ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8873

F / 120206

ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8873 Voedingssupplement Vitamine B12 1000µg – firma Solgar vitamins Holland In this science-policy advisory report the Superior Health Council of Belgium provides an expert opinion on the safety of placing this dietary supplement (vitamin B12) on the market for the general healthy population. 4 december 2013

1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING De firma Solgar vitamins Holland heeft bij het Directoraat-generaal Plant, Dier en Voeding (DG4) een notificatiedossier ingediend voor het in de handel brengen van een voedingssupplement. Omwille van het hoge gehalte aan vitamine B12 (1000 µg, cyanocobalamine) heeft DG4 het advies gevraagd van de Hoge Gezondheidsraad (HGR). De evaluatie van dit "voedingssupplement"-dossier werd aan de permanente werkgroep VGVV (Voeding en Gezondheid, Voedselveiligheid inbegrepen) van de HGR toevertrouwd.

2. BESLUIT Van enkelvoudige supplementen met een hoge dosis Vit B12 is geen toxiciteit bekend zodat er ook geen maximale veilige dosis is bepaald. Op het vlak van toxiciteit verleent de HGR aan deze aanvraag een gunstig advies. Maar toch wenst de HGR sterk te benadrukken dat er voor de algemene bevolking geen nood is aan dergelijke producten. In deze aanvraag wordt het nut van de hoge dosering aan Vit B12 geargumenteerd op basis van resultaten bij behandeling van zieken. Het product wordt als een medicament gepositioneerd. Indien de firma dit product als medicament wil aanbieden ter behandeling van bepaalde ziekten dan moet een andere weg worden gevolgd. De promotie ervan als voedingssupplement naar de algemene bevolking toe houdt geen steek. Als het dan toch op de markt zal komen moet men waakzaam zijn over de manier waarop het zal worden gepromoot. Samenvattend: op het vlak van toxiciteit geen bezwaar maar op het vlak van nut voor de algemene bevolking is deze aanvraag niet te rechtvaardigen. Sleutelwoorden

Vitamin B12 Vitamine B 12 deficiencies Biermer’s anemia

Mesh terms* Vitamin B 12

Sleutelwoorden Vitamine B12 Vitamine B 12 tekort Anemie van Biermer

−1− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.css-h gr.be

Mots clés Vitamine B12 Carence en Vitamines B12 Anémie de Biermer

Stichworte Vitamin B12 Vitamin B12 Mangel Biermer-Anämie

F / 120206

Food supplement

Dietary supplement

Aged Diet, Vegetarian

Aged Diet, Vegetarian Nutrition Policy Nutritional Requirements Legislation, Food

Voedingssupple ment Oud Dieet, vegetarisch Voedingsbeleid Voedingsbehoeft en Wetgeving, voedsel

Complément alimentaire Agé Alimentation, végétarien Politique nutritionnelle Besoins nutritionnels Législation, nutrition

Nahrungsergänz ungsmittel Alter Ernährung,Veget arier Ernährungspolitik Ernährungsbedürfnisse Gesetzgebung

MeSH (Medical Subject Headings) is the NLM controlled vocabulary thesaurus used for indexing articles for PubMed.

3. UITWERKING EN ARGUMENTATIE 3.1 Methodologie Het advies berust op een overzicht van de wetenschappelijke literatuur, de grijze literatuur en het oordeel van de experts.

3.2 Uitwerking Lijst van afkortingen: DG4: KB: HGR: VGVV: PRI: P-tHCY: S-MMA :

Directoraat-generaal Plant, Dier en Voeding Koninklijk Besluit Hoge Gezondheidsraad Voeding en Gezondheid, Voedselveiligheid inbegrepen Population Reference Intakes Plasma total homocysteine Methyl malonic acid

