Agenda voor de toekomst voor detailhandelsbeleid

Agenda voor de toekomst voor detailhandelsbeleid Stadsregio Arnhem-Nijmegen

Opdrachtgever: Contactpersoon:

Kamer van Koophandel Centraal Gelderland mevrouw M.H.J. Hendriks

Projectteam DTNP: de heer D.J. Droogh mevrouw L. Dicou Projectnummer: 1079.0911 Datum: maart 2012 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg 109 6512 BS Nijmegen T 024 - 379 20 83 F 024 - 378 06 53 E [email protected] W www.dtnp.nl

Agenda voor de toekomst voor detailhandelsbeleid Stadsregio Arnhem-Nijmegen

Inhoudsopgave 0

Samenvatting Stadsregio

1

Bijlage 1

Begrippenlijst

33

1

De aanleiding

3

Bijlage 2

Overzicht kengetallen winkelaanbod Stadsregio

34

Bijlage 3

Branche-indeling

36

Bijlage 4

Feitenkaarten per gemeente

36

2

De nieuwe winkelmarkt

4

2.1

Schaalvergroting gaat door

4

2.2

Wijzigende bestedingen

6

2.3

Minder fysieke winkels

7

2.4

Verschillen per locatie

7

3

Winkelatlas Stadsregio

10

3.1

Huidig aanbod detailhandel

10

3.2

Bevolking

16

3.3

Werkgelegenheid

19

4

Agenda voor de toekomst

20

4.1

Analyse winkelmarkt Stadsregio

20

4.2

Rol van de overheid

24

4.3


27

0

Samenvatting Stadsregio

1 Nieuwe winkelmarkt: aantal winkels neemt af

2 Stadsregio: vraag en aanbod redelijk in evenwicht

3 Sommige locaties kwetsbaar, andere kansrijk

4 Overheid: beleidskeuzes en regierol noodzakelijk

5 Aantal en omvang PDV-locaties regionaal afstemmen

6 In grote binnensteden inzetten op sfeer en beleving

7 Middelgrote centra: gemak en divers aanbod

8 Dorpscentra: omvang en locatie supermarkt cruciaal

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

1

‘Regionaal afstemmen biedt extra kansen’

2


1

De aanleiding

Detailhandelsagenda voor de toekomst

Leeswijzer

De Kamer van Koophandel Centraal

Hoofdstuk 2 gaat in op de nieuwe

Gelderland (KvK) en het Hoofdbedrijfschap

winkelmarkt. Landelijke trends in de

Stagnatie in de winkelmarkt

Detailhandel (HBD) beogen, samen met MKB

detailhandel en de gevolgen hiervan voor

De winkelmarkt is behoorlijk in beweging en

Nederland en CBW-Mitex, provinciale,

winkellocaties worden beschreven.

verandert van groei- naar verdringingsmarkt.

regionale en gemeentelijke overheden bewust

De toenemende leegstand, het uitblijven van

te maken van de nieuwe winkelmarkt en de

De regionale winkelatlas voor de Stadsregio is

investeringen en het wegvallen van retail- en

actieve rol, die deze doelgroepen kunnen

opgenomen in hoofdstuk 3. Hierin worden de

vastgoedpartijen doet het maatschappelijk

vervullen om hierop in te spelen. In het project

belangrijkste feiten en cijfers over de vraag-

bewustzijn groeien dat er ‘iets aan de hand is’.

‘Detailhandelsagenda voor de toekomst’

en aanbodstructuur van de detailhandel in

bieden zij gerichte expertise en ondersteuning

deze regio gepresenteerd. Hiervoor is gebruik

Actieve rol overheid in nieuwe winkelmarkt

aan gemeenten, regio’s en provincie in de

gemaakt van de Locatus Benchmark-

Overheden lijken zich nog onvoldoende

vorm van een regionale winkelatlas en een

verkenner (december 2011) en van de meest

bewust van de ernst en vooral van het

regionale agenda voor de toekomst voor

recente regionale bevolkingsprognoses van

structurele karakter van deze nieuwe

detailhandelsbeleid.

het CBS (2011). Ook overige relevante onderzoeksrapporten en beleidsnota’s zijn in

winkelmarkt. Bovenal bestaan veel misverstanden over de mate waarin actief

Deze ‘Agenda voor de toekomst voor

de analyse meegenomen.

overheidsbeleid mogelijk en zinvol is. Waar

detailhandelsbeleid’ voor de Stadsregio

marktpartijen vragen om consistentie, keuzes

Arnhem-Nijmegen wordt aangeboden aan en

Hoofdstuk 4 is de eigenlijke agenda voor de

en regie laten overheden kansen liggen: het

toegelicht in bijeenkomsten voor bestuurders

toekomst, waarin wordt ingegaan op de

‘aan de markt laten’ leidt bij een zwakke en

en ambtenaren van gemeenten, regio en

uitdagingen waar de Stadsregio voor staat,

onzekere markt tot het uitblijven van

provincie. Daarna wordt het regionale en

welke rol overheden kunnen spelen in de

investeringen of tot ontwikkelingen op

lokale bedrijfsleven bij het project betrokken.

nieuwe winkelmarkt en wat de belangrijkste

ongewenste locaties. Het voorzieningenpeil

Het uiteindelijke doel is dat overheden en

agendapunten voor de toekomst voor het

voor inwoners en het vestigingsklimaat voor

bedrijfsleven vervolgens gezamenlijk met de

detailhandelsbeleid in de Stadsregio zijn.

ondernemers wordt structureel aangetast.

agenda aan de slag gaan. De bijlagen bevatten een begrippenlijst en uitgebreidere overzichten van feiten en cijfers.


3

2

De nieuwe winkelmarkt

De winkelmarkt is momenteel aan forse veranderingen onderhevig. Er vindt een wijziging plaats van een groei- naar een verdringingsmarkt: de nieuwe winkelmarkt*. Dit is niet alleen te verklaren door de huidige economische recessie. Een aantal autonome (structurele) trends versterkt elkaar. Vooral op perifere locaties grote toename m² wvo

Schaalvergroting: kleine centra verdwijnen

2.1

Schaalvergroting gaat door

Enorme toename winkelaanbod tussen 2002 en 2011, vooral in de periferie

Enorme toename winkelaanbod Het totale winkeloppervlak in Nederland is de afgelopen 10 jaar met 25% gegroeid tot 27,8 miljoen m² wvo, begin 2012. Deze enorme toename is het gevolg van schaalvergroting van winkels (kostenreductie, ruim assortiment) en realisatie van veel nieuwe winkelprojecten (vooral op perifere winkellocaties; buiten reguliere winkelcentra).

Bron: Locatus, Benchmark Verkenner, bewerking Droogh Trommelen en Partners

4

*

zie ook: DTNP (2010), Dynamiek door Beleid, Hoe de overheid de winkelmarkt stimuleert (i.o.v. HBD en CBW-Mitex)


Schaalvergroting: kleine centra verdwijnen Door het groeiende aanbod zijn de keuzemogelijkheden voor (de steeds mobielere) consumenten aanzienlijk toegenomen. Voor kleine winkelclusters is het steeds moeilijker om aan de toenemende eisen van de consument (compleet aanbod en keuze) te voldoen. Er vindt geleidelijk schaalvergroting plaats in de winkelstructuur. Het gevolg is dat

Schaalvergroting: oppervlak per winkel steeds groter

Schaalvergroting: minder zelfstandigen, meer filialen

Schaalvergroting: meer winkeloppervlak per inwoner

Schaalvergroting: minder winkels per inwoner

kleine winkelcentra steeds meer onder druk komen te staan en soms zelfs verdwijnen.

Schaalvergroting: omvang per winkel neemt toe Nieuwe winkelruimte is gemiddeld groter, kleine winkels verdwijnen vaker. De omvang van de gemiddelde winkel groeide van ± 215 m2 wvo naar 266 m2 wvo. Deze trend zet naar verwachting door.

Schaalvergroting: meer m2, minder winkels Doordat het winkeloppervlak sneller groeide dan de bevolking kreeg elke inwoner er in de afgelopen 10 jaar ± 20% winkelmeters bij. Het aantal winkels per inwoner nam echter af.

Schaalvergroting: steeds meer filialen Het aandeel filiaalbedrijven nam de afgelopen 10 jaar toe van 28% naar 35%. Ook dit is een D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

‘De schaalvergroting van winkels gaat door’ 5

vorm van schaalvergroting. Doel: vergroten van marktaandeel. Ook deze trend zet naar verwachting door. Gevolg: het aantal filialen neemt toe en het aantal zelfstandige winkeliers neemt af.

2.2

Wijzigende bestedingen

‘De behoefte aan winkels neemt af’

Bestedingen nemen af De groei van de bestedingen blijft achter bij de groei van het aanbod. Consumenten besteden minder als gevolg van de economische recessie. Daarnaast hebben vergrijzing en ontgroening een nadelig effect op de omzet, omdat ouderen minder besteden in de detailhandel dan mensen in de opbouwfase van hun leven (o.a. kleding, meubels, sport etc.). Ook de krimp van de bevolking heeft in veel regio’s negatieve

Vraag blijft steeds meer achter bij groei van het aanbod

Omzet daalt, vooral in PDV-branches

Marktaandeel aankopen via internet groeit gestaag

Belang van internet gaat komende jaren toenemen

effecten op de bestedingen.

