niet zo maar iets aan ver­ anderen." Wandelpad Broeckgouw Een mogelijke oversteek bij het havenhoofd wordt de komende tijd besproken met de gemeente en an­ dere belanghebbenden. Hoe dit er uit moet zien is niet duidelijk. Navraag op het stadskantoor leert dat er vooralsnog geen plannen bestaan om langs de Keetzijde een wandelpad aan te leggen. Wel is er in de Broeckgouw zand gestort voor een toekomstig fiets­ en wan­ delpad die de wijk moet verbinden met dc Zeedijk. "Dal is een al lang ingepland on­ derdeel van het toekomstige na­ tuurpark."

Media over de opheffing van de voetqangerspassaqe over Zeesluis Edam 2-12-2014

GEMEEN NIEUWS commentaar

Creativiteit gevraagd Het behoort tot de categorie 'kleine ongemakken'. Desalniettemin heeft het al heel wat reacties te weeg gebracht. En alsje er goed over nadenkt isdatooknietzogek! Hetverbod van liet 1 loogheemraadschap om als wandelaar nog gebruik te maken van de Zeesluis nabij de Edamse haven betekent in de praktijk dat voor heel veel recreanten van het ene op het andere moment een harde streep is getrokken door een mooie wandeling. Tegen dc argumenten die het Hoogheemraadschap gebruikt is het moeilijk vechten. A Is eigenaar van de sluis heeft dew aterbeheerderhet recht om ongenode gasten van het erfte w eren. Zij doet dit sinds kort met het verhaal dat zowel de valhoogte als de mechanische apparatuur een gevaar vormen voor passanten. Sinds enige tijd wordt erin wintertijd mechanisch gespuid, is er dus geen toezicht, en is cr daarbij dc mogelijkheid gecreëerd tot zogeheten vismigratie. een manier om vissen makkelijker langs het obstakel te laten zwemmen. Terwijl de sluis sinds mensenheugenisdoor mensen uit Edam- Votendam, maar ook ver daarbuiten, dienst doet als brug tussen de dijken rond Volendam en Edam, daarmee een mooie wandeling biedend langs het water van het IJsselmeer, is dat dus plotsklaps afgelopen. De sluis wordt binnenkort zelfs helemaal afgesloten. Gevolg is dat een wandeling, die landelijk onderdeel vormt van de bekende Zuidcrzeeroute, straks met een grote boog moet gebeuren. C?een wereldramp natuurlijk en wie \ a n wandelen houdt kri jgt er nu nog twee kilometer gratis hij ook. kun je denken.

Maar de ontspannen beleving is straks weg cn belangrijker: wie de situatie rond de Keetzijde goed in ogenschouw neemt, ziet dat een groot deel van deze weg niet geschikt is voor wandelaars. Juist op het punt waar auto's weer gas mogen ge\ en wordt de wandelaar gedwongen om 1 angs de rand van de snelweg de route te vervolgen. ín dat kader is het opvallend dat er vanuit de nieuwe woonwijk de Brocekgouŵ een mooi fiets­en w an­ delpad wordt aangelegd. Die leidt di­ rect naar de sluis, waar de weg naar het Strandbad of naar Warder nu net definitief is gestremd. Natuurlijk, je kunt omlopen, maar wat bevreemdt, zeker in het kader van de aanstaande dijk ver/waring, isdatergeen enkele oplossing w ordt aangedragen door de semi­over­ heidsinstantie. iets dat met relatief beperkte middelen best zou kunnen. Want waarom niet nadenken over een kleine wijziging van dc sluis­ opbouw of ccn extra hekje langs de toegangsweg? I let is een monument, is het tegen­ argument. Maar een mechanische aanpassing bleek dan weer geen

probleem. De mooie ligging, de vriendelijke manier van recreëren en vooral de verbinding die het punt maakt tussen twee mooie wandelgebieden cn een vriendelijke camping met uitspan­ ning zijn het waard om wat creatie­ ver na te denken over het ontstane probleem. Zoals het nu gaat wordt de mak­ kelijkste weg de moeilijkste weg ;n daarmee dupeert het besluit veel nensen. .— tcdactļé de Stadskrant

