Adviezen verzorging Colostoma
De dagelijkse verzorging van het colostoma
• • •
•
• •
Voor het verzorgen van uw stoma, zie de folder: ‘Stappenplan verzorging colostoma’. Hoe vaak u uw stoma moet verzorgen is onder andere afhankelijk van het stomamateriaal dat u gebruikt. De stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling zal dit met u bespreken voordat u naar huis gaat. Bekijk nadat u de huidplak hebt verwijderd de achterkant ervan. Het ‘aangetast’ zijn van de huidplak geeft namelijk belangrijke informatie of u tijdig de huidplak verschoond hebt. De plak rondom de stoma is altijd wat verkleurd. De plak mag echter niet geheel aangetast (doorzichtig) zijn. Dan beschermt de huidplak namelijk de huid rondom uw stoma niet meer. Als de huidplak wel aangetast is, moet de huidplak eerder verschoond worden. Dit is vooral eerder het geval bij extreem warm weer, bij huid- en plakproblemen. Ook is het belangrijk om de huid rondom de stoma te inspecteren op roodheid of ontvelde plekjes. Zie hiervoor ook ‘Redenen om contact op te nemen met uw stomaverpleegkundige’. Scheer eventuele haren rondom de stoma, deze beïnvloeden ook de plakkracht. Gebruik geen ontharingscrème. Dit kan huidirritaties veroorzaken. Mijd daarom ook zoveel mogelijk het gebruik van douche crème of badolie. Het is echter belangrijk niet vaker dan één keer per week de haartjes te scheren. Probeer het ontstaan van wondjes als gevolg van scheren zoveel mogelijk voorkomen. Het scheren gaat mogelijk beter als u voor het scheren hydrocolloid poeder, zoals bijvoorbeeld orahesive poeder / talk poeder op de huid strooit. Na het scheren kan de overgebleven poeder met water weggewassen worden. Overleg evt. met stomaverpleegkundige. Wen uzelf aan om het stomazakje te vervangen als het ongeveer voor 1/3 gevuld is. Bij de meeste stomazakjes is de achterkant van zacht materiaal. Dit voorkomt transpiratie en irritatie van het zakje tegen de huid. Als er geen zachte achterkant aan het zakje zit of u vindt het teveel transpireren, dan kunt u hiervoor ook een stoffen hoesje bestellen. Deze hoesjes worden niet door de zorgverzekeraar vergoed, maar worden door sommige medisch speciaalzaken als serviceproduct geleverd.
1
Materiaal
• • • •
Voordat u naar huis gaat wordt op de verpleegafdeling de eerste bestelling van materiaal gedaan, zodat u materiaal thuis heeft. De verpleegkundige zal uitleg geven over het bestellen. U kunt dan de volgende bestelling zelf doen. Zorg ervoor dat u altijd voldoende materiaal in huis hebt. Bestel tijdig, zeker met feestdagen. Als u van huis gaat, neem dan altijd stomamateriaal mee, zodat u nooit voor verrassingen komt te staan. U kunt douchen of baden met en zonder stoma materiaal. Het is wel belangrijk indien u gedoucht heeft zonder materiaal, even te wachten met het aanbrengen van het materiaal tot dat uw huid niet meer vochtig is van het douchen. Mogelijk produceert tijdens het douchen het stoma.. In de doos van de colostoma zakjes zitten vaak ‘stickertjes/ plakkertjes ‘ deze zijn om de filters van het zakje af te plakken tegen bescherming van vocht, bijvoorbeeld bij douchen en baden. Ook kunt u deze stickertjes gebruiken om het vacuüm trekken van het zakje te voorkomen.
•
Voeding en vocht
• • •
Zorg dat u voldoende drinkt, vooral bij warm weer, sporten en bij koorts (ongeveer anderhalf tot twee liter per dag). Sommige voedingsmiddelen, zoals uien, prei en bruine bonen, kunnen zorgen voor meer ‘gas’ productie in de darmen. Dit wil niet zeggen dat u ze niet mag gebruiken! Gewichtstoename en -afname kunnen problemen opleveren voor het colostoma en voor de hechting van het stomamateriaal. Probeer daarom uw gewicht stabiel te houden.