Verschuiving bestedingen naar internet Bestedingen nemen niet alleen af, er vindt ook een verschuiving van bestedingen plaats naar webwinkels. De rol van internet is tot op heden nog relatief bescheiden en groeide in de afgelopen 10 jaar van 1% naar 5% marktaandeel. In de niet-dagelijkse sector 6


‘Rol van internet blijft groeien’

heeft internet inmiddels een marktaandeel

internet en demografische ontwikkelingen (krimp,

van 10%. In bepaalde branches is dit

vergrijzing) leiden tot een structureel afnemende

marktaandeel nog veel hoger (24% in vrije tijd,

behoefte aan fysieke winkels. Formules met een

17% in elektronica)*. Naar verwachting komt

groot oppervlak en/of veel vestigingen verdringen

internet de komende jaren verder op gang als

kleinschalige spelers. Naar verwachting zal het

volwaardig aankoopkanaal; techniek en

winkelaanbod hierdoor de komende jaren

logistiek ontwikkelen zich, generaties

afnemen, met een toename van structurele

consumenten groeien op met internet.

leegstand tot gevolg.

Trends versterkt aanwezig in woonbranche

Meer zelfstandigen met pensioen zonder opvolger

De genoemde ontwikkelingen zijn versterkt

Daar komt nog bij dat een groot deel van de

aanwezig in de woninginrichtingsbranche. Als

zelfstandige winkeliers de komende jaren met

gevolg van de schaalvergroting van woon-

pensioen gaat zonder opvolging. Circa 40% van

winkels en de ontwikkeling van nieuwe

hen is ouder dan 50, eenzesde zelfs ouder dan

woonboulevards (ook in middelgrote steden) is

60 jaar. Meer dan voorheen gaan zelfstandigen

het aanbod enorm toegenomen. De

stoppen. Door het ongunstige toekomst-

bestedingen zijn daarentegen fors gedaald

perspectief worden zij minder opgevolgd door

(van 2008 tot 2010 met -18%). De balans

starters. Veel winkels sluiten zonder opvolger.

tussen vraag en aanbod in de woonbranche is dan ook (ernstig) verstoord.

2.4

2.3

De consument: wisselend winkelgedrag

Minder fysieke winkels

Verschillen per locatie

De ontwikkelingen in de winkelmarkt hebben

Afnemende behoefte aan winkels

verschillende gevolgen per type winkelgebied.

De gevolgen van genoemde ontwikkelingen

Om dit te begrijpen, verplaatsen we ons kort in

zijn groot in de winkelmarkt. De groei van

de consument en zijn gedrag. Vier typen gedrag domineren:

Toenemende vergrijzing zelfstandige winkeliers D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

*

I&O, Koopstromenonderzoek Randstad 2011

7

Winkelgebieden: profilering naar winkelgedrag De consument kiest winkel en winkelgebied per keer, afhankelijk van zijn motief. Zoekt hij sfeer of vooral veel keuze? Of moet het vooral snel en efficiënt? Winkels en winkelgebieden zijn andersom vaak sterk in één specifiek bezoekmotief, soms twee:

Recreatief winkelen: ontspanning, vermaak en beleving in een sfeervolle ambiance: ‘een dagje stad, ik zie wel of ik iets koop’

Boodschappen doen: frequent gekochte artikelen, deels vers, gemak en nabijheid belangrijk: ‘handig, dichtbij, alles bij elkaar’

•

Binnensteden en andere grote centra zijn gemiddeld sterk in recreatief winkelen en vergelijkend winkelen (in mode en andere keuzegevoelige artikelen).

•

Dorps-, buurt- en wijkcentra zijn sterk in boodschappen doen en veel doelgerichte niet-keuzegevoelige aankopen.

•

Themacentra als woonboulevards en factory outletcentra richten zich op vergelijkend winkelen, soms zetten zij ook in op recreatief bezoek.

•

PDV- en GDV-locaties zijn vooral sterk in doelgericht aankopen (runshoppen). In grootschalige megastores is vergelijkend winkelen ook een belangrijk motief.

Vergelijkend winkelen: oriëntatie, aankoop van een smaak- of keuzegevoelig artikel: ‘op zoek naar een nieuwe bank, jas, flatscreen, etc.’ 8

Doelgericht aankopen: artikel al in het hoofd, snelheid, efficiëntie en verkrijgbaarheid bepalend: ‘snel ... halen’ (runshoppen)

Internet: ‘winkelgebied’ in opkomst Voor elk type winkelgedrag is via internet een winkelomgeving te creëren. Internet biedt in het bijzonder voor vergelijkend winkelen en D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

doelgericht aankopen goede mogelijkheden: zoek je een bepaald artikel, dan biedt internet meer keuze tegen een lage prijs (efficiëntie, gemak en prijs staan centraal). Vooral winkels en winkelgebieden die zich richten op ditzelfde type gedrag (doelgericht aankopen, vergelijkend winkelen) zijn kwetsbaar. In recreatief winkelen (beleving) en dagelijkse boodschappen (o.a. vers)

‘Belangstelling voor PDV en GDV neemt af’

houden fysieke winkelgebieden vooralsnog een voorsprong op internet.

Kansrijke en kwetsbare winkellocaties De ontwikkelingen in de winkelmarkt hebben verschillende gevolgen per type winkelgedrag en type winkelgebied. Per saldo zullen winkels op goede locaties winkels op zwakke locaties verdringen. Dit betekent bedreigingen voor het ene winkelgebied, en kansen voor het andere.

Belangstelling voor PDV en GDV neemt af De nieuwe winkelmarkt weerspiegelt zich in de planvoorraad (minder plannen) en het type plannen (kleiner en minder PDV/GDV). Institutionele beleggers en vastgoedfondsen die investeren in winkelvastgoed hebben vooral vertrouwen in centra (A1-locaties en stadsdeelcentra). Perifere locaties worden als beleggingsobject als onaantrekkelijk beoordeeld. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

9

3

Winkelatlas Stadsregio

Figuur 1 Winkelaanbod per gemeente in Stadsregio Arnhem-Nijmegen (in m² wvo)

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste vraag- en aanbodgegevens gepresenteerd (uitgebreide overzichten in bijlagen 2 en 4).

3.1

Huidig aanbod detailhandel

Kenmerken per gemeente De Stadsregio Arnhem-Nijmegen bestaat uit twintig gemeenten. De regio telt in totaal ruim 736.000 inwoners. Het winkelaanbod bestaat uit ± 1.155.000 m² winkelvloeroppervlak (wvo), verdeeld over ± 4.300 verkooppunten (exclusief leegstand). De gemiddelde omvang per winkel (268 m² wvo/vkp) ligt rond het landelijk gemiddelde (270 m² wvo/vkp). Het aanbod per inwoner in de Stadsregio bedraagt 1,56 m² wvo (landelijk gemiddelde: 1,68 m² wvo), 9% van het winkeloppervlak staat leeg (hoger dan de frictieleegstand van 5%). De gemeenten Arnhem en Nijmegen hebben veruit het grootste winkelaanbod, met een omvang van respectievelijk ruim 280.000 en ruim 228.000 m² wvo (zie figuur 1). Het aanbod in de overige gemeenten is kleiner (< 100.000 m² wvo). 10

Bron: Locatus, Benchmark Verkenner (december 2011), bewerking Droogh Trommelen en Partners


‘Leegstand van ± 9%; hoger dan frictieleegstand’ Kaart 1

Kaart 2 Aandeel m² wvo in winkelgebieden per gemeente (concentratiegraad) D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Aandeel m² wvo leegstand van totaal m² wvo per gemeente

Kaart 3 Aandeel gefilialiseerd m² wvo van totaal m² wvo per gemeente 11

Het aanbod in de gemeente Duiven wordt in belangrijke mate bepaald door een aantal

Tabel 1 Gemiddelde winkelgrootte per gemeente Gemeente/regio

Totaal wvo (excl. leeg)

Aantal winkels (excl. leeg)

m² wvo/vkp

Arnhem

280.500

1.069

262

Nijmegen

228.150

1.031

221

Duiven

87.930

100

879

Wijchen

79.240

239

332

grootschalige winkels op Nieuwgraaf (o.a. IKEA). Ook in de gemeenten Wijchen, Zevenaar, Overbetuwe, Lingewaard en Beuningen bestaat een deel van het aanbod uit winkels op een grootschalige concentratie (PDV-locatie). In de gemeenten Rijnwaarden, Millingen, Ubbergen en Mook en Middelaar is het aanbod zeer beperkt (< 5.000 m² wvo). Er is één gemeente, waar geen winkels gevestigd zijn: Rozendaal. De leegstand in de Stadsregio als geheel ligt net onder het landelijk gemiddelde, maar is met 9% nog altijd aanzienlijk. Opvallend is dat de leegstand in de gemeenten in de stedelijke zone (Wijchen-Nijmegen-Overbetuwe/Lingewaard-

Zevenaar

69.620

196

355

Overbetuwe

66.880

253

264

Lingewaard

63.940

219

292

Beuningen

53.790

139

387

Rheden

50.170

274

183

Montferland

42.170

186

227

Heumen

33.530

86

390

Renkum

28.170

185

152

Groesbeek

26.900

80

336

Doesburg

14.720

85

173

Westervoort

12.550

55

228

Arnhem-Duiven) op of onder dit gemiddelde ligt,

Rijnwaarden

4.780

39

122

terwijl de meeste randgemeenten kampen met

Millingen a/d Rijn

4.650

26

179

een hoger leegstandspercentage (zie kaart 1).

Ubbergen

3.760

26

145

Mook en Middelaar

3.230

21

154

De filialisering is over het algemeen hoger in en

Rozendaal

0

0

0

rond de grotere plaatsen (Arnhem, Westervoort,

Stadsregio

1.154.670

4.309

268

Duiven en Nijmegen, Beuningen, Groesbeek, Heumen). In vrijwel alle overige gemeenten is de filialiseringsgraad circa 50% of lager (zie kaart 3).

