Agenda. HERFSTPROJEKTOR september 2013

1

HERFSTPROJEKTOR september 2013

KOLOFON De 4 Mei-Projektor is een uitgave van de culturele vereniging het 4 Mei-Projekt. Het is een mededelingenblad voor en door de leden en actieve groepen binnen de vereniging

Bestuur

Inhoud-Agenda

Cock Voorn, voorzitter

Van de voorzitter

""

"

"#

Rob Hennekens, secretaris

Graankorrels

""

"

"$

Else Janssen, penningmeester

Korenfestival Hannover ""

"

"%

Programma 2014

&

'()*+,-./"

"

"

"0

Josien de Looze, ledencontact Eric Sander, algemeen bestuurslid

!

Santa María de Iquique

8

Ont-moeting

9

Caligaverunt

9

Kees Schäuikes

Concerten 2013

10

Marjolein de Jong

1+2+34+-

""

"

5!

Simon Gjaltema

Wisselpen

5$

Wim Berg

6+7+-(./84"

"

"

5%

Programmagroep 2014 Alian Bergsma Bea Koerts

Redactie Marijke Baljon, eindredactie Hinke de Boer Harry Berghuis, webmaster Omslagontwerp: Jolanda Hutte

De volgende Projektor verschijnt op 6 januari Adressen

2014

Postbus 41063, 9701CB Groningen

Kopijsluiting 25 december

[email protected]

Agenda 9 november

2013

??? december

Korenfestival Hannover Optreden bij kerstdiner Resto VanHarte, Floreshuis

2014 (24)25-26 januari Koorweekend 4 mei 21.00 uur

Concert Groningen

2


Van de voorzitter Cock Voorn Ideeën bij aanvaarding voorzitterschap bestuur van het 4-Mei Projekt op 6 juni 2013 Ik heb mijn hele leven lang in koren gezongen. Dat begon als jochie in een kinderkoor en is nooit meer opgehouden. Toen ik ongeveer 15 jaar geleden in Groningen kwam wonen zocht ik opnieuw een koor. Ik heb toen diverse concerten bezocht. Daarbij ook dat van het 4 Mei-Projekt. Dat was het Zuid-Afrika project. Ik heb toen niet de keuze gemaakt voor het 4 Mei-Projekt, maar voor een nieuw koor dat door John Damsma zou worden opgericht. Later kreeg dat koor de naam Mateloos. Na enige tijd wilde ik een avondopleiding volgen. De lessen vonden plaats op de repetitieavond van Mateloos. Ik was het optreden van het 4-Mei Projekt niet vergeten en heb me aangemeld. Toen dacht ik nog dat het woord Projekt in de naam inhield dat je van jaar op jaar besliste of je het volgende project weer mee zou doen.

een mooi, bijzonder programma neer te zetten maakt me trots. Terugkijken is fijn, maar bij het aanvaarden van een belangrijke functie als voorzitter van onze vereniging gaat het niet om wat geweest is, maar wat nog komt, wat nog gedaan moet worden om, minimaal, de hoogtepunten uit het verleden te evenaren.

Ook de doelstelling van het koor drong pas later ten volle tot me door. Wij zijn meer dan een “gewoon” koor, dat bij elkaar komt om mooie muziek te maken of gezellig samen te zijn. De doelstellingen uit de tijd dat het werd opgericht, 35 jaar geleden, bestaan nog steeds. Want er is helaas nog steeds onrecht, oorlog, er zijn nog steeds fascistoïde denkbeelden. Dat ik nog steeds in het koor van het 4 Mei-Projekt zing heeft niet alleen met Lian te maken, maar ook met de doelstellingen van ons koor.

Ik wil graag mijn ideeën aan jullie voorleggen.

Inmiddels 12-13 jaar later heb ik aan veel mooie projecten mogen meedoen, met als hoogtepunten (voor mij althans): Entartete Musik, de Stroom in de Laurenskerk in Rotterdam, I have a dream, Walls between People. Ik ben deelgenoot geweest van vele bijzondere ervaringen. Zoals het zingen bij de Politieacademie in Den Haag, bij de herdenking van de Reichspogromnacht (Kristalnacht) in Nordhorn, het zingen met de Duitse zusterkoren en het zingen van de Moorsoldaten in Papenburg en Esterwegen.

Voor interessante optredens moeten we wel aan het werk: opzoek naar mogelijkheden om onszelf in de picture te zetten. PR is van groot belang, niet alleen vlak voor de uitvoering van een project. We moeten structureel werken aan onze naamsbekendheid (binnen en buiten de stad), ons imago. Ik stel daarom voor een “PR-commissie lange termijn” in te stellen die deze doelstellingen probeert te realiseren.

