Document nr. Project nr. Project Onderdeel
ALG0441 Beperking milieubelasting Energiemanagementsysteem
Auteur
L.J. van Sinderen
Versie
2.0
Datum
19-09-2014
Status
definitief
Datum vrijgave 28-02-2013 19-09-2014
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002
Versie 1.0 2.0
Auteur F. J. Willemen L.J. van Sinderen
Verificatie B. Dijk B. Dijk
Autorisatie P. van Boom F.J. Willemen
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 1 van 11
Documenthistorie Versie 1.0 2.0
19-09-2014 Versie: 2.0
Datum 28-02-2013 19-09-2014
Wijziging Definitief Definitief na verificatie CO2 Carbon Footprint door inspectiebedrijf Energie Consult Holland bv, 15-09-2014
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 2 van 11
Inhoudsopgave INLEIDING
4
1
BEDRIJFSPROFIEL
5
2
ENERGIEVERBRUIK 2013
6
3
DOEL- EN TAAKSTELLINGEN
7
4
WETTEN EN VOORSCHRIFTEN
9
5
TRANSPARANTIE
9
6
GELDIGHEID
9
7
TAKEN, VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN
10
8
MIDDELENBEHEER EN BEWUSTZIJN, TRAINING EN BEKWAAMHEID
10
Bijlage 1 :
Carbon Footprint Rapportage 2013 (Energie Consult Holland bv) Carbon Footprint rekenmodule 2013
Bijlage 2 :
Checklist CO2--bewust
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 3 van 11
Inleiding In het voorliggend rapport wordt door en voor Bartels Infra B.V. invulling gegeven aan het beleid met betrekking tot het reduceren van CO2 uitstoot. Vanuit een groeiend draagvlak in de samenleving wordt zowel de bedrijfsmatige als persoonlijke motivatie groter om actief bij te dragen aan verdere reductie. Naast de “eigen” uitstoot in de operationele bedrijfsvoering ligt voor ons bureau de grootste uitdaging binnen onze adviezen. Bewust ontwerpen levert immers een aanzienlijk grotere bijdrage in de CO2-reductie dan de mogelijke CO2-reductie uit onze eigen werkzaamheden. Ook onze opdrachtgevers beseffen in toenemende mate dat bewuste ontwerpkeuzes doorslaggevend kunnen zijn voor de CO2 uitstoot in de realisatie van haar projecten. Aansluitend bij de initiatieven uit de markt zal de CO2-Prestatieladder worden gehanteerd voor de formulering van ons beleid. De leidraad bij de Prestatieladder geeft duidelijke handvaten om verder vorm te geven aan onze werkwijze.
Dit rapport is bedoeld als een “levend” document. Waar mogelijk zullen functionaliteiten, maatregelen en ambities jaarlijks worden bijgesteld. Suggesties zijn altijd welkom!
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 4 van 11
1
Bedrijfsprofiel
Bartels Infra B.V. is een ingenieursbureau op het gebied van infrastructuur en is gevestigd aan de Archimedesweg 5 te Leeuwarden, en maakt deel uit van de Bartels Groep. De Bartels Groep heeft uitgebreide ervaring op het gebied van hoogbouw, bedrijfsgebouwen, woningbouw, ondergronds bouwen, sport & recreatie, commerciële gebouwen, onderwijs, ziekenhuizen, bruggen en spoorwegen, havens, dijken en rioolwaterzuiveringsinstallaties. De Bartels Groep biedt haar opdrachtgevers een breed scala aan diensten aan. Wij adviseren onder andere op gebied van constructies, brandveiligheid, infra, materiaalkunde en meer. Dankzij onze jarenlange ervaring hebben wij veel kennis en expertise op deze gebieden. De producten die de Bartels Infra B.V. levert bestaan hoofdzakelijk uit schriftelijke rapportages en adviezen, analoge en digitale tekeningen. Bij het maken van deze producten is het beleid van de Bartels Infra B.V. er op gericht om de milieubelasting zo laag mogelijk te houden, zowel op operationeel aspecten als op het adviserende aspecten. Operationele aspecten Onze adviseurs zijn hoofdzakelijk werkzaam op kantoor. Hetzij op de eigen werkplek in Leeuwarden hetzij voor korte tijd bij de opdrachtgever. Globaal kunnen voor deze kernactiviteit de volgende deelaspecten worden benoemd: • • •
Huisvesting: Energie, Gas, Water, Licht, Airco,Isolatie, etc. Verbruiksartikelen: Kantoorartikelen, pc’s, papier, koffie, schoonmaakmiddelen, etc. Vervoer: Wagenpark, fietsregeling, gebruik openbaar vervoer, vliegreizen, vergaderen op afstand, etc.