12



13

Belangrijkste winkelgebieden Op kaart 4 (p. 13) zijn alle centrumgebieden in de Stadsregio weergegeven, inclusief groot-

Figuur 2a Winkelaanbod in belangrijkste winkelgebieden in Stadsregio Arnhem-Nijmegen (in m² wvo)

schalige concentraties. Figuur 2a en b tonen de omvang en branchering van het winkelaanbod in de belangrijkste winkelgebieden*. De binnensteden van Arnhem en Nijmegen zijn veruit de grootste winkelgebieden met een omvang van respectievelijk ruim 107.000 en 97.000 m² wvo (excl. leegstand) en vervullen een bovenregionale functie. De leegstand ligt in beide centra rond de 11%. Dit is meer dan in de meeste overige centra in de regio. Met name in Arnhem zijn veel filialen (70% van totaal wvo). De hoofdwinkelgebieden van Zevenaar, Wijchen, Elst, Beuningen, Dieren en Velp, alsmede de stadsdeelcentra Kronenburg, Dukenburg en Presikhaaf hebben een gevarieerd aanbod met zowel dagelijks als niet-dagelijks aanbod. De omvang varieert tussen de 15.000 en 26.000 m² wvo. Deze centra hebben een (beperkte) bovenlokale functie. De leegstand in de meeste van deze *

Hoofdwinkelgebied van elke gemeente, aangevuld met overige centra > 10.000 m² wvo en grootschalige concentraties

14

Bron: Locatus, Benchmark Verkenner (december 2011), bewerking Droogh Trommelen en Partners


centra ligt rond het normale frictieleegstandsniveau

Figuur 2b Vervolg aanbod winkelcentra

(± 5%). Het aandeel filialen is in de meeste van deze centra hoog, met name in de stadsdeelcentra. De centra van de overige kernen in de Stadsregio hebben een beperkte omvang en hebben maximaal een lokale verzorgingsfunctie. Afgaande op het leegstandspercentage, zijn er grote verschillen in Divers aanbod in middelgrote centra (vb. Elst)

het functioneren van deze centra. Zo is het aandeel leegstand in de centra van Didam, Malden, Duiven, Huissen en Westervoort aanzienlijk kleiner dan het landelijk gemiddelde, terwijl de centra van Doesburg, Groesbeek, Renkum, ‘s-Heerenberg, Millingen en Molenhoek kampen met een zeer hoog leegstandstandspercentage. In de Stadsregio zijn in totaal acht grootschalige

Aanbod kleinste centra beperkt (vb. Millingen)

concentraties (PDV-locaties) onderscheiden. Deze zijn alle gevestigd in de stedelijke zone tussen Wijchen/Nijmegen en Arnhem/Zevenaar. De omvang varieert tussen de 71.800 m² wvo (Nieuwgraaf Duiven) en de 13.600 m² wvo (De Aam Elst). Er zijn grote verschillen in aanbod (alleen volumineuze artikelen of ook overige branches zoals sport, speelgoed, bruin- en witgoed), uitstraling en ruimtelijke opzet (samenhangend concept of solitaire ‘dozen’).

Groot aantal PDV-locaties (vb. Nijmegen) D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

15

3.2

Bevolking

Het aantal inwoners in de Stadsregio gaat

Figuur 3a

Verwachte bevolkingsontwikkeling 2011-2020 per leeftijdsgroep per gemeente (in absolute aantallen)

tussen 2011 en 2020 toenemen met 3,3% (van 736.200 naar 760.200 inwoners). De groei van de bevolking zet zich na 2020 voort. Deze groei doet zich niet in alle gemeenten van de Stadsregio voor (zie tabel 2, p. 17 en kaart 5, p. 18). Groei vindt alleen plaats in de grote steden Arnhem en Nijmegen en in iets mindere mate in het tussengebied (Overbetuwe en Lingewaard). In alle overige gemeenten in de Stadsregio gaat het inwonertal de komende jaren dalen. Deze afname van de bevolking is het sterkst in de gemeenten Westervoort, Heumen en Millingen aan de Rijn. De gemeenten in de Stadsregio krijgen te maken met vergrijzing en ontgroening van de bevolking (zie figuur 3a en b). In alle gemeenten, met uitzondering van Arnhem en Nijmegen, neemt het aantal inwoners ouder dan 65 jaar toe, terwijl tegelijk het aantal jongeren daalt.

16

Bron: CBS, Regionale bevolkingsprognose (2011); bewerking Droogh Trommelen en Partners


Figuur 3b

Verwachte bevolkingsontwikkeling 2011-2020 per leeftijdsgroep per gemeente (in absolute aantallen)

Bron: CBS, Regionale bevolkingsprognose (2011); bewerking Droogh Trommelen en Partners


Tabel 2 Aantal inwoners per gemeente* 2011

2020

Nijmegen

164.200

180.200

Arnhem

148.000

161.000

Overbetuwe

46.000

48.400

Lingewaard

45.600

46.900

Rheden

44.000

43.500

Wijchen

40.500

40.400

Montferland

35.000

33.700

Zevenaar

32.200

31.900

Renkum

31.500

30.800

Duiven

25.600

25.000

Beuningen

25.500

24.600

Groesbeek

18.900

18.000

Heumen

16.500

15.500

Westervoort

15.300

14.000

Doesburg

11.600

11.300

Rijnwaarden

11.000

11.000

Ubbergen

9.400

9.200

Mook en Middelaar

8.000

7.700

Millingen a/d Rijn

5.900

5.600

Rozendaal

1.500

1.500

Stadsregio

736.200

760.200

*

CBS (2011), Regionale bevolkingsprognoses

17

18


‘Detailhandel: 11% van aantal banen’

3.3

Werkgelegenheid

De detailhandel in de Stadsregio biedt werkgelegenheid aan veel personen: circa 11% van het totaal aantal banen.

Tabel 3 Werkgelegenheid detailhandel* Nijmegen

9%

9.620

9%

Overbetuwe

2.330

13%

Lingewaard

1.950

13%

Rheden

2.210

13%

Wijchen

2.270

14%

Montferland

1.490

11%

Zevenaar

1.840

13%

Renkum

1.240

10%

Duiven

1.840

13%

Beuningen

1.310

16%

Groesbeek

680

10%

Heumen

830

17%

Westervoort

580

20%

Doesburg

550

14%

Rijnwaarden

320

10%

Ubbergen

270

6%

Millingen a/d Rijn


% van totaal

8.920

Arnhem

Mook en Middelaar

Detailhandel is behalve drager van de voorzieningenstructuur ook een van de belangrijkste economische sectoren

Aantal banen

? 250

21%

Rozendaal

20

4%

Stadsregio

38.490

11%

*

Provincie Gelderland, PWE 2011: totaal aantal banen in auto- en detailhandel (o.a. winkels, internet, postorder, warenmarkt)

19

4


regio. Het zeer uitgebreide niet-dagelijkse aanbod zorgt in beide centra voor een aanzienlijke toevloeiing vanuit omliggende

4.1

Analyse winkelmarkt Stadsregio

gemeenten. Door de ligging op korte afstand van elkaar is wel sprake van overlappende

Op basis van de gegevens over vraag en

verzorgingsgebieden. Hierdoor zijn de

aanbod in de Stadsregio (hoofdstuk 3),

binnensteden van Arnhem en Nijmegen voor

kunnen conclusies worden getrokken over de

een deel elkaars concurrenten.

winkelmarkt in de Stadsregio. Er zijn ook verschillen tussen beide winkel-

Vraag en aanbod redelijk in evenwicht

gebieden, die zorgen voor onderscheidend

Een inwoner van de Stadsregio heeft

vermogen: het aanbod in Arnhem (met name

gemiddeld de beschikking over 1,56 m² wvo.

in mode en luxe) is groter dan in Nijmegen.

Dit is kleiner dan het landelijke gemiddelde

Het potentiële verzorgingsgebied van Arnhem

(1,68 m² wvo). Door trends in de detailhandel

(aantal inwoners in direct omliggende

neemt de behoefte aan winkels structureel af.

gemeenten) is ook iets groter. In Nijmegen zijn

Dit betekent dat er in heel Nederland steeds

de winkels gemiddeld iets kleiner en is het

meer winkelmeters leeg komen te staan. De

aandeel filialen kleiner, waardoor hier een

Stadsregio heeft, vanwege het reeds kleinere

meer onderscheidend, uniek aanbod is.