Prachtige gebeurtenissen. Dit koor geeft ons deze kansen, deze mogelijkheden. Dit gaat niet vanzelf. Er wordt telkens zeer veel energie gestoken in het bedenken van nieuwe projecten. Zeker de helft van het koor is betrokken bij de voorbereiding van zo’n nieuw project. Dat het ons elke keer weer lukt om

Zo maar enkele gedachten: ik denk dat het mogelijk moet zijn om bij de herdenking van de februaristaking in Amsterdam te zingen of bij herdenkingen in Westerbork of elders, bij mensenrechtenorganisaties, op bijzondere bijeenkomsten van gemeenten, bij Kristallnachtherdenkingen (Hannover komt er aan), bij bijzondere tentoonstellingen. De mogelijkheden zijn legio.

Verder denk ik dat we de doelstelling van onze vereniging, het zijn van een culturele vereniging, dus breder dan alleen zingen, overeind moeten houden. We hebben tentoonstellingen georganiseerd, nog niet zo lang geleden rondom het thema Muren, we hebben lezingen georganiseerd, lesprogramma’s voor scholen in het verlengde van ons programma samengesteld, bijzondere films laten draaien in Images. Het zou fijn zijn wanneer dit door blijft gaan

3


Vervolg: Van de voorzitter

Ik ben van mening dat onze programma’s en ons repertoire dicht bij de doelstellingen van ons koor moeten liggen. Die doelstellingen evolueren. Die worden door het koor bepaald door er over te discussiëren of door keuzes die we in de praktijk maken. Met passie uitgevoerde projecten verliezen aan zeggingskracht als de muzikale kwaliteit niet op een acceptabel niveau ligt. We zullen in samenspraak met de dirigent ideeën ontwikkelen hoe we ons muzikale niveau kunnen verbeteren. Bovenal zullen we er hard voor moeten repeteren.

doel is niet om zo snel mogelijk bij je eindbestemming te zijn, maar om te genieten van de weg er naar toe. De gedrevenheid waarmee we onderwerpen vastpakken en de noodzaak om gestelde doelen te halen kunnen aanleiding zijn voor meningsverschillen, voor wrijvingen. Laten we dit bespreken en daarbij de lijnen tussen PG en bestuur, tussen bestuur en koorleden kort houden.

Ik wil graag de hiervoor door mij genoemde ideeën samen met jullie realiseren. Het kan echter zijn dat jullie mijn ideeën helemaal niet zien zitten, of dat jullie er hele andere gedachten over hebben. Ik wil met jullie allemaal, in groepjes of individueel, in Willen we interessante projecten realiseren, op gesprek gaan om te horen wat jullie ideeën zijn. Ik bijzondere plekken zingen met een goede wil ook van jullie horen welke bijdrage jullie willen kwaliteit, dan is hiervoor veel inzet nodig van en kunnen leveren om dit koor bestaansrecht te bestuur, programmacommissie, dirigent en rest van geven om nog eens 35 jaar door te gaan, laten we de koorleden. Dat hoeft geen last te zijn. Het is leuk beginnen met 3. hiermee bezig te zijn. Net als bij wandelen: het

Avraham Sutzkever 1913-2010

Graankorrels Vilnius Ghetto, Maart 1943

Eric Sanders Avraham Sutzkever groeide op in de Litouwse hoofdstad Vilnius, waar hij het Pools-Joodse gymnasium bezocht. Al snel begon hij actief te worden in het Jiddische culturele en literaire leven van die stad, en sloot hij zich aan bij de avantgardistische schrijvers- en kunstenaarskring Yung Vilne. In 1932 publiceerde hij zijn eerste gedicht, en in 1937 zijn debuutbundel Lider, waarmee hij opviel tot in New York. Terwijl de meeste van zijn groepsgenoten kunst beschouwden als een instrument voor sociale en politieke strijd, was Sutzkever diep overtuigd van de inherente kracht van de poëzie. Deze overtuiging, dat het woord de tijdelijke mens met het eeuwige verbindt en tegelijk het tijdelijke van de mensenwereld ontstijgt, is diep in het Jodendom geworteld. Ook in het ghetto bleef zijn heilige geloof in de macht van het woord ongebroken, en bleef hij in de meest barbaarse omstandigheden zo’n tachtig gedichten en kleine prozastukjes schrijven. Hij beschreef daarin di groyskeyt fun kleynkeyt, zoals de waarde van het kunnen warmen van je verkleumde handen boven een hoop verse paardenstront of het gevoel van vrijheid dat ontstaat als je een vlinder door een bunker vol opgejaagde kinderen ziet fladderen. In de hele Jiddische wereld werden zijn verzen uit en over de periode van vervolging en vernietiging beroemd. Zijn gedicht Unter dayne vayse stern werd in het ghetto als “volkslied” gezongen. Al deze gedichten heeft hij weten te redden door ze eerst te begraven. Hij publiceerde ze in 1946 als Lider fun geto. “Graankorrels” gaat over het willen redden van deze teksten.

