Al bij al heb ik gelukkig geleefd

‘Al bij al heb ik gelukkig geleefd’

‘Al bij al heb ik gelukkig geleefd’ h e t b e w o g e n l e v e n va n

f r a n k va n h e c k e koen dillen

© 2011 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen, Koen Dillen en Frank Vanhecke www.standaarduitgeverij.be [email protected] Vertegenwoordiging in Nederland WPG Uitgevers België Herengracht 370/372 NL-1016 CH Amsterdam Omslagontwerp: Dominic Van Heupen Illustraties: privé-archieven, Imageglobe en Isopix Vormgeving binnenwerk: Dominic Van Heupen Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle zorg die aan de samenstelling van de uitgave werd besteed, kan de redactie of de auteur noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze publicatie zou kunnen voorkomen. Ter bescherming van de privacy van de kinderen van Marie-Rose Morel werd ervoor geopteerd om ze op de foto’s onherkenbaar te maken. ISBN 978 90 02 24045 4 D/2011/0034/714 NUR 740

Inhoud

‘Mijn strijd is gestreden’..........................................................................9 Scarlett O’Hara......................................................................................15 More Elle................................................................................................63 The beauty and the beast.......................................................................91 ‘De circusleeuw klauwt niet…’...............................................................99 ‘Een schoon madam…’.........................................................................109 Een partij met een zachter imago?......................................................119 Hetzelfde kleedje als prinses Mathilde...............................................125 Oorlog met Bart De Wever...................................................................131 Leading lady van Vlaams Belang.......................................................137 Jeanne d’Arc tegen de vakbonden.......................................................149 ‘De blonde zwembadnimf’....................................................................157 ‘Yoko Ono’.............................................................................................171 De ‘samenzwering’................................................................................177 ‘Lady Macbeth’.....................................................................................191 Valse liefdesmails................................................................................195 Kanker..................................................................................................205 Klavertjes.............................................................................................231 ‘Een straffe madam’.............................................................................255 De Antwerpse gemeenteraadsfractie...................................................265 ‘Wat een soep is mijn leven…’..............................................................285 ‘Valse hoop bestaat niet’.......................................................................315 Het ‘kankerwijf’....................................................................................329 De bruid die sterven moet....................................................................341 8 februari 2011....................................................................................365 Hommage in de kathedraal.................................................................375 ‘Mag het nu even stil worden?’............................................................389 Epiloog.................................................................................................395 Dankwoord...........................................................................................398

Voor Alexander en Marnix, opdat ze later weten wie hun moeder was. Voor alle anonieme kankerpatiënten en alle mensen die hen liefdevol bijstaan.

‘Als me één beeld bijblijft van Marie-Rose, dan niet dat van de politieke furie, al was ze dat ook. Niet dat van de flamingante met de rechtse overtuiging, al had ze die ongetwijfeld. Noch dat van de “femme fatale” voor wie ze werd gehouden maar die ze nooit echt is geweest. Als me één beeld van haar bijblijft, dan is het hoe ze kort voor Nieuwjaar voor me zat bij een groene thee, in de keuken bij haar thuis in Schoten: kwetsbaar, verzwakt en vermagerd in een veel te ruime warme pull, illusieloos maar stralend van geluk en tot haar essentie herleid: een doodgewone, lieve vrouw.’

Jan Segers – Het Laatste Nieuws, 9 februari 2011

8

Een massa Vlamingen neemt afscheid van Marie-Rose.

‘Mijn strijd is gestreden’

Sterke persoonlijkheden laten nooit iemand onberoerd. Zelden kwam er zoveel volk naar de Antwerpse kathedraal als voor de begrafenis van MarieRose Morel op zaterdag 12  februari 2011. Familie, vrienden en sympathisanten, politieke tegenstanders, lotgenoten met kanker en honderden onbekende mensen uit heel Vlaanderen willen afscheid van haar nemen. Marie-Rose heeft enkele dagen eerder de wapens neergelegd. Op dinsdag 8 februari, na twee jaar vechten, heeft ze de strijd tegen kanker verloren. Ook de media zijn massaal aanwezig. VRT en VTM willen de uitvaart uitgebreid verslaan, net zoals de Antwerpse regionale zender ATV en zowat alle kranten. Vlaanderen wuift een bekende Vlaming uit, jonge moeder, controversieel politiek talent en publiek icoon in de strijd tegen kanker. De plechtigheid begint om halfelf, maar al vroeg in de ochtend stromen honderden mensen toe op het plein voor de kathedraal om toch maar zeker te zijn van een plaatsje in de kerk. Al snel wordt duidelijk dat een massa rouwenden buiten zal moeten blijven. Om veiligheidsredenen mogen kerkgangers in

De kathedraal zit vol.

9

‘Mijn strijd is ge streden’

de kathedraal sinds enkele jaren alleen nog zitten, wat het aantal plaatsen beperkt tot 1100 stoelen. Wanneer de poort open gaat, loopt de kerk in een mum van tijd vol, een kleine volkstoeloop. Een halfuur voor de dienst begint gaat de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal alweer dicht. Het is bevreemdend stil buiten wanneer de lijkwagen met het stoffelijk overschot van Marie-Rose iets voor halfelf arriveert. Ze is opnieuw Miss Vlaanderen, zoals in 1993. Voor haar laatste publieke optreden, in stijl. Zoals Roos het wilde. De honderden mensen die buiten staan, beginnen spontaan te applaudisseren wanneer haar echtgenoot Frank Vanhecke en haar drie beste vrienden Jurgen Ceder, Tom Van Den Troost en ik de kist op onze schouders de kerk binnendragen. Musicalactrice Free Souffriau zingt ‘De Roos’ van Ann Christy, het ontroerende begin van een plechtigheid die twee en een half uur zal duren.

10

Gedragen door haar echtgenoot en vrienden. De kist heeft een grijs-witte kleur. Het is een Flamant-kleur, zoals haar interieur thuis te Schoten, in het Wouwersnestje. Vooraan drapeert Frank Vanhecke, geholpen door haar zoontjes Alexander en Marnix, de persoonlijke leeuwenvlag van Marie-Rose over de kist. Ze heeft daar zelf om gevraagd. Pastoor Smets vindt tijdens zijn homilie de juiste woorden om de betekenis van Marie-Rose Morel als mens te omschrijven en brengt op een gepaste wijze

‘Mijn strijd is ge streden’

Haar eigen leeuwenvlag. hulde aan de overledene: ‘Een vrouw met een geweldig charisma en een ongeziene geldingsdrang’, zo typeert de priester haar. ‘Om haar doel te bereiken, was niets haar te veel. Als het moest, ging ze tot het uiterste. Energie voor tien. Een charmante stormram. Een vat vol levensvreugde. Een zon. Een schitterende diamant. Maar bovenal: een lieve, bekommerde mama voor Alexander en Marnix… Ze heeft ontelbaar veel mensen geraakt omdat ze als moeder zo moedig de strijd aanbond tegen een vreselijke ziekte, met maar één doel voor ogen: haar kinderen zo lang mogelijk zien opgroeien. Bewust heeft ze haar angst, onmacht, vreugde én hoop gedeeld met iedereen. En misschien nog het meest met haar lotgenoten. Daar was moed voor nodig. Om die moed prijzen wij haar hier.’