,

5/7

Media over de opheffing van de voetqanqerspassaqe over Zeesluis Edam

6/7

Column M. Keijzer /Ned. Dagblad 02-06-2015

De onnodige regelreflex Deze week behandelt de Tweede Kamer de Erfgoedwet. Een wet die zo ongeveer alle regels met betrekking tot de bescherming en het beheer van ons cultureel erfgoed samen gaat brengen. En dat is een goede zaak. Ons cultureel erfgoed is onderdeel van onze nationale identiteit, inclusief de prachtige kerkgebouwen die ons land kent. Vanuit de hele wereld komen mensen naar ons erfgoed kijken. Een van deze culturele erfgoederen is de Stelling van Amsterdam. De Stelling van Amsterdam is zelfs Unesco Werelderfgoed. Het is een verdedigingslinie die eeuwen teruggaat en waar zelfs begin 20e eeuw nog aan gebouwd is. De Stelling van Amsterdam kent ook een wandelroute. Op zichzelf is dat nog niet zo bijzonder; overal in Nederland liggen wandelroutes. Ons goed onderhouden netwerk van wandel- en fietsroutes is zelfs een van de belangrijkste toeristische trekkers van ons land. In mijn stukje van Nederland ligt een deel van het doorlopend wandelpad van de Stelling van Amsterdam. Dit is een unieke wandelroute tussen Volendam en Muiden van maar liefst 135 km lang. Je loopt langs een ring van dijken, sluizen, genieloodsen en forten. Het is een historische wandeling die afwisselend prachtige natuur en cultureel erfgoed laat zien. Doordat de Stelling jarenlang vrij onbekend was, heeft de natuur zich er volop kunnen ontwikkelen. Vanaf Volendam loop je op de dijk richting Edam. Rechts het Markermeer waar de vader van mijn vader nog gevist heeft. Links nog een stukje weiland. Inmiddels is het grotendeels bebouwd, zodat onder andere mijn neven en nichten ook in de streek konden blijven wonen. Het is voor mij bijzondere grond. Toen mijn moeder een meisje was, liep ze daar met haar vader die daar een eenvoudig boerenbedrijf had. Op enig moment kom je aan bij de Zeesluis in Edam. Daarvoor stond daar een eenvoudige sassluis. Deze laatste was alleen geschikt voor het spuien van water. Rond 1840 is dat een Zeesluis geworden. Eeuwenlang kon je daar onbekommerd overheen lopen. Inmiddels is deze route onderdeel van de Wandelroute Stelling van Amsterdam. Wanneer je over de Zeesluis gelopen bent, ga je rechtsaf en kom je aan op de Markermeerdijk, iets ten noorden van de buitenhaven van Edam. Hier heb je een prachtig uitzicht over de oude Zuiderzee. Als je je omdraait zie je de Zeevang en het mooie historische stadje Edam liggen. Prachtige kerktorentjes prikken de blauwe hemel in. Tot mijn schrik verscheen op enig moment een bordje "Verboden Toegang" op die Zeesluis. Ik werd op voorhand chagrijnig. Na zo'n 25 jaar rondgelopen te hebben in het openbaar bestuur voelde ik de geest van risico-regelreflex al weer dwalen. Wat is dat, zult u denken: risicoregelreflex? Er is inmiddels een hele website waar je kunt lezen dat de Rijksoverheid een visie ontwikkelt op haar rol bij het omgaan met risico's: "Er komen steeds meer maatregelen om de samenleving te beschermen tegen risico's. Door de bezorgdheid over de veiligheid die dan ontstaat, kan de overheid 'overreageren' en (dure) maatregelen nemen die nauwelijks leiden tot meer veiligheid. Het overreageren op risico's wordt

