Advies gemeentelijke eigendommen 2008

Advies gemeentelijke eigendommen 2008 Heusden ‘kernachtig’ uitgewerkt

Corpo Mission Arie Keppel 15 juli 2008

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 - Algemeen ....................................................................................................................... 3 1.1 Opdracht........................................................................................................................................ 3 1.2 Leeswijzer ..................................................................................................................................... 3 1.3 Aanpak opstellen accommodatiebeleid ........................................................................................ 3 1.4 Wat is accommodatiebeleid en waarom stelt Heusden dit op? .................................................... 4 Hoofdstuk 2 - Samenvatting ................................................................................................................. 7 2.1 Algemeen ...................................................................................................................................... 7 2.2 Belangrijkste algemene conclusies en aanbevelingen ................................................................. 7 Uitgangspunten en randvoorwaarden............................................................................................. 7 Bestuur en organisatie.................................................................................................................... 8 Financiën en subsidie ..................................................................................................................... 9 Beleid naar beleidsveld of onderwerp............................................................................................. 9 2.3 Het accommodatiebeleid per kern .............................................................................................. 12

Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7

Doelen, uitgangspunten en sectoraal beleid Gemeente Heusden Sectoraal beleid per beleidsveld nader uitgewerkt Profielen Heusden en kernen Financiën Subsidiemethode Locatie D’Oultremont intersectoraal uitgewerkt Normen en kengetallen

HOOFDSTUK 1 - ALGEMEEN 1.1 Opdracht Aan Corpo Mission is opdracht verstrekt om het accommodatiebeleid van de Gemeente Heusden op te stellen. Accommodatiebeleid is hier op te vatten als het toekomstgericht formuleren van kaders hoe de gemeente Heusden op korte en langere termijn moet omgaan met (clusters van) maatschappelijk vastgoed. Het maatschappelijke vastgoed wat onder de definitie accommodatiebeleid valt bestaat uit gronden en opstallen. Uit het beleid volgen (toekomstgerichte) keuzes over het gebruik en het beheer van de (individuele) accommodaties en welke instrumenten daarvoor ingezet moeten worden. Dit alles moet leiden tot een beleid- en beheerinstrument waarmee de Gemeente Heusden kan sturen op en verantwoording afleggen over haar accommodatie(beleid). Voor de opdracht is een plan van aanpak geschreven wat in twee fases is geknipt. De 1e fase bestaat uit het verzamelen van gegevens over uitgangspunten, beleid en accommodaties, deze met elkaar in verbinding brengen en daarop richtinggevende keuzes baseren voor (clusters van) accommodaties. Tevens worden uitspraken gedaan over de financiële gevolgen, organisatieaspecten en mogelijke effecten voor de subsidiestructuur. In fase 2 moet het accommodatiebeleid met organisatie en gebruikers verder worden uitgewerkt. Dit rapport met bijlagen is de weerslag van de 1e fase.

1.2 Leeswijzer In dit rapport treft u in hoofdstuk 1 eerst de inhoudsopgave, opdrachtformulering, leeswijzer en de aanpak voor het opstellen van het accommodatiebeleid aan. Er wordt ook een uitleg gegeven over het wat en waarom van accommodatiebeleid zodat lezers nut en noodzaak van het opstellen van accommodatiebeleid beter kunnen plaatsen. In hoofdstuk 2 treft u de samenvatting met conclusies en aanbevelingen van deze accommodatienota aan. Om te komen tot het inkaderen van het accommodatiebeleid zijn eerst de algemene- en sectorale beleidsuitgangspunten verzameld in bijlage 1. Die zijn vervolgens op basis van feitelijke informatie, trends en plaatselijke ontwikkelingen voor een aantal velden verder uitgewerkt in bijlage 2. Om keuzes in z’n context te kunnen plaatsen zijn per woonkern zogenaamde kernprofielen opgesteld die u vindt in bijlage 3. De kernprofielen bevatten, naast feitelijke gegevens over de kern, publieke en private voorzieningen en accommodaties, ook informatie over de effecten van het beleid en ontwikkelingen die zich voordoen. Op basis van alle voorgaande gegevens treft u in deze kernprofielen ook de visie per kern aan, uitgewerkt in de daar aanwezige gemeentelijke accommodaties en wat er nog aan beleid ontbreekt om de juiste accommodatiekeuzes te kunnen maken. In bijlage 4 treft u de financiële uitwerking van gemaakte keuzes aan, in bijlage 5 de effecten op het subsidiestelsel van de accommodatieontwikkelingen. Bijlage 6 geeft voor de locatie D’Oultremont (als voorbeeld) een voorzet hoe de accommodaties daar vorm gegeven kunnen worden met gebruikmaking van de gegevens uit deze accommodatienota. Tenslotte zijn in bijlage 7 de gebruikte normen en kengetallen weergegeven.

1.3 Aanpak opstellen accommodatiebeleid Om te komen tot accommodatiebeleid is de volgende aanpak gehanteerd. Stap 1: Vaststellen van het (overall)toetsingskader Om te komen tot het accommodatiebeleid is het van belang te weten welke kaders en uitgangspunten voor het geheel van toepassing moeten zijn. Deze zijn bij deze stap vastgesteld en gebaseerd op (beleids)uitspraken die hierover zijn gedaan. Hierbij is gebruik gemaakt van o.a. de Structuurvisie, het Coalitieakkoord 2006, uitspraken uit de programmabegroting, uitspraken van de raad (moties) e.d. U treft de uitwerking hiervan aan in bijlage 1 bij het onderdeel ‘overall- en algemene doelstellingen en uitgangspunten’. Stap 2: Per beleidsveld vaststellen van de kaders voor toetsing van de eigendommen

M.n. beleidsnota’s bevatten impliciet of expliciet uitspraken die van invloed zijn op het accommodatiebeleid. Deze zijn per beleidsveld verzameld en gerubriceerd. Hiervoor zijn o.a. de actuele beleidsnota’s en andere stukken zoals het Coalitieakkoord 2006, programmabegroting e.d. doorgenomen. Deze gegevens zijn zo nodig aangevuld met trends en ontwikkelingen die zich in Heusden of landelijk voordoen. U treft deze eveneens aan in bijlage 1. Stap 3: Van sectoraal naar integraal: kernenprofielen De gegevens uit stap 1 en 2 vormen het kader waarbinnen het accommodatiebeleid vorm gegeven moet worden. Deze meer of minder concrete input vertaalt zich in de praktijk naar de betreffende kernen en de daar aanwezige accommodaties. Daarom zijn enerzijds de relevante beleidsthema’s meer praktisch uitgewerkt naar de aanwezige voorzieningen en accommodaties van de kernen. Bijlage 2 is daarvan de weerslag. Anderzijds zijn zogenaamde kernprofielen opgesteld waarbij per kern zoveel mogelijk concrete feiten, voorzieningen, publieke en private accommodaties en plannen en ontwikkelingen zijn samengebracht en afgestemd op de doelstellingen en het beleid uit bijlage 1 en 2. De kernprofielen treft u aan in bijlage 3. Stap 4: Verzamelen van feiten over de eigendommen en de gebruikers. Na stap 3 was de informatie nog niet volledig. Vanuit het gemeentelijk werkapparaat zijn de beschikbare gegevens en ontwikkelingen over de gemeentelijke (en soms ook niet-gemeentelijke) accommodaties en gebruikers verzameld. Uitdrukkelijk moet vermeld worden dat de wensen van de gebruikers niet zijn geïnventariseerd. De relevante zaken zijn toegevoegd aan het kernprofiel bij bijlage 3. Tenslotte zijn in een aantal gevallen gebruik normen en kengetallen gebruikt om ontwikkelingen te beoordelen, hoewel daar vanwege de vaak unieke plaatselijke situatie terughoudend mee is omgesprongen. Stap 5: Toekomst van de eigendommen per kern Op basis van de stappen 1 t/m 4 is per kern, uitgewerkt naar de individuele accommodaties, een beoordeling gegeven over de plaats, positie en ontwikkelingsrichting van voorzieningen en bijbehorende huisvesting, al dan niet eigendom van de gemeente. Deze zaken zijn toegevoegd aan bijlage 3. Hiermee zijn mogelijke opties en (richtinggevende) keuzes voor accommodaties gemotiveerd bepaald. Ook wat nog ontbreekt aan beleid om definitieve keuzes te kunnen maken is in ieder kernprofiel aangegeven. Nadrukkelijk moet opgemerkt dat bepaalde keuzes nadere uitwerking of verdieping vergen om de haalbaarheid ervan te toetsen of de keuzes specifieker te maken. Ook is de politieke invalshoek een belangrijke factor bij het maken van keuzes. De accommodatienota met kernprofielen is daarom vooral een afwegingskader waarbinnen intersectoraal het maken van keuzes mogelijk is. Omdat getracht is de totale context en samenhang voor het maken van accommodatiekeuzes in de nota vast te leggen, zal het voorliggende stuk vooral als instrument voor samenwerking tussen beleidsvelden gebruikt moeten worden. Stap 6: Aanvullende adviezen n.a.v. de stappen 1 t/m 5 De stappen 1 t/m 5 en de huidige stand van zaken leveren voldoende informatie op om richtinggevende uitspraken te doen over de financiën, het subsidiebeleid en (de inrichting van de) organisatie. De samenvatting hiervan is toegevoegd aan hoofdstuk 2.

1.4 Wat is accommodatiebeleid en waarom stelt Heusden dit op? Onder accommodatiebeleid verstaan we hoe nu, maar vooral in de toekomst, omgegaan moet worden met de aanwezige gronden en panden in de gemeente Heusden. De spits is hierbij uiteraard gericht op accommodaties in eigendom bij de gemeente, maar door het vervagen van de grenzen tussen publiek en privaat speelt deze nota ook in op private voorzieningen en accommodaties. En binnen de accommodaties hebben de panden weer een zwaarder accent gekregen dan de gronden. De Gemeente Heusden kent geen vastgesteld accommodatiebeleid. Het belang van accommodatiebeleid werd wel onderkend. De volgende ontwikkelingen geven aanleiding om accommodatiebeleid op te stellen. ¾ Maatschappelijke veranderingen door individualisering, vergrijzing en ontgroening; ¾ Functies als wonen, werken, sporten, spelen, leren, verzorgen en ontmoeten lopen steeds meer in elkaar over;

¾ ¾ ¾ ¾

¾

¾

Een gemeente komt door alle maatschappelijke ontwikkelingen en de beperkte (openbare) ruimte steeds meer in de rol terecht van regisseur, die strategie en kaders uitzet en de juiste spelers opzoekt en aan tafel brengt; Accommodatievraagstukken worden vanuit netwerken van publieke en private organisaties benaderd. Samenwerking is het sleutelwoord. Dan is van belang dat de gemeente beschikt over een maatschappelijke visie om haar rol als regisseur goed te kunnen vervullen; Veel accommodaties zijn door alle maatschappelijke veranderingen technisch maar vooral functioneel verouderd; Gemeenten streven naar een hoger maatschappelijk en financieel rendement. Inzicht in de waarde van accommodaties, bezettingspercentages, kostprijsdekkende huren en herontwikkelingswaarden zijn veelal beperkt beschikbaar. Ook meerjaren investeringsplannen scheppen mogelijkheden om samenhangend beleid te ontwikkelen; Accommodatiebeleid is integraal en vaak gebiedsgericht. Deze samenhang ‘dwingt’ tot een aanpak en werkwijze die gericht is op samenwerking. Botsing van beleidsuitgangspunten en acties tussen maatschappelijke sectoren onderling kan hierdoor worden verminderd. Integraal werken moet ‘in de genen’ gaan zitten; Het ontbreekt voor gemeentelijke accommodaties nogal eens aan éénduidig beheer en aansturing. Deze versnippering maakt het sturen op beheer en beleid vaak tot een lastige zaak.

Uiteraard heeft Heusden ook zonder accommodatiebeleid gestuurd op grond(posities) en panden. Echter m.n. gericht op de afzonderlijke beleidssectoren en zonder de samenhang daartussen aan te brengen. De hiervoor geschetste ontwikkelingen in hun onderlinge samenhang dwingen tot een manier van werken die gebaseerd is op samenwerking en afstemming. Voor Heusden zijn voorgaande zaken aanleiding geweest om voor het accommodatiebeleid de volgende hoofddoelen voor ogen te hebben: ¾ Het beter ondersteunen van bestuurlijke en beleidsmatige keuzes; ¾ Het verbeteren en transparant maken van het beheer en de financiën als ondersteunend instrument voor bestuur en organisatie. Om bestuurlijke en beleidsmatige keuzes beter te kunnen ondersteunen moet er eerst sprake zijn van een integrale beleidsvisie. Accommodatiebeleid kan niet zonder deze integrale beleidsvisie die ook nog eens naar de concrete praktijk vertaalt moet worden om concrete keuzes te kunnen maken. In die zin zijn integraal beleid en de daaraan gekoppelde keuzes voor accommodaties twee kanten van dezelfde medaille. Zonder integraal beleid is geen goed accommodatiebeleid mogelijk. Op deze invalshoek is deze nota dan ook gebaseerd. Vooral de beleidsmatige inkadering van accommodatiekeuzes heeft voorop gestaan. Door deze aanpak kan het voorliggende accommodatiebeleidsplan, gebaseerd op samenhang tussen visie, beleid en praktijk, een belangrijk instrument worden voor samenwerken tussen de beleidsvelden en daagt de gemeente Heusden daartoe uit. Voortaan gaat het niet meer om het signaleren van een incidenteel (accommodatie)probleem en het bieden van een (solitaire) oplossing, maar om het realiseren van structuren waarbinnen veranderingen kunnen plaatsvinden en de vraag hoe de burger te betrekken bij het realiseren van oplossingen. Samenwerking wordt het sleutelwoord. Het integrale beleid is in de Heusdense situatie niet altijd aanwezig. Waar dit niet aanwezig is worden waar mogelijk aanzetten gegeven en daarop gebaseerde richtinggevende keuzes en opties voor accommodaties gedaan. Hoewel deze nota een groot aantal concrete keuzes voorstelt, moet ze vooral als een beleidskader worden gezien waarbinnen de discussie binnen en buiten het gemeentehuis verder zal moeten plaatsvinden. In die zin beantwoordt ze aan wat bij hoofdreden 1 staat aangegeven: ‘Het beter ondersteunen van bestuurlijke en beleidsmatige keuzes’. ‘De discussie buiten het gemeentehuis’ zal vooral gevoerd moeten worden met gebruikers en andere belangenpartijen. Deze inbreng, een belangrijke factor in het realiseren van een ‘gedragen’ accommodatiebeleid, is (nog) niet in de nota verwerkt. Een verdere verdiepingsslag en uitwerking van keuzes is daarom noodzakelijk. Als regisseur zal de gemeente Heusden hier verder vorm en inhoud aan moeten geven, beleidskeuzes meer expliciet moeten maken en ze vervolgens vertalen naar de individuele accommodaties waar dat nog nodig is.

Voor het tweede hoofddoel, ‘het verbeteren en transparant maken van het beheer en de financiën als ondersteunend instrument voor bestuur en organisatie’ worden in deze nota de nodige voorstellen gedaan. U kunt deze m.n. terugvinden in bijlage 4 en 5. Daarnaast zijn voor de organisatie een aantal adviezen opgesteld om te komen tot een verbetering van de werkwijze rond accommodaties. Waar nodig dient een verdere uitwerking met meer kengetallen inzake normen, oppervlakten e.d. plaats te vinden om de haalbaarheid van bepaalde keuzes te onderzoeken.

HOOFDSTUK 2 - SAMENVATTING 2.1 Algemeen ¾

¾

¾

¾

¾

¾

Bij het opstellen van het accommodatiebeleid is de aanpak gehanteerd zoals die in paragraaf 1.3 van hoofdstuk 1 staat beschreven. De lijn van ‘uitgangspunten & doelstellingen beleid beleid vertaald naar (clusters) van accommodaties – kernprofielen met ontwikkelingen en trends’ naar standpunten over accommodaties heeft een samenhangend document opgeleverd dat voor de toekomst ook als zodanig gebruikt moet worden. Accommodaties zijn niet meer ‘los verkrijgbaar’! Het accommodatiebeleid gaat uit van het kernprofiel dat Drunen, Vlijmen en de andere kernen hebben. Door de daar aanwezige voorzieningen, het bijbehorende beleid en de accommodaties die er staan, met elkaar in verband te brengen ontstaat een zogenaamd kernprofiel wat recht doet aan de eigenheid van de kern. Het voor het eerst opstellen van een samenhangende aanpak brengt met zich mee dat de onderlinge interactie tussen accommodaties die elkaar wederzijds beïnvloeden en een bepaalde samenhang vertonen, aan het licht treedt. Dat vraagt soms standpuntbepaling inzake ontbrekend beleid, geeft keuzeopties of maakt het niet mogelijk al standpunten over accommodaties in te nemen. Zoveel mogelijk zijn de ontbrekende schakels van adviezen of standpunten voorzien die m.n. zijn opgenomen bij het uitgewerkte beleidskader in bijlage 2 en de individuele accommodaties in bijlage 3. De gebruikers en betrokken partijen zijn nog niet gehoord over de inhoud van deze accommodatienota. Het behelst nadrukkelijk de gemeentelijke visie. Op basis van deze nota zal een zorgvuldig communicatietraject naar alle partijen moeten plaatsvinden, ingestoken vanuit de kernprofielen en de samenhangende visie die is opgesteld. Zonder draagvlak van de betrokken partijen voor de visie en uitwerking van het toekomstgericht accommodatiebeleid is het tot mislukken gedoemd en kan de gemeente de belangrijke rol als regievoerder niet voldoende waarmaken. Een aanpak voor communicatie moet opgesteld worden. Door de vooral beleidsmatige insteek van deze accommodatienota zal er in een aantal gevallen nog beleidsmatige standpuntbepaling moeten plaatsvinden, aanvullend onderzoek gedaan of een verdiepingsslag moeten plaatsvinden. Met deze nadrukkelijke kanttekening dient deze nota dan ook te worden gelezen. Nieuwe beleidsmatige- en dus vaak accommodatieontwikkelingen maken het noodzakelijk deze in het licht van de accommodatienota opnieuw op samenhang te beoordelen en passende maatregelen te nemen. Deze nota is dan ook een dynamisch document en beleidskader dat continue onderhoud en aanpassing vraagt.

Onderstaand staan in de samenvatting de algemene conclusies en aanbevelingen (paragraaf 2.2.), gevolgd door de op de kern zelf gerichte belangrijkste zaken. (paragraaf 2.3.)

2.2 Belangrijkste algemene conclusies en aanbevelingen Onderstaand wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste zaken conclusies en aanbevelingen uit deze nota. Uitgangspunten en randvoorwaarden • Voor het juist kunnen beoordelen van toekomstige accommodatiebehoeften is het nodig dat er duidelijkheid ontstaat over de ruimtelijke structuren waarbinnen dit dient plaats te vinden en wat de groei of krimp van de gemeente zal zijn en waar deze gaat plaatsvinden. Heusden kiest daarom voor het hanteren van de Structuurvisie Plus ‘Voortgang tussen duinen en vesting’ van 2 oktober 2007 en het zogenaamde ‘open scenario’ voor woningbouw gebaseerd op de inhoud van de Nota Volkshuisvesting 2030. Dit betekent tot 2030 een groei van het aantal inwoners naar ca. 46.000, waarvan uiterlijk 2020 de meeste groei ook daadwerkelijk is gerealiseerd. • Voor een betrouwbaar en toekomstgericht accommodatiebeleid wat recht doet aan het in stand houden van voorzieningen voor de kernen is het noodzakelijk tijdig te bepalen wat in de tijd geplaatst het volume en type woningbouw per kern zal worden binnen het gekozen ‘open groeiscenario’. Waar nodig stelt Heusden deze visie tijdig vast. • Samen met het maatschappelijk middenveld is het beleid Woonservicezones 2007 ontwikkeld. Binnen dit beleid is het woningbouwbeleid en de maatschappelijke zorg met elkaar in verband

•

•

• •

•

gebracht, m.n. toegespitst op de sterke vergrijzing die gaat ontstaan, en uitgewerkt naar het noodzakelijke voorzieningenniveau per kern. Heusden hanteert de beleidsnota Woonservicezones 2007 als vertrekpunt voor het voorzieningen- en accommodatiebeleid. Bij het accommoderen van voorzieningen gaat Heusden uit van het voorzieningenniveau per kern, uitgewerkt in kernprofielen. Heusden herkent en erkent daarmee het eigen karakter van iedere kern en wil daar ook zoveel mogelijk rekening mee houden. Heusden zal trachten het huidige basisvoorzieningenniveau zoveel mogelijk in stand te houden. Heusden zal, sterker dan voorheen, voorzieningen en accommodaties waar men geld in steekt, beoordelen op prestaties. Zaken als bezettingsgraad, maatschappelijk gewenste effecten, draagvlak, zelfwerkzaamheid en financiële continuïteit worden specifieke in overeenkomsten vastgelegd. Per relevant beleidsveld (zie hiervoor deze nota) zal, naast een cyclische beoordeling, bij belangrijke investeringsmomenten deze insteek worden gekozen. Volgens het ‘open groeiscenario’ zullen Drunen en Vlijmen op termijn ongeveer evenveel inwoners gaan tellen, ca. 19.000. Bij het realiseren van nieuwe unieke centrale accommodaties zal hiermee rekening worden gehouden. De uitkomst van deze accommodatienota maakt duidelijk dat het aantal multifunctionele accommodaties c.q. locaties fors zal toenemen, zowel in de grote als kleine(re) kernen. Door clustering van voorzieningen zijn naast maatschappelijke ook synergie- en financiële voordelen te behalen. Multifunctionaliteit met als basis de brede school en op het vraagpatroon van wijk of kern gebaseerde aanvullende behoefte aan voorzieningen is uitgangspunt van handelen. Bij de kernprofielen is de context van deze multifunctionele accommodaties geschetst. Aanpasbaar, (duurzaam) energiezuinig en toegankelijk bouwen zijn standaard uitgangspunten. Bij nieuwe te bouwen accommodaties, en in het bijzonder bij nieuw te bouwen multifunctionele accommodaties, is het uitgangspunt dat deze worden gerealiseerd door een private partij. Waar nodig zal de gemeente randvoorwaarden stellen om de belangen van de doelgroepen van beleid te borgen. Dit strookt met het beleid om privatisering te stimuleren en zich te richten op de kerntaak, het sturen en regie voeren op maatschappelijke doelen.

Bestuur en organisatie • Accommodatiebeleid is sterk gekoppeld aan het gemeentelijk beleid. Door het vervagen van de grens tussen publiek en privaat, samenhang in keuzes en het feit dat de gemeente meestal als enige het totale overzicht heeft van ontwikkelingen in het publieke domein, plaatst deze partij als vanzelf in de regierol. Deze rol is in de eerste plaats weggelegd voor het bestuur en de beleidsambtenaren. Door de rol als coördinator, verbinder, beleidsmaker etc. op te pakken door vooral bij de start van ontwikkelingen nadrukkelijk aanwezig te zijn, is het mogelijk te sturen op gewenst maatschappelijk effect. • De cultuur die hoort bij integraal werken en samenwerken is een absolute randvoorwaarde om de doelstellingen uit deze accommodatienota te verwezenlijken. Er is continue aandacht nodig voor het implementeren en het duurzaam verankeren van deze cultuur binnen de organisatie Heusden. Bij een nieuwe accommodatieontwikkeling wordt standaard gewerkt met een programma van eisen, gebaseerd op de accommodatienota, waarbij maatschappelijke en marktpartijen maximaal worden geconsulteerd. • De beleids- en uitvoeringsprocessen voor accommodatiebeleid en -beheer worden verder uitgewerkt, registraties, normen en gebruikersgegevens op orde gebracht, gebruikerswensen in beeld en er wordt gestuurd op beleid en beheer door een aantal instrumenten voor begroting en verantwoording te ontwikkelen die dit voor Raad en College mogelijk maken. Hiervoor wordt een plan van aanpak opgesteld. • Heusden gaat, met als vertrekpunt deze accommodatienota, werken aan een meerjaren investeringsplan afgestemd met het groot onderhoud voor accommodaties. Deze plannen zijn noodzakelijk om op korte en langere termijn meer inzicht in de financiële situatie van accommodaties te krijgen om zo toe te werken naar meer inkomsten en kostendekkende exploitaties. Zo kan gestuurd worden op de samenhang tussen accommodaties in hun toekomstgerichte context, accommodaties exploitatietechnisch te kunnen beoordelen, de juiste huurprijs en (eventueel) accommodatiesubsidie te kunnen vaststellen en financiële voordelen te realiseren door het afstemmen van investeringen op groot onderhoud, de juiste kostprijs voor doorbelasting te bepalen, voorstellen aanpassing van de accommodatie te doen etc. I.v.m. de vele gemeentelijke accommodaties uit de jaren ’60 en ’70 dient er namelijk ook aandacht voor functionele veroudering, energiebalans enz. van deze gebouwen. • De accommodatienota geeft, samen met de nog op te stellen meerjaren investeringsplanningen, inzicht in de mate waarin (ver)nieuwbouw, renovatie e.d. aan de orde is. Heusden stelt hiervoor,

•

•

•

•

samen met overige (bouw)projecten, een capaciteit- en tijdsplanning op en beoordeelt of er maatregelen nodig zijn om het noodzakelijke ambitieniveau te kunnen realiseren. Heusden kan bij het beheer en onderhoud van de accommodaties kiezen voor zelf doen of uitbesteden. Door terugloop van het aantal accommodaties, toenemende multifunctionaliteit en privatisering met professioneel beheer, schaalvoordelen, het geen kerntaak voor de gemeente zijn en het zich toeleggen op sturing en beleid, kiest Heusden voor het onder voorwaarden uitbesteden van deze taken naar Stichting Woonveste. Beheer en onderhoud is voor Stichting Woonveste wel een kerntaak. Ook is dit een ‘natuurlijke partner’ vanwege duurzame, en primair niet winstbeogende betrokkenheid bij de lokale samenleving waarbij op een groot aantal beleidsterreinen wordt ‘meegestuurd’ in de vorm van bouwprojecten, leefbaarheid, MFA’s realiseren e.a. Er dient onderzoek plaats te vinden naar het onderbrengen van de activiteiten van Stichting Sphinx onder de paraplu van Stichting Woonveste. In toenemende mate zal Stichting Sphinx zowel bouwer, exploitant en beheerder van binnen MFA’s onder te brengen activiteiten worden. M.n. het laatste aspect alsook zaken als financiële verantwoording, kwetsbaarheid van de organisatie, maatschappelijke doelstellingen (leefbaarheid) en sturing en controle op prestaties zijn motieven om Stichting Sphinx in Stichting Woonveste te integreren. Heusden zal in toenemende mate samenwerken met Stichting Woonveste. Dit gebeurt al op het gebied van nieuwbouw, herstructurering, woonservicezone en zorgbeleid, het realiseren multifunctionele accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen en leefbaarheid. Door het volume bouwprojecten (zowel inbreiding- als uitbreidingslocaties), de toenemende privatisering en de uitdaging waarvoor Heusden staat om dit allemaal met de eigen organisatie in goede banen te leiden, vraagt om structurele afspraken en afstemming hoe gezamenlijk al deze uitdagingen het hoofd te bieden. Het advies is om op basis van de uitdagingen uit deze nota structurele afspraken te maken over o.a. de projectenaanpak (hoe pakken we het aan, welke organisatie is hiervoor nodig, welke projecten wanneer etc.), de organisatieaspecten die daarbij een rol spelen, het pandenbeleid (aankoop/verkoop, verkenning mogelijkheid Vastgoedfonds) en het beheer en onderhoud van accommodaties. De functie aan- en verkoop gronden en panden wordt meer herkenbaar gepositioneerd in de werkorganisatie met aandacht voor de onderdelen beleid, renterisico’s en beheersaspecten. Een verhuurbeleid voor de tijdelijk aangetrokken panden wordt opgesteld.

Financiën en subsidie • Financiën: Heusden heeft zich de doelstelling opgelegd om over de periode 2008 t/m 2011 7 miljoen aan gemeentelijke eigendommen (grond en panden) te verkopen. Deze doelstelling wordt op basis van het tot heden vastgestelde beleid (nog) niet gerealiseerd. Er wordt t/m 2011 een verkoopopbrengst gerealiseerd van ca. € 4,3 miljoen. Na gemaakte (beleids)keuzes kan bepaald worden of genoemde opbrengst alsnog gerealiseerd zal worden. Voor de mogelijkhedenh, keuzes en toelichting voor verkoop wordt verwezen naar bijlage 4 van deze nota. • Subsidie – accommodatiesubsidie: Vooralsnog worden geen wijzigingen in het huidige subsidiestelsel voorgesteld. Eerst moet duidelijkheid zijn over kosten groot onderhoud en investeringen zodat inzicht ontstaat in exploitatie- en huisvestingskosten. Ook zullen m.n. multifunctionele accommodaties vragen om maatwerk in subsidiering. Tot het moment van inzicht in de exploitatie dient het huidige subsidiestelsel intact te blijven. Om dit inzicht te verkrijgen wordt de huidige subsidiemethode nogmaals voor 1 jaar verlengd. Voor een verdere toelichting verwijzen wij u naar bijlage 5 van deze nota. Beleid naar beleidsveld of onderwerp In bijlage 1 is het gemeentelijke beleid per beleidsveld samengevat. Meer uitgewerkt naar de kernen en de daar aanwezige accommodaties betekent dit op hoofdlijnen de volgende conclusies en aanbevelingen. •

Basisonderwijs: Om maatschappelijke meerwaarde (onderwijs- en opvoedingsondersteuning) en bezettingsgraad te optimaliseren kiest Heusden voor basisscholen waar buitenschoolse opvang (bso), peuterspeelzaalwerk en kinderopvang worden ingeplaatst. Om deze ontwikkeling te bevorderen creëert Heusden draagvlak en stuurt nadrukkelijk op bestuurlijke samenwerking tussen de hierbij betrokken partners om de voordelen voor alle partijen duidelijk te maken. Hierbij worden de streefbeelden uit deze accommodatienota als toekomstperspectief onder de aandacht van betrokkenen gebracht. Het groot onderhoud aan basisscholen blijft voorlopig in gemeentelijke handen omdat het na te streven beleid een nadrukkelijke afstemming vraagt tussen investeringen