‘God, zorg goed voor ons mama’ De familie heeft 2500 bidprentjes laten drukken. Drie kwartier lang schuiven de kerkgangers tijdens de offergang aan om Marie-Rose Morel een laatste keer te groeten. Buiten is het wringen en duwen om een prentje te bemachtigen. Er zijn er te weinig. Veel te weinig. Na de dienst belooft Frank Vanhecke dat hij kaartjes zal laten bijdrukken voor iedereen die een gefrankeerde lege enveloppe naar het Wouwersnestje stuurt. Enkele honderden mensen zullen dat doen, denkt haar familie. Het worden er bijna dertigduizend.

11

‘Mijn strijd is ge streden’

12

De Vlaamse kranten zullen maandag 14 februari uitgebreid verslag uitbrengen over de emotionele momenten tijdens de begrafenis van Marie-Rose Morel. Over Marnix en Alexander, haar twee prinsjes, haar alles. Marnix die troost zoekt in de armen van Frank Vanhecke en met zijn zakdoek op zijn beurt de tranen van Franks wangen droogt. Marnix die uit volle borst het ‘Marialied’ probeert mee te zingen. Alexander die een roos op de kist van zijn mama legt en enkele woorden spreekt. Aarzelend, bedeesd, bedroefd, zoals een kind: ‘God, zorg goed voor ons mama.’ De kranten schrijven ook over de ontroerende laatste woorden van mama Morel en zus Ann-Marie. Over de tranen van vader Chris Morel, wanneer Pachelbels ‘Canon’ weerklinkt en hij op het bidprentje de afscheidsboodschap van zijn dochter leest. Marie-Rose heeft de ‘Canon’ van Pachelbel nog op de dwarsfluit gespeeld, tijdens het huwelijk van Ann-Marie. Wanneer de aanwezigen na meer dan twee uur ‘De Vlaamse Leeuw’ zingen en de kist weer buiten gedragen wordt, drogen de mensen hun tranen. De laatste woorden op haar doodsprentje  – haar laatste woorden  – zijn een boodschap van hoop. Voor de toekomst en het leven van alle kankerpatiënten:

‘Mijn strijd is ge streden’

13

Een glimlach tot het laatst. ‘Beste lotgenoten en vrienden allemaal, Mijn strijd is gestreden, jullie kunnen nog vechten, blijf hopen en denk positief. Iedereen die me dat onontbeerlijke hart onder de riem stak, de zachte verplegende handen, de mensen die blijven zoeken naar het middel om deze vijand te ontmaskeren en te verslaan: dank u.’ Marie-Rose Morel was een moderne, jonge vrouw en moeder. Een ex-miss Vlaanderen en een succesvolle zakenvrouw. Een strijdbare politica met het hart op de tong. Een patiënte die met haar publieke strijd tegen kanker aan tienduizenden mensen een boodschap van hoop gaf. Marie-Rose was geen heilige. Dat wilde ze ook niet zijn. Ze genoot met volle teugen van het leven. Tot haar laatste dag. Dit is haar verhaal. Koen Dillen

Hoofdstuk 1

Scarlett O’Hara

Geboortedata kies je niet, maar ze kunnen wel symbolisch klinken. Het is natuurlijk volslagen toeval dat de oma langs moederszijde van Marie-Rose Morel, Magdalena Constantia Swinnen, geboren wordt op 21 juli 1923, de Belgische nationale feestdag. De toekomstige verpleegster zal haar kinderen en kleinkinderen altijd voorhouden dat de vlaggen die dag voor haar verjaardag buiten worden gehangen. Nog toevalliger is wellicht het feit dat Jef Van Loon, een oom van ‘Vake’, de grootvader van Marie-Rose, directeur is van de Cimenteries Belges Réunies. Dit bedrijf is de voornaamste producent en leverancier van cement op de Belgische markt. Zijn kleinzoon, Leo De Weerdt, valt op het Jezuïetencollege aan de Frankrijklei in Antwerpen een ‘bijzondere eer’ te beurt. Hij mag samen met toekomstig koning Albert een aantal jaren op het Paleis wonen om de kinderen spelenderwijs Nederlands te leren. ‘Voilà, dat waren mijn door en door Belgische roots’, zal de Vlaams-nationalistische politica uit Schoten later lachend tegen haar vrienden zeggen. 15

Grootvader Constant Van Loon, die op 11 april 1918, niet lang voor het einde van de Eerste Wereldoorlog, het levenslicht ziet, gaat op internaat bij de Broeders van Essen. Vanuit het venster van zijn kamer ziet hij de rook uit de schouw van zijn ouderlijk huis op de Kalmthoutse Hoek komen. Hoewel thuis misschien wel de hoop bestond dat hij voor het priesterambt zou kiezen, zoals destijds vaak van latinisten werd verwacht, wordt de jongeman regent in modekleding of ‘coupe-regent’. Na zijn studies vestigt hij zich in Antwerpen als meesterkleermaker, maître tailleur, zoals iedereen toen zei. Met zijn ondernemersgeest slaagt hij er al snel in een bloeiende zaak te leiden en naam te verwerven met klassevolle maatkleding. In 1945 huwt Constant Van Loon, Vake voor de latere kleinkinderen, met Magdalena Swinnen uit Geel. Het echtpaar gaat eerst enkele jaren in Antwerpen wonen, in de Lange Leemstraat. In 1953 bouwen ze een huis en verhuist het gezin naar de Venneborglaan in Deurne. Ze hebben inmiddels twee dochters, Myriam, de mama van Marie-Rose, die in 1946 geboren is, en Francine, geboren in 1949. Het driemeisjeshuis wordt in 1958 vervolledigd met de geboorte van Christine. Begin jaren vijftig breidt Constant Van Loon zijn beroepsactiviteiten uit van ‘mode’ naar ‘mode en vaktechniek’. Hij speelt daarmee in op de industriali-

Scarlett O’Hara

sering van de kledingsector. Zijn bedrijf Press-Vite verkoopt machines die het leven van kleermakers vereenvoudigen en de kwaliteit van hun werk verbeteren. Press-Vite zal uitgroeien tot een begrip voor vakmanschap in de wereld van kleermakerij en confectie. Ondernemend als hij is, ontwerpt Constant, samen met zijn broer Louis die meubelmaker is, de stoomafzuigende perstafel. Een revelatie in de voormalige artisanale kleermakersbranche. Vake ontpopt zich al snel tot een gewaardeerde raadgever van vrijwel het hele kleermakersbestand in de Benelux. In 1969 kopen Constant Van Loon en zijn vrouw Huize ter Heide in Brecht als tweede verblijf voor de familie. De statige villa wordt een heus familiepension, waar kinderen en kleinkinderen samen veertig heerlijke jaren beleven. Geen feestdag bij de families Morel of Van Loon die daar niet gevierd wordt.

16

De papa van Marie-Rose, Christian Morel, is de zoon van Jules Morel en MarieLouise Orbie, Moetje en Votje voor de kleinkinderen. Het paar is getrouwd in december 1944, niet lang na de Bevrijding, in het West-Vlaamse Poperinge. Het gezin krijgt vier kinderen: Christian, Bernard, Patrick en Christine. Moetje, van opleiding verpleegster-vroedvrouw, wordt na haar huwelijk mede-zaakvoerster van drie kledingzaken met de toepasselijke naam De Ooievaar, in Poperinge, Ieper en Diksmuide. Zoon Christian, geboren op 2  november 1945, loopt college te Poperinge en Waregem. In september 1964 vertrekt hij naar Antwerpen om er Handels- en Consulaire Wetenschappen aan de Sint-Ignatius Handelshogeschool te studeren.

