AGRITERRA FINANCIEEL VERSLAG 2009

AGRITERRA FINANCIEEL VERSLAG 2009

Financieel verslag 2009 Agriterra – Arnhem

INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG ...................................................................................................................................................... 3 Algemene informatie ...................................................................................................................................... 4 Activiteiten in 2009 ......................................................................................................................................... 7 Jaarplan en begroting 2010 ........................................................................................................................... 13 Informatie met betrekking tot directie, bestuur en adviesraad ................................................................... 14 Verslag bestuur en adviesraad ...................................................................................................................... 17 JAARREKENING 2009 ......................................................................................................................................... 19 Grondslagen voor de financiële verslaggeving ............................................................................................. 20 Balans ............................................................................................................................................................ 22 Staat van baten en lasten .............................................................................................................................. 24 Kasstroomoverzicht....................................................................................................................................... 25 Toelichting op de balans ............................................................................................................................... 26 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen ............................................................................. 33 Toelichting op de staat van baten en lasten ................................................................................................. 35 OVERIGE GEGEVENS .......................................................................................................................................... 40 Begroting 2010 .............................................................................................................................................. 41 Specificatie en verdeling van kosten naar bestemming ................................................................................ 42 Resultaatbestemming ................................................................................................................................... 43 Accountantsverklaring betreffende de jaarrekening .................................................................................... 44

Arnhem, juni 2010

2


JAARVERSLAG

3


ALGEMENE INFORMATIE

Agriterra, gevestigd in Arnhem (NL), is een stichting zonder winstoogmerk en statutair is de doelstelling als volgt omschreven: Doelstelling De stichting heeft ten doel: a.

Het bevorderen van de vestiging en versterking van belanghebbende organisaties en coöperaties en vergelijkbare economische eenheden, die zijn opgericht door bewoners van het platteland in ontwikkelingslanden, welke organisaties internationaal worden aangeduid als “genuinely representative rural people’s organizations”.

b. Het bevorderen van de samenwerking tussen de genoemde organisaties uit verschillende landen in ontwikkeling en tussen dergelijke organisaties uit ontwikkelingslanden en die uit ontwikkelde landen. c.

Het bevorderen van Agrarische ontwikkelingssamenwerking in de meest brede zin, en voorts al hetgeen met één en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords.

Agriterra is een organisatie voor agrarische ontwikkelingssamenwerking, opgericht door de ledenorganisaties van het Nederlandse platteland. Het is daarmee de enige Nederlandse ontwikkelingsorganisatie die haar werkgebied en doelstellingen uitsluitend situeert op het terrein van de plattelandsontwikkeling én vorm geeft met plattelandsorganisaties (waarin de leden zeggenschap hebben over het beleid). Agriterra streeft ernaar een bijdrage te leveren aan plattelandsontwikkeling waarbij de bewoners van het platteland zelf inrichting geven aan die ontwikkeling. De ontwikkelingssamenwerking vindt niet plaats via overheden of tussenpersonen, maar rechtstreeks van boer tot boer, van plattelandsvrouw tot plattelandsvrouw, van agrarische jongeren tot agrarische jongeren & van coöperatie tot coöperatie. De organisaties in Agriterra werken letterlijk samen met vergelijkbare organisaties in landen in ontwikkeling. Zij willen het éénrichtingsverkeer in ontwikkelingslanden omzetten in een wederkerige relatie, waar iedereen baat bij heeft. Missie, beleid en organisatie van het werk Ter verwezenlijking van deze doelstellingen heeft Agriterra haar samenwerking met producentenorganisaties vormgegeven in twee hoofdproducten:

Advisering

Financiering

De twee gelijknamige afdelingen dragen er zorg voor dat, op basis van de vraag en de behoeften van de landbouworganisaties in ontwikkelingslanden, samenwerking gestalte krijgt in te financieren projecten en in een op versterkingstrajecten toegesneden adviespraktijk. Zie ook het organigram op de volgende pagina.

4


Organigram Agriterra (bestuur, adviesraad, bureau): bestuur

adviesraad

directie

communicatie

monitoring & evaluatie

financiële administratie

afdeling financiering

afdeling advisering

Samenstelling geledingen Agriterra Agriterra heeft een bestuur op afstand, dat wordt gevormd door de vier sectoren die Agriterra dragen. Dit zijn de LTO-organisaties, de plattelandsvrouwen verenigd in de Stichting Samenwerkende Vrouwenorganisaties (SSVO), de Nationale Coöperatieve Raad voor landen tuinbouw (NCR) en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Bestuur De bestuursleden worden op voordracht van de dragende, hiervoor genoemde organisaties, door het bestuur benoemd voor een zittingsperiode van 4 jaar. Er is een mogelijkheid tot herbenoeming, als de desbetreffende dragende organisatie hen daarvoor ook opnieuw voordraagt. De dragende organisatie kan tussentijds het door hen voorgedragen bestuurslid uit zijn functie ontheffen. Het bestuur bestaat uit zeven leden van de bovengenoemde dragende organisaties:

Voorzitter Secretaris / penningmeester Bestuursleden

: de heer A.J. Maat : mevrouw I.Ludikhuizen : de heer ir. H.E. Clevering : de heer dr. D.C. Faber : de heer C.A.A. Coppens : mevrouw S. Wismeijer-Eikelenboom : de heer J.A.E. Baecke

Herbenoeming geleding 2011 LTO 2009 4VO 2011 NCR 2010 NCR 2010 LTO 2009 4VO 2014 NAJK

5


Directie De directie bestaat uit twee personen: Algemeen directeur Adjunct directeur

: de heer dr. C. Blokland : de heer drs. J. Schuurman (part-time)

Adviesraad In de adviesraad nemen vertegenwoordigers zitting van de geledingen van Nederlandse plattelandsledenorganisaties (de regionale LTO-organisaties en LTO-Nederland, de landelijke en regionale Plattelandsvrouwenorganisaties, het NAJK en regionale AJKs, de NCR en de coöperaties) met taken op het terrein van Internationale Zaken en Internationale Samenwerking, in het bijzonder ook degenen die namens de dragende organisaties activiteiten ontplooien in Agriterra-verband. Het aantal leden en de samenstelling van de adviesraad variëren en hangt onder andere af van de lopende samenwerkingsinitiatieven en -verbanden. De benoemingsprocedure is als volgt: -

-

De dragende Nederlandse plattelandsledenorganisaties kunnen leden voor de adviesraad voordragen Geledingen, afdelingen of leden van de dragende organisaties kunnen personen voordragen aan hun regionale of landelijke organisatie. Als deze de voordracht ondersteunt, draagt ze de persoon aan bij de adviesraad De adviesraad kan de voordrachten bekrachtigen door deze op te nemen in haar adviezen aan het bestuur Het bestuur beslist over de benoeming van nieuwe leden.

Jaarlijks evalueert de adviesraad haar samenstelling. Leden die niet langer betrokken zijn bij activiteiten in Agriterra-verband of niet langer portefeuillehouder zijn op het terrein van Internationale Zaken of Internationale Samenwerking stellen bij die gelegenheid hun functie ter beschikking.

De samenstelling van de Adviesraad is als volgt: Voorzitter Leden

: de heer T. Duffhues : mevrouw A. J. Meyboom (tot 15-4) : Mevr. C. van Gelder-Leenheer (vanaf: 15-4) : de heer H. Roelofsen : mevrouw M. van Ommen : de heer H. Weijs : mevrouw M. Verkleij : mevrouw M. Hartman : mevrouw J. Oosterhof : mevrouw A. van Wichen : mevrouw M. Cox-Sevenich

ZLTO Passage Passage LTO Noord NAJK LLTB ZijActief LTO (Cie Vrouw&Bedrijf) NBvP KVO ZijActief Limburg

