ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8786

N / 101021

ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8786 Aanvraag tot toelating van Coriander Seed Oil In this scientific policy advisory report, the Superior Health Council of Belgium provides a second line risk assessment (following Regulation EC 258/97) that evaluates if the novel food “Coriander Seed Oil” can be placed on the European market as food supplement for the adult consumer without presenting a danger for the consumer or misleading him. The Superior Health Council agrees with the positive first evaluation but highlights some comments on tocopherols and phenols content, on rest fractions of volatile compounds, and on food allergenicity to low quantities of residual proteins. 01 februari 2012

1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING Het betreft een aanvraag, uitgaande van Nestec Ltd, Vevey, Zwitserland voor het vermarkten van korianderolie. Korianderolie is een nieuw voedingsmiddel (NV, novel food) volgens de “novel food regulation, EC No. 258/97” binnen de categorie artikel 1.2 (e) voedingsmiddelen en voedselingrediënten die uit planten bestaan of worden geïsoleerd en voedselingrediënten die uit dieren worden geïsoleerd met uitzondering van voedingsmiddelen en voedselingrediënten die volgens traditionele vermeerderings- en teeltmethodes zijn verkregen en die reeds eerder veilig voor voedingsdoeleinden zijn gebruikt. De aanvraag is opgesteld volgens de aanbeveling 97/618. Het NV behoort tot de klasse 2.1. complexe NV uit niet genetisch gemodificeerde bronnen; de bron van het NV is binnen de Gemeenschap al eerder voor de voeding gebruikt. De korianderolie is rijk aan mono-onverzadigde vetzuren en wordt gewonnen uit korianderzaden door extractie. Het dossier werd ingediend bij de Ierse bevoegde autoriteit voor de eerstelijnsevaluatie. Deze evaluatie werd overgemaakt aan de overige EU-lidstaten voor een tweedelijnsevaluatie. Om vanuit België op de vraag te kunnen antwoorden werd het dossier toevertrouwd aan de permanente werkgroep Voeding en Gezondheid, Voedselveiligheid inbegrepen) van de Hoge Gezondheidsraad (HGR).

−1− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

2. ADVIES De Food Safety Authority of Ireland bracht op 19 oktober 2011 een eerstelijnsadvies uit en concludeerde dat het nieuwe ingrediënt voldoet aan de criteria zoals bepaald in artikel 3.1 van de Novel Food Verordening EC (No) 258/97. De HGR wenst enkele opmerkingen te maken bij dit dossier: - Het dossier bevat geen gegevens over het gehalte tocoferolen en andere minorverbindingen. Deze tocoferolen en andere fenolen zijn zowel nutritioneel als technologisch belangrijk. Zijn deze gegevens beschikbaar voor de geraffineerde korianderolie? - Koriander bevat een hele reeks vluchtige verbindingen, die in de essentiële olie worden teruggevonden. Bevat de geraffineerde extractieolie restanten van deze verbindingen? - In het dossier wordt vermeld dat allergene reacties op koriander beschreven zijn. De geraffineerde olie bevat weinig resteiwit. Kunnen deze resteiwitten of hun degradatieproducten aanleiding geven tot allergene reacties? Mits deze opmerkingen in aanmerking worden genomen brengt de HGR een positief advies uit. Sleutelwoorden Keywords Novel food

Mesh terms* Novel “Food”

Food supplement

"Food" supplement

Risk assessment "Risk assessment" Coriander seed “Coriandrum”; oil “Seeds”; “Plant Oils” Mono“Dietary Fats, unsaturated fatty Unsaturated”; acids “Fatty Acids, Unsaturated”; “Fatty Acids” Adult “Adult” Tocopherols “Tocopherols” Phenols “Phenols” Food sensitivity, “Food food allergenicity Hypersensitivity” Residual proteins

Residual “Proteins”

Sleutelwoorden Nieuwe voedingsmiddele n Voedingssupple ment

Mots clés

Stichworte

Korianderzaad olie Monoonverzadigde vetzuren

Volwassene Tocoferolen Fenolen Voedselsensibilit eit, voedsel allergie Resteiwitten

* MeSH (Medical Subject Headings) is the NLM controlled vocabulary thesaurus used for indexing articles for PubMed.