Bijna gezonken… Na de kandidaturen engageert Christian zich volop in het studentenleven. In het academiejaar 1966-1967 is hij praeses van de Wikings en een jaar later, het jaar van de studentenrevoltes en Leuven Vlaams, voorzitter van de overkoepelende studentenvereniging van de Ufsia, een functie die hem betrekt bij de gesprekken tussen de Ufsia en het Ruca voor zij tot één Antwerpse universiteit, de UA, samensmelten. In 1968 ontmoet Christian Morel Myriam Van Loon. Zij is onderwijzeres op de Sint-Lutgardisschool in Antwerpen, in het zesde leerjaar. Het is liefde op het eerste gezicht en de twee trouwen nog datzelfde jaar, op 25 september voor de wet en op 21 december voor de kerk.

Scarlett O’Hara

Op 15  januari 1970  krijgen ze een eerste dochter, Ann-Marie. Dat jaar stopt Myriam Van Loon met lesgeven om zich aan de opvoeding van haar kroost te wijden. Marie-Rose Morel ziet twee jaar later het levenslicht, op 26 augustus 1972. Chris Morel en Myriam Van Loon krijgen op 5 januari 1978 ook nog een zoon, die Christian jr. gedoopt wordt.

17

Mama Morel met haar pasgeboren Marie-Rose. Mama Morel is zeer geëmotioneerd als ze terugblikt op de geboorte van haar overleden dochter: ‘Toen wij in blijde verwachting waren van een tweede kindje, vroeg ik mijn moeder of het mogelijk was een tweede kind even graag te zien als het eerste… Mijn moeder lachte en verzekerde me dat het absoluut weer de volle 100 % zou zijn. Hoezeer ik mijn buikje ook koesterde, ik was bang dat ongeboren wondertje misschien als tweederangsburgertje te zullen zien…

Scarlett O’Hara

18

En een trotse vader.

Scarlett O’Hara

na die superdochter die we al hadden. Toen dat kleine prachtige mensje in mijn armen werd gelegd op die 26ste augustus 1972, wist ik dat mijn moeder gelijk had: het was tweemaal de volle 100 % geluk.’ Chris Morel wordt in zijn laatste jaar aan de universiteit aangesproken door professor F. Nédéé om bij hem te komen werken, voornamelijk als coördinator van het IXde Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres dat plaatsvindt te Antwerpen in 1969. Daardoor wordt zijn toen nog verplichte legerdienst uitgesteld tot 1970. Hij volbrengt die als reserveofficier bij de medische dienst en schopt het later, ten gevolge van een weddenschap met zijn dochters, tot reserve-luitenant-kolonel.

19

Al vroeg zelfbewust. Naast zijn eerste baan als exportmanager bij Bell ITT is Chris Morel in de jaren zeventig ook voorzitter van de CVP in Merksem en voorzitter van het plaatselijke OCMW, die hij allebei leidt met de hem kenmerkende doortastendheid en efficiëntie. Het zijn eigenschappen waarvan snel blijkt dat ze ook in de genen van Marie-Rose zitten, net als een enorme dosis assertiviteit die ze van haar moeder erft. De zomervakanties brengt het gezin Morel vaak door aan de Vlaamse kust, in Knokke, waar de grootouders Van Loon een appartement hebben. Omdat

Scarlett O’Hara

Spelen met papa aan zee. 20

vader Chris Morel zo vaak voor zijn werk naar het buitenland moet, is hij al eens blij in zijn vrije tijd in Vlaanderen te kunnen blijven. ‘Het optrekje aan zee dat Moeke en Vake voor de kinderen reserveerden, was echter niet meteen de meest geliefde plek van Marie-Rose’, weet haar zus. Het weer sloeg te vaak tegen. Dus kiest het gezin af en toe voor een zonniger bestemming. Zo wordt in 1990  met alle kinderen, inclusief Roos’ toenmalige vriend Alex, het Franse Canal du Midi in de Languedoc-Roussillon afgevaren. ‘Door een harde mistral zijn we toen bijna gezonken op het meer van Thau’, vertelt Ann-Marie. Marie-Rose verpacht haar hart aan de Provence en de Azurenkust. In haar laatste levensjaar zal ze, zoals ze de jaren daarvoor ook deed, nog een klein huisje huren in het hinterland van Nice om er samen met Frank Vanhecke, de kinderen en enkele vrienden de zomervakantie door te brengen. De belangrijkste buitenlandse vakantie die het gezin Morel onderneemt, is echter de grote reis naar China in 1991. Vader Morel is er kort daarvoor de eerste westerse ereburger van Shanghai geworden. Als topman van AlcatelBell behoorde hij tot de eerste Vlamingen die de Chinese markt openden voor Belgische bedrijven. Zijn aanzien in China is immens. Hij is er thuis, de beste

Scarlett O’Hara

Amusement in Knokke. gids die de kinderen en hun moeder zich kunnen voorstellen. Onder zijn deskundige leiding maakt studente geschiedenis Marie-Rose dat jaar dé cultuurreis van haar leven. Op twee weken tijd doet het gezin Singapore aan, en in China wordt Beijing met de Verboden Stad en de Grote Muur, Xian met het terracottaleger, Guilin met zijn prachtige natuur en Shanghai met de Bund bezocht.

Op reis in China.

21

Scarlett O’Hara

In het eerste McDonald’s-restaurant in Beijing.

22

Aan de Chinese Muur.

‘Ik zie haar bril nog tegen de grond vliegen’ Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen. Tijdens haar kinderjaren toont de dochter van Chris Morel en Myriam Van Loon al snel dat ze assertief en leergierig is. Maar haar ouders merken ook dat ze over de nodige dosis lef beschikt, wat haar onderscheidt van de meesten van haar leeftijdgenootjes.

Scarlett O’Hara

Myriam Van Loon Kamikaze Roosje Als kind was Marie-Rose altijd al een spring-in-’t-veld. Ze durfde veel meer dan haar steeds bezorgde zus, als was ze een kamikaze. Ze ging met de schommel overkop, ving levende muisjes en bracht een uit het nest gevallen mus groot met een neusdruppelpipetje vol melk... Fietsten ze samen, dan deed haar gedrag de haren van Ann-Marie te berge rijzen, want Roosje was altijd straten voor en stak schuin over, terwijl grote zus strikt de verkeersregels respecteerde. Toen ze samen eens van de Lief en ondeugend. muziekschool kwamen, reden ze door het park van Merksem en werden ze er door de parkwachter op gewezen dat fietsen in het park verboden was en dat ze naast hun fiets moesten lopen.

Met broer en zus.

Plechtige communie, tussen haar grootouders.

23

Scarlett O’Hara

Roosje antwoordde met de glimlach dat ze liefst zo snel mogelijk door het donkere park waren, want dat het een beetje gevaarlijk was. Dan stapte ze op, wuifde nog eens en reed het park uit, de verbouwereerde parkwachter achterlatend terwijl haar zus met de fiets aan de hand het park uitliep. Thuis werden de puntjes dan op de ‘i’ gezet en mocht ze de fiets enkel nog in de tuin gebruiken.

24

Onafscheidelijke vrienden. De straat schuin oversteken. Jurgen Ceder formuleeert het op haar begrafenis anders, maar bedoelt hetzelfde, over de volwassen Marie-Rose Morel dan: ‘Ze reed in het leven constant op het derde rijvak.’ Daar waar de meeste botsingen plaatsvinden. Marie-Rose was ook op school altijd haantje-de-voorste. Haar zus Ann-Marie weet nog goed dat ze meer dan eens straf kreeg voor allerlei kattenkwaad: ‘De ene dag was het omdat ze op haar stoel lag te kwikkelen en een “draculagebit” in haar mond had. Een andere keer kreeg ze straf omdat ze tijdens de biologieles de lerares deed schrikken met de kop van een opgezette reiger.’