6


ACTIVITEITEN IN 2009

G-8 In L’Aquila, Italië kwamen in juli 2009 de wereldleiders bijeen en gaven een verklaring uit over de Voedselsituatie. Voor hun initiatief voor landbouw en voedselzekerheid verklaarden ze de komende drie jaar € 15 miljard uit te trekken. Tijdens de G-8 maakte onze minister-president gewag van de vernieuwende aanpak binnen ons programma Boeren tegen Armoede. In de voorbereiding op de top had de wereldwijde federatie van landbouworganisaties IFAP de speciale bijeenkomst van de ministers van landbouw van de G-8 landen gewezen op de mogelijkheid de onmisbare rol van landbouworganisaties bij het bereiken van voedselzekerheid te ondersteunen en daarvoor het kanaal van onze internationale koepel, AgriCord, te gebruiken. Tegelijkertijd merkten we dat onderhandelingen met donoren eigenlijk niet het gewenste resultaat opleverden en dat het begrotingsgat van het Boeren tegen Armoede programma bleef bestaan. Dit was het moment van publicatie van ons activiteitenverslag 2008 dat we daarom uitbrachten onder de titel ‘Suit the action to the word’ – voeg de daad bij het woord. Naarmate het jaar vorderde en onze verbazing, zo niet verontwaardiging toenam werd dat ‘Genoeg geblaat en nu de wol.’ Op een speciale farmersfigthingpoverty.org website richtten we op verzoek van klanten een petitie in die aan het einde van het jaar al duizenden adhesiebetuigingen registreerde. Het is onbegrijpelijk dat van de toegezegde miljarden nog geen twee promille voor landbouworganisaties beschikbaar zou komen. Voor de voortgang van het programma betekende het dat we in 2009 op volle kracht doorwerkten alsof we het begrotingsgat dat sinds het begin in 2007 bestond, toch zouden vullen. Op die manier –en dat heeft vooral gevolgen voor Agriterra– maakten we het grootste deel van de Nederlandse toezegging voor het programma op, waardoor er nauwelijks projectmiddelen voor 2010 overbleven. Sinds de zomer hebben we klanten daarvan op de hoogte gesteld. Met velen zijn we intensief gaan overleggen over hoe we problemen voor hen konden vermijden. Zo eindigde het jaar heel anders dan het begon. Dachten we aan het begin dat de hernieuwde aandacht voor landbouw in ontwikkelingslanden ons in een vrij unieke positie zou plaatsen en veel werk en middelen voor projecten zou opleveren. Aan het eind van het jaar was duidelijk dat mocht er al meer aandacht voor landbouworganisaties komen, dan betekent dit nog niet automatisch dat het geld op de rekeningen van Agriterra of AgriCord zal komen. Dat is een realiteit waarmee we voor het vervolg van Agriterra rekening mee moeten gaan houden. Samenwerking Agriterra voert haar werkzaamheden uit in nauwe afstemming met haar zusterorganisaties in Europa en Canada: de zogenaamde ‘agri-agencies’ (ontwikkelingsorganisaties die geworteld zijn in de georganiseerde landbouw in eigen land), die gezamenlijk de alliantie van agri-agencies AgriCord ( www.agricord.org ) hebben opgericht. De uitvoering van het programma Boeren tegen Armoede (zie hieronder) is een gezamenlijke onderneming. In de afgelopen jaren hebben de agri-agencies deskundigheid opgebouwd in het ondersteunen en versterken van boerenorganisaties in ontwikkelingslanden. Om activiteiten op grotere schaal te kunnen ontplooien, heeft Agriterra de samenwerking binnen AgriCord geïntensiveerd door samen met de agri-agencies het programma

7


‘Boeren tegen Armoede’ (2007-2010) op te stellen. De ervaring van deze afgelopen jaren is doorgetrokken en verwerkt in dit vervolgprogramma. Dit programma wordt scherp gemonitord via een protocol dat is afgesproken met de grootste back donor, het DGIS van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Nederland. Dit verslag betreft het derde van de vier jaar van het programma. Activiteitenverslag Na de activiteitenrapportages over het eerste en tweede jaar van “Boeren tegen Armoede” (respectievelijk AgriStudies 12.1.08.51702 en 12.1.09.51885) staat het derde verslag op stapel en zijn de resultaten van 2009 uit het monitoringprotocol dat de grondslag vormt voor dat verslag ook gebruikt in dit directieverslag. In het activiteitenverslag wordt inzicht gegeven in de cyclus van planning en realisatie, door in te gaan op de details van onze prestaties en door terug te kijken op het succesvolle derde jaar. Als een eerste overstijgende conclusie kunnen we stellen dat in het derde jaar de uitvoering van Boeren tegen Armoede een recordaantal van 2,4 miljoen deelnemers aan projecten opleverde, waarmee we de doelstellingen van het hele programma al ruimschoots overtroffen hebben. Tegelijkertijd leverde de fondswerving voor het programma onverwacht niet op wat we verwachtten en konden we het gat op de begroting dat sinds het begin bestond niet dichten. We haalden de beoogde resultaten van 2009 op 18 van de 19 werkterreinen. Het programma is zo strikt genomen prima op dreef, ook al hadden we al in 2009 minder te besteden dan oorspronkelijk begroot. Tegelijkertijd weten we dat door de volstrekt onvoldoende back funding in 2010 (vooral voor de projecten die Agriterra wilde honoreren) er volgend jaar veel minder resultaat geboekt kan worden en dus het programma over de hele periode haar resultaten waarschijnlijk niet zal halen. Op werkterrein 1, beleidsvoorbereiding en belangenbehartiging, zijn sowieso minder resultaten geboekt, ook al in 2009, hetgeen samenhangt met problemen in de projectafwikkeling van een grote klant, IFAP. Monitoring Het project management systeem, www.agro-info.net, is weer verder aangepast om de monitoring data te kunnen registreren en om de geconsolideerde gegevens in de afgesproken formaten aan te leveren. Details en gegevens van alle projecten kunnen online worden bekeken op agro-info.net. Het projectcomité is een belangrijk instrument van onderlinge afstemming en motivatie tussen de agriagencies. Naast tweewekelijkse telefonische sessies komt het comité ook af en toe fysiek bij elkaar om grotere thema’s te bediscussiëren. Het beslist over de voortgang van alle projecten. In 2009 waren 253 projecten van Agriterra in uitvoering, waaronder 78 zogenaamde micro-projecten. Programma “Boeren tegen Armoede”, evaluatie Boeren tegen Armoede is een programma ter ondersteuning van plattelandsledenorganisaties in ontwikkelingslanden, binnen projecten via een combinatie van financiële ondersteuning en adviesdiensten. In het programmadocument beschreven we tot in detail wat deze ondersteuning voor mogelijkheden biedt aan boerenorganisaties om deel te nemen in het programma: per regio, per ‘work area’ (sub-programma’s) en per interventie niveau (lokaal, sub-nationaal, nationaal, regionaal, internationaal). Resultaten Over de eerste drie jaar is € 43.828.264 subsidie ontvangen van het DGIS. Aan het eind van 2009 hadden we evenwel al € 45.103.895 besteed. Daarmee is de bijdrage van het DGIS die we bij de start van het programma ontvingen grotendeels uitgeput. De bijdrage aan het programma vanuit de andere agri-agencies heeft zich in

8


de looptijd van het programma boven verwachting ontwikkeld en komt nu al uit op € 27,5 miljoen, terwijl gedurende de volle vier jaar € 28,6 voorzien was. Het relatieve belang van de verschillende modaliteiten van de samenwerking (projectgelden, adviesmissies etc.) was ongeveer zoals vorig jaar, waarbij de eigen advisering iets lager was, de AgriPool werkbezoeken in geld meer, maar in aantallen lager dan gepland. Ook de projectuitgaven lagen vrijwel op het geplande niveau en wij beschouwen dat als een mooi resultaat. De projectgelden bedragen 75% van de totale middelen waarover Agriterra beschikte in het programma. Daarnaast rekruteerden we technische ondersteuning ter plekke in sommige projecten (deels) via SNV, waarmee we een overeenkomst hebben dat ze deze ondersteuning om niet leveren, en hadden we langdurige inzetten via PSO bijvoorbeeld in Nicaragua, Nepal, en Kenia. Een doelstelling binnen Boeren tegen Armoede is om de groei van het programma vooral aan de basis (d.w.z., op lokaal niveau) ten goede te laten komen. Het aantal mensen dat wordt bereikt op dit niveau kan worden vergroot door activiteiten met “grass-roots”-participatie verder te ontwikkelen en door participatieve werkwijzen in boerenorganisaties in toenemende mate in te zetten. Daar is een duidelijke slag gemaakt doordat nu 37% van de middelen op lokaal niveau terecht komt, maar dat blijft achter bij het plan (54 %). Juist dit jaar hadden we op dit punt meer voortgang willen maken. De contracteringen met de lagere niveaus blijven nog verder achter. Veel van de bestedingen op lagere niveaus vinden plaats binnen projecten die we contracteren met hogere niveaus van de organisaties. Dat laat tegelijkertijd wel zien dat de organisaties wel degelijk hun leden bereiken. Regionaal gezien ligt de focus van Boeren tegen Armoede op Afrika. In 2009 vond 66 % van de totale projectuitgaven in dit continent plaats. Dit ligt boven het niveau van de doelstelling die het programma pas in 2010 zou moeten halen. Een centraal begrip in de doelstellingen van het programma is de ‘outreach’: de daadwerkelijke deelname van mensen aan projecten. Het doel voor 2009 was 857.000, vrijwel allemaal op lokaal niveau; het werden er 2,4 miljoen; een spectaculair resultaat. Een andere belangrijke doelstelling die veel sneller dan verwacht werd gehaald was het aandeel van vrouwen onder de deelnemers aan projecten. Hadden we beoogd hiermee in 2010 boven de 30% uit te komen, vastgesteld is dat dat cijfer nu ligt op de 38 %, ook al is dat wat lager dan in 2008. De samenwerking tussen agri-agencies, hoewel soms moeizaam qua besluitvorming vanwege uiteenlopende ambities, levert wel resultaat op. Hun bijdrage aan het programma in de eerste drie jaar haalt al bijna het vastgestelde doel voor de hele periode. Op alle werkterreinen haalden we de doelstellingen, met uitzondering van participatieve beleidsvoorbereiding (1). Het onderpresteren op dit werkterrein hangt samen met de weerstand van IFAP om op dit terrein resultaten te boeken. In 2008 ging dat nog gepaard met een overbesteding; daar is in 2009 paal en perk aan gesteld. De grote tegenvaller in 2009 was de geringe belangstelling van andere donoren dan de Nederlandse overheid om aan het programma bij te dragen. Dit vergt voor de uitvoering in 2010 aanpassingen in de werkwijze van de agri-agencies nu de inspanningen van Agriterra, AgriCord en de Nederlandse overheid die ons sterk ondersteunt om andere donoren aan te spreken, falen.

