Verslag van de vergadering van 18 maart 2014 Aanwezige leden milieuraad Katrien Baaten, Maria Borgmans, Jan Dierckx, Joke Flour, Petra Heylen, Piet Jansen, Peter Loyens, Louis Michielsen, Eric Naulaerts, Mieke Olislaegers, Herman Schaerlaekens, Luc Swerts, Frank Van Gorp, Jeannine Wils en Gerd Zonnenberg. Andere aanwezigen Jan Van den Berghe (Strategisch Plan Kempen), Hannes Anaf (schepen voor leefmilieu), Marc Machielsen (milieuambtenaar) en E. Verstraelen (milieuconsulent, verslaggever). Verontschuldigden Boudewijn Bosmans, Christine Brosens, Pieter Coolen, Rik Hendrix, Toon Jacobs, Gie Luyts, Dirk Segers, Marc Smets, Karolien Van De Vliet, Jeannine Van Gorp en Jan Theys (milieupolitie), Afwezigen Hannes Baaten, Mieke Jacobs, Eva Renders, Tine Van der Eycken, Dirk Verboven en Felix Vermeiren. Verslag 1. Bespreking verslagen vorige vergaderingen Er zijn geen opmerkingen op de verslagen van 17 december 2013 en 25 februari 2014. 2. Goedkeuring verslagen De verslagen van de vergaderingen van 17 december 2013 en 25 februari 2014 worden goedgekeurd. 3. Groen in de Stad Jan Van den Berghe van Strategisch Plan Kempen geeft uitleg over het project aan de hand van een powerpointprojectie. Het werd eind 2012 ingediend en goedgekeurd. Het initiële project loopt ondertussen bijna af. Er werden drie wijken in Turnhout onderzocht: Parkwijk, Den Brand en de Jef Buyckxstraat. Er werd gekeken naar zowel openbaar als privaat groen. Belangrijkste resultaten en conclusies van het onderzoek waren: De kwaliteit van de beplantingen is vaak matig tot slecht; Onderhoud is duur; Er zal sowieso veel beplanting moeten vervangen worden de komende jaren; Er bevinden zich veel invasieve soorten in de beplanting; Er is veel stekelige en zelfs gevaarlijke beplating. Met de resultaten werd een denkoefening gemaakt waaraan financiële consequenties werden verbonden. Daarmee zal een nieuw project worden opgestart. Het doel was om na te gaan hoe het beheer kan bijdragen tot meer biodiversiteit en of het beheer goedkoper kan.
1
Uit de denkoefening kwam naar voor dat er minder beplanting moet zijn met meer inheemse soorten als hakhout. Er is nood aan meer gras in twee types: gazon waar nodig en hooiland waar het kan. Er werden voorstellen gedaan voor de drie wijken. De kostprijs werd berekend door de stadsdiensten zelf. Daaruit blijkt dat er in het beheer een besparing van bijna 100.000 EUR kan gerealiseerd worden. Na de omvorming van de beplanting zijn er afnemende kosten in zeven jaar tot een stabiel niveau. Er is dus een aanzienlijke besparing en winst in biodiversiteit. Daartegenover staat dat er eerst nog investeringen moeten gebeuren. De beplanting verwijderen kan 140.000 EUR kosten. In het kader van het project “groen in urbane omgeving” en dan specifiek invasieve exoten, kan dat tot 70% gesubsidieerd worden. En de beplanting moet sowieso vervangen worden. Op iets meer dan een jaar is er al een terugverdieneffect. Zonder subsidie zal het terugverdieneffect pas na 4 jaar zichtbaar zijn. Het projectplan bestaat uit een beleidsplan en de uitvoering van het bestrijdingsplan voor de drie woonwijken. Het beheer van het openbaar plantsoen kan dus veel ecologischer en goedkoper. De besparing loopt op tot meer dan 90.000 EUR per jaar. De investeringskost is totaal 350.600 EUR. Door de subsidie kost het de Stad netto een 115.000 EUR. Op vragen van de leden werden volgende antwoorden gegeven: Er was een participatief proces met burgers maar er was weinig betrokkenheid. Wijkverenigingen mee inzetten om de beplanting te verwijderen is moeilijk omdat er net voor de invasieve soorten specifieke