Scarlett O’Hara

25

Een vraag aan Sinterklaas.

Scarlett O’Hara

26

Een kus voor koningin Fabiola. Een andere leuke anekdote die deze natuurlijke assertiviteit illustreert, betreft het bezoek van koningin Fabiola in Antwerpen aan Theater Het Appeltje van de film- en toneelactrice Yvonne Lex. Enkele kinderen van de lagere meisjesschool De Dames mogen haar verwelkomen. Marie-Rose is een van hen en wanneer de koningin haar naast zich op de zetel uitnodigt, slaan de twee een praatje. Marie-Rose praat honderduit en vraagt, daarbij niet gehinderd door enig protocol, of er in de tuin van het paleis ook spreeuwen te vinden zijn. Waar ze komt, valt ze op, vanaf haar jongste jaren. ‘Iedereen kende haar, de leerlingen, de nonnetjes en leraressen, ook die van wie ze geen les kreeg’, herinnert haar jeugdvriendin Nathalie Posson zich vol weemoed. Nathalie is de kleindochter van de vroegere Antwerpse schepen en CVP-parlementslid Jos Posson. Ze leert Marie-Rose kennen in 1981, op De Dames in Antwerpen waar ze samen in het derde studiejaar zitten. De twee worden al snel onafscheidelijke vriendinnen en door hun fysieke gelijkenis denken velen dat de meisjes zussen zijn. ‘Als kind straalde Marie-Rose al een natuurlijk gezag uit en nam ze graag de leiding over de bende, wat bij sommigen ergernis veroorzaakte. Ik zie ook haar bril nog tegen de grond vliegen toen ze eens een fameuze tik rond

Scarlett O’Hara

haar oren kreeg. Dat was in het derde middelbaar. Marie-Rose is nadien van De Dames naar Het Pulhof in Berchem gegaan, om haar humaniora af te maken. Het braafste meisje van de klas was ze niet, maar wel het meest opvallende! Juffrouw Paashuyzen, die Nederlands gaf, had een zwak voor haar. Ik denk dat ze via die juf dictieles is gaan volgen om later voordrachten te kunnen geven.’ Marie-Rose heeft in haar jeugdjaren en later altijd graag poëzie gelezen, met een speciale voorliefde voor Alice Nahon. Tot haar tweeëntwintigste zal ze trouwens dictie- en voordrachtlessen volgen.

27

Een passie voor poëzie.

De kleine Marie-Rose (midden) met haar jeugdvriendinnetje Nathalie Posson (links).

Scarlett O’Hara

‘Een andere herinnering is me ook bijgebleven, alsof het gisteren was’, zegt Nathalie Posson. ‘Het moet in de eerste humaniora zijn geweest. We hadden, in een of ander leeg lokaal van de school, een studie-uur. Toen de studiemeesteres niet kwam opdagen, ging Marie-Rose vooraan zitten. Ze heeft ons een uur lang geëntertaind, alsof zij de lerares was.’

28

Zo neemt Marie-Rose ook de leiding van het ‘smurfenclubje’. De Dames, een school voor meisjes van goeden huize, is een instituut dat gehoorzaamheid, gezag en tucht hoog in het vaandel draagt. O wee als een Scholier op De Dames. leerlinge buiten de lijntjes kleurt! De kleine Marie-Rose Morel kleurt uiteraard buiten de lijntjes. Met drie vriendinnetjes, Peggy, Nathalie en Yannick, het smurfenclubje, verkent Marie-Rose tijdens de speeltijden en de middagpauzes de kelders en de voor leerlingen verborgen en verboden gangen en kamers van de school. ‘Het zou er gestoven hebben,’ lacht Nathalie vandaag nog, ‘mocht een of andere zuster ons smurfenclubje betrapt hebben.’

Voorlezen op het huwelijk van mama’s jongste zus.

Scarlett O’Hara

Nathalie en Marie-Rose sporten en dansen samen. Tijdens het vrij podium dat jaarlijks op De Dames plaatsvindt, treden ze op voor gans de school. ‘Er mochten zelfs jongens van het nabijgelegen Sint-Jan Berchmanscollege komen kijken, als ik het me goed herinner’, vertelt Nathalie. De twee vriendinnen gaan ook samen naar de muziekschool. Ze zijn muzikaal aangelegd. Marie-Rose volgt piano en dwarsfluit, Nathalie piano, en later ook dwarsfluit en cello. Ze vinden hun weg naar het Vlaams Jeugdorkest via de zus van Nathalie, die er viool leert spelen bij de bekende violist Valère Lenaerts. In de Warande in Turnhout treden ze meermaals op voor een groter publiek. ‘Papa Morel en mijn mama speelden om beurten chauffeur. Marie-Rose en ik hebben samen de “Pastorale” van Beethoven gespeeld.’

Gone with the Wind Wanneer Nathalie rond haar veertiende getroffen wordt door een soort kinderreuma en lange tijd het bed moet houden, komt Marie-Rose regelmatig op bezoek bij haar thuis, in Schilde. ‘Ze tutte me helemaal op, als volleerde schoonheidsspecialiste, en dan gingen we samen op stap, ik in mijn rolstoel en Marie-Rose die me door het centrum van Schilde duwde.’ Mimie, de mama van Nathalie, baat in die jaren een bloeiend schoonheidsinstituut uit dat Gymic heet. Haar kast in de slaapkamer staat vol dozen schmink en doet de tiener Marie-Rose bij wijze van spreken watertanden. ‘Urenlang hebben we ons samen geschminkt voor de spiegel. Later, toen Marie-Rose zich voorbereidde op de verkiezing van Miss België, pasten de raad en behandelingen in de beauty farm van mijn mama in haar kraam. Alles moest perfect zijn, of het nu om dansen, dictie, dwarsfluit of gelaatsverzorging ging!’ Op bezoek in Merksem bij Marie-Rose thuis, is het steevast filmnamiddag. De twee vriendinnen kijken misschien wel tien keer naar Gone with the Wind. Rhett Butler/Clark Gable is wellicht de eerste man op wie Roos verliefd wordt. Ze ziet zichzelf wel in de rol van Scarlett O’Hara, de sterke vrouw die ondanks de vele tegenslagen blijft hopen dat alles goed zal komen. Zoals duizenden pubers dweept ze ook met Don Johnson, en met Patrick Swayze, die in 1985 de hoofdrol speelt in de serie North and South, over de Amerikaanse Burgeroorlog. Swayze, de dansleraar uit Dirty Dancing, overlijdt op 10  september 2009  aan pancreaskanker. Marie-Rose heeft dan net een maandenlange en uitputtende kankerbehandeling achter de rug en denkt dat ze genezen is. ‘Ik heb dan toch meer geluk dan mijn jeugdidool’, mijmert ze tegen verschillende vrienden. Na de humaniora schrijft Nathalie Posson zich in Antwerpen in aan de Kunstacademie voor de richting conservatie en restauratie, hout en meubelen. Marie-

29

Scarlett O’Hara

Don Johnson, een jeugdidool.