9


Eigen fondsenwerving Zoals uit de staat van baten en lasten blijkt, bedroegen de baten uit eigen fondsenwerving in 2009 een totaal van € 41.507. De kosten benodigd voor de werving bedroegen € 0. Voor zover er al wervingskosten zijn gemaakt zijn deze namelijk niet ten laste gebracht van het uiteindelijk aan de doelstelling (de bestemmingsfondsen) te besteden bedrag. De door Agriterra uit eigen fondsenwerving verkregen middelen gaan voor 100% door naar de (vaak door de donateur gespecificeerde) bestemming. Onze donateurs zijn vaak afdelingen en groepen binnen Nederlandse landbouworganisaties. Het beleid van Agriterra is dat deze donateurs de toezegging krijgen dat de bedragen die zij ter beschikking stellen integraal naar hun zusterorganisatie (indien van toepassing; of anders naar de algemene bestemmingsfondsen) gaan. Donaties met een door derden aangewezen specifieke bestedingsmogelijkheid die in dit verslagjaar nog niet zijn besteed, worden aan de betreffende bestemmingsfondsen toegevoegd en zijn beschikbaar in het daaropvolgende jaar. De gemaakte kosten komen derhalve ten laste van andere inkomstenbronnen (in dit geval ten laste van onze grootse subsidiegever, het DGIS), en komen dus niet ten laste van de geworven fondsen zelf. De kosten zijn absoluut en relatief laag omdat Agriterra met name, of alleen maar, werft onder de eigen achterban: de boerenorganisaties in Nederland, waarmee het contact permanent is via alle samenwerkingsverbanden en via de Adviesraad. De lage verhouding kosten versus opbrengsten is een expressie van de maatschappelijke worteling van het werk van Agriterra en van het al eerder genoemde belang van ‘peer-to-peer’-ontwikkelingssamenwerking. Reserves en fondsen Reserves Middels een Bestuursbesluit is vastgelegd dat een eventueel overschot van baten en lasten in beginsel wordt toegevoegd aan de continuïteitsreserve totdat een niveau is bereikt van de loonsom van het verslagjaar. Fondsen Indien in het verslagjaar baten zijn ontvangen met een door derden aangewezen specifieke bestedingsmogelijkheid die in dit verslagjaar nog niet zijn besteed, worden deze nog niet bestede gelden aan de betreffende bestemmingsfondsen toegevoegd. Dit betreft fondsen met een door de donateurs aangewezen bestemming en het verloop hiervan is als volgt: Fonds

Rurale Kas Chontales – Nicaragua Federation APA Transilvania – Roemenië UPDBU Vrouwen Krediet – Congo DR Studiefonds – Congo DR ALGA - Kirgizië FCMN – Niger Tikonna – Benin 11N/0709 – Tanzania

Stand 01-01-2009

*) Fonds mutatie

Bij: Donaties

Af: Bestedingen

Stand per 31-12-2009

0

0

2.044

1.996

48

0 1.073 0 8.010 5.350 75 500

2.726 0 0 0 0 1.112 0

20.000 1.000 6.100 0 0 8.754 0

22.726 0 5.067 0 0 9.941 0

0 2.073 1.033 8.010 5.350 0 500

10


KENFAP – Improved banana production – Kenya AREN – Niger Subtotaal

200 12.486 27.694

0 0 3.838

0 0 37.898

0 0 39.730

200 12.486 29.700

Deskundigenfonds

43.355

-3.838

3.609

7.904

35.222

Totaal

71.049

0

41.507

47.634

64.922

*) Fonds mutaties: Federation APA Transilvania – Roemenië : betreft een aanvulling van het per 31-12-2009 ontstane tekort ten laste van het Deskundigenfonds. Tikonna - Benin : betreft een aanvulling van het per 31-12-2009 ontstane tekort ten laste van het Deskundigenfonds.

2.726 1.112

Beleggen Agriterra heeft geen structureel beleggingsbeleid ter vergroting van het eigen vermogen. Er is belegd in Rabobank-ledencertificaten voor een bedrag van circa € 9.000. Alle overige beleggingen van (tijdelijk) overtollige middelen, betreffen voornamelijk ter beschikking gestelde gelden van subsidiegevers en donateurs. Deze gelden zijn ondergebracht op spaarrekeningen. De hieruit voortvloeiende rente-inkomsten worden toegevoegd aan de begroting voor de besteding aan de doelstellingen. Belanghebbenden, personeel en vrijwilligers Agriterra maakt, mede op grond van het ISO-certificaat 9001:2000 en de ‘klanttevredenheid’ die daarin een centraal begrip is, een onderscheid tussen klanten en overige belanghebbenden. De directe klanten zijn de landbouworganisaties in het Zuiden: Agriterra’s adviserings- en financieringsproducten zijn voor hen ontwikkeld en worden op hun verzoek gebruikt. Dat gebruik krijgt meestal vorm in projecten, en in dit verband is transparante communicatie over die projecten een sine qua non. Agriterra heeft gekozen voor vrijwel ongelimiteerd inzicht in de voortgang en inhoud van projecten. De projecten worden, inclusief de voortgang in besluitvorming daarover, (op internet) in het on-line projectbeheerssysteem “agro-info.net” geplaatst (zie www.agro-info.net ). Op de zelfde wijze geldt deze transparantie ook voor andere belanghebbenden, zoals de Nederlandse georganiseerde landbouw en de instellingen waarvan Agriterra subsidie ontvangt. Ook zij kunnen via agroinfo.net en andere documenten zoals het eerder genoemde Activiteitenverslag, onverkort kennisnemen van behaalde en uitgebleven resultaten van het Agriterra-werk. Het personeelsbestand van Agriterra groeide van 34,6 fte in 2008 tot 39,6 fte in 2009. In de plannen was voorzien dat het personeelsbestand zou stijgen tot 39,0 fte in 2009. Sinds 1 januari 2010 is er een aannamestop voor nieuw personeel. De discussie over de toekomst van Agriterra die in 2010 gevoerd wordt, zal uitwijzen wat een realistisch personeelsbestand is voor de komende jaren. Agriterra wijst de gemiddeld 25 vrijwilligers (meestal actief voor de nieuwsdienst op agro-info.net in vier talen) werkzaamheden toe. Deze dragen weliswaar bij aan de doelstelling en zijn dus uiterst zinvol, maar ze kunnen nooit door een betaalde kracht gedaan worden omdat dat uit kosten-baten overwegingen niet te verantwoorden is. De werkzaamheden behoren niet tot de kerntaken en kunnen dus bij het wegvallen van de

11


vrijwilligers de continuïteit van Agriterra niet in gevaar brengen. Elke vrijwilliger heeft een vaste technische begeleider binnen de afdeling van Agriterra waar de werkzaamheden zich situeren. De vrijwilligers worden geworven, geselecteerd en wegwijs gemaakt door een coördinator die onder het hoofd van de unit communicatie opereert. Deze wijst in overleg met de afdelings- of unithoofden de begeleider aan. De vrijwilliger ontvangt een contract waarin de werkzaamheden, kostenvergoeding (woon-werkverkeer en andere geautoriseerde en werkgerelateerde kosten die vooraf zijn goedgekeurd door de begeleider) wordt geregeld, alsmede de geheimhoudingsplicht en een verbod om namens Agriterra naar buiten op te treden. Ook is daarin geregeld dat de rechten op het resultaat van de werkzaamheden voorbehouden is aan Agriterra. Het contract heeft een beperkte looptijd. De vrijwilligers kunnen deelnemen aan de uitwisselingsdag (een informatief moment voor donateurs, vrijwilligers, agripoolers, bestuur en adviesraadleden) en een eindejaarsviering, ook gekoppeld aan een informatieve dag. Op deze dagen komen thema’s aan de orde die op dat moment in Agriterra onderwerp van discussie zijn.