De fysiologische rol van vitamine B12 in het intermediaire metabolisme is algemeen bekend. De vitamine is werkzaam als co-enzym in 2 enzymenreacties (methioninesynthase en methylmalonyl-CoAmutase). Het tekort aan vitamine B12 kan het gevolg zijn van een te strikt vegetarisch dieet, een totale gastrectomie of een specifieke aandoening van de absorptie, zoals de ziekte van Imerslund. In een derde van de gevallen is het echter het gevolg van een autoimmuunziekte met zowel een maagatrofie en het ontbreken van intrinsieke factor leidend tot een zogenaamde pernicieuze anemie (ziekte van Biermer). In dit geval treden er vaak neurologische symptomen op naast de eigenlijke anemie. Voor volwassenen wordt de dagelijkse behoefte op 1 µg (Population Reference Intakes - PRI 1,4) geschat. Voor oudere personen zijn hogere innames (25 %) waarschijnlijk nuttig, omwille van een neiging tot een minder goede absorptie. Hoe dan ook lijkt de gebruikelijke inname van vitamine B12 bij alles etende volwassenen rond de 2 tot 6 µg/dag te liggen.

−2− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.css-h gr.be

F / 120206

Het product Solgar vitamine B12 1000 µg brengt enkel deze vitamine aan en in dit opzicht, hoewel de inname de door het koninklijk besluit (KB) van 1992 toegestane dosis sterk overschrijdt, zijn er op toxicologisch vlak geen bezwaren tegen de introductie ervan op de markt. Ook al zijn dergelijke hoeveelheden in een gezonde bevolking nutritioneel niet gerechtvaardigd. Zodra het supplement geen foliumzuur (meer) bevat en ondanks zeer hoge (en nutteloze) gehalten aan vitamine B12 (1000 µg) verhindert er niets (meer) de toelating ervan, tenminste wat betreft de mogelijke gevaren. Dit advies gaat echter gepaard met een ernstig voorbehoud omtrent de rechtvaardiging die de firma precies aanhaalt voor het gehalte aan vitamine B12. De aanvrager antwoordt immers op de vragen over dit hoog gehalte door 6 artikelen uit medische tijdschriften te citeren. Deze tijdschriften zijn duidelijk ziekte-georiënteerd (Clin Ther, Blood, Postgrad Med J, Pediatr Hematol Oncol, Lancet, etc.) (Bolaman et al., 2003; Kuzminski et al., 1998; Castelli et al., 2010; Nyolm et al., 2003; Altay et al., 1999; Delpre et al., 1999) en alle artikelen gaan over ziekten (megaloblastic anemia, treatment of…, cobalamin deficiency, selective vit B12 malabsorption, etc.). Zonder dat er wordt ingegaan op de toedieningswijze (oraal vs intramusculair, veiligheid van oraal vs parenteraal, verandering van klinische praktijk, sublinguale therapie, etc.). Met andere woorden, de toelating moet vergezeld gaan van een serieuze waarschuwing voor de mogelijke beweringen bij dit vitaminesupplement. Het lijdt geen twijfel dat dit bedrijf op een opportunistische manier gebruik maakt van de voedingswetgeving om het product aan te geven, maar de wetenschappelijke bewijsvoering voor de registratieprocedure van een geneesmiddel aanwendt om de samenstelling ervan te rechtvaardigen. Dit mag niet het geval zijn wanneer het product via beweringen gepromoot wordt.

4. REFERENTIES Altay C, Cetin M. Vitamin B12 absorption test and oral treatment in 14 children with selective vitamin B12 malabsorption. Pediatr Hematol Oncol 1999;16:159-63. Bolaman Z, Kadikoylu G, Yukselen V, Yavasoglu I, Barutca S, Senturk T. Oral versus intramuscular cobalamin treatment in megaloblastic anemia : a single-center, prospective, randomized, open-label study. Clin Ther 2003;25:3124-34. Castelli MC, Wong D, Friedman K, Bhargava P, Riley GM. Normalization of vitamin B12 levels achieved following 1000 mcg oral Eligen B12 therapy: A cinical study comparing the efficacy and safety of oral B12 therapy versus intramuscular therapy. Faseb J;2010;24:Ib325. Delpre G, Stark P, Niv Y. Sublingual therapy for cobalamin deficiency as an alternative to oral and parenteral cobalamin supplementation. Lancet 1999;354:740-1. Kuzminski AM, Del Giacco EJ, Allen RH, Stabler SP, Lindenbaum J. Effective treatment of cobalamin deficiency with oral cobalamin. Blood 1998:92:1191-98. Nyholm E, Turpin P, Swain D, Cunningham B, Daly S, Nightingale P et al. Oral vitamin B12 can change our practice. Postgrad Med J;2003;79:218-21.