Tekst Efsher veln oykh di verter Dervartn zikh ven oyf dem likht-Veln in sho in basherter Tseblien zikh umgerikht? Un vi der uralter kern Vos hot zikh farvandlt in zang-Veln di verter oykh nern, Veln di verter gehern Dem volk, in zayn eybikn gang.

Vertaling Barbara and Benjamin Harshav Perhaps these words will endure And live to see the light loom-And in the destined hour Will unexpectedly bloom? And like the primeval grain That turned into a stalk-The words will nourish, The words will belong To the people, in its eternal walk.

4


Hannover: Festival der Chöre :<$K9$L32'<E'#$MNOP$ "<$F'&'+G'+$:+$&'+$QR9$S:1#'():.$&'#$4'"01(7=3.#3<+:01)

!"#$%#&'($)*+,-./)("(&*-&0*120($/()'(&3*45*6#7(89($*:;<= >2&)(2?-&@A*B)C&0*<45;D5<= E2/)#$2/F"(/*G-/(-8 Pferdestraße 6, 30159 Hannover >2&@C&@/"C??(*

HC?($2(*I-)/F"(&/CC?*

!!"##$!!"%#

&'($)*+,-.',/01+,23. )*+,.4/5.'3,67849.32:"

$$$$$$$$$$$$$

!!"%#$!!";<

(,3=3,.)*+,13,852422.

>'.?324@@$)*+,.A'3B36176CD.

!!";<$!%"!#

E3,C78462369.(,=36

F42/,G,3/6C3$)*+,.AHIF76HIFD

!%"!#$!%"J<

K>K>$.)*+,

E73,8@46B

!%"J<$!J"##

?+232236:*+,.K46B36*4B36

L176B.72

!J"##$!J"%<

[email protected],5

!J"%<

&'($.)*+,.O<.?76/236P./6C.'3=37654=35.K73C.

JC-/) Zur Bettfedernfabrik 3, 30451 Hannover 1C$(&C&&C"8(*

I-&/)"C??(

K;($*LC"$(*EC??(

!;"J#$!;";# &'($)*+,-.(3B,Q0/6B.32:".B3=37654=35..K73C.=72R !;";#$ !<"#<

ST&U>(U>.VUFHU'SFMU .?+W76B./X !"#$%&'()*+(,-#%.(%/

!<"#<$ !<"J#

)*+,/5.A(D.

!<"J# !<"<<

(/:*252,4036:*+, +$#5#%

!<"<< !["%#

)*+,.C3,.H3@@84=XG5:*/@3. \466+W3,

)*+,.\4=]/,B3,.'313,85:*4G$ 23,76636./6C.'313,85:*4G23,

!["%#$ ![";<

)*+,X,+Z382.AL*+5*+@+N4D 6#.5#%72$,8

K7523,.T+2*Y/23

![";<$ !^"!#

8++,.W46.*32.;.?37$_,+Z382. `,4/36:*+,.\466+W3,$.K752.

!^"!# !^"J<

_768.&7353@

I@C36]/,B3,.)*+,.(/6C5:*/*.

!^"J< !a"##

LX7,72/4@:*+,.?Q*@36]3,B

T+23,.U88+,C 9,%(:$;'-

!a"##$ !a"%<

'@+:8533$)*+,

)TISHIFL9.KM>FM_MTKMF9 \3,N2b63

!a"<# !c!<

&'($.)*+,$.\466+W3,

)+@+,5.+G.E+7:3.

!c"!<

'3=37654=35.K73C

V++,.V464@Z3,++C. 0#%1#.2)*3&#/#$.(%/#*4 K4.K3B49.F+,C*+,6.

H,3GGX/6829 U/553,X@46=Y07B359 )4G39 U/524/5:* /6C"""

!a"%< !a"<#

'3=37654=35.d/54==3653769.e4,364664*=3

5

5


Programma 2014 Werktitel: Aan de ketting Marjolein de Jong

Op maandag 16 september is de ProgrammaGroep 2014 voor het eerst bijeen gekomen. De PG bestaat dit jaar uit Simon Gjaltema, Bea Koerts, Alian Bergsma, Kees Schäuikes, Wim Berg en Marjolein de Jong. Een mix van oud en nieuw.

te leggen op uitbuiting in de huidige tijd. Met dit programma hopen we de bewustwording over dit thema te vergroten en een bijdrage te leveren in de strijd tegen de moderne slavernij en uitbuiting.