12


JAARPLAN EN BEGROTING 2010

De begroting 2010 van Agriterra maakt deel uit van deze jaarrekening (opgenomen onder de Overige gegevens). De specifieke begroting voor het vierde jaar (2010) van ons programma Boeren tegen Armoede en het achterliggende jaarplan is in januari 2010 met de hoofdsubsidiegever (DGIS) besproken. De totaalbegroting van dit programma voor het jaar 2010 bedraagt € 6,4 miljoen Naast de gevraagde bijdrage van DGIS zal, door Agriterra en andere agri-agencies in AgriCord verband maar ook door werkgroepen van onze dragende organisaties, getracht worden aanvullende middelen te werven voor het programma Boeren tegen Armoede bij ondermeer nationale overheden van andere landen en de EU. Hoewel de werving van middelen voor de programma’s Bestemmingsfondsen en Deskundigenfonds, bij particulieren en organisaties die zich met onze missie en werkwijze verbonden voelen en waarvan wij regelmatig bijdragen ontvangen, geen core business is zullen deze wervingsinspanningen wel worden uitgebreid. Zo zullen we ons actiever richten op het landbouwbedrijfsleven in het kader van `maatschappelijk verantwoord ondernemen’. Ook is Agriterra inmiddels geregistreerd op websites zoals www.schenkservice.nl en werven we fondsen onder jongeren via “Play It Forward”. Behalve voor het programma Boeren tegen Armoede werven de werkgroepen van onze dragende organisaties ook regelmatig fondsen voor projecten van de programma’s Bestemmingsfondsen en Deskundigenfonds. Op basis van eerdere ervaringen is de verwachting circa € 50.000 via deze kanalen te ontvangen.

13


INFORMATIE MET BETREKKING TOT DIRECTIE, BESTUUR EN ADVIESRAAD

Taken en werkwijze Bij Agriterra is de functiescheiding tussen uitvoering, beleid en toezicht vormgegeven doordat er voor elk van die functies een orgaan of geleding bestaat. Onder verwijzing naar ons organigram ziet de scheiding er als volgt uit: de uitvoering ligt bij het Agriterra-bureau onder leiding van de directeur, die ter ondersteuning van zijn werkzaamheden een beroep kan doen op een door hem aangestelde adjunct-directeur.

het Agriterra-bestuur bestuurt (en houdt toezicht op afstand). Veel taken en bevoegdheden zijn middels een directiestatuut aan de directeur gedelegeerd.

en de Adviesraad geeft advies aan directie over uitvoering en aan het bestuur over beleidszaken.

Onder leiding van de algemeen directeur, die ruime bevoegdheden heeft, wordt invulling gegeven aan de uitvoering van (meerjaren-) programma’s die vastgesteld zijn door het bestuur. Dat bestuur is op een zekere afstand van de werkorganisatie geplaatst en heeft hoofdzakelijk twee taken welke in 2009 ook de agenda van de bestuursvergaderingen bepaalden:

het besturen in de eigenlijke zin van het woord: besluitvorming van strategische en administratieve aard. Zo houdt het bestuur de informatie bij over de allianties, zoals die met Agri-ProFocus, AgriCord, en in 2009 vooral IFAP. Het werkt actief mee aan de totstandkoming van nieuwe strategische verbanden. Daarnaast stelt het bestuur de begroting en jaarrekening vast en verleent décharge aan de directeur. Het bestuur stelt ook de tarieven vast die voor de inzet van Agriterra-medewerkers in rekening worden gebracht bij donoren. Het stelt de arbeidsvoorwaarden vast en de aanpassingen daarin om een betere aansluiting bij de CAO-Welzijn te krijgen. Het bestuur beoordeelt het functioneren van de directeur en dat is in 2009 opnieuw gebeurd. De directeur op zijn beurt beoordeelt de leden van het management team (hoofden van afdelingen en units) waaronder de adjunct-directeur.

het houden van algemeen toezicht op de ontwikkeling van de organisatie, met speciale nadruk op het onverkort vasthouden aan de missie (het versterken van landbouworganisaties), vooral in tijden van groei en verandering. Ook de programmavoortgang en de fondswerving staan daarom op de agenda de bestuursvergaderingen.

Het bestuur bestaat statutair uit vertegenwoordigers van de Nederlandse landbouworganisaties die Agriterra hebben opgericht. De bestuurders zitten in het bestuur op voordracht van hun dragende organisaties. Hun mandaat kan na vier jaar worden verlengd, maar slechts dan als hun dragende organisatie hen handhaaft en veelal omdat ze daar ook als bestuurder fungeren. Hoewel de bestuurders zonder last of ruggespraak met hun organisaties hun bestuurslidmaatschap kunnen vervullen, is het duidelijk dat de dragende organisaties in hun beoordeling van het functioneren van hun bestuurders ook hun inbreng in Agriterra meewegen. Hetzelfde geldt voor de leden van de adviesraad. Diezelfde dragende organisaties zijn namelijk ook vertegenwoordigd in de Adviesraad, met de bijzonderheid dat het dan deels mensen betreft die ook actief betrokken zijn bij samenwerkingsactiviteiten in

14


ontwikkelingslanden, dan wel taken op internationaal terrein hebben binnen de dragende organisaties: ze denken bijvoorbeeld mee over versterkingsprocessen en kijken kritisch naar projectvoorstellen. Met andere woorden, in de adviesraad nemen vertegenwoordigers zitting van de geledingen van Nederlandse plattelandsledenorganisaties (de regionale LTO-organisaties en LTO-Nederland, de landelijke en regionale Plattelandsvrouwenorganisaties, het NAJK en regionale AJK’s, de NCR en de coöperaties) met taken op het terrein van Internationale Zaken en Internationale Samenwerking, in het bijzonder ook degenen die namens de dragende organisaties activiteiten ontplooien in Agriterra-verband. Vanuit die positie zijn zij in staat om meer op ‘werkvloerniveau’ (niet van het bureau in Arnhem maar van de concrete internationale activiteiten en projecten) gevraagd en ongevraagd commentaar te leveren op het werk van het Agriterra-bureau en de besluiten van het bestuur, de keuzes die gemaakt worden in projecten, de rekrutering en inzet van deskundigen en net zoals het bestuur, het bewaken van missie en core business van de organisatie. Het aantal leden en de samenstelling van de adviesraad variëren en hangen onder andere af van de lopende samenwerkingsinitiatieven en -verbanden. Deze samenwerkingsverbanden geven een centraal element van Agriterra’s benadering van ontwikkelingssamenwerking vorm: de overtuiging dat ‘peer-to-peer’-samenwerking van wezenlijk belang is. Kort samengevat: boeren(-organisaties) kunnen het best geholpen worden door andere boeren(-organisaties). De Adviesraad van Agriterra houdt toezicht op de uitvoering vanuit een directe betrokkenheid. Daarnaast voorziet de adviesraad het bestuur en de directie van advies over de activiteiten en het beleid van Agriterra. De bevoegdheden, taken en onderlinge verhouding van directie, bestuur en adviesraad zijn neergelegd in de algemene statuten, het statuut van de Adviesraad en het directiestatuut van Agriterra. In 2007 is overigens het traject tot statutenwijziging, in hoofdzaak met betrekking tot onafhankelijkheidsrichtlijnen voor leden van het bestuur en de adviesraad, uitgezet om Agriterra in aanmerking te doen komen voor definitieve toekenning van het CBF-keur. Dit traject is in 2008 afgerond en de nieuwe statuten zijn vastgesteld. Bezoldiging Agriterra heeft zich als lid van Partos onverkort aangesloten bij de Code-Wijffels (waarin ook de beloning van directeuren is opgenomen). Het loongebouw voor medewerkers van Agriterra, inclusief haar directie, is vastgelegd in een eigen recht rechtspositieregeling welke is goedgekeurd door het bestuur. De rechtspositieregeling conformeert zich grotendeels aan de CAO-Welzijn. De bezoldiging van bestuurs- en adviesraadleden bestaat uit een onkostenvergoeding. De bezoldiging van de directie van Agriterra (1,0 FTE) bestaat uit salaris en een pensioentoezegging, en bedroeg in 2009 € 108.276. Dhr dr C. Blokland Fte Vaste beloning Pensioenpremie Totaal

1,00 90.478 17.798 108.276

15


Door de algemeen directeur is een adjunct-directeur aan gesteld (Dhr drs J. Schuurman) die als hoofd verantwoordelijk is voor de afdeling Monitoring en Evaluatie. In 2009 kan eventueel een bedrag van € 51.626, bestaande uit vaste beloning en pensioenpremie worden toegerekend aan de uitvoering van de adjunct directiefunctie (0,56 FTE). Nevenfuncties De algemeen directeur van Agriterra is in 2008 benoemd tot vice-voorzitter van AgriCord en is lid van AgriCord’s Algemene Vergadering. Tevens was hij in 2009 lid van de voorbereidingscommissie van het NWOWOTRO onderzoeksprogramma Global Food Systems. Het programma is dit jaar opgeleverd en de commissie is daarmee opgeheven. De adjunct-directeur is lid van de Raad van Toezicht van de masteropleiding International Development Studies van de Rijksuniversiteit Utrecht. De leden van het bestuur en de adviesraad zijn uiteraard actief in de eigen landbouworganisatie op voordracht waarvan zij in het Agriterra-bestuur of de adviesraad zitten.