30

Rose gaat naar de Ufsia en nadien naar de KUL om geschiedenis te studeren. De twee studenten verliezen elkaar dan een beetje uit het oog, maar wanneer Marie-Rose na haar studies haar hostessenbureau More Elle opstart, doet ze weer een beroep op haar vriendin. Wanneer Roos pas getrouwd is, zal Nathalie nog een oude spiegel voor haar restaureren. Beiden blijven gefascineerd door oude spulletjes, bij Roos een overblijfsel van haar West-Vlaamse jeugdvriendje en medestudent Henri, die haar heeft ingewijd in de geheimen van antiek en met wie ze bevriend bleef. Nathalie Posson, die vandaag in Oud-Borgerhout woont waar ze met haar man een eigen zaak uitbaat, noemt zichzelf lachend een ‘bakfietssocialist’. Het is een verwijzing naar Bart De Wever, die de linkse bobo’s (bourgeois bohémiens) in de stad onder die benaming al eens op de korrel durft nemen. Ze herinnert zich goed dat Marie-Rose Morel vroeger al Vlaamsgezind was. ‘Dat ze zich voor de N-VA engageerde vonden we heel begrijpelijk. Ik heb nog voor haar gestemd in 2003, uit sympathie, maar de overstap naar het Vlaams Blok een jaar later was er voor ons te veel aan. Dat heb ik nooit kunnen begrijpen.’ Het gezin Posson woont tussen de Marokkanen in Borgerhout en woont er graag. ‘We zagen elkaar toen niet meer, maar stuurden wel nog wederzijdse verjaardagswensen en gelukwensen bij de geboorte van onze kindjes.’ ‘Toen ons Jozefientje in februari 2009 geboren werd, hadden we nog maar pas in de media vernomen dat Marie-Rose zwaar uitgezaaide baarmoederhalskan-

Scarlett O’Hara

ker had. Ze heeft nog een berichtje gestuurd dat ze graag eens wilde langskomen, maar het is er niet meer van gekomen. “Ik ga me eerst bezighouden met die vervelende celletjes”, schreef Roos opgewekt. Toen we eind 2010 zoals iedereen in Vlaanderen vernamen dat het er heel slecht uitzag en dat haar einde naderde, heb ik haar nog een sms’je gestuurd om te zeggen hoeveel ik aan haar dacht. Ze antwoordde bijna onmiddellijk: “Wat was het leven toch mooi hé in onze tijd. Ik denk nog zo veel aan jou.’’’

‘Maar meneer, ik vind…’ In september 1988 verhuist Marie-Rose van De Dames naar Het Pulhof in Berchem, waar ook haar moeder had gestudeerd. Ze verandert van school omdat ze op De Dames niet al te best mee kan met de lessen Frans. Later zal ze echter verschillende taalstages volgen en goed tweetalig worden. Haar oud-leraar Nederlands en Engels op Het Pulhof, Fons Marijnissen, herinnert zich de intrede van de nieuwe leerlinge nog levendig, ook al waren er veel nieuwkomers dat jaar: ‘Toen ik ging informeren bleek het de dochter te zijn van Myriam Van Loon, een oud-leerlinge uit mijn beginperiode op Het Pulhof. Die naam deed wel heel gauw een belletje rinkelen. Ik herinnerde me nog levendig dat Myriam bij de uitbeelding van De Kruisweg van Paul Claudel een belangrijke rol had gespeeld. Zij was het ook die in de zaal van Agfa-Gevaert op een welspre-

Een gelukkig gezin.

31

Scarlett O’Hara

kendheidstornooi het Vrij Onderwijs vertegenwoordigde, met Dirk Grootjans als tegenhanger voor het Officieel Onderwijs. Myriam was voor mij synoniem voor een welbespraakte dame. En Marie-Rose was dus haar dochter. Afwachten!’ In die jaren is het de gewoonte op Het Pulhof om de eerste dagen van het nieuwe schooljaar met de nieuwkomers naar het scoutsdomein Den Brink te trekken, zodat de leerlingen elkaar door allerlei opdrachten beter leren kennen. Teambuilding avant la lettre! Fons Marijnissen: ‘Ik zie Marie-Rose die morgen nog aan de poort staan wachten op de bus: met een roze muts met pompon, bijpassende roze sjaal, stil, een beetje bangetjes, zich klein makend als een ineengedoken mus.’ Dat beeld blijft bij de leraar Engels het eerste jaar een hele tijd hangen, zonder opmerkelijke veranderingen. Maar gaandeweg wordt duidelijk dat deze klas een groep zal worden van ‘goed besnaterde en taterende, vrolijke vrienden’.

32

In het tweede jaar vervangt Fons Marijnissen de klassieke spreekoefeningen – waarvan elke leerling het thema al op voorhand kon gissen – door ‘de actualiteit van de week’. ‘Al gauw bleek dat Marie-Rose uit hetzelfde hout gesneden was als haar moeder. Zij liet zich niet in het hoekje duwen, verdedigde haar standpunten vol vuur en overtuiging. Ze durfde zich weleens bezondigen aan j’agis et puis je réfléchis. Eerst handelen en dan pas nadenken! Maar het was wel een pretje om haar te horen peroreren: “Maar meneer, ik vind…” Het klonk steeds beleefd, soms ontgoocheld, maar er volgde altijd een glimlach.’ Marie-Rose toont al vroeg dat ze een lief, maar assertief meisje is dat gaandeweg een voortrekkersrol speelt in de vrolijke, maar wel erg drukke groep. ‘En druk waren ze! Bij het wisselen van de lessen kon een blinde zeggen in welk lokaal ze zaten. Ooit zei ik: “Net een parkietenhok!” Maar dat had geen impact. Dan maar het dialectische “’t Is hier precies een peruchenkot.” En dat vonden ze zelf ook. Want bij het afscheid in het laatste jaar, de dag vóór de plechtige proclamatie, werd ik nog even naar hun klas geroepen. En wat kreeg ik daar aangeboden? Een grote goudkleurige vogelkooi met twee parkieten erin. Ik heb Marie-Rose er altijd van verdacht dat zij een van de hoofdbedenkers was van dat cadeau…’ Jaren later ontmoet Fons Marijnissen zijn gewezen leerlinge nog eens bij toeval op een tuinbeurs in Kortrijk. Marie-Rose komt er haar hostesses controleren. Het is in de tijd dat ze More Elle leidt: ‘Zij was nog altijd hetzelfde lieve en voorname meisje. Nog jaren later stuurde ze me haar eerste boek Leve het leven! met een opdracht: “Voor een klastitularis die destijds een bakvis de liefde voor schrijven wou meegeven. Met enige vertraging – opdracht geslaagd.”’

Scarlett O’Hara

Myriam Van Loon Die eerste mooie liefde Van kindsbeen af had Roosje iets mascotteachtigs. Ze deed er niets speciaals voor, maar iedereen kende haar. De buschauffeur, zuster portierster, onze postbode… die discreet knipoogde als hij weer eens een mooie omslag bezorgde aan het adres van mej. Marie-Rose en er veelbetekenend aan toevoegde: ‘Aan aanbidders geen gebrek zeker, die knappe meid?’ Maar ook de buurt hield een aardig oogje in het zeil. Met een echtgenoot die zo vaak aan de andere kant van de wereld vertoefde, voelde ik me met mijn nestje goed gechaperonneerd. De waarschuwing van een buurvrouw dat er mogelijk een kaper op de kust was, werd dan ook in dank aanvaard. Maar het was Alex, een charmante kaper die ook ons hart veroverde… een plus-zoon werd… Het begin van haar eerste love story die een langer leven dan een jeugdliefde beschoren was. 33

Moeder en dochter thuis in Merksem.

Scarlett O’Hara

34

Een familieportret.

