ALCOHOL Gezondheid, welzijn en leefstijl van jongeren E-MOVO 2011 regio Gelderland-Midden
www.vggm.nl
FACTSHEET ALCOHOL E-MOVO 2011
ALCOHOL Jongeren zijn volop in de groei en hun hersenen, maar ook andere organen, zijn extra vatbaar voor de schadelijke invloed van alcohol omdat hun lichaam kleiner en nog in ontwikkeling is. Regelmatig alcoholgebruik op jonge leeftijd, ook al is het maar een klein beetje per keer, kan de groei van de hersenen belemmeren. Deze groeiachterstand wordt nooit meer ingelopen en kan onder andere leiden tot verminderde prestaties op het gebied van leren, geheugen en zelfbeheersing. Daarmee kan alcoholgebruik dus ook leiden tot risicovol seksueel gedrag, agressief gedrag en ongevallen.
Alcoholgebruik jongeren Uit het E-MOVO onderzoek 2011 blijkt dat de helft van alle leerlingen in de regio Gelderland Midden weleens in hun leven alcohol heeft gedronken. Ten opzicht van 2007 is dit percentage gedaald met 20%. Zeventien procent van de leerlingen in klas 2 en 61% van de leerlingen in klas 4 heeft in de afgelopen vier weken alcohol gedronken. In totaliteit is het aantal jongeren dat in de afgelopen vier weken alcohol heeft gedronken gedaald ten opzichte van 2007. Dat geldt vooral voor de jongeren in klas 2 (figuur 1). Het alcoholgebruik van jongeren van het vmbo ligt hoger dan bij jongeren van het havo/vwo. De mate van alcoholgebruik van jongens en meisjes is vergelijkbaar.
100 90 80 70
%
60
2003
50
2007 2011
40 30 20 10 0 Totaal
Klas 2
Klas 4
Vmbo
Jongens
Meisjes
Havo/vwo
Figuur 1: Percentage leerlingen dat in de afgelopen vier weken alcohol heeft gedronken.
pagina 2
Het percentage jongeren dat in de afgelopen vier weken weleens vijf of meer drankjes met alcohol bij één gelegenheid heeft gedronken (‘binge drinken’ of ‘piekdrinken’) is 29%. Ook dit percentage is ten opzichte van 2007 gedaald, vooral onder leerlingen uit klas 2 (figuur 2). 100 90 80 70
%
60
2003
50
2007 2011
40 30 20 10 0 Totaal
Klas 2
Klas 4
Vmbo
Jongens
Meisjes
Havo/vwo
Figuur 2: Percentage leerlingen dat in de afgelopen vier weken tijdens één gelegenheid 5 of meer alcoholische drankjes heeft gedronken (binge drinken).
Alcohol en ouders Ouders kunnen het drinkgedrag van hun kind op verschillende manieren beïnvloeden. Uit onderzoek onder jongeren blijkt dat ouders hun invloed op het drinkgedrag van hun kind onderschatten. Duidelijke regels stellen over het alcoholgebruik werkt. Daarnaast hebben ouders ook invloed door het goede voorbeeld te geven. Als zij zelf matig zijn met alcohol en niet te vaak alcohol drinken waar hun kind bij is, leren jongeren dat alcohol drinken niet een vanzelfsprekendheid hoeft te zijn en om zelf ook matig te zijn. Een grote groep leerlingen zegt dat hun ouders het goed vinden dat ze alcohol drinken (52%). Ten opzichte van 2007 is dit percentage gedaald met 16%. 100 90 80 70
%
60
2003
50
2007 2011
40 30 20 10 0 Totaal
Klas 2
Klas 4
Vmbo
Jongens
Meisjes
Havo/vwo
Figuur 3: Percentage ouders dat het alcoholgebruik goed vindt of niks zegt.