16


VERSLAG BESTUUR EN ADVIESRAAD

Bestuur Het bestuur heeft haar gebruikelijke taken uitgevoerd in 2009, zoals in het vorige hoofdstuk omschreven in het onderdeel “Taken en werkwijze”. Daarnaast heeft het speciaal aandacht geschonken aan de relatie met IFAP die in de loop van het jaar erg problematisch werd. De strategische relatie met de Rabobank maakte opnieuw weinig vordering, alhoewel beide partijen met een bijgestelde ambitie zaken tot uitvoering proberen te brengen. Daarnaast legt het bestuur er de nadruk op de banden met het agro-bedrijfsleven aan te halen en heeft daartoe suggesties gedaan. Ook heeft het bestuur de wens uitgesproken om beter betrokken te raken bij de verbetering van het financieel management van onze klanten. Het bestuur kwam in 2009 5 keer voltallig bijeen, waarvan één keer samen met de adviesraad. Adviesraad In de adviesraad participeren landbouworganisaties, jongerenorganisaties en vrouwenorganisaties. Er is nog geen vertegenwoordiging door een lid van de Nationale Coöperatieve Raad voor de land en tuinbouw (NCR). De adviesraad kwam ook 5 keer bijeen, waarvan één keer samen met het bestuur, en bespreekt dan de adviezen die zij geven ten aanzien van de projecten die Agriterra voornemens is uit te gaan voeren. Daarnaast wisselen de verschillende geledingen en gewesten informatie uit over hun internationale activiteiten. Men buigt zich ook over de communicatie met de achterban omdat het één van de taken van de adviesraad is een spil te zijn in het mobiliseren hiervan. Directie De adviesraad en bestuur hebben voor (de directie van) Agriterra een duidelijk verschillende functie; het bestuur staat op verdere afstand van de dagelijkse praktijk, houdt de grote lijnen in de gaten, de ontwikkelingen. De adviesraad kijkt naar de concrete werkzaamheden in het buitenland en binnen Agriterra. Een ander verschil is dat het bestuur de statutaire taak heeft toezicht te houden, en zaken goed te keuren. De adviesraad houdt de Nederlandse dragende organisaties betrokken maar houdt ook de directie van Agriterra bij de les met bijvoorbeeld aanwijzingen tot concreet beleid, inzet van AgriPoolers etc. Verder houdt het bestuur en de adviesraad bij de directie permanent de vinger aan de pols wat betreft de vraag of de organisatie een rechte koers blijft houden in termen van core business, missie en doelstellingen. De hoofden van de units en afdelingen komen samen in een management team dat twee-wekelijks vergadert met de directeur en de adjunct-directeur. Twee keer per jaar vindt de (p)review van het kwaliteitssysteem plaats. We kunnen onze performance steeds beter monitoren op basis van feiten. Door meer standaardisatie hebben we nu ook sneller het overzicht. Ook de wijze waarop de cijfers tot stand komen, gaat steeds sneller, vooral ook omdat de medewerkers beter informatie invoeren. We kunnen concluderen dat we meer werk aankunnen en dat we goed georganiseerd zijn.

17


De (p)reviews zijn ingesteld binnen het algehele streven naar kwaliteit en de ISO-certificering die we daarvoor kregen. In 2009 is de certificering van Agriterra opnieuw verlengd.

18


JAARREKENING 2009

19


GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING

ALGEMEEN Algemene waarderingsgrondslag De jaarrekening wordt opgesteld naar de grondslag van historische kosten. Tenzij bij het betreffende balanshoofd anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. Hoewel de financiering voor de periode ná 2010 met de belangrijkste subsidiegever nog niet formeel is geregeld wordt door de directie het risico van discontinuïteit zodanig laag ingeschat dat herwaarderingen van activa en passiva niet noodzakelijk worden geacht. Gebruik van ramingen Bij het opstellen van de jaarrekening dient de leiding van de huishouding overeenkomstig algemeen aanvaardbare grondslagen voor de financiële verslaggeving bepaalde ramingen en veronderstellingen te doen die mede bepalend zijn voor sommige opgenomen bedragen. De feitelijke resultaten kunnen van deze ramingen afwijken. Vreemde valuta’s Kosten en opbrengsten, alsmede de waardering van activa en passiva in vreemde valuta zijn opgenomen tegen de koersen op transactiedatum. Eventuele koersverschillen, ontstaan tussen het moment van betaling respectievelijk ontvangst van verplichtingen respectievelijk vordering, zijn in het resultaat verwerkt. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Liquide middelen in het kasstroomoverzicht betreffen de vorderingen in rekening-courant dan wel de vorderingen uit hoofde van spaartegoeden bij kredietinstellingen. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. Afschrijvingen geschieden lineair op basis van de verwacht economische levensduur. In het jaar van investeren wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Financiële vaste activa De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen marktwaarde. Geconditioneerde fondsen projecten en geconditioneerde projectverplichtingen De geconditioneerde fondsen projecten (vordering) respectievelijk de geconditioneerde projectverplichtingen (schuld) worden bepaald als het saldo van werkelijk ontvangen projectbijdragen van donoren onder aftrek van de werkelijke projectbestedingen.

20


GRONDSLAGEN VOOR STAAT VAN BATEN EN LASTEN Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Een positief saldo van baten en lasten wordt verantwoord voor zover dit op balansdatum is gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden verwerkt indien en voor zover deze bij het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Baten De baten uit eigen fondsenwerving betreffen de in het boekjaar ontvangen donaties. De baten uit hoofde van subsidies van overheden en baten uit acties van derden zijn verantwoord voor zover de werkelijke kosten voor de betreffende projecten eveneens in het boekjaar zijn verantwoord. Het verschil tussen de baten uit eigen fondsen werving en de bestedingen ten aanzien van deze bestemmingsfondsen worden toegevoegd (indien overschot) dan wel ontrokken (indien tekort) aan de in de balans opgenomen beschikbare bestemmingsfondsen ultimo voorgaand boekjaar. Kosten Bij de kosten in de jaarrekening is onderscheid gemaakt naar kosten die vallen onder de interne organisatie (Beheer en administratie) en kosten die direct toe te rekenen zijn aan projecten (Bestedingen aan doelstellingen).

21


BALANS Na bestemming saldo van baten en lasten Bedragen in euro’s

ACTIVA

31-12-2009

31-12-2008

Materiële vaste activa

290.416

320.507

Financiële vaste activa

9.039

8.625

299.455

329.132

Vorderingen

73.587

40.170

Overlopende activa

97.175

47.693

Liquide middelen

2.668.178

2.502.769

Geconditioneerde fondsen projecten

1.596.937

195.134

Totaal vlottende activa

4.435.877

2.785.766

4.735.332

3.114.898

VASTE ACTIVA

Totaal vaste activa

VLOTTENDE ACTIVA

Totaal activa

22


PASSIVA

31-12-2009

31-12-2008

1.045.568 105.384 414

968.502 105.384 0

29.700 35.222

27.694 43.355

1.216.288

1.144.935

Overige schulden

203.435

201.916

Overlopende passiva

162.774

164.338

Geconditioneerde projectverplichtingen

3.152.835

1.603.709

Totaal kortlopende schulden

3.519.044

1.969.963

4.735.332

3.114.898

RESERVES EN FONDSEN Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Herwaarderingsreserve Fondsen Bestemmingsfondsen Deskundigenfonds Totaal reserves en fondsen

KORTLOPENDE SCHULDEN

Totaal passiva

23


STAAT VAN BATEN EN LASTEN Bedragen in euro’s

Realisatie

Begroot

Realisatie

2009

2009

2008

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten

41.507 287.969 19.446.924 159.610 26.250

50.000 0 20.900.000 102.000 24.000

36.359 171.293 15.851.536 119.578 100.628

Totaal baten

19.962.260

21.076.000

16.279.394

18.537.207 47.634 -4.532 18.580.309

19.614.450 50.000 0 19.664.450

14.799.370 33.501 105.403 14.938.274

0 0 0 767 767

0 0 0 600 600

0 0 0 1.157 1.157

Beheer en administratie Personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteiten kosten Doorbelast aan doelstellingen Totaal beheer en administratie