Scarlett O’Hara

Beiden hadden iets ontwapenend teders. ‘Love is in the air’, stond op haar Moschino-kleedje… en zo voelde het ook... maar er heerste tegelijkertijd een zekere spanning. Als ouders moet je op eigen kracht maar uitzoeken hoeveel je moet en kan loslaten. Bij de kleuterjuf of de meester, is het pijn die geen zeer doet… Bij dat eerste liefje is het iets bedreigender, ben je als ouder toch wel bang. Eindeloos vertrouwen in de liefde heeft vaak met die eerste ervaring te maken. Bij ons, maar ook bij Alex’ moeder en vader, kwamen beide kinderen steeds weer thuis en beleefden ze een waardevolle tijd. Een mooie jeugd is een verworvenheid voor heel het leven… Marie-Rose was een open boek en kwam in het leven van Alex op een moment dat er wat moeilijkere bladzijden werden geschreven. Dat samen doen was een vruchtbare leerschool voor ieder van hen. De positieve ingesteldheid van Marie-Rose, gecombineerd met een grote dosis verantwoordelijkheidsgevoel en zorg die Alex kenmerkte, gaf meer dan vier jaar de ideale mix om opportuniteiten en/of valkuilen met succes te nemen of te vermijden. Na het inluiden van de laatste 100 dagen en het fameuze Chrysostomos uitgefeest te hebben, startten ze samen aan de universiteit, beleefden een aantal zeer mooie momenten, een paar desillusies, maar bleven elkaars steun en toeverlaat, tot… het voorbij was. Alex is vandaag een gelukkig getrouwde vader met twee prachtige kindjes. En als engelen bestaan, wat ik vast geloof, waken die liefdevol mee over hen zoals over Roosjes Alexander en Marnix.

‘Doe nu eens eindelijk die sigaar uit uw mond…’ In september 1990  gaat Marie-Rose naar de universiteit om er geschiedenis te studeren. Om later les te gaan geven zoals haar moeder? Of om, opnieuw zoals haar moeder, journalist te worden? Myriam Van Loon werkt, nadat ze is gestopt met lesgeven, enkele jaren als freelancer voor diverse dag- en weekbladen, Gazet van Antwerpen onder meer. De achttienjarige weet het nog niet zo goed, maar ‘iets in de media’ zou haar wel liggen, zo motiveert Marie-Rose thuis haar keuze.

35

Scarlett O’Hara

36

Dansen met papa. Een fuif voor haar achttiende verjaardag.

Het wordt dus geschiedenis aan de Ufsia in de Antwerpse Prinsstraat. ‘Zo kwam ze terecht in een kleine studentenkliek’, zegt haar voormalige studiegenoot Michael Devisscher, die haar aan de Ufsia en daarna in Leuven goed heeft gekend. ‘De richting geschiedenis overtuigde maar een beperkte groep studenten, van wie er velen dan nog na het eerste jaar afhaakten. Marie-Rose was zonder enige twijfel de opvallendste van het gezelschap. En dit zegt écht wel meer over haar dan over ons groepje. Het politieke bedrijf kon sommigen al enigszins bekoren en deed hen kiezen voor het eerste engagement; anderen, onder wie Marie-Rose, wachtten nog af.’

Scarlett O’Hara

De ambitieuze duizendpoot Morel ontplooit al snel andere activiteiten naast het studeren, dingen ‘zoals schoonheidswedstrijden waarvan ik zelfs niet wist dat ze bestonden’, zo verwijst Sam Van den Abeele, een andere studiegenoot van haar, naar de missverkiezingen waaraan Marie-Rose in haar jeugdige jaren deelneemt. Een gevolg van die bruisende bezigheden is natuurlijk dat het mooiste meisje van de faculteit al eens durft spijbelen. Dat ‘wangedrag’ eist natuurlijk een studietol. Wie niet naar de les gaat, beschikt als de examens naderen niet altijd over de nodige nota’s. Voor de eeuwige optimist uit Merksem vormt dat echter geen probleem. Wie van haar mannelijke medestudenten zou ook maar een seconde aarzelen om Roos uit de nood te helpen en kopieën te geven van zijn eigen nota’s, zodat ze op een treffelijke manier de examens kan voorbereiden? Sam Van den Abeele woont begin jaren negentig nog thuis, ‘in een wat saaie wijk’, niet ver van het Sportpaleis in Deurne-Noord, zoals hij zijn buurt zelf omschrijft. Bij hem kan Roos terecht voor kopieën: ‘Toen woonden Ufsia-studenten nog braaf bij papa en mama en bij gebrek aan gsm’s konden afspraken veel minder goed gepland worden. Het was dan ook mijn moeder die me tijdens een zonnige bloknamiddag van achter mijn bureau kwam halen. Mijn moeder zag er toch wat verward uit. “Sam, er staat een juffrouw voor jou aan de deur.” Ze had zoonlief nog niet veel weten thuiskomen met een “juffrouw”, en ik had het gevoel dat ze zich afvroeg of ze in de toekomst nog vaker dit niveau van “juffrouw” mocht verwachten. Er stond een cabrio verkeerd geparkeerd voor de deur, dak open, een klein hondje van het type “keffer met roze strik” op de achterbank. Marie-Rose gehuld in strakke jurk met een soort zonnebril die ik enkel nog maar op tv had gezien. Marie-Rose, ze mocht gezien worden, je werd graag met haar gezien, en geloof me, iedereen in onze straat had haar ook gezien! Mijn moeder werd nog iets ongeruster toen ik naar boven riep dat ik even met Marie-Rose een ritje in haar cabrio ging maken. Een moment om nooit te vergeten, mijn street credibility in de buurt steeg meteen met tien punten.’ Doordat ze met te veel zaken tegelijk bezig is, moet Marie-Rose wel de eerste kandidatuur overdoen. Een zekere vrijpostigheid kenmerkt haar ook in haar omgang met de professoren. Professor Dr. Baetens bijvoorbeeld. Als verwoed sigarenliefhebber – twintig jaar geleden mocht overal nog gerookt worden  – is de gedreven hoogleraar soms moeilijk te verstaan, zeker omdat hij nogal binnensmonds praat. Bart De Wever vertelt dat hij op een mondeling examen ooit het verkeerde antwoord begon te geven omdat hij de vraag niet had begrepen en niet durfde vragen ze nog eens te herhalen. Niet zo bij Marie-Rose. Wanneer ook zij tijdens het examen historische kritiek een vraag van professor Baetens niet verstaat, vraagt

37

Scarlett O’Hara

ze hem beleefd maar nadrukkelijk: ‘Kunt u nu alstublieft eens eindelijk die sigaar uit uw mond nemen en de vraag herhalen?’ Ze slaagt met glans in haar examen. Het is trouwens dezelfde Baetens die zijn studente galant een ruiker bloemen geeft wanneer Marie-Rose in 1993 het kroontje van Miss Vlaanderen verovert. Alleen professor Raymond Van Uytven slaat haar op een dag uit het lood. Dat was ook tijdens de examens, herinnert medestudent Linda Verlinden zich, die vandaag fractiemedewerker van de N-VA in Antwerpen is. ‘Ze droeg die dag nogal opzichtige oorbellen, wat Van Uytven deed opmerken dat hij het niet hoog op had met vrouwen die al hun bezittingen in hun oren dragen.’ Professor Van Uytven is in die jaren de schrik van alle studenten geschiedenis, zodanig zelfs ‘dat ex-studenten zijn naam nog altijd gebruiken om hun kinderen bang mee te maken’, lacht Michael Devisscher.