• •

•

• •

• •

•

•

•

•

en groot onderhoud. Er worden investeringsplanningen, afgestemd met het groot onderhoud, opgesteld. Hiermee kan inhoud gegeven worden aan het streefbeeld van clustering basisscholen tot het brede schoolconcept, eventueel aangevuld met wijk- en kernfuncties o.b.v. leeftijden gebouwen. Ook exploitatieoverzichten maken keuzes verder inzichtelijk en onderbouwen deze. Bibliotheken: De huisvesting van de bibliotheken op een volwaardig niveau blijft in stand. Voor Oudheusden wordt onderzocht of, met instandhouding van een basisniveau aan bibliotheekvoorziening, de huisvesting goedkoper kan plaatsvinden. Binnensport: Met het sportbedrijf worden verdere prestatieafspraken gemaakt over bezettingsgraad e.d. zodat resultaatmeting als verdere uitwerking van de ingezette verzelfstandiging, mogelijk is. Deze resultaten zullen worden geëvalueerd om de interne verzelfstandiging te kunnen beoordelen Binnensport: Voor (nieuwe) sporthallen is het uitgangspunt privatisering onder voorwaarden. Voor Zwembad/Sporthal Die Heygrave wordt de haalbaarheid pro en contra onderzocht waarbij gezocht wordt naar een concept wat naast synergievoordelen ook de financiële risico’s van exploitatie beperkt. Voor de nieuwe sporthal Onder de Bogen wordt aansluiting gezocht met de locatieontwikkeling D’Oultremont en op basis van een programma van eisen gezocht naar de juiste positionering van de eigendomsconstructie. Binnensport: Op basis van eenduidige uitgangspunten worden de tarieven voor binnensportbeoefening kostendekkend herbepaald en zo mogelijk aangepast Binnensport: Het gebruik en de toekomstige bouw van gymzaal, sportzaal en sporthal worden per belangrijk investeringsmoment afgestemd. Waar noodzakelijk wordt in de toekomst de op de sporthallen afgestemde behoefte aan binnensportruimte geïntegreerd in de te clusteren basisscholen met het brede school concept. Buitensport: De mogelijkheid voor het afstoten van buitenzwembad ’t Run is, bij voldoende alternatieven zoals recreatieplassen en een eventuele buitenligweide bij Die Heygrave, een reële optie. Buitensport: Buitensportaccommodaties worden verder geprivatiseerd. Groot onderhoud wordt in principe afgestoten naar de verenigingen met speciale aandacht voor de (kwaliteit van) cultuurtechnische werkzaamheden (velden/kunstgras). Prestatieafspraken worden cyclisch en bij belangrijke investeringsmomenten gemaakt en herijkt. Na voldoende inzicht in het meerjarenperspectief aan investeringen en groot onderhoud buitensportaccommodaties wordt in samenhang met de draagkracht van de vereniging beoordeeld of de voorgestelde 50%-regeling voor vergoeding investeringen en groot onderhoud bijstelling behoeft. Het gemeentebestuur bevorderd bestuurlijke samenwerking van de buitensportverenigingen. Binnensport: Heusden kent drie hoofdlocaties voor binnensportbeoefening in een professionele setting - Die Heygrave, de vervangende sporthal op de locatie D´Oultremont en de sporthal/zaal in Oudheusden. Als de ruimtelijke situatie rond Die Heygrave voldoende expansiemogelijkheden biedt wordt sportzaal De Hoge Heide niet herbouwd. Buurt- en dorpshuizen: Het beleid van de gemeente Heusden zet in op het in stand houden en versterken van de positie van dorpshuizen en wijkcentra, waarbij één ontmoetingsplek per kern gehandhaafd dient te blijven. Volgens de kernprofielen zullen voor de toekomst de meeste buurten dorpshuizen onderdeel uitmaken van multifunctionele accommodaties, meestal samen met het brede school concept. Om maximaal te kunnen sturen op deze gewenste ontwikkeling zullen buurt- en dorpshuizen t.n.o. niet worden geprivatiseerd. Voor buurt- en dorpshuizen in algemene zin worden verdere prestatieafspraken gemaakt binnen het raam van het streefbeeld en de daarbij horende investeringsplannen, invulling groot onderhoud , wijze van subsidiering e.d. In bijlage 2 wordt e.e.a. bij het onderdeel ‘Buurt- en dorpshuizen’ toegelicht. Gezondheidszorg: Hoewel het realiseren van accommodaties voor gezondheidszorg primair een taak is van private partijen, stimuleert Heusden publiekprivate samenwerking om zo de kansen met maatschappelijke meerwaarde optimaal te kunnen benutten, versnippering tegen te gaan en voorwaardenscheppend een gunstig vestigingsklimaat te bevorderen. Bij het ontwikkelen van nieuwe (multifunctionele) accommodaties zijn de onderdelen gezondheidszorg en maatschappelijke zorg vaste partijen voor consultering bij het opstellen van een programma van eisen. Gronden en pacht: Heusden bevordert samenwerking met grondeigenaren die het realiseren van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS), Ecologische Verbindings Zones (EVZ) en de ‘natte natuurparels/waarden’ bevorderen. Hiermee wordt een impuls gegeven aan het toeristischrecreatieve profiel wat Heusden nastreeft. Heusden werkt daarom actief mee aan de verkoop van dergelijke gronden aan natuurorganisaties binnen de constructie ‘vrije pacht’. De gronden in vrije pacht, gelegen in ‘natuurzones’ worden versneld afgestoten naar de betreffende

•

•

•

•

•

•

•

•

natuurorganisaties. Hiermee is in de huidige kavelperiode t/m 31-12-2009 een oppervlakte van ca. 45 ha. en een opbrengst van € 1,7 miljoen mee gemoeid. Grond en bestemmingsplannen: Heusden hanteert een actief verwervingsbeleid van gronden/panden voor maximale sturing op de ontwikkelingen die men wenst en wil ondersteunen. Werkbare strategische en operationele samenwerkingsconstructies met bijv. Stichting Woonveste en banken worden onderzocht op haalbaarheid. Heusden streeft snellere duidelijkheid na bij het realiseren van bestemmingsplannen waardoor risico’s in tijd en geld worden verminderd. Instrumenten hiervoor zijn een planning in tijd en capaciteit van de gemeentelijke en mogelijke private organisaties en hiervoor de eventuele organisatorische aanpassingen plegen. Jeugd- en jongeren: Heusden huisvest de jongerenactiviteiten in Drunen op de locatie D’Oultremont, in Vlijmen in Jongerencentrum Orca en voor Oudheusden wordt een ruimte gerealiseerd op de MFA-locatie aan de Kasteellaan. De jongerenactiviteiten in de overige kernen vindt primair plaats in de buurt- en dorpshuizen. Jeugd- en jongeren – Scouting/KPJ/Jong-Nederland: Met het oog op demografische ontwikkelingen (ontgroening) en de huidige door Heusden verzorgde (vaak verouderde) huisvesting wordt met betrokken en aanverwante partijen overlegd hoe het toekomstperspectief eruit komt te zien om toekomstgerichte keuzes voor accommoderen te maken. Kunst- & cultuur: Aan de gefuseerde instellingen De Aleph, CMD en Muzenberg (‘KunstenCentrum Heusden’) worden (bestuurlijk) sowieso de creatieve centra uit Nieuwkuijk, Haarsteeg en Heusden-Vesting toegevoegd. De creatieve centra uit Nieuwkuijk en Haarsteeg worden gehuisvest in een nog te realiseren KunstenCentrum Heusden in Vlijmen. De huisvestingsvraagstukken van De Voorste Venne en het nog te realiseren KunstenCentrum Heusden in Vlijmen worden bestuurlijk en huisvestingtechnisch afgestemd. In Drunen is daarnaast de relatie De Voorste Vennen en De Stulp in beeld als het gaat om toekomstige huisvesting, In Vlijmen is dat De Korf in relatie tot het nog te realiseren KunstenCentrum Heusden. Voor De Voorste Venne in Drunen is het advies om op de lange termijn gezien te kiezen voor nieuwbouw van deze theaterfunctie, afgestemd op het culturele profiel van Heusden en het KunstenCentrum in Vlijmen. Monumentenbeleid: Heusden heeft een aanzienlijk aantal monumenten, karakteristieke dorpsgezichten en kent veel religieus erfgoed. Het speerpunt is Heusden-Vesting. Heusden stelt hier zo spoedig mogelijk een samenhangend monumentenbeleid voor op dat ondersteunend is aan het toeristisch-recreatieve en cultuurhistorische profiel wat wordt nagestreefd en een onderbouwing geeft voor het al dan niet afstoten van (monumentale) panden met cultuurhistorische waarde. Heusden kiest als uitgangspunt dat alleen monumenten in eigendom worden verworven en gehouden waar is komen vast te staan dat het beleidsmatig gewenste doel c.q. de functie die het pand moet accommoderen niet door een private partij is te realiseren c.q. in stand te houden, daaronder vallend ook de restauratietechnische aspecten. Monumenten met een functie in de openbare ruimte (bijv. onderdeel vestingwerken, wallen en grachten in HeusdenVesting) blijven bij Heusden in eigendom, andere monumenten kunnen, eventueel onder voorwaarden, worden verkocht. Heusden overweegt daarbij instrumenten als een Restauratiefonds om te zorgen dat er duurzaam monumentenbeleid wordt gevoerd. Openbaar- en vraagafhankelijk vervoer: Heusden beziet bij het in stand houden van het voorzieningenniveau per kern en bij specifieke accommodatievraagstukken steeds de infrastructuur van het openbaar- en vraagafhankelijk vervoer. Dit om de bereikbaarheid van de (voorziening van die) kern te garanderen. Openbare orde & veiligheid – brandweer: De bestaande kazernes in Drunen en Vlijmen worden binnen de mogelijkheden zo optimaal mogelijk benut, voor de kazerne in Heusden-Vesting wordt op basis van een integrale afweging binnen de gekoppelde beleidsvisies van Heusden-Vesting en Oudheusden een verplaatsing naar de MFA-locatie Kasteellaan overwogen. Zie hiervoor verder beide kernprofielen in bijlage 3 en onderstaande kerngerichte samenvatting van Heusden-Vesting. Toerisme & recreatie: Heusden heeft een voorwaardenscheppende rol om het toeristischrecreatieve profiel, gebaseerd op cultuurhistorie en natuur, te versterken. Heusden heeft de regierol in het bevorderen van gewenste ontwikkelingen. Behoudens gemeentelijke beleidsdoelen waarvoor nadrukkelijk voor huisvesting door de gemeente Heusden is gekozen (bijv. Gouverneurshuis) verwerft Heusden hiervoor geen eigendommen. In uitzonderingsgevallen, waarbij Heusden i.h.k.v. toerisme en recreatie een ontwikkeling nadrukkelijk wil bevorderen, en private partijen hier om redenen niet toe in staat zijn, kan het verwerven van bezit een (laatste) optie zijn. Het Monumentenbeleid, gericht op het toeristisch-recreatieve profiel van Heusden kan nieuwe invalshoeken geven voor wijziging van deze opstelling.

•

•

Voortgezet onderwijs inclusief volwassenenonderwijs: D’Oultremont wordt uitgebouwd tot een voorziening met maximale synergievoordelen voor de doelgroep 13-18 jaar. Een technasium maakt daar onderdeel van uit. De bezettingsgraad in m.n. de avonduren wordt sterk bevorderd. Inplaatsing van onderwijskundige- en maatschappelijke voorzieningen voor de doelgroep 13-18 jaar voorzieningen wordt bevorderd. Wonen: Heusden neemt als uitgangspunt dat iedere kern waar mogelijk voldoende ruimte wordt geboden om te voorzien in de natuurlijke bevolkingsaanwas en het bevorderen van het zo lang mogelijk zelfstandig wonen van ouderen. Heusden wil zich inzetten voor starters in de kleine kernen om zo de uittocht van jongeren en ontgroening te voorkomen en basisvoorzieningen in stand te houden.

2.3 Het accommodatiebeleid per kern Per kern zijn onderstaand de belangrijkste keuzes voor het omgaan met accommodaties en bijbehorende locaties aangegeven. Wat nog aan beleid ontbreekt om de juiste keus te kunnen maken staat ook aangegeven. De uitwerking van keuzes treft u verder aan in bijlage 2 en bij de opsomming van accommodaties per kernprofiel in bijlage 3. De onderstaande conclusies en aanbevelingen worden gedaan. Doeveren • Hervormd Jeugdcentrum Doeveren en Dorpshuis Den Hoek (Heesbeen), beide privaat eigendom, verzorgen de ontmoetingsfunctie voor dit buurtschap Drunen • De basisscholen worden vanuit het wijkgerichte werken in de toekomst voor de vier wijken (Braken –West & Oost en Venne West & Oost) geclusterd gehuisvest vanuit de brede school gedachte met functies buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang, eventueel aangevuld met vraaggestuurde wijkbehoefte (MFA-accommodatie) Het accommodatiebeleid neemt deze visie als uitgangspunt en benut ‘natuurlijke’ momenten voor m.n. investeringen in de hiervoor in aanmerking komende accommodaties. In het kernprofiel van Heusden is hiervoor een kader neergelegd wat continue wordt toegepast en geactualiseerd. Hiervoor worden o.a. geïntegreerde investeringsplanningen, afgestemd op het groot onderhoud opgesteld. De leegstaande schoollokalen basisscholen worden benut in het licht van bovenstaande visie. Momenteel staan er 12 lokalen van basisscholen leeg, de prognose is dat dit aantal in 2026 is uitgegroeid tot 26. • Voor Braken-Oost wordt voorgesteld de basisschool De Iris (dislocatie De Wegwijzer) te verplaatsen naar de locatie D’Oultremont om hiermee m.n. synergievoordelen te behalen. • Nu Venne-West 3 praktisch is afgebouwd dient op zo kort mogelijke termijn nut en noodzaak van een te bouwen MFA in deze wijk worden beoordeeld, mede in het licht van de op langere termijn beoogde clustering van basisscholen per wijk met extra wijkgebonden faciliteiten. Voor de basisschoolfunctie is opvang binnen de al aanwezige basisscholen mogelijk. Deze herbeoordeling maakt het mogelijk potentieel in te plaatsen partijen op basis van deze accommodatienota nog mee te nemen in andere mogelijke ontwikkellocaties zoals D’Oultremont, De Voorste Venne of toekomstige herontwikkelingslocaties die vrijkomen. • Inplaatsing van peuterspeelzaalactiviteiten in het basisonderwijs op basis van een met de maatschappelijke partners opgestelde planning zal betekenen dat de locaties PSZ ’t Opstapje en PSZ De Vennerakkers vrijkomen voor verkoop, alternatieve invulling of herontwikkeling. • De locatie D’Oultremont wordt ingevuld met een sporthal en andere wijk- kern –en stadsvoorzieningen. De huidige locatie van Sporthal Onder de Bogen kan worden herbestemd. Het kernprofiel van Drunen en het onderdeel ‘Locatie D’Oultremont intersectoraal uitgewerkt’ in bijlage 6 bieden het kader en de mogelijke invulling van deze locatie. Het uitgangspunt bij het realiseren van de sporthal is privatisering. • De backoffice functies van Drunen verhuizen naar Vlijmen. Het bestaande gemeentehuis behoudt de frontoffice functie waarbij verkoop van het pand met huur van ruimte voor frontofficefuncties de voorkeur geniet. Het pand kan herbestemd worden voor winkelfuncties/horeca/frontoffice op de begane grond, en kantoorfuncties op de verdiepingen. • Het advies voor De Voorste Venne is om te onderzoeken of vervangende nieuwbouw een (betaalbare) optie is. Het gebouw kent onderhoudstechnische problemen, is sterk versnipperd en weinig logisch ingedeeld, slecht toegankelijk voor verkeer en bezoekers, wordt inefficiënt gebruikt

•

• • • • • •

• •

wat bezetting betreft, is een ‘gelegenheidskeus’ geweest voor het onderbrengen van culturele activiteiten, zal een hoog energiegebruik kennen en beslaat een grote ruimte die in geen verhouding staat tot de mate van gebruikersintensiteit. Per saldo bestaan er daarom hoge kosten voor dit centrum. Het gebouw heeft voor de inwoners van Drunen een hoge emotionele waarde. Bij het realiseren van een vernieuwd cultureel en theatercentrum De Voorste Venne met partycentrum zou aangesloten moeten worden op het theater en cultuurprofiel van de gemeente Heusden, afgestemd op de omliggende plaatsen Waalwijk en Den Bosch, plaatselijke activiteiten van De Stulp en voorgenomen activiteiten van een nog te realiseren KunstenCentrum Heusden in Vlijmen. Kantoorfuncties kunnen worden uitgeplaatst. Om herontwikkeling op de bestaande locatie mogelijk te maken kan woningbouw een kostendrager zijn. Voor een meer inhoudelijke beoordeling verwijzen wij u naar bijlage 2, het onderdeel ‘Kunst- & cultuurinstellingen’. Buurthuis De Stulp is voor Drunen momenteel dé centrale voorziening voor laagdrempelige ontmoeting en verenigingsactiviteiten. De behoefte aan uitbreiding wordt bezien in het licht van mogelijke herontwikkelingsplannen voor De Voorste Venne en de toekomstige clustering van basisscholen in Venne-Oost. Op basis van een integrale visie op deze zaak worden toekomstgerichte keuzes voor De Stulp gemaakt. De mogelijkheid om buitenzwembad ’t Run (op langere termijn) te sluiten worden onderzocht. Eerst worden mogelijke alternatieve oplossingen (recreatieplassen, buitenligweide e.d.) onderzocht en in beeld gebracht. De sterk verouderde accommodatie/locatie St. Muziektheater Applaus, Kids & De Kern kan worden herontwikkeld omdat deze functies worden uitgeplaatst naar De Voorste Venne en/of de locatie D’Oultremont. De sterk verouderde accommodatie/locatie Irissenstraat/Asterstraat van basisschool De Iris, Kon. Willem I College (beide uit te plaatsen naar de locatie D’Oultremont) en Stichting KOM (wordt uigeplaatst naar basisschool De Bolster) kan worden herontwikkeld De sterk verouderde locatie W. van Oranjestraat (bouwjaar 1949, nu Stichting Mensen zonder Werk, VTC ’t Zorgenkind) kan na uitplaatsing van de huidige gebruikers worden herontwikkeld. Bij de her te ontwikkelen locaties in Braken-Oost wordt vooral rekening gehouden met het in stand houden van voldoende leerlingenaanwas voor de (enigste) basisschool De Iris en de mate van zorgwoningen i.r.t het Beleid Woonservicezones en het daarop te baseren voorzieningenniveau Het voorstel is om handbalvereniging Avanti op Recreatie- en Sportpark De Schroef in te plaatsen. De mogelijkheden voor medegebruik van het kunstgras en het stimuleren van samenwerking tussen verenigingen op deze locatie moet worden gestimuleerd zodat accommodatietechnisch een voor alle partijen voordeliger situatie ontstaat tegen minder kosten. De gemeente Drunen bevordert de samenwerking tussen FC Drunen en RKDVC. Hierdoor ontstaan bestuurlijk, facilitair, inhoudelijk en financieel voordelen voor beide partijen. De standplaatsen van de woonwagens aan de Sportlaan worden verkocht aan de bewoners of Stichting Woonveste, die voortaan ook het beheer van het woonwagenkamp gaat uitvoeren.

Elshout • Het streefbeeld voor het accommoderen van voorzieningen in Elshout is het (op termijn) realiseren van een MFA-constructie op de locatie Th.J. Rijkenstraat/Hertog Janstraat met de volgende voorzieningen: basisschool/gymzaal, dorpshuis/verenigingsleven, ouderenzorg & woonservicezorg en particuliere partijen zoals bank (pinfaciliteit), (behoud) bakker (gaat weg, wordt 65) en eventuele aanvulling assortiment dagelijkse boodschappen. Ook horecaondernemers kunnen ingeplaatst worden of participeren. De functies van het huidige dorpshuis ‘t Rad wordt ingeplaatst naar de MFA-locatie. Er wordt draagvlak gezocht voor deze beoogde ontwikkeling • Op de locatie Scouting/KPJ (deze functies zouden uitgeplaatst kunnen worden naar/nabij Sportpark Den Donk met mogelijke participatie in de Omnivereniging) wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn voor herontwikkeling van deze accommodatie met naastgelegen kavel grond voor (duurdere) woningbouw.

Giersbergen • Opstellen van een recreatieve en cultuurhistorische visie op Giersbergen, met de mogelijkheid van het realiseren van een recreatieve poort Giersbergen (bezoekerscentrum) met bijpassende voorzieningen. De toegangspoort kan bij de bestaande roeivijver worden gerealiseerd. • Herberg De Drie Linden functioneert als dorpshuis/ontmoetingsruimte Haarsteeg • Het streefbeeld (op termijn) voor het accommoderen van voorzieningen in Haarsteeg is het realiseren van een MFA-constructie op de locatie Haarstek/basisschool St. Lambertus met de volgende functies: basisschool (incl. kinderopvang, peuterspeelzaal, voor- en naschoolse opvang en sportfunctie), buurthuisfunctie, functies gezondheidszorg/eventueel –centrum, detailhandel (combinatie bakker/slager, aangevuld met kleine buurtwinkel), pinautomaat en eventueel de participatie van de (bestaande) partycentrumfunctie kan een centrumfunctie ontstaan die zowel beheersmatig als financieel voordelen biedt voor deze gemeenschap. • Bij het woningbouwprogramma wordt gekeken naar voldoende draagvlak voor voorzieningen als de basisschool en woningbouw voor ouderen. De vraaggestuurde zorg wordt afgestemd tussen de accommodaties GGZ Reinier van Arkel en buurthuis De Haarstek. • De huisvesting van Creatief Centum De Ark wordt verplaatst naar een nog te realiseren KunstenCentrum Heusden in Vlijmen en deze locatie komt beschikbaar voor herontwikkeling. • De standplaatsen van de woonwagens aan de Kavelingenweg worden verkocht aan de bewoners of Stichting Woonveste, die voortaan ook het beheer van het woonwagenkamp gaat uitvoeren. Hedikhuizen • Bij herontwikkeling van de bouwlocatie St. Lambertus(kerk), na aankoop van de kerk (door Stichting Woonveste) kan met het realiseren van een kleine ontmoetingsruimte in een basisbehoefte voor ontmoeting worden ingespeeld. Woningbouw gericht op jongere doelgroepen verdient aanbeveling. Heesbeen • Heusden zorgt voor instandhouding van Dorpshuis Den Hoek als ontmoetingspunt voor Heesbeen (en Doeveren) • De standplaatsen van de woonwagens aan de Parallelweg worden verkocht aan de bewoners of Stichting Woonveste, die voortaan ook het beheer van het woonwagenkamp gaat uitvoeren. Herpt • Voor Herpt is van belang het in stand houden van de basisvoorziening Dorpshuis Herpt voor ontmoeting en laagdrempelige activiteiten en mogelijke ondersteuningsfuncties woonservicezonebeleid. • Een inbreidingsvisie, gericht op toekomstige woningbouw voor doelgroepen en met name ouderen, voor laatstgenoemde doelgroep afgestemd op Oudheusden en Heusden-Vesting, moet ervoor zorgen dat dit dorp voor jongeren en ouderen aantrekkelijk blijft om te wonen. • De vrijkomende gronden van Vv Herpt worden gebruikt voor herontwikkeling of verkoop Heusden-Vesting • Voor Heusden-Vesting moet, afgestemd op Oudheusden, een integrale visie worden opgesteld voor de functies woningbouw, wonen & zorg, 1e lijnszorg, basisonderwijs inclusief buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, kunst & cultuur (monumentenbeleid, religieus erfgoed) en winkelfuncties. Eerst dan is het mogelijk om voor de accommodaties definitieve keuzes te maken. Het kernprofiel van Heusden-Vesting (zie bijlage 3) geeft voor het geheel en de samenstellende delen informatie en richtinggevende aanzetten die verder integraal uitgewerkt moeten worden. Duidelijkheid over de toekomst van Zorgcentrum St. Antonius is daarbij een belangrijke factor. • De brandweerfunctie (vrijwilligerspotentieel, parkeren, aanrijdtijden, functionaliteit en mogelijkheden hergebruik gebouw) wordt binnen een eventuele functieherschikking in HeusdenVesting verplaatst naar Oudheusden (locatie MFA Kasteellaan), evenals de functies (frontoffice) van de gemeente • Creatief Centrum Heusden sluit zich bestuurlijk aan bij KunstenCentrum Heusden waarbij het wel of niet verplaatsen van de activiteiten naar Vlijmen afhangt van het kunst- en cultuurprofiel waar Heusden in samenwerking met private partijen binnen Heusden-Vesting voor kiest.

•

• •

Heusden stelt samen met de kunst- en cultuurpartijen uit Heusden-Vesting voor deze kern een integrale kunst en cultuurvisie op, met daarbij de invalshoeken toerisme & recreatie en monumentenbeleid inclusief religieus erfgoed. De uitkomst is bepalend voor de positie en status van de gemeentelijke accommodaties. Gebouw Jachthaven De Wiel, mogelijk inclusief eventuele gronden, wordt afgestoten. De locaties Demer en Creatief Centrum Heusden komen voor sloop en herontwikkeling in aanmerking.

Nieuwkuijk • Het streefbeeld voor het accommoderen van voorzieningen in Nieuwkuijk is het (op langere termijn realiseren van een MFA-locatie op de huidige locatie van de basisschool en ’t Patronaat met de volgende functies: basisschool, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang, dorpshuisfunctie en mogelijke andere vraaggestuurde zaken. Toekomstige investeringsmomenten worden op deze gebouwelijke ontwikkeling afgestemd. Woningbouw wordt zoveel mogelijk afgestemd op de gewenste ontwikkeling van de kern. (m.n. zorggerelateerde woningen) • Creatief Centrum t Stuurhuis sluit zich bestuurlijk en huisvestingstechnisch aan bij het KunstenCentrum Heusden in Vlijmen. Samen met uitplaatsing en sloop van het gebouw Het Knotshuis komt deze locatie beschikbaar voor herontwikkeling. Oudheusden • Oudheusden realiseert een woningbouwprogramma waarin de behoefte voor Heusden-Vesting als complementaire kern nadrukkelijk is betrokken. • Heusden stelt voor Oudheusden, afgestemd met Heusden-Vesting en in mindere mate Herpt, een integrale toekomstvisie op om te komen tot invulling van het juiste voorzieningenniveau en bijbehorende accommodaties voor huisvesting, geconcentreerd rond de locatie MFA Kasteellaan. De volgende locaties, functies en de invulling daarvan spelen een rol: (locaties) herstructureringsgebied, uitbreidingslocatie De Oosters, totale bouwlocatie Kasteellaan, locatie sportpark Heusden, locatie buurthuis De Schakel, locatie supermarkt, locatie transferium en functies (afgestemd met Heusden-Vesting, deels Herpt) woningbouwproductie (aantal, waar en wat) en type woningen, brandweer, 1e lijnsgezondheidszorg (tandarts, huisarts, fysiotherapie, apotheek), beleid woonservicezone (maatschappelijke zorg, thuiszorg, jeugdzorg, consultatiebureaufunctie, centrum voor jeugd en gezin, ouderenzorg, optie vestiging zorgcentrum), ontmoeting- en buurthuisfunctie, jongerenhuisvesting/opbouwwerk, moskeefunctie (kerk?), bibliotheekfunctie, speelmogelijkheden jeugd, politiezorg, frontoffice woningcorporatie, frontoffice gemeentelijke dienstverlening, food winkel(s), economie (low profile bedrijfsverzamelgebouw e.o.), bank met pinfaciliteit, binnensportfunctie, brede school/basisonderwijs met integratie van kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, recreatieve poort/transferium, parkeerfaciliteiten bij concentratie voorzieningen, bereikbaarheid functies met openbaar vervoer/auto (wegbelasting/overlast) • Bij realisering van de MFA-ontwikkeling aan de Kasteellaan komen de locaties OBS Nieuwenrooy (verplaatsing functies naar de MFA Kasteellaan), Sportpark Heusden (nieuw sportterrein buiten Oudheusden) en locatie buurthuis De Schakel (verplaatsing functies naar de MFA-locatie Kasteellaan) voor herontwikkeling in aanmerking. • Voor de bibliotheekfunctie wordt onderzocht of de huisvesting op een alternatieve wijze goedkoper kan plaatsvinden Vlijmen • Heusden zorgt voor duidelijkheid over volume, locaties, type en tijdstip van woningbouw o.b.v. het ‘open groeiscenario’ voor woningbouw in de kern Vlijmen om de accommodatievraagstukken binnen de juiste kaders te kunnen plaatsen. Door de geplande aanzienlijke groei aan inwoners in vooral de nieuwbouwwijken Geerpark en Vijfhoeven is duidelijkheid een must en snelheid in ontwikkeling geboden. In deze accommodatienota is voor Vlijmen rekening gehouden met een groei tot ca. 19.000 inwoners, waarvan in 2020 hiervan het leeuwendeel gerealiseerd zou moeten zijn. • Buurthuis De Korf is een verouderde accommodatie met weinig ruimtelijke mogelijkheden. Voor de kunst- en cultuuractiviteiten van buurthuis De Korf wordt als eerste optie gekozen voor het integreren hiervan in het nog te realiseren KunstenCentrum Heusden. • Een te realiseren KunstenCentrum Heusden wordt gerealiseerd op de locatie gemeentehuis of Mommersteeg, met inbreng van zoveel mogelijk private partijen. De huisvesting van de creatieve

•

•

•

•

•

• •

centra De Ark uit Haarsteeg en Het Stuurhuis uit Nieuwkuijk wordt bestuurlijk en inhoudelijk toegevoegd aan deze accommodatie. De activiteiten van Creatief Centrum Heusden worden o.b.v. een kunst- en cultuurvisie voor Heusden-Vesting wel of niet verplaatst naar het KunstenCentrum Heusden. De eerste optie is de mogelijke realisatie van een KunstenCentrum Heusden, gekoppeld aan het inplaatsen van functies voor buurthuis De Korf, te betrekken bij de ontwikkelingen van de uitbreiding van het gemeentehuis. (Centrumplan Vlijmen) waarbij gestreefd wordt naar inhoudelijke en bestuurlijke afstemming en samenwerking met De Voorste Venne. Een PvE gebaseerd op deze accommodatienota maakt daar deel van uit. De tweede optie is aankoop van het pand Mommersteeg om de invulling van De Korf samen met het KunstenCentrum daar gestalte te geven. Het Centrumplan Vlijmen wordt z.s.m. herbeoordeeld op eventueel gewijzigde inzichten zoals deze voortkomen uit deze accommodatienota waarbij de bebouwingscontouren worden vastgesteld. Hierbij zijn de geplande groei van Vlijmen en de daarbij noodzakelijke (centrum)functies uitgangspunt. Binnen deze centrumplanontwikkeling vallen ook de uitbreiding van gemeentelijke huisvesting en de optie van het realiseren van huisvesting voor KunstenCentrum Heusden en De Korf en mogelijke wijkoverstijgende functies, anticiperend op de inwonersuitbreiding, zoals zorggerelateerde woningen, gezondheidszorg en andere maatschappelijke functies. Hierna kan duidelijkheid worden verschaft over het wel of niet aanhouden van de aangekochte woningen aan de Julianastraat voor de centrumplanontwikkeling. Voor de wijk Vlijmen-Vliedberg wordt een MFA gerealiseerd met de volgende functies en voorzieningen: basisschool ’t Palet (met gymzaal), kinderopvang, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang, buurthuis en ontmoetingsfunctie, wijkwinkel (o.a. politie, Woonveste, gemeente, maatschappelijk werk) en wonen voor verstandelijk gehandicapten en seniorenwoningen. Basisschool Voetius is niet in deze planontwikkeling opgenomen. Voor Vlijmen-Dorp wordt ingezet op het streefbeeld van een tweetal clusters van basisscholen voor realisering van het brede school concept met buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, eventueel aangevuld met noodzakelijke functies voor de wijk. Volgens de leerlingenprognoses kan de extra ruimtebehoefte op de bestaande schoollocaties worden opgevangen. Een vraagpunt voor de (mini)Bussel zijn de ruimtelijke mogelijkheden, waarbij een mogelijke inplaatsing van basisschool Voetius een extra aandachtspunt is. Op basis van een nadere analyse van beide brede school locaties op basis van concrete uitspraken over de invulling van beide nieuwbouwwijken kan deze visie verder worden uitgewerkt. Het alternatief bij onvoldoende ruimte op de locatie (mini)Bussel is dat wordt geanticipeerd op het genoemde streefbeeld door een locatie voor ontwikkeling in de zuidwesthoek van de nieuwbouwwijk De Vijfhoeven, in de buurt van de huidige Bussel (jaren ’70 bouw) aan te wijzen. Bij het zoveel mogelijk realiseren van de bovenwijkse functies binnen het Centrumplan Vlijmen kan met bovenstaande ontwikkeling met mogelijk ontmoetingsruimte voor de wijk worden volstaan en zijn geen nieuwe MFA-ontwikkelingen noodzakelijk. De toekomst voor zwembad/sporthal Die Heygrave, sportzaal De Hoge Heide en de sterke uitbreiding van inwoners in de wijken Geerpark en Vijfhoeven worden met elkaar in verband gebracht. Het advies is dat zwembad/sporthal Die Heygrave een concentratie van zoveel mogelijk binnensportvoorzieningen krijgt binnen een totaalconcept met fitness/fysiotherapie, buitenligweide e.d. dat aansluit op de marktbehoefte. Privatisering onder voorwaarden van deze binnensportaccommodatie wordt voorgestaan en wordt samen met private partijen onderzocht. Sportzaal De Hoge Heide wordt gesloopt en deze locatie komt beschikbaar voor herontwikkeling. De standplaatsen van de woonwagens aan de Nassaulaan worden verkocht aan de bewoners of Stichting Woonveste, die voortaan ook het beheer van het woonwagenkamp gaat uitvoeren. De volgende locaties komen beschikbaar voor herontwikkeling: locatie De Korf, locatie v/h gemeentewerf (voor woningbouw), locatie C. Huijgensstraat/van Lennepstraat, locatie De Hoge Heide (eerst visie op gehele Sportpark De Schroef opstellen), locatie ’t Palet (optioneel, alleen als opties inplaatsen in MFA-Vliedberg of verplaatsing naar de locatie (mini-)Bussel niet haalbaar wenselijk zijn) en locatie v/h het D’Oultremont.

BIJLAGE 1 DOELEN, UITGANGSPUNTEN EN SECTORAAL BELEID GEMEENTE HEUSDEN

1

Inhoudsopgave 1. Overall- en algemene doelstellingen & uitgangspunten...................................................... 4 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a.............................................................................................. 4 B. Doelstellingen en (beleids)uitgangspunten............................................................................ 4 2. Welzijnsbeleid – algemene uitgangspunten.......................................................................... 6 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a.............................................................................................. 6 B. (Beleids)ontwikkelingen ......................................................................................................... 6 3. Kunst & cultuur – bibliotheken............................................................................................... 7 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a.............................................................................................. 7 B. (Beleids)ontwikkelingen ......................................................................................................... 7 4. Kunst & cultuur – kunst & cultuurinstellingen...................................................................... 8 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a.............................................................................................. 8 B. (Beleids)ontwikkelingen ......................................................................................................... 8 5. Kunst & cultuur – dorpshuizen en wijkcentra....................................................................... 9 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a.............................................................................................. 9 B. (Beleids)ontwikkelingen ......................................................................................................... 9 6. Kunst & cultuur – monumenten(beleid)............................................................................... 10 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 10 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 10 7. Gezondheidszorg (incl. beleid woonservicezones)............................................................ 11 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 11 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 11 8. Jeugdzorg ............................................................................................................................... 12 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 12 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 12 9. Jeugd- en jongerenbeleid...................................................................................................... 13 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 13 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 13 10. Sport – binnensport & buitensport .................................................................................... 14 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 14 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 14 11. Toerisme & recreatie............................................................................................................ 15 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 15 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 15 12. Onderwijs – basisonderwijs incl. incl. buitenschoolse opvang, peuterwerk, kinderopvang.............................................................................................................................. 17 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................... 17 B (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 17 13. Onderwijs - voortgezet onderwijs incl. volwassenenonderwijs...................................... 18 2

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 18 B. (Beleids)ontwikkelingen ....................................................................................................... 18 14. Economie – arbeidsmarktbeleid......................................................................................... 19 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a............................................................................................ 19 B (Beleids)ontwikkelingen ........................................................................................................ 19 15. Economie – industriebeleid – detailhandel - horeca ........................................................ 20 Ad a. Industriebeleid ................................................................................................................ 20 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 20 B. (Beleids)ontwikkelingen ................................................................................................... 20 Ad b. Detailhandel.................................................................................................................... 20 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 20 B. (Beleids)ontwikkelingen ................................................................................................... 20 Ad. c Horeca............................................................................................................................. 20 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 20 B. (Beleids)ontwikkelingen ................................................................................................... 20 16. Openbare orde & veiligheid – brandweer, ambulance, politie ........................................ 21 Brandweer ................................................................................................................................ 21 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 21 B (Beleids)ontwikkelingen: ................................................................................................... 21 Ambulance ............................................................................................................................... 21 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 21 B. (Beleids)ontwikkelingen ................................................................................................... 21 Politie........................................................................................................................................ 21 A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a........................................................................................ 21 B. (Beleids)ontwikkelingen ................................................................................................... 22

3

1. OVERALL- EN ALGEMENE DOELSTELLINGEN & UITGANGSPUNTEN

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Kaderstellende nota accommodatiebeleid 2005 Doeltreffendheidonderzoek 2005 Coalitieakkoord 2006 Begroting 2008 Nota Volkshuisvesting 2030 Rapport Woonservicezones incl. bijlage – Companen - 2007

B. Doelstellingen en (beleids)uitgangspunten 1. De Gemeente Heusden hanteert in principe het ruimtelijke kader wat neergelegd is in de Structuurvisie Plus (statement/regulier uitgangspunt). 2. De Gemeente Heusden kiest als uitgangspunt voor haar toekomstgerichte accommodatiebeleid het ‘open groeiscenario’ uit de Nota Volkshuisvesting 2030 met, d.w.z. uitbreiding met ca. 4000 woningen over de periode 2005-2030 en een groei van de bevolking tot ca. 46.000 inwoners. 3. De Gemeente Heusden hanteert de Nota Volkshuisvesting 2030 en de hiermee samenhangende Rapport Woonservicezones 2007 als richtinggevend voor het verder invullen van het accommodatiebeleid. 4. In de regel worden de centrale voorzieningen in de hoofdkernen Drunen en Vlijmen gehuisvest. Omdat volgens de bouwprognose beide kernen qua inwoneraantal ongeveer op gelijke hoogte zullen komen, zal bij het realiseren van nieuwe unieke centrale accommodaties hiermee rekening worden gehouden. (nieuw uitgangspunt) 5. De Gemeente Heusden bestaat uit verschillende kernen met verschillende grootte. Om recht te doen aan de eigenheid en het voorzieningenniveau van iedere kern wordt zoveel mogelijk een kernenbeleid gehanteerd. Met kernenbeleid wordt het voorzieningenniveau bedoeld dat op grond van gemeentelijk beleid, schaalgrootte en betaalbaarheid aanwezig zou horen te zijn in een buurtschap, kern, wijk of stad. Het voorzieningenniveau per kern vormt de input voor het bepalen van de (gemeentelijke) accommodaties per kern. (algemeen uitgangspunt) 6. Multifunctionaliteit is speerpunt en uitgangspunt voor het realiseren van nieuwe accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen. Doelstelling hierbij is het gebruik en het voorzieningenniveau per kern te optimaliseren. Clustering van samenhangende voorzieningen om inhoudelijke synergie te bewerkstellingen heeft prioriteit. Bij een multifunctionele accommodatie (MFA) wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het inplaatsen van gebruikersgroepen in volgorde van gemeentelijke prioriteit. Om de (financiële) haalbaarheid en synergie zo groot mogelijke te laten zijn kunnen zowel publieke als private partijen participeren in het realiseren van een MFA. 7. Bij multifunctionele accommodaties wordt een zo hoog mogelijke bezettingsgraad nagestreefd. De mogelijkheden om z.s.m. te komen tot een zo optimaal mogelijke bezetting van de huidige accommodaties worden onderzocht en benut. Bij herschikking van functies tussen accommodaties wordt verslechtering van de positie van de gebruikers zoveel mogelijk voorkomen, maar kan in de afweging gebruikersbelang versus gemeentelijk belang niet worden uitgesloten. 8. Privatisering van accommodaties wordt gestimuleerd. Ontbrekend richtinggevend beleidskader hiervoor wordt opgesteld. 9. De Gemeente Heusden wil alleen instanties subsidiëren die bijdragen aan gemeentelijke beleidsdoelen. De mogelijke effecten op deze doelstelling, veroorzaakt door het

4

accommodatiebeleid, zullen worden bezien door subsidiebeleid en accommodatiebeleid met elkaar in verband te brengen 10. Gemeente Heusden kiest zoveel mogelijk voor duurzame oplossingen als het om (her)huisvesting gaat. 11. Door verkoop van gemeentelijke eigendommen wordt over de periode 2008-2011 een verkoopopbrengst gerealiseerd van: • 2008: 1 + 2 miljoen (achterstallig), is totaal 3 miljoen • 2009: 1 miljoen • 2010: 1 miljoen • 2011: 2 miljoen • Totaal 7 miljoen euro

5

2. WELZIJNSBELEID – ALGEMENE UITGANGSPUNTEN

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Welzijnsbeleid in een helder perspectief – welzijnskader 2005-2007 Lokaal gezondheidsbeleid 2004-2007 Coalitieakkoord 2006 Rapport woonservicezones incl. bijlage – Companen - 2007 Beleidsplan WMO 2008-2011 Nota Volkshuisvesting 2030 Kadernota kunst & cultuur 2007 – meer dan de som der kernen

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Gemeente Heusden accommodeert o.b.v. doelstellingen die in het verlengde liggen van het gemeentelijke beleid. 2. Het toekomstige subsidiebeleid is gebaseerd op maatschappelijke relevantie en de prioriteiten die de Gemeente Heusden stelt. 3. De eigen verantwoordelijkheid van de burger en de instellingen staat voorop. 4. De Gemeente Heusden brengt meer samenhang aan tussen voorzieningen & activiteiten. Deze samenhang wordt gerealiseerd door een betere samenwerking, het clusteren van voorzieningen en het optimaliseren van het gebruik van welzijnsaccommodaties (en daaraan gekoppeld het subsidie-instrumentarium aanpassen). 5. Multifunctionele centra bieden mogelijkheden voor het behoud van het voorzieningenniveau in kleine dorpen (‘sterk in kernen’). 6. Iedere kern of buurtschap in Heusden heeft een eigen accommodatie voor welzijnsactiviteiten en ontmoeting. 7. In de grootste kernen (Drunen, Vlijmen, Oudheusden) is het uitgangspunt multifunctionele accommodaties met de brede school als middelpunt. 8. De Gemeente Heusden hanteert een spreidingsbeleid voor cultuuraccommodaties (nu m.n. concentratie in Drunen, Vlijmen is veel minder bedeeld). 9. De Gemeente Heusden geeft beleidsprioriteit aan het vrijwilligerswerk en wil zich inspannen voor het oplossen van huisvestingsproblemen van deze organisaties. 10. De Gemeente Heusden stimuleert publiek/private initiatieven op het gebied van het realiseren van accommodaties. 11. Commerciële uitbating van welzijnaccommodaties behoort tot de mogelijkheden. 12. Gemeente Heusden maakt een inhaalslag als het gaat om harmonisering & standaardisering van het beheer van gemeentelijke accommodaties.

6

3. KUNST & CULTUUR – BIBLIOTHEKEN A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Kadernota kunst & cultuur (2007) 2. Welzijnsbeleid in een helder perspectief – welzijnskader 2005-2007 3. Begroting 2008, kunst, cultuur & toerisme

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Beleid: in stand houden van goed geoutilleerde accommodaties van (volwaardige) bibliotheken evenredig verspreid over de kernen Drunen (gemeentelijk eigendom), Vlijmen (gemeentelijk eigendom) en Oudheusden 2. (Provinciaal) beleid: Professionalisering bibliotheken (Richtlijn voor basisbibliotheken), verbreding functie (provinciaal beleid) 3. (Landelijk): leesbevordering m.n. jeugd speerpunt beleid (bijzonder aandachtsgebied: (basis)onderwijs) (landelijk beleid) 4. (Landelijk) daling aantal bibliotheeklezers/uitleningen (trend) 5. (I.r.t. bibliotheekfunctie): (Multi)media steeds meer laagdrempelig privé beschikbaar (trend) 6. De bibliotheekfunctie bij voorkeur huisvesten bij drukke publieksknooppunten (bijv. in winkelcentrum) (statement) 7. Jaarlijkse subsidiebijdrage Gemeente Heusden voor bibliotheekfunctie hoog (€ 900.000,--, 85% van de exploitatie), bijdrage per bibliotheeklid laag, mogelijkheden tot verkrijgen extra inkomsten laag (statement) 8. Met het realiseren van één of meer aanvullende dienstverleningsconcepten (bijv. virtueel loket, biblio(service)bus of andere (vernieuwende) concepten voor plattelandskernen (bijv. bibliobus met mobiele zorgfuncties) ondersteund met o.a. provinciale en EU-subsidies) kan een bibliotheekfunctie in de kleinere kernen worden gerealiseerd met kostenbesparingen (keuzemogelijkheid) 9. Samenwerkingspartners die synergie opleveren zijn: (brede) school/basisonderwijs, voortgezet onderwijs (schoolmediatheek), kunst & cultuurinstellingen/cultureel erfgoed, zorginstellingen, welzijnsinstellingen 10. Rol Gemeente Heusden bij ontwikkelingen rond de bibliotheekfunctie: regierol

7

4. KUNST & CULTUUR – KUNST & CULTUURINSTELLINGEN

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Kadernota Kunst & cultuur in Heusden– meer dan de som van de kernen – 2007 2. Welzijnsbeleid in een helder perspectief – welzijnskader gemeente Heusden 2005-2007 3. Subsidienota 2005 t/m 2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Gemeente Heusden is verantwoordelijk voor het d.m.v. subsidie in stand houden van goed geoutilleerde accommodaties die zij voor de culturele infrastructuur van de gemeente noodzakelijk acht om de inwoners in staat te stellen actief en receptief deel te nemen aan cultuuruitingen. Hierbij wordt m.n. gedoeld op de basisvoorzieningen ter plaatse zoals De Voorste Venne, een eventueel nieuw (kunsten)centrum in Vlijmen (pand Mommersteeg is optie), de bibliotheken, het Gouverneurshuis (museum) en het Bezoekerscentrum (streekarchief) 2. Gemeente Heusden hecht aan het zoveel mogelijk in stand houden van (een) sociaalculturele accommodatie per kern (dorps/buurthuis) zodat de voor iedere kern cultuurspecifieke uitingen in stand blijven. Waar nodig vindt financiële ondersteuning plaats om het voortbestaan te waarborgen. 3. Gemeente Heusden streeft er door (eventuele kernoverstijgende) samenwerking, herschikking/herijking en afstemming van gebruikers met accommodaties naar dat de bestaande accommodaties (veel) beter worden benut. Onderlinge concurrentie wordt vermeden. Een betere spreiding van kunst- & culturele accommodaties over de gemeente wordt nagestreefd met nadrukkelijk oog voor amateurkunst (veelal dorpshuis, voldoende spreiding) en professionele podiumkunsten. (nu met name Voorste Venne, Drunen, spreiding naar Vlijmen/Heusden-Vesting gewenst) 4. Drunen en Vlijmen zijn de hoofdkernen als het gaat om culturele accommodaties. HeusdenVesting richt zich specifiek op de cultuureigen rol als vestingstad met een rijke historie. Voor de herschikking moet een aanpak worden opgesteld. Er wordt in Heusden-Vesting gestreefd naar de realisatie van een klein cultureel podium. De mogelijkheden hiertoe in het Bezoekerscentrum of Gouverneurshuis worden verkend. 5. Gemeente Heusden streeft naar herstructurering van het muziekonderwijs en de vorming van één lokale stichting/centrum voor kunstzinnige vorming waarin in elk geval samengaan de Aleph, CMD, en de Muzenberg en dat door samenwerking met andere aanbieders kan uitgroeien tot hèt kenniscentrum op het gebied van kunst en cultuur. Gebouw Mommersteeg (Geerpark, Vlijmen) is in beeld als accommodatie, ook als ontmoetingsruimte. 6. De Gemeente Heusden vindt één accommodatie met een goed modern podium voor professionele voorstellingen voldoende. Afstemming met theaters in Waalwijk en Den Bosch zal moeten plaatsvinden. 7. De Gemeente Heusden streeft naar een éénduidige subsidiesystematiek voor alle cultuuraanbieders 8. Gemeente Heusden wil het beheer van gemeentelijke panden zoveel mogelijk afstoten 9. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn: kunst- en cultuurinstellingen, galeries/winkels, horeca/partycentrum/congrescentrum, onderwijs, bibliotheekfunctie en beleidsveld toerisme & recreatie 10. Gemeente Heusden heeft een regierol als het gaat om (desnoods met subsidie) in stand houden van die voorzieningen die als noodzakelijk voor het instandhouden van de culturele infrastructuur van Heusden worden gezien.

8

5. KUNST & CULTUUR – DORPSHUIZEN EN WIJKCENTRA

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4. 5.

Welzijnsbeleid in een helder perspectief – welzijnskader gemeente Heusden 2005-2007 Kadernota kunst & cultuur 2007 – meer dan de som der kernen Beleidsplan WMO – 2008-2011 (vastgesteld in de raad van 18-12-2007) Subsidienota 2005-2007 (verlengd t/m 2008) Nota integraal jeugdbeleid 2006-2009

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. In stand houden en versterken van de positie van dorpshuizen en wijkcentra in de kleine kernen t.b.v. de sociale cohesie en het voorzieningenniveau (ontmoeting, verenigingen, sociaal-culturele activiteiten) 2. Bevorderen integratie van/met ongelijksoortige functies (multifunctionaliteit), m.n. in de kleine kernen 3. Handhaving van minimaal één ontmoetingsplaats per kern 4. Commerciële activiteiten kunnen deel uitmaken van een dorpshuis of wijkcentra om de exploitatie sluitend te krijgen 5. Te huisvesten functies die synergie opleveren zijn: ontmoeting, recreatie, vorming/educatie, cultuur/creativiteit, dienstverlening/voorlichting, belangenbehartiging, afstemming/coördinatie & signalering

9

6. KUNST & CULTUUR – MONUMENTEN(BELEID)

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Heusden na de restauratie (1992) 2. Kadernota Kunst & Cultuur 2007, meer dan de som der kernen

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. (constatering) Gemeente Heusden heeft geen actueel monumentenbeleid (beeldbepalende panden, stads- en dorpsgezichten/karakteristieke bebouwingslinten, religieus erfgoed, archeologie) 2. Heusden wil haar vele monumenten (ook buiten Heusden-Vesting) als kernkwaliteit zoveel mogelijk ontsluiten en in stelling brengen t.b.v. haar profilering als cultuurtoeristische gemeente 3. (constatering) Heusden-Vesting is beschermd stadsgezicht 4. Heusden-Vesting als monument vormt de belangrijkste pijler bij de profilering van de gemeente

10

7. GEZONDHEIDSZORG (INCL. BELEID WOONSERVICEZONES)

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4.

Welzijnsbeleid in een helder perspectief – welzijnskader gemeente Heusden 2005-2007 Rapport Woonservicezones incl. bijlage – Companen - 2007 Beleidsplan WMO 2008-2011 Lokaal gezondheidsbeleid 2004-2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Nota Volkshuisvesting 2030 & Rapportage Woonservicezones – 2007 incl. bijlage vormen het kader voor het (welzijns)voorzieningenniveau per kern 2. Gemeente Heusden zorgt ervoor dat voldoende aanpasbare woningen worden gerealiseerd 3. De keten wonen-zorg-welzijn vraagt om een gebiedsgerichte aanpak, maatwerk per kern/clusters van kernen (zie ook Rapportage Woonservicezones 2007) 4. Gemeente Heusden formuleer beleid en voert de regie over het algemene gezondheidszorgen ouderenbeleid 5. Speerpunt voor de gezondheidszorg van Heusden is samenhang voorzieningen & activiteiten vergroten, samenwerking verbeteren, overlappingen & versnippering zorgorganisaties (o.a. door herindeling) tegengaan en het gebruik bestaande accommodaties optimaliseren (m.n. door vermaatschappelijking zorg) 6. Trend: Ketenversterking/synergie in gezondheidzorg belangrijke factor in het bij elkaar plaatsen van aanbieders. Er treedt steeds meer vermaatschappelijking van de zorg op. 7. Publiekprivate samenwerking is welkom 8. Woonservice ontwikkeling bij voorkeur rond zorgcomplexen en waar hoge zorgintensiteit nodig is waarbij gebouwen variabel en vraag gestuurd te gebruiken zijn 9. Wonen, zorg en welzijnsfuncties en de verdere woonservice ontwikkeling op brede divers samengestelde groep van (potentiële) zorgvragers richten, niet alleen op de ouderen. Voorzieningen bundelen vanuit een organisch gegroeid geheel. Dit kan in een specifiek gebied, maar dit hoeft niet persé. De voorzieningen kunnen ook in een ruimer gebied gehuisvest worden, waar wonen, zorg en welzijnvoorzieningen naast diverse andere functies aanwezig zijn. 10. Gemeente Heusden zorgt voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor de 1e-lijns gezondheidszorg 11. Huisvesting in gemeentelijke accommodaties vindt plaats op basis van de beleidsprioriteiten van de Gemeente Heusden 12. Maatschappelijke (en m.n. psychosociale) zorg kan op stadsniveau geaccommodeerd worden 13. Kernenbeleid: in kernen moet je spreekruimten hebben o.b.v. cliëntenbestand, in principe in elke kern (via dorpshuizen/ontmoetingsruimten) te realiseren 14. De Gemeente Heusden hanteert de 1-loketgedachte voor ‘wonen, zorg en welzijn’ (‘Eén kastje zonder muur’) 15. Belangrijke voorzieningen voor ouderen in kernen zijn de aanwezigheid van winkels voor het directe levensonderhoud, huisarts/apotheek, iets minder belangrijk maar toch belangrijk zijn groenvoorziening in de wijk, geldautomaat, openbaar vervoer en een zorgcentrum in de buurt 16. Rol Gemeente Heusden bij ontwikkelingen rond het gezondheidszorgbeleid: meestal de regierol. Private partijen wordt wel ruim baan gegeven om accommodaties te realiseren, waarbij de Gemeente Heusden de samenhang (o.a. multifunctionaliteit) van het geheel bewaakt. De Gemeente Heusden realiseert primair zelf geen gezondheidsvoorzieningen. 11

8. JEUGDZORG

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Beleidsplan integrale jeugdgezondheidszorg 2004-2007 2. Lokaal gezondheidsbeleid 2004-2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Jeugdzorg is een provinciale verantwoordelijkheid die regionaal is georganiseerd (met voor Heusden oriëntatie op Waalwijk/Tilburg en Den Bosch, afhankelijk van de woonplaats van de cliënt), curatief van aard (Bureau Jeugdzorg) en wordt plaatselijk vertaald door outreachende/ambulante hulp op locatie, waarvoor spreekruimte nodig is 2. Gemeente Heusden heeft plaatselijk een regie- en coördinatiefunctie voor de preventieve taak van de jeugdzorg, m.n. gericht op 0-19 jarigen en geeft hieraan een hoge beleidsprioriteit 3. Voor het totale beleidsveld jeugdzorg moet meer samenhang, samenwerking en afstemming komen 4. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn: 1e lijnszorg, consultatiebureau, Centrum voor Jeugd & Gezin, opvoedbureau, maatschappelijke (geestelijke) jeugdzorg (private ondernemingen), verslavingszorg, jeugdpreventie(teams), jeugdcentra/eventueel buurthuizen, diverse instellingen (voortgezet) onderwijs (kinderopvang, peuterspeelzalen, WSNS, schoolmaatschappelijke begeleiding/werk, schoolarts, logopedie e.a.

12

9. JEUGD- EN JONGERENBELEID

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Nota integraal jeugdbeleid 2006-2009 2. Welzijnsbeleid in een helder perspectief –welzijnskader gemeente Heusden 2005-2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Gemeente Heusden heeft (integraal en vraaggestuurd) jeugd- en jongerenwerk als speerpunt gekozen waarbij sprake is van hoge subsidiebijdragen 2. Trend: sprake van een meer doelgroepgerichte en vraaggestuurde aanpak, gericht om de probleemsituaties op locatie (ambulante hulp in jongerencentra, buurt- en dorpshuizen) 3. In jeugd- en jongerencentra kunnen commerciële activiteiten plaatsvinden 4. De Gemeente Heusden kiest voor drie jongerenaccommodaties in de drie grote kernen Drunen, Vlijmen en Oudheusden, afgestemd op de doelgroep 5. De jeugd richt zich m.n. op het aanbod jeugdvoorzieningen in de eigen kern

13

10. SPORT – BINNENSPORT & BUITENSPORT

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4. 5.

Kadernota sport 2007 Notitie Sportraad 2007 (privaat stuk) Nota integraal jeugdbeleid 2006-2009 Coalitieakkoord 2006 Welzijnsbeleid in een helder perspectief – 2005-2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Bevordering samenwerking (eventueel fusie) van sportverenigingen en concentratie daarvan op/in één sportaccommodatie (motieven: versterking bestuurlijk kader, draagvlak vereniging i.v.m. teruglopend ledental, gezamenlijk gebruik voorzieningen, parkeerfaciliteiten, catering e.d.) 2. Bevordering van het realiseren van sportvoorzieningen met inbreng eigen middelen verenigingen 3. Privatiseren van sportgebouwen in algemene zin wordt gestimuleerd, m.n. privatisering van buitensportaccommodaties. De Gemeente Heusden blijft bij buitensportaccommodaties eigenaar van de grond (constructie van recht van opstal) 4. Huisvesting van sportverenigingen vindt plaats o.b.v. gemeentelijke (beleids)prioriteit 5. De Gemeente Heusden wil 50% van investerings- en grootonderhoudskosten van sportvoorzieningen subsidiëren (overgangsperiode van maximaal 10 jaar) 6. Commerciële sportbeoefening kan plaatsvinden in gemeentelijke sportvoorzieningen. De Gemeente Heusden wil hiervoor geen geldmiddelen beschikbaar stellen. 7. (Buitensport) De Gemeente Heusden stimuleert binnen vastgestelde gemeentelijke kaders de zelfwerkzaamheid van verenigingen o.b.v. o.a. meerjaren onderhoudsplanningen opstallen en het zoveel mogelijk privatiseren van opstallen en onderhoud velden 8. (Buitensport) Bouw en onderhoud secundaire sportvoorzieningen (voorzieningen die niet direct nodig zijn om de sport te kunnen beoefenen, zoals een kantine e.a.) zijn de primaire verantwoordelijkheid van de verenigingen zelf 9. Gemeente Heusden wil graag Jeu de Boulebanen gerealiseerd zien en constateert dat er relatief weinig speelvoorzieningen voor de jeugd zijn (voetbal/basketbal) 10. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn: Sportvoorzieningen maken in toenemende mate onderdeel uit van sociaal-maatschappelijke functies zoals jeugdbeleid, onderwijs, toerisme en recreatie en gezondheidszorg, in zowel georganiseerde als ongeorganiseerde vorm. Sportvoorzieningen zijn nadrukkelijk in beeld als het gaat om multifunctionele bouw. 11. Rol Gemeente Heusden bij ontwikkelingen rond het sportbeleid: De Gemeente Heusden stuurt actief op het realiseren van de afgesproken sportdoelen waarbij de eigendommen een grote rol spelen. Daarom neemt de Gemeente Heusden de regierol.

14

11. TOERISME & RECREATIE

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. 2. 3. 4. 5.

Beleid- en actieplan recreatie en toerisme 2004-2010 Aanzet actualisering kampeerbeleid 16 oktober 2007 Sociaal-economische plan 2007-2011 Horecabeleid gemeente Heusden 2006 Kadernota kunst & cultuur – meer dan de som der kernen (2007)

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Gemeente Heusden komt tot een aantrekkelijk toeristisch-recreatief (meerdaags) aanbod door het koppelen van de al aanwezige kernkwaliteiten van stad en streek en deze ook zoveel mogelijk voor eigen inwoners en toeristen te ontsluiten: vestingstad Heusden, Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen, karakteristieke lintbebouwing en cultuurhistorische waarden, aantrekkelijk routenetwerk (wandelen, fietsen, skaten, paardrijden), vestingstad ’s-Hertogenbosch, attractiepark De Efteling en het aantrekkelijke Brabantse landschap. Meerdaags verblijf tot maximaal één week is de inzet. Cultuurtoerisme is speerpunt van beleid. 2. Provincie in ‘Ontspannend Brabant’ kiest voor verdere diversificatie verblijfsrecreatieve aanbod en kleinschalige logiesaccommodaties in het buitengebied/grootschalige verblijfsaccommodaties terughoudendheid 3. Gemeente Heusden bevordert de uitbreiding en verscheidenheid van het kleinschalig, hoogwaardig en onderscheidend, verblijfsrecreatief aanbod in het buitengebied o.a. natuurkampeerterrein, (mini)campings met koppeling aan het agrarisch bedrijf. Het op te stellen bestemmingsplan buitengebied schept hiervoor de randvoorwaarden. 4. Gemeente Heusden zorgt voor behoud van mogelijkheden tot groepskamperen buiten kampeerterreinen voor sociaal- cultureel- educatieve- & wetenschappelijke instellingen 5. Gemeente Heusden vindt dat toerisme en recreatie vooral gericht moet zijn op het benutten van de bestaande (streekeigen) kernkwaliteiten, massatoerisme wordt niet nagestreefd 6. Bij de Heusden-Vesting denkt de gemeente aan transformatie van het bedrijventerrein aan de Nieuwe Maasdijk (locatie Jonker Fris) naar een functiecombinatie van watersport en dagrecreatie 7. Heusden-Vesting richt zich op kleinschalige verblijfsaccommodaties (bv. vestingappartementen) 8. Voor de kleine kernen kan een aantrekkelijke aankleding van een dorpsplein met daaromheen horeca-aangelegenheden bijdragen aan aantrekkelijkheid voor bezoekers 9. Passend bij de toeristische cultuur van Heusden zijn appartementen in onder andere agrarische monumentale panden (formule goeikamer) 10. Gemeente Heusden wil nadrukkelijk de landschappelijke zone met recreatieve potentie tussen Drunen en Vlijmen van Heusden naar Giersbergen benutten voor toerisme en recreatie. 11. Gemeente Heusden bevordert herstel van de cultuurhistorische kwaliteit en landschappelijke inpassing van Giersbergen. Speerpunt is de ontwikkeling van een visie op de recreatieve poort Giersbergen, inclusief passende recreatieve voorzieningen bij Giersbergen. 12. Gemeente Heusden bevordert samenwerking met grondeigenaren die sturing geven aan het toeristisch-recreatief aanbod (o.a. Natuurmonumenten) 13. Gemeente Heusden bevordert de integratie van de Oude Maas in het toeristisch-recreatief aanbod van Heusden (watersport, dagrecreatie, Heusden Vesting)

15

14. Gemeente Heusden ondersteunt initiatieven voor exploitatie van verblijfsrecreatieve voorzieningen, in het bijzonder de realisatie van o.a. één grote camping en een (onderscheidende) hotelvoorziening of kuuroord. Kansen zijn er voor een openhaard herberg. In de Langstraat worden kansen gezien voor de zakelijke markt o.m. voor hotels en horecavoorzieningen, Speerpunt is het aanwijzen van concrete locaties voor realisatie van grotere verblijfsvoorzieningen. (camping/hotel) 15. Bij uitbreiding van verblijfsaccommodaties rondom de Loonse en Drunense Duinen moet met name gedacht worden aan kleinschalige kwaliteitsvoorzieningen op boerderijen. 16. Gemeente Rol Gemeente Heusden bij ontwikkelingen rond toerisme- en recreatiebeleid: De Gemeente Heusden schept wat betreft het toeristisch-recreatieve profiel het samenhangende kader voor bezoek aan de Gemeente Heusden en heeft daarmee nadrukkelijk de regierol. Binnen dit kader/regierol geeft ze maximaal ruimte aan het particulier initiatief. Randvoorwaarde voor realisatie is o.a. het bestemmingsplan buitengebied. Primair zijn maatschappelijke- en marktpartijen verantwoordelijk voor verwerving van locaties. Voor speerpunten van beleid en specifiek daarvoor door de Gemeente Heusden aangewezen locaties is zij bereid tot verwerving van gronden (incl. panden) over te gaan.

16

12. ONDERWIJS – BASISONDERWIJS INCL. INCL. BUITENSCHOOLSE OPVANG, PEUTERWERK, KINDEROPVANG

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Integraal Huisvestingsplan 2001-2015 2. Stand van zakennotitie Integraal Huisvestingsplan onderwijs 2007 3. Onderwijsachterstandenbeleid 2002-2006

B (Beleids)ontwikkelingen 1. Het ‘open scenario’ (beperkte groei) uit de Nota Volkshuisvesting 2007 (tot 2030) vormt het kader voor de beoordeling van het basisonderwijs/buitenschoolse opvang (bso), peuterspeelzaal werk en kinderopvang 2. (Beleid) Heusden omarmt het brede schoolconcept en multifunctionaliteit 3. (Trend, ook in Heusden) Basisscholing naar levensbeschouwelijke richting wordt steeds minder een criterium voor schoolkeuze door de ouders, wel de afstand tot de school, onderwijskwaliteit en gehanteerde normen en waarden. Hierdoor valt het voedingsgebied van een school nagenoeg gelijk met de wijk/kern waar deze staat. Dit valt samen met het door de Gemeente Heusden gepropageerde wijkgerichte werken op basis van een wijk/buurtvisie. 4. (Trend, ook in Heusden) Door toename van de arbeidsparticipatie van de vrouw en om te komen tot een integrale aanpak van onderwijs(achterstanden) en zorg- en opvoedingsondersteuning wordt voor het basisonderwijs in toenemende mate het brede school concept gehanteerd inclusief de functies buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (inclusief onderwijsachterstanden) en kinderopvang 5. (Constatering) Volgens de leerlingenprognoses zal de bestaande leegstand van klaslokalen in Heusden op korte en langere termijn structureel toenemen. 6. (Trend) In toenemende mate vindt samengaan scholen in een wijk plaats door het afnemende kinderaantal en gevoelde noodzaak tot bestuurlijke samenwerking 7. (Beleid/prognose) De gemeente Heusden kent een tekort aan accommodaties voor kinderopvang 8. (Trend) Door toenemende bestuurlijke samenwerking/schaalvergroting kunnen meer verantwoordelijkheden doorgedecentraliseerd worden 9. Volgens prognose staan over ongeveer 10 jaar een behoorlijk aantal renovaties e.a. van basisscholen gepland 10. Samenwerkingspartners die synergie opleveren zijn (primair) kinderopvang, peuterspeelzaalonderwijs, achterstandenonderwijs, voor- & naschoolse opvang. Daarnaast biedt de integratie van schoolmaatschappelijk werk, opvoedingsondersteuning, jeugdzorg (consultatiebureau, Centrum voor Jeugd & Gezin) binnen de keten basisvorming & ontwikkeling kinderen 0-12 jaar kansen. (brede school concept/educatieve spilfunctie rond thema’s onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang) Ook wordt inhoudelijke synergie verkregen door sportvoorzieningen dicht bij het basisonderwijs (alternatief voor gymzaal), speel-o-theek en bibliotheekfunctie. 11. Rol Gemeente Heusden bij ontwikkelingen rond de basisonderwijsfunctie: De Gemeente Heusden voert een duidelijke proactieve regierol om (investerings)keuzemomenten in het basisonderwijs voor optimalisatie van bezettingsgraad en multifunctionaliteit op korte en langere termijn te benutten

17

13. ONDERWIJS - VOORTGEZET ONDERWIJS INCL. VOLWASSENENONDERWIJS

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Onderwijsachterstandenbeleid 2002-2006 2. Stand van zakennotitie inzake Integraal Huisvestingsplan onderwijs 2007

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Evenwichtig groeiscenario uit Nota Volkshuisvesting 2030 (2007) is uitgangspunt voor het bepalen van het leerlingenaantal voor voortgezet onderwijs 2. D’Oultremont: toename van het leerlingenaantal. De gemeente wil in principe medewerking verlenen aan zo breed mogelijk aanbod studierichtingen en verbreding met een technasium (VMBO-techniek t.b.v. metaalindustrie) 3. D’Oultremont: Bezettingsgraad school in avonduren/weekend laag 4. D’Oultremont: Schaalvergroting door bestuurlijke samenwerking, school is eigendom van het OMO-bestuur, één van de grotere schoolbesturen van Nederland 5. Trend: regionale samenwerking en specialisatie van studierichtingen 6. Trend: doordecentralisatie middelen en bevoegdheden naar het voortgezet onderwijs 7. Volwasseneneducatie: vorm en inhoud door regionale afstemming 8. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn: sportvoorzieningen/buitenschoolse opvang, onderwijsbegeleiding, jeugdbeleid/jeugdzorg, schoolmaatschappelijke zorg, bibliotheek/multimediafunctie, podiumfunctie (kunst & cultuur/toneel & muziek)

18

14. ECONOMIE – ARBEIDSMARKTBELEID

A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Sociaal economisch plan 2007-2011 2. Arbeidsmarktbeleid Heusden 2007, voortgekomen uit nota 1.