In de zoektocht naar muziek bij dit thema is de PG Een brainstormgroep heeft in de zomer gewerkt aan voorlopig bij de volgende muziekstukken een voorstel voor het programma. Daaruit kwam uitgekomen: het volgende thema naar voren: moderne slavernij Mayn Rue-plats en uitbuiting van mensen. Het is actueel en raakt Song of human rights ons allemaal. In de media is het vaak onderbelicht. Cantata de Santa Maria de Iquique Pas als een grote tragedie plaatsvindt, is er meer Caligaverunt aandacht voor. Hoewel slavernij 150 jaar geleden officieel werd Zoals je kunt zien is deze lijst nog zeker niet afgeschaft, is deze nog lang niet uitgebannen. Er compleet. De bruikbaarheid van een aantal stukken zijn nu zelfs meer slaven dan ooit in de wereldwordt nog onderzocht. We komen veel mooie geschiedenis. De moderne slavernij is een miljarmuziek tegen, maar die is vaak niet geschikt voor denbusiness waarbij de daders vaak ongestraft een koor of ze passen niet voldoende bij ons. De blijven. Deze massale schending van mensenPG is nog hard op zoek naar geschikte stukken. Dit rechten vindt plaats ook mede dankzij onze kunnen eventueel ook gedichten zijn of (delen van) consumptiestijl. Als we in winkels een keuze andere teksten. Mocht je bij het thema aan bepaald maken, sluiten we, bewust of onbewust, onze ogen materiaal denken, laat het ons dan gerust weten. voor vele misstanden in fabrieken, mijnen en plantages in landen van herkomst. We bedanken de voorbereidingsgroep voor hun activiteiten. We nemen het stokje vol enthousiasme De PG vindt het een mooi en zinvol thema en kiest over. Er valt nog een hoop te doen, maar aangezien er voor om naast slavernij en uitbuiting ook het we allemaal op loopafstand van elkaar wonen, onderwerp onderdrukking in de thematiek te hebben we alle vertrouwen in een soepele betrekken. Tevens zijn we van plan om het accent samenwerking!

6


Verkocht

Hoe duur was de suiker

Hoe hard en hoe vaak moet je een man slaan, zodat zijn kind zijn pijn zal voelen? Achter je valt de deur met een zware dreun in het slot. Je stem weerkaatst tegen het gehavende beton. Door de hoge, vuile ramen komt bijna geen daglicht naar binnen. Welkom in de Eeuwige Werkplaats. Wetten van tijd en plaats gelden hier niet. Hier heerst uitsluitend de wet van het geld. Op deze verborgen plek worden al eeuwenlang mensen gedwongen tot arbeid. Aan het hoofd van de Eeuwige Werkplaats staat een strenge vrouw, Economia. Zij ziet de mens als een gebruiksvoorwerp. Opzichter Starek, met zijn vreemde accent en onbegrijpelijke regels, houdt met harde hand toezicht op haar ‘arbeidskrachten’: Akuba, die lang geleden op de plantages werkte en nu oud en moe is. De ijzersterke Baksteen, die eeuwig opstandig blijft. En het mooie Aziatische meisje Destiny, ooit verkocht om de schulden van haar vader te betalen. Zij zijn bezit. Goedkope mensmachines. Voor hen is elke dag hetzelfde. Totdat de straatjongen Mini-Mini de Werkplaats binnenstapt. Wie is hij? Wat zoekt hij? En waarom zet hij zijn vrijheid op het spel? VERKOCHT is een locatievoorstelling over slavernij toen en nu. Over wreedheid en eindeloze werkdagen. Over heimwee en de troost van een klein gebaar. Over consumptie en de prijs die daarvoor wordt betaald. Maar vooral over het gevecht om mens te blijven. Het is een samenwerkingsproject met het Scheepvaartmuseum Amsterdam en Jeugdtheater De Krakeling. Informatie: http://www.toneelmakerij.nl