Grootste winkelgebieden van de regio: Arnhemse...

aanbod per inwoner, een voorsprong op de rest van Nederland. Het winkelaanbod sluit

De effecten van de nieuwe winkelmarkt

hier al wat beter aan op de (toekomstige)

(afname aantal winkels per inwoner) vormen

vraag naar fysieke winkelmeters.

samen met de overlappende verzorgingsgebieden voor een bedreiging van de

Binnensteden van Arnhem en Nijmegen: kansen

regionale positie van beide binnensteden.

voor behoud positie door groei bevolking

Door de verwachte groei van het inwonertal in

De binnensteden van Arnhem en Nijmegen

beide grote gemeenten en in de tussen-

zijn veruit de grootste winkelgebieden in de

liggende gemeenten Overbetuwe en

20

... en Nijmeegse binnenstad


Lingewaard (toename draagvlak) kan deze

is compleet, maar weinig onderscheidend: het

ongewenste ontwikkeling mogelijk deels

aandeel filialen is in de meeste van de centra

worden gedempt. Dit biedt kansen voor

hoog. Kenmerk van deze centra is de (deels)

behoud van de huidige positie van beide

planmatige opzet en functionele uitstraling.

binnensteden. Hierbij moet overigens rekening worden gehouden met een grote

Belangrijke bezoekmotieven in deze centra

onzekerheid in de woningbouwproductie

zijn vergelijkend winkelen en doelgericht

(aantal woningen, planning).

aankopen doen. Juist voor deze typen winkelgedrag wordt internet een steeds

Boodschappenfunctie belangrijk in meeste centra

Middelgrote centra: compleet aanbod, veel filialen

In zowel Arnhem (Rijnboog) als Nijmegen

aantrekkelijker alternatief. Een sterke

(Plein 1944) zijn concrete plannen (in uitvoer)

boodschappenfunctie (met supermarkten als

ter versterking van het centrum. Gelet op de

trekkers) wordt in dit type centra dan ook

afnemende behoefte aan winkels is uitbreiding

steeds belangrijker. Het complete aanbod in

van het aanbod niet meer vanzelfsprekend

combinatie met gemak (compacte structuur)

succesvol. De leegstand in beide centra is nu

en nabijheid zijn de onderscheidende

reeds bovengemiddeld (± 11%). Ook de

kwaliteiten van deze middelgrote centra (ten

plannen in de regio voor ontwikkeling van

opzichte van de kleinere dorpscentra met een

extra (grootschalig) winkelaanbod buiten deze

minder compleet aanbod).

binnensteden (o.a. op perifere locaties), vormen een bedreiging voor de positie van de

Door een stabilisatie of zelfs lichte daling van

twee grote binnensteden.

het aantal inwoners in de verzorgingsgebieden van de middelgrote winkelgebieden

Middelgrote winkelcentra: vooral lokale functie

neemt het draagvlak voor winkels de komende

De hoofdwinkelgebieden van Zevenaar,

jaren geleidelijk af.

Wijchen, Elst, Beuningen, Dieren en Velp, en de stadsdeelcentra in Arnhem en Nijmegen variëren in omvang tussen de 15.000 en Compacte opzet cruciaal voor goed functioneren D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

26.000 m² wvo. Het aanbod in dit type centra 21

Versnipperde structuur met veel kleine centra

betekent een beperkt draagvlak en een weinig

De overige winkelstructuur van de Stadsregio

onderscheidend, vlak aanbod. Daarnaast zijn

zone betekent in de nieuwe winkelmarkt

is versnipperd. Er is een zeer groot aantal

in de Stadsregio nog diverse plannen in

niet meer automatisch een toename van

dorpscentra van beperkte omvang

voorbereiding voor verdere uitbreiding van het

de bestedingen en dus meer winkels.

(< 15.000 m² wvo). Het aanbod bestaat

aanbod op perifere locaties (o.a. Duiven

Bovendien moet rekening worden

grotendeels uit winkels gericht op frequente

Nieuwgraaf (uitbreiding IKEA reeds in uitvoer),

gehouden met een minder snelle groei

aankopen. Hierdoor hebben deze centra

Arnhem-Zuid, Ressen, Zevenaar).

dan gepland, door stagnerende en

•

De groei van de bevolking in de stedelijke

bijgestelde woningbouwplannen;

vooral een lokale verzorgingsfunctie. Met een afnemend draagvlak en een voortgaande

Door deze ontwikkelingen en trends zijn veel

schaalvergroting in de detailhandel staan met

grootschalige concentraties kwetsbaar en

een wijzigende vraag naar voorzieningen:

name de kleinste centra in toenemende mate

dreigt leegstand en stagnatie. Er ontstaat een

ouderen besteden gemiddeld minder, en

onder druk. Veel kleinere centra in de

toenemende druk om leegstand op PDV-

Stadsregio kampen op dit moment al met een

locaties op te vullen door brancheverruiming

forse leegstand (o.a. Renkum, Molenhoek,

toe te staan. In dat geval gaan PDV-locaties

zorgt ervoor dat met name kleinere

‘s-Heerenberg, Millingen, Doesburg).

direct concurreren met de reguliere winkel-

winkelgebieden het in toenemende mate

gebieden in deze regio, die ook kampen met

moeilijk krijgen;

Grootschalige concentraties kwetsbaar

toenemende leegstand.

•

De vergrijzing van de bevolking leidt tot

in andere branches dan jongeren; •

•

De schaalvergroting in de detailhandel

De opkomst van internet als aankoopkanaal heeft grote invloed op de vraag

In heel Nederland is al enkele jaren sprake van een overaanbod in de woonbranche met

De uitdaging voor de Stadsregio

naar fysieke winkels. Met name in

een matig functioneren van veel woon-

Een vertaling van de landelijke trends

middelgrote centra met weinig onder-

boulevards als gevolg. Bovendien zijn de

(hoofdstuk 2) naar de regionale situatie in de

scheidend aanbod (‘kleurloos’) en in

bestedingen juist in de PDV-branches (o.a.

Stadsregio geeft inzicht in de belangrijkste

aanloopstraten van de grote centra zal

woninginrichting) flink gedaald.

agendapunten voor de toekomst. Relevante

door internet de leegstand de komende

trends zijn:

jaren fors stijgen;

Extra nadeel in de Stadsregio is het grote

•

Door bevolkingskrimp neemt in veel

•

Overaanbod in de woonbranche zorgt

aantal grootschalige concentraties (PDV-

(kleinere) gemeenten in deze regio het

voor een matig functioneren van veel

locaties) op relatief korte afstand van elkaar,

draagvlak voor voorzieningen af;

grootschalige locaties. De verleiding is

met elk (te) kleine verzorgingsgebieden. Dit 22

groot om de hier optredende leegstand D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

‘Leegstand dreigt op alle typen locaties’

‘snel’ in te vullen met grootschalige winkels (sport/spel/multimedia). De druk op de overheid voor brancheverruiming is groot. Ook op overige perifere locaties wordt steeds vaker aanbod in niet-PDVbranches toegestaan; •

Binnen het vigerende beleid van de Stadsregio (Regionaal Plan) is een aantal locaties aangewezen voor grootschalige ontwikkelingen. Deze ‘papieren’ locaties maken de markt onzeker en verhinderen de ontwikkeling van de locaties zelf en ontwikkelingen op bestaande locaties. Daarnaast zijn er grootschalige initiatieven die op gespannen voet staan met het gezamenlijke regionale beleid. Ook dat zorgt ervoor dat marktpartijen

Veel PDV-locaties op korte afstand van elkaar

Kleinere winkelgebieden krijgen het moeilijk

niet kunnen of durven investeren. Bovenstaande trends zorgen (op termijn) voor een afname van het voorzieningenniveau in de kleinere kernen in de Stadsregio. Dit vormt een bedreiging voor de leefbaarheid in deze centra. Daarnaast zorgen de trends voor dreigende leegstand in middelgrote en grote centra èn op perifere locaties, en voor stagnerende ontwikkelingen vanwege

Overaanbod en dalende bestedingen: leegstand D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Aanloopstraten zijn kwetsbaar, o.a. door internet

onzekerheid bij marktpartijen. 23

De uitdaging voor de Stadsregio is om te

wel wat goed is’). Vanuit marktpartijen komt

komen tot een gezonde en toekomst-

echter steeds meer de oproep aan overheden

bestendige winkelstructuur, waarin de

om keuzes te maken en beleid te voeren.

verschillende winkelgebieden een eigen

Immers, als ‘alles overal kan’, biedt dit zowel

positie kunnen innemen en verloedering en

ontwikkelaars, eigenaren van vastgoed als

leegstand (zowel in kleine kernen als in grote

retailers louter onzekerheid.

centra) wordt tegengegaan. Alvorens de belangrijkste agendapunten voor de toekomst

Zonder heldere keuzes zullen marktpotenties

te bespreken (paragraaf 4.3), wordt eerst

versnipperen over te veel locaties met elk te

nader ingegaan op de rol van de overheid.

weinig kritische massa en attractiviteit. In bestaande centrumgebieden komen

4.2

Rol van de overheid

herontwikkelingen daarbij minder snel van de grond, doordat perifere vestiging makkelijker

Markt vraagt om regie door overheid

en goedkoper is. Steeds breder heerst de

De nieuwe winkelmarkt dwingt tot keuzes. De

overtuiging dat regie van de overheid cruciaal

komende jaren nemen leegstand en stagnatie

is voor een gezonde winkelmarkt.

in winkelgebieden toe, en marktpartijen stellen zich, veelal noodgedwongen, terughoudend

Gezonde structuur door ruimtelijke ordening

op. De vraag is hoe marktpartijen door de

De uitdaging in de Stadsregio is om te komen

overheid kunnen worden gestimuleerd, zodat

tot een gezonde en toekomstbestendige

wordt voorzien in een gezond ondernemers-

winkelstructuur, waarin leegstand en

klimaat, complete en aantrekkelijke

verloedering van zowel de grotere centra, de

voorzieningen voor de consument en een

perifere locaties als de kleinere centra wordt

goede (ruimtelijke) kwaliteit in winkelgebieden.

voorkomen en waarin de markt wil investeren.

Veel overheden veronderstellen dat het zoveel

Overheden hebben weinig instrumenten om

mogelijk meewerken aan marktinitiatieven de

rechtstreeks te sturen in het type en de

markt ook optimaal faciliteert (‘de markt weet

kwaliteit van winkelvoorzieningen. Zo is het

24

Ruimtelijke ordening is een zeer krachtig instrument D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

‘Als wij het niet doen, doen de buren het...’

niet toegestaan op basis van economische criteria (bijvoorbeeld gebrek aan marktruimte) winkels te weigeren. Deze economische ordening is verboden door de Europese Dienstenrichtlijn. Het is echter wel toegestaan op basis van ruimtelijke argumenten aan te geven waar winkels gewenst zijn en waar niet. Deze ruimtelijke ordening is een van de krachtigste instrumenten die de overheden ter beschikking staan.