3. UITWERKING EN ARGUMENTATIE Lijst van de gebruikte afkortingen Lg: lichaamsgewicht NOAEL: no observed adverse effect level

−2− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

GMO: genetically modified organism HGR: Hoge Gezondheidsraad LOQ: limit of quantification NV: nieuw voedingsmiddel OECD: Organisation for Economic Cooperation and Development PAK: polycyclische aromatische koolwaterstof PCB: polychloorbifenyl TK: thymidine kinase 1. Methodologie Het advies berust op het basisdossier van de aanvrager, de beoordeling in eerste lijn van de Ierse bevoegde autoriteit en het oordeel van de experts. 2. Stroomschema I. Specificatie van het NV Korianderolie is een triglyceriden olie (triacylglycerolen) gewonnen uit korianderzaden door hexaanextractie. De olie is mono-onverzadigd en bevat belangrijke hoeveelheden petroselinezuur of C18:1, cis-6-octadecaanzuur, ω-12. Dit vetzuur behoort tot de mono-onverzadigde vetzuren en verschilt van oliezuur door de plaats van de dubbele binding: oliezuur of C18:1, cis-9octadecaanzuur, ω-9. De vetzuursamenstelling: Palmitinezuur: Stearinezuur: Petroselinezuur: Oliezuur: Linolzuur: Linoleenzuur: Transvetzuren:

C16:0 C18:0 C18:1 cis-6 C18:1 cis-9 C18:2 C18:3

2-5 % <1,5 % 60-75 % 8-15 % 12-19 % <1,0 % <1,0 %

De sterolsamenstelling is typisch voor een plantaardige olie: belangrijke hoeveelheden betasitosterol, stigmasterol en campesterol naast minorsterolen. Het totale sterolgehalte bedraagt 300 mg/100 g. De olie heeft een goede stabiliteit bij kamertemperatuur, bij bescherming tegen licht en zuurstof, van minimaal 12 maand. In 2012 komen verdere cijfers ter beschikking over de stabiliteit. Opmerking: Het dossier bevat geen gegevens over het gehalte tocoferolen en andere minorverbindingen Deze tocoferolen en andere fenolen zijn zowel nutritioneel als technologisch belangrijk. Zijn deze gegevens beschikbaar voor de geraffineerde korianderolie? Koriander bevat een hele reeks vluchtige verbindingen die in de essentiële olie worden teruggevonden. Bevat de geraffineerde extractieolie restanten van deze verbindingen? 3. Stroomschema II. Effecten van het gevolgde productieprocédé op het NV Het productieproces bestaat uit gangbare processen bij de oliewinning. De zaden worden geperst waarna de perskoek gewalst wordt en geëxtraheerd met hexaan. De ruwe olie wordt geraffineerd door neutralisatie, bleking, winterisatie en deodorisatie bij 200 ⁰C, 3,5 uur onder vacuüm. Aan de −3− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

