Adviezen voor het voeden van baby’s met een schisis
Baby’s met schisis kunnen problemen hebben met de voeding. De aandoening kan het zuigen en slikken beïnvloeden. In deze folder staan adviezen om u met het voeden van uw baby te helpen. De verpleegkundig schisisconsulent en de logopedist kunnen u verder informeren.
Borst- en flesvoeding Lipspleet, lip- en kaakspleet
Wanneer uw baby een lipspleet of een lip- en kaakspleet heeft, is borstvoeding goed mogelijk. Een voordeel van borstvoeding is dat het krachtige zuigen de ontwikkeling van de mondspieren bevordert. Geeft u de voorkeur aan flesvoeding (met afgekolfde borstvoeding of kunstvoeding) dan kunt u starten met een gewone speen met een brede basis. Deze maakt de lipsluiting rondom de speen makkelijker.
Speen met brede basis
Gehemeltespleet
Wanneer uw baby een gehemeltespleet heeft, zal borstvoeding niet altijd mogelijk zijn. Een baby met een opening in het gehemelte heeft moeite met krachtig zuigen. Voor het zuigen is het noodzakelijk dat een vacuüm in de mond tot stand wordt gebracht. Door de spleet in het gehemelte is er een de open verbinding tussen neus- en mondholte. Hierdoor kan er geen vacuüm (onderdruk) ontstaan. Als u graag borstvoeding wilt geven, zal dit worden aangemoedigd en krijgt u hierover adviezen. Een andere mogelijkheid is om afgekolfde borstvoeding met de fles te geven.
1
In de meeste gevallen wordt geadviseerd om baby’s met een gehemeltespleet die geen borstvoeding krijgen te voeden met de Special Needs Feeder© (SNF©; voorheen bekend als Haberman). Een SNF© bestaat uit een fles met een speciale speen en een ventiel tussen de fles en de speen die het mogelijk maakt de melktoevoer te reguleren. Als uw baby niet zuigt, komt er geen melk uit de speen, zodat uw baby zich minder snel verslikt. Bij een onvoldoende vacuüm kan door knijpen in de speen voorzichtig worden meegeholpen, maar alleen als uw baby een zuigbeweging maakt. Op die manier leert het baby dat door te zuigen voeding krijgt. De SNF© is onder andere verkrijgbaar bij de apotheek, thuiszorgwinkel en via internet.
Special Needs Feeder ® (SNF)
Special Needs Feeder ©(SNF)
Bij het voeden is het wenselijk om uw baby iets rechtop te houden. Zo is de kans op verslikken en het teruggeven van melk door de neus het kleinst. Als uw baby veel lucht binnen krijgt tijdens het drinken is het belangrijk om regelmatig een pauze in te lassen voor een boertje.
2
Wanneer uw baby behoefte heeft aan een fopspeen, kunt u het beste direct een wat grotere fopspeen geven, die bedoeld is voor de leeftijd van drie tot zes maanden. Een fopspeen stimuleert het gebruik van de mondspieren en voorkomt dat de baby op zijn of haar duim of vingers gaat zuigen. Gebruik de speen echter niet langer dan twee jaar. Dit in verband met het beïnvloeden van de stand van de tanden en het eventuele effect op het spraakvermogen.
Houding rechtop
Lepelvoeding
Vanaf de leeftijd van vier à zes maanden kunt u beginnen met lepelvoeding. Bij baby’s met schisis die problemen hebben met het drinken uit de fles, kan eventueel al eerder borst- of zuigelingenvoeding met de lepel worden gegeven. Gebruik hierbij een zo recht mogelijke ondiepe kunststof lepel en laat uw baby actief afhappen.
Kleine platte lepel
3
Baby’s met schisis geven af en toe voeding terug door de neus, omdat de monden neusholte niet van elkaar zijn afgesloten. Dit is misschien niet een prettig gezicht, maar het kan op zich geen kwaad. Het helpt om af en toe een paar slokjes water te geven.
Kauwen
Vanaf zeven à acht maanden kan worden gestart met het aanbieden van vast en kauwbaar voedsel. De kokhalsreflex verplaatst zich dan van halverwege het gehemelte naar achteren toe. Door het zelf in de mond stoppen van de eigen handjes en speelgoed verandert ook de gevoeligheid in het mondgebied. Na een periode waarin uw baby op het vaste voedsel vooral sabbelt ontstaan er langzaam meer tongbewegingen naar links en rechts in de mond. Hierdoor komt het voedsel tussen de kaken terecht en kan uw baby meer gaan kauwen. Het kauwen stimuleren kan door kleine stukjes harde en smeltbare substanties aan de zijkant in de wang tussen de kauwvlakken aan te bieden. Bijvoorbeeld cracottes, stukjes soepstengel, geroosterd brood, liga, etcetera.
Drinken uit een beker
Vanaf de leeftijd van acht tot tien maanden kan een baby enkele slokjes uit een beker drinken. Bij baby’s met schisis die zuigproblemen hebben, kan al eerder worden geprobeerd om uit een beker te drinken. Een oefenbeker met neusuitsparing kan hierbij helpen. Deze oefenbeker maakt het makkelijker om de lippen rond de rand van de beker te sluiten. De neusuitsparing geeft zicht op de hoeveelheid die per keer wordt gegeven.
Beker met neusuitsparing
4
In het begin kan worden geoefend met dikvloeibare substanties (zoals yoghurt- of honingdikte). Hierdoor krijgt uw baby iets meer de tijd voordat hij of zij moet slikken. Drinken met een rietje en drinken uit de zogenoemde anti-lek-beker kunnen voor baby’s met schisis moeilijker zijn, omdat zij vaak niet krachtig kunnen zuigen of een vacuüm kunnen creëren in de mond. Een kort (afgeknipt) rietje vraagt minder zuigkracht en is makkelijker om mee te starten. Daarnaast kan een tuitbeker met een zachte tuit zonder anti-lek-systeem worden gebruikt. De voeding zal in het begin regelmatig wat meer tijd vragen dan bij een baby zonder schisis. Geduld en een ontspannen houding geven vaak het beste resultaat. Houdt u hierbij een normale voedingsduur aan van 20 à 30 minuten, forceer niet en schakel hulp in bij problemen, vragen en twijfels!
Te raadplegen adressen, websites en literatuur Schisisteam UMC St Radboud telefoonnummer: 024 - 361 69 19 www.prelogopedie.nl www.borstvoeding.nl How to use the Special Needs Feeder http://www.youtube.com/watch?v=uJ_iUcRHFE
5
05-2016-2903
Adres Radboudumc Amalia kinderziekenhuis Gebouw Tandheelkunde Philips van Leydenlaan 25 6525 EX Nijmegen Schisisteam, route 333 Postadres Radboudumc 333 Schisisteam Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact Telefoonnummer secretariaat Schisisteam: 024 - 361 69 19, bereikbaar van maandag - donderdag van 09.00 tot 11.00 uur
Radbouduniversitair universitairmedisch medischcentrum centrum Radboud