Regierol voor provincie, regionale afstemming In het ruimtelijk detailhandelsbeleid (structuurvisie detailhandel) worden duidelijke keuzes (prioriteiten) gemaakt voor de winkelstructuur. Veel winkelgebieden (zoals hoofdwinkelcentra en grootschalige concentraties op perifere locaties) hebben Grootschalige ontwikkelingen hebben een bovenlokale verzorgingsfunctie nodig, afstemming voorkomt leegstand

een gemeentegrensoverstijgende invloed en aantrekkingskracht. Het is daarom zinvol dat

‘Regionaal afstemmen en regierol provincie’ D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

de keuzes voor locaties waar detailhandel gewenst is op bovenlokaal niveau worden gemaakt. Hier is een belangrijke rol weggelegd voor de provincie en regio. Bij veel lokale bestuurders bestaat de gedachte ‘als wij het niet doen, doen de buren het wel’. Op deze manier worden dikwijls 25

nieuwe ontwikkelingen toegestaan die een

geboden en worden zo investeringen op

bedreiging vormen voor de bestaande

gewenste locaties gestimuleerd. Bovendien

(bovenlokale) winkelstructuur. De provincie

ontstaan compacte locaties met voldoende

kan hierin meer de regie nemen. In het

‘kritische massa’ voor bezoekers om te

provinciale ruimtelijk beleid kunnen

voorzien in kwaliteit en attractiviteit.

uitgangspunten voor de vestiging van detailhandel worden bepaald. Op regionaal

Het stimuleren van investeringen op gewenste

niveau kan vervolgens afstemming

locaties zal gepaard moeten gaan met het

plaatsvinden van gemeentelijk beleid en

tegengaan van ontwikkelingen buiten de

marktinitiatieven.

gewenste structuur (op perifere of andere

Principe van de SER-ladder: eerst in bestaande centra

goedkope en snel te ontwikkelen locaties).

Uitwerking op lokaal niveau Op basis van provinciale uitgangspunten voor

Ladder voor duurzame verstedelijking

de gewenste winkelstructuur kunnen

In de behandeling van de Structuurvisie

gemeenten hun ruimtelijk detailhandelsbeleid

Infrastructuur en Ruimte (SVIR) door de

maken. In het kader van de Wet ruimtelijke

Tweede Kamer is een motie aangenomen

ordening zijn gemeenten verplicht actuele

over het toevoegen van detailhandel aan de

bestemmingsplannen te maken. Een

ladder van duurzame verstedelijking. Deze

gemeentelijke structuurvisie detailhandel

‘ladder’ is een ruimtelijk afwegingskader en is

vormt de benodigde onderbouwing voor

beter bekend als de SER-ladder, welke al

detailhandel in bestemmingsplannen, en bij de

meerdere jaren wordt toegepast voor

toetsing van nieuwe initiatieven.

bedrijventerreinen.

Keuzes in ruimtelijk detailhandelsbeleid

De ladder van duurzame verstedelijking voor

Door in het ruimtelijk detailhandelsbeleid

detailhandel vraagt van gemeenten bij nieuwe

heldere keuzes te maken voor een beperkt

winkelontwikkelingen eerst naar

aantal kansrijke locaties wordt aan

herstructurering binnen of aan de rand van

marktpartijen duidelijkheid en zekerheid

bestaande winkelgebieden te kijken, voordat

26

Bij onvoldoende ruimte: aan rand van centra

Pas als daar geen ruimte is: periferie overwegen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

een nieuwe perifere locatie wordt overwogen.

bovendien het draagvlak verder af door krimp

Op deze wijze wordt een duurzame

van de bevolking. Het beperkte draagvlak en

detailhandelsstructuur met een beperkt aantal

de landelijke trends in de woonbranche

sterke winkellocaties nagestreefd, wordt

zorgen voor een matig functioneren van een

winkelleegstand tegengegaan en wordt zuinig

aantal grootschalige, perifere concentraties in

omgegaan met de schaarse ruimte.

de Stadsregio met dreigende leegstand en verloedering als gevolg.

4.3

Agenda voor de toekomst Vanuit de eigenaren en ondernemers van de

Brancheverruiming PDV-locaties bedreigt overige centra

In reguliere centra zijn grootschalige winkels trekkers

Om in de Stadsregio te voorzien in een

woonboulevards neemt de druk op gemeenten

gezonde en toekomstbestendige winkel-

toe om brancheverruiming op perifere locaties

structuur met goede voorzieningen en

toe te staan (o.a. bruin- en witgoed, outdoor,

attractieve centra kan de overheid vaker de

speelgoed). Dit vormt een bedreiging voor de

regie nemen. Deze agenda voor de toekomst

gewenste dynamiek en vernieuwing in

voor detailhandelsbeleid heeft niet als doel

binnensteden en overige (hoofd-)winkel-

per gemeente een uitgewerkte visie te maken.

gebieden, waar juist grootschalige winkels in

Met deze agenda worden handreikingen en

onder meer elektronica belangrijke publieks-

instrumenten gegeven voor de verdere

trekkers kunnen zijn. Ook de verschillende

discussie tussen gemeenten, provincie, regio

initiatieven voor ontwikkeling van nieuwe

en bedrijfsleven om te komen tot een

grootschalige (perifere) locaties in deze regio

duurzame en gezonde winkelstructuur.

vormen een directe bedreiging voor de bestaande centra en daarmee voor behoud

Regionale afstemming PDV-locaties

van een toekomstbestendige winkelstructuur.

Vanwege het grote aantal grootschalige

Binnensteden: onderscheidend aanbod en sfeer D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

concentraties (PDV-locaties) in de Stadsregio

Gelet op het voorgaande zijn keuzes voor de

op korte afstand van elkaar is het potentiële

na te streven structuur van grootschalige

verzorgingsgebied per locatie klein. Zeker aan

concentraties gewenst: Hoeveel en welke

de randen van de Stadsregio neemt

locaties zijn haalbaar en gewenst? Welke 27

omvang en branchering per locatie sluit aan bij

winkelgebieden in de Stadsregio, leiden tot

het (toekomstige) draagvlak?

een verdere afname van winkels (leegstand).

Vanwege de bovenlokale functie en de boven-

Om in te spelen op deze ongewenste

duurzame locaties gerichte benadering:

lokale effecten van de grootschalige perifere

ontwikkelingen is het verstandig dat

‘alleen winkelontwikkelingen die positief

locaties is afstemming op regionaal niveau

gemeenten in de Stadsregio samen met

bijdragen aan de beoogde ruimtelijke

noodzakelijk. In een regionale structuurvisie

provincie en regio de regie nemen. Dit begint

winkelstructuur zijn gewenst’;

worden keuzes gemaakt voor kansrijke locaties

met het opstellen van beleid op structuur-

•

Beleid op regionaal niveau afstemmen;

waar behoud of versterking van het aanbod

niveau. In een gemeentelijke of regionale

•

Keuzes maken voor beperkt aantal

wordt nagestreefd. In een dergelijke visie kan

detailhandelsstructuurvisie worden keuzes ten

kansrijke locaties, zodat duidelijkheid

ook de relatie worden gelegd tussen eventuele

aanzien van de na te streven winkelstructuur

en zekerheid voor marktpartijen

brancheverruiming (als oplossing voor matig

gemaakt. Vervolgens kunnen marktpartijen

functionerende woon-boulevards; individueel

(ondernemers, eigenaren, ontwikkelaars) op

belang van eigenaren) en de gewenste positie

basis van de keuzes in een dergelijke visie

en motiveren op basis van ruimtelijk-

van de binnensteden en overige winkelgebieden

hun strategie en acties bepalen.

relevante criteria. Onmisbaar voor de

Tips bij opstellen detailhandelsbeleid •

ontstaat. Dit lokt investeringen uit; •

in deze regio (algemeen maatschappelijk belang van goede voorzieningen voor consument).

Regie nemen door een offensieve en op

Keuzes in detailhandelsbeleid baseren

planologisch-juridische onderbouwing;

Binnensteden: inzetten op sfeer en beleving

•

‘Ladder voor duurzame verstedelijking’

De kracht van de binnensteden van Arnhem

gebruiken, focus op sterke centra zodat

Keuzes in lokaal detailhandelsbeleid

en Nijmegen is het ruime aanbod (keuze). Het

kdaar leegstand wordt tegengegaan;

In een groot aantal gemeenten in de Stadsregio

draagvlak voor winkels neemt in beide

zijn vooral (kleinere) centra gericht op frequente

gemeenten de komende jaren toe (meer

aankopen (boodschappen) te vinden. Een aantal

inwoners), maar tegelijk zorgt onder meer de

van deze centra kampt reeds met (grote) leegstand

opkomst van internet voor een afnemende

en functioneert naar verwachting ondergemiddeld.

vraag naar winkels.