grondstof worden eisen gesteld op het vlak van oliegehalte (min 20 %), vochtgehalte, onzuiverheden en gebroken zaden. Het residuele hexaangehalte voldoet aan de voorschriften (< 0,5 mg/kg). De andere hulpstoffen zoals actieve kool, bleekaarde en silicagel zijn standaard bij olieraffinage. Contaminanten: De olie voldoet aan de normen voor hexaan, zware metalen, pesticiden, PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), dioxines en PCB’s (polychloorbifenyl). Het residuele eiwitgehalte: < LOQ (limit of quantification, = 0,1 g/100 g). Opmerking: Verder in het dossier wordt vermeld dat allergene reacties op koriander beschreven zijn. De geraffineerde olie bevat weinig resteiwit. Kunnen deze resteiwitten of hun degradatieproducten aanleiding geven tot allergene reacties? 4. Stroomschema III. Achtergrondinformatie over het als bron voor het NV gebruikte organisme Korianderzaden zijn afkomstig van de species Coriandrum sativum L., behorend tot het genus Coriandrum, familie Apiaceae (Umbelliferae). De plant is niet GMO (genetically modified organism) en wordt sinds lang aangewend in voeding. 5. Stroomschema IX: Verwachte opname en gebruiksfrequentie van het NV De aanvrager beoogt een inname, onder vorm van een supplement, van maximaal 600 mg per dag of 3 tabletten van 200 mg. Dit stemt overeen met een inname van 10 mg/kg lg/d. Het is niet de bedoeling andere voedingsmiddelen te vervangen. Er zijn geen specifieke risicogroepen voor korianderolie. De supplementen zijn niet bedoeld voor kinderen. 6. Stroomschema X: Informatie op basis van eerdere blootstelling van de mens aan het NV of zijn bron Koriander wordt in toenemende mate geteeld in Europa. Er zijn verschillende gebruiksvormen van korianderzaden (zowel integrale als gemalen zaden). Gemalen koriander is een hoofdcomponent van kerriepoeder. Uit de zaden wordt ook een essentiële olie gewonnen, met linalool als hoofdbestanddeel. De inname van korianderolie werd berekend op basis van Britse consumptiecijfers voor kinderen, adolescenten en volwassenen. Hierbij werd de inname van korianderzaden omgerekend in olie op basis van een gemiddeld oliegehalte van 20,4 %. De gemiddelde inname bedraagt 28,4 mg/d. De hoge inname (97,5 percentiel) bedraagt 230 mg/d. Deze hoge inname komt overeen met ongeveer een derde van de voorgestelde inname via de supplementen (600 mg/d). Allergene reacties op koriander en op de familie van de Apiaceae in het algemeen zijn in de literatuur beschreven. De aanvrager stelt dat er geen reden is tot bezorgdheid daar de aanvraag betrekking heeft op supplementen van korianderolie en niet van korianderzaden. De korianderolie −4− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

is geraffineerd en volgens de aanvrager zijn residuele eiwitten door de NaOH behandeling geëlimineerd. Het residuele eiwitgehalte is laag (< 0,1 g/100 g). Opmerking: Vraag is of dit residueel eiwit of fragmenten ervan geen aanleiding kan geven tot allergene reacties, zoals aangegeven onder 3. 7. Stroomschema XI: Informatie over de voedingswaarde van het NV Het antwoord op deze vraag is eerder beperkt. De aanvrager herhaalt de verschillende toepassingen van koriander onder verschillende vormen. Korianderolie is rijk aan petroselinezuur. Dit vetzuur wordt ook aangetroffen in andere zaden zoals kummel, peterselie en venkel. De aanvrager stelt dat de voedingssupplementen zullen toegepast worden voor specifieke toepassingen bij huid- en haarzorg. 8. Stroomschema XII: Microbiologische informatie over het NV Dit deel is weinig relevant voor een geraffineerde olie. Er worden enkel cijfers vermeld van microbiologische analyses, die aantonen dat er geen micro-organismen kunnen aangetoond worden. 9. Stroomschema XIII: Toxicologische informatie over het NV De aanvrager stelt dat, in tegenstelling tot de essentiële olie uit koriander, er weinig studies beschikbaar zijn over de veiligheid van korianderolie. Korianderolie is rijk aan petroselinezuur of C18:1, cis-6-octadecaanzuur ω-12, een plaatsisomeer van oliezuur of C18:1, cis-9octacecaanzuur ω-9. Er zijn aanwijzingen dat petroselinezuur de vorming van arachidonzuur inhibeert. Arachidonzuur, een C20:4, ω-6 vetzuur wordt gevormd door elongatie van linolzuur. Via voeding wordt arachidonzuur aangebracht door dierlijke vetten. In een proef bij de rat, gedurende 10 weken, werd het metabolisme van korianderolie, rijk aan petroselinezuur vergeleken met “high oleic” zonnebloemolie, die 75 % oliezuur bevat (Weber et al., 1997). Uit de waarnemingen wordt afgeleid dat petroselinezuur gemetaboliseerd wordt via een elongatie en een β-oxidatie en dat de vorming van arachidonzuur uit linolzuur geïnhibeerd wordt. In een 90-dagen proef bij de rat werd korianderolie gevoederd in hoeveelheden van 150, 400 en 1.000 mg/kg lg/d (Giorgi, 2009). Er werden geen specifieke afwijkingen vastgesteld ook bij deze hoge dosissen. Hieruit werd een NOAEL (no observed adverse effect level) waarde afgeleid van 1.000 mg/kg lg/d. Een vergelijking van deze waarde met de opname door de mens van 600 mg/d voor een individu van 60 kg toont aan dat er een veiligheidsfactor van 100 aanwezig is. In een voederproef bij de rat gedurende 10 weken werd een rantsoen met 12 % korianderolie vergeleken met rantsoenen die gelijke hoeveelheden “high oleic” zonnebloem-, gangbare zonnebloem-, saffloer-, olijf- en koolzaadolie bevatten (Weber et al., 1995). Er werd een tragere hydrolyse van de triacylglycerolen in korianderolie vastgesteld. In een in vitro proef werd trouwens de tragere hydrolyse door pancreaslipase van koriandertriacylglycerolen bevestigd. Deze gegevens werden bevestigd in een tweede parallelle voederproef bij de rat. Het voornaamste effect is een vetinfiltratie van de lever.