Dit is nog altijd de populairste roman uit de Nederlands-Surinaamse literatuur. Hij werd gekocht door een op de vijftig Surinamers en liet tienduizenden lezers kennismaken met een vaak vergeten geschiedenis: het reilen en zeilen van Jodensavanne. In deze historische roman vertelt Cynthia Mc Leod over de bloeitijd van de suikercultuur in de periode 1765-1779, tevens de tijd waarin de Boni-oorlogen plaats vinden. De plantage-eigenaren leven in voortdurende vrees voor de aanvallen die marrons onder leiding van Boni uitvoeren op de plantages. Tegen dit decor beschrijft Cynthia Mc Leod het leven van de blanke Sarith en haar lijfslavin Mini-Mini, beiden dochters uit een Joodse plantersfamilie. Terwijl Sarith verbitterd raakt door het harde leven in de kolonie, krijgt Mini-Mini haar eigen kans op geluk. Kan en durft ze die te grijpen ten koste van haar meesteres? Het leven van de slaven - vol kommer en kwel - staat in schril contrast met dat van hun meesters, dat vol pracht en praal is. Deze pracht en praal is evenwel verkregen door de onmenselijke inspanningen van de slaven. Duidelijk wordt dat de suiker van de plantages duur betaald is: namelijk met mensenlevens. De slaventijd is een aangrijpende periode in de Surinaamse geschiedenis. Er is veel over geschreven, maar niet veel vanuit het gezichtspunt van de planters. Daarom is dit boek interessant. Boek: vanaf € 12,50 Film: vanaf 26 september 2013 in de bioscoop TV: februari 2014 als vierdelige tv-serie bij de VARA

7


Cantata de Santa Maria de Iquique achtergrondinformatie Jan Timmer De mijn Stel je voor: in de Atacama-woestijn in Noord Chili een soort kom, omringd door heuvels. Temperatuur zo'n 35 a 40 graden celsius. Het zonlicht weerkaatst op het vuilgeelwitachtige landschap, zo fel dat je je ogen moet dichtknijpen. In deze kom ligt de oude en reeds lang verlaten salpetermijn La Nouria, de arbeidershuisjes grotendeels een ruïne. De omstandigheden De salpeterwerkers woonden met hun gezinnen op het terrein van de mijn. Het leven in een salpeter-dagmijn was geen pretje: overdag heet en door de hoogte van 1000 tot 1500 meter koelt het 's nachts af tot rond het vriespunt. Het werk was zwaar en en gevaarlijk. De salpeter moest gewonnen worden uit de rotsachtige woestijngrond. Er werd dynamiet gebruikt om grote brokken rots los te maken. Deze brokken werden met houwelen in handzame stukken geslagen, waarna het verder in de fabriek werd verwerkt om er de salpeter uit te halen. De salpeter werd vervolgens per spoor vervoerd naar de haven van Iquique. Het loon van de arbeiders werd niet uitbetaald in geld, maar in "fiches". Met deze fiches konden ze eten en spullen aanschaffen in de winkel van de mijn-eigenaren. Ze werden dus dubbel uitgebuit. Vertrekken naar een andere mijn was eigenlijk geen optie: elke mijn had zijn eigen fiches en deze waren in andere mijnen niet te gebruiken.

Staking In december 1907 kwam het tot grote stakingen in verschillende mijnen. De arbeiders trokken met hun gezinnen naar Iquique om daar van de mijn-eigenaren betere beloning en betere leefen werkomstandigheden te eisen. Op hun eisen werd niet ingegaan. De arbeiders weigerden te vertrekken en kampeerden op een plein voor de school "Santa Maria de Iquique". Vlak voor kerst, op 21 december, greep het leger in: met mitrailleurs werden de aanwezige arbeiders, vrouwen, kinderen beschoten. Volgen officiele verklaringen vielen er ongeveer honderd doden, volgens ooggetuigen waren het er duizenden. Het juiste aantal slachtoffers is nooit vastgesteld: alle doden werden in geheime massagraven begraven. De gebeurtenissen in Iquique werden altijd verzwegen. Pas tijdens de regering van Allende werd duidelijk wat er in Iquique had plaats gevonden. De Chileense dichter/componist Luis Avis schreef er een muziekstuk over: "Cantata de Santa Maria de Iquique". Tegenwoordig worden de gebeurtenissen in Iquique van 21 december 1907 jaarlijks herdacht. Deze datum wordt ook gezien als het begin van de Chileense arbeidersbeweging.

De school Santa María in Iquique

8


Een ont-moeting

Winsum, 21 april 2013

(niks moet, alles mag zonder ontmoediging) Het is vreemd weer, niks is zo onvoorspelbaar als de hollandse weersverwachtingen, een vreemde wolk drijft over, d.w.z. de windrichting is anders, en de bui, die zag je al hangen, maar het is hier nog wel droog, ondanks dát, daar die mooi gekleurde regenboog! Je hoort een jou onbekende taal, niet van hier, en je ziet daar een vreemd uitgedoste man zitten, die zijn potje kookt op een merkwaardig kampvuurtje of zo iets dergelijks, en hij praat, hij praat tegen zijn hond! een hond die waarschijnlijk de mensentaal vandaar spreekt en bij het zien van mijn verschijning, begroette hij me op zijn zuid oost europees, dat wel op een wegwerpgebaar lijkt; en die lucht van ‘n mij onbekende kruidenmix uit dat stoofpotje !!! Eigenlijk had ik al gegeten en was een blokje omgegaan, en groette de vreemdeling vriendelijk, hoe lang zal dier blijven? en wanneer gaat ie weer terug?? Die vreemde hond verstaat de mensentaal, mannentaal, of had ie ook een smakelijk hapje in gedachten?? Tot zover mijn uiteenzetting van een ontmoeting met een reiziger, een toerist of een man die zoekt naar een goeie broodwinning voor vrouw en kind, achtergelaten in zijn verweggiestan. Dankuwel!