2.214.252 221.147 572.797 7.148 -1.705.099 1.310.245

2.127.300 209.400 413.250 34.000 -1.391.828 1.392.122

1.902.725 202.289 585.775 27.716 -1.417.063 1.301.442

Totaal lasten

19.891.321

21.057.172

16.240.873

70.939

18.828

38.521

BATEN

LASTEN Besteed aan doelstellingen Programma Farmers Fighting Poverty Programma’s bestemmingsfondsen Programma’s 2006, nagekomen kosten Totaal besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties van derden Kosten verkrijging subsidies van overheden Kosten van beleggingen Totaal werving van baten

Overschot (+), tekort (-)

24


KASSTROOMOVERZICHT

Bedragen in euro’s

2009

2008

70.939 109.754 0 0 180.693

38.521 98.252 690 -259 137.204

-33.417 -49.482 1.519 -1.564 -82.944

23.306 21.010 -11.171 -3.133 30.012

97.749

167.216

Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa

-79.663 0

-243.816 0

Kasstroom uit investeringsactiviteiten intern

-79.663

-243.816

-1.401.803 1.549.126 -237.044

426.452 -639.497 1.101.474

-89.721

888.429

-71.635

811.829

2009

2008

Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december

822.030 750.395

10.201 822.030

Mutatie liquide middelen intern

-71.635

811.829

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN INTERN Cashflow Saldo van baten en lasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Afwaardering financiële vaste activa Mutatie reserves

Veranderingen in het werkkapitaal intern Mutatie vorderingen Mutatie overlopende activa Mutatie kortlopende schulden Mutatie overlopende passiva

Kasstroom uit operationele activiteiten intern KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN INTERN

KASSTROOM UIT FINANCIERING VAN PROJECTEN Mutatie geconditioneerde fondsen projecten Mutatie geconditioneerde projectverplichtingen Afname (+) resp. toename (-) liquide middelen projecten Kasstroom uit financiering van projecten

Netto kasstroom intern

INTERN

25


TOELICHTING OP DE BALANS


ACTIVA

VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt: 31-12-2009

31-12-2008

Verbouwingen Kantoorinventaris Computer apparatuur Overige apparatuur

164.055 73.391 39.970 13.000

148.006 94.691 65.147 12.663

Totaal

290.416

320.507

Het verloop van de materiële vaste activa in 2009 is als volgt:

Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Mutaties in het boekjaar Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen tegen boekwaarde

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

Verbouwingen

Kantoorinventaris

Computer apparatuur

Overige apparatuur

Totaal

227.236 -79.230 148.006

213.778 -119.087 94.691

156.058 -90.911 65.147

52.963 -40.300 12.663

650.035 -329.528 320.507

51.308 -35.259 0 16.049

7.577 -28.877 0 -21.300

10.013 -35.190 0 -25.177

10.765 -10.428 0 337

79.663 -109.754 0 -30.091

278.544 -114.489 164.055

221.355 -147.964 73.391

166.071 -126.101 39.970

63.728 -50.728 13.000

729.698 -439.282 290.416

12,5% - 20%

20%

33%

33%

26


FINANCIËLE VASTE ACTIVA De samenstelling en het verloop van de financiële vaste activa in2009 is als volgt: RABO Bank Ledencertificaten Stand per 1 januari Verkrijgingsprijs

9.315

Mutaties in het boekjaar Ongerealiseerd koersresultaat

-276

Stand per 31 december Actuele waarde

9.039

Dit betreffen 345 Rabobank ledencerticaten van het type I.

VLOTTENDE ACTIVA VORDERINGEN 31-12-2009

31-12-2008

Studieschuld van personeel Fietsenplan personeel Vooruitbetaald op computers Nog te ontvangen verzuimuitkering Nog te ontvangen rente Diversen

16.045 2.074 17.684 10.636 27.076 72

18.045 0 0 8.759 12.812 554

Totaal

73.587

40.170

31-12-2009

31-12-2008

Huur Willemsplein 41-42-43 Arbodienst Service- en onderhoudsabonnementen Verzekeringen Opleidingskosten personeel Reiskosten personeel Diversen

31.976 0 6.000 58.642 557 0 0

31.501 6.329 4.531 2.364 1.507 795 666

Totaal

97.175

47.693

OVERLOPENDE ACTIVA

27


LIQUIDE MIDDELEN 31-12-2009

31-12-2008

Intern Kas RABO Bank ING Bank

261 748.614 1.520

194 821.789 47

Totaal Intern

750.395

822.030

Projecten Kas RABO Bank

35 1.917.748

128 1.680.611

Totaal Projecten

1.917.783

1.680.739

Totaal Intern en Projecten

2.668.178

2.502.769

Bij de ING Bank en RABO Bank samen kan Agriterra beschikken over een kredietfaciliteit van € 31.765.

GECONDITIONEERDE FONDSEN PROJECTEN 31-12-2009

31-12-2008

Farmers Fighting Poverty programma 2007-2010 : • • •

DGIS: nog te ontvangen subsidies Nog te ontvangen rente DGIS-financiering Nog te ontvangen bijdragen van derden

1.275.631 125.611 0

Totaal FFP-programma Agricord

0 101.110 9.671

1.401.242

110.781

61.557

58.514

DGIS (of via ambassades): • • •

PIFA 2004 t/m 2006 PROP RWA 2002 t/m 2005 TMF 2005 & 2006

Totaal DGIS (of via ambassades)

0 0 0

22.043 3.796 0

0

25.839

IOB

118.863

0

PSO

845

0

14.430

0

1.596.937

195.134

Diversen Totaal

28


PASSIVA RESERVES EN FONDSEN RESERVES De samenstelling van de reserves en fondsen per balansdatum is als volgt: 31-12-2009

31-12-2008

Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Herwaarderingsreserve

1.045.568 105.384 414

968.502 105.384 0

Totaal reserves

1.151.366

1.073.886

Bestemmingsfondsen Deskundigenfonds

29.700 35.222

27.694 43.355

Totaal fondsen

64.922

71.049

1.216.288

1.144.935

*)

Totaal reserves en fondsen *)

In verband met het volgen van de vernieuwde richtlijn 650 is een continuïteitsreserve gevormd. De continuïteitsreserve geeft de stand weer ná toevoeging van (een deel van) het saldo van baten en lasten.

CONTINUITEÏTSRESERVE Deze reserve betreft het kapitaal van de stichting en het verloop is als volgt:

Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar Resultaatbestemming

Stand per 31 december

2009

2008

968.502

1.038.223

77.066

-69.721 77.066

-69.721

1.045.568

968.502

Door het bestuur is de doelstelling vastgelegd dat de continuïteitsreserve dient aan te groeien met eventuele resultaatoverschotten totdat een niveau is bereikt van de loonsom van het verslagjaar. BESTEMMINGSRESERVE Deze reserve is gevormd uitsluitend met als doel initiatieven te ontplooien welke beogen andere donoren te bewegen te investeren in het programma Boeren tegen Armoede. Deze initiatieven kunnen bestaan uit het investeren in de opbouw van een agri-agency in het land van een geassocieerd AgriCord lid, het houden van e een 2 Boeren tegen Armoede conferentie voor donoren of door het ontplooien van andersoortige stimuleringsactiviteiten voor potentiële donoren.

29


Het verloop van deze bestemmingsreserve is als volgt:

Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar Toevoeging saldo van baten en lasten

2009

2008

105.384

0

0


105.384 0

105.384

105.384

105.384

HERWAARDERINGSRESERVE Dit betreft een herwaarderingsreserve voor beleggingen (Rabobank Ledencertificaten type I) en het verloop is als volgt: 2009

2008

0

259

Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar Toevoeging respectievelijk onttrekking uit hoofde van ongerealiseerd koersresultaat

414


-259 414

-259

414

0

BESTEMMINGSFONDSEN Dit betreffen fondsen met een door de donateurs aangewezen bestemming en het verloop hiervan in 2009 is als volgt: Ontvangende organisaties en projecten

Stand 01-01-2009

*) Fonds mutatie

Resultaat bestemming


Rurale Kas Chontales – Nicaragua UPDBU Vrouwen Krediet – Congo DR Studiefonds – Congo DR ALGA - Kirgizië FCMN – Niger Tikonna – Benin *) 11N/0709 – Tanzania KENFAP – Banana production – Kenya AREN – Niger Federation APA Transilvania – Roemenië *)

0 1.073 0 8.010 5.350 75 500 200 12.486

0 0 0 0 0 1.112 0 0 0

48 1.000 1.033 0 0 -1.187 0 0 0

48 2.073 1.033 8.010 5.350 0 500 200 12.486

0

2.726

-2.726

0

Totaal

27.694

3.838

-1.832

29.700

30


*)

(Zie voorgaande pagina) In verband met hogere bestedingen dan opbrengsten in het boekjaar 2009 in het fonds Federation APA Transilvania en in het fonds Tikonna zijn, ten laste van het deskundigenfonds, toevoegingen gedaan ter voorkoming van negatieve fondsposities per ultimo boekjaar.