kennis nodig is om deze te verwijderen zodat ze niet meer terug komen. Bij de keuze van de boomsoorten is wel gekeken naar soorten die weinig allergie veroorzaken maar dit is niet gebeurd voor de grassen. Dit zal nog worden meegenomen naar het project. Bij privégroen is de ervaring dat er weinig bereidheid is om het straatbeeld te volgen. Kan in dit kader onwettige verharding van voortuinen worden aangepakt? De kans dat soorten uit privétuinen zich terug vestigen op het openbaar domein is miniem omdat het schrale graslanden betreft waar de zaden weinig kans maken. Hetzelfde geldt voor de invasieve soorten. Die blijven beheersbaar. De spoorweg achter de Jef Buyckxstraat zal in dat kader zeker worden bekeken. Mantelzoomvegetaties aanleggen is duurder en het natuurrendement ervan is te beperkt. Louis Michielsen stelt voor om aan het college te adviseren dat de milieuraad het project apprecieert maar dat tegelijkertijd aandacht wordt gevraagd voor de onwettig verharde voortuinen en dat participatie moet worden benadrukt. 4. Advies diftar Marc Machielsen overloopt zeer kort de toelichting die door IOK Afvalbeheer werd gegeven op 25 februari ll. aan de hand van een presentatie (wordt bij het verslag gevoegd). Daarna volgt een uiteenzetting over de principiële beslissingen die het college al nam aangaande: 1. de bevoegdheidsoverdracht van het inzamelen en verwerken van restafval en gft door middel van een elektronische diftar; 2. het belastingreglement ophalen en verwerken van restafval en gft in het elektronisch diftarsysteem; 3. het toelagereglement inzake afvalophaling restafval en gft in het elektronisch diftarsysteem. Deze punten staan geagendeerd voor de gemeenteraad op 31 maart 2014. Volgende verduidelijkingen worden nog gegeven bij de presentatie: Herentals komt terug van het vrij hoge tarief van 0,33 EUR/kg restafval omdat blijkt dat er teveel wordt gesluikstort. Door het vast recht van een gft-container op 18 i.p.v. 12 EUR te zetten wordt thuiscomposteren gestimuleerd. 2
Met de voorgestelde tarieven kan een dekkingsgraad van 70% van de kosten voor afvalverwijdering van restafval en gft worden bekomen. Als de kosten van alle afvalstoffen worden meegerekend zal dit ongeveer 65% zijn. Bij diefstal van een container zal IOK Afvalbeheer zorgen dat de chip gedeactiveerd wordt zodat de container niet meer gebruikt kan worden. Er zijn meer administratiekosten aan het systeem maar daar staat de milieuwinst tegenover. Op termijn zullen de vaste kosten in heel de Kempen dalen door schaalvergroting. IOK Afvalbeheer heeft het tarief voor verwerking van restafval en gft bevroren voor de duurtijd van de legislatuur. IOK Afvalbeheer krijgt omzeggens alles in handen van de afvalverwerking in Turnhout zodat een monopolie dreigt. In de raad van bestuur zetelen evenwel gemeentelijke mandatarissen die de kosten mee bewaken. In de privésector zijn er weinig of geen bedrijven die het totaalpakket kunnen aanbieden. Ophaling van containers in straten met smalle stoepen is een bestaand probleem. Het zal ook nog voortduren totdat er tot herinrichting van die straten wordt overgegaan. De lediging van containers verloopt zeker trager bij een weegsysteem, maar daar staat tegenover dat uit ervaring in andere gemeenten blijkt dat er maar de helft of minder van alle restafvalcontainers wordt aangeboden op de dag van lediging zodat daar dan weer tijdswinst in zit. De dienst gelijke kansen heeft voorstellen voor de toelage gedaan. Er werd niet gekozen voor de RVV-statuten (vroegere OMNIO) om de armoedeval niet in de hand te werken. Betaling in schijven van de provisie is mogelijk en zal met het OCMW kunnen bekeken worden. Een deel van de besparingsoefening van de Stad Turnhout werd gezocht in extra inkomsten. Door de invoering van diftar wordt naast meer inkomsten ook een milieuwinst geboekt. De kosten per gezin voor de ophaling van restafval en gft zouden gemiddeld stijgen van 70 à 75 EUR naar 115 à 120 EUR. Daardoor kan de dekkingsgraad van de kosten stijgen van 30 naar 70%. De communicatie zal al starten na de beslissing van de gemeenteraad zodat burgers hun vuilzakken en gft-bandjes op kunnen werken tegen het eind van het jaar. In de communicatie zal verduidelijkt worden dat het vast recht niet alleen voor diftar dient, maar ook voor andere diensten van afvalinzameling zoals de toegang tot het containerpark. In de communicatie is het ook beter te spreken over “de gebruiker betaalt” i.p.v. “de vervuiler betaalt”. De weegsystemen van de vrachtwagens worden geijkt op regelmatige basis. Bewijs daarvan kan worden nagevraagd bij IOK Afvalbeheer. Stad Turnhout heeft weinig of geen impact op het bedrijfsafval. De bedrijven betalen via de privé de volledige afvalkost. In de toekomst zullen er nieuwe ontwikkelingen komen waarbij ondergrondse systemen mogelijk zijn voor afvalinzameling. Zeker bij nieuwe projecten wordt dit al mee bekeken. Ook De Ark is vragende partij voor bv. de blokken aan de Parkring. Tijdens de presentatie is er een discussie over de milieuwinst en de voorgestelde tarieven. Sommige leden zijn voor invoering van diftar en andere eerder tegen. Er wordt beslist dat de stemgerechtigde leden hun visie op het geheel mogen verwoorden en dan aangeven of ze pro of contra zijn voor de invoering van elektronische diftar. Volgende argumenten worden daarbij nog aangehaald door de leden: Mensen die op de rand van de armoede zitten zullen het zeer moeilijk hebben om de rekening te betalen. De algemene belasting van de Stad Turnhout stijgt bijkomend van 40 naar 60 EUR per gezin. De hoeveelheid restafval in de buurgemeenten overtuigen niet om diftar in te voeren. Slechts een klein percentage van al het afval is huishoudelijk, de rest is bedrijfsafval. De milieuwinst wordt door sommigen betwist, maar voor anderen zijn ze wel duidelijk. Voor kinderen een toelage geven is niet nodig omdat er alternatieven bestaan voor de extra afvalproductie. De vaste kosten liggen te hoog in vergelijking met de variabele kosten. 3
Streefdoel moet zijn om in de toekomst te evolueren naar een andere verhouding variabele kost/vast recht waarbij de variabele kost hoger komt te liggen en het vast recht lager. De sensibilisatie moet goed doordacht en tijdig gebeuren. Uit de rondvraag bij de stemgerechtigde leden blijkt dat er 8 pro’s, 5 contra’s en 2 onthoudingen zijn om een positief advies te geven vanuit de milieuraad. Louis Michielsen zal met de uitslag van deze stemming een positief advies formuleren waarbij minstens de bemerkingen over financiën, sensibilisatie en verhouding vast recht/variabele kost zullen worden opgenomen. 5. Zelfevaluatie 2013 Louis Michielsen heeft een ontwerp-tekst opgesteld. Hij leest deze voor. De leden zijn akkoord met het ontwerp. Volgende tekst wordt bijgevolg aanvaard als zelfevaluatie: De milieuraad werd nieuw samengesteld. Er waren gemiddeld 24 aanwezigen per vergadering. Een aanwezigheidsgraad van 70% is zeker positief. Het dagelijks bestuur kwam minstens 1 maal tussen twee milieuraden samen. Er werd een werkgroepje “milieuprijs” opgericht. Het doel is om bepaalde punten in vakgroepjes beter uit te diepen en hapklaar te maken voor de grote vergadering. De discussies verlopen open, in hartelijke sfeer en iedereen krijgt voldoende gelegenheid om aan bod te komen. Er wordt gestreefd naar consensus in de uitgebrachte adviezen om zo meer slagkracht te hebben bij het lokale stadsbestuur. Nu de samenwerkingsovereenkomst met het Vlaamse Gewest beëindigd is moet de Milieuraad zijn nieuwe weg nog zoeken. Er zijn reeds enkele spontane adviezen gegeven. De volgende jaren zal de Milieuraad een nieuwe plaats moeten veroveren in de beleidsondersteuning m.b.t. klimaat en biodiversiteit. De ondertekening door onze Stad van het Burgemeesterconvenant geeft zeker opportuniteiten. Het voorbije jaar is ook regelmatig opgemerkt dat de Milieuraad een meer proactieve functie moet opnemen. De raad zal daarom zeker moeten kijken hoe er beter en efficiënter met de Turnhoutse bevolking kan gecommuniceerd worden. Het eerste jaar van de nieuwe legislatuur werd sterk bepaald door het opmaken van een strategisch plan. De Milieuraad heeft dan ook hieraan de meeste tijd besteed. Het heeft geresulteerd in een uitvoerig gemotiveerd advies aan het bestuur. Het voorbije jaar heeft ons geleerd om de volgende jaren Meer spontane beleidsondersteunende adviezen te geven De communicatie met de bevolking te verbeteren en de milieuraad meer zichtbaar te maken Een prominente rol te spelen in de uitvoering van de Burgemeesterconvenant Actiever klimaat en biodiversiteit in onze Stad promoten 6. Jaarverslag 2013 milieuraad De zelfevaluatie maakt deel uit van het jaarverslag van de milieuraad. Dat wordt als bijlage bij het verslag gevoegd. Het volledige jaarverslag maakt op zijn beurt weer deel uit van het volgende agendapunt: het milieujaarprogramma 2014 (rapportage 2013). 7. Advies milieujaarprogramma 2014 Het betreft hier het milieujaarprogramma 2014 (MJP 2104) wat in feite een rapportage is over wat er in 2013 werd uitgevoerd op milieuvlak. De tekst werd vooraf aan de leden bezorgd. 4
Volgende vragen en opmerkingen worden daarbij nog gegeven: Aangaande milieuklachten wordt onderscheid gemaakt tussen meldingen en overlast op het openbaar domein en echte milieuklachten over vermoedelijke overtredingen van hinderlijke inrichtingen. Deze laatste worden door de milieupolitie onderzocht en ook ingegeven in het MKROS van de overheid. De milieubarometer bevat 17 indicatoren. Er worden er echter maar 16 opgesomd. Dat dient aangepast. Er wordt ook gevraagd naar een overzicht van de evolutie van de indicatoren de laatste 5 jaar. Ze zijn wel jaarlijks beschikbaar maar een overzicht werd nog niet gemaakt. Dit zal op een volgende vergadering worden toegelicht. De paragraaf over de ecoleningen dient verduidelijkt te worden voor de modale lezer. Marc Machielsen meldt dat dit het laatste jaar van rapportage was. De Samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse overheid stopt. Er zal op een andere manier gerapporteerd moeten worden in de toekomst, zowel voor het stadsbestuur als naar de milieuraad toe. Dit zal nog verder intern bekeken worden. Joke Flour zegt dat men in Oud-Turnhout jaarlijks een samenvatting van het MJP maakt om de leesbaarheid te bevorderen. De milieuraad geeft gunstig advies over het MJP 2014 mits de gemaakte opmerkingen worden verwerkt. 8. Herziening milieuprijs Er is een werkgroep opgestart waarin voorlopig zetelen: Jan Dierckx, Petra Heylen, Louis Michielsen en Mieke Olislaegers. Ze kwamen bijeen op 10 februari. Jan Dierckx licht toe wat er uit de vergadering naar voor kwam. Op de vraag of de milieuraad de intentie heeft de milieuprijs nieuw leven te willen inblazen wordt positief gereageerd. De milieuprijs is in feite een kunstwerk van Paul Van Hees dat als wisseltrofee wordt uitgereikt, aangevuld met een oorkonde, een foto van het beeld en “iets” in natura. Het kunstwerk moet wel een kleine herstelling ondergaan. Daarover werd al contact genomen met Paul Van Hees. Er is uit het verleden een reglement en een huishoudelijk reglement aanwezig. Beide moeten worden herzien. Het is niet de bedoeling dat er kandidaturen afgewacht worden maar dat de leden zelf projecten mogen nomineren. Deze worden verzameld op de milieudienst. Er zullen nog een aantal vragen moeten beantwoord worden maar de werkgroep zal verdere stappen ondernemen om de milieuprijs op te starten. Op de volgende vergadering zal verslag worden uitgebracht. Louis Michielsen doet nog een oproep tot de leden om ook aan te sluiten bij de werkgroep. 9. Varia a. Liggende punten – uitstap De intentie is dat de milieuraad op zaterdag 26 april een uitstap maakt naar Leuven waar we worden ontvangen door Leuven Klimaatneutraal 2030 met een toelichting en een stadswandeling. 's Namiddags bezoeken we een natuurgebied of een project rond biodiversiteit: dat krijgen we nog meegedeeld. De opleiding voor milieuraadsleden begin dit jaar stond ook open voor de leden van de milieuraden van de drie andere gemeenten van de stadsregio. Dat was een positieve ervaring. Louis Michielsen 5
heeft daarom het aanbod ook doorgestuurd naar de milieuambtenaren van de andere gemeenten van de stadsregio om te zien of daar interesse is om aan te sluiten bij de uitstap (tegen betaling van een vergoeding). Bedoeling is om te carpoolen, een bus in te leggen of het openbaar vervoer te gebruiken, maar dan wel de bus want de trein heeft moeilijke aansluitingen. Het zal moeten bekeken worden in het kader van het aangeboden programma. Binnenkort volgt meer informatie daarover. b. Financiële situatie Erik Verstraelen deelt mee dat er op de zichtrekening van de milieuraad 3.257,24 EUR staat en op de spaarrekening 3.110,42 EUR. Vanaf dit jaar valt de toelage van de Stad Turnhout wel terug van 1.240 naar 500 EUR per jaar. c. Datum volgende reguliere vergaderingen: 4 juni, 11 september en 9 december 2014. 10. Rondvraag Jan Dierckx is verwonderd dat er maar weinig compostvaten en –bakken zijn verkocht vorig jaar. Erik Verstraelen antwoordt dat er stilaan een verzadiging optreedt. Mensen die in het verleden al composteerden kopen niet jaarlijks nieuwe bakken. Doordat er toch nog 133 werden verkocht kan geconcludeerd worden dat er nog steeds meer en meer wordt gecomposteerd. Mogelijk zal dat in 2015 een boost krijgen als diftar wordt ingevoerd. Herman Schaerlaekens meldt dat hij recent aan de dierenwei in het stadspark was en dat de situatie daar te wensen over liet. De vuilbakken puilden uit, er lag afval in de grachten en bij de dieren lag veel te veel eten (brood). Marc Machielsen zegt dat hij dit zal doorgeven aan de groendienst. Betreffende het eten gooien moet het sociale aspect worden afgewogen. Kinderen voederen de dieren graag. Moet dit worden stop gezet of ingeperkt? Herman Schaerlaekens vraagt of er in Turnhout problemen zijn met diefstal van papier en karton dat voor ophaling wordt buiten gezet. Marc Machielsen antwoordt dat dit hier nog niet het geval is zoals in andere gemeenten. Het gebeurt wel met textiel bij de inzameling huis-aan-huis. Wat er buiten staat wordt door andere dan de officiële inzamelaars reeds weggenomen de avond voor de ophaling. Door sociale controle kon de politie al wel iemand vatten die daarmee bezig was. Joke Flour vraagt of er in Turnhout een cursus klimaat kan doorgaan waar de milieuraad mee promotie voor kan voeren. Dit kan volgens Louis Michielsen.
Erik Verstraelen Milieuconsulent verslaggever
6