•

Ontwikkelingen op kansrijke locaties blijven stimuleren ondanks eventuele leegstand op kansarme locaties;

•

Visie opstellen samen met relevante (markt)partijen (betrokkenheid), zij zijn de investeerders van morgen;

De komende jaren zullen schaalvergroting, beperkt bevolkingsdraagvlak en met pensioen

Omdat vergelijkend winkelen (oriënteren en

gaande mkb-ondernemers, vooral in de kleinere

aankopen van keuzegevoelige artikelen) meer

•

Detailhandelsbeleid vertalen in actuele bestemmingsplannen, en handhaven.

en meer via internet gebeurt, wordt ‘beleving’ 28


steeds belangrijker (recreatief winkelen). Dit

bezoeken ze vaak ook nog andere winkels in

vraagt in de binnensteden van Arnhem en

uiteenlopende branches (75% bezoekt ook nog

Nijmegen om een verrassend en onder-

één of meer andere winkels). Doordat grote

scheidend aanbod, kritische massa (keuze,

sport- en elektronicawinkels bovendien hoge

variëteit) en een prettige, bijzondere ambiance.

bezoekersaantallen hebben, zorgen ze voor veel toestroom, waar andere winkels van kunnen

Daarnaast is het van belang de potenties, die

profiteren.

de groei van de bevolking in deze regio met In binnensteden zowel kansrijke als kwetsbare delen

‘Sfeer en beleving, maar ook trekkers cruciaal’ D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

zich meebrengen, te bundelen en in te zetten

Binnen de binnensteden van Arnhem en

voor versterking van deze bestaande centra

Nijmegen zijn zowel kansrijke als kwetsbare

(en niet voor ontwikkeling van nieuwe,

deelgebieden aanwezig. Naar verwachting blijft

concurrerende locaties). De herontwikkeling

de druk op de centrale A1-winkelstraten groot,

van Plein 1944 in Nijmegen (met onder meer

door schaalvergroting en nieuwvestiging van

Primark) en de plannen voor versterking van de

vooral filialen. De druk op straten eromheen

binnenstad van Arnhem sluiten hier op aan.

(B-milieus) zal afnemen. Juist in deze deelgebieden zijn keuzes noodzakelijk. Welke

Ook in de toekomst is het verstandig

straten kunnen nog een goede aanvullende

grootschalige aanbieders (zoals MediaMarkt en

functie blijven vervullen (bijv. als ‘snuffelstraat’

Primark) te blijven vestigen in deze twee

met specialistisch aanbod)? In welke straten is

binnensteden. Uit grootschalig onderzoek*

functiewijziging gewenst? In aanloopstraten

(onder 4.500 bezoekers van Intersport, Media

aan de randen van centra (C-milieus) zal de

Markt, BCC en Perry Sport in achttien

vraag naar winkelruimte nog verder teruglopen.

binnensteden) blijkt dat grote sport- en

Veel functies zijn of worden verdrongen door

elektronicawinkels voor consumenten een

PDV-locaties en internet.

belangrijke reden zijn om naar de binnenstad te gaan. Als ze eenmaal in de binnenstad zijn,

In een functioneel-ruimtelijke visie voor de binnenstad kunnen noodzakelijke keuzes worden

*

DTNP (2011) De vraag naar grootschaligheid

gemaakt ten aanzien van de afbakening van het 29

winkelgebied en de routing daarbinnen,

supermarkten en een compacte opzet met

passend bij de verzorgingsfunctie.

logische looproutes zijn in toenemende mate cruciale randvoorwaarden voor dit type

Middelgrote centra: gemak en divers aanbod

centra. Voor een aantal centra is het

De hoofdwinkelcentra van Zevenaar, Wijchen,

daarnaast de vraag of ze zich verder kunnen

Elst, Beuningen, Dieren en Velp zijn divers,

ontwikkelen tot winkelgebied waar sfeer en

met zowel dagelijks als niet-dagelijks aanbod.

beleving een belangrijke rol spelen. In een

Voor deze middelgrote centra zijn gemak en

functioneel-ruimtelijke centrumvisie zullen

een compleet aanbod belangrijke kenmerken.

deze vragen beantwoord moeten worden.

Dagelijks aanbod belangrijke basis in meeste centra

Dit geldt ook voor de grotere stadsdeelcentra in Arnhem en Nijmegen: Kronenburg,

Dorpscentra: nabijheid en compleet aanbod

Presikhaaf en Dukenburg.

De kracht van dorpcentra is de nabijheid voor de consument, en het gemak. Dagelijkse

Op dit moment functioneren de meeste van

boodschappen en doelgerichte aankopen

deze winkelgebieden nog goed (weinig

worden hier gedaan. Voor verse producten is

leegstand). Door afnemend draagvlak in deze

de rol van internet vooralsnog beperkt

middelgrote gemeenten en toenemende

(kosten, logistiek). Dit biedt kansen voor dit

concurrentie van internet dreigt verschraling

type centra.

van met name het niet-dagelijkse winkelaanbod. Om goed te blijven functioneren is

Vanuit de wens van nabijheid van winkels voor

het dan ook van belang tijdig in te spelen op

de (vergrijzende) consument wordt vaak

deze bedreigingen.

gekozen voor behoud van de huidige

Met goede basis ook niet-dagelijks aanbod haalbaar

spreiding van winkels over een relatief groot Voor deze centra zal nagegaan moeten

aantal centra. De aanwezigheid van winkels

worden wat het potentiële verzorgingsgebied

en overige voorzieningen in kleine kernen

kan zijn en op welke wijze ze een eigen

draagt bij aan de leefbaarheid op het

positie in de winkelstructuur kunnen innemen.

platteland. Door de bevolkingskrimp in veel

Een sterk dagelijks aanbod met eigentijdse

gemeenten in de Stadsregio neemt het

30

Omvang centra aansluiten bij (toekomstig) draagvlak


‘Supermarkt de basis voor meeste centra’

draagvlak in de kleinere kernen echter af. Op termijn zal dit onvermijdelijk leiden tot een verdere verschraling van het aanbod. Door te kiezen voor versterking van een beperkt aantal kansrijke dorpscentra ontstaat een meer duurzame winkelstructuur. Heldere keuzes zorgen voor duidelijkheid en zekerheid bij marktpartijen, waardoor investeringen en nieuwe ontwikkelingen eerder van de grond zullen komen. Hiervoor is het ruimtelijk detailhandelsbeleid een sterk instrument. Ook voor de kleinere dorpscentra met een functie voor frequente aankopen is een goede ruimtelijke opzet cruciaal voor een goed functioneren. Een strategische ligging van de supermarkt ten opzichte van de overige

Zonder sterke supermarkten dreigt verschraling aanbod

Met goede supermarkten ook overig aanbod haalbaar

winkels is een eerste randvoorwaarde. De kwaliteit en de omvang van de supermarkt zijn erg belangrijk voor de trekkracht van een dorpscentrum. Supermarkten zorgen voor grote bezoekersstromen, waar speciaalzaken van kunnen profiteren. Uit grootschalig onderzoek onder 4.500 bezoekers in 30 buurt- en dorpscentra* blijkt dat 75% van de

In centra ruimte zoeken voor vernieuwing D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Goede parkeergelegenheid nabij is randvoorwaarde

*

DTNP (2010), De rol van supermarkten

31

bezoekers aan supermarkten ook één of meer

kader biedt enkele tips voor het opstellen van

Tips bij opstellen centrumvisie

van de nabije speciaalzaken bezoekt, mits

een centrumvisie.

•

•

•

•

•

afbakening van het toekomstige

deze zichtbaar zijn en op korte afstand liggen

centrumgebied passend bij de

van de supermarkt. Speciaalzaken kunnen

Hoe nu verder?

verzorgingsfunctie: niet te groot

meer bezoekers verwachten als zij nabij een

In deze ‘Agenda voor de toekomst voor de

(leegstand), niet te klein (dynamiek);

sterke supermarkt liggen.

detailhandel’ is aangegeven voor welke

variatie in vestigingsmilieus aansluitend

uitdaging de Stadsregio Arnhem-Nijmegen

op vestigingseisen van verschillende

Supermarkten hebben een minimale omvang

staat op het gebied van detailhandel en welke

typen bedrijven;

van het verzorgingsgebied nodig om te kunnen

instrumenten hiervoor beschikbaar zijn.

bundeling van bezoekers (passanten-

functioneren. Door in te zetten op versterking

Kamer van Koophandel en Hoofdbedrijfschap

stromen) door goede inpassing van de

van een beperkter aantal centra neemt het

Detailhandel willen samen met MKB-

publiekstrekkers en eenduidige routing

draagvlak per centrum toe. Met een sterk

Nederland en CBW-Mitex met deze agenda

(compacte opzet);

dagelijks winkelaanbod als basis onstaan er

gemeenten, regio en provincie ondersteunen

benutten van identiteitsversterkende en

vervolgens ook meer kansen voor overig

en ze bewust maken van de rol die ze kunnen

onderscheidende ‘iconen’ (monument,

niet-dagelijks aanbod. De keuze voor een

spelen om te komen tot een toekomst-

plein, bijzondere winkel) in aansluiting

beperkter aantal dorpcentra leidt zo tot meer

bestendige winkelstructuur.

op belevingseconomie;

kansen voor een completer en gevarieerder

visie vanuit een realistisch programma

winkelaanbod.

en haalbare exploitatie (eerst rekenen, •

•

Door samen met de initiatiefnemende partijen in een ruimtelijk detailhandelsbeleid keuzes te

dan tekenen);

Met een functioneel-ruimtelijke visie op het

maken over de gewenste locaties voor winkels

zo nodig letterlijk ruimte maken voor

centrum kan bepaald worden wat de goede

wordt zekerheid en duidelijkheid voor onder-

schaalvergroting, bereikbaarheid en

omvang en ligging van de supermarkt(en) en

nemers, eigenaren en ontwikkelende partijen

parkeren. Stagnatie en leegstand

overig aanbod is (compleet), wat de gewenste

gegeven. De ‘Agenda voor de toekomst voor

bieden daarbij ook nieuwe kansen;

(optimale) ruimtelijke structuur van het centrum

de detailhandel’ kan het startpunt vormen

visie opstellen samen met relevante

is (compact) en welke overige randvoor-

voor een gezamenlijke dialoog tussen

(markt)partijen, mogelijkheden voor

waarden en acties nodig zijn (o.a. parkeren,

overheden en bedrijfsleven om te komen tot

gebiedsgerichte samenwerking.

uitstraling en inrichting) (comfortabel). Het

een gezonde en toekomstbestendige winkelstructuur in de Stadsregio Arnhem-Nijmegen.