Media over de opheffing van de voetqanqerspassaqe over Zeesluis Edam

7/7

risico-regelreflex genoemd. Dit kan onder andere leiden tot dure maatregelen die nauwelijks effect hebben. Ze kunnen bovendien onbedoelde bijwerkingen hebben, zoals het beperken van de keuzevrijheid." Waarom nou dat bordje? Al snel werd mij duidelijk dat het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, dat de sluis beheert, het niet langer verantwoord vond voor mensen om over die sluis te lopen. Argument was dat er door de automatisering niet altijd meer een sluiswachter aanwezig was en mensen in het water kunnen vallen. Nu moet u weten dat op de sluisdeuren aan beide kanten hekwerken staan op ongeveer 1.20 meter. Maar goed: ik ben dus maar eens een keer bij de sluis gaan wachten tot de sluisdeuren open gingen. Want dat moest dan wel met een gigantische hoge snelheid gebeuren waardoor iemand die net op dat moment op de sluisdeur zou staan met een slinger in het water zou belanden.... Niets van dit alles: tergend langzaam gaan de deuren open. Natuurlijk, want de tegenkracht van het water zorgt ervoor dat dit niet snel gaat. Is er dan een reeks incidenten geweest bij de sluis? Staat de sluis op instorten? Niets van dat alles. De spreuk "de mens lijdt doorgaans het meest, door het lijden dat hij vreest", is ook hier weer van toepassing. Een prachtige, historische wandelroute wordt gesmoord vanwege een mogelijk ervaren risico. Bestuurders van Nederland, hou eens op! Weiger vanaf heden mee te gaan in de risicoregelreflex. Met gezond boerenverstand komt u een heel eind. En als als gevolg daarvan de wandelroutes van Nederland open blijven zijn de wandelaars u zeer dankbaar.

Wandelnet SWtpml rooi wandelend Nfŵiljnd

Wandeloverleg Noord-Holland p/a Jeroen Jacobse Govert Flinckstraat 91-2 1072EE Amsterdam 020-7765788/06-20555741 [email protected]

Verslag bespreking Wandeloverleg Noord-Holland en Landschap Waterland met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier i.z. voetgangerspassage Zeesluis Edam 9-5-2014 Jeroen Jacobse 13-5-2014 (Wandeloverieg NH) Pad naar passage Zeesluis vanaf het Oorgat (noord):

Pad naar passage Zeesluis vanaf de Keetzij de (zuid)

bespreking WONH en LSTW met HHNK i.z. passage Zeesluis Edam 9-5-2014

1

Aanwezig Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK): mevrouw I. Middelburg, mevrouw P. de Haan, de heer P. van Limburg Landschap Twiske-Waterland (LSTW): de heer R. Oosterom, projectleider Wandelnetwerk Laag Holland Wandeloverleg Noord-Holland (WONH): de heren J. Papôt en J. Jacobse Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) wil de mogelijkheid voor voetgangers om over te steken via de Zeesluis van Edam afsluiten. Men heeft ambtelijk vooroverleg gehad met gemeente Edam en vervolgens een brief gestuurd naar B è* W met een verzoek dit te mogen doen. Hierop is nog geen antwoord ontvangen. Wandeloverleg Noord-Holland (WONH) vernam van dit verzoek en stuurde naar aanleiding hiervan een brief aan B éi W (cc HHNK) met het verzoek niet akkoord te gaan met sluiting van de sluispassage. Hierop is ook nog geen reactie ontvangen. N.a.v. ons schrijven werden wij door HHNK uitgenodigd voor een gesprek. De heer Oosterom is op zijn verzoek aangeschoven namen Landschap Twiske-Waterland. Roy Oosterom (LSTW) benadrukte het belang van de sluispassage voor de regionale wandelroutes van LSTW en niet op de laatste plaats voor het in ontwikkeling zijnde wandelnetwerk Laag Holland. Wij benadrukten het belang voor de lokale ommetjes, voor de wandelroute 'Streekpad Stelling van Amsterdam' en voor de doorlopers op 'LAW Zuiderzeepad' die Edam en haar busstation niet aandoen. Bij WONH leefde de veronderstelling dat de pensionering van de sluiswachter een aanleiding was geweest voor het voornemen van HHNK. Dat de sluiswachter met pensioen ging, speelt volgens mevrouw Middelburg echter geen rol. Het huidige sluiswachtersregime blijft in stand. D.w.z. bemand in de zomermaanden overdag tot 19.00u en in de wintermaanden komt de sluiswachter op afroep. Aanwezigheid van de sluiswachter is volgens HHNK niet van belang. Ook als de sluiswachter er wel is, wil men de sluis afsluiten voor voetgangers. Veiligheidsrisico's en mogelijke oplossingen om deze te beheersen Wat volgens HHNK wel speelt zijn de veiligheidsrisico's voor overstekende voetgangers. Risicofactoren die men noemde: 1. variërend waterpeil, waardoor de sluisdeuren ongecontroleerd open en dicht gaan. Als men niet oplet zou men dan in het water kunnen vallen of tussen de sluisdeuren komen. Dit speelt m.n. in de winter. 2. draaiende onderdelen bij de sluisdeuren 3. vismigratie, open mechanieken die gevaarlijk zouden kunnen zijn. HHNK is wettelijk gedwongen vismigratievoorzieningen aan te brengen. Daarnaast wees HHNK op het toenemend gebruik van de sluisovergang (ook door nietomwonenden alsmede toeristen - in tegenstelling tot Edammers worden deze verondersteld niet te begrijpen wat de risico's van de sluis zijn) en secundair de schadeclaimcultuur die er zou bestaan. In latere instantie werd ook gewezen op de Arbowet die zou verplichten tot sluiting. In dit verband werden genoemd de op de kademuur uitstekende houten palen, de draai-inrichting op de kademuur en de smalle loopvlakken op de sluisdeuren.