38

Ook op studentenbals is ze tuk, die eerste jaren aan de universiteit. Schitteren deed ze, als een femme fatale, getuigen allen die haar toen gekend hebben. Bart De Wever is een paar keer mee geweest naar zo’n bal. ‘Niet echt mijn ding, maar ja, een mens wil geen “saaie aap” zijn hé, of toch niet altijd. Met MarieRose op zo’n bal flaneren bracht ons wel in hogere sferen, je deelde in de aandacht die zij onvermijdelijk naar zich toetrok. Een slow dansen met haar liet een man niet onberoerd… Later bleef ze naar die bals gaan om studentes te scouten voor haar bureau. Dat was slim van haar: mooie en intelligente meisjes voor het oprapen.’ Na de kandidaturen moeten de studenten geschiedenis kiezen of ze voor hun licenties naar Leuven (KUL) of Gent (RUG) gaan. Zo splitst het kleine groepje op in enerzijds de ‘ketterse’ RUG-gangers en de ‘vrome’ KUL’ers. Marie-Rose Morel, van katholieken huize, kiest natuurlijk voor Leuven. Met de tijd zal de vriendschap tussen de meeste studenten verwateren. Maar terugblikkend op die tijd vertelt Bart De Wever dat er wel een vloek lijkt te rusten op de meisjesstudenten uit de eerste kandidatuur van Marie-Rose. ‘Een van haar eerste studievriendinnen was Helga Croket. De twee liepen samen vaak rond over het 16de-eeuwse Hof van Liere, waar zich de stadscampus van de universiteit bevindt en dat genoemd is naar burgemeester Arnold van Liere die het in 1516 liet bouwen.’ Na één jaar haakte Helga af en zag ze Roos niet meer, maar het is wel Marie-Rose die Bart De Wever in 2005  het verschrikkelijke nieuws meldt dat Helga is overreden door een vrachtwagen. Ze zat op de fiets, met haar kindje achterop. De Wever: ‘Wij begonnen met een 40-tal studenten, van wie de helft meisjes ongeveer. Daarvan is buiten Helga en Marie-Rose nog een derde overleden. Een jonge medestudente die tijdens de examens van eer-

Scarlett O’Hara

39

Scarlett O’Hara

ste licentie een levensbedreigende ziekte kreeg en in een paar weken uit het leven weggleed. Zij kende Marie-Rose ook, maar ze waren niet close.’

‘Klopt het dan toch dat meisjes in Leuven zwanger worden?’ In de zomer van 1993  rijdt Roos met haar mama naar Leuven, op zoek naar een ‘kot’.

40

De eerste affiche die hun aandacht trekt maakt reclame voor een kamer boven een bloemenzaak in de Naamsestraat. Maar als de verhuurder vele trappen hoger op hun vraag een luik naar het kot opent, lukt dat niet meteen. Met wat meer kracht rolt er even later iets van het luik. Als het opengaat, zit er wat verder een beduusde naakte jongen, terwijl een bloot meisje verdwaasd naar het vuurrode hoofd van de huisbaas kijkt, die het tafereel aan de blik van de bezoekers uit Merksem onttrekt door het luik dicht te klappen. Terug op de Naamsestraat komt Marie-Rose niet meer bij van het lachen. ‘Arme mama,’ proest ze het uit, ‘klopt het dan toch dat meisjes in Leuven zwanger worden?’ Moeder Morel had haar dochter ooit toevertrouwd dat die kwalijke reputatie van Leuven de reden was waarom ze in 1964 haar droom om pedagogie te gaan studeren moest opbergen. Na lang zoeken komt Marie-Rose uiteindelijk bij ‘boer Coene’ terecht, een immobiliënkantoor waar het geld van een rijke ex-boer in steekt. Dat kantoor heeft net een gloednieuw bedrijfspand gerenoveerd tot een minidorp met

Het eerste modellenwerk?

Scarlett O’Hara

41

En nu even anders…

Scarlett O’Hara

studentenstudio’s. Het ligt in de Dekenstraat, naast de gevangenis. Het bevalt moeder en dochter, mede door de telefooncel op de binnenplaats en een ijzeren poort die ’s avonds wordt gesloten zodat het kleine dorpje veilig… in de schaduw van Leuven Centraal ligt. De laatste kleine studio wordt gehuurd tot Roos enkele weken later thuis vertelt dat er een duplexstudio beschikbaar is en ze een optie heeft genomen. Maar ze wil niet dat haar ouders voor de meerkosten moeten opdraaien. Ze verdient als hostess aan de universiteit een mooie cent bij en die steekt ze in haar huisvesting. Leuven is studeren. Leuven is feesten. Marie-Rose feest graag. Michael Devisscher, die in Leuven ook op kot zit in de Dekenstraat, krijgt op een keer een uitnodiging voor een feestje bij de Morels thuis. ‘Ook dit korte inkijkje in haar privéleven ging gepaard met een onmiskenbaar cachet, waarbij we na de maaltijd afzakten naar de Red & Blue in hartje Antwerpen. Ik kan met de hand op het hart verklaren dat deze discotheek toen nog niet uitsluitend een ‘mannen

42

Studeren is een feest.

Scarlett O’Hara

voor mannen’ publiek aansprak, maar ik ben ervan overtuigd dat dit MarieRose zeker niet zou hebben tegengehouden. Het was een interessante ervaring die liet zien dat er ook andere manieren waren om te feesten…’ Ook in Leuven durft de studente uit de bol gaan. Op een avond trekt een hele groep van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond, met pet en lint, naar café Ambiorix, een begrip op de Oude Markt. Bart De Wever is erbij, samen met nog wat kameraden, zoals Bert Corluy, die het tafereel in ‘den Ambiorix’ vandaag nog levendig kan beschrijven: ‘Het gezelschap was nogal nederig van aard. Hoe Marie-Rose er juist in verzeild geraakte, weet ik niet meer, maar ze liet zich door ons clubje met zijn vastgeroeste gewoontes en gezapige inborst niet echt tegenhouden. Als zij erbij was, werd het een feestje en waar we gewoonlijk met enig misprijzen neerkeken op de zatte bende limbo’s die zich waagde aan tafeldansen, klom ze deze keer zelf op een tafel en joeg ze de rest op tot we daar allemaal het beste van onszelf stonden te geven op een stel kwakkelende houten bladen.’

43

Geen galabal wordt overgeslagen. Sam Van den Abeele kan eveneens getuigen dat zijn blonde medestudente in Leuven maar wat graag de bloemetjes buitenzette. Zo ontvangt de faculteitskring geschiedenis (TTT) jaarlijks een uitnodiging voor een cantus van haar zustervereniging Historia. ‘Marie-Rose is in eerste licentie ook van de partij! Het praesidium en een aantal enthousiaste leden nemen de trein; de sfeer zit er goed in en het belooft een lange nacht met (vals) gezang en te veel bier te

Scarlett O’Hara

worden. Haar kledingkeuze, een strakzittend, net iets te kort zwart kleedje, deed ons toch wat fronsen.’ Marie-Rose weet uit ervaring dat naarmate de uurtjes vorderen het bier in alle richtingen zal rondspatten en op tafels en stoelen dansen hoort gewoon bij een toffe cantusavond. ‘De Praeses van Historia leek onze opvattingen niet echt te delen’, aldus Van den Abeele. ‘De delegatie uit Antwerpen had haar entree in Leuven niet gemist. Onze opluchting, of teleurstelling, afhankelijk van je morele of andere standaarden, was dan ook groot toen Marie-Rose aankondigde dat ze zich wel even wou omkleden voor de cantus begon.’ Na een halfuurtje komt Marie-Rose weer te voorschijn, haar en opmaak in stijl, en getooid in exact hetzelfde kleedje, maar dan wit van kleur. ‘Haar blik had iets van “so what?’’.’ De avond kon in elk geval niet meer stuk en pas vele uren later, bij zonsopgang, trokken we allen samen de deur van de Ambiorix op de Oude Markt achter ons dicht.’