−5− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

De aanvrager stelt dat de aangewende hoeveelheden in voorgaande studies, namelijk dosissen tot 6.000 mg/kg lg/d, aanzienlijk hoger zijn dan de voorgestelde dosissen van de supplementen, namelijk 600 mg/d voor een individu van 60 kg of 10 mg/kg lg/d. Met betrekking tot de genotoxiciteit werden twee testen uitgevoerd volgens de OECD (Organisation for Economic Cooperation and Development) protocollen: een bacteriële omgekeerde mutatietest met Salmonella typhimurium met en zonder metabolische activatie en een muis lymphoma TK (thymidine kinase) test (Chalendard, 2009a; Chalendard, 2009b). In beide gevallen werden geen genotoxische effecten vastgesteld. In de eerste evaluatie door de Food Safety Authority of Ireland wordt opgemerkt dat er geen klinische studies bij de mens over korianderolie beschikbaar zijn.

4. REFERENTIES Chalendard M. Coriander Seed Oil, type C – Bacterial Reverse Mutation Test (Plate Incorporation and Pre-incubation Methods). (Study number: AA78240). Prepared by MDS Pharma Services, Lyon, France for Nestlé Research Center, Chemical Food Safety, Quality and Safety Department, Lausanne, Switzerland;2009a. Chalendard M. Coriander Seed Oil, type C– In Vitro Mammalian Cell Gene Mutation Test on L5178Y Mouse Lymphoma Cells TK +/- (Microwell Method). (Study number: AA78241). Prepared by MDS Pharma Services, Lyon, France for Nestlé Research Center, Chemical Food Safety, Quality and Safety Department, Lausanne, Switzerland;2009b. Food Safety Authority of Ireland. Safety Assessment of Coriander Seed Oil; 2011. Giorgi H. Coriander Seed Oil, Type C-13-week Oral (Gavage) Toxicity Study in Rat Followed by a 4-week Treatment-Free Period. (Study number: AA78242). Prepared by MSDS Pharma Services, Lyon, France for Nestlé Research Center, Chemical Food Safety, Quality and Safety Department, Lausanne, Switzerland;2009. Nestec Ltd. Application for the Approval of Coriander Seed Oil under Regulation (EC) No 258/97 of the European Parliament and of the Council of 27th January 1997 concerning Novel Foods and Novel Food Ingredients; 2011. Weber N, Richter KD, Schulte E, Mukherjee KD. Petroselinic acid from dietary triacylglycerols reduces the concentration of arachidonic acid in tissue lipids of rats. J Nutr 1995;125:1563-8. Weber N, Vosmann K, Brüuhl L, KD Mukherjee. Metabolism of dietary petroselinic acid: A deadend metabolite of desaturation/chain elongation reactions. Nutr Research 1997;17:89-97.

5. SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP Al de deskundigen hebben op persoonlijke titel aan de werkgroep deelgenomen. De namen van de deskundigen van de HGR worden met een asterisk * aangeduid. De volgende deskundigen hebben hun medewerking verleend bij het opstellen van het advies: CARPENTIER Yvon* DE BACKER Guy*

Voeding, pathologische biochemie Preventiegeneeskunde, volksgezondheid, epidemiologie −6−

Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

ULB UGent

N / 101021

DE HENAUW Stefaan* DESTAIN Jacqueline* FONDU Michel HUYGHEBAERT André KOLANOWSKI Jaroslaw MAGHUIN-ROGISTER Guy* PAQOUT Michel* PAQUOT Nicolas* RIGO Jacques*

Voeding en volksgezondheid Industriële microbiologie, technologie Chemie, additieven, contaminanten Scheikunde, levensmiddelentechnologie Fysiologie en fysiopathologie van de voeding; fysiopathologie van obesitas, het metaboolsyndroom en diabetes type2 Levensmiddelenanalyse Chemie, technologie Voeding, metabole en endocriene systemen Pediatrische voeding

UGent FUSAGx ULB UGent UCL ULg FUSAGx ULg ULg

De administratie werd vertegenwoordigd door: RADEMAKERS Eline

Nutritioneel en voedselveiligheidsbeleid

FOD VVVL, DG4

Het voorzitterschap werd verzekerd door de heer Yvon CARPENTIER en het wetenschappelijk secretariaat door mevrouw Marleen VAN DEN BRANDE.

−7− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be

N / 101021

Over de Hoge Gezondheidsraad (HGR) De Hoge Gezondheidsraad is een federale dienst die deel uitmaakt van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Hij werd opgericht in 1849 en geeft wetenschappelijke adviezen i.v.m. de volksgezondheid aan de ministers van volksgezondheid en van leefmilieu, aan hun administraties en aan enkele agentschappen. Hij doet dit op vraag of op eigen initiatief. De HGR neemt geen beleidsbeslissingen, noch voert hij ze uit, maar hij probeert het beleid inzake volksgezondheid de weg te wijzen op basis van de recentste wetenschappelijk kennis. Naast een intern secretariaat van een 25-tal medewerkers, doet de Raad beroep op een uitgebreid netwerk van meer dan 500 experten (universiteitsprofessoren, medewerkers van wetenschappelijke instellingen), waarvan er 200 tot expert van de Raad zijn benoemd; de experts komen in multidisciplinaire werkgroepen samen om de adviezen uit te werken. Als officieel orgaan vindt de Hoge Gezondheidsraad het van fundamenteel belang de neutraliteit en onpartijdigheid te garanderen van de wetenschappelijke adviezen die hij aflevert. Daartoe heeft hij zich voorzien van een structuur, regels en procedures die toelaten doeltreffend tegemoet te komen aan deze behoeften bij iedere stap van het tot stand komen van de adviezen. De sleutelmomenten hierin zijn de voorafgaande analyse van de aanvraag, de aanduiding van de deskundigen voor de werkgroepen, het instellen van een systeem van beheer van mogelijke belangenconflicten (gebaseerd op belangenverklaringen, onderzoek van mogelijke belangenconflicten, en een referentiecomité) en de uiteindelijke validatie van de adviezen door het College (eindbeslissingorgaan). Dit coherent geheel moet toelaten adviezen af te leveren die gesteund zijn op de hoogst mogelijke beschikbare wetenschappelijke expertise binnen de grootst mogelijke onpartijdigheid. De adviezen van de werkgroepen worden voorgelegd aan het College. Na validatie worden ze overgemaakt aan de aanvrager en aan de minister van volksgezondheid en worden de openbare adviezen gepubliceerd op de website (www.hgr-css.be), behalve wat betreft vertrouwelijke adviezen. Daarnaast wordt een aantal onder hen gecommuniceerd naar de pers en naar doelgroepen onder de beroepsbeoefenaars in de gezondheidssector. De HGR is ook een actieve partner binnen het in opbouw zijnde EuSANH netwerk (European Science Advisory Network for Health), dat de bedoeling heeft adviezen uit te werken op Europees niveau. Indien U op de hoogte wil blijven van de activiteiten en publicaties van de HGR kan U zich abonneren op een mailing-list en/of een RSS-feed via volgende link: http://www.hgr-css.be/rss.

−8− Hoge Gezond heidsraad Zelfbestuursstraat 4 ● 1070 Brussel ● www.hgr-css.be