32


Bijlage 1

Begrippenlijst

Koopkrachttoevloeiing Het deel van de omzet dat van buiten het primaire verzorgingsgebied

Branche

komt, ofwel het aandeel vreemde koopkracht.

Een groep van bedrijven die zich richt op de verkoop van één (dominante) artikelgroep (bijvoorbeeld schoenen) of op de verkoop van een veel

Perifere detailhandel

voorkomende combinatie van artikelgroepen (bijvoorbeeld sport).

Detailhandel gevestigd buiten de reguliere winkelconcentraties, maar binnen bestaand of te ontwikkelen stedelijk gebied (bijv. op een

Brutovloeroppervlak (bvo)

bedrijventerrein).

De totale ruimte van een winkel bestaande uit winkelvloeroppervlak en niet voor consumenten toegankelijke ruimten (opslag, kantine, etc.). Het

Verkooppunt (vkp)

winkelvloeroppervlak bedraagt, afhankelijk van de branche, circa 70 à

Een detailhandelsvestiging met winkelpersoneel en een eigen kassa.

80% van het brutovloeroppervlak.

Verkoopvloeroppervlak (vvo) Detailhandel

Gelijk aan winkelvloeroppervlak (wvo).

Het bedrijfsmatig te koop aanbieden, waaronder begrepen de uitstalling ten verkoop, het verkopen en/of leveren van goederen aan personen die

Winkel

die goederen kopen voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in

Ieder voor het publiek vrij toegankelijk pand dat bedoeld is voor de

de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit alsmede anders dan

verkoop van artikelen aan particulieren en dat een winkelvloeroppervlak

voor verbruik ter plaatse.

van minimaal 10 m² heeft.

Frictieleegstand

Winkelvloeroppervlak (wvo)

De financiële leegstand tussen twee verhuurperioden die maximaal één

De voor het publiek toegankelijke winkelruimte ten behoeve van

jaar beloopt (circa 5%).

detailhandel, inclusief zichtbare ruimten zoals bijvoorbeeld etalages en de ruimte achter toonbanken en kassa’s. Het winkelvloeroppervlak

Koopkrachtbinding

bedraagt, afhankelijk van de branche, circa 70 à 80% van het

Het aandeel (%) van de totale bestedingen van inwoners dat wordt

brutovloeroppervlak.

gedaan in het winkelapparaat in het eigen verzorgingsgebied, noemen we de koopkrachtbinding. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

33

Bijlage 2 Overzicht kengetallen winkelaanbod Stadsregio Gebied/regio

Totaal wvo

Aantal winkels

Winkelgrootte

Leegstand

Concentratiegraad

Filialiseringsgraad

Bevolkingsprognose

(excl. leeg)

(excl. leeg)

(m² wvo/vkp)

(% m² wvo van totaal)

(% m² wvo in centra)

(% m² wvo)

(% 2011-2020)

Arnhem

280.500

1.069

262

9,0%

81%

70%

+8,8%

Nijmegen

228.150

1.031

221

9,1%

79%

62%

+9,7%

87.930

100

879

6,8%

94%

74%

-2,3%

Wijchen

79.240

239

332

4,0%

56%

43%

-0,2%

Zevenaar

69.620

196

355

18,4%

60%

51%

-0,9%

Overbetuwe

66.880

253

264

5,0%

64%

48%

+5,2%

Lingewaard

63.940

219

292

3,9%

72%

48%

+2,9%

Beuningen

53.790

139

387

8,3%

88%

59%

-3,5%

Rheden

50.170

274

183

10,8%

77%

54%

-1,1%

Montferland

42.170

186

227

8,3%

57%

49%

-3,7%

Heumen

33.530

86

390

8,4%

38%

68%

-6,1%

Renkum

28.170

185

152

17,3%

83%

47%

-2,2%

Duiven

Groesbeek

26.900

80

336

5,6%

44%

56%

-4,8%

Doesburg

14.720

85

173

15,8%

68%

51%

-2,6%

Westervoort

12.550

55

228

4,2%

50%

65%

-8,5%

Rijnwaarden

4.780

39

122

22,9%

75%

37%

0%

Millingen a/d Rijn

4.650

26

179

13,5%

60%

63%

-5,1%

Ubbergen

3.760

26

145

19,2%

67%

51%

-2,1%

Mook en Middelaar

3.230

21

154

20,9%

73%

34%

-3,8%

Rozendaal

0

0

-

-

-

-

0%

Stadsregio

1.154.670

4.309

268

9,0%

74%

+3,3%

Bronnen: Locatus Benchmark Verkenner (december 2011) en CBS Regionale bevolkingsprognoses (2011)

34


Centrum

Totaal wvo

Aantal winkels

Winkelgrootte

Leegstand

Filialiseringsgraad

(excl. leeg)

(excl. leeg)

(m² wvo/vkp)

(% m² wvo van

(% m² wvo)

totaal) Arnhem

107.360

458

234

11,0%

70%

Nijmegen

97.060

506

192

11,6%

58%

Zevenaar

25.980

129

201

6,2%

68%

Arnhem Kronenburg

21.810

84

260

2,1%

91%

Wijchen

20.900

121

173

6,5%

68%

Nijmegen Dukenburg

20.700

85

244

4,8%

88%

Elst

16.110

85

190

5,3%

54%

Arnhem Presikhaaf

15.430

62

249

6,9%

73%

Beuningen

15.180

83

183

15,0%

64%

Dieren

14.800

63

235

8,7%

60%

Velp

14.990

104

144

8,1%

53%

Didam

12.170

65

187

3,4%

53%

Malden

11.840

50

237

1,9%

72%

Oosterbeek

11.020

85

130

10,3%

47%

Duiven

9.800

51

192

2,9%

75%

Doesburg

9.950

73

136

17,7%

45%

Groesbeek

9.420

38

248

11,0%

59%

Renkum

8.650

53

163

26,8%

45%

Huissen

8.550

53

161

5,7%

57%

‘s-Heerenberg

7.900

42

188

20,8%

51%

Westervoort

6.310

30

210

7,5%

84%

Millingen

2.790

19

147

19,0%

51%

Beek

2.520

17

148

14,2%

53%

Lobith

2.020

12

168

11,1%

58%

Molenhoek

1.340

9

148

23,3%

27%

Bron: Locatus Benchmark Verkenner (december 2011)


35

Bijlage 3

Branche-indeling

Bijlage 4 Feitenkaarten per gemeente

In de overzichten van het winkelaanbod in hoofdstuk 3, is gebruik

Op de volgende pagina’s wordt per gemeente in de Stadsregio Arnhem-

gemaakt van de gegevens van Locatus. Hierbij is de volgende branche-

Nijmegen een overzicht van de belangrijke feiten gepresenteerd:

indeling gehanteerd:

•

overzichtskaart gemeente met ligging winkelcentra

•

kengetallen van de vraag- en aanbodzijde per gemeente

Locatus Groep

Locatus Hoofdbranche

•

bevolkingsprognose 2020 en 2030

Dagelijks

• •

Levensmiddelen Persoonlijke verzorging

•

ontwikkeling bevolking per leeftijdsgroep tot 2020

•

omvang winkelaanbod per type locatie (per branchegroep)

Mode en Luxe

• • • • • •

Warenhuis Kleding & Mode Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke & Luxe artikelen Antiek & Kunst

•

aanbodgegevens belangrijkste winkelcentra

Vrije Tijd

• • •

Sport & Spel Hobby Media

In en om het Huis

• • • • •

Plant & Dier Bruin- & Witgoed Auto & Fiets Doe-het-zelf Wonen

Detailhandel overig

•

Detailhandel overig

36

Gebruikte bronnen voor de feitenkaarten: •

Locatus Benchmarkverkenner (december 2011)

•

CBS Bevolkingsprognoses (december 2011)

•

Werkgelegenheidscijfers provincie Gelderland (PWE 2011)


GEMEENTE ARNHEM

AANBODGEGEVENS PER TYPE LOCATIE

KENGETALLEN

DRAAGVLAKONTWIKKELING

•

aantal inwoners

•

aantal banen detailhandel

9.620

•

% banen van totaal

9%

•

omvang aanbod (m² wvo)

280.500

•

aantal winkels

1.069

•

leegstand m² wvo

27.720

•

% leeg van totaal wvo

•

leegstand aantal verkooppunten 160

•

% leeg van totaal aantal winkels 13,0%

•

concentratiegraad

81%

•

filialiseringsgraad wvo

70%

•

gem. m² wvo per winkel

262

148.000

9,0%

Prognose aantal inwoners 2011-2030 inwoners

2011

2020

2030

148.000

161.000

164.900

Bevolkingsontwikkeling 2011-2020 per leeftijdsgroep (absolute aantallen)

GEGEVENS BELANGRIJKSTE CENTRA centrum m² wvo

Arnhem 107.360

Kronen-

Presik-

burg

haaf

21.810

15.430

m² wvo leeg

13.290

470

1.150

(% van totaal)

(11,0%)

(2,1%)

(6,9%)

aantal winkels

458

84

62

aantal vkp leeg

83

2

2

(% van totaal)

(15,3%)

(2,3%)

(3,1%)

m² wvo per winkel

234

260

249

filialiseringsgraad

70%

91%

73%

wvo


37

GEMEENTE BEUNINGEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


1.310

•

% banen van totaal

16%

•


53.790

•

aantal winkels

139

•

leegstand m² wvo

4.890

•


8,3%

•


•


•

concentratiegraad

88%

•


59%

•


387

25.500


2011

2020

2030

25.500

24.600

24.100


GEGEVENS BELANGRIJKSTE CENTRA centrum

Beuningen

m² wvo

15.180

m² wvo leegstand

2.680

(% van totaal)

(15,0%)

aantal winkels

83

aantal vkp leeg (% van totaal)

38

7 (7,8%)

m² wvo per winkel

183


64%


GEMEENTE DOESBURG


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


550

•

% banen van totaal

14%

•


14.720

•

aantal winkels

85

•

leegstand m² wvo

2.760

•


•


•


•

concentratiegraad

68%

•


51%

•


173

11.600

15,8%


2011

2020

2030

11.600

11.300

11.200



Doesburg

m² wvo

9.950

m² wvo leegstand

2.130

(% van totaal)

(17,7%)

aantal winkels

73



19 (20,7%)

m² wvo per winkel

136


45%

39

GEMEENTE DUIVEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


1.840

•

% banen van totaal

13%

•


87.930

•

aantal winkels

100

•

leegstand m² wvo

6.420

•


6,8%

•


•


•

concentratiegraad

94%

•


74%

•


879

25.600


2011

2020

2030

25.600

25.000

24.800



Duiven

m² wvo

9.800

m² wvo leegstand (% van totaal)

(2,9%)

aantal winkels

51


40

29.