−3− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.css-h gr.be

F / 120206

5. SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP Al de deskundigen hebben op persoonlijke titel aan de werkgroep deelgenomen. De namen van de deskundigen van de HGR worden met een asterisk * aangeduid. De volgende deskundigen hebben hun medewerking verleend bij het opstellen van het advies: BRASSEUR Daniel* DE BACKER Guy* DE HENAUW Stefaan* DEMEYER Daniel FONDU Michel* MAGHUIN-ROGISTER Guy MERTENS Birgit PUSSEMIER Luc* VAN LOCO Joris

voeding in de pediatrie preventieve geneeskunde, volksgezondheid, epidemiologie voeding en volksgezondheid animal product quality health chemie, additieven, contaminanten levensmiddelenanalyse – ULG

ULB UGent

volksgezondheid residuen en contaminanten, chemische risico’s chemie, contaminanten

WIV CODA

UGent UGent ULB ULg

WIV

De administratie werd vertegenwoordigd door: DE PAUW Katrien

nutritioneel en voedselveiligheidsbeleid

VINKX Christine

nutritioneel en voedselveiligheidsbeleid

FOD Volksgezondheid DG4 FOD Volksgezondheid DG4

Het voorzitterschap werd verzekerd door Guy DE BACKER en het wetenschappelijk secretariaat door Anne-Madeleine PIRONNET.

−4− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.css-h gr.be

F / 120206

Over de Hoge Gezondheidsraad (HGR) De Hoge Gezondheidsraad is een federale dienst die deel uitmaakt van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Hij werd opgericht in 1849 en geeft wetenschappelijke adviezen i.v.m. de volksgezondheid aan de ministers van volksgezondheid en van leefmilieu, aan hun administraties en aan enkele agentschappen. Hij doet dit op vraag of op eigen initiatief. De HGR neemt geen beleidsbeslissingen, noch voert hij ze uit, maar hij probeert het beleid inzake volksgezondheid de weg te wijzen op basis van de recentste wetenschappelijk kennis. Naast een intern secretariaat van een 25-tal medewerkers, doet de Raad beroep op een uitgebreid netwerk van meer dan 500 experten (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen), waarvan er 200 tot expert van de Raad zijn benoemd; de experts komen in multidisciplinaire werkgroepen samen om de adviezen uit te werken. Als officieel orgaan vindt de Hoge Gezondheidsraad het van fundamenteel belang de neutraliteit en onpartijdigheid te garanderen van de wetenschappelijke adviezen die hij aflevert. Daartoe heeft hij zich voorzien van een structuur, regels en procedures die toelaten doeltreffend tegemoet te komen aan deze behoeften bij iedere stap van het tot stand komen van de adviezen. De sleutelmomenten hierin zijn de voorafgaande analyse van de aanvraag, de aanduiding van de deskundigen voor de werkgroepen, het instellen van een systeem van beheer van mogelijke belangenconflicten (gebaseerd op belangenverklaringen, onderzoek van mogelijke belangenconflicten, en een referentiecomité) en de uiteindelijke validatie van de adviezen door het College (eindbeslissingorgaan). Dit coherent geheel moet toelaten adviezen af te leveren die gesteund zijn op de hoogst mogelijke beschikbare wetenschappelijke expertise binnen de grootst mogelijke onpartijdigheid. De adviezen van de werkgroepen worden voorgelegd aan het College. Na validatie worden ze overgemaakt aan de aanvrager en aan de minister van volksgezondheid en worden de openbare adviezen gepubliceerd op de website (www.hgr-css.be), behalve wat betreft vertrouwelijke adviezen. Daarnaast wordt een aantal onder hen gecommuniceerd naar de pers en naar doelgroepen onder de beroepsbeoefenaars in de gezondheidssector. De HGR is ook een actieve partner binnen het in opbouw zijnde EuSANH netwerk (European Science Advisory Network for Health), dat de bedoeling heeft adviezen uit te werken op Europees niveau. Indien U op de hoogte wil blijven van de activiteiten en publicaties van de HGR kan U een mailtje sturen naar [email protected] .

−5− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.css-h gr.be