pagina 3
Alcoholmatigingsprojecten in de regio In de regio Gelderland-Midden worden drie alcoholmatigingsprojecten uitgevoerd. Duiven, Lingewaard, Overbetuwe, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar werken sinds 2008 samen aan het project 'Jongeren, alcohol en drugs: niet te jong, niet te veel, niet te vaak.' De gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Scherpenzeel en Wageningen participeren sinds 2009 in 'Fris Valley' (samen met vier Utrechtse gemeenten). Arnhem, Doesburg, Rheden, Renkum en Rozendaal zijn eind 2010 gestart met het project 'Jeugd en Alcohol'. De GGD Gelderland-Midden heeft de E-MOVO alcoholcijfers op het niveau van de regio's waarbinnen de alcoholmatigingsprojecten plaatsvinden uitgesplitst (tabel 1-3). Uit de tabellen blijkt dat in de regio's waar de alcoholmatigingsprojecten al langer lopen het alcoholgebruik méér is afgenomen dan in de regio die later is gestart. In de eerste twee regio's is het percentage leerlingen dat in de afgelopen 4 weken alcohol heeft gedronken tussen 2007 en 2011 gedaald met 20%. In de gemeenten van 'Jongeren, alcohol en drugs' is dit percentage lager, 14%. Het binge drinken is in de 'Fris Valley' regio met 21% gedaald, in de 'Jongeren alcohol en drugs' regio met bijna een kwart en in de regio 'Jongeren en Alcohol' is de afname minder, 13%. De acceptatie van het alcoholgebruik van jongeren door ouders is in alle regio's ongeveer in gelijke mate afgenomen. Tabel 1: Overzicht alcoholcijfers voor gemeenten binnen 'Jongeren, alcohol en drugs'.
Jongeren, alcohol en drugs 2008
2003
2007
2011 (A)
Verschil 2011-2007 (B)
Procentuele verandering
%
%
%
%
%
Ooit alcohol gedronken
77
70
54
-16
-23
Afgelopen 4 weken
69
54
43
-11
-20
44
39
30
-9
-23
81
67
58
-9
-13
Verschil 2011-2007 (B)
Procentuele verandering
(B/A)*100
alcohol gedronken Binge drinker (5 of meer glazen per keer) Ouders vinden alcoholgebruik goed of zeggen niets Tabel 2: Overzicht alcoholcijfers voor Gelderse gemeenten binnen 'Fris Valley'.
Fris Valley 2009
2003
2007
2011 (A)
(B/A)*100
%
%
%
%
%
Ooit alcohol gedronken
72
63
49
-14
-22
Afgelopen 4 weken
65
49
39
-10
-20
42
33
26
-7
-21
73
59
50
-9
-15
alcohol gedronken Binge drinker (5 of meer glazen per keer) Ouders vinden alcoholgebruik goed of zeggen niets
pagina 4
Tabel 3: Overzicht alcoholcijfers voor gemeenten binnen 'Jeugd en Alcohol'.
Jeugd en alcohol 2010
2003
2007
2011 (A)
Verschil 2011-2007 (B)
Procentuele verandering (B/A)*100
%
%
%
%
%
Ooit alcohol gedronken
67
58
48
-10
-17
Afgelopen 4 weken
58
42
36
-6
-14
38
30
26
-4
-13
73
58
48
-10
-17
alcohol gedronken Binge drinker (5 of meer glazen per keer) Ouders vinden alcoholgebruik goed of zeggen niets
Conclusies Het percentage jongeren dat alcohol gebruikt (ooit, afgelopen 4 weken en binge drinken) is ten opzichte van 2007 flink gedaald. Omdat het alcoholgebruik nog steeds hoog is, blijft aandacht nodig. Met name aandacht voor jongeren uit klas 4. Veel vierde klassers hebben een leeftijd waarop het volgens landelijke normen geoorloofd is om alcohol te drinken. De mening van ouders over het alcoholgebruik is gewijzigd; echter nog steeds vindt de helft van de ouders het alcoholgebruik goed of zegt niets. De alcoholmatigingsprojecten zullen gaan toetsen of zij hun doelstellingen aan het einde van het project hebben behaald. De alcoholcijfers van E-movo bieden hier inzicht in en kunnen, naast andere evaluatiegegevens van de projecten, hiervoor gebruikt worden. Dit is een proces wat de GGD graag samen met de gemeenten zou willen uitvoeren.
pagina 5
Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM): Brandweer, Regionale ambulancevoorziening en GGD onder één dak.
Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden Postbus 5364 6802 EJ ARNHEM T 0800 8446 000 E
[email protected] I www.vggm.nl
A016
www.vggm.nl
