Utrecht University
Agenda
Hondenpoep: meer dan overlast alleen!
1. Definitie van het probleem 2. (Volks)gezondheidsaspecten 3. Onderzoek beleid enkele gemeenten
Symposium Hondenbeleid, 19 januari 2011 Dr. Paul A.M Overgaauw Dipl. ACVM dierenarts-microbioloog, parasitoloog lector diergezondheid
1. Problemen hondenpoep
2. Risico’s (volks)gezondheid
• Ergernis bevolking - 1/3 ervaart overlast - top 5 irritaties - vervuiling van de woonomgeving - er in trappen…..
• Risico (volks)gezondheid a. honden (parvovirus, hondenziekte) b. runderen platteland (Neospora abortus) c. mens (spoelworminfecties, STEC?)
2.a. canine parvovirus
Parvo • Meest voorkomende virusziekte van de hond (pups) • Verspreiding in zeer grote hoeveelheden • Zeer resistent in de omgeving • Aandoening darm en plotselinge hartdood
1
2.b Neospora caninum
Neospora • Hond (pups): eindgastheer (zenuwstelsel/spieren/hart) • Rund: tussengastheer; belangrijkste oorzaak van abortus op bedrijf - geen contact rund met hondenfeces (hond uit weiland en voergang) - geen contact hond met geaborteerd materiaal/placenta, rauw vlees of ongedierte
2.c. Spoelwormen
Levenscyclus
Toxocara canis
en
Levenscyclus
Spoelwormen hond * Nagenoeg alle pups zijn bij de geboorte besmet * Eieren zijn minimaal enkele weken besmettelijk * Eieren ook besmettelijk voor de mens * Besmetting van de mens via grondcontact
(en vleesconsumptie)
* Larven groeien bij de mens niet uit tot volwassen wormen
en
2
Spoelworm pups
Spoelworminfectie hond NL (%) Parasiet
huishonden
Toxocara canis
3,6
kennels! volw. 8
pups 15"
Symptomen
asielen 8,5
- zeldzaam - longontsteking pups eerste levensweken
Spoelworminfectie hond BE (%) Parasiet Toxocara canis
huishonden
kennels
diarree
4,4
26,3
7,4
Spoelworm volwassen hond - volwassen wormen in dunne darm
- epileptische aanvallen - vermageren, diarree, braken, dorre vacht, gezwollen buik, - sterfte
Besmetting omgeving (Utrecht) • Parken: 10-30% (vnl. hond)
- lichte groeivertraging - (wisselende) diarree - gezwollen buik
Jansen en Van Knapen, 1993"
Besmetting mens
Besmetting omgeving
Opname Toxocara eitjes uit omgeving (pica)" • Parken: 10-30% (vnl. hond) • Zandbakken: 30-70% (vnl. kat)
Pica pica
3
Besmetting mens
Besmetting mens Minder hygiëne: opname eitjes vanaf handen"
Opname Toxocara eitjes uit omgeving"
Besmetting mens Opname van infectieuze eitjes!
Rondtrekkende larven
Geen symptomen"
Lage dosis
! ! Vage griepachtige klachten!
Herstel"
! Larve in oog! (zeldzaam)
Rondtrekkende larven! Hoge dosis (herhaald)
Viscerale Larva Migrans (VLM)"
Seroprevalentie gezonde bloeddonoren NL Percentage sero-positief
40
Oculaire Larva Migrans (OLM)"
Toxocarose kinderen I
35 30
Bij ieder kind met onbegrepen "
25
buikpijn en/of een blijvende" en onverklaarbare eosinofilie, moet" bij de differentiële diagnose een " Toxocara-infectie worden overwogen"
20 15 10 5
"
0 0 10 N = 793
20
30
40
50
60
70 80 Leeftijd
!
gem. seropositief : 19% < 30 jaar oud : 4% - 15% > 45 jaar oud : 30% Rapport RIVM Bilthoven"
4
Preventie
Toxocarose kinderen II
1. Voorkom besmetting omgeving! !- ontworming" - opruimen ontlasting" - zandbakken afdekken"
Allergische verschijnselen bij kinderen" die aanleg hebben voor astma," treden vaker op na een Toxocara-infectie
!
"
2. Hygiëne " "- handen wassen na buiten spelen kinderen" - nagels kort houden" - handschoenen bij tuinieren, planten verpotten" "
3. Publieksvoorlichting en educatie! ! - dierenarts, dierenwinkel, asiel, fokker, pension" " - huisarts, schoolarts, consultatiebureau, gemeente?" "
ESCCAP
ESCCAP
European Scientific Counsel Companion Animal Parasites • opgericht in 2005; non-profit organisatie vet. parasitologen • doel: om in Europa tot een eensgezinde manier van diagnostiek, behandeling en preventie te komen voor parasieten bij gezelschapsdieren ter preventie van infectie mens (zoönosen). • in overeenstemming met de Amerikaanse CAPC richtlijnen.
ESCCAP doelstellingen ü het uitgeven van richtlijnen voor de diagnose, controle en behandeling van de belangrijkste parasitaire infecties bij gezelschapsdieren ten behoeve van diergezondheid en de bescherming van het publiek. ü informatievoorziening over parasieten bij gezelschapsdieren (bv. verspreiding in Europa)
WWW.CAPCVET.ORG
www.esccap.eu ESCCAP-Benelux: - Nederlands- en Franstalige website - Richtlijnen - Brochures voor eigenaren - Workshops, voorlichting, congressen, artikelen, folders, etc.