DESKUNDIGENFONDS Dit betreft een door Agriterra opgericht fonds ter ondersteuning van buitenlandse organisaties. De middelen van dit fonds zijn afkomstig van donaties door deskundigen: Stand 01-01-2009

*) Fonds Mutatie

Resultaat bestemming


Deskundigenfonds

43.355

-3.838

-4.295

35.222

Totaal

43.355

-3.838

-4.295

35.222

*)

De fondsmutatie in het boekjaar 2009 betreft een onttrekking welke vervolgens is toegevoegd aan het bestemmingfonds Federation APA Transilvania respectievelijk Tikonna.

OVERIGE SCHULDEN 31-12-2009

31-12-2008

Crediteuren (intern) Reservering vakantietoeslag Reservering vakantierechten

3.718 97.310 102.407

12.645 86.369 102.902

Totaal

203.435

201.916

31-12-2009

31-12-2008

49.174 54.995 28.068 20.027 6.008 -439 0 4.941

74.644 55.118 16.150 0 7.582 4.644 2.779 3.421

162.774

164.338

OVERLOPENDE PASSIVA

Administratieve ondersteuning (incidenteel) Loonheffing Accountantskosten Verzekeringen Secretariaatsservice Netto-loon / ONVZ Pensioenpremies Diversen Totaal

31


GECONDITIONEERDE PROJECTVERPLICHTINGEN 31-12-2009

31-12-2008

Farmers Fighting Poverty programma 2007-2010 : • •

DGIS: ontvangen subsidies DGIS: gedeclareerde projectkosten

•

DGIS: gepresenteerd onder geconditioneerde projectfondsen als nog te ontvangen subsidies

43.828.264 -45.103.895 -1.275.631

26.530.724 -25.792.548 738.176

1.275.631 0

0 738.176

31.745.649 -30.279.346 5.321 1.471.624

17.993.849 -17.610.663 0 383.186

2.548.661 -2.304.163 318.304 562.802

1.345.962 -1.486.797 228.844 88.009

• • •

PO‘s: gedeclareerde projectkosten PO‘s: verstrekte voorschotten PO‘s: voorziening oninbare vorderingen

• • •

Agri-Agencies: gedeclareerde special services Agri-Agencies: verstrekte voorschotten Agri-Agencies: AKV

• •

AgriCord: AKV AgriCord: verstrekte voorschotten

603.674 -443.686 159.988

343.686 -273.613 70.073

• •

EU: ontvangen subsidies EU: te declareren projectkosten

804.188 -16.714 787.474

0 0 0

•

Nog te betalen facturen projecten

170.947 170.947

143.741 142.741

Totaal FFP-programma

•

Niet verantwoorde projectuitgaven door FOR

3.152.835

1.423.185

0

127.198

0

0

0

3.010

0

0

PROP-RWA 2002 t/m 2005 • •

Openstaande contractverplichtingen Nog aan te gane contractverplichtingen, als projectsaldo te vereffenen met ambassade

PIFA-RWA 2003 t/m 2006 • •

Openstaande contractverplichtingen Nog aan te gane contractverplichtingen, als projectsaldo te vereffenen met ambassade

Totaal HMA/NW RWANDA Totaal

0

50.316

0

180.524

3.152.835

1.603.709

Het programma Farmers Fighting Poverty (FFP) loopt van 2007 tot en met 2010. De wijze van presentatie van ontvangen subsidies, verstrekte voorschotten, gedeclareerde projectkosten en gedeclareerde AKV (algemene kostenvergoeding) geeft steeds per ultimo boekjaar inzicht in de cumulatieve ontwikkelingen van deze posten gedurende de looptijd van dit programma.

32


NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

GECONDITIONEERDE PROJECTFONDSEN EN -VERPLICHTINGEN Fondsen Door het ministerie van Buitenlandse Zaken (Directoraat-generaal Internationale Samenwerking, afgekort als DGIS, waaronder de themadirectie Duurzame Economische Ontwikkeling ressorteert, afgekort als DDE) is aan Agriterra een subsidiebeschikking afgegeven voor een totaalbedrag van € 50.000.000 voor de jaren 2007 tot en met 2010. De subsidiebeschikking is afgegeven voor het Programma Ondersteuning Producentenorganisaties (POP), door Agriterra internationaal aangeduid als het programma Farmers Fighting Poverty (FFP). Recentelijk heeft er specifiek voor het jaar 2010 een ophoging van de beschikking plaatsgevonden tot € 51.150.000. Verplichtingen In het kader van het programma Farmers Fighting Poverty gaat Agriterra contracten aan in het buitenland met producenten organisaties en agri-agencies ter financiering van hoofdzakelijk lokale projecten. Deze projectcontracten hebben een looptijd variërend van één tot enkele jaren (uiterlijk tot 2010). Tot en met 31 december 2009 waren binnen voornoemd programma geconditioneerde verplichtingen aangegaan voor een bedrag van maximaal € 38.981.500. De realisatie van deze verplichtingen is afhankelijk van in hoeverre producentenorganisaties en agri-agencies binnen de contractperiode projectbestedingen realiseren binnen de daarvoor overeengekomen projectdoelstellingen en het financiële kader. Tot en met 31-12-2009 waren verplichtingen voor een bedrag van € 34.294.300 daadwerkelijk gerealiseerd. KREDIETFACILITEIT Bij de Postbank en Rabobank samen kan Agriterra beschikken over een kredietfaciliteit van € 31.765. BANKGARANTIE Er is een bankgarantie afgegeven voor de huur van het pand Willemsplein te Arnhem ad € 6.069,61. GESCHIL IFAP Er bestaat verschil van mening over de bijdrage die Agriterra aan IFAP zou moeten voldoen in verband met haar activiteiten verricht in 2009 in het project 06IF-4837. Agriterra stelt zich op het standpunt dat er geen bijdrage verschuldigd is nu IFAP niet aan de gestelde condities heeft voldaan om voor het verstrekken van gelden in aanmerking te kunnen komen. IFAP lijkt vast te houden aan betaling door Agriterra van € 1.053.476, waarvan een bedrag van € 636.359 reeds in verschillende tranches gedurende 2009 door Agriterra is betaald in de toen nog geldende veronderstelling dat een overeenkomst tussen Agriterra en IFAP tot stand zou komen. Ten aanzien van het laatstgenoemde bedrag ad € 636.359 bestaat een restitutierisico gezien de liquiditeitspositie van IFAP. Om die reden is dit voorschot uit voorzichtigheid ten laste van het boekjaar 2009 gebracht.

33


HUUROVEREENKOMST De huurovereenkomst voor het pand Willemsplein 41-42-43 te Arnhem is aangegaan voor een periode van 4 jaar (looptijd tot 1 mei 2011) met een opzegtermijn van 4 maanden. De bij aanvang overeengekomen huur bedraagt op jaarbasis € 96.500 (met jaarlijkse indexatie). Hiervan wordt een bedrag van circa € 26.000 (jaarlijkse verhoogd met 3%) in rekening gebracht bij Stichting Agri-ProFocus. Er is een optie voor verlenging van de huurovereenkomst voor opnieuw een periode van 4 jaar.

34


TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN


BATEN BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING 2009

2008

Federation APA Transilvania – Roemenië Tikonna – Benin Studiefonds – Congo DR Rurale Kas Contales – Nicaragua UPDBU Vrouwen Krediet – Congo DR FCMN – Niger 11N/0709 – Tanzania ALGA - Kirgizië

20.000 8.754 6.100 2.044 1.000 0 0 0

20.000 7.075 550 0 0 500 400 30

Subtotaal

37.898

28.555

3.609

7.804

41.507

36.359

2009

2008

Farmers Fighting Poverty programma 2007-2010 : N.C.B, B&M Gates Foundation, De Groot & Slot, CBTB Agricord (bijdragen IFAP en Finland) PSO Deelakkoorden 2005 en 2006, Cordaid & ICCO & TMF

94.929 184.521 8.519 0

5.127 58.514 0 107.652

Totaal

287.969

171.293

Deskundigenfonds Agriterra Totaal

BATEN UIT ACTIES VAN DERDEN

35


SUBSIDIES VAN OVERHEDEN 2009

2008

DGIS : Farmers Fighting Poverty programma 2007-2010 DGIS : FFP-conferentie 2006 DGIS (via ambassade te Kigali) : PROP – Rwanda DGIS (via ambassade te Kigali) : PIFA – Rwanda IOB EU