44

Aandacht krijgt ze genoeg. In de licenties zat er minder samenhang in de groep. Tijdens deze tweede reeks studiejaren moet iedereen zijn keuzevakken selecteren en de ontmoetingen worden natuurlijk sporadisch. Tot de examenperiode weer dichterbij komt en de studenten elkaar soms meermaals per dag bezoeken om te overleggen over de leerstof. ‘In onze gesprekken bleek eens te meer dat de universiteit niet groot genoeg was voor haar ambities. Later scheidden onze wegen en merkte ik dat ze steeds vaker in de media kwam. Zelfs mij verraste ze positief wanneer ze haar radde tong kon koppelen aan een sterke inhoudelijke kennis. In de

Scarlett O’Hara

laatste fase van haar leven streed ze met niet minder overtuiging voort op het front van haar ziekte. En dat beeld stemt volledig overeen met hoe ik me haar herinner tijdens onze jaren in Antwerpen en Leuven.’ Marie-Rose Morel sluit haar Leuvense jaren in 1995 af met een licentiaatsverhandeling over ‘Holocaustmemorialen in België’, bij professor Georgi Verbeeck. Het examenreglement bepaalt dat studenten pas aan de examenreeks mogen beginnen als hun verhandeling is goedgekeurd. De eerste proef die Marie-Rose hem voorlegt, acht de hoogleraar inhoudelijk nog niet toereikend. Hij suggereert haar om een thesisjaar te nemen, wat ze weigert. Ze wil haar verhandeling op tijd indienen om mee te kunnen doen aan de examens. Dat studenten hun thesis moeten herschrijven of verbeteren gebeurt heel dikwijls, aan alle universiteiten. Maar in 2007  zal het weekblad Knack de thesis wel online zetten en schrijven dat Morel – ze is op dat ogenblik Vlaams Belangpolitica  – een tweede verhandeling moest maken na die onvoldoende. Knack verwijst daarbij gretig naar haar waarschuwende woorden in de inleiding: ‘Wanneer we vandaag dwepen met slogans en straffe uitspraken van nog straffere politici, beseffen we niet dat we in de kern met een soortgelijke ideologie dwepen die anno 1930 (sic) veroorzaakt heeft wat we kunnen beschouwen als de zwartste pagina uit onze geschiedenis.’ De woorden zijn een duidelijke vingerwijzing naar het in die jaren fel opkomende Vlaams Blok. Een kleine tien jaar later treedt ze zelf toe tot die partij. Dat Marie-Rose een volledig nieuwe verhandeling moest schrijven, is slechts gedeeltelijk waar. Maar het is een kwestie van interpretatie. Ze herwerkt haar verhandeling in de lente van 1995 grondig en geeft er een nieuwe titel aan: ‘Het nationaal gedenkteken van het Fort van Breendonk’. De toekomstige historica heeft vooral de bedoeling, schrijft ze, mensen erop te wijzen dat de Jodenvervolging niet enkel plaatsvond in het Oosten, maar dat ook in België memorialen staan, zoals dat van Breendonk, die aan de naziterreur herinneren. Weinig licentiaatsverhandelingen laten een beklijvende indruk na aan wie ze jaren later opnieuw leest. De polemiek in Knack anno 2007 is eigenlijk een nonevent en kadert gewoon in een dispuut tussen een weekblad en een politica dat een jaar later zal culmineren in een zeer persoonlijke afrekening waarbij uiteindelijk het weekblad Knack zelf het meest onder vuur komt te liggen. We komen er later in dit boek uitvoerig op terug.

45

Scarlett O’Hara

46

Scarlett O’Hara

In missenland Alle goede dingen bestaan uit drie. Ook missverkiezingen. Zoals hierboven al aangestipt, neemt Marie-Rose, terwijl ze geschiedenis studeert, deel aan verschillende missverkiezingen. Zelfverzekerd als ze is, wil ze ook haar fysieke troeven uitspelen. Slaagt ze erin een kroontje op haar hoofd te zetten, dan gaan er deuren open die nuttig kunnen zijn voor haar verdere carrière. Dat weet de jonge studente uit Merksem maar al te goed. Zo neemt ze in 1992  achtereenvolgens deel aan de verkiezing van Aardbeiprinses en een jaar later aan die van Miss Vlaanderen. Daarna blijft er voor haar nog een derde trapje over op de ladder van het jeugdig succes in missenland: Miss België worden. Marie-Rose Morel wil in 1992  Aardbeiprinses worden ‘omdat ze verzot is op aardbeien’, lacht ze zelf tegen haar medestudenten en vriendinnen, én omdat ze op die manier de kans krijgt de Belgische koning in het echt te zien, want de traditie wil dat de prinses de eerste aardbeien naar de koning brengt. En inder-

47

Aardbeiprinses.

Scarlett O’Hara

Met koning Boudewijn. 48

Aardbeien voor de vorst. Een trotse prinses.

Scarlett O’Hara

daad, Marie-Rose wordt verkozen tot Aardbeiprinses en ze ontmoet koning Boudewijn, enkele maanden voor zijn plotse overlijden in het Zuid-Spaanse Motril. Op de foto die voor de gelegenheid genomen wordt, straalt de toekomstige kandidate van N-VA en Vlaams Belang. Bart De Wever herinnert zich dat Marie-Rose hem toen vertelde dat prins Laurent die avond graag met haar wilde doorbrengen, maar dat ze hem afscheepte met de mededeling dat ze moest studeren voor examens, wat het koningskind maar stom vond. ‘Van de koninklijke familie had ze zeker geen goede indruk opgedaan bij die gelegenheid. En dat zou later niet beteren…’ Het kroontje van Miss Vlaanderen volgt nadien als vanzelf en dan is de logische stap deelname aan de verkiezing van Miss België. ‘De verkiezing van Miss Vlaanderen in het Alpheusdal in Berchem was een plezierige bedoening’, vertelt haar moeder, die het allemaal samen met haar dochter beleefde. Zoals met alle missverkiezingen verloopt ook die van Miss Vlaanderen in verschillende fasen, met een preselectie en een finale.

49

Verkozen tot Miss Vlaanderen.

Scarlett O’Hara

Myriam Van Loon De Dodenrit Toen de selectie gemaakt was en de laatste 20 meisjes naar de titel dongen, werd het serieus. De badpakkenparade, de avondjurken, de juryvragen, de gezamenlijke choreografieën… dat is altijd weer bijna hetzelfde. De persoonlijke act tijdens de finale is echter de kers op de taart. Daar worden een knap snoetje en een uitgebalanceerd figuurtje getoetst aan de uitstraling en de creativiteit, de taal, de podiumvastheid, de originaliteit. Of er steeds in deze termen beoordeeld wordt, is echter de vraag, want nogal wat heren op de eerste rij hebben vooral oog voor borsten en billen… al geven ze dat in smoking met strikje niet toe.

50

De eindact die Marie-Rose heeft voorbereid, toont geen ‘borsten en billen’. De juryleden krijgen iets anders voorgeschoteld. Ingeduffeld, met pelsen muts op, neemt kandidate Marie-Rose plaats in een arrenslee. Dankzij een paar sympathieke vrienden uit Kapellen, die de spullen bijeen hebben gebracht, wordt de fraai beschilderde slee op het podium geïnstalleerd. Eens de spots aangaan, zien de juryleden een originele kandidate zitten. Zo uit de film Dr. Zhivago gestapt. Ze kiest niet voor playback of een liedje.

De ‘Dodenrit’.