5
2.c. STEC? Hamburgerziekte
Shiga toxine-producerende E. coli (STEC) en HUS - De ziekteverwekker is waarschijnlijk in de speeltuin gekomen via een besmet persoon of een niet-herkauwend dier (vleeseter à hond of kat) - Spelen in een zandbak is een belangrijke risicofactor voor sporadische STEC-infectie bij Duitse kinderen • darminfectie E. coli (diarree, braken, koorts) • hemolytisch uremisch syndroom (nierfalen; 2-4/100.000 mensen) • besmetting via voedsel, water, contact feces herkauwers
Veldonderzoek gemeenten en inwoners
3. Gemeentelijk beleid hondenontlas3ng
Gemeente
Loca*e van de afname van enquêtes
Aantal enquêtes afgenomen
Omvang gemeente
Beleid
Den Haag
Schilderswijk, Den Haag Centrum, Den Haag
39
489.000
Wel
Eindhoven
Centrum, Eindhoven
50
214.000
Wel
Breda
Centrum, Breda
42
173.000
Wel
Hintham, HelLheuvelpassage 53
140.000
Wel
Door de gehele gemeente
41.000
Wel
s-‐Hertogenbosch Tiel
25
Sint-‐Michielsgestel Mercuriusplein, Berlicum
50
28.000
Wel
Maasdriel
Hoogvliet, Ammerzoden Centrum, Kerkdriel
33
24.000
Wel
Oldebroek
Telefonisch
30
23.000
Wel
Sint-‐Anthonis
Telefonisch
30
12.000
Niet
Nicole Schuurmans, Esther Steenbergh
6
Bekendheid van het hondenbeleid Op de hoogte van het hondenbeleid In bezit van een hond
Effectiviteit van het beleid
Totaal
Ja
Nee
Ja
79%
21%
100%
Nee
57%
43%
100%
Totaal
62%
38%
100%
" Van de mensen die op de hoogte zijn van het beleid, vindt slechts 34% het effectief
" Alle ondervraagde gemeenten hebben aangegeven het beleid deels of volledig effectief te vinden
Gemeenten en inwoners zijn het oneens over het succes van het beleid
Hondenbezitters zijn beter op de hoogte van het beleid dan niet-hondenbezitters
Voorzieningen en handhaving
Opruimen van de hondenontlasting
Gemeente Voorzieningen/ handhaving
Den Bosch
Gra3s zakjes
X
Poepbakken
X
Breda
Eindhoven
Sint-‐ Michielsgestel
X X
X
Uitlaatstroken Uitlaatvelden
Tiel
X X
X
Losloopgebieden
X
X
X
X
X
X
HondentoileZen Borden
X
X
Hondenpoep-‐ zuiger
Handhaving hondenwachters
Den Haag
Oldebroek
X
X
X
X
X
X
X X
X
X
" 45% ruimt de ontlasting niet op (23% geeft aan dat het niet verplicht is) Bijna de helft van de ontlasting blijft achter in milieu
X
X X
" 55% ruimt de ontlasting wel op (86% met een zakje)
X X
X
Handhaving BOA
X
Maasdriel
X
X X
X
X
X
Handhaving hondenbeleid ontoereikend
Ontwormen van de hond
Gemeente Sint-Anthonis
" 10% ontwormt de hond niet! " 30% hiervan slechts 1x per jaar
" Enige gemeente in het onderzoek zonder hondenbeleid
" Slechts 14% ontwormt voldoende
" 33% heeft een hond, daarvan ruimt 70% de ontlasting op
wordt ontwormd, Grootste deel honden maar niet frequent genoeg
" 70% van de ondervraagden vindt dat er veel hondenpoep ligt, dit zijn voornamelijk niet-hondenbezitters " Verantwoordelijkheid: Aantal
Percentage
Eigenaren
11
37% 60%
Gemeente
18
Beide
1
3%
Totaal
30
100%
60% meent dat gemeente een hondenpoepbeleid moet opstellen
7
Belasting vs succes
Eindconclusie
Relatie tussen hondenbelasting en succes beleid
" Hondenbeleid is onduidelijk
Tarief hondenbelasting
Den Haag (€ 111,96)
en heeft onvoldoende succes
Breda (€ 93,36)
Landelijke regels gewenst
" Handhaving ontoereikend
s-Hertogenbosch (€ 76,44) Tiel (€ 69,19) Oldebroek (€ 68,04) Eindhoven (€ 65,00)
" In huidige beleid geen
Maasdriel (€ 61,20) Sint-Michielsgestel (€ 43,68)
aandacht voor volksgezondheid 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Samenwerking en voorlich*ng
70%
Percentage succesvol
Adviezen • Landelijk coördinatiepunt
Hartelijk dank voor uw aandacht!
" Landelijke regels " Opruimplicht " Handhaving
" Samenwerking " Gezondheidsinstanties " Dierenartsen " Vereniging van Nederlandse Gemeenten
" Voorlichting " Hygiëne in omgang met dieren " Hygiëne bij tuinieren en spelen parken en zandbakken
8