Eddy Flohr

Caligaverunt Tekst

Vertaling

Caligaverunt oculi mei a fletu meo, quia elongatus est a me, qui consolabatur me. Videte omnes populi, si est dolor similis sicut dolor meus. O vos omnes transitis per viam, attendite et videte.

Mijn ogen waren verblind door tranen, want hij die mij troost, is ver van mij. Ziet, alle gij volken, of er verdriet bestaat zo groot als het mijne. O gij allen die langs deze weg komt, sta stil en zie toe.

(o.a. Klaagliederen 1:12)

bron: http://www.kamerkoor-saudade.nl

9


Concerten 2013 Reactie van een 84-jarige bezoekster Op je vraag: hoe vond je het, kon ik niet direct antwoord geven. Het ging dieper dan zitten en luisteren. Ook een schilderij is soms moeilijk te duiden. Vannacht werd ik wakker met tal van emoties in mijn hoofd. De betekenis van de kakofonie van zoveel verschillende geluiden was beklijft. Indrukwekkend, dat was het woord waar ik niet op kwam. Onbekend, wennen, maar voor mij althans Was het een kerk vol Buchenwald, vol onvermogen. Met klagende, huilende, weemoedige, verlangende, berustende, verlossende, eenzame, zoekende, hopende, maar verhalende mensen. Die dank zij fantastische leiding zich de moeilijke kunst eigen maakten mij met deze emoties te ontroeren. Dank dat je me uitnodigde.

10 10


4 mei 2013 Nieuwe Kerk Groningen Louwrens Ellens

Typ hier om tekst in te voeren

11


Koorweekend recepten Boeuf bourguignon Jolanda Hutte Ingrediënten 4 eetlepels olijfolie zeezout en versgemalen zwarte peper 1kg stoofvlees van het rund, in stukken van 5 cm 14 geschilde sjalotten 200 gram gerookt spek, in blokjes gesneden 200 gram bruine champignons, in vieren 1 grote wortel, geschild en in blokjes gesneden 3 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt 1 eetlepel fijngehakte tijmblaadjes 1 eetlepel tomatenpuree 2 eetlepels bloem 1 fles rode bordeaux of bourgogne 300 ml runderbouillon 2 eetlepels gehakte, platte peterselie 2 laurierblaadjes schil van 1 sinaasappel

Proef en voeg indien nodig meer peper en zout toe. Snijdt de champignons in grote stukken en voeg het laatste half uur toe. Bestrooi de boeuf bourguignon met vers gehakte peterselie of takjes tijm Braai (vega) Rob Hennekens Braai is een Zuid- Afrikaans voorgerecht dat heel veel wordt bereid en gegeten. Met enige toevoegingen heb ik er een hoofdgerecht van gemaakt. Wrap van de gril met vegetarisch gehakt (gemarineerde biefstuk volgens het oorspronkelijke recept). Ingrediënten voor 10 personen: 5 eetlepels olijfolie een flinke mespunt chilipeper 1 eetlepel paprikapoeder zout 750 gram vegetarisch gehakt 10 grote wrap tortillas 125 gram rucola voor de salade 3 rijpe avocado's voor de salade – toevoegingen Rob: 3 paprika's (rood+geel+groen) tijm worchestershiresaus knoflook, geperst aardappeltjes, in blokjes 5 uien kruidenazijn, peterselie en koriander voor de salade

Bereidingswijze Verwarm de oven voor tot 150 ° C, gasstand 2. Verhit een grote ovenvaste braadpan op een matig vuur en voeg er de olie aan toe. Vlees in blokjes snijden, bestrooien met peper en zout en in kleine porties rondom bruin bakken (ongeveer 3 minuten), zet het vlees apart. In dezelfde pan voeg je nu de sjalotten, het spek, stukjes wortel, knoflook en fijngehakte tijm toe en bak alles lichtbruin aan. Voeg dan de tomatenpuree en de bloem toe en bak gedurende 2 minuten, onder voortdurend roeren. Voeg het stoofvlees en het eventueel vrijgekomen vleesnat toe en roer zorgvuldig in het sjalotten mengsel. Giet er de wijn en de bouillon over en voeg peterselie, laurier en sinaasappelschil toe. Breng aan de kook.