19.311.347 0 0 0 118.863 16.714

15.641.824 105.384 48.340 55.988 0 0

Totaal

19.446.924

15.851.536

2009

2008

Rente projecten Rente intern Dividend intern

130.842 28.379 389

87.564 31.615 399

Totaal

159.610

119.578

2009

2008

Huurbaten Agri-ProFocus Bijdragen organisatiekosten “Agriterra 10 jaar” Diversen

26.000 0 250

22.000 71.874 6.754

Totaal

26.250

100.628

BATEN UIT BELEGGINGEN

OVERIGE BATEN

36


LASTEN

BESTEED AAN DOELSTELLINGEN 2009

2008

Programma Farmers Fighting Poverty : Financiering via DGIS en AgriCord: • Kosten Agripool • Kosten advisering • Kosten events • Kosten projecten producenten organisaties • Kosten financieringsactiviteiten Sub-totaal

711.347 3.173.315 161.533 13.917.122 557.176 18.520.493

372.046 2.592.740 248.423 11.147.244 438.917 14.799.370

16.714 16.714

0 0

Financiering via EU: • Project Filipijnen Sub-totaal

Totaal FFP-programma

18.537.207

14.799.370

Programma’s bestemmingsfondsen

47.634

33.501

Programma’s 2006, nagekomen kosten:

-4.532

105.403

18.580.309

14.938.274

19.936.010 18.580.309 93,2%

16.178.767 14.938.274 92,3%

Totaal

Percentage bestedingen aan doelstellingen: Totaal baten (excl. Overige baten) Totaal besteed aan doelstellingen Percentage bestedingen ten opzichte van baten

37


WERVING VAN BATEN KOSTEN VAN BELEGGINGEN 2009

2008

Bank- en rentekosten

767

1.157

Totaal

767

1.157

2009

2008

Bruto salarissen Pensioenpremies Arbeidsongeschiktheidpremies Sociale lasten Spaarloonregeling Mutatie reservering vakantietoeslag Mutatie reservering vakantiedagen Uitkering ziekengeld Interpolis en UWV Ziektekostenverzekering en arbo Medische keuring Bedrijfsfiets, kinderopvang, tevredenheidonderzoek Uitzendbureau Bijzondere lasten personeel Diversen

1.768.867 220.576 4.297 138.961 2.912 10.940 -495 -97.195 79.039 1.106 301 12.716 27.387 12.123

1.493.656 189.733 5.989 113.571 2.805 15.594 27.567 -86.257 64.988 70 4.939 8.039 15.840 18.782

Subtotaal

2.181.535

1.875.316

29.719 2.998

18.740 8.669

2.214.252

1.902.725

BEHEER EN ADMINISTRATIE PERSONEELSKOSTEN

Scholing personeel Werving personeel Totaal

Personeelsbestand in FTE

39,6

34,6

38


HUISVESTINGSKOSTEN 2009

2008

Huur en servicekosten Schoonmaakkosten Afschrijvingskosten verbouwingen Diversen

127.274 43.371 35.259 15.243

121.024 41.170 29.875 10.220

Totaal

221.147

202.289

2009

2008

Reis- en verblijfkosten Nederland Administratie- en organisatiekosten Porti en mailingkosten Telecommunicatie Literatuur en fotomateriaal Papierkosten Kantoorbenodigdheden Lidmaatschappen Apparatuur- en afschrijvingskosten Diversen

49.215 364.688 4.739 25.841 1.785 6.980 10.352 21.459 74.496 13.242

57.747 376.110 9.066 24.445 2.624 10.314 12.019 18.437 68.377 6.636

Totaal

572.797

585.775

2009

2008

CBF- respectievelijk ISO-certificering Automatisering Externe communicatie en diversen

1.871 996 4.281

4.346 21.525 1.845

Totaal

7.148

27.716

ALGEMENE KOSTEN

ACTIVITEITEN KOSTEN

39


OVERIGE GEGEVENS

40


BEGROTING 2010 Bedragen in euro’s

Begroot

Realisatie

Begroot

2010

2009

2009

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten

50.000 50.000 6.428.769 35.000 52.810

41.507 287.969 19.446.924 159.610 26.250

50.000 0 20.900.000 102.000 24.000

Totaal baten

6.616.579

19.962.260

21.076.000

6.438.378 50.000 0 6.488.378

18.537.207 47.634 -4.532 18.580.309

19.614.450 50.000 0 19.664.450

0 0 0 1.200 1.200

0 0 0 767 767

0 0 0 600 600

Beheer en administratie Personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteiten kosten Doorbelast aan doelstellingen Totaal beheer en administratie

2.322.972 222.000 323.700 28.400 -2.781.826 115.246

2.214.252 221.147 572.797 7.148 -1.705.099 1.310.245

2.127.300 209.400 413.250 34.000 -1.391.828 1.392.122

Totaal lasten

6.604.824

19.891.321

21.057.172

11.755

70.939

18.828

35,8

39,6

39,0

BATEN

LASTEN Besteed aan doelstellingen Programma Farmers Fighting Poverty Programma’s bestemmingsfondsen Programma’s van vóór 2007, nagekomen kosten Totaal besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties van derden Kosten verkrijging subsidies van overheden Kosten van beleggingen Totaal werving van baten

Overschot (+), tekort (-)

Personeelsbestand in FTE

41


SPECIFICATIE EN VERDELING VAN KOSTEN NAAR BESTEMMING

BESTEMMING

DOELSTELLING (A)

(B)

WERVING BATEN Eigen fondsen werving

(C)

Acties Derden

BEHEER

Subsidies

TOTAAL 2009

BEGROOT 2009

TOTAAL 2008

Beleggen

Financiering via DGIS en AgriCord Bestedingen Agripool Bestedingen advisering Bestedingen events Bestedingen projecten Bestedingen financieringsactiviteiten Subtotaal

711.347 3.173.315 161.533 13.917.122 557.176 18.520.493

0 0 0 47.634 0 47.634

0 0 0 -4.532 0 -4.532

711.347 3.173.315 161.533 13.960.224 557.176 18.563.595

1.206.031 2.925.278 133.128 14.886.393 513.620 19.664.450

372.046 2.592.740 248.423 11.286.148 438.917 14.938.274

Financiering via EU Project Filipijnen Totaal

16.714 18.537.207

0 47.634

0 -4.532

16.714 18.580.309

0 19.664.450

0 14.938.274

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

767 767

0 0

767 767

600 600

1.157 1.157

Personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteitenkosten Intern doorbelast aan: Bestedingen advisering Intern doorbelast aan: Bestedingen projecten Subtotaal

1.705.099 0 0 0 -1.705.099 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

509.153 221.147 572.797 7.148 0 0 1.310.245

2.214.252 221.147 572.797 7.148 -1.705.099 0 1.310.245

2.127.300 209.400 413.250 34.000 -1.391.828 0 1.392.122

1.902.725 202.289 585.775 27.716 -1.416.014 -1.049 1.301.442

Totaal

18.537.207

47.634

-4.532

0

0

0

767

1.310.245

19.891.321

21.057.172

16.240.873

Bank- en rentekosten Subtotaal

Doelstelling ( A ) Doelstelling ( B ) Doelstelling ( C )

Programma “Farmers Fighting Poverty” Programma’s Bestemmingsfondsen en Deskundigenfonds Programma’s voorgaande jaren (afwikkeling)

42


RESULTAATBESTEMMING

RESULTAAT 2009 Het bestuur heeft het resultaat en de bestemming ervan vastgesteld. Het saldo van baten en lasten over 2009, een overschot van € 70.939, is als volgt verwerkt: 2009

2008

77.066 0 -1.832 -4.295

-69.721 105.384 -4.946 7.804

70.939

38.521

Bestemming overschot: Toevoeging resp. onttrekking aan continuïteitsreserve 2) Toevoeging aan bestemmingsreserve Onttrekking aan bestemmingsfondsen Onttrekking aan deskundigenfonds Totaal bestemd resultaat

1)

1) Tijdens de eerste bestuursvergadering van Agriterra is besloten dat een eventueel overschot in beginsel wordt toegevoegd aan de continuïteitsreserve totdat een niveau is bereikt van de loonsom van het verslagjaar. Indien in het verslagjaar baten zijn ontvangen met een door derden aangewezen specifieke bestedingsmogelijkheid die in dit verslagjaar nog niet zijn besteed, worden deze nog niet bestede gelden aan de betreffende bestemmingsfondsen toegevoegd. 2) Het bestuur heeft bepaald dat de bestemmingsreserve uitsluitend kan worden aangewend voor activiteiten die beogen andere donoren te bewegen te investeren in het programma Boeren tegen Armoede. Projecten die in dit kader worden geïnitieerd, ten laste van deze bestemmingsreserve, dienen vooraf door het bestuur te worden goedgekeurd.

43


ACCOUNTANTSVERKLARING BETREFFENDE DE JAARREKENING

44

AGRITERRA FINANCIEEL VERSLAG 2009

Recommend Documents