B (Beleids)ontwikkelingen 1. (Trend) Regionalisering arbeidsmarkt door arbeidsmobiliteit; gemeenten richten zich op samenwerking en afstemmen van werkgelegenheid 2. Bedrijfsleven, onderwijs en Gemeente Heusden werken samen aan innovatie en scholing van scholieren en werknemers waar het (plaatselijke) bedrijfsleven om vraagt 3. Gemeente Heusden wil minder afhankelijk worden van grote bedrijven en steunt daarom het midden- en kleinbedrijf. Zij bevordert vestigingsmogelijkheden kleine ondernemers o.a. door een locatie voor een bedrijfsverzamelgebouw 4. Gemeente Heusden wil de maakindustrie (m.n. metaal) behouden 5. Gemeente Heusden bevordert de concentratie en innovatie van de glastuinbouw 6. Gemeente Heusden ziet multifunctionele landbouw (natuurbeheer, verkoop streekeigen producten, verblijfsrecreatie/toerisme & recreatie) als een kansmarkt 7. Gemeente Heusden: Ontwikkeling nieuwe bedrijventerreinen Hoog I en II met lichte voorkeur voor vestiging (door o.m. verplaatsing) van metaal- & machine-industrie (maakindustrie) 8. Gemeente Heusden stuurt op samenwerking in de keten ISD, UWV, CWI, WML en de uitzendbranche. De één-loketgedachte van ISD, UWV, CWI staat als dienstverleningsconcept centraal 9. Modernisering van wet sociale werkvoorziening (WSW); de beweging van binnen naar buiten

19

15. ECONOMIE – INDUSTRIEBELEID – DETAILHANDEL - HORECA Te verdelen in: a. Industriebeleid (inclusief landbouw/tuinbouw) b. Detailhandel c. Horeca

Ad a. Industriebeleid A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Sociaal economisch plan 2007-2011

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen Hoog I en II Revitalisering & intensief ruimtegebruik Concentratie industrie in rode zones/langs de A59 In principe geen industrie, groothandel en bouwnijverheid in de groene zone Steun midden- en kleinbedrijf (minder afhankelijk worden van grote bedrijven) Bevorderen vestigingsmogelijkheden kleine ondernemers (locatie bedrijfsverzamelgebouw) Behoud maakindustrie Bevordering concentratie, innovatie en herstructurering glastuinbouw (kansrijke bedrijven/bedrijfsbeëindigingen) 9. Multifunctionele landbouw (natuurbeheer, verkoop streekeigen producten, verblijfsrecreatie)

Ad b. Detailhandel A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Sociaal economisch plan 2007-2011

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Drie concentraties van breed aanbod aan winkels met goede bereikbaarheid, parkeermogelijkheden en uitstraling nastreven met de volgende kenmerken: Drunen: relatief hoge kwaliteit winkelcentrum, Vlijmen: breed assortiment/laagdrempeligheid en Heusden: richt zich meer op exclusiviteit 2. Faciliteren detailhandel bij opvolgingsbeleid

Ad. c Horeca A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Sociaal economisch plan 2007-2011 2. Horecabeleid Gemeente Heusden 2006

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Een uitbreiding van de horecafunctie mag plaatsvinden in de kernen van Heusden-Vesting, Drunen en Vlijmen 2. Nadere aandacht vraagt de diversiteit van de horecavoorzieningen alsmede de ruimtelijke lokalisering c.q. zonering van de horecafuncties 3. Meer ruimte creëren in bestemmingsplannen voor horecagelegenheden zodat het aantal horecagelegenheden, met name langs fietspaden en bij toeristische attracties, kan uitbreiden 20

16. OPENBARE ORDE & VEILIGHEID – BRANDWEER, AMBULANCE, POLITIE Brandweer A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening 2005-2008 2. Kadernota integraal veiligheidsbeleid 2005

B (Beleids)ontwikkelingen: 1. De Gemeente Heusden beschikt over drie brandweerkazernes t.w. Drunen, Vlijmen en Heusden-Vesting 2. Regionale samenwerking brandweer (in uiterste consequentie samengaan): afstemming & aansturing van beleid, taken en verantwoordelijkheden binnen de veiligheidsketen regio Brabant Noord 3. Regionale opleidingscentra 4. Basiszorg wordt door plaatselijke brandweerkorpsen gegarandeerd 5. Rampenbestrijding in veiligheidsketen regionaal(regio Brabant Noord) georganiseerd 6. Integraal veiligheidsbeleid brandweer: lokale veiligheidsplannen afgestemd met de regionale beleidsplannen 7. Professionalisering brandweerorganisatie (toename professionele krachten, steeds moeilijker om voldoende vrijwilligers te krijgen) afgestemd met de regio 8. Voornemen: invoeren van wettelijke aanrijdtijd van 8 minuten (landelijk voorgenomen beleid) 9. Huisvesting brandweerkazerne (monumentaal pand/affuitenloods) in Heusden-Vesting ondanks recente renovatie niet optimaal (constatering) 10. Op- en afrittenstructuur A59 van belang voor garanderen veiligheid 11. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn politie en ambulance

Ambulance A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening 2005-2008

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. Geen ambulancestandplaats in de Gemeente Heusden (Waalwijk/Den Bosch), constatering 2. Bovenplaatselijke sturing (verlengd lokaal bestuur), afstemming en operationalisering (GGD) van de ambulancezorg binnen het openbare orde en veiligheidsbeleid 3. Wettelijke aanrijdtijd ambulancezorg (maximaal 15 minuten voor prioriteit 1) onder druk door verkeersknelpunten en verkeersbelemmerende maatregelen 4. Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn politie en brandweer

Politie A. Gehanteerde beleidsnota’s e.a. 1. Onbekend

21

B. (Beleids)ontwikkelingen 1. 2. 3. 4. 5.

Hoofdpolitiepost politie Brabant-Noord in Drunen, wijkposten in Vlijmen (Vlijmen-Vliedberg: in wijkwinkel Woonveste, verhuist naar MFA) en Oudheusden (in wijkwinkel) Huisvesting politie taak van de Rijksgebouwendienst Bovenplaatselijke sturing, afstemming en operationalisering van de politiezorg binnen lokale veiligheidskaders (openbare orde en veiligheidsbeleid) Gebiedsgerichte inzet politie o.b.v. urgentie (mobiliteit) Samenwerkingspartners die synergie opleveren (huisvesting) zijn primair ambulance en brandweer

22

BIJLAGE 2 SECTORAAL BELEID PER BELEIDSVELD UITGEWERKT

1

INHOUDSOPGAVE 1. Basisonderwijs incl. buitenschoolse opvang, peuterwerk, kinderopvang ................................. 4 Algemeen ............................................................................................................................................ 4 Beleidsontwikkelingen en trends......................................................................................................... 4 Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar Drunen.................................................................. 5 Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar Vlijmen .................................................................. 5 Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar overige kernen...................................................... 6 Resumé ............................................................................................................................................... 6 2. Voortgezet onderwijs incl. volwassenenonderwijs ....................................................................... 8 Resumé ............................................................................................................................................... 8 3. Bibliotheken ....................................................................................................................................... 9 Algemeen ............................................................................................................................................ 9 Beleidsontwikkelingen en trends......................................................................................................... 9 De bibliotheeklocaties Drunen, Vlijmen en Oudheusden.................................................................... 9 Resumé ............................................................................................................................................. 10 4. Openbare orde & veiligheid – brandweer, ambulance, politie.................................................... 11 Brandweer ......................................................................................................................................... 11 Resumé .................................................................................................................................... 11 Politie & ambulance .......................................................................................................................... 11 Resumé .................................................................................................................................... 11 5. Buurt- en dorpshuizen .................................................................................................................... 12 Resumé ............................................................................................................................................. 14 6. Gezondheidszorg ............................................................................................................................ 16 Algemeen .......................................................................................................................................... 16 Beleidsontwikkelingen en trends....................................................................................................... 16 1e lijnszorg......................................................................................................................................... 16 Huisartsen ......................................................................................................................................... 16 Tandartsen ........................................................................................................................................ 16 Apotheken ......................................................................................................................................... 17 Fysiotherapeuten............................................................................................................................... 17 Verloskundigen.................................................................................................................................. 17 2e lijnszorg/revalidatie/verpleeghuiszorg........................................................................................... 17 Ziekenhuiszorg ......................................................................................................................... 17 Revalidatie en verpleeghuiszorg .............................................................................................. 17 Resumé ............................................................................................................................................. 17 7. Gronden – pachtgronden................................................................................................................ 18 Algemeen .......................................................................................................................................... 18 Vaste pacht ....................................................................................................................................... 18 Eénmalige pacht................................................................................................................................ 18 Voorstel ............................................................................................................................................. 19 8. Gronden - grondpolitiek.................................................................................................................. 20 Resumé ............................................................................................................................................. 21 9. Jeugd- en jongerenbeleid ............................................................................................................... 22 Keuzes .............................................................................................................................................. 22 Drunen, Vlijmen en Oudheusden ............................................................................................. 22 Overige kernen ......................................................................................................................... 23 Scouting en aanverwante activiteiten ............................................................................................... 23 Overig................................................................................................................................................ 23 Resumé ............................................................................................................................................. 23 10. KUnst- & cultuurinstellingen ........................................................................................................ 24

2

Beleid gemeente Heusden................................................................................................................ 24 Huidige voorzieningenniveau en accommodaties............................................................................. 24 Analyse en beoordeling accommodaties .......................................................................................... 25 Buurt- en dorpshuizen....................................................................................................................... 25 Creatieve centra................................................................................................................................ 26 KunstenCentrum Heusden................................................................................................................ 26 De Voorste Venne............................................................................................................................. 26 Gouverneurshuis & Bezoekerscentrum ............................................................................................ 28 Resumé ............................................................................................................................................. 28 11. Monumenten .................................................................................................................................. 30 Resumé ............................................................................................................................................. 31 12. Sport ............................................................................................................................................... 32 Algemeen .......................................................................................................................................... 32 Beleidsuitgangspunten en trends...................................................................................................... 32 Beleidsuitgangspunten ............................................................................................................. 32 Trends....................................................................................................................................... 32 Keuzes voor Heusden....................................................................................................................... 33 Algemeen ................................................................................................................................. 33 Buitensportaccommodaties/verenigingen ................................................................................ 33 Binnensportaccommodaties ..................................................................................................... 34 Buitensportaccommodaties/verenigingen ................................................................................ 35 Resumé ............................................................................................................................................. 36 13. Toerisme & recreatie ..................................................................................................................... 38 Resumé ............................................................................................................................................. 38

3

1. BASISONDERWIJS INCL. BUITENSCHOOLSE OPVANG, PEUTERWERK, KINDEROPVANG Algemeen Heusden kent een 20-tal basisscholen waarvan twee voor het speciaal basisonderwijs. Daarnaast kent Heusden accommodaties voor peuterspeelzaalwerk (waarvan een aantal gemeentelijk eigendom is) en kinderopvang. Uit de woningbouwprognose tot 2021 is af te leiden dat het kinderaantal van 4-12 jarigen structureel zal dalen. Dit heeft gevolgen voor de bezetting van de klaslokalen. De totale ruimtebehoefte voor Heusden daalt van 190 lokalen in 2007 naar 169 lokalen in 2026.

Beleidsontwikkelingen en trends Op basis van de meest recente woningbouwplanning over de periode 2006-2021 zal er ondanks de toename van inwoners voor Heusden getalsmatig een daling van het aantal 4-12 jarigen plaatsvinden. Door de bouw van twee nieuwe woonwijken in Vlijmen (Geerpark en Vijfhoeven) zal een stijging van het leerlingenaantal optreden. In Drunen zal een flinke daling van het leerlingenaantal plaatsvinden. M.n. Drunen ondervindt een flinke afname van het aantal kinderen. Voor Vlijmen-Dorp/Vijfhoeven is een stijging voorzien door de bouw van een fors aantal nieuwe woningen. Heusden wil o.a. door toename van de arbeidsparticipatie van vrouwen, financiële en ruimtelijke overwegingen en synergievoordelen zoveel mogelijk inzetten op clustering van het totaalaanbod van functies voor zorg en onderwijs in de leeftijdscategorie 0-12 jaar en is daarom voorstander van het concept brede school, uit te breiden met functies op wijk- of kernniveau naar een multifunctionele accommodatie. Heusden kiest voor wijkgericht werken wat betekent dat voor de grote kernen clustering van basisscholen per wijk uitgangspunt is. (Bestuurlijke) samenwerking tussen scholen wordt (mede daarom) door Heusden ten zeerste toegejuicht en gestimuleerd. Omdat Heusden een tekort kent aan accommodaties voor peuterwerk en kinderopvang kunnen vrijkomende lokalen zoveel mogelijk ingezet worden voor de integratie van buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en overige kinderopvang. Een stimulerende factor daarbij is dat peuterwerk en kinderopvang vaak financieel niet in staat zijn zelfstandig voort te bestaan. Het gebruik en de toekomstige bouw van gymzalen is een aandachtspunt. Gymzalen worden weinig efficiënt gebruikt. Optimalisering van gebruik, afgestemd met mogelijkheden van sportzalen en –hallen, andere basisscholen in de buurt en de vraag in de wijk naar het gebruik van deze accommodatie, worden onderzocht om de bezettingsgraad te verhogen. Heusden kent veel schoolgebouwen uit de ’70-jaren. Voor de komende jaren staan dan ook flinke renovaties te wachten om de scholen aan te passen aan de huidige technische- en gebruiksnormen. Uit de kernprofielen blijkt dat voor zowel de kernen Drunen en Vlijmen als voor de overige kernen met één of meerdere basisscholen, het brede school concept met toevoeging van vraaggestuurde functies tot multifunctionele accommodaties, de lange termijnvisie wordt. Belangrijke investeringsbeslissingen en groot onderhoud voor basisscholen dienen dan beoordeeld te worden in het raam van deze lange termijnvisie. Op basis van de clustering van basisscholen zoals deze nota aangeeft, zal dan ook een investerings- en groot onderhoudsplanning opgesteld moeten worden, afgestemd op de overige accommodaties die binnen het MFA-concept een rol gaan spelen. Het beleid voor de korte termijn is dat Heusden op basis van de bevolkingsprognoses en verwachte leerlingaantallen de leegstaande lokalen gaat inzetten voor buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang zodat lokalen optimaal worden ingezet, financiële middelen voor huisvesting beter worden benut en al gewerkt wordt aan de samenvoeging van zorg- en onderwijsfuncties voor de leeftijdscategorie 0-12 jaar. In het kader van voorgaande worden met de partners van zorg- en onderwijs 0-12 jaar zoals peuterwerk en kinderopvang, lange termijnafspraken per wijk en kern gemaakt. Samenwerking is het sleutelwoord. Hiertoe worden met het veld afspraken gemaakt op basis van de basisscholen per wijk/kern. Bestuurlijke samenwerking wordt bevorderd. De gemeente neemt nadrukkelijk het voortouw om al deze ontwikkelingen in goede banen te leiden. Zowel de inhoudelijke als financiële mogelijkheden worden ten volle uitgebuit. Door al de voorgaand genoemde ontwikkelingen naar het brede school concept en MFA-constructies zal er rond de bijbehorende accommodaties het nodige gaan veranderen. Om hierop optimaal de regie te houden zal

4

het (groot) onderhoud voorlopig door de gemeente worden uitgevoerd en niet doorgedecentraliseerd naar de basisscholen. Wel stelt Heusden voor de basisscholen samenhangende investerings- en groot onderhoudsoverzichten, uitgewerkt in exploitatieoverzichten, op om zo sturing te kunnen geven aan de toekomstvisie van clustering (brede) scholen en andere voorzieningen in toekomstige accommodaties.

Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar Drunen De Drunense scholen kennen al forse leegstand (12 lokalen) die verder zal oplopen naar 26 lokalen in 2026. M.n. de scholen Olof Palme, De Wegwijzer en ’t Span uit Drunen zullen een duidelijke daling van het aantal lokalen kennen. De afzonderlijke basisscholen De Wiek, ’t Vlot en De Bolster komen als zelfstandige school in de toekomst onder de opheffingsnorm. Reden genoeg om integraal en wijkgericht de toekomstgerichte accommodatieontwikkelingen voor het basisonderwijs en aanverwante accommodaties in Drunen in beeld te brengen en met partners in de wijk verder uit te werken. Vanuit wijkgericht werken, wettelijke verplichting voor- & naschoolse opvang en integratie van de ‘onderwijsketen’ 0-12 jaar wordt daarom momenteel gewerkt aan een visie op de toekomstige accommodatiebehoefte van basisscholen in de vier wijken van Drunen. De voorgestelde clustering van scholen vanuit het wijkgerichte werken zijn: 1. Wijk Venne-Oost: ‘De Wegwijzer’, Het Span en De Regenboog 2. Wijk Venne-West: ‘ Olof Palme, Het Vlot 3. Wijk Braken-Oost: De Bolster/De Wiek en 4. Wijk Braken-West: De Iris Het voornemen is om de gemeentelijke peuterspeelzaalaccommodaties aan de Grotestraat (Voorste Venne), Mozartlaan en Valeriusstraat z.s.m. in te plaatsen in de leegkomende lokalen van het basisonderwijs. M.n. laatstgenoemde twee accommodaties komen hierdoor vrij voor alternatief gebruik. Hierover dient in het verband van deze accommodatienota te worden nagedacht.

Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar Vlijmen Bij wijkgericht werken liggen voor Vlijmen de clustering van de volgende basisscholen voor de hand: Vlijmen-Vliedberg: ’t Palet en Voetius Vlijmen-Dorp – richting Geerpark: Vijfhoeven en De Wilgen Vlijmen-Dorp – richting Vijfhoeven: (mini)Bussel De twee basisscholen in Vlijmen-Vliedberg zullen door de relatief geringe aantallen nieuwbouwwoningen nauwelijks veranderingen te zien geven als het om het aantal leerlingen gaat. Eén school (’t Palet) wordt opgenomen in de MFA-Vliedberg, de P.C. Voetius basisschool maakt om moverende redenen geen deel uit van dit MFA-concept. Over de plaats en toekomst van deze school moet accommodatietechnisch nadrukkelijk worden nagedacht. Omdat leerlingen uit heel Vlijmen komen is verplaatsing naar Vlijmen-Dorp ook een optie. Anders ligt het voor de drie basisscholen in Vlijmen-Dorp/Vijfhoeven ten noorden van de A59. Volgens de woningbouwprognoses zal het aanbod van leerlingen stijgen door het realiseren van de twee nieuwbouwwijken Vijfhoeven en Geerpark met ieder 850 woningen. Vanuit de nieuwbouwwijk Vijfhoeven lijkt de toename van het aantal leerlingen door basisschool De Bussel niet op te vangen. Door in de nabijheid van en afgestemd op de huidige (mini)-Bussel schoollocaties (zuidwestelijk in de nieuwbouwlocatie Vijfhoeven) een basisschoolfunctie binnen een MFA-constructie te realiseren, kan een oplossing worden geboden. Bij het kernprofiel van Vlijmen in bijlage 3 wordt verder ingegaan op deze voorgestelde keuze. Basisscholen Vijfhoeven (R.K.) en De Wilgen (OBS) krijgen samen ongeveer eenzelfde toename van aantallen leerlingen als De Bussel, maar dan m.n. vanuit de nieuwbouwwijk Geerpark. Door de huidige ligging van genoemde scholen t.o.v. het Geerpark, bouwjaar van deze scholen, ruimtelijke mogelijkheden ter plaatse en door samenwerking van/spreiding van leerlingen over beide (dicht bij elkaar gelegen) scholen, moet het mogelijk zijn de toename van de huisvestingsvraag op deze locaties op te vangen en te integreren met de functies buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang. Voor beide uitbreidingslocaties in Vlijmen is het belangrijk om voor accommodatie van huisvesting voor basisonderwijs, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang exacte behoefte berekeningen

5

te maken. Ook hier gelden weer de algemene uitgangspunten zoals bij Drunen: samenwerking, eindbeelden bepalen, investeringsplannen en groot onderhoud bepalen en afstemmen en zo de zorgen onderwijsketen maximaal versterken.

Basisscholen en overige ketenpartners 0-12 jaar overige kernen Voor Oudheusden zal, met de voorgenomen verplaatsing van de basisschool Nieuwenrooy (onder de opheffingsnorm) naar de geplande MFA-ontwikkellocatie Kasteellaan, de clustering van alle basisscholen (Romero, Fontein/Leilinde, Nieuwenrooy) op één locatie een feit worden, te integreren met de overige functies van buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk e.a. Voor zowel de Johannes Paulusschool in Heusden-Vesting, de Th. J. Rijkenschool in Elshout, ’t Kompas in Nieuwkuijk (na realisatie van de MFA-Vliedberg) als de St. Lambertusschool in Haarsteeg is volgens de huidige prognoses sprake van een teruglopend leerlingenaantal. Het voortbestaan als zelfstandige school is voor deze kleine kernen niet in gevaar. Men blijft ruim boven de opheffingsnorm. Wel is het van belang om bij nieuw te bouwen woningen de effecten op het kindertal voor deze scholen nadrukkelijk in de keuzes te betrekken. Ook hier is voor al deze kernen de lange termijnvisie toe te werken naar het brede school concept, aangevuld met voor de betreffende kern specifieke functies tot een multifunctionele accommodatie. Ook hier is daarom de toekomstige investerings- en groot onderhoudsplanning, afgestemd met de overige voorzieningen en accommodaties in deze kernen, van groot belang.

Resumé •

•

• •

• •

Er komen in toenemende mate klaslokalen leeg door de ontgroening. M.n. Drunen krijgt te maken met toenemende leegstand, Vlijmen door de geplande bevolkingsgroei met een behoefte aan klaslokalen. Op korte termijn worden (nu) leegstaande lokalen gebruikt voor integratie van functies buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk (onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang, gebaseerd op het geschetste beleid. De vrijkomende gemeentelijke peuterspeelzalen kunnen een alternatieve invulling krijgen. Heusden koerst binnen een wijk- en kerngerichte aanpak op het combineren van de functies zorg en onderwijs (buitenschoolse opvang, peuterwerk (incl. onderwijsachterstandenbeleid) en kinderopvang) in de leeftijdscategorie 0-12 jaar binnen het concept brede school. Dit geldt voor alle kernen. Het concept brede school wordt aangevuld met vraaggestuurde functies op wijk- of kernniveau binnen een multifunctionele accommodatie. Dit eindbeeld per (cluster van) zorg- en onderwijsvoorzieningen wordt samen met de relevante maatschappelijke partners uitgewerkt naar samenhangende investerings- en groot onderhoudsplanningen die naast synergievoordelen ook financiële voordelen opleveren. Heusden houdt bij de nieuwbouw in m.n. de kleine kernen zoveel mogelijk rekening met de effecten die dit heeft op het aantal leerlingen voor de basisschool Heusden neemt nadrukkelijk de regierol als het gaat om het sturen op het realiseren van de hierboven genoemde educatieve spilfunctie basisonderwijs - buitenschoolse opvang – peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in een wijk of kern binnen het raam van het eindperspectief van betreffende basisschool. Natuurlijke investeringsmomenten (voor m.n. de schoolgebouwen uit de ’70-jaren) rond aanpassing, opheffing of nieuwbouw van schoolgebouwen worden hiertoe benut. Hiervoor stelt Heusden exploitatieoverzichten op die ingaan op de samenhang tussen de toekomstige ontwikkelingen van basisscholen en overige accommodaties die bij de toekomstige invulling van het brede school concept/MFA een rol spelen. In verband hiermee wordt het groot onderhoud niet doorgedecentraliseerd naar de basisscholen. Bestuurlijke samenwerking tussen basisschool, peuterwerk en kinderopvang wordt gestimuleerd. Het gebruik en de functie van gymzalen, afgestemd met sportzalen en –hallen en wijk/buurtbehoefte, worden beter benut. Voor de twee nieuw te bouwen wijken in Vlijmen (Geerpark, Vijfhoeven) wordt de accommodatiebehoefte aan basisonderwijs, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang gekoppeld aan de gekozen clustering van scholen voor Vlijmen. Het cluster basisscholen Vijfhoeven/De Wilgen lijkt de leerlingen groei van nieuwbouw Geerpark te kunnen opvangen, voor Vijfhoeven lijkt extra accommodatie, gesitueerd in de nabijheid van de huidige (mini) Bussel noodzakelijk. De mogelijkheid voor inplaatsing van P.C. Voetius basisschool moet daarbij niet worden uitgesloten. De daadwerkelijke invulling is afhankelijk van besluiten rond volumes nieuwbouw en de relatie met andere accommodatiebehoefte zoals aangegeven bij het kernprofiel van Vlijmen. Ook de ruimtelijke mogelijkheden moeten voor de twee clusters van scholen vooraf verkend worden.

6

Voor het overzicht van de trends en beleidsontwikkelingen op het gebied van het basisonderwijs e.a. verwijzen wij u naar de opsomming bij het onderdeel ‘Onderwijs – basisonderwijs incl. buitenschoolse opvang, peuterwerk, kinderopvang in bijlage 1. Per kernprofiel in bijlage 3 treft u specifieke beschrijvingen per basisschool aan en keuzes die daarbij worden voorgesteld.

7

2. VOORTGEZET ONDERWIJS INCL. VOLWASSENENONDERWIJS Heusden kent met het D’Oultremont College één onderwijsinstelling voor voorgezet onderwijs voor VMBO/HAVO/Atheneum en Gymnasium. D’Oultremont zet in op verbreding van het VMBO-aanbod met een technasium voor de metaalindustrie ter plaatse. Door de recente sluiting van de dislocatie in Vlijmen zijn alle leerlingen gehuisvest in Drunen. Door deze verhuizing en de prognose van stijging in leerlingenaantal (peiljaar 2006: 1600 leerlingen en 66 leslokalen) is behoefte aan meer leslokalen. Bij de onderwijsinstelling is voldoende ontwikkelruimte beschikbaar. Samen met de noodzakelijke herontwikkeling van de direct aangrenzende en verouderde sporthal Onder de Bogen biedt deze locatie/situatie een uitstekende kans voor een multifunctioneel concept met een aantal publieke en private partijen. Ook moet bedacht worden dat dit de laatste grootschalige locatie in Drunen is die bebouwd kan worden met voorzieningen t.b.v. de inwoners van deze kern/Heusden zodat een goed doordacht PvE aan de basis moet staan van de planontwikkeling. Voor een beschrijving van het voorbeeld - programma van eisen verwijzen wij u naar bijlage 6 van deze nota. Om de schoolgebouwen optimaal te gebruiken moet door de gemeente Heusden het medegebruik van school en faciliteiten, m.n. in de avonduren, bevorderen. Inplaatsing van vergelijkbare instellingen zoals volwassenenonderwijs e.a. moet worden gestimuleerd. De mogelijkheden voor het concentreren van elkaar versterkende voorzieningen en activiteiten vanuit jeugdbeleid en jeugdzorg voor de doelgroep 13-18 jaar zou uitgangspunt moeten zijn. Voor het beleid inzake het voortgezet onderwijs verwijzen wij u naar het onderdeel ‘Onderwijs voortgezet onderwijs incl. volwassenenonderwijs’ uit bijlage 1 van dit rapport.

Resumé • •

D’Oultremont wordt uitgebouwd tot een voorziening met maximale synergievoordelen voor de doelgroep 13-18 jaar. Een technasium maakt daar onderdeel van uit. De bezettingsgraad in m.n. de avonduren wordt sterk bevorderd. Inplaatsing van onderwijskundige- en maatschappelijke voorzieningen voor de doelgroep 13-18 jaar voorzieningen wordt bevorderd.

8

3. BIBLIOTHEKEN Algemeen Heusden beschikt over drie locaties waar bibliotheken zijn gehuisvest t.w. in Drunen, Vlijmen (panden zijn eigendom van de Gemeente) en Oudheusden. (pand is eigendom van Stichting Openbare Bibliotheken Heusden) Daarnaast zijn er nog een aantal kleinere collecties in scholen en ouderencentra.

Beleidsontwikkelingen en trends Heusden merkt de bibliotheekfunctie aan als basisvoorziening. De accommodaties zijn ruim van opzet, nog niet verouderd, aantrekkelijk vorm gegeven en liggen op voor het publiek aantrekkelijke plaatsen. De toekomst van bibliotheken is niet zonder zorgen. Door afnemende belangstelling voor lezen, de lage bijdrage van lezers en de geringe mogelijkheden tot optimalisering van de inkomsten (de nagestreefde verbreding van functies zoals kunst e.d. genereren maar geringe extra inkomsten) en multifunctioneel gebruik (ook in Heusden minimaal aanwezig) blijft de subsidiebijdrage structureel hoog en de inkomsten laag. Het intensiever gebruik van de bibliotheekruimten behoort nauwelijks tot de mogelijkheden, zeker bij ruime openingstijden. De mogelijkheid tot een hogere bijdrage van de leden is een optie, maar zal de laagdrempeligheid van deze basisvoorziening aantasten. Heusden betaalt momenteel meer dan € 900.000,-- per jaar subsidie om de drie vestigingen in stand te houden waarmee bijna 85% van de exploitatie wordt gefinancierd. Het subsidiebedrag van afgerond € 21 per inwoner wijkt niet substantieel af van het landelijke gemiddelde van € 22 (peiljaar 2006). Synergie kan verkregen worden met instellingen waar lezen, leesbevordering en culturele vorming een belangrijke factor is. Dan spreken we m.n. over scholen in het basis- en voortgezet onderwijs, (integratie van/met) kunst & cultuurinstellingen en zorg- en welzijnsinstellingen. Om in kleinere kernen, tegen kostenbesparingen en ondersteund met o.a. provinciale en EUsubsidies, een bibliotheekfunctie te realiseren worden aanvullende dienstverleningsconcepten bedacht zoals een virtueel loket, een biblio(service)bus of andere (vernieuwende) concepten voor plattelandskernen. (bijv. bibliobus met mobiele zorgfuncties)

De bibliotheeklocaties Drunen, Vlijmen en Oudheusden De bibliotheeklocaties in Drunen en Vlijmen lijken als basisvoorziening onomstreden. Beide accommodaties zijn nog relatief jong. Voor Drunen geldt dat bij een mogelijke herontwikkeling van de Voorste Venne (relatie met kunst & cultuurinstellingen) het integreren van de bibliotheekfunctie een optie is. Dit lijkt vanuit financieel oogpunt geen haalbare optie. Het courant kunnen afstoten of laten hergebruiken van de huidige bibliotheekhuisvesting lijkt ook niet zonder (financiële) risico’s. Dezelfde argumenten gaan op voor mogelijke huisvesting van de bibliotheek op de locatie D’Oultremont. De koppeling met het voortgezet onderwijs en vele aanwezige jeugd, ook sportende jeugd, is weliswaar een groot voordeel, maar de excentrische ligging een nadeel. Voor de locatie Vlijmen kan de realisatie van een Kunstencentrum op de (optionele) locatie Mommersteeg nog van invloed zijn omdat hier de relatie met kunst en cultuur ligt. Maar ook hier lijkt het continueren en zo mogelijk optimaliseren van het gebruik van de bestaande accommodatie de enige optie. Voor de locatie Oudheusden moet worden afgewogen wat de mogelijkheden zijn m.b.t. de geplande MFA en de clustering van basisscholen en welzijnsvoorzieningen. Door de concentratie van alle school- en maatschappelijke voorzieningen op één locatie en het feit dat sprake is van een klein voedingsgebied voor het volwaardig en met hoge kosten in stand houden van deze bibliotheekvoorziening, zouden de mogelijkheden om een zo optimaal mogelijke invulling met zo min mogelijk kosten binnen de MFA-ontwikkeling te verkrijgen, onderzocht moeten worden. Mogelijke kansen zijn bijvoorbeeld de (herschikking van) huisvesting of een alternatieve wijze van invulling zoals de combinatie met basisscholen of buurthuisfunctie met verrijdbare boekenstellingen.

9

Resumé • •

Het handhaven van de huidige bibliotheekfuncties op de bestaande locaties in Drunen en Vlijmen Onderzoek doen naar de mogelijke alternatieve huisvestingsmogelijkheden met minder kosten voor de bibliotheek Oudheusden binnen het MFA-concept

Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van het bibliotheekwezen verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Kunst- & cultuur – bibliotheken’ in bijlage 1 is opgenomen.

10

4. OPENBARE ORDE & VEILIGHEID – BRANDWEER, AMBULANCE, POLITIE Brandweer Heusden beschikt over een drietal brandweerkazernes in Drunen, Vlijmen en Heusden-Vesting. Voor de brandweerkazerne Vlijmen is recent een nieuw en goed geoutilleerd gebouw neergezet. De vergaderruimten e.d. worden alleen door de brandweer gebruikt. De kazerne Drunen is 30 jaar oud en valt onder het (her)ontwikkelingsgebied van Centrumplan Drunen. De locatiekeuze is onderwerp van discussie. Verplaatsing naar een plaats langs de A59 (o.b.v. definitieve ontsluiting- en parallelstructuur) c.q. de locatie D’Oultremont zijn mogelijke opties. Daarbij speelt ook de (in de toekomst wettelijke) aanrijdtijd van 8 minuten een rol waarbij de plaats van de kazerne voor brandweerlieden een cruciale rol kan spelen. Vooralsnog lijkt de huidige locatie de beste optie. (zie kernenprofiel Drunen) De kazerne in Heusden-Vesting is gehuisvest in een (klein) monumentaal pand met minimale (parkeer)voorzieningen. Vanuit demografische ontwikkelingen (vrijwilligerspotentieel), centrale ligging, de mogelijkheden voor alternatieve inzet van het huidige pand voor Heusden-Vesting en de op handen zijnde realisatie van een MFA in Oudheusden (synergie-effecten) verdient het aanbeveling om in verband met de visies op Heusden-Vesting en Oudheusden, nu na te denken over mogelijke herhuisvesting voor deze kazerne, afgestemd met de regio/eigen korpsen.

Resumé • • •

De kazerne Drunen voorshands handhaven op de huidige locatie De mogelijkheden gebruik vergaderruimten e.a. van de brandweerkazerne Vlijmen onderzoeken. Inplaatsing van aan de brandweer gerelateerde functies zoals politie, EHBO e.d. verdient de voorkeur. Op basis van een lange termijn visie voor Heusden-Vesting en Oudheusden nu overwegen om de huidige brandweerkazerne te verplaatsen naar de MFA-locatie Oudheusden (zie kernprofielen voor Heusden-Vesting en Oudheusden in bijlage 3.

Politie & ambulance De hoofdpolitiepost van de politie Brabant-Noord is gehuisvest in Drunen met twee dislocaties in Vlijmen-Vliedberg en Oudheusden (2x wijkwinkel) met spreekuurfunctie. De politiezorg kent een bovenplaatselijke sturing, afstemming en operationalisering ingebed binnen het lokale veiligheidsbeleid. De politie wordt gebiedsgericht ingezet o.b.v. urgentie. Zowel Oudheusden als Vlijmen-Vliedberg zijn prioriteitsgebieden m.b.t. de politiezorg. Het politiesteunpunt Vlijmen-Vliedberg wordt geïntegreerd in de geplande MFA in deze wijk, die van Oudheusden zal ingebed worden in de planontwikkeling voor deze kern, liefst op de MFA-locatie. Er zijn geen signalen dat de huidige wijze van accommoderen niet voldoet. Bij huisvestingsvraagstukken zijn ambulance, politie en brandweer ‘natuurlijke bondgenoten’. Er is in Heusden geen ambulancestandplaats en dus geen accommodatie waar deze is gestationeerd. Voor zover bekend zijn er geen structurele problemen met de (wettelijke) aanrijdtijden van de ambulance, waarbij de parallelstructuur en op- en afritten alsook filevorming van/op de A59 een belangrijke rol spelen. Bij de realisering van deze parallel- en op- en afrittenstructuur dient daarom de aanrijtijdennorm voor ambulances (15 minuten bij noodgevallen) nadrukkelijk te worden betrokken om te bepalen of stationering van een ambulance in de gemeente Heusden noodzakelijk is. Mocht dit aan de orde zijn, dan is een brandweerkazerne de meest aangewezen accommodatie voor stationering.

Resumé •

•

De politiehuisvesting voor Drunen (hoofdpolitiepost) en die van de wijkposten in Vlijmen-Vliedberg (MFA) en Oudheusden (MFA) zijn uitgangspunten Heusden zou o.b.v. de huidige aanrijdtijden en (toekomstige) ontsluitingsstructuur moeten bepalen of stationering van een ambulancepost nagestreefd moet worden. Zo ja, dan verdient huisvesting in een brandweerkazerne (primair) of politiebureau (secundair) de voorkeur.

Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van openbare & veiligheid verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Openbare orde & veiligheid – brandweer, ambulance , politie’ in bijlage 1 is opgenomen.

11

5. BUURT- EN DORPSHUIZEN Heusden kent verspreid over de kernen diverse buurt- en dorpshuizen. In veel kernen vormen deze meestal multifunctioneel en laagdrempelig gebruikte accommodaties de spil van het sociaalmaatschappelijke leven en versterken deze voorzieningen de leefbaarheid en identiteit van een (dorps)gemeenschap. In de grote kernen Drunen en Vlijmen hebben buurthuis De Stulp en De Korf momenteel voor een groot deel een functie voor de hele kern. Het beleid van de gemeente Heusden zet in op het in stand houden en versterken van de positie van dorpshuizen en wijkcentra, waarbij minimaal één ontmoetingsplek per kern gehandhaafd dient te blijven en integratie van en met ongelijksoortige functies (multifunctionaliteit) wordt bevorderd, m.n. in de kleine kernen. De rol van dergelijke accommodaties wordt m.n. in de kleine kernen nog versterkt door het beleid Woonservicezones, de brede schoolgedachte en clustering van functies om zo het voorzieningenniveau van laagdrempelige sociaal-maatschappelijke activiteiten (al dan niet in verenigingsverband) in stand te houden. Het streefbeeld voor de kernen met een basisschool is een (wijkgericht) multifunctioneel concept met de brede school als basis. Commerciële activiteiten kunnen deel uitmaken van een dorpshuis of wijkcentrum om de exploitatie sluitend te krijgen. Hiermee verwerft een buurt- of dorpshuis de status van een basisvoorziening waarbij de gemeente in de één of andere vorm een (financiële) bijdrage dient te leveren. Er bestaat binnen Heusden een diversiteit aan eigendomsvormen en beheerconstructies. Er zijn private eigendommen, eigendommen van Stichting Sphinx en sommige accommodaties zijn in eigendom van Heusden zelf. Daarnaast bestaan verschillende vormen van beheer: een lokale beheerstichting, beheerder St. Sphinx of een dorpsvereniging. Momenteel krijgen de dorpshuizen in eigendom van de gemeente Heusden een bedrag aan huisvestingskosten in rekening gebracht die voor 100% wordt gesubsidieerd met een zogenaamde ‘accommodatiesubsidie’. Dorpshuizen in private handen krijgen geen accommodatiesubsidie. Voor een overzicht van de dorpshuizen, wijze van beheer en bijdrage verwijzen we u naar onderstaande tabel. Om toch tot een éénduidige aanpak en financiering van deze basisvoorzieningen te komen kan een aanpak worden gekozen die enigszins vergelijkbaar is met die van de (buiten)sportvoorzieningen: In de eerste plaats moet per dorpshuis/buurthuis bepaald worden welke basisfuncties (laagdrempelig en functie voor iedereen toegankelijk/multifunctioneel gebruik van het dorpshuis) voor die betreffende kern gehuisvest worden die de basis vormen voor het door de gemeente in stand moeten houden van deze voorziening. Het aantal openingsuren voor deze basisbehoefte aan zgn. sociaal-culturele gebruikers (bezettingsgraad) vormt een onderdeel van de afspraken. Uiteraard kent de locatie een beperkte horecafunctie waarbij de regels van paracommercie in acht worden genomen. Er is maar één barexploitant en er worden afspraken gemaakt over uniformiteit in consumptieprijzen en minimale huurtarieven voor niet sociaal-culturele gebruikers. Dat zijn gebruikers die gelabeld zijn als ‘commerciële gebruikers’ waarvan de beheerstichting of eigenaar zelf (met een minimumprijs) mag bepalen hoe hoog (of laag) hij het tarief stelt. Lokale gebruikers gaan boven niet lokale en het is de plaatselijke gemeenschap z’n eigen verantwoordelijkheid het beheer en de exploitatie van het gemeenschapshuis verder vorm te geven. Draagvlak komt ook tot uiting door de bereidheid van die gemeenschap om bestuurlijke verantwoordelijkheid op zich te nemen, beheers- en exploitatietaken uit te voeren, organisatorisch de handen uit de mouwen te steken en (eventueel) zorg te dragen voor het (groot)onderhoud. Ook staat het een gemeenschapshuis vrij een derde als beheerder in te huren. Wel is men dan gehouden aan een reeks basisregels: werken met een sluitende begroting, lage financiële drempel handhaven, baropbrengsten komen ten goede aan de functies/activiteiten/exploitatie van het gemeenschapshuis, (eventuele) reserveringen maken voor groot onderhoud. De mate en het tijdstip van financieren van elk gemeenschapshuis moet geplaatst worden in het streefbeeld van deze accommodatie voor de langere termijn in een vaak multifunctionele setting. Het is van belang voor elk buurt- of dorpshuis dit eindbeeld te bepalen en hierop de investeringsplanning en groot onderhoudslasten op af te stemmen om vervolgens de ‘natuurlijk’ investeringsmomenten te gebruiken om dit te realiseren. Een integraal overzicht hiervoor moet nog worden opgesteld. Eerst dan kunnen er verantwoorde afspraken met betrokkenen worden gemaakt en investeringsplafonds, groot onderhoudsbijdragen en (aanvullende) subsidiebijdragen worden bepaald die recht doen aan de laagdrempeligheid van basisvoorzieningen. Een vast gegeven daarbij lijken de kapitaalslasten van investeringen in gemeenschapshuizen omdat deze nauwelijks door het bestuur zijn te beïnvloeden.

12

Het bestuur van het gemeenschapshuis zou achteraf verantwoording over het reilen en zeilen van het buurt- of Dorpshuis. Vierjaarlijks worden de afspraken herijkt. Het is al aangehaald dat wijk- en buurtcentra meer en meer onderdeel uit gaan maken van MFA’s, wat ook blijkt uit de diverse kernprofielen. Om maximaal te kunnen sturen op deze strategische ontwikkeling wordt privatisering van eigendommen niet voorgestaan. Wel kan het professionaliseren van het beheer verder gestalte krijgen. In dat verband is op te merken dat de rol van Stichting Sphinx, vooruitlopend op nieuwe beheerconstructies binnen MFA-verband, wellicht gebaat zou zijn bij het onderbrengen van beheerwerkzaamheden bij een professionele marktpartij. Stichting Woonveste is dan een logische optie. Drunen heeft De Stulp als (relatief nieuwe) basisvoorziening voor laagdrempelige sociaalmaatschappelijke activiteiten met een hoge bezettingsgraad. Om versnippering te voorkomen en efficiënt ruimtegebruik te bevorderen dienen nieuwe buurthuisgerelateerde voorzieningen in deze kern nadrukkelijk op deze bovenwijkse voorziening te worden afgestemd. Bij mogelijke plannen voor De Voorste Venne worden de functies van De Stulp betrokken, evenals bij de clustering van de basisscholen in Venne-Oost. Vlijmen kent eenzelfde buurthuis De Korf voor m.n. Vlijmen-Dorp. Deze verouderde voorziening met weinig mogelijkheden voor een betere ruimtelijke invulling vraagt om een visie op de langere termijn. Er zijn een tweetal opties voor verplaatsing mogelijk. Binnen de centrumplanontwikkeling van Vlijmen kan de uitbouw van deze accommodatie mogelijk gecombineerd worden met inplaatsing van deze voorziening, gecombineerd met de realisatie van KunstenCentrum Heusden. De tweede optie is om De Korf in te plaatsen in het pand Mommersteeg als het KunstenCentrum daar wordt gehuisvest. De eerste optie lijkt vanwege meer synergie-effecten e.d. te prevaleren. In Vlijmen-Vliedberg wordt momenteel al een ontmoetingspunt in de te bouwen MFA gerealiseerd, in Venne-West heeft men een MFA nog in overweging. Oudheusden beschikt over Buurthuis De Schakel. Deze accommodatie is enigszins gedateerd en niet optimaal bezet. Integratie met een te realiseren MFA aan de locatie Kasteellaan ligt voor de hand waarbij hier gezien het sociale profiel van Oudheusden (vergrijzing, jeugdproblematiek) professioneel beheer een belangrijk aandachtspunt is. De gehuchten Doeveren en Giersbergen kennen een dusdanig klein aantal inwoners (70) dat van de gemeente Heusden niet verlangd kan worden hier een ontmoetingsruimte c.q. dorpshuis in stand te houden. De Dorpsvereniging Heesbeen - Doeveren kan gebruik maken van Dorpshuis Den Hoek in Heesbeen of van Hervormd Jeugdcentrum De Crocus in Doeveren. In Giersbergen kan men eventueel gebruik maken van zalenverhuur in Herberg De Drie Linden. Hedikhuizen kent wel een dorpsvereniging maar heeft geen eigen gebouw. O.a. Fort Hedikhuizen en Buurthuis De Haarstek worden gebruikt voor festiviteiten. Bij realisatie van nieuwbouwplannen op of rond de St. Lambertuskerk kan een kleine ruimte voor ontmoeting in deze dorpskern worden gerealiseerd. Dorpshuis Herpt kent een (privaat) dorpshuis voor ontmoeting en sociaal-culturele activiteiten, evenals Heesbeen. Voor gemeenschapshuis ’t Rad lijkt een verplaatsing naar het centrum raadzaam om daar genoemde functies (multifunctioneel) in te gaan vullen. ’t Patronaat is de aangewezen locatie hiervoor in Nieuwkuijk. Buurthuis De Haarstek is uitstekend bezet en kent beheer door derden (Stichting Sphinx) en zal de functie van ontmoetingspunt en sociaal-culturele activiteiten vervullen. Heusden-Vesting kent geen buurthuisfunctie, wel een recreatieruimte en een ouderensociëteit in Zorgcentrum St. Antonius. Na een mogelijke verhuizing naar Oudheusden kan op basis van een behoeftepeiling en gebaseerd op een integrale visie voor Heusden-Vesting en Oudheusden (zie kernprofielen) een dergelijke voorziening worden gerealiseerd. Wellicht kan de ouderensociëteit als zodanig dienst gaan doen. Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van dorpshuizen verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Kunst- en cultuur – buurt- en dorpshuizen’ in bijlage 1 is

13

opgenomen. De kernprofielen met nadere uitwerking van de buurt- en dorpshuizen treft u aan in bijlage 3.

Resumé •

•

•

•

•

• •

Het beleid van de gemeente Heusden zet in op het in stand houden en versterken van de positie van dorpshuizen en wijkcentra als basisvoorziening, waarbij minimaal één ontmoetingsplek per kern gehandhaafd dient te blijven en integratie van en met ongelijksoortige functies (multifunctionaliteit) wordt bevorderd, m.n. in de kleine kernen. Stel een strategisch voorraadbeleid op voor de dorps- en buurthuizen in hun lokale setting. Het streefbeeld is in de meeste gevallen het integreren van het brede school concept met vraaggestuurde ontmoetingsfuncties. Stel op basis van de strategische visie per buurt- of dorpshuis, waarvoor de kernprofielen de aanknopingspunten bieden, een investerings- en groot onderhoudsbeleid op en maak exploitatieoverzichten. Na het inzichtelijk hebben van de exploitatielasten gebaseerd op investeringen en groot onderhoud kunnen er d.m.v. prestatieafspraken keuzes bepaald worden m.b.t. de mate van financiering en subsidieondersteuning. De volgende vierjaarlijks te maken prestatieafspraken zouden bij dorps- en buurthuizen aan de orde moeten zijn: toegankelijkheid (openingstijden en tarieven); multifunctioneel gebruik (een redelijke spreiding in typen gebruikersgroepen en typen activiteiten); lokaal draagvlak (wijze van informatie aan en overleg met gebruikers); doelmatigheid (bijvoorbeeld: verhuurbeleid, bezettingsgraad, personeelsbeleid); financiële informatie (begroting en jaarrekening); samenstelling en kwaliteit bestuur en plannen voor de toekomst. De gemeentelijke buurt- en dorpshuizen worden niet geprivatiseerd om maximaal te kunnen sturen op integrale streefbeelden van buurt- en dorpshuizen in hun lokale setting zoals in de kernprofielen aangegeven. Vooruitlopend op beheerconstructies binnen een MFA-setting wordt bezien of het beheer door St. Sphinx ondersteund en ondergebracht kan worden bij een professionele marktpartij, m.n. Stichting Woonveste. De wijkoverstijgende functies van De Stulp en De Korf worden afgestemd met nieuwe toekomstige laagdrempelige ontmoetingsfuncties die gepland worden in het brede school concept of anderszins. Voor Drunen zijn dat de mogelijke ontwikkelingen van De Voorste Venne en de optionele MFA in Venne West alsook de locatie D’Oultremont, voor Vlijmen de mogelijke ontwikkeling van een KunstenCentrum Heusden en de centrumplanontwikkelingen alsook mogelijke MFA’s voor Geerpark en Vijfhoeven (niet waarschijnlijk). De buurthuisfunctie van De Schakel in Oudheusden wordt verplaatst naar de MFA aan de Kasteellaan. De buurthuis- en ontmoetingsfunctie in Heusden-Vesting wordt qua locatie bepaald na het vaststellen van een integrale visie op Heusden-Vesting, afgestemd met de MFA Oudheusden

Overzicht dorps- en buurthuizen met belangrijke kenmerken van beheer, eigendom e.d.: Pand Jongerencentrum De Crocus De Stulp

Kern Doeveren

Gemeenschapshuis ’t Rad

Elshout

Herberg De Drie Linden Buurthuis De Haarstek

Giersbergen

Drunen

Haarsteeg

Kenmerken beheer, eigendomsrecht e.d. Doeveren maakt gebruik van Dorpshuis Den Hoek in Heesbeen (Dorpsvereniging Heesbeen-Doeveren) Eigendomsrecht: gemeente Heusden Beheer: Stichting Sphinx (met forse gemeentelijke bijdrage) 100% accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. gemeente Heusden Eigendomsrecht: gemeente Heusden Beheer: Beheerstichting Elshout Vooruit 100% accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. gemeente Heusden n.v.t. Eigendomsrecht: gemeente Heusden Beheer: Stichting Sphinx (met forse gemeentelijke bijdrage) 100% accommodatiesubsidie

14

Geen eigen pand.

Hedikhuizen

Dorpshuis Den Hoek

Heesbeen

Dorpshuis Herpt

Herpt

Geen eigen pand. ’t Patronaat (ouderensocieteit)

Heusden-Vesting Nieuwkuijk

Buurthuis De Korf

Vlijmen-Dorp

Buurthuis De Mand

Vlijmen-Vliedberg

Buurthuis De Schakel

Oudheusden

Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. gemeente Heusden Dorpsvereniging Hedikhuizen, maken her en der gebruik van accommodaties, indien nodig Eigendomsrecht: Stichting Dorpshuis Heesbeen Beheer: Stichting Dorpshuis Heesbeen Geen accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. Stichting Dorpshuis Heesbeen (mogelijk investeringsbijdrage gemeente Heusden bij aanvraag) Eigendomsrecht: Stichting Dorpshuis Herpt Beheer: Stichting Dorpshuis Herpt Geen accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. Stichting Dorpshuis Herpt (mogelijk investeringsbijdrage gemeente Heusden bij aanvraag hiervoor) n.v.t. Eigendomsrecht en beheer: Stichting Patronaat Stichting Sphinx huurt ruimte t.b.v. ouderensociëteit Geen accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. Stichting Patronaat (mogelijk investeringsbijdrage gemeente Heusden bij aanvraag hiervoor) Eigendomsrecht: Stichting Sphinx OG Beheer: Stichting Sphinx (met forse gemeentelijke bijdrage?) Geen accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. Stichting Sphinx OG (mogelijk investeringsbijdrage gemeente Heusden bij aanvraag hiervoor) Recent gesloopt, functies tijdelijk verhuisd naar bedrijfsgebouw Wolput, definitieve verhuizing naar het nieuwe MFA in Vlijmen-Vliedberg Recent juridisch uitgezocht: pand lijkt eigendom gem. Heusden i.p.v. St. Sphinx, zaak ligt bij de notaris Beheer: Stichting Sphinx (met forse gemeentelijke bijdrage) Geen accommodatiesubsidie Investeringen en groot onderhoud door en v.r.v. Stichting Sphinx (mogelijk investeringsbijdrage gemeente Heusden bij aanvraag hiervoor)

15

6. GEZONDHEIDSZORG Algemeen De gezondheidszorg is op hoofdlijnen te verdelen in zgn. eerste lijnszorg (huisarts, tandarts, apotheek, therapeuten, logopedie, verloskunde, thuiszorg e.a.), tweede lijnszorg (doorverwijzing naar specialisten/ziekenhuis/privé-kliniek) en revalidatie en verpleeghuiszorg. Het realiseren van accommodaties voor gezondheidszorg is primair de verantwoordelijkheid van particuliere organisaties. Doordat de gezondheidszorg steeds meer is ingebed in het brede veld van wonen-zorg-welzijn en de vermaatschappelijking van de zorg, zijn er allerlei constructies denkbaar die de gemeente wel degelijk een rol geven in het realiseren van (multifunctionele) accommodaties, m.n. vormen van publiekprivate samenwerking. Heusden verwelkomt dergelijke initiatieven.

Beleidsontwikkelingen en trends Het beleid Woonservicezones en WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) bepalen voor een groot deel het accommoderen van het gezondheidsbeleid. Heusden hanteert dit beleid bij de verdere invulling van de gezondheids- en ouderenzorg. De gebiedsgerichte benadering van het beleid Woonservicezones is uitgewerkt per kernprofiel en vormt een belangrijk kader voor het maken van accommodatiekeuzes m.b.t. wonen-zorg-welzijn. De 1e lijnszorg is eveneens uitgewerkt in de kernprofielen. Samen met het beleid Woonservicezones en o.a. de functies van buurt- en dorpshuizen kan bij keuzes meer samenhang gerealiseerd worden tussen voorzieningen en activiteiten, de samenwerking worden verbeterd en overlappingen en versnippering van zorgorganisaties worden tegengegaan. Hierdoor kan het gebruik van bestaande accommodaties wordt geoptimaliseerd. In kleine kernen betekent dat veelal het realiseren van spreekuurfaciliteiten in dorpshuizen. Maatschappelijke en psychosociale zorg wordt zoveel mogelijk op stadsniveau (Heusden) geaccommodeerd. Heusden streeft naar een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor de 1e lijnszorg. Publiekprivate samenwerking wordt gestimuleerd. Van belang is dat Heusden een goede relatie met zorgpartijen opbouwt om vragen en kansen bij het accommoderen te benutten. De gemeente past hier ook de regiefunctie om zo de juiste samenhang in keuzes aan te brengen voor optimaal maatschappelijk rendement en het optimaal benutten van zowel publieke als private accommodaties.

1e lijnszorg Om keuzes voor m.n. 1e lijnszorg goed te kunnen plaatsen zijn onderstaand de verschillende beroepsgroepen nader geduid, o.a. met kengetallen.

Huisartsen Heusden kent momenteel voldoende huisartsen. (norm ongeveer 2400-2500 patiënten per huisarts) Er studeren voor de toekomst ook voldoende huisartsen af. De trend is wel dat huisartsen steeds meer (preventieve) taken en taakverbreding krijgen door het verschuiven van taken vanuit de 2e lijnszorg. (ziekenhuis) Door toenemend parttime werken en onderlinge vervanging komen er steeds meer grootschalige gezondheidscentra van huisartsen (groepspraktijken), vaak gekoppeld met de functies apotheek en in mindere mate verloskunde. In kleinere kernen met voldoende potentie voor een huisarts, wordt het vaak belangrijk gevonden deze huisartsenpost in stand te houden zodat bij vertrek van een solohuisarts getracht wordt een duokoppel de praktijk te laten overnemen.

Tandartsen Ook het aantal tandartsen in Heusden lijkt momenteel voldoende. (norm 2800-2900 patiënten per tandarts) Er studeren momenteel voldoende tandartsen af. Wat betreft de accommodatie gaat de voorkeur uit naar een kleine praktijk van maximaal 3 personen, eventueel in maatschapverband, maar meestal een zelfstandige praktijk in een gezamenlijke huisvesting. Participatie in een

16

gezondheidscentrum komt weinig voor. Tandartsen willen niet gehuisvest worden in een grootschalig gezondheidscentrum, kleinschaligheid en zelfstandigheid blijft de voorkeur houden.

Apotheken Er komen steeds meer locaties met apotheken. De aanwas van afgestudeerde apothekers zal ook substantieel toenemen. Een tekort aan apothekers is daarom niet te verwachten. Apothekers en huisartsen zijn vaak vaste huisvestingspartners in gezondheidscentra. De norm is ongeveer 8600 inwoners voor één volwaardige apotheek.

Fysiotherapeuten Het aantal fysiotherapeuten voor Heusden is momenteel voldoende. (norm 1285 inwoners per fysiotherapeut) De landelijke in- en uitstroom van fysiotherapeuten houdt elkaar ongeveer in evenwicht. Het aantal groepspraktijken van fysiotherapeuten neemt gestaag toe.

Verloskundigen Heusden kent verloskundige praktijken in Drunen (1x) en Vlijmen. (2x) Per verloskundige (1 fte) kent een praktijk gemiddeld 1665 vrouwen tussen 15-39 jaar. Er zijn geen signalen dat er een tekort aan verloskundigen is. De aanwas van verloskundigen is voldoende. In sterk toenemende mate werkt men in een groepspraktijk, in veel mindere mate vestigt men zich in een gezondheidscentrum. Wat betreft de belangrijkste instanties van 2e lijnszorg (specialisten/ziekenhuiszorg) zijn de volgende (beleids)ontwikkelingen waar te nemen.

2e lijnszorg/revalidatie/verpleeghuiszorg Ziekenhuiszorg Heusden kent geen ziekenhuis(poli) en huisartsenpost. Huisartsenzorg in avond en weekend voor de voormalige gemeente Drunen wordt verzorgd door Huisartsenpost Midden-Brabant (Waalwijk), terwijl voor de voormalige gemeente Vlijmen de Huisartsenpost ’s-Hertogenbosch – Oss - Veghel de huisartsenzorg buiten reguliere tijden aanbiedt. Voor de inwoners van de voormalige gemeente Heusden is er sprake van een groepspraktijk die niet formeel is aangesloten bij één van beide huisartsenposten, wel wordt gebruik gemaakt van een aantal diensten van de post uit 'sHertogenbosch en voor het overige werkt men samen met collega’s 'over de rivier' in Aalburg.

Revalidatie en verpleeghuiszorg Voor revalidatie zijn de inwoners van Heusden aangewezen op Waalwijk en m.n. Den Bosch. De verpleeghuiszorg is uitgewerkt in het beleid Woonservicezones en opgenomen in de kernprofielen. Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg (incl. beleid Woonservicezones) verwijzen wij u naar het betreffende onderdeel uit bijlage 1 is opgenomen. Voor de vertaling naar de kernprofielen kunt u terecht in bijlage 3.

Resumé •

• • •

Hoewel het realiseren van accommodaties voor gezondheidszorg primair een taak is van private partijen, stimuleert Heusden publiekprivate samenwerking om zo de kansen met maatschappelijke meerwaarde optimaal te kunnen benutten, versnippering tegen te gaan en voorwaardenscheppend een gunstig vestigingsklimaat te bevorderen. Het beleid Woonservicezones is uitgangspunt voor lokalisering van gezondheidsfuncties Heusden kent momenteel geen tekorten in de 1e lijnszorg Heusden heeft door een optimale samenwerking met de gezondheidszorgpartijen de regierol

17

7. GRONDEN – PACHTGRONDEN Algemeen Heusden heeft 795 ha. cultuurgrond in eigendom. Ongeveer 605 ha. is uitgegeven in vaste pacht en bestaat uit (en is ook in gebruik als) bouwland resp. weiland en een klein deel (ongeveer 6 ha.) uit tuinbouwgrond. De resterende 190 ha. betreft éénmalige pacht die uit vaste pacht is gekomen vanwege het bereiken van de 65-jarige leeftijd, gronden aangekocht voor bestemmingsplanontwikkeling of gronden die ingebracht zijn als compensatiegrond. De éénmalige pachtgronden worden namelijk, naast bestemmingsplanontwikkelingen, ingezet voor kavelruil met agrariërs, het realiseren van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) en Ecologische Verbindings Zones (EVZ) en voor ‘natte natuurparels/waarden’ door verkoop aan natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer e.d. De totale pachtopbrengst per jaar is ca. € 350.000,--. Met kavelruil wordt bedoeld dat door uitruil van gronden tussen natuurorganisaties, gemeente en agrariërs zowel de EHS/EVZ als de mogelijkheid voor agrariërs om gronden ‘dichter bij huis’ te verwerven, kan worden gerealiseerd.

Vaste pacht Vaste pacht is eigenlijk ‘eeuwigdurende’ pacht. Hoewel de periode van pacht formeel om de 6 jaar afloopt (en automatisch doorloopt bij niet-opzegging) kan een gemeente deze gronden alleen vrij krijgen wanneer ze aan kan tonen dat pachter deze niet meer nodig heeft of de pacht niet heeft betaald. In de praktijk betekent dit dat opzegging van vast pacht niet of nauwelijks tot de mogelijkheden behoort. Omdat bij vast verpachte gronden ‘verkoop geen pacht breekt’ is de opbrengst bij verkoop per m2 50% lager dan de vrije verkoopwaarde. De verkoopprijs per m2 is volgens het landelijk gemiddelde (momenteel) € 3,75. De totale opbrengst bij verkoop zou daarmee per heden 605 x (ha. is 100x100) x (50% van 3,75) = € 11.300.000,-- bedragen. Voor een dergelijk groot aantal ha. een geringe opbrengst. Het advies is dan ook deze gronden in vaste pacht niet te verkopen.

Eénmalige pacht De inzet van éénmalige pachtgronden (190 ha.) is bedoeld voor eerdergenoemde doelen. De huidige verdeling naar bestemmingtype gronden is als volgt: 42 ha. is gelegen in toekomstige bestemmingsplanontwikkelingen terwijl de overige 148 ha. worden ingezet voor kavelruil, realiseren EHS e.d. zoals onder ‘algemeen’ is aangegeven. Veel gemeentelijke gronden van Heusden liggen in de ‘natuurzones’. Kavels zijn in deze zones ook deels in éénmalige of vaste pacht bij agrariërs. Heusden hecht groot belang aan het realiseren van de EHS/EVZ en ‘natte natuurparels/waarden’. Ook werkt ze graag mee aan kavelruil in het agrarisch belang. Bij deze twee vormen van kavelruil zijn merendeels gronden in éénmalige pacht betrokken. Door de grote hoeveelheid gronden in eigendom kan door het combineren van vragen veelal tot een optimale oplossing voor alle partijen worden gekomen. Er kan op dit moment jaarlijks 10 ha. meer worden verkocht dan gekocht. Hierdoor wordt zowel het doel van het ZLTO als dat van het realiseren van de EHS/EVZ en ‘natte natuurparels’ (te) langzaam gerealiseerd. Om de realisatie van genoemde doelen te versnellen zou in de komende kavelruilen in plaats van 10 ha per jaar een veel grotere oppervlakte (ineens) verkocht kunnen worden aan natuurorganisaties. De éénmalige pacht in de zgn. ‘natuurzones’ is direct beschikbaar voor verkoop. De vaste pachtgronden in gebruik bij agrariërs zou ‘uitgeruild’ moeten worden met pachtgronden buiten deze ‘natuurzones’ om ook de rest te kunnen verkopen aan natuurorganisaties. De snelheid waarmee dat zou kunnen gebeuren is niet vooraf te bepalen. Tenslotte is nog vermeldenswaard dat gronden van agrariërs die onderdeel uitmaken van een toekomstige bestemmingsplanontwikkeling, vaak uitgeruild worden tegen andere gronden in éénmalige pacht omdat deze compensatie voor deze beroepsgroep aantrekkelijker is dan geld. Heusden houdt daarom een buffer van 20 tot 30 ha. éénmalige pachtgronden aan om deze transacties mogelijk te maken.

18

Voorstel Wanneer de vaste pachtgronden worden uitgesloten van verkoop, resteert nog de éénmalige pachtgronden als potentieel voor verkoop. Alle éénmalige pachtgronden zijn ingebracht in de kavelruil om optimale uitwisseling van gronden te realiseren. De meest logische keus is om éénmalige pachtgronden die in de zgn. ‘natuurzones’ liggen te verkopen. De inschatting is dat t/m 2009 40 tot 50 ha. grond in deze ‘natuurzones’ beschikbaar is en vrijkomt voor verkoop aan natuurorganisaties. Per ultimo 2009 loopt de termijn voor kavelruil af. Het verdient dan voorkeur om met de betrokken partijen te komen tot een gezamenlijke aanpak om zo aan te sturen op beëindiging van de kavelruil constructie en versnelde afronding van de te verkopen gronden. Bij verkoop van ca. 45 ha. gronden in éénmalige pacht wordt een opbrengst gerealiseerd van (afgerond): 45 ha. x (100x100) x 3,75 euro = 1,7 miljoen euro. Daarnaast bezit de gemeente Heusden onder de gemeente Haaren nog ca. 10 ha. bosgrond. (de Margriet) Het advies is om deze gronden niet te verkopen. De gehanteerde verkoopprijs van 0,70 per m2 is minimaal.

19

8. GRONDEN - GRONDPOLITIEK Heusden voert een actieve grondpolitiek. Dit instrument wordt zo maximaal mogelijk gehanteerd voor bestemmingsplanontwikkelingen van woningbouw en bedrijventerreinen. Daaronder vallen ook bestemmingsplanontwikkelingen in inbreidingslocaties of bestaande bestemmingsplannen waarbij bijv. transformatie van bestemmingen dient plaats te vinden zoals centrumplannen of ontwikkelingen in Vijfhoeven. Daarbij is vaak sprake van aankoop van panden met (onder)grond. Bezien in langjarig perspectief (individuele projecten kunnen positief en negatief uitvallen) zal dit Heusden ‘geen windeieren hebben gelegd’. Ook is er sprake van een strategische (sturende) component die niet altijd in geldwaarde is uit te drukken maar de effectiviteit van planrealisering wel nadrukkelijk ten goede komt. Bij planontwikkelingen, in welke vorm dan ook, is vaak sprake van een sleutelrol voor de gemeente. Door de complexiteit van accommodatievraagstukken met meerdere participanten en belangenorganisaties is meestal de regierol voor de gemeente weggelegd en ook noodzakelijk om optimaal te kunnen sturen op een overallvisie. In de meeste gevallen kan deze rol aanzienlijk worden versterkt door het verwerven van gronden. Als uitgangspunt moet een actieve grondpolitiek daarom worden gehandhaafd. Er zijn wel een aantal kanttekeningen te maken. In de eerste plaats is vaak sprake van grote investeringsbedragen met de nodige renterisico’s. Ook is in de Heusdense context sprake van het nog realiseren van een behoorlijk volume aan woningbouw en maatschappelijke (publiekprivate) accommodaties met functies voor stad of kern. Woonveste lijkt een ideale partner voor samenwerking als het om (het verwerven van) gronden en panden gaat. Een woningcorporatie heeft tegenwoordig een veel bredere doelstelling met naast woningbouw het realiseren van multifunctionele accommodaties (voorbeeld: MFA Vlijmen-Vliedberg), het bouwen van zorgaccommodaties, maar ook scholen en andere leefbaarheidsvoorzieningen. Door deze verbreding naar grotere maatschappelijke betrokkenheid en een duurzame relatie met de stad (en dus de gemeente) door het beheer van woningen, openbare ruimte (leefbaarheid) en maatschappelijke accommodaties, lijkt het zinnig om samen met de woningcorporatie en banken te onderzoeken of er op basis van de verwachte ontwikkelingen in Heusden duurzame vastgoedconstructies (bijv. een Vastgoedfonds) mogelijk zijn die het mogelijk maken zo optimaal mogelijk gronden en panden ‘in te kopen’ voor het realiseren van vastgoed voor Heusden. In de tweede plaats is het van belang om zo snel mogelijk duidelijkheid te hebben over de invulling van een (bestemmings)planontwikkeling wat de doorlooptijd van een project bekort en het renterisico, o.a. bij tijdelijke verhuur, tot een minimum wordt beperkt. Een derde factor van belang is het aantal projecten dat voor de komende tijd op stapel staan. Samen met diverse inbreidingslocaties is het volume dusdanig groot dat het de vraag is of de organisatie hierop is berekend. Zo niet, dan zal de doorlooptijd van projecten extra lang duren waardoor substantiële aankopen in vastgoed al snel tot zeer hoge rentekosten zal leiden. Heusden zou op basis van inzicht in plannen haar organisatie moeten beoordelen en eventueel aanpassen op het ambitieniveau, intern of extern. Ook hier kan een analyse en afstemming met Woonveste tot een gezamenlijke inspanning leiden die anticipeert op mogelijke organisatorische knelpunten. Een vierde factor is de wijze waarop nu besloten wordt tot aan- en verkoop van gronden/panden en de inbedding daarvan binnen de organisatie. De lijntjes zijn kort, wat een snelle reactie op ontwikkelingen bevordert. Deze slagkracht moet blijven. Wel moet de functie meer ingebed worden in het geheel van beleid en beheer. Binnen de integraliteit van beleid en de ‘ondersteuning’ daarvan door het aankopen van gronden en panden zijn er een tweetal opties: een plaats onder afdeling AVG met een toetsende rol van financiën, of het onderbrengen van deze functie bij afdeling beleid, eveneens met een toetsende en controlerende rol van financiën. Het verdient aanbeveling om bij voorgenomen verwerving van gronden en panden ook een duidelijk verhuurbeleid te ontwikkelen zodat tijdig kandidaten en opbrengsten voor de aankopen gerealiseerd kunnen worden. Het advies is om deze werkzaamheden aan een professionele partij zoals een woningcorporatie/makelaar uit te besteden.

20

Resumé • • • • •

• •

•

Door de geringe opbrengst worden gronden in vaste pacht niet verkocht Het voorstel is om gronden in éénmalige pacht, gelegen in de ‘natuurgebieden’, en die nog vrijkomen in deze pachtperiode (t/m 31-12-2009), versneld te verkopen aan natuurorganisaties. Hierdoor wordt voor ca. 45 ha. een opbrengst van € 1,7 miljoen gerealiseerd. Voor de periode na 31-12-2009, als de huidige termijn van kavelruil afloopt, is het voorstel om met alle betrokken partijen een gezamenlijke aanpak op te stellen die leidt tot versnelde afronding van de kavelruilconstructie en het realiseren van de overige opbrengsten. Heusden handhaaft de huidige actieve grondpolitiek Heusden verstrekt snel duidelijkheid over tijdstip en invulling van bestemmingsplannen om de doorlooptijd ervan, en daarmee het renterisico en de kosten, tot een minimum te beperken. Met betrokken partijen zoals Woonveste, eigen projectafdeling e.a. wordt een op de kwaliteit, kwantiteit en tijd afgestemde projectplanning gemaakt die duidelijk maakt waar de (personele) knelpunten zitten zodat deze opgelost kunnen worden en een snelle(re) planrealisatie kan plaatsvinden. Samen met Woonveste en banken wordt onderzocht of er gezamenlijke constructies of samenwerkingsvormen mogelijk zijn voor aan- en verkoop van vastgoed (bijv. een Vastgoedfonds) De beleidsmatige en beheersmatige kant van de functie aan- en verkoop gronden/panden kan verbeterd in de organisatie worden verankerd door de genoemde duidelijkheid over bestemmingsplannen en projectrealisatie, het monitoren en rapporteren van m.n. financiële effecten van aan- en verkoop, deze functie duidelijk te positioneren in de organisatie en door de beheerprocessen zoals verhuur e.d. beter met deze functie af te stemmen Heusden formuleert een verhuurbeleid voor aangekochte gronden en/of panden. Mogelijkheden van uitbesteden verhuur aan de woningcorporatie of makelaar worden bezien

21

9. JEUGD- EN JONGERENBELEID Heusden beschikt over een drietal jongerencentra t.w. Cultureel jongerencentrum Orca in Vlijmen met een professionele beheerder (Stichting Sphinx), Cultureel Jongerencentrum Drunen (onderdeel Voorste Venne, Stichting Utopia, beheer door vrijwilligers) en Jongerencentrum De Kern uit Drunen (eigen initiatief/projectsubsidie, tijdelijk gehuisvest in Fr. Halsstraat 1) De mate van subsidiering van jongerencentra is hoog terwijl de bezetting van het jongerencentrum Utopia in De Voorste Venne, zeker overdag, laag is. Ook Jongerencentrum Orca kan (m.n. overdag) optimaler worden bezet. In de overige kernen is het jeugdwerk meestal geïntegreerd in buurt- en dorpshuizen omdat deze jeugd zich daarop richt. Daarnaast zijn er nog een tweetal accommodaties in Drunen en Elshout waar resp. Stichting Jong Nederland en Scouting St. Jan/KPJ Drunen-Elshout hun (gemeentelijke) onderkomen hebben. Commerciële activiteiten met het doel winst te maken, vinden in jongerencentra nauwelijks plaats. Beleidsmatig is uitgesproken dat de drie grootste kernen t.w. Drunen, Vlijmen en Oudheusden (de laatste vanwege de daar aanwezige jeugdproblematiek) over een jongerencentrum zouden moeten beschikken, afgestemd op de doelgroep. Gezien het profiel van de kernen kan, naast de jeugdactiviteiten in dorps- en buurthuizen van de kernen, worden volstaan met een beperkt aantal goed uitgeruste basisvoorzieningen. De Gemeente Heusden heeft een taak bij het organiseren van huisvesting van organisaties zonder winstoogmerk die niet in staat zijn huisvesting uit de markt te betrekken. Dergelijke huisvesting is meestal zeer verliesgevend zodat actief gezocht moet worden naar mogelijk multifunctioneel/medegebruik. Functies die elkaar versterken zijn onderwijs, sport en kunst & cultuur. (muziek/toneel) Van de combinatie jeugdcentrum - sportaccommodatie gaat een wervende werking uit. Commerciële uitbating van deze (zwaar gesubsidieerde) gemeentelijke accommodaties (kunst & cultuuruitingen, muziek/dans, podiumfunctie) is een mogelijkheid om te komen tot beter en voordeliger gebruik. Jongerencentra zijn naar hun aard vaak sober en doelmatig gebouwde accommodaties op locaties waar de overlast minimaal is. De inrichting van jongerencentra is meestal een zaak van de jongeren zelf. Toenemende mobiliteit, ontgroening, steeds veranderende behoeften en steeds wisselende locaties waar jeugdproblematiek zich voordoet (dus vraaggestuurd en gericht op doelgroepen), zijn evenzo vele redenen om jeugdwerk niet teveel te ‘institutionaliseren’ door (teveel) accommodaties, maar gerichte maatregelen in te zetten en deze (tijdelijk) te huisvesten in de wijken/wijk- en buurtcentra waar al accommodaties voorhanden zijn. Tegenwoordig wordt ook gewerkt met mobiele jongerenaccommodaties maar deze zijn erg duur t.o.v. permanente bouw. Waar wel specifieke jeugdcentra worden gebouwd zijn deze aan te merken als basisvoorziening. Kengetallen over jongerencentra zijn niet of nauwelijks voorhanden. De gemeente Breda realiseert een ruimte van 250 m2 in welzijnsaccommodaties met een bereik van tussen de 5.500 tot 10.000 inwoners. Zaandam rekent 0,1 accommodatie per 1000 inwoners met een oppervlakte van 275 m2 per accommodatie. Door multifunctioneel gebruik van ruimten moet zeer voorzichtig met dergelijke kengetallen worden omgegaan omdat deze veelal gebaseerd zijn op mono functioneel gebruik. Jongerencentra zijn veelal gericht op de leeftijdsgroep 13-25 jaar waarbij de synergie-effecten zitten op voorzieningen en accommodaties voor dezelfde leeftijdsklassen Voor de leeftijdsgroep van 0-12 jarigen zijn jeugdactiviteiten sterk verweven met de basisschool en daar aanwezige mogelijkheden. Binnen het gekozen concept van de brede school moeten in deze accommodaties dan ook de activiteiten gaan plaatsvinden, eventueel aangevuld met de functies van buurt- en dorpshuizen en binnen- en buitensport.

Keuzes Drunen, Vlijmen en Oudheusden De huidige jongerenpopulatie en jeugdproblematiek rechtvaardigt een drietal, flexibel aan te passen accommodaties in resp. Drunen, Vlijmen en Oudheusden. Voor Drunen speelt de discussie ronde De Voorste Venne met z’n vrijwilligersorganisatie Utopia, maar ook de locatie D’Oultremont kan voor de jongere jeugd (13-18 jaar) een (beter) alternatief bieden. Jongerencentrum De Kern uit Drunen kan bij één van beide ontwikkelingen aansluiten, waarbij ook de locatie D’Oultremont het meest voor de hand ligt. Uit oogpunt van financiën, beheer(skosten), ligging/overlast, synergie met onderwijs/buitenschoolse opvang & sport/fitness, podiumfunctie, horeca en veiligheid (politie) is de

22

beste locatie voor een jongerencentrum in Drunen daarom de locatie D’Oultremont/Onder de Bogen. De overige jeugdactiviteiten (De Kern, Voorste Venne) kunnen hierbij aansluiten. In Vlijmen staat Cultureel Jongerencentrum Orca dat geheel Vlijmen bedient. Door nieuwbouw van de wijken Geerpark en Vijfhoeven (ca. 1700 woningen) zal het aantal jeugdigen in de wijken Vlijmen-Dorp en Vlijmen-Vijfhoeven aanzienlijk toenemen. Jongerencentrum Orca (Vlijmen Vliedberg) is (ook vanwege de forse subsidiering) de aangewezen jongerenaccommodatie voor heel Vlijmen die dan ook zo optimaal mogelijk moet worden ingezet. De bezettingsgraad kan nog worden verbeterd, wat goed aansluit bij de groeipotenties van Vlijmen. Voor Oudheusden bestaat (nog) geen aparte ruimte voor jeugd- en jongerenwerk. In buurthuis De Schakel worden momenteel alle jongerenactiviteiten georganiseerd. Uit oogpunt van financiën, bereikbaarheid (ook voor de jeugd uit Heusden-Vesting), jongerenbegeleiding/doelgroepenbeleid en synergie van functieclustering (sport/maatschappelijke begeleiding) verdient de locatie Kasteellaan (veruit) de voorkeur. Binnen een concept van aanpasbaar bouwen kan gemakkelijker worden ingespeeld op de veranderende omvang, vraagsturing, doelgroepen en meervoudig gebruik door anderen.

Overige kernen De aanwezige aantallen jeugdigen maken het mogelijk gebruik te maken van de faciliteiten in bestaande buurt- en dorpshuizen en de eventueel aanwezige (buitensport)verenigingen. Bij eventuele (vernieuw)bouw van buurt- en dorpshuizen, veelal samen met het brede schoolconcept en multifunctionele accommodaties, kan rekening gehouden worden met de specifieke eisen voor de jeugd.

Scouting en aanverwante activiteiten Heusden kent diverse scoutingverenigingen en huisvest ook activiteiten die daar sterk op lijken in Drunen (Stichting Jong Nederland) en Elshout (KPJ Drunen/Elshout). Landelijk taant de belangstelling voor scouting en dergelijke activiteiten. Heusden zou er verstandig aan doen om het huisvestingsbeleid in het licht van voorgaande te beoordelen en te kijken hoe op korte en langere termijn met de gemeentelijke accommodaties hiervoor omgegaan moet worden. De mogelijke herontwikkelpotentie van deze gemeentelijke eigendommen dient in de afweging te worden betrokken.

Overig Door de jongeren na schooltijd gebruik te laten maken van bijv. gymzalen, sportzalen en buitensportaccommodaties bestaat er op wijk- en kernniveau nog een mogelijkheid vormen van jongerenwerk te ondersteunen. Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van jeugd- en jongerenbeleid verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Jeugd- en jongerenbeleid’ in bijlage 1 is opgenomen.

Resumé • • • •

Heusden ondersteunt de visie dat Drunen, Vlijmen en Oudheusden moeten beschikken over een jongerencentrum. Drunen kiest voor centralisatie van een jongerencentrum met alle jongerenactiviteiten op de locatie D’Oultremont, voor Vlijmen blijft dat t.n.o. Jongerencentrum Orca, terwijl voor Oudheusden inplaatsing in het MFA aan de Kasteellaan de keuze is Voor de doelgroep 0-12 jaar wordt v.w.b. het jeugdwerk aangesloten bij bestaande en toekomstige ontwikkelingen rond basisschool – brede school – multifunctionele accommodatie, binnen- en buitensportmogelijkheden en (aanvullend) dorps- en buurthuizen Voor scouting en aanverwante activiteiten wordt bezien hoe het toekomstperspectief eruit ziet en worden de mogelijkheden voor alternatieve invulling, waarbij bestaande gemeentelijke accommodaties vrijkomen voor herontwikkeling, beoordeeld en, indien voldoende meerwaarde biedend, benut

23

10. KUNST- & CULTUURINSTELLINGEN Beleid gemeente Heusden Heusden kent een aantal kunst- en (sociaal)culturele accommodaties. Heusden voelt zich verantwoordelijk voor het d.m.v. subsidie in stand houden van goed geoutilleerde accommodaties die zij voor de culturele infrastructuur van de gemeente noodzakelijk acht om de inwoners in staat te stellen actief en receptief deel te nemen aan cultuuruitingen. Hierbij wordt met name gedoeld op de basisvoorzieningen ter plaatse zoals De Voorste Venne, een eventueel nieuw (kunsten)centrum in Vlijmen (pand Mommersteeg is optie), de bibliotheken, het Gouverneurshuis (museum) en het Bezoekerscentrum (streekarchief). De doelstellingen van deze voorzieningen liggen in het verlengde van het gemeentelijke beleid en daarom wil Heusden deze ook accommoderen. De gemeente Heusden wil wel meer samenhang aanbrengen tussen voorzieningen en activiteiten. Zij wil dat bereiken door een betere samenhang, het clusteren van voorzieningen en het optimaliseren van welzijnsaccommodaties. Daarnaast stimuleert Heusden publiekprivate samenwerking. Ook hanteert Heusden een spreidingsbeleid voor cultuuraccommodaties omdat m.n. Drunen een concentratie van cultuurinstellingen kent terwijl dat in Vlijmen veel minder het geval is. Mede hierdoor streeft Heusden, naast herstructurering van het muziekonderwijs, naar de vorming van één lokale stichting/centrum voor kunstzinnige vorming waarin in elk geval bestuurlijk samengaan de Aleph, Centrum voor Muziek en Dans (CMD) en de Muzenberg en dat door de samenwerking met andere aanbieders kan uitgroeien tot hèt kenniscentrum op het gebied van kunst en cultuur. Gebouw Mommersteeg (Geerpark, Vlijmen) wordt als optie voor huisvesting van KunstenCentrum Heusden genoemd, ook als ontmoetingsruimte. Heusden vindt één accommodatie met een goed modern podium voor professionele voorstellingen voldoende. Afstemming met theaters in Waalwijk en Den Bosch vindt plaats. Drunen en Vlijmen zijn de hoofdkernen als het gaat om culturele accommodaties, Heusden-Vesting richt zich specifiek op de cultuureigen rol als vestingstad. In Heusden-Vesting wordt gestreefd naar realisatie van een klein cultureel podium. De mogelijkheden hiertoe in het Bezoekerscentrum of Gouverneurshuis worden verkend. Bij het realiseren van nieuwe unieke accommodaties wil Heusden rekening houden met de toekomstige groei van Vlijmen tot een gelijkwaardig niveau als Drunen. Heusden hecht er ook aan om zoveel mogelijk sociaal-culturele accommodaties per kern in stand te houden zodat voor iedere kern cultuurspecifieke uitingen in stand blijven. Heusden wil de koppeling kunst & cultuur/bibliotheek nauwer maken om te komen tot meer multifunctioneel gebruik van laatstgenoemde instelling. Zowel voor de kunst- als bibliotheekfunctie is behoefte het gewenste niveau van dienstverlening vast te stellen zodat meer zicht komt op input versus output. Tenslotte wil Heusden o.b.v. genoemde beleidsuitgangspunten toe naar een éénduidig subsidieregime voor alle aanbieders. Heusden heeft geen kunstbeleid en kent voor dit beleidsonderdeel weinig subsidies toe. Afstoten van het beheer van gemeentelijke accommodaties is het streven.

Huidige voorzieningenniveau en accommodaties De kern aan kunst- en cultuuraccommodaties wordt gevormd door buurt- en dorpshuizen, creatieve centra in een aantal kernen, De Voorste Venne en het Bezoekerscentrum en Gouverneurshuis. Daarnaast is sprake van een veelheid aan private instanties zoals kunstgaleries e.d. De meeste van deze accommodaties zijn in eigendom van de gemeente Heusden. De buurt- en dorpshuizen hebben veelal een beperkte podiumfunctie waar lokale vormen van cultuurbeoefening plaatsvinden. Een dergelijke voorziening is in praktisch iedere kern aanwezig. Daarnaast beschikt Heusden over een viertal creatieve centra voor kunsteducatie t.w. De Ark in Haarsteeg, het Creatief Centrum in Heusden-Vesting, Het Stuurhuis in Nieuwkuijk en de Aleph in Drunen, allemaal met verschillende profielen als het gaat om professionaliteit, vrijwilligersinbreng en aanbod. Al deze accommodaties zijn sterk verouderd. De accommodatie De Voorste Venne (en daarmee ook de daar gehuisveste instanties) is momenteel onderwerp van discussie. De Voorste Venne kent wat uitstraling, huisvesting, gebruikersaspecten en financiële exploitatie (grote) problemen die om een oplossing vragen. De functies van de accommodaties Gouverneurshuis (gemeentemuseum) en het Bezoekerscentrum (streekarchief) worden momenteel herijkt op basis van een complementaire beleidsvisie. Heusden

24

ondersteunt de doelstelling van een gecertificeerd museum in Het Gouverneurshuis. Tevens wordt bekeken of in één van beide panden een kleinschalig cultureel podium gerealiseerd kan worden.

Analyse en beoordeling accommodaties Kunst- en cultuur is een beleidsveld waar veel (subsidie)geld mee gemoeid is, zeker als Heusden o.b.v. prioriteiten een aantal goed geoutilleerde accommodaties voor de culturele infrastructuur noodzakelijk acht voor het actief en receptie deel kunnen nemen aan cultuuruitingen. Huisvesting is veelal een hoge kostenpost bij laagdrempelige activiteiten, vandaar dat dergelijke instellingen nogal eens in oude en matig onderhouden gebouwen zijn gehuisvest. Hiervan is in Heusden sprake bij de creatieve centra. Deze creatieve centra trekken klanten uit zowel de kern zelf als uit de kernen in de omgeving. Deze centra zijn sterk verouderd en binnen afzienbare tijd aan vervanging toe. In de meeste kleine kernen is een (meestal goed onderhouden) dorpshuis aanwezig waar middels de beperkte podiumfunctie laagdrempelig sociaal-culturele activiteiten, gericht op de ‘eigen’ verenigingen, plaatsvinden. De ‘bovenkernse’ voorzieningen zoals De Voorste Venne en het Gouverneurshuis en Bezoekerscentrum kennen hoge huisvestingskosten door veroudering of recente of nog te plegen investeringen in de gebouwen. Voor Heusden is het daarom van groot belang om meer samenhang aan te brengen tussen alle voorzieningen en activiteiten. Door samenwerking, clustering van voorzieningen en het optimaliseren van accommodaties kunnen de door Heusden gestelde prioriteiten nog enigszins betaalbaar worden gerealiseerd. Een nieuw te realiseren KunstenCentrum, gepland in Vlijmen, zal ook weer kosten met zich mee brengen en vraagt daarom om een doordachte plek en invulling om zo de kosten beheersbaar te houden. Onderstaand worden daarom voorstellen gedaan hoe deze doelstellingen gerealiseerd kunnen worden.

Buurt- en dorpshuizen Voor de kernen Elshout, Haarsteeg, Hedikhuizen, Heesbeen, Herpt en Nieuwkuijk, is sprake van een lokaliteit met beperkte podiumfunctie waar voor de kern en ‘naastgelegen’ buurtschappen de culturele activiteiten kunnen plaatsvinden, geïntegreerd met andere dorpshuisfuncties. Dit behoeft geen wijziging. Voor de verdere uitwerking daarvan verwijzen wij u naar onderdeel 5 op blz. 12 van deze bijlage. Voor Oudheusden is sprake van buurthuis De Schakel, waar de op de lokale bevolking gerichte verenigingsactiviteiten met beperkte podiumfunctie plaatsvinden. Bij verplaatsing naar de MFA Kasteellaan kunnen deze activiteiten efficiënt gehuisvest worden in een multifunctionele benadering. Voor de meer op kunsteducatie gerichte activiteiten is het voorstel om o.b.v. een integrale visie op Heusden-Vesting en Oudheusden te beoordelen of deze activiteiten, die nu plaatsvinden in het Creatief Centrum Heusden-Vesting, daar kunnen blijven. De opties zijn om o.b.v. alles aspecten en accommodaties die daarbij een rol spelen in Heusden-Vesting te kijken naar een alternatieve locatie, of de activiteiten van het centrum te verplaatsen naar het (nog te realiseren) Kunstencentrum in Vlijmen. In ieder geval moet bestuurlijk samenwerking met het KunstenCentrum Heusden worden gezocht. Financieel is de laatste optie het meest voordelig, maar het kunst- en cultuurprofiel van Heusden-Vesting kan de keuze doen vallen op het handhaven van deze functie in Heusden-Vesting. Bij de keus voor het laatste moet breed worden ingestoken op mogelijkheden zoals de kasteelruïne, kerken, (huidige locatie) brandweerkazerne, Gouverneurshuis, Bezoekercentrum, Zorgcentrum St. Antonius (als deze gaat verhuizen naar Oudheusden), mogelijke andere accommodaties e.d. Het voorstel is daarom om z.s.m. een integrale visie voor Heusden-Vesting op te stellen die keuzes mogelijk maakt. Voor Drunen zijn de centrale accommodaties voor kunst- en cultuur m.n. De Voorste Venne en buurthuis De Stulp. Voor laatstgenoemd buurthuis is het daarom van eminent belang dat de kunst- en cultuur georiënteerde activiteiten worden afgestemd met de ontwikkelingen van de Voorste Venne, zeker nu er een verzoek om uitbreiding van De Stulp is ingediend omdat deze accommodatie ‘vol’ zit. Het al dan niet gewijzigde concept incl. accommodatieaanpassing van de Voorste Venne zal bepalend zijn voor definitieve keuzes. Hierbij speelt op langere termijn ook nog de wijkgerichte werkwijze voor Drunen, waarbij clustering van scholen tot het brede school concept, aangevuld met functies voor ontmoeting e.d. voor de wijk, kan inhouden dat er een overcapaciteit aan ruimten komt voor kunst- en cultuuractiviteiten en daarmee een lage bezettingsgraad. Voor Vlijmen spelen de ontwikkelingen rond een mogelijk Kunstencentrum i.r.t. buurthuis De Korf een rol. De private accommodatie De Korf is sterk verouderd, klein behuisd en te weinig parkeerfaciliteiten. In het kader van de ontwikkeling van het Centrumplan Vlijmen wordt bezien hoe de toekomst van De Korf eruit moet zien. Hierbij speelt ook een rol dat in de nabije toekomst de backoffice van de

25

gemeentehuizen Drunen en Vlijmen in laatstgenoemde plaats gehuisvest gaan worden. Vanuit synergievoordelen geredeneerd lijkt het zinvol om de uitbouw t.b.v. backoffices te combineren met aanvullende bouw voor verplaatsing van De Korf en daarbij ook het Kunstencentrum te betrekken. Op de huidige plaats van het gemeentehuis Vlijmen is voldoende bouwruimte. Een tweede optie is om de activiteiten van De Korf volledig te verplaatsen naar gebouw Mommersteeg en daar het Kunstencentrum/functie ontmoetingsruimte te ‘versterken’. Hierbij dienen ook de effecten van de nieuwbouwwijk Geerpark te worden betrokken. Een MFA-constructie voor de locatie/accommodatie Mommersteeg ligt dan voor de hand zodat de mogelijkheden hiervoor gebouwentechnisch een belangrijke randvoorwaarde zijn. Overigens is het volgens de leerlingenprognoses niet de verwachting dat in de accommodatie Mommersteeg een basisschool gehuisvest dient te worden. Beide scenario’s zouden op basis van een programma van eisen, mede gebaseerd op deze accommodatienota uitgewerkt moeten worden.

Creatieve centra De Ark in Haarsteeg, Het Stuurhuis in Nieuwkuijk, de Aleph in Drunen en het Creatief Centrum in Heusden-Vesting zijn vier centra voor kunst- en cultuurbeoefening. Alle gebouwen zijn verouderd terwijl de deelnemers aan de cursisten uit de kern en de (wijde) omgeving komen. Als we de beleidsdoelstellingen van Heusden serieus nemen dan ontkomen we niet aan clustering van deze activiteiten in het KunstenCentrum Heusden te Vlijmen, optie Mommersteeg. Voor het Creatief Centrum uit Heusden-Vesting hebben we onder de paragraaf ‘buurt- en dorpshuizen’ hierboven al de nodige kanttekeningen gemaakt. Hetzelfde moet gezegd worden van de Aleph in Drunen. Dit centrum is weliswaar bestuurlijk gaan samenwerken binnen KunstenCentrum Heusden, maar is gehuisvest in De Voorste Venne in Drunen en maakt daar onderdeel uit van het kunst- en cultuurpallet. Het is van belang dat de creatieve functies van zowel Vlijmen als Drunen op elkaar worden afgestemd, mede i.r.t. de toekomst van De Voorste Venne. In de planontwikkeling voor zowel De Voorste Venne als KunstenCentrum Heusden zullen de onderlinge relaties en interacties in beeld gebracht moeten worden omdat er een sterke overlap is in activiteiten van beide culturele centra. Gezien ligging, staat van het pand, cursusaanbod, voedingsgebied cursisten en synergie- en financiële voordelen is inplaatsing van de activiteiten De Ark te Haarsteeg en Het Stuurhuis in Nieuwkuijk in de nieuwe accommodatie voor KunstenCentrum Heusden een logische stap.

KunstenCentrum Heusden Het beleid van de gemeente Heusden om o.a. samenwerking tussen zoveel mogelijk (professioneleen amateur-) kunstinstellingen te bevorderen, heeft inmiddels geleid tot de samenwerking onder de paraplu van KunstenCentrum Heusden tussen de Aleph, CMD en de Muzenberg. Onder ‘creatieve centra’ is aangegeven dat het accommodatietechnisch toevoegen van De Ark uit Haarsteeg en Het Stuurhuis uit Nieuwkuijk logische vervolgstappen zijn. Zoals gezegd kennen laatstgenoemde gemeentelijke accommodaties een hoge leeftijd en energieverbruik en is de onderhoudsstaat matig en geeft de woonplaats en het voedingsgebied van cursisten voldoende reden om dit besluit te nemen. Voor Creatief Centrum Heusden is nog een belangenafweging noodzakelijk die onder ‘buurt- en dorpshuizen’ staat weergeven, terwijl voor de Aleph onder ‘creatieve centra’ de plaats en positie staat omschreven. Van belang is dat zoveel mogelijk private partijen participeren in het KunstenCentrum om zo de levensvatbaarheid en betaalbaarheid van de nieuwe accommodatie te verhogen. Voor de locatiekeuze lijken het pand Mommersteeg en de uitbreiding bij het gemeentehuis Vlijmen de meest voor de hand liggende opties. Bij de paragraaf ‘buurt- en dorpshuizen’ wordt daar al één en ander over gezegd. Het is nogmaals van belang te benadrukken dat beide culturele centra De Voorste Venne en KunstenCentrum Heusden een sterke onderlinge interactie kennen. Het is daarom belangrijk vooraf voor beide locaties een op deze samenhang en deze accommodatienota gebaseerd Programma van Eisen op te stellen, inclusief mogelijke kostendragers. Voor De Voorste Venne speelt het partycentrum daarin een belangrijke rol, bij lokalisering van een KunstenCentrum in Vlijmen, dicht bij het centrum (gemeentehuis), kan horeca wellicht ook een meerwaarde bieden. Het ligt daarbij voor de hand om ook bestuurlijke samenwerking te realiseren tussen Stichting De Voorste Venne en KunstenCentrum Heusden. Theoretisch speelt de bibliotheek Vlijmen ook nog een rol in het accommoderen van kunst- en cultuur. Gezien de leeftijd van het gebouw lijkt verplaatsing naar bijv. de locatie gemeentehuis niet reëel.

De Voorste Venne De toekomst van de accommodatie De Voorste Venne is een belangrijk te beantwoorden vraag. Er zijn momenteel een diversiteit aan functies in gehuisvest zoals kantoorfuncties (Algemeen Maatschappelijk Werk, St. Vluchtelingenwerk en Stichting Welzijn Ouderen), maar ook een

26

ouderensociëteit, kinderdagverblijf, partycentrum, jongerencentrum, evenementenhal en Creativiteitscentrum De Aleph. Daarnaast speelt de relatie met het a.s. Kunstencentrum Heusden. Gebouwentechnisch zijn er bij De Voorste Venne grote problemen. De Voorste Venne is een voormalig automuseum in Anton Pieck-stijl waarbij ruimten op veel tijden leeg staan, iedere ruimte één gebruiker (heeft daar het alleenrecht over) kent zodat multifunctioneel gebruik niet of nauwelijks aan de orde is, het gebouw is verouderd en daarom erg veel gemeentelijk onderhoud vraagt (in 2006 € 139.000,-- excl. uren gemeentelijke voorbereiding en toezicht), de plattegrond van het gebouw/terrein zich hoogstwaarschijnlijk niet of alleen met zeer hoge kosten leent voor aanpassing aan de gebruikerswensen, het gebouwencomplex energetisch sterk te wensen overlaat en erg onoverzichtelijk en versnipperd is als het om toegankelijkheid gaat. In het verleden hebben er al diverse aanpassingen aan de gebouwen plaatsgevonden met hoge kosten. Tenslotte bestaat rond het gebouwencomplex een onoverzichtelijke parkeersituatie met dito aanrijd- en parkeerproblemen. Het in stand houden van het gebouw kost de gemeente Heusden veel geld. Over 2006 heeft De Voorste Venne de gemeente meer dan € 533.000,-- aan huisvestingskosten opgeleverd, exclusief de toe te rekenen uren voor groot onderhoud e.d. Daarbij dient bedacht te worden dat in het verleden al een aantal forse aanpassingen aan het gebouwencomplex hebben plaatsgevonden. Eind 2006 resteert daarom nog een boekwaarde van € 1,2 miljoen. De (aanzienlijke) kosten voor gas, water en elektra worden door de gebruikers zelf betaald. Bezien vanuit de huidige staat, gebruik en infrastructurele situatie van de gebouwen lijkt sloop en vervangende nieuwbouw de meest logische keus. Daarmee is echter nog niets gezegd over de aanzienlijke kosten verbonden aan het bouwen van een nieuw cultureel centrum annex theater. Met nieuwbouw kan een cultureel concept worden neergezet voor (meervoudig) optimaal gebruik van de ruimten, een energetisch valide gebouw en kan de parkeergelegenheid en aanrijdroute sterk worden verbeterd. Daarnaast biedt de ruime locatie de mogelijkheid kostendragers in de vorm van bijv. woningbouw toe te voegen. Tegenover dit alles staat dat het gebouw in Anton Pieckstijl voor de plaatselijke bevolking blijkens reacties van inwoners een grote emotionele waarde heeft. Daarnaast is de positionering van de (volwaardige) theater- en culturele functie van de Voorste Venne een vraagstuk. Op acceptabele rijafstand (20-minutennorm) bevinden zich een tweetal volwaardige theaters (Waalwijk - De Leest - 5 km afstand, Den Bosch - de Parade – 15 km afstand) geoutilleerd voor professionele theatervoorstellingen en gecombineerd met congreszalen, filmtheater en een volwaardige horecafunctie/partycentrum. De Voorste Venne kampt (daarom?) met een te geringe regionale uitstraling. Landelijk gezien stijgt de belangstelling en omvang van podiumfuncties waarbij professionele voorstellingen in theaters veelal verliesgevend zijn en commerciële verhuur winstgevend. Het aandeel gemeentelijke subsidie is vaak hoog (gemiddeld over Nederland 37% van de kosten, wat neerkomt op een bedrag per inwoner van ca. € 22 per jaar, vergelijkbaar met de bijdrage van de bibliotheekfunctie) en de winstmarge voor theaters is beperkt. Heusden zou er verstandig aan doen om eerst te onderzoeken in hoeverre een volwaardige theaterfunctie in Heusden levensvatbaar is en wat de optimale mix van culturele activiteiten en (podium)functies dient te zijn om de prijs-prestatieverhouding (en daarmee ook de subsidiebijdrage) zo optimaal mogelijk te laten zijn. Hierbij dient ook de ontwikkeling van een KunstenCentrum Heusden te worden meegenomen (denk aan de positie van De Aleph) omdat ook daar sprake is van diverse podiumactiviteiten als (mogelijk) twee afzonderlijke accommodaties in Drunen en Vlijmen worden gerealiseerd en mede door de a.s. groei van Vlijmen, een herschikking en afstemming van functies wellicht aan de orde kan zijn. Het sociaal-culturele profiel van Heusden dient bij deze totale afweging nadrukkelijk te worden betrokken. De meeste theaterconcepten bestaan uit het combineren van theater met congreszalen en horeca/partycentrum, soms aangevuld met winkels en kunstinstellingen en -uitingen. Bij het realiseren van een volwaardige theaterfunctie kan ligging langs de A59 een pré zijn, maar gezien het culturele profiel van Heusden en de nabijheid van grote volwaardige theaters in Waalwijk en Den Bosch, zal de invulling veel meer lokaal georiënteerd zijn en is de huidige locatie, ook verkeerstechnisch, een beter optie, dicht bij het centrum. Voor de lange termijn lijkt vervangende nieuwbouw, geënt op het Heusden profiel t.w. een aantal professionele voorstellingen, naar verhouding meer (plaatselijke) amateur-voorstellingen en zoveel mogelijk commerciële verhuur met een sterke partycentrumfunctie (de investeringskosten blijven daardoor ook meer beperkt t.o.v. een volwaardige theaterfunctie), dit alles gecombineerd met kostendragers als woningbouw e.a., de beste optie. De noodzakelijke afstemming met functies die ook een culturele setting hebben, zoals die van De Stulp (zie paragraaf ‘buurt- en dorpshuizen’ hiervoor), de mogelijke realisatie van een jongerencentrum op de locatie D´Oultremont en een Kunstencentrum in Vlijmen, dient plaats te vinden. Renovatie is wellicht op korte termijn goedkoper en emotioneel meer acceptabel voor de

27

inwoners, maar op langere termijn is nieuwbouw om meer redenen te prefereren. Inplaatsing van de bibliotheekfunctie zal niet veel (financiële) meerwaarde bieden. Het landelijk beeld is dat de bedrijfsvoering van theaters niet meer in gemeentelijk beheer plaatsvindt, maar dat er een contract/subsidierelatie is met een uitvoerende stichting (Heusden: Stichting De Voorste Venne) , met bijvoorbeeld een taakstellende meerjarenbegroting en afspraken over programmering- en verhuurbeleid. De huidige kantoorfuncties dienen uitgeplaatst te worden. Voor de kinderopvang is inplaatsing in accommodaties voor het basisonderwijs volgens het geformuleerde beleid een logische stap.

Gouverneurshuis & Bezoekerscentrum Wat betreft kunst- en cultuur kent Heusden-Vesting een uniek profiel. Een dergelijk profiel vraagt om een eigenstandige benadering. De vele en soms unieke (monumentale) panden bieden een veelheid aan cultuuruitingen en mogelijkheden die in samenhang verder ontwikkeld zouden moeten worden. De vraag is of deze gevraagde integraliteit nu voldoende op het netvlies staat. Momenteel is Heusden bezig om voor het Gouverneurshuis en Bezoekerscentrum, aangevuld met het gebouw v/m Streekarchief, te bezien hoe deze accommodaties elkaar complementair kunnen versterken. Over beide accommodaties is het volgende te zeggen: •

•

In Bezoekerscentrum Heusden (v/h stadhuis, bouwjaar 1955, renovatie 2005) is het Heusdens Buro voor Toerisme, het Streekarchief en twee dagdelen per week een gemeentelijk servicepunt gehuisvest. De culturele functies van het Bezoekerscentrum en het Gouverneurshuis worden afgestemd. De mogelijkheden van een kleinschalig cultureel podium (repetitie-oefenruimte) in het Bezoekerscentrum dan wel Gouverneurshuis, worden onderzocht. Het gemeentelijk servicepunt wordt afgebouwd i.v.m. veiligheidseisen. Het rijksmonument Gouverneurshuis (bouwjaar 1592, grote tuin, heeft dringend groot onderhoud nodig), met direct ernaast het v/m Streekarchief, kent een trouwzaal, leegstaande beheerderwoning en huisvest de lokale oudheidskamer. Het v/m Streekarchief dient nu als opslagplaats van kunst e.a. Er zijn plannen om het Gouverneurshuis (incl. v/m Streekarchief) op te waarderen tot een gemeentebreed georiënteerd museum voor het zichtbaar maken van het cultureel erfgoed, afgestemd met andere instanties, m.n. met het Bezoekerscentrum Heusden. De gemeente ondersteunt dit ten volle. Beide unieke accommodaties kunnen elkaar functioneel en complementair versterken maar het ontsluiten voor recreatieve en culturele activiteiten brengt hoge kosten met zich mee.

De vraag dient gesteld of een dergelijk project niet in een bredere context bekeken moet worden. Binnen een integrale visie op kunst- en cultuur biedt Heusden-Vesting meer mogelijkheden, mogelijk ook met private partijen. Bijvoorbeeld kerken, het mogelijk vrijkomen van Zorgcentrum St, Antoniushof, de brandweerkazerne e.a. bieden mogelijkheden voor alternatief gebruik. Het voorstel is om voor Heusden, alvorens tot definitieve keuzes te komen voor dit project en andere gemeentelijke accommodaties, samen met private kunst- en cultuurpartijen eerst een integrale kunst- en cultuurvisie voor deze kern op te stellen en pas daarna dit project een definitieve invulling en uitvoering te geven. Fondsen hiervoor moeten aangeboord worden, ook het monumentenbeleid maakt hiervan onderdeel uit. De bouwstenen hiervoor zijn opgenomen in het kernprofiel van Heusden-Vesting. Gezien de aanzienlijke bestuurlijke opgave op het gebied van kunst- en cultuur vervult de gemeente Heusden nadrukkelijk de regierol. Voor verdere gegevens de afzonderlijke accommodaties kunt u terecht bij de kernprofielen in bijlage 3. Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van kunst en cultuur verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Kunst & cultuur – kunst- en cultuurinstellingen’ in bijlage 1 is opgenomen. Resumé • • •

Dorpshuizen met beperkte podiumfunctie vervullen voor de lokale kunst- en cultuurinstellingen de plaats waar deze laagdrempelige activiteiten plaatsvinden. Dit gebeurt naar tevredenheid. De buurthuisfunctie van De Schakel in Oudheusden verhuist naar de multifunctionele accommodatie (MFA) aan de Kasteellaan en kan daarmee meer efficiënt worden gehuisvest. De activiteiten van Creatief Centrum Heusden worden o.b.v. een kunst- en cultuurvisie voor Heusden-Vesting wel of niet verplaatst naar het KunstenCentrum Heusden in Vlijmen

28

•

•

• • •

• •

Er komt bestuurlijke samenwerking tussen Stichting De Voorste Venne, KunstenCentrum Heusden en de overige drie creatieve centra De Ark uit Haarsteeg, Het Stuurhuis uit Nieuwkuijk en Creatief Centrum uit Heusden-Vesting, waarbij de activiteiten van de twee eerstgenoemde creatieve centra worden verplaatst naar de nieuwe locatie voor het KunstenCentrum in Vlijmen De kunst- en cultuuractiviteiten van buurthuis De Korf uit Vlijmen worden geïntegreerd in de activiteiten van het KunstenCentrum Heusden, mogelijk op de locatie gemeentehuis of bijgeplaatst bij de activiteiten in het gebouw Mommersteeg (MFA-constructies). Een PvE, mede o.b.v. deze accommodatienota, en afgestemd op de deels overlappende activiteiten van De Voorste Venne, wordt als uitgangspunt genomen. Zoveel mogelijk private partijen met toegevoegde waarde worden gezocht. Een KunstenCentrum Heusden wordt gerealiseerd op de locatie Mommersteeg of bij het gemeentehuis, met inbreng van zoveel mogelijk private partijen. Een PvE, afgestemd op de deels overlappende activiteiten wordt hiervoor opgesteld. De kunst- en cultuuractiviteiten van buurthuis De Stulp uit Drunen wordt toekomstgericht afgestemd met de activiteiten van De Voorste Venne. Het voorstel is dat Heusden kiest voor vernieuwing van De Voorste Venne, afgestemd met de functies van het KunstenCentrum Vlijmen en die van De Stulp en met toevoeging van zoveel mogelijk kostendragers zoals woningbouw. Het profiel van De Voorste Venne als theaterfunctie en cultureel centrum wordt afgestemd op het profiel van Heusden en de omliggende volwaardige theaters in Waalwijk en Den Bosch en ook gerelateerd aan de activiteiten van het KunstenCentrum in Vlijmen. Heusden stelt samen met de kunst- en cultuurpartijen uit Heusden-Vesting een integrale kunst en cultuurvisie op en labelt de noodzakelijke accommodaties en de invulling daarvan aan de uitkomst. Heusden heeft de regierol in het realiseren van de kunst- en cultuurbeleidsdoelen.

29

11. MONUMENTEN Heusden heeft geen actueel monumentenbeleid maar kent wel een aanzienlijk aantal gemeentelijke (ca. 170) en rijksmonumenten. (ook ca. 170). Ook wil zij graag de aanwezige monumenten zoveel mogelijk ontsluiten en in stelling brengen als kernkwaliteit van de gemeente. Gezien het belang dat Heusden hecht aan haar cultuurhistorische waarden en daaraan gekoppeld het toeristisch-recreatieve profiel is het van belang dat er een samenhangende visie bestaat op (potentiële) beeldbepalende monumentale panden, karakteristieke bebouwingslinten (boerderijen), stads- en dorpsgezichten en archeologische waarden. Heusden-Vesting verdient als kern met verreweg de meeste monumenten speciale aandacht. Van belang is dat Heusden ook een visie ontwikkelt op haar religieus erfgoed zoals kerken e.a. Het aan- en verkoopbeleid van monumenten is een autonome gemeentelijke beleidskeuze. Bij de aanof verkoop van een monumentaal pand of object gaat het niet zozeer om de eigendomsvraag maar meer of de gemeente een visie heeft op de (maatschappelijke) functie die het pand heeft of die daarin gehuisvest moet worden en of de mogelijke private partij die het pand in bezit heeft of krijgt in staat is de gewenste situatie, zowel inhoudelijk als restauratietechnisch, te realiseren. Dit vormt veelal de insteek om monumenten wel of niet in eigendom te houden. Voor monumenten met een functie in de openbare ruimte (verdedigingswerken e.d.) is het een logsiche zaak deze bij een gemeente in eigendom te hebben. Monumenten zijn veelal (onderhoudstechnisch) kwetsbare gebouwen met een bepaalde ‘monumentale waardigheid’ waardoor het belangrijk is om bij verkoop eventueel nadere voorwaarden te bedingen. De gelden om monumenten in stand te houden zijn meestal te beperkt. Naast rijksgelden en/of gelden uit het Cultuurfonds stellen gemeenten met een aanzienlijk aantal monumenten vaak een plaatselijk Restauratiefonds in waarbij laagrentende leningen worden verstrekt waarvan de rente en aflossing opnieuw wordt gebruikt voor andere restauraties aan panden (revolving-fundgedachte) alsook het (voor een deel) beschikbaar stellen van opbrengsten uit verkoop van monumentale panden aan dit fonds. Uitgaande van bovenstaande uitgangspunten de volgende beoordeling van de monumentale of nietmonumentale maar wel karakteristieke beeldbepalende panden die momenteel in eigendom zijn bij de gemeente Heusden: Pand (Monumentaal deel) gemeentehuis Drunen

(Monumentaal deel) gemeentehuis Vlijmen Ruïne Kasteeltuin – Heusden-Vesting

Het Gouverneurshuis/bedeelhuisje – HeusdenVesting Veerpoort (Waterpoort 2) – Heusden-Vesting Wijksepoort (Wijksestraat 2) – Heusden-Vesting Molens (3x) bij Stadshaven, Vestingwal en Jachthaven - Heusden-Vesting

Commiezenhuis a/d Visbank – Heusden-Vesting

Voorstel Rijksmonument, maakt onderdeel uit van een locatiestudie/verkenning: door uitplaatsing van de backoffice functies van de gemeente naar Vlijmen is verkoop de eerste optie Rijksmonument, publiekmaatschappelijke functie, centralisatie backoffice functies wordt overwogen, geen verkoop Geen monument – ruimte ondergronds momenteel niet verhuurd - verkoop afhankelijk van definitieve bestemming van de locatie. Een integrale visie op Heusden-Vesting moet hiervoor de handvatten bieden Rijksmonument resp. gemeentelijk monument, publiekmaatschappelijke functie - geen verkoop Onderdeel vestingwerken, wallen & grachten Publieke functie/deel openbare ruimte – geen verkoop – verhuur aan Heemtuin en Blasiusgilde Onderdeel vestingwerken, wallen & grachten – komt leeg voor verhuur Deels monumentaal - geen monumentale status bouwwerken: onderdeel vestingwerken, wallen & grachten - publiekmaatschappelijke functie: molenaarsgilde – deel openbare ruimte – geen verkoop. Geen monument – wordt momenteel ‘commercieel verhuurd’ – eerst integrale visie op Heusden-Vesting vaststellen voordat verkoop aan de orde is

30

Visbank Atelier Demerrondeel – Heusden-Vesting

Voormalig Streekarchivaat – Demer – HeusdenVesting

Bezoekerscentrum Heusden – Heusden-Vesting Havenwagthuisje – Heusden-Vesting Pand Brandweer – Garnizoenstraat 2 - HeusdenVesting

Emmamolen – Nieuwkuijk

Pomp – Giersbergen Toren Ned. Herv. Kerk – Grote Kerk - Vlijmen

Monument – onderdeel vestingwerken, wallen en grachten – geen verkoop Geen monument - verhuur aan kunstenares en huisvesting restaurateur – eerst integrale visie op Heusden-Vesting vaststellen voordat verkoop aan de orde is Geen monumentale status – onderdeel van studie en aanpak voor huisvesting van publiekmaatschappelijke functies, samen met Het Gouverneurshuis en het Bezoekerscentrum: geen verkoop Geen monument – huisvesting publiekmaatschappelijke functies – geen verkoop Geen monument - Openbaar gebied (toiletgebouw) – geen verkoop Geen monument – in restauratieperiode nieuw gebouwd - bij verplaatsing publiekmaatschappelijke functie brandweer naar elders: verkoop. Wel bezien in totale herschikking van cultuurhistorische panden/functies binnen Heusden-Vesting o.b.v. de visie op Heusden/Vesting Rijksmonument – publiekmaatschappelijke functie (molen laten functioneren) – Oprichting Molenstichting overwegen – verhuurd aan horeca voor symbolisch bedrag om molen te laten functioneren Geen monument – functie in de openbare ruimte – geen verkoop Rijksmonument – tegen afstoten geen overwegende bezwaren – beleid religieus erfgoed erbij betrekken, toekomstperspectief kerkverband en locatieontwikkeling rond dit kerkgebouw bij afweging meenemen

Voor het beleid inzake monumenten verwijzen wij u naar het onderdeel ‘monumenten’ uit bijlage 1 van dit rapport.

Resumé • •

•

Heusden ontwikkelt monumentenbeleid voor (potentiële) beeldbepalende monumentale panden, karakteristieke bebouwingslinten (boerderijen), stads- en dorpsgezichten en archeologische waarden. Heusden-Vesting verdient speciale aandacht alsook het religieus erfgoed. Heusden kiest als uitgangspunt dat alleen monumenten in eigendom worden verworven en gehouden waar is komen vast te staan dat het beleidsmatig gewenste doel c.q. de functie die het pand moet accommoderen niet door een private partij is te realiseren c.q. in stand te houden, daaronder vallend ook de restauratietechnische aspecten. Monumenten met een functie in de openbare ruimte (bijv. onderdeel vestingwerken, wallen en grachten in Heusden-Vesting) blijven bij Heusden in eigendom, andere monumenten kunnen, eventueel onder voorwaarden, worden verkocht Heusden overweegt het instellen van een Restauratiefonds voor het verstrekken van laagrentende leningen

31

12. SPORT Algemeen De Gemeente Heusden hecht veel belang aan sport en kent een rijk sportleven. Dit weerspiegelt zich in een veelheid aan sportaccommodaties. De meeste daarvan heeft de Gemeente Heusden in eigendom. Over de kernen verspreid heeft Heusden 2 sporthallen (Drunen, Vlijmen), 4 sportzalen, een overdekt zwembad, een openlucht zwembad en een 10-tal, veelal aan de basisscholen aangebouwde, gymzalen. Voor sporthal ‘Onder de Bogen’ (Drunen) en sportzaal ‘De Hoge Heide’ (Vlijmen) is besloten tot sloop en nieuwbouw, respectievelijk op de locatie D’Oultremont en bij Die Heygrave. Heusden beschikt over 11 buitensportaccommodaties, meestal in gebruik bij voetbalverenigingen.

Beleidsuitgangspunten en trends Beleidsuitgangspunten Heusden heeft recent nieuwe kaders voor het sportbeleid geformuleerd. Sport moet ingebed worden in een brede sociaal-maatschappelijke aanpak, ook met private en commerciële partijen. Sport wordt gestimuleerd, m.n. voor de jeugd. Multifunctioneel gebruik en optimalisatie van de bezettingsgraad van accommodaties zijn speerpunten. Door gebruikers worden extra investeringen in binnensportaccommodaties gevraagd. Groot onderhoud uitgevoerd door de (buitensport)verenigingen wordt mogelijk gemaakt. Privatiseren en samenwerking/fusie van sportverenigingen wordt gestimuleerd. Voor mogelijkheden tot privatisering van sportaccommodaties wordt een haalbaarheidsonderzoek gehouden. Sportverenigingen moeten volgens de gemeente Heusden zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid dragen (zelfwerkzaamheid) en ook eigen middelen inzetten om sportvoorzieningen te realiseren. Kunstgras voor buitensporten is speerpunt. Heusden wil op basis van kostprijsberekening (met een overgangstermijn) maximaal 50% van de investerings- en groot onderhoudskosten van accommodaties financieren. Heusden brengt jaarlijks een huurprijs voor het gebruik van de buitensportaccommodaties in rekening. Deze is per vereniging verschillend en gebaseerd op de mate waarin aan sportverenigingen voorzieningen zijn verstrekt.Het in stand houden van een vereniging is geen doel op zichzelf. Subsidiering is een instrument om te sturen op deze ontwikkelingen. Sportverenigingen in buitensportaccommodaties krijgen momenteel van de Gemeente Heusden een subsidiebedrag per lid, jeugdledensubsidie en een accommodatiesubsidie voor huisvesting. Het instrument ‘accommodatiesubsidie’ moet worden heroverwogen.

Trends In Heusden neemt het aantal jeugdigen, ondanks een groei tot 46.000 inwoners, na 2010 af. Rond 2020 zal ongeveer 80% van de inwoners in Drunen of Vlijmen wonen. De meeste binnensportsportvoorzieningen (zaalsporten) zullen in deze beide plaatsen, en in mindere mate in Oudheusden, terecht komen. De vergrijzing in Heusden neemt toe, sterker dan landelijk omdat een inhaalslag plaatsvindt. Dit heeft z’n weerslag op de sportvoorzieningen. Door flexibilisering van arbeid, vergrijzing en een sterk gezondheidsbesef is in toenemende mate sprake van zaalsportbeoefening, ook overdag. Hierdoor komt er steeds meer commercieel aanbod van binnensportvoorzieningen tegen marktconforme tarieven. (o.a. fitness) Sport voor ouderen wordt meer vanzelfsprekend, zowel in recreatief als (on)georganiseerd verband. Door al deze ontwikkelingen daalt het aandeel sporters in verenigingsverband en is er een toename van sporters in ongeorganiseerd verband. Men wil daarbij wel kwaliteit, de gymzaal is, naast te duur en sterke onderbezetting vanuit de school (ook in Heusden), ook vaak kwalitatief inferieur om te sporten en lijkt vooral in een stadse omgeving als zelfstandig fenomeen z’n langste tijd te hebben gehad. Landelijk daalt het aantal vrijwilligers voor sportondersteuning. In Heusden lijkt dat mee te vallen. Er liggen vooral relaties met jeugd(beleid), onderwijs (speerpunt Rijk), gezondheid, ouderen, breedtesport en vooral ook commercie. Veel sportaccommodaties kennen een lage bezettingsgraad en zijn (te) duur voor enkelvoudig gebruik. Het verband tussen de hoeveelheid en type accommodaties i.r.t. gebruikswensen, bezettingsgraad en verbreding van sport leidt steeds meer tot clustering van functies per relevant keuzemoment. Sportaccommodaties zijn veelal aan de rand van een kern/stad gelegen en de trend van particulier geëxploiteerde sportaccommodaties ten koste van gemeentelijke accommodaties is nog steeds aanwezig. De gestelde (wedstrijd)eisen aan een gymzaal, sportzaal/hal worden steeds groter. De scheidslijn publiekprivaat vervaagt omdat, willen (binnensport)voorzieningen rendabel geëxploiteerd kunnen worden, commerciële partijen in toenemende mate een rol gaan spelen. De rol van de overheid zal vooral nog zijn het doelgroepen in staat stellen te kunnen sporten binnen redelijke (financiële) voorwaarden en afstand van de woonplek, de rest zal steeds meer op basis van marktprincipes gaan plaatsvinden. Door de demografische ontwikkelingen en de snel veranderende

32

vraag van sporters zullen de risico’s voor het in exploitatie hebben van gemeentelijke sportaccommodaties toenemen. Door een verminderd aanbod aan jeugdleden wordt het draagvlak voor m.n. ‘jongerensporten’ zoals voetbal, minder. Uit kostenoverwegingen, het gebrek aan bestuurlijk kader en het mindere aantal vrijwilligers, waardoor verenigingen in hun (bestuurlijke) voortbestaan worden bedreigd, zal samenwerking en fusie (ondanks onderlinge sentimenten) noodzakelijkerwijze worden gezocht en veelal door gemeenten toegejuicht.

Keuzes voor Heusden Algemeen Heusden heeft een aantal zwaar onrendabele sportvoorzieningen wat betekent dat nagedacht moet worden over mogelijkheden om deze economisch meer rendabel te exploiteren. Het verband tussen kostprijsberekening en toegepaste tarieven vraagt nadere doordenking. De voetbalsport leeft sterk onder de bevolking en kent voldoende (vrijwilligers)kader om accommodaties verder te kunnen privatiseren. Het cultuurtechnische onderhoud van m.n. de speelvelden kan vanwege de noodzakelijke kennis hiervan (o.a. kunstgrasvelden) het beste bij de gemeente blijven. Het toezicht op de kwaliteit van onderhoud aan accommodaties moet voldoende aandacht houden. De leeftijd van veel sporthallen en –zalen, de huidige exploitatietekorten op alle binnensportaccommodaties en de bezettingsgraad, ook van gymzalen, de geschetste trends in de sportmarkt en de demografische ontwikkelingen in Heusden zelf, maken het belangrijk bij elke belangrijke (investerings)keuze van m.n. de sporthallen een integrale intersectorale afweging te maken waarbij ook gekeken moet worden naar kansen in de commerciële markt. De inzet zou moeten zijn om de werking van de markt zoveel mogelijk te volgen, hierdoor risico’s in te perken en toekomstgericht te handelen. Dat kan alleen met maatwerk. Daar past een flexibel instrumentarium bij. In deze nota worden hiervoor diverse voorstellen gedaan. Het mag duidelijk zijn dat de gemeente Heusden hierbij de regierol vervult. Zonder rigide hantering van de navolgende normen voor spreiding van sportvoorzieningen kan gesteld worden dat een sporthal binnen een straal van 5 km, - een gymlokaal/sportzaal binnen afstand 500m – 2 km en een sportpark binnen een straal van 5 km van een inwoner hoort te liggen. Binnen de kernen Drunen, Vlijmen en Oudheusden wordt aan deze afstandscriteria voldaan. Veel gemeenten merken een aantal sportvoorzieningen aan als basisvoorziening waarmee men (exploitatie)binding wil houden: gymnastieklokalen, sportzalen, sporthallen, zwembaden en sportparken. Heusden sluit bij deze (landelijk erkende) tweedeling aan. Niet-basis sportvoorzieningen worden sowieso door derden gerealiseerd en geëxploiteerd. Bij basisvoorzieningen zou Heusden alleen moeten ‘bijplussen’ als de basisvoorziening qua bereikbaarheid voor doelgroepen van beleid in gevaar komt en er moeten hierbij voldoende prikkels zijn voor een optimale prijs-kwaliteitverhouding. Ook zou regelmatig beoordeeld moeten worden of een basisvoorziening ook als zodanig aangemerkt moet blijven.

Buitensportaccommodaties/verenigingen Heusden zet bij buitensportaccommodaties in op sportsubsidie (bijdrage per lid incl. basisbedrag) en 50% subsidie van investering- en grootonderhoudskosten van de voor sport noodzakelijke accommodaties. (velden en kleedruimten) Het voorstel is om ter beoordeling van de geleverde prestaties van de basisvoorziening in de subsidieverordening prestatie-eisen op te nemen die aansluiten bij de geformuleerde beleidsontwikkelingen en trends. Bij een investeringsvraag wordt deze getoetst en alleen toegekend als aan een aantal voorwaarden is voldaan. De investeringsbijdrage wordt een zaak van onderhandelen waarbij eventueel nadere voorwaarden gesteld kunnen worden. De te stellen voorwaarden zouden er grosso modo als volgt uit kunnen zien: 1. noodzaak uitoefenen hoofdactiviteit 2. maatschappelijke betrokkenheid vereniging 3.multifunctionaliteit en medegebruik (gemeenschapsgeld!) 4. wettelijke voorschriften licentie- en vergunningsvoorwaarden 5. ledental en huidige en toekomstige levensvatbaarheid (demografische ontwikkelingen, blijft het een basisvoorziening) 6. afweging financiën groot onderhoud volgens gemeentelijk (meerjaren)onderhoudsplan & nieuwbouw/verbouw 7. beschikbare capaciteit elders en 8. het totaal

33

aan investeringen die aanvrager vanuit de gemeente gefinancierd heeft gekregen over de afgelopen vijf jaar. De procedure voor investeringsaanvragen wordt gehanteerd overeenkomstig de (jaarlijkse) aanvragen voor voorzieningen basisonderwijs. In de meerjarenbegroting wordt een (gemaximeerd) investeringsbudget opgenomen dat onderdeel uitmaakt van de gemeentelijke investeringsplanning. Bij akkoord wordt gezamenlijk met betrokken vereniging(en) een PvE/bestek opgesteld. De verantwoording voor de uitvoering (bouwheerschap) wordt in onderling overleg zoveel mogelijk bij de vereniging(en) gelegd. Het groot onderhoud van opstallen wordt ‘geprivatiseerd’ naar de vereniging. Door het afstoten van de kleedruimten naar de verenigingen wordt de maximale ruimte voor privatisering benut. Afstoten van alle beheer- en onderhoudstaken naar de vereniging (kleinschaligheid/financiële positie), een beheerstichting (kleinschaligheid, vaak geen financieel voordeel) of particulier exploitant (gemeente blijft opdrachtgever, toezichthouder en bestekmaker) is (nu) niet wenselijk, mede gezien het gebrekkige inzicht in de financiën. Bij de meeste buitensportverenigingen is sprake van maatwerkafspraken. Dat is ook de reden dat bij de laatste Kadernota sport gekozen is voor een andere berekening van de accommodatiesubsidie. In een overgangsperiode van 10 jaar wil men toe naar subsidiering van 50% van investeringen en groot onderhoud. Momenteel wordt al 50% van de kosten voor aanleg kunstgrasvelden in rekening gebracht. Eerst als er in meerjarenperspectief zicht is op de mate van investeringen en groot onderhoud, kan een juiste verdeling van kosten worden bepaald. Na inzicht in de juiste kostprijsgeoriënteerde tariefstructuur en het reilen en zeilen van de vereniging kan een samenhangende keuze voor de wijze van subsidiering worden bepaald. Het verdient daarom aanbeveling om de afspraken hieromtrent, na voldoende inzicht in de uitkomsten van de kostenplaatjes over maximaal 1 of 2 jaar te evalueren. Regulier is een 4-jaarlijkse evaluatie van de gekozen subsidiesystematiek. Door de ontgroening, de daarmee gepaard gaande nevenverschijnselen zoals bestuurlijk kader, bezettingsgraad, betaalbaarheid sportvoorzieningen in Heusden e.d., zullen ook de Heusdense buitensportverenigingen niet ontkomen aan bestuurlijke samenwerking. Voor de voetbalverenigingen zijn dat de volgende samenwerkingsopties - Herptse Boys en SC Heusden (inmiddels in gang gezet), Vlijmense Boys en SC Nieuwkuijk en tenslotte FC Drunen en RKDVC, eventueel gecombineerd met SC Elshout. Vanuit meerdere invalshoeken, maar met name vanuit gemeentelijk financieel oogpunt (denk o.a. aan aanleg kunstgrasvelden) , is een dergelijke ontwikkeling gewenst.

Binnensportaccommodaties Exploitatierisico’s van binnensportaccommodaties worden door maatschappelijke ontwikkelingen steeds groter. Het uitgangpunt bij realiseren van nieuwe binnensportaccommodaties zou voor Heusden het beste de private markt moeten zijn. Nieuwe voorzieningen dienen in principe en bij voorkeur zonder incidentele en/of structurele financiële steun van de gemeente geëxploiteerd te worden. Hooguit zou een éénmalige bijdrage gegeven moeten worden, met de nadrukkelijke voorwaarde dat de gemeentelijke beleidsprioriteiten conform worden opgevolgd. Bij realisatie van nieuwe (meestal multifunctionele) accommodaties is veelal sprake van maatwerk. In een vroegtijdig stadium betrekken van een professionele marktpartij en het op basis van het accommodatiebeleid opstellen van een integrale gemeentelijke visie met PvE dient standaard plaats te vinden. Deze aanpak biedt het beste toekomstperspectief in een groeiende markt voor zaalaccommodaties. De gemeente komt hiermee in de regierol door o.b.v. het PvE partijen bij elkaar te brengen. Heusden kent een intern (gedeeltelijk, geen resultaatverbintenis) verzelfstandigd sportbedrijf. Het exploitatietekort (incl. buitenzwembad) bedraagt over 2007 bijna 1,5 miljoen euro. In lijn hiermee en gezien de marktontwikkelingen (meer commerciële partijen actief en risico’s afstoten) kan gedacht worden aan (verder) extern verzelfstandigen van het huidige gemeentelijke sportbedrijf. Een voordeel is dat er een helder onderscheid plaatsvindt tussen beleidsontwikkeling enerzijds en beleidsuitvoering anderzijds. Het advies is het 19 fte’s tellende sportbedrijf niet extern te verzelfstandigen. Multifunctionaliteit van accommodaties en daarom een multidisciplinaire en intersectorale aanpak zal per keuzemoment een maatwerkoplossing vragen die moet passen binnen de beinvloedingsmogelijkheden die je nog hebt bij een ‘op afstand geplaatste’ organisatie. Ook blijkt dat bij verdere verzelfstandiging bijna altijd veel kennis wegvloeit die onontbeerlijk is om strategisch en beleidsmatig te kunnen sturen. Ook kost een dergelijk proces veel tijd en energie. En het aantal beleidsmedewerkers voor binnensport is met 1,5 fte al erg klein. Het voorstel is om de huidige constructie te handhaven maar wel een vorm van resultaatverplichting in te voeren.

34

De bezettingsgraad voor sportzalen en sporthallen (exclusief gymzalen) is over de eerste 10 maanden van 2007 overdag 68,5%, in de avond 85,5% en in het weekend 67,5%. Alle exploitaties zijn negatief. De landelijke norm voor ‘goed’ is 80-85%. De bezettingsgraad van sportzalen De Vennen en de Brug is hoog, evenals die van sporthal Onder de Bogen. De bezetting van sporthal Die Heygrave is overdag matig. Ook de bezetting van sportzaal De Kubus in Oudheusden is niet optimaal. Een waardeoordeel hierover is niet zonder meer te geven. Verdere optimalisatie is afhankelijk van de gebruikersvraag die (nog) onvoldoende in beeld is. Bij een keuzemoment voor (grote) investeringen in sportzaal/hal en gymzaal moet herschikking en optimalisering van gebruik naar m.n. sportzaal/hal en het zoveel mogelijk overbodig maken van gymzalen uitgangspunt zijn. De potentiële gebruikersvraag voor gymzaal en sporthal/zaal moet dan wel in beeld zijn. Privatisering van de sportzalen ligt voor Heusden niet in de lijn der verwachtingen. Heusden zet bij binnensportaccommodaties in op sportsubsidie (bijdrage per lid incl. basisbedrag) en 50% subsidie van investering- en grootonderhoudskosten.

Buitensportaccommodaties/verenigingen Op basis van bevolkingsontwikkelingen en trends voor Vlijmen en Drunen (binnen afzienbare termijn beiden ca. 19.000 inwoners) is er in beide kernen plaats voor twee volwaardige (wedstrijdgeschikte) sporthallen. Om geografische redenen geldt hetzelfde voor Oudheusden. Op basis van de huidige geografische ligging, aanrijdroutes en leeftijden van binnensportaccommodaties komen de locaties Zwembad/sporthal Die Heygrave in Vlijmen (mits voldoende ruimtelijke mogelijkheden) en de locatie Sporthal Onder de Bogen/D’Oultremont in Drunen en de locatie Kasteellaan hier het meest voor in aanmerking. Over Zwembad/sporthal Die Heygrave moet nadrukkelijk worden opgemerkt dat de groei van het aantal inwoners op deze locatie wel opgevangen moet kunnen worden, anders is een (aanvullend) alternatief elders in Vlijmen (bijv. in de vorm van een sportzaal) een optie. Ook moet in dit verband worden nagedacht over het slopen en niet-herbouwen van sportzaal De Hoge Heide. Bij de accommodaties Die Heygrave/Onder de Bogen/D’Oultremont moet privatisering bij investeringsmomenten worden overwogen. De Kubus is voor privatisering onvoldoende aantrekkelijk. De verdeling van op stedelijk niveau opererende sportclubs over de sporthallen is een aandachtspunt. Het realiseren van een vervangende sporthal voor Onder de Bogen in een multifunctionele setting met o.a. het D’Oultremont College biedt uitstekende kansen voor publiekprivate samenwerking met bijvoorbeeld een fitnessfunctie, fysiotherapie, horecafunctie, woningbouw, kantoorfuncties e.a. als kostendragers. Ook jeugd- en jongerenfuncties (podiumfunctie/naschoolse opvang e.d., afgestemd met de ontwikkeling Voorste Venne), gezondheidsfuncties (afgestemd met wonen en het beleid Woonservicezones) en een evenemententerrein (schoolplein), een kleinschalige zwemaccommodatie met ligweide (alleen als alternatief overwegen bij sluiting van buitenbad ’t Run, door concurrentie met Die Heygrave en Zweminstituut Drunen in de buurt waarschijnlijk niet haalbaar, laatstgenoemde partij zou wel kunnen integreren in het totaalconcept) kunnen ingebracht worden. Vooraf dient een analyse gemaakt te worden van gebruikerswensen en wat voor de gemeente Heusden de meest optimale invulling kan zijn. Daarbij dient ook betrokken te worden de wens van enkele fysiotherapeuten en huisarts voor realiseren van een gezondheidscentrum, bij voorkeur in Drunen-Noord. Een nadere uitwerking van een PvE voor de ontwikkeling van deze locatie, om ook aan te geven hoe intersectoraal nagedacht dient te worden over beleid en dus ook accommodatiebeleid, treft u aan bij het onderdeel ‘Locatie D’Oultremont intersectoraal uitgewerkt’ in bijlage 6 van het rapport. Zwembad/sporthal Die Heygrave, inclusief horeca en kinderopvang, kent over 2007 een exploitatietekort van meer dan 750.000 euro. Het aantal bezoekers voor (overdekt) zwembad Die Heygrave bedraagt over 2005 en 2006 gemiddeld: 114.000. Daarmee wordt een zgn. ‘animopercentage’ (aantal bezoekers gedeeld door het aantal inwoners van Heusden) gerealiseerd van 2,6. Het landelijk gemiddelde is 4.8. Hiermee scoort Die Heygrave relatief laag. De horecafunctie levert ook verlies op. De bezetting van sporthal Die Heygrave is overdag matig. Deze accommodatie dient beter in de markt te worden gezet door hiervoor een aantrekkelijker concept te ontwikkelen. Ook hier moet gekeken worden naar private partijen, bijv. fitness, fysiotherapie, een betere horecafunctie en bijv. een ligweide (waardoor zwembad ’t Run kan sluiten), gecombineerd met de mogelijkheid tot privatisering onder voorwaarden. Door een totaalaanpak verkrijgt Heusden zekerheid over jaarlijkse exploitatietekorten. In 2005 is de zwemaccommodatie gerenoveerd. De functies van sportzaal De Hoge Heide en Die Heygrave, ieder in hun setting en kijkend naar de forse groei van de bevolking, moeten nadrukkelijk worden afgestemd. De vraag dient gesteld of gezien de ligging van sportzaal De Hoge Heide t.o.v. Die Heygrave, de plannen voor beide accommodaties (optie o.a.: Die Heygrave uitbreiden met sportzaal) en de forse uitbreiding in

35

woningen ‘aan de andere kant van Vlijmen’, een sportzaal in uitbreidingsgebied Vijfhoeven, te gebruiken door de daar aanwezige basisscholen en wijk, niet de voorkeur geniet. De beperkende factor voor Die Heygrave lijkt/is namelijk vooral de beschikbare ruimte rond het sportcomplex. De kostprijs per uur voor zwembad Die Heygrave is fors hoger dan nu als uitgangspunt voor tariefstelling wordt genomen. Ditzelfde geldt overigens voor de meeste gemeentelijke accommodaties met een tariefstelling. Het is belangrijk om op basis van éénduidige uitgangspunten en toerekening van (gemeentelijke) uren te komen tot een tariefstelling die aansluit bij de huidige kostenstructuur. Van belang is dat deze tariefstelling voldoende is onderbouwd met investerings- en groot onderhoudsplanningen die afgestemd zijn op de toekomstvisie van deze accommodaties op langere termijn zoals deze accommodatienota (deels) aangeeft. In (verwarmd) buitenzwembad ’t Run is recent (2007) geïnvesteerd. Het aantal bezoekers over lange termijn schommelt rond de 100.000 per jaar. Door de koele zomer van 2007 waren er slechts 54.000 bezoekers. Investeringen in buitenbaden zoals verwarmd water en kleedruimten, leveren nauwelijks extra bezoekers op en zijn daarom per definitie zwaar onrendabel. Het exploitatietekort over 2007 bedroeg meer dan 420.000 euro. Verwarmde buitenbaden zijn zeer inefficiënt en duur in energie- en waterverbruik en zeer kapitaalsintensief om te exploiteren en te beheren door het extra benodigde personele toezicht en een laag rendement vanwege het beperkte openingsseizoen en de te verwachten relatief lage revenuen door het lage bezoekersaantal. Ook is de kwaliteit en beschikbaarheid van recreatief buitenwater aanzienlijk gestegen, zoals recreatieplassen en –meren. Deze buitenwateren trekken bij warm weer, als alternatief voor een buitenbad, erg veel bezoekers. Niet alleen doordat ze veelal gratis, of zeer lage toegangsprijzen kennen, maar ook omdat ze in een periode van grote warmte aanvankelijk nog redelijk koel water hebben. Hoewel de inwoners van Heusden zeggen een (verwarmd) buitenbad (heel) belangrijk te vinden, vertaalt zich dat niet terug in aanzienlijke bezoekersaantallen. Gezien de forse tekorten op de exploitatie zou Heusden voor de toekomst ernstig moeten overwegen of het buitenzwembad nog als basisvoorziening gezien moet worden. Zeker als recreatieplassen beschikbaar zijn als alternatief. Heusden zou objectief gezien eerder moeten denken aan het aan een binnenbad koppelen van een ligweide dan aan het doorexploiteren van het buitenbad. Het (eventuele) besluit om het bad (op termijn) te sluiten komt overeen met de landelijke trend dat de laatste 15 jaar het aantal openluchtzwembaden met meer dan 25% is gedaald.

Resumé • •

• •

• •

•

Heusden kiest bij buitensportaccommodaties voor privatisering van opstallen en groot onderhoud naar de verenigingen O.b.v. prestatieafspraken wordt periodiek/bij belangrijke investeringsmomenten beoordeeld op de te maken prestatieafspraken met buitensportverenigingen worden gerealiseerd. Na voldoende inzicht in het meerjarenperspectief aan investeringen en groot onderhoud buitensportaccommodaties wordt in samenhang met de draagkracht van de vereniging beoordeeld of de voorgestelde 50%-regeling voor vergoeding investeringen en groot onderhoud bijstelling behoeft. Heusden stimuleert bestuurlijke samenwerking van buitensportverenigingen. Naast diverse synergievoordelen vloeit hier ook een besparing van kosten voor de gemeente uit voort. Te denken valt aan investeringskosten kunstgras, besparingen op groot onderhoud, subsidies e.d. Bij nieuwe en aan te passen binnensportaccommodaties (zwembad/sporthallen) wordt in principe uitgegaan van privatisering, al dan niet onder voorwaarden. Vooraf wordt de haalbaarheid, pro´s en contra´s e.d. onderzocht vanuit een intersectorale aanpak. Hiermee wordt getracht de financiële risico’s te beperken en te beheersen. Sportzalen en gymnastieklokalen worden niet geprivatiseerd, maar wel wordt per investeringsmoment herschikking en optimalisering van gebruik gymzalen met sporthal/sportzaal bezien Het huidige sportbedrijf wordt niet verder verzelfstandigd, maar wel worden de te leveren prestaties scherper geformuleerd. Te denken valt aan de bezettingsgraad e.d. Heusden kent drie hoofdlocaties voor binnensportbeoefening in een professionele setting - Die Heygrave, de vervangende sporthal op de locatie D´Oultremont en de sporthal/zaal in Oudheusden. Als de ruimtelijke situatie rond Die Heygrave voldoende expansiemogelijkheden biedt wordt sportzaal De Hoge Heide niet herbouwd. Er wordt onderzoek gedaan naar herpositionering en privatisering onder voorwaarden van Zwembad/sporthal Die Heygrave. Doelstelling is een aantrekkelijker sportconcept, beheersing c.q. fixering van de tekorten, een mogelijke integratie van de buitensportfaciliteit en anticiperen op de

36

• • •

aanzienlijke groei van inwoners voor Vlijmen. Een mogelijke sportzaalfunctie i.c.m. basisschoolgebruik, ten noorden van de A59 dient in de afweging te worden betrokken. Op locatie D´Oultremont wordt met private partijen een sporthal gerealiseerd met een aantrekkelijk concept (bijv. fitness, fysio e.d.) wat voldoet aan een PvE wat de gemeente Heusden hiervoor opstelt. Op basis van eenduidige uitgangspunten worden de tarieven voor binnensportbeoefening kostendekkend herbepaald en zo mogelijk aangepast De mogelijkheid voor het afstoten van zwembad ’t Run is, bij voldoende alternatieven zoals recreatieplassen en een buitenligweide bij Die Heygrave, een reële optie.

Voor het overzicht van de beleidsontwikkelingen op het gebied van sport verwijzen wij u naar de opsomming zoals die bij het onderdeel ‘Sport – binnensport & buitensport’ in bijlage 1 is opgenomen.

37

13. TOERISME & RECREATIE De gemeente Heusden wil door het aan elkaar knopen van toeristisch-recreatieve en culturele attracties een streekeigen (meerdaags) aanbod voor gasten bieden. Heusden zet qua accommodaties in op kleinschalig, hoogwaardig en onderscheidend verblijfsrecreatief aanbod in het buitengebied zoals een natuurkampeerterrein, (mini)campings e.d. Daarnaast zoekt Heusden naar geschikte aan te wijzen locaties voor een (onderscheidend) hotel/kuuroord en één grotere camping. Andere speerpunten zijn het benutten van de toeristisch-recreatieve potentie van de landschappelijke zone met recreatieve potentie tussen Drunen en Vlijmen van Heusden naar Giersbergen. Daaronder valt het herstel van de cultuurhistorische kwaliteit en het realiseren van een recreatieve poort bij Giersbergen alsook één bij Oudheusden. Gezien de waarde die Heusden hecht aan het ontwikkelen van de toeristisch-recreatieve potentie en het aantal beleidsvelden waar een bijdrage aan geleverd moet worden, komt Heusden in de regierol terecht. In principe verwerft en bouwt Heusden geen toeristisch-recreatieve accommodaties. Het particulier initiatief is aan zet. Wel ziet Heusden in speciale gevallen een rol weggelegd in het verwerven van gronden en/of panden om op speciaal daarvoor aangewezen locaties concrete zaken zoals een hotel/kuuroord, camping te (laten) realiseren. Wat betreft gronden bevordert Heusden samenwerking met grondeigenaren die sturing geven aan het toeristisch-recreatieve aanbod. Heusden werkt actief mee aan het realiseren van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) en Ecologische Verbindings Zones (EVZ) en aan de ‘natte natuurparels/waarden’ door verkoop aan natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer e.d. Een beleidskeuze zou kunnen zijn dat Heusden wel indirect bijdraagt aan versterking van het toeristisch-recreatieve en culturele profiel door onder bepaalde omstandigheden te kiezen voor (aankoop) monumenten(beleid), cultureel erfgoed en het nemen van beschermende maatregelen i.h.k.v. stads- en dorpsgezichten, o.a. voor karakteristieke (lint)bebouwing. Subsidies voor toerisme worden niet verstrekt. Voor het beleid inzake Toerisme & recreatie verwijzen wij u naar het onderdeel ‘Toerisme & recreatie’ in bijlage 1 van dit rapport.

Resumé •

• •

Heusden verwerft en bouwt geen toeristisch-recreatieve accommodaties. Alleen bij hoge uitzondering en in specifieke situaties wordt hiervan afgeweken. Heusden bevordert wel kleinschalige verblijfsaccommodaties o.a. in agrarische monumentale panden, recreatieve poorten bij Giersbergen en (Oud)Heusden, de komst van een grote camping, en een onderscheidende hotelvoorziening of kuuroord. Heusden werkt actief mee aan het realiseren van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) en Ecologische Verbindings Zones (EVZ) en aan de ‘natte natuurparels/waarden’ door verkoop aan natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer e.d. Heusden werkt actief mee aan het realiseren van een toeristisch/recreatief profiel voor Heusden en vervult hierbij de regierol

Om een indruk te geven over het toeristisch-recreatieve profiel van Heusden onderstaand een opsomming in tabelvorm: Activiteit Overnachten Uitgaan Bezichtigen

Natuurbeleving

Kunst & Cultuur

Wat is er 3 hotels, 5 bed & breakfast, 7 minicampings, 2 groepsaccommodaties, 1 camperkampeerplaats, 2 jachthavens en 1 terrein voor groepskamperen 25 cafés, 2 eetcafés, 20 restaurants, 5 partycentra, 11 cafetaria’s, 6 shoarmazaken Heusden Vesting, met de vismarkt, verdedigingswerken en het bezoekerscentrum, 5 molens, 3 standerdmolens in Heusden, de Emmamolen in Nieuwkuijk, de Korenmolen in Drunen, Fort Hedikhuizen en inundatiesluis, Boerderij De Fellenoord, Abdij Mariënkroon, gehucht Giersbergen Natuurgebieden De Moerputten, De Loonse en Drunense Duinen (nationaal park), De Baardwijkse Overlaat, Haarsteegse Wiel, Dijkenstelsel (waaronder de Elshoutse Zeedijk), De Nieuwe Wiel (tevens zwemwater), Zandwinningsplas (tevens zwemwater), De Hooibroeken, De Maas en De Bergsche Maas, Drongelens Kanaal, roeivijver Drunen Cultureel centrum de Voorste Venne, 20 galeries en ateliers, Filmhuis Heusden, Poppentheater De Dwerg, Streekmuseum Gouverneurshuis, Museum De Droomspiegel, Expositie- en Bezoekerscentrum Heusden, diverse kunstwerken, diverse monumenten

38

Buitenactiviteiten Skateroutes, ATB (mountainbike) routes, wandelroutes, vaarroutes, ruiterroute netwerk, fietsroutenetwerk, Zwembad ’t Run, Mini-Efteling, Wielerbaan De Heuvelen, 3 maneges en Wiljo Rondvaarten

39

BIJLAGE 3 PROFIELEN HEUSDEN EN KERNEN

1

INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding .............................................................................................................................................. 5 2. Kernprofiel gemeente Heusden ....................................................................................................... 6 Algemene karakteristiek...................................................................................................................... 6 Overige ontwikkelingen en trends (niet limitatief) ............................................................................... 7 Aanbevelingen..................................................................................................................................... 7 3. Doeveren ............................................................................................................................................ 8 Karakteristiek....................................................................................................................................... 8 Bevolkingsontwikkeling ....................................................................................................................... 8 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld....................................................................................................... 8 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ....................................................................................... 8 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................... 8 Beleid eigendommen gemeente ......................................................................................................... 8 Beleidsmatige aandachtspunten ......................................................................................................... 8 4. Drunen ................................................................................................................................................ 9 Karakteristiek....................................................................................................................................... 9 Bevolkingsontwikkeling ....................................................................................................................... 9 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld....................................................................................................... 9 Algemeen ................................................................................................................................... 9 Venne West .............................................................................................................................. 11 Venne-Oost (incl. ‘t Sempke) ................................................................................................... 11 Braken-Oost ............................................................................................................................. 11 Braken-West............................................................................................................................. 12 Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) ....................................................................................... 12 Venne-West.............................................................................................................................. 12 Venne-Oost (incl. ’t Sempke) ................................................................................................... 13 Braken-Oost ............................................................................................................................. 13 Braken-West............................................................................................................................. 13 Overig ....................................................................................................................................... 13 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 13 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 14 Venne-West.............................................................................................................................. 14 Venne-Oost .............................................................................................................................. 16 Braken-West............................................................................................................................. 19 Braken-Oost ............................................................................................................................. 20 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 21 5. Elshout.............................................................................................................................................. 22 Karakteristiek..................................................................................................................................... 22 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 22 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 22 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 23 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 23 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 24 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 24 6. Giersbergen ..................................................................................................................................... 25 Karakteristiek..................................................................................................................................... 25 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 25 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 25 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 25 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 25 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 26 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 26 7. Haarsteeg ......................................................................................................................................... 27 Karakteristiek..................................................................................................................................... 27

2

Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 27 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 27 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 28 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 28 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 29 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 29 8. Hedikhuizen ..................................................................................................................................... 30 Karakteristiek..................................................................................................................................... 30 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 30 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 30 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 30 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 30 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 31 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 31 9. Heesbeen.......................................................................................................................................... 32 Karakteristiek..................................................................................................................................... 32 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 32 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 32 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 32 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 33 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 33 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 33 10. Herpt ............................................................................................................................................... 34 Karakteristiek..................................................................................................................................... 34 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 34 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 34 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 34 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 34 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 35 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 35 12. Heusden-Vesting ........................................................................................................................... 36 Karakteristiek..................................................................................................................................... 36 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 36 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 36 Wonen & zorg........................................................................................................................... 36 Basisonderwijs, kinderopvang, sport........................................................................................ 37 Kunst, cultuur & toerisme ......................................................................................................... 37 Horeca, detailhandel en bedrijvigheid ...................................................................................... 37 Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) ....................................................................................... 38 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 39 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 40 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 41 13. Nieuwkuijk...................................................................................................................................... 42 Karakteristiek..................................................................................................................................... 42 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 42 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 42 Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) ..................................................................................... 43 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 43 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 44 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 44 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 45 14. Oudheusden................................................................................................................................... 46 Karakteristiek..................................................................................................................................... 46 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 46 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 46 Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) ....................................................................................... 48

3

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 48 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 49 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 50 15. Vlijmen ............................................................................................................................................ 51 Karakteristiek..................................................................................................................................... 51 Bevolkingsontwikkeling ..................................................................................................................... 51 Ontwikkelingen/trends/wensbeeld..................................................................................................... 51 Algemeen ................................................................................................................................. 51 M.n. Vlijmen te noorden van de A59 ........................................................................................ 52 M.n. Vlijmen ten zuiden van de A59......................................................................................... 53 Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) ....................................................................................... 54 Vlijmen-Dorp............................................................................................................................. 54 Vlijmen Vliedberg...................................................................................................................... 54 Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties ................................................................................. 54 Beleid eigendommen gemeente ....................................................................................................... 56 Beleidsmatige aandachtspunten ....................................................................................................... 59

4

1. INLEIDING Hierna treft u voor Heusden als totaliteit een profiel met aanbevelingen aan. Daarna volgt per kern een profiel met een korte karakteristiek, een indicatie voor de toekomstige bevolkingsontwikkeling, een overzicht van aanwezige voorzieningen met accommodaties, ontwikkelingen en trends. Vervolgens volgt een beoordeling van deze situatie, toegespitst op de aanwezige voorzieningen en accommodaties. Per accommodatie worden keuze(opties) aangegeven en veelal wordt besloten met enige beleidsmatige aanbevelingen.

5

2. KERNPROFIEL GEMEENTE HEUSDEN Algemene karakteristiek De gemeente Heusden is in 1997 ontstaan uit de toenmalige gemeenten Vlijmen, Drunen en Heusden en kent de volgende kernen: Drunen (incl. Giersbergen), Doeveren, Elshout, Haarsteeg, Hedikhuizen, Heesbeen, Herpt, Heusden-Vesting, Nieuwkuijk, Oudheusden en Vlijmen. Het monumentale vestingstadje Heusden en Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen hebben landelijke bekendheid. Heusden telt momenteel 43.000 inwoners, is qua grootte de tweede gemeente van de regio ’s Hertogenbosch en bestrijkt met ca. 8000 ha een groot landelijk en aantrekkelijk verblijfsgebied. Drunen is met ca. 17.800 inwoners de grootste kern, gevolgd door Vlijmen met ca. 14.000 inwoners. Meer dan 75% van de inwoners van Heusden woont in de verstedelijkte zone Drunen-NieuwkuijkVlijmen. Bij het voorgenomen (nieuw)bouwprogramma, het zogenaamde ‘open scenario’, zullen Drunen en Vlijmen wat het aantal inwoners betreft naar elkaar toe groeien en ca. 19.000 inwoners gaan tellen. Het ‘open groeiscenario’ betekent de bouw van ca. 4.000 woningen in de periode van 2005-2030 en een bevolkingstoename van 43.000 naar ca. 46.000 inwoners. Overeenkomstig de landelijke ontwikkelingen daalt tot 2030 het aandeel jongeren tot 29 jaar in Heusden met bijna 8%, terwijl het aandeel 65+-ers in dezelfde periode stijgt van 10% naar 23%. Dit laatste is t.o.v. de landelijke trend zelfs bovengemiddeld. Heusden kiest niet voor inbreiding maar voor een samenhangend nieuwbouw- en herstructureringsprogramma, afgestemd op het concept van wonen, zorg en welzijn. Bijzondere aandacht is er daarbij voor starters en senioren. Het woningbestand van Heusden bestaat voor meer dan 70% uit koopwoningen. Van alle woningen is 93% eengezinswoning. Dit geeft alle kernen een landelijke uitstraling. Elke kern heeft een geheel eigen karakter en wil door veel burgers daarin ook erkend en gekend worden. Kernen liggen qua afstand soms behoorlijk ver uit elkaar. Het Streekplan wil het besloten groene karakter van het buitengebied zoveel mogelijk behouden waardoor de verstedelijking van wonen en bedrijvigheid zich met name zal concentreren rond de A59. Toekomstige woningbouw is vooral gepland in de zogenaamde ‘boksring’ (Drunen-Vlijmen) en in mindere mate in de nabijheid van Oudheusden Ook de bedrijventerreinen zijn vooral geconcentreerd langs de A59. Heusden kent vrij veel werkgelegenheid en is vanouds een plaats met veel glastuinbouw en metaal- en machine-industrie. De bereikbaarheid van de kernen en de bedrijventerreinen wordt verbeterd door de realisatie van een parallelstructuur langs de A59. Heusden kent drie onderscheidende winkelcentra in Drunen, Vlijmen en Heusden-Vesting. VlijmenVliedberg kent een op het profiel van deze wijk afgestemd winkelcentrum voor m.n. food en dagelijks benodigde zaken. De meeste maatschappelijke voorzieningen zijn geconcentreerd in de twee grote kernen Vlijmen en Drunen. Culturele voorzieningen zijn m.n. geconcentreerd in Drunen en Heusden Vesting. Naast Drunen en Vlijmen kennen de overige, veel kleinere, kernen ook een behoorlijk aanbod van (fysieke) voorzieningen, wat bijzonder is. Het voorzieningenniveau in de kleinere kernen staat wel onder druk. De gemeente Heusden wil voor de kleinere kernen proberen de leefbaarheid in stand te houden door het bestaande voorzieningenniveau zoveel mogelijk te handhaven. In bijna alle buurtschappen en kernen is een dorpshuis annex buurthuis aanwezig. Veel kernen kennen een levendig verenigingsleven, een kenmerkende eigenschap voor heel Heusden. Een aantal kleinere kernen bezit een buitensportaccommodatie (meestal voetbal) en huisvest een school voor basisonderwijs. In Drunen is een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs gevestigd. De binnensportaccommodaties zijn vooral gevestigd in Drunen en Vlijmen. Relatief veel mensen hebben een lagere opleiding gevolgd en relatief weinig mensen zijn hooggeschoold. De grotere kernen zijn middels busvervoer en collectief vraagafhankelijk vervoer (CVV, deeltaxisysteem genoemd) redelijk ontsloten. Een groot deel van het buitengebied wordt momenteel niet of slechts beperkt bediend met het openbaar vervoer, wel met CVV. De gemeente wil het toeristisch-recreatieve profiel versterken door het combineren van cultuur- en natuurwaarden en hier meer samenhang in aanbrengen.

6

Overige ontwikkelingen en trends (niet limitatief) • •

• • • • •

• • •

• •

Heusden handhaaft een actief sturend grond- en ruimtelijke ordeningsbeleid om zo optimaal te kunnen inspelen op ontwikkelingen in de woningbouw, bedrijvigheid, centrumplanontwikkeling e.a. Heusden wil in regionaal verband aanpassing van de ontsluitingsstructuur van de A59 met drie volwaardige aansluitpunten: één tussen Waalwijk en Drunen, één ter hoogte van het ‘Ei van Drunen’ en één tussen ’s Hertogenbosch en Vlijmen-Vliedberg, samen met een parallelstructuur langs deze snelweg. Heusden neemt als uitgangspunt dat iedere kern voldoende ruimte voor woningbouw wordt geboden om te voorzien in de natuurlijke bevolkingsaanwas In de groene zone is lokaal gewortelde bedrijvigheid die daar in principe kan blijven, maar verplaatsing naar de rode zone is welkom Het bestaande voorzieningenniveau per kern wordt zoveel mogelijk in stand gehouden. Bij een tekort aan draagvlak voor een bepaald zorgmaatschappelijk voorzieningenniveau kan echter sprake zijn van enige concentratie van ‘zorgwoningen’ in de grotere kernen. ‘Bovenkernse’ voorzieningen worden zoveel mogelijk geconcentreerd in Drunen, Vlijmen en in mindere mate Oudheusden/Heusden-Vesting. De gemeente wil onderzoeken of de vorming van multifunctionele accommodaties, bijvoorbeeld gekoppeld aan een brede school, soelaas biedt voor de kleine kernen. In deze nota wordt voorgesteld voor de meeste kernen (op termijn) inderdaad multifunctionele accommodaties na te streven. Heusden kiest wat betreft de woningbouw voor het behoud van het specifieke karakter en de identiteit van de kernen d.w.z. geen uniforme woningbouw Heusden wil zich m.n. inzetten voor starters in de kleine kernen om zo de uittocht van jongeren en ontgroening te voorkomen Heusden wil in overleg met de Provincie komen tot herstructurering en concentratie van de sector glastuinbouw. De locaties voor concentratie bevinden zich in 3 clusters: 1. West: gebied tussen Elshout en de A59 (Naulandseweg, Kapelstraat, 2. Midden: Tuinbouwweg ten zuiden van Haarsteeg en 3. Oost: gebied rond oostelijk deel Tuinbouwweg, tussen de Mommersteeg en de Voordijk. Heusden heeft een positieve grondhouding t.o.v. de ontwikkeling van nieuwe landgoederen en buitenplaatsen Heusden streeft het realiseren twee volwaardige recreatieve poorten na, één nabij Giersbergen en één nabij Heusden-Vesting

Aanbevelingen •

•

De bevolkingsontwikkeling, ontgroening en vergrijzing, het woningbouwprogramma (ook deels voor opvang uit de regio bedoeld) en de vele kernen met soms unieke kerneigenschappen, gekoppeld aan een groot landelijk gebied waarbij de onderlinge afstand tussen de kernen soms aanzienlijk is, maken het noodzakelijk om per kern een samenhangende gebiedsgerichte uitwerking van het accