Afdeling Diëtetiek
Vezelrijke voeding Telefoonnummer: 0344 674285 De arts heeft een vezelrijke voeding geadviseerd in verband met obstipatie of andere darmklachten. Van belang voor een goede darmfunctie zijn: 1. voldoende voedingsvezels 2. voldoende vocht 3. goede leefregels. Soms zijn tijdelijk geneesmiddelen nodig als ondersteuning.
Vezelrijke voedingsmiddelen Voedingsvezels komen voor in voedingsmiddelen van plantaardige herkomst. Met name de volkoren varianten van deze voedingsmiddelen bevatten veel vezels. Vezels zorgen ervoor dat de darmen beter kunnen werken en de ontlasting zacht blijft. Het is dan ook goed om van deze voedings- middelen meer te gaan gebruiken en ze te verdelen over de dag (te beginnen met een goed ontbijt). De eerste week kunnen de extra vezels rommelingen in de buik, een opgezette buik of winden veroorzaken. Dit effect verdwijnt meestal na de eerste week. Volkorenbrood, bruinbrood, roggebrood, krenten- en rozijnenbrood, volkoren knäckebröd, mueslibrood. Grove graanproducten zoals grove havermout, griesmeel, gort, grutten, muesli. Zilvervliesrijst, gierst, volkoren macaroni of volkoren spaghetti. Bruine en witte bonen, kapucijners, linzen, kikkererwten, kievitsbonen enz. Het is goed om één keer per week een peulvruchtenschotel, menggerecht of peulvruchtensoep op het menu te zetten. Eet veel groente, dat wil zeggen drie à vier groentenlepels. Als extra kan rauwkost gegeten worden, ook bij de broodmaaltijd. Een aantal groenten soorten, zoals uien, prei en koolsoorten, geven wat extra gasvorming. Dit kan de stoelgang bevorderen. 102360 16112015
Eet minimaal drie aardappelen per dag. Eet fruit bij voorkeur met schil, minimaal twee stuks per dag. Vruchtensappen bevatten vrijwel geen vezels, met uitzondering van Stimulance. Dit is een vruchtensap met een vezel mix. Rozijnen, gedroogde zuidvruchtenmix, gedroogde abrikozen, studentenhaver, volkorenbiscuits (Evergreens, Sultana), noten, pinda’s. Sesamzaad, lijnzaad.
Opmerking Sommige gasvormende voedingsmiddelen, zoals uien, prei, peulvruchten en koolzuurhoudende dranken, kunnen klachten geven.
Vocht Zorg voor voldoende drinken, dit is minimaal 1,5 tot 2 liter, ofwel 14 bekers per dag. Het komt erop neer dat u bij iedere maaltijd 2 bekers moet drinken, tussendoor 3 maal daags 2 bekers en nog eens 2 bekers extra (bijvoorbeeld water op nuchtere maag).
Leefregels 1. Regelmatig eten, geen maaltijden overslaan, vooral het ontbijt niet. 2. Rustig eten, goed kauwen. 3. Op tijd naar het toilet gaan, als het kan op regelmatige tijden, bij voorkeur na het ontbijt en/of na de warme maaltijd. Ophouden en uitstellen van ontlasting kan al obstipatie veroorzaken. 4. Voldoende lichaamsbeweging (indien mogelijk).
Houdingsadviezen U gaat ontspannen op het toilet zitten en kantelt uw bekken iets naar achteren; de rug wordt wat boller en u voelt hoe u iets in de toiletbril zakt. U mag zacht persen om de ontlasting reflex in gang te zetten terwijl u uitademt, maar het verdere transport van de ontlasting hoort vanzelf plaats te vinden. De ontlasting reflex wordt geactiveerd door eten. Probeer het ontlasten dan ook kort na de maaltijd of bij aandrang. Als het niet lukt later weer proberen, niet te lang blijven zitten. 2
Vezelgetallen Om u te helpen vindt u hieronder hoeveel grammen voedingsvezel verschillende voedingsmiddelen bevatten. Bij een vezel verrijkte voeding is het goed te streven naar 30 à 40 gram voedingsvezel per dag. Broodsoorten 1 snee volkorenbrood 1 snee bruinbrood 1 snee wittebrood 1 snee rozijnenbrood 1 snee donker roggebrood 1 snee licht roggebrood 1 beschuit 1 volkorenbeschuit 1 snee knäckebröd 1 volkoren knäckebröd 1 plak ontbijtkoek 1 rijstwafel 1 krentenbol Ontbijtproducten 6 eetlepels cornflakes 3 eetlepels muesli 1 bord Brintapap 1 bord havermout 1 bord rijstepap 1 bord volkorenpap Aardappelen en vervangers 1 aardappel 1 lepel witte rijst 1 lepel zilvervliesrijst 1 lepel macaroni 1 lepel volkorenmacaroni
2 2 1 1 3 2 0 1 1 2 1 0 2
1 2 2 2 1 4
2 0 1 0 2
Groenten 1 lepel gekookte groente 1 schaaltje rauwkost 1 lepel peulvruchten Fruit 1 appel 1 banaan 1 sinaasappel 1 schaaltje gedroogde zuidvruchten (pruimen, abrikozen, tuttifrutti), geweekt (50 g) 20 g vijgen, gedroogd 1 lepel rozijnen/krenten 1 glas vruchtensap
1 1 4
3 1 2
7 2 1 0
Diversen 1 eetlepel noten 2 1 volkorenbiscuit 1 1 eetlepel studentenhaver 2 pindakaas voor 1 snee 1 1 grote muesli/volkorenkoek 3 appelstroop 1 1 plak kokosbrood 2
3
Maak gebruik van de vezelgehaltes uit de tabel en houdt eens bij wat u gegeten heeft: Mijn dagmenu is:
Dag 1 Ontbijt:
Tussendoortje ’s ochtends:
Lunch:
Tussendoortje ’s middags:
Warme maaltijd:
Tussendoortje ’s avonds:
Totaal vezels:
Dag 2 Ontbijt:
Tussendoortje ’s ochtends:
Lunch:
Tussendoortje ’s middags:
Warme maaltijd:
Tussendoortje ’s avonds:
Totaal vezels:
Heeft u nog vragen Meer informatie vindt u in de brochure ‘Vezelrijke voeding’, die u kunt bestellen bij het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl of (070) 306 88 88. Bij onvoldoende effect na 4 weken of als u vragen heeft, kunt u aan uw arts een verwijzing naar een diëtist vragen.
4
Voorbeeld van een dagmenu 1 of 2 glazen water (voor het ontbijt) 2 sneden volkorenbrood met halvarine en beleg of 1 bord pap met 1 eetlepel tarwezemelen minimaal 2 bekers drinken plak volkorenontbijtkoek 2 bekers drinken 3 sneden volkorenbrood en/of roggebrood met halvarine en beleg schaaltje rauwkost 2 bekers drinken 2 volkorenbiscuitjes vers fruit (met schil) 2 bekers drinken 3 à 4 opscheplepels groente rauwkost 2 aardappelen of vervanging vlees nagerecht, eventueel met fruit of muesli 1 glas water of andere drank muesli- of volkorenkoek vers fruit of 2 handjes noten 3 bekers drinken 1 beker water (bijvoorbeeld bij het tanden poetsen) Deze voeding bevat ongeveer 30 gram voedingsvezels en ruim 2 liter vocht.
5
Ruimte voor aantekeningen
6
7
Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan 1 4002 WP Tiel Postbus 6024 4000 HA Tiel Tel. (0344) 67 49 11 Fax (0344) 67 44 19 Internetsite: www.zrt.nl