Tips voor als u op vakantie bent
•
Draag als u in het buitenland op vakantie gaat een medisch paspoort bij u waarin het soort stoma, het merk en bestelnummer van uw stomamateriaal staat beschreven. Dit paspoort “ Hulpmiddelenpaspoot “ kunt u bij Uw medisch speciaalzaak aanvragen, het is tevens een woordenboekje met stoma trefwoorden in een aantal vreemde talen.
2
•
• •
Tevens is er een folder Stoma en Reizen via de Nederlandse Stomavereniging verkrijgbaar . Reist u per vliegtuig dan kunt u het opvangmateriaal verdelen over de handbagage en de koffer. Neem altijd de dubbele hoeveelheid aan materiaal mee, zo heeft u ook bij verlies van de koffers of handbagage altijd stomamateriaal tot uw beschikking. Ook kunt u bij de vliegmaatschappij een verzoek indienen voor extra bagage. Uw stomaverpleegkundige kan hiervoor een brief opstellen. Deze brief kunt u overhandigen bij een paspoortcontrole of douane. Wij raden u aan deze brief aan te vragen. Neem voor de zekerheid iets mee om het matras te beschermen. Neem voor de zekerheid ileostomazakjes mee, mocht u klachten van diarree krijgen.
Ontlasting productie
De hoeveelheid ontlasting per 24 uur is verschillend per persoon, gemiddeld moet een colo stomadrager het zakje 2 a 3 keer per dag verwisselen. Als er sprake is van dunnere ontlasting zal ook het aantal verwisselen of legen toenemen. Het kan zijn dat het Colostoma ook in de nacht ontlasting produceert. Als u nog een endeldarm heeft, kunt aandranggevoel hebben. Het is belangrijk dat u dan op het toilet gaat zitten. Het kan zijn dat u wat slijm poept, dat vaak grijs/ groen van kleur is en een sterke geur heeft.
Samenstelling, kleur en geur
• • • •
Ontlasting uit een dikke darm hoort zacht te zijn Bij weinig drinken : zal de ontlasting harder worden en meer moeite hebben om uit het stoma te komen, hierdoor kunt u buikkrampen krijgen. Bij een voedselvergiftiging of een buikgriep zal er in de meeste gevallen diarree optreden, belangrijk is dan dat je probeert voldoende te blijven drinken. Door voldoende fijne vezels te eten en daarbij goed te drinken (minimaal 1.5 a 2 liter) kan dit de consistentie van de ontlasting gunstig beïnvloeden.
3
Redenen om contact op te nemen met uw stomaverpleegkundige en/of chirurg
• • • • • • • •
Een plotselinge verandering in de grootte, lengte of kleur van het colostoma. Een plotselinge verandering in de hoeveelheid ontlasting die niet verklaard kan worden. Pijn of krampen voordat de ontlasting uit de stoma komt. Lekkage van het opvangmateriaal. Huidproblemen. Bloedverlies bij de ontlasting of uit het stoma. Psychische en/of sociale problemen. Vragen op het gebied van werkhervatting, sport, seksualiteit enzovoort.
Bereikbaarheid consulenten stomazorg
De stomacoach van de verpleegafdeling zal u bellen 1 week na ontslag. De eerste poliklinische controle zal in de regel na twee weken plaatsvinden. U kunt een afspraak maken voor een consult in het spreekuur, ook kunt u vragen of de stomaverpleegkundige telefonisch contact met u wil opnemen voor beide te bereiken op telefoonnummer: 024 - 361 38 08, bereikbaar op werkdagen tussen 08.15 en 17.00 uur. Buiten kantoortijden: als u een dringende vraag heeft die niet kan wachten tot de eerstvolgende werkdag, tot en met de 3de dag na ontslag, kunt u via de verpleegafdeling contact zoeken met de verpleegkundige, telefoonnummer 024 - 361 34 38. Vanaf de 4de dag na ontslag kan u contact opnemen met huisarts en huisartsenpost.
Tot slot
Heeft u vragen, stel ze gerust! Samen met de stoma verpleegkundige en/of arts kunnen uw problemen besproken worden en mogelijk kan er een oplossing gevonden worden.
4
07-2014-7368
Adres Polikliniek Heelkunde Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10 6525 GA Nijmegen Volgroute 725, poliplein C0 Contact 024 - 361 38 08 De polikliniek is telefonisch bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.15 - 17.00 uur Verpleegafdeling Heelkunde: 024 - 361 34 38
Radboud universitair medisch centrum