Voorbereiding: Vermeng de olie met de chilipeper, paprikapoeder en zout en wentel hier het gehakt in. Laat een half uur marineren. Bereidingswijze: Grill het gehakt in 3 minuten en bereid de toevoegingen in een koekenpan. Bestrijk de tortillas met olie en leg ze ook op een barbecuerooster. Grill ze aan beide kanten bruin en knapperig. Verdeel het gehakt en de toevoegingen over de tortillas bestrooi met de rucola en verdeel de plakjes avocado erover met de kruidenazijn, peterselie en koriander. bron: Smulweb)

Zet een deksel op de pan en plaats in de oven voor 2 en half of 3 uur.

12


Toetjes Nait soez'n

’t Kon minder

Jan Timmer

Willem de Lange

Ingrediënten: Vers fruit: papaya, mango, appel, peer, mandarijn, sinaasappel, kiwi (gold). Nodig: Ingevroren fruit: bosbessen, frambozen -meel, melk, eieren, snufje zout, snufje vanillesuiker Uit blik/glas:#aardbeien, abrikozen, ananas, -cacaopoeder frambozen, kersen, mangoschijfjes, perziken -cayennepeper (plus het sap/siroop uit het blik) -rijpe handperen, bij voorkeur Doyenne du Comice Kruiden: -poedersuiker Citroensap, kaneel -geklopte slagroom Aanlengen met: 1 liter sinaasappelsap Bereiding: Vruchtenlimonadesiroop -Maak van meel, melk, eieren, zout, vanillesuiker ¼ liter witte wijn beslag voor flensjes. Dit is iets dunner beslag, met 2 liter water en/of ijsblokjes meer eieren, dan pannenkoekenbeslag. Garnering: -Roer er een aantal eetlepels cacaopoeder en flink Munt of lievevrouwebedstro wat cayennepeper door. Bak van het beslag een proefexemplaar: voeg desnoods nog extra cacao of Recept: cayennepeper toe. Schil de vruchten en snijd ze in kleine stukjes/ -Schil de peer en snijdt deze in de lengte in parten. partjes, zorg dat er daarbij geen pitten meekomen. Leg de parten van een halve peer op een flensje en Doe 2 liter water in de kom#met het sinaasappelsap rol deze op. en een beetje vruchtensiroop#en doe de verse -Garneer het opgerolde flensje met poedersuiker en vruchten en de vruchten uit blik erbij, met al het een flinke dot slagroom. sap.De aardbeien nog niet toevoegen, anders gaan alle andere vruchten verkleuren!Het sap van een Heuningtong Voor 4 personen hele citroen erbij doen en naar smaak kaneel Mascarponecrème met peren en honing. toevoegen.Roer het geheel met een houten lepel en laat het een poosje trekken, zodat de smaak van de Elly Landman vruchten in het vocht trekt.Laat het een nacht laten staan in (of buiten)#de koelkast. 1 sinaasappel, ½ citroen, 250 g mascarpone, 100 g poedersuiker, 8 stoofperen, ½ dl bessensap, De volgende dag even proeven of de smaak pijpkaneel, 25 g suiker, honing, cantuccini klopt.#Het moet fruitig en fris smaken. Als het te Geen soezen dus, maar wel een meelgerecht, als toetje.

De sinaasappel en de citroen onder warm water wassen en afdrogen. De sinaasappel dun schillen en in smalle repen snijden, de citroen fijn raspen. De sinaasappel en citroen uitpersen. De mascarpone, slagroom, poedersuiker, sinaasappel- en citroensap in een schaal doen. Met de mixer kloppen, tot het glad is en zo dik dat het langzaam van de lepel loopt. De peren schillen, koken in 1 ½ dl water met ½ dl bessensap en pijpkaneel en suiker toevoegen. Gaar in circa 1 uur. Vervolgens laten afkoelen. (Pot rode peren kopen mag in geval van tijdnood!) De mascarponecrème verdelen over 4 borden en er per bord 2 peren opleggen . Met honing, sinaasappelreepjes, citroenrasp en cantuccini garneren.

flauw is er een scheutje extra vruchtensiroop bij doen. Op het laatste moment de aardbeien (vers of uit blik) toevoegen. Afmaken met een scheutje wijn (rood, wit of rosé). Voeg ook wat ijsblokjes toe als het te warm geworden is. Vervolgens opdienen in een mooie glazen schaal en overscheppen in glazen bakjes. Garneer elk bakje met een vers takje munt of lievevrouwebedstro. Zet er voor de liefhebbers een bak roomijs en/of slagroom naast om er overheen te scheppen. P.S. Bovenstaand recept, met ca. 5 kg vers fruit (geschild) en 5 liter fruit uit blik/glas, bleek goed voor ca. 80 porties. Voor 15 porties is 1 kg vers fruit en 2 blikken/potten gemengd fruit voldoende.