bespreking WONH en LSTW met HHNK i.z. passage Zeesluis Edam 9-5-2014

2

Betreffende deze risico's brachten wij in - dat men bij het aanbrengen van nieuwe voorzieningen (vismigratievoorzieningen) rekening had moeten houden met de risico's die deze voorzieningen met zich mee zouden kunnen brengen. Men had daar bij voorbaat bij ontwerp en aanleg op moeten inspelen, bijvoorbeeld door afscherming. - t.a.v. de andere risico's. In zijn algemeenheid hebben wij aangevoerd dat de aanwezigheid van deze risico's geen reden kan zijn de passage te sluiten. Er zijn altijd risico's geweest. HHNK moet als beheerder redelijke voorzieningen treffen om de risico's te beheersen in dit stuk openbare ruimte. Vergelijking is gemaakt met een kruising van wegen die gevaarlijk kan zijn of worden. Men treft dan maatregelen, bijvoorbeeld door het plaatsen van verkeerslichten, maar sluit niet de wegen af. De risico's blijven dan aanwezig, maar ze worden meer beheerst. Wij hebben suggesties gedaan voor manieren van risicobeperking middels informatievoorziening, waarschuwings- en signaleringssysteem, afscherming van draaiende of open mechanieken. We hebben gesteld dat als men zijn verhaal serieus neemt, de kosten afgezet kunnen worden tegen die van een verkeersregelaar/toezichthouder (of een nieuwe brug - zie verder). - afsluiten van de sluispassage betekent dat wandelaars over de Keetzijde (smal, nauwelijks bermen, snel verkeer) worden gestuurd. De risico's dat hen daar iets overkomt schatten wij hoger in dan de risico's op de sluis. We hebben gevraagd of er ooit nagedacht is over hoe de gesignaleerde veiligheidsrisico's te beheersen zonder de voetgangerspassage af te sluiten. Dit is niet gebeurd. Wij hebben gesteld er van uit te gaan dat HHNK de deskundigheid in huis heeft om oplossingen te bedenken, bijvoorbeeld met informatievoorziening, afscherming van bewegende delen en een signalerings/waarschuwingssysteem. Hierop werd ontkennend geantwoord. HHNK beschikt niet over deze deskundigheid. Wij hebben vervolgens gevraagd of HHNK alsnog onderzoek wil doen naar mogelijkheden om risico's te beperken zonder de voetgangerspassage af te sluiten. Hierop werd negatief geantwoord. Als redenen werden genoemd dat het te complex is voor HHNK, dat HHNK hier geen geld voor heeft en dat HHNK het niet tot zijn taak rekent. Ten aanzien van de complexiteit, bracht HHNK in 2 instantie naar voren dat de hierboven genoemde risicofactoren niet de belangrijkste waren. Deze belangrijkste factoren staan in een risicoanalyse die men heeft gemaakt. Deze belangrijkste risicofactoren waren volgens de HHNK-vertegenwoordigers echter te complex om uit te leggen...! Men doet ook geen poging. Een risicomaatindicatie wordt ook niet gegeven. We hebben gevraagd die risicoanalyse te mogen ontvangen. Dat werd ons toegezegd. e

Op de vraag of er ooit ongelukken geweest waren met wandelaars op de sluis, had men als antwoord, 'niet dat we weten'. Juridische zaken Gevraagd naar de rommeligheid van de gang van zaken (eerst verzoek aan gemeente om over te mogen gaan tot sluiting, dan vooruitlopend op antwoord afsluiten en daarna toch weer open stellen) en de status van het 'voornemen tot afsluiting' kwam geen duidelijk antwoord. We zitten duidelijk in een overgangssituatie.' volgens mevrouw Middelburg. Het gaat volgens haar wel om een handelen dat door bestuurder Kees Stam van HHNK wordt gedragen.

bespreking WONH en LSTW met HHNK i.z. passage Zeesluis Edam 9-5-2014

3

De heer van Limburg (HHNK) meldde dat de sluis in 2015 zoiezo enkele maanden zal worden afgesloten voor groot onderhoud. I.v.m. reparatie metselwerk zal dit niet in de wintermaanden zijn. Mevrouw Middelburg had de wegenlegger geraadpleegd om te zien of de sluispassage daar in stond. Dit is niet het geval. Zij acht de Wegenwet mogelijk dus van toepassing. Zij was ook op de hoogte van het feit dat de wegenlegger niet van doorslaggevend belang is waar het openbaarheid betreft, maar het feitelijk gebruik gedurende meer dan 30 jaar. Later in het gesprek stelde HHNK (mevrouw Middelburg) dat de sluis nooit is geweest om gebruikt te worden als openbaar toegankelijke oversteekplaats voor voetgangers en dat dit ook in de toekomst nooit het geval zal zijn. De sluispassage kon wat haar betreft niet als een stuk openbare ruimte worden gezien. Onze tegenwerping: De feitelijke situatie van talloze jaren is een andere en hoe kan HHNK dan ooit akkoord zijn gegaan met gebruik van de sluispassage voor het mede door de provincie geïnitieerde Stelling van Amsterdam-pad. Daarop geen antwoord. Gesuggereerd werd dat dit zonder toestemming van HHNK zou zijn. Er wordt uitgezocht welke afspraken daarover zijn gemaakt met provincie, Wandelnet of Landschap Noord-Holland. Actie LSTW en HHNK. Duidelijk is dat men nog niet weet hoe een passageverbod te handhaven. De sluiswachter is daarvoor niet bevoegd. Hekken wil men niet plaatsen. Het is ook de vraag of daarvoor vergunning zou worden verkregen, mede gezien de monumentale status van de sluis. Naar een uitweg? Wij meldden dat de bestaande zeesluispassage is opgenomen in de recreatieve meekoppelingsplannen van Vista/Landschap Twiske-Waterland voor de versterking van de Markermeerdijk. Hiervan waren de vertegenwoordigers van HHNK niet op de hoogte. Wij deden de suggestie van een ophaalbrug voor fietsers en wandelaars aan de 'zeezijde' van de sluis. HHNK bezit daar grond. In principe is dit te onderzoeken, mogelijk in combinatie met dijkversterking Markermeerdijk. HHNK zal contact zoeken met het projectteam van de dijkversterking om te kijken of er praktische en financiële mogelijkheden zijn om een alternatief mee te laten liften in dit project. Dit speelt echter op iets langere termijn (vanaf 2016). Met een natte vinger wordt geschat dat met een voet/fietsbrug f 100.000 gemoeid zou zijn. Ons voorstel naar een oplossing te zoeken via deze weg en tot dan de sluispassage open te houden werd door HHNK afgewezen. HHNK zegde toe de brugsuggestie en het probleem van de risico's voor wandelaars op Keetzijde mee te nemen richting de gemeente. Conclusie HHNK zegt zich genoodzaakt te zien de zeesluispassage af te sluiten op grond van de Arbowet en risico's die men niet kan uitleggen. HHNK is niet bereid onderzoek te doen naar andere mogelijkheden dan afsluiting om de veiligheidsrisico's bij de sluis voor voetgangers te verbeteren. Zij meent hiervoor de deskundigheid te missen, acht de zaken te ingewikkeld, heeft hiervoor geen geld en acht het ook niet haar taak. HHNK meent dat de zeesluispassage geen openbare passage is. HHNK biedt zelf geen opening voor een oplossing die tegemoet komt aan de wensen en behoeften van voetgangers bij de zeesluis. Als er in haar ogen een oplossing komt zal die van buiten HHNK moeten komen. bespreking WONH en LSTW met HHNK i.z. passage Zeesluis Edam 9-5-2014

4