Het energieverbruik wordt bepaald door de volgende energievragende elementen: • • •
Leaseauto’s Zakelijke km's gereden met privé auto's Kantoorgebouw (gas en elektra)
Adviserende aspecten Bij de advisering is het beleid van Bartels Infra bv er op gericht het ontwerp/de engineering zodanig te sturen dat er een duurzaam product ontstaat met minimale milieubelasting. Globaal kunnen voor deze kernactiviteit de volgende deelaspecten worden benoemd: •
• • • •
Promoten toepassing hoogovencement in plaats van portlandcement (in Nederland wordt van alle cementen ongeveer 50% portlandcement en 50% hoogovencement gebruikt). Cement bepaalt voor circa 80% de CO2 uitstoot van betonmortel. Promoten hergebruik bouwmaterialen Optimaliseren gebruik bouwmaterialen Vermijden gebruik van RVS staal Promoten van gebruik van FSC hout
Hierbij wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen vermeld in NIBE's Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten, en wordt ernaar gestreefd , indien de keuze er is, producten voor te schrijven die binnen de DUBO-keur grens vallen. Bartels Infra bv is deelnemer van Noorden Duurzaam
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 5 van 11
2
Energieverbruik 2013
Tabel 1: Energieverbruik kantoorpand te Leeuwarden :
Jaar
Aantal medewerkers
Aantal m2 BVO
Verbruik kWh electra
Verbruik m3 gas
Aantal bomen per jaar te compenseren
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
425 425 425 425 425
29.551 27.349 27.996 30.027 35.443
6.019 8.135 6.817 6.469 8.338
208 234 211 196 212
Tabel 2: Brandstofverbruik lease auto's en zakelijke km's privé auto's :
Jaar
Aantal medewerkers
Aantal lease auto's
Aantal getankte liters leaseauto's
Aantal getankte liters per leaseauto
Aantal zakelijke km privé auto's
Aantal bomen per jaar te compenseren
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
1 2 2,7 2 3
2.862 5.786 10.067 5.880 6.850
2.862 2.893 3.728 2.940 2.283
34.820 16.695 13.415 9.582 6.807
154 166 238 141 162
Tabel 3: Aantal bomen te compenseren per jaar :
Jaar
Aantal medewerkers
Aantal bomen per jaar te compenseren
Aantal bomen per jaar per medewerker te compenseren
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
362 400 449 337 384
25 29 31 21 24
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 6 van 11
3
Doel- en taakstellingen
Bartels Infra B.V. is zich bewust van het feit dat zij voor haar energiebehoefte gebruikt maakt van organische grondstoffen die uitgeput kunnen raken. Periodiek worden er doelstellingen vastgesteld om te komen tot energievermindering en te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn ten aanzien van het gebruik van duurzame energie. De doelstellingen worden door, of onder verantwoording van, de directie van Bartels Infra B.V. verspreid via de daarvoor geëigende communicatie kanalen Deze doelstellingen zijn dynamische documenten en de voortgang wordt jaarlijks gemeten en bewaakt. Energiedoelstellingen worden uitgewerkt in taakstellingen. Dit zijn kwantificeerbare, gedetailleerde energieprestaties welke voortvloeien uit de doelstelling. Tabel 4: Reductiedoelstelling energieverbruik kantoor (vanaf 2011 1,5% per jaar reductie scope 1), verbruik electra :
Jaar
Aantal medewerkers
Aantal m2 BVO
Verbruik kWh electra
Totaal CO2 uitstoot in kg/jaar
Totaal CO2 uitstoot per medewerker in kg/jaar
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
425 425 425 425 425
29.551 27.349 27.996 30.027 35.443
18.322 16.956 17.358 18.617 16.100 ***
1.272 1.229 1.205 1.178 1.019
Reductiedoelstelling uitstoot CO2 per medewerker per jaar 0 0 1.210 1.192 1.175 1.063 1.047
Reductiepercentage werkelijk
0.6 * 1.2 * 13.3 *
Aantal bomen per jaar te comp. 131 126 124 121 115
* positief percentage is gunstige ontwikkeling ** negatief percentage is ongunstige ontwikkeling *** conversie electra 2009 t/m 2012 is 0,62, conversie 2013 is 0,455 (grijze stroom) Tabel 5: Reductiedoelstelling energieverbruik kantoor (vanaf 1,5% per jaar reductie scope 1), verbruik gas :
Jaar
Aantal medewerkers
Aantal m2 BVO
Verbruik gas in m3
Totaal CO2 uitstoot in kg/jaar
Totaal CO2 uitstoot per medewerker in kg/jaar
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
425 425 425 425 425
6.019 8.135 6.817 6.469 8.338
10.714 14.480 12.134 11.515 15.200
744 1.049 843 729 962
Reductiedoelstelling uitstoot CO2 per medewerker per jaar 0 0 896 882 869 856 843
Reductiepercentage werkelijk
6.0 * 17.4 * -10.7 **
* positief percentage is gunstige ontwikkeling ** negatief percentage is ongunstige ontwikkeling
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 7 van 11
Aantal bomen per jaar te comp. 77 108 87 75 97
Tabel 6: Reductiedoelstelling brandstoffen lease auto's en zakelijke km's privé auto's (vanaf 2011 2,0% per jaar reductie scope 2) :
Jaar
Aantal medewerkers
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
14,4 13,8 14.4 15,8 15,8
Totaal CO2 uitstoot tgv lease auto's in kg/jaar 8.658 17.044 28.397 16.152 20.200
Totaal CO2 uitstoot tgv zakelijke km privé auto's in kg/jaar 12.953 6.211 4.990 3.565 2.533
Totaal CO2 uitstoot tgv lease auto's en zakelijke km privé auto's in kg/jaar 21.611 23.255 33.387 19.717 22.733
Reductiedoelstelling uitstoot CO2 in kg/ jaar
0 0 22.789 22.334 21.887 21.450 21.021
Reductiepercentage werkelijk
-46,5 ** 11.7 * -3,9 **
Aantal bomen per jaar te compenseren
154 166 238 141 162
* positief percentage is gunstige ontwikkeling ** negatief percentage is ongunstige ontwikkeling
Tabel 7: Overall beeld milieu inspanningen (vanaf 2011 1,75% per jaar reductie per medewerker, scope 1 en 2 tezamen) :. Jaar
Aantal medewerkers
Totaal CO2 uitstoot van scope 1 en scope 2 in ton CO2/jaar
Aantal bomen per jaar per medewerker te compenseren
2009 14,4 50,6 25 2010 13,8 54,7 29 2011 14.4 62,9 31 2012 15,8 49,8 21 2013 15,8 52,7 24 2014 2015 * positief percentage is gunstige ontwikkeling ** negatief percentage is ongunstige ontwikkeling
Reductie doelstelling in bomen per jaar
28,5 28 27,5 27 26,5
Reductie percentage werkelijk
-8,8 ** 25,0 * 11,6 *
Totaal CO2 uitstoot in ton per jaar per mede werker 3.51 3.96 4.37 3.15 3.34
Het overall beeld ziet er gunstig uit ten opzichte van de reductiedoelstellingen van 2010. Wel verdienen het toegenomen verbruik gas en electra in 2013 de aandacht. Kijkend naar het laatste getalletje rechtsonder in tabel 7 (Totaal 3,34 ton CO2 uitstoot per medewerker in het jaar 2013) kan het volgende worden opgemerkt. Uit het onderzoeksrapport van NL ingenieurs/SQ Consult bv van juni 2014 blijkt dat de CO2 indicator per medewerker van grote, middelgrote en kleine ingenieursbureaus in den lande gemiddeld 3,62 bedraagt. Dat impliceert dat Bartels Infra bv zich keurig net iets onder het gemiddelde beweegt
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 8 van 11
Taakstellingen Operationele aspecten De volgende taakstellingen worden voor 2014 en 2015 opgesteld: • • • • •
Verplicht stellen carpoolen bij gezamenlijke afspraken in 95% van de gevallen; Bevorderen gebruik openbaar vervoer in geval seminars, cursussen etc. in 100% van de gevallen; Afsluiten energie contract met uitsluitend Groene Stroom, aantoonbaar; Plaatsen bewegingsmelders in de werkkamers; Informeren medewerkers over de milieudoelstellingen, ook de adviserende aspecten.
Mogelijke speerpunten voor de jaren na 2015 zijn: • • • •
Plaatsen zonnecollectoren op het dak; Vervangen van TL balken door LED lampen; Demotiveren gebruik lease auto's; Aanscherpen in aanmerking komen voor lease auto.
De volgende reducerende maatregelen zijn al van kracht: • • • • • • •
Gebruik airco tot minimum beperken, in eerste instantie warmteprobleem oplossen door ramen te openen en/of het raamscherm te laten zakken; Controleren aan het eind van de werkdag of alle airco's zijn uitgeschakeld; Installeren van zonlichtschermen aan buitenzijde ramen; Verzenden van rapporten en tekeningen zoveel mogelijk digitaal, dit bespaart papier; Controleren eigen documenten door gebruik te maken van dubbelzijdige afdrukken A5 (4 pagina's op één pagina) Controleren eigen documenten door gebruik te maken van digitale tekeningen (controle op het scherm) of analoog waarbij een A0/A1 is teruggebracht naar A3 formaat. Scheiden afval in 3 stromen: papier, GFT en overig afval
Adviserende aspecten De volgende taakstellingen blijven onverminderd van kracht, aantoonbaar maken door middel van gebruikmaking van bijlage 2 (Checklist CO2-bewust): •
•
• • • •
Aantoonbaar promoten toepassing hoogovencement in plaats van portlandcement, HO cement is veel minder schadelijk voor het milieu van portlandcement, 291 kg CO2 uitstoot /ton cement versus 788 kg CO2 uitstoot/ton cement; Aantoonbaar promoten hergebruik bouwmaterialen, de meest duurzame oplossing is het hergebruik van materialen, bijvoorbeeld beton- en metselpuin toepassen in menggranulaat, of vrijgekomen meerpalen opnieuw toepassen als tijdelijk ondersteuning van een steiger; Aantoonbaar optimaliseren gebruik bouwmaterialen, bijvoorbeeld optimaliseren wapeningstaal; Aantoonbaar vermijden gebruik van RVS staal, RVS staal geeft veel hogere CO2 emissies dan gebruikelijk toegepast staal; Aantoonbaar promoten van gebruik van (FSC) hout, een duurzaam product met een restwaarde; Bijhouden publicaties/ volgen workshops over milieubelastende materialen/grondstoffen
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 9 van 11
4
Wetten en Voorschriften
Het kantoor aan de Archimedesweg 5 te Leeuwarden voldoet aan de eisen zoals die gesteld zijn in de Bouwvoorschriften, conform het Bouwbesluit. De Milieuvoorschriften, voor zover van toepassing zoals gedeponeerd in de Wet Millieubeheer worden gevolgd. Met betrekking tot het zg. Activiteitenbesluit valt het kantoor onder Type A (belast het milieu niet of weinig). Verder is Bartels Infra B.V. gecertificeerd NEN-EN-ISO 9001 Genoemde wettelijke eisen worden regelmatig beoordeeld op eventuele aanpassingen, inclusief nieuwe wetten en voorschriften door de kwaliteitsmanager. Indien noodzakelijk wordt relevante informatie ingebracht in het managementoverleg.
5
Transparantie
Bartels Infra B.V. communiceert structureel intern en extern over de CO2 footprint (scope 1&2 emissies) en de kwantitatieve reductiedoelstelling(en) van Bartels Infra B.V. en de maatregelen in projecten waarop CO2-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is. De communicatie omvat minimaal het energiebeleid en de reductiedoelstellingen van Bartels Infra en de hierboven genoemde maatregelen, mogelijkheden voor individuele bijdrage, informatie betreffende het huidige energiegebruik en trends binnen het bedrijf en de projecten. Intern vindt de communicatie plaats via het Infonet van de Bartels Groep. Deze beleidsverklaring wordt beschikbaar gesteld aan het publiek door middel van onze website (http://www.bartels-global.com/nl/over-ons/duurzaam-ondernemen) Bartels Infra bv participeert ook in Duurzaam Noord, verwezen wordt naar de website.
6
Geldigheid
Deze beleidsverklaring zal minimaal jaarlijks worden beoordeeld op actualiteit, toepassingsgebied en functionaliteit
7
Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
De directeur is verantwoordelijk voor het gehele energiemanagementsysteem De directeur is verantwoordelijk voor het vaststellen van het energiebeleid en -doelstellingen, het onderhoud en de implementatie van het energiemanagementsysteem alsmede voor de periodieke beoordeling van de geschiktheid van het systeem en het ter beschikking stellen van de middelen om het energiemanagementsysteem te onderhouden. De directeur is verantwoordelijk voor de voortgang van de activiteiten De directeur rapporteert aan de overige leidinggevenden (projectleiders) aangaande het bovenstaande tijdens het managementteamoverleg. Als directievertegenwoordiger draagt de kwaliteitsmanager er zorg voor dat het energiemanagementsysteem en bijbehorende doelstellingen in de gehele organisatie wordt uitgedragen, begrepen, uitgevoerd en onderhouden.
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 10 van 11
8
Middelenbeheer en bewustzijn, training en bekwaamheid
8.1 Middelenbeheer Om de visie en de hieraan gerelateerde taak- en doelstellingen te realiseren zal binnen de mogelijkheden die Bartels Infra B.V. heeft, voldoende tijd, personeel, middelen, materieel en financiën ter beschikking worden gesteld. De bijbehorende taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn passend bij de belangrijke functies voor het energiemanagementsysteem.
8.2 Bewustzijn, trainingen en bekwaamheid Training en bekwaamheid van medewerkers wordt geregeld in overleg met de directeur. Er zijn geen specifieke criteria gesteld aan het vereiste bekwaamheidsniveau op gebied van energiemanagement. Bartels Infra B.V. verwacht van haar medewerkers gezond verstand en maatschappelijk verantwoord gedrag ten aanzien van energie- en milieuaspecten. Het bewustzijn van de medewerkers wordt vergroot door interen een toelichtende sessie te houden over de inhoud van het onderhavige energiemanagementsysteem en de Carbon Footprint 2013. Dit vergroot het milieubesef van de medewerkers. Bewustzijn wordt structureel gecommuniceerd via de gangbare communicatiestructuur, o.a. via de website van Noorden Duurzaam, een regiobrede vereniging voor duurzame ontwikkeling, waar Bartels Infra B.V. zich bij heeft aangesloten. (http://www.noordenduurzaam.nl)
Deze Beleidsverklaring is opgesteld en ondertekend door:
Ir. F.J. Willemen Directeur Bartels Infra B.V. 19-09-2014
19-09-2014 Versie: 2.0
ALG0441-RAP-Energiemanagementsysteem-002 pagina 11 van 11