13


Wisselpen Bea Koerts gebleven, en vroeger zong ik ze graag. Ooit reed ik vanuit Twente weer naar Utrecht, waar wij toen woonden, en zong vol overgave in de auto Kleine Jantje was een kleuter. Plotseling achter mij twee hard huilende kinderen. Op mijn vraag, wat is er aan de hand, kreeg hortend en stotend de uitleg. Wij vinden het zo zielig voor Jantje. Tja en of dat nu de goede manier van muzikale vorming is voor je kinderen ? Gelukkig leerde ik al jong mijn lief kennen, en hij leerde mij naar muziek luisteren. Veel moest en moet er nog steeds aan bij geschaafd worden. Maar genieten van muziek dat doe ik, en dan echt niet alleen klassiek. Teksten en muziek kunnen mij tot in mijn tenen ontroeren. Ja inderdaad soms tot En dan moet het er toch van komen, het schrijven tranen toe bewegen. En dan mag ik zelf kiezen wat van de wisselpen. Inmiddels is het september en de ik met muziek doe. Ooit heb ik geprobeerd om fluit Projector van oktober komt al aardig dicht bij. Waar te spelen. Maar om verschillende redenen is dat moet ik beginnen, en wat wil men graag weten, nooit wat geworden, maar de wil was er. Dan maar maar nog veel meer, wat wil ik kwijt. Dan maar zingen, dat kan je lichaam veel beter aan. Ruim eerst alle wisselpennen die ik heb doorlezen. De dertig jaar ben ik lid geweest van de cantorij in één met plezier, de ander met ontroering en de onze wijkgemeente, heb daar veel plezier aan volgende weer met een stukje jaloezie. Want bijna gehad. Maar ook al heel lang kriebelde het, ik wilde iedereen komt uit een gezin waar muziek gemaakt meer. en gedraaid mocht worden. Bij ons thuis was dat Toen ik in 2009 tijdens de Noorderzon werd not done. Muziek werd meestal gebombardeerd uitgenodigd voor de open repetities, was dat een tot herrie. Als de radio al aan mocht voor de nieuwsdiensten dan was daarna al snel de uit knop geschenkje uit de hemel. Dat was wat ik nodig had. gevonden. Wel mocht er soms christelijke muziek Nog nooit had ik van het 4mp koor gehoord. Maar op staan, of de Maastrichter Staar. Een groot tekort wat kon het mij schelen. Er was een mogelijkheid in mijn opvoeding. om ergens anders te gaan zingen. Ik kan niet van bladmuziek zingen, maar na veel oefenen thuis Ik ben geboren in Rijssen, een dorp in Overijssel krijg ik het voor elkaar. Meerdere malen heb ik (een zogenaamde zwarte kousen gemeente) als thuis gezegd : “Dit leer ik nooit”. En dan na een vijfde kind. Of eigenlijk moet ik zeggen als poosje, jawel het lukt. Weer een overwinning. Met zevende kind. Twee kinderen zijn op jonge leeftijd heel veel plezier steek ik veel tijd in het oefenen overleden. Een zusje door het eten van giftige thuis. Het maakt mij blij en gelukkig om dit te doen. bessen en een broertje is verdronken. En natuurlijk En nu gaan we weer aan een nieuw project heeft dit ook veel invloed gehad op mijn jeugd. beginnen. Ik verheug mij erop en zie uit naar al het Boven mij zijn twee tweelingen . Wel weet ik dat nieuwe wat ik weer ga leren en al die fijne mijn moeder regelmatig als ze alleen was met één donderdag avonden. Er moet wel iets heel van de kinderen graag zong. Dan kwamen de belangrijks zijn wil dat voor mij belangrijker zijn liedjes als “ Achter in het stille kerkhof” en “ Kleine dan mijn donderdagavond. Nog altijd ben ik blij Jantje was een kleuter” met veel gevoel uit haar met deze uitnodiging. Het heeft mijn leven verrijkt. mond. Prachtig vond ik dat, en al gauw kon ik ze Ik geef de wisselpen door aan Simon Gjaltema mee zingen. Ze zijn altijd in mijn geheugen

14

Postbus 41063, 9701CB Groningen

16

Agenda. HERFSTPROJEKTOR september 2013

Recommend Documents