4 (7,3%)

m² wvo per winkel

192


75%


GEMEENTE GROESBEEK


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


680

•

% banen van totaal

10%

•


26.900

•

aantal winkels

80

•

leegstand m² wvo

1.580

•


5,6%

•


•


•

concentratiegraad

44%

•


56%

•


336

18.900


2011

2020

2030

18.900

18.000

18.000



Groesbeek

m² wvo

9.420

m² wvo leegstand

1.170

(% van totaal)

(11,0%)

aantal winkels

38



6 (13,6%)

m² wvo per winkel

248


59%

41

GEMEENTE HEUMEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


830

•

% banen van totaal

17%

•


33.530

•

aantal winkels

86

•

leegstand m² wvo

3.090

•


•


•


•

concentratiegraad

38%

•


68%

•


390

16.500

8,4%


2011

2020

2030

16.500

15.500

15.300



Malden

m² wvo

11.840


(1,9%)

aantal winkels

50


42

230

2 (3,8%)

m² wvo per winkel

237


72%


GEMEENTE LINGEWAARD


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


1.950

•

% banen van totaal

13%

•


63.940

•

aantal winkels

219

•

leegstand m² wvo

2.560

•


3,9%

•


•


•

concentratiegraad

72%

•


48%

•


292

45.600


2011

2020

2030

45.600

46.900

48.200



Huissen

m² wvo

8.550


(5,7%)

aantal winkels

53



520

6 (10,2%)

m² wvo per winkel

161


57%

43

GEMEENTE MILLINGEN AAN DE RIJN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


250

•

% banen van totaal

21%

•


4.650

•

aantal winkels

26

•

leegstand m² wvo

730

•


•


•


•

concentratiegraad

60%

•


63%

•


179

5.900

13,5%


2011

2020

2030

5.900

5.600

5.300



Millingen

m² wvo

2.790


(19%)

aantal winkels

19


44

660

2 (9,5%)

m² wvo per winkel

147


51%


GEMEENTE MONTFERLAND


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


35.000 1.490

•

aandeel banen van totaal

11%

•


42.170

•

aantal winkels

186

•

leegstand m² wvo

3.810

•


8,3%

•


•

% leeg van totaal aantal winkels

•

concentratiegraad

48%

•


49%

•


227


2011

2020

2030

35.000

33.700

33.100


11,8%


Didam

m² wvo

12.170

7.900

430

2.070

(% van totaal)

(3,4%)

(20,8%)

aantal winkels

65

42

m² wvo leegstand



‘s-Heerenberg

5

5

(7,1%)

(10,6%)

m² wvo per winkel

187

188


53%

51%

45

GEMEENTE MOOK EN MIDDELAAR


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


?

•

% banen van totaal

?

•


3.230

•

aantal winkels

21

•

leegstand m² wvo

850

•


•


•


•

concentratiegraad

73%

•


34%

•


154

8.000

20,9%


2011

2020

2030

8.000

7.700

7.500



Molenhoek

m² wvo

1.340


(23,3%)

aantal winkels

9


46

410

3 (25%)

m² wvo per winkel

148


27%


GEMEENTE NIJMEGEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


8.920

•

% banen van totaal

9%

•


228.150

•

aantal winkels

1.030

•

leegstand m² wvo

22.930

•


•


•


•

concentratiegraad

79%

•


62%

•


221

164.200

9,1%


2011

2020

2030

164.200

180.200

185.200



Nijmegen

Dukenburg

m² wvo

97.060

20.700

m² wvo leegstand

12.720

1.050

(% van totaal)

(11,6%)

(4,8%)

aantal winkels

506

85



60

6

(10,6%)

(6,6%)

m² wvo per winkel

192

244


58%

88%

47

GEMEENTE OVERBETUWE


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


2.330

•

% banen van totaal

13%

•


•

aantal winkels

253

•

leegstand m² wvo

3.490

•


5,0%

•


•


•

concentratiegraad

•


48%

•


264

46.000


2011

2020

2030

46.000

48.400

50.000

66.880 Bevolkingsontwikkeling 2011-2020 per leeftijdsgroep (absolute aantallen)

64%


Elst

m² wvo

16.110


(5,3%)

aantal winkels

85


48

890

4 (4,5%)

m² wvo per winkel

190


54%


GEMEENTE RENKUM


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


1.240

•

% banen van totaal

10%

•


•

aantal winkels

185

•

leegstand m² wvo

5.900

•


17,3%

•


•


•

concentratiegraad

•


47%

•


152

31.500


2011

2020

2030

31.500

30.800

30.500


83%


Oosterbeek

Renkum

m² wvo

11.020

8.650

m² wvo leegstand

1.260

3.160

(% van totaal)

(10,3%)

(26,8%)

aantal winkels

85

53



7

15

(7,6%)

(22,1%)

m² wvo per winkel

130

163


47%

45%

49

GEMEENTE RHEDEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


2.210

•

% banen van totaal

13%

•


•

aantal winkels

274

•

leegstand m² wvo

6.080

•


10,8%

•


•


•

concentratiegraad

•


54%

•


183

44.000


2011

2020

2030

44.000

43.500

43.300


77%


Velp

Dieren

m² wvo

14.990

14.780

m² wvo leegstand

1.330

1.410

(% van totaal)

(8,1%)

(8,7%)

aantal winkels

104

63


50

6

5

(5,5%)

(7,4%)

m² wvo per winkel

144

235


53%

60%


GEMEENTE RIJNWAARDEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


320

•

% banen van totaal

10%

•


•

aantal winkels

39

•

leegstand m² wvo

1.420

•


•


•


•

concentratiegraad

•


37%

•


122

11.000


2011

2020

2030

11.000

11.000

10.800

4.780

22,9%


75%


Lobith

m² wvo

2.020


(11,1%)

aantal winkels

12



250

2 (14,3%)

m² wvo per winkel

168


58%

51

GEMEENTE ROZENDAAL


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


20

•

% banen van totaal

4%

•


0

•

aantal winkels

0

•

leegstand m² wvo

•


•

leegstand aantal verkooppunten

•

% leeg van totaal aantal winkels

•

concentratiegraad

•


•


1.500


2011

2020

2030

1.500

1.500

1.400


GEGEVENS BELANGRIJKSTE CENTRA centrum m² wvo m² wvo leegstand (% van totaal) aantal winkels aantal vkp leeg (% van totaal) m² wvo per winkel filialiseringsgraad wvo

52


GEMEENTE UBBERGEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


270

•

% banen van totaal

6%

•


•

aantal winkels

26

•

leegstand m² wvo

890

•


•


•


•

concentratiegraad

•


51%

•


145

9.400


2011

2020

2030

9.400

9.200

8.900

3.760

19,2%


67%


Beek

m² wvo

2.520


(14,2%)

aantal winkels

17



420

2 (10,5%)

m² wvo per winkel

148


53%

53

GEMEENTE WESTERVOORT


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


580

•

% banen van totaal

20%

•


•

aantal winkels

55

•

leegstand m² wvo

550

•


•


•


•

concentratiegraad

•


65%

•


228

15.300


2011

2020

2030

15.300

14.000

13.900

12.550

4,2%


50%


Westervoort

m² wvo

6.310


(7,5%)

aantal winkels

30


54

510

4 (11,8%)

m² wvo per winkel

210


84%


GEMEENTE WIJCHEN


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


2.270

•

% banen van totaal

14%

•


•

aantal winkels

239

•

leegstand m² wvo

3.320

•


4,0%

•


•


•

concentratiegraad

•


43%

•


332

40.500


2011

2020

2030

40.500

40.400

40.300


56%


Wijchen

m² wvo

20.900

m² wvo leegstand

1.440

(% van totaal)

(6,5%)

aantal winkels

121



4 (3,2%)

m² wvo per winkel

173


68%

55

GEMEENTE ZEVENAAR


KENGETALLEN


•

aantal inwoners

•


1.840

•

% banen van totaal

13%

•


•

aantal winkels

196

•

leegstand m² wvo

15.670

•


18,4%

•


•


•

concentratiegraad

•


51%

•


355

32.200


2011

2020

2030

32,200

31,900

31,800


60%


Zevenaar

m² wvo

25,980

m² wvo leegstand

1,720

(% van totaal)

(6,2%)

aantal winkels

129


56

12 (8,5%)

m² wvo per winkel

201


68%


Agenda voor de toekomst voor detailhandelsbeleid

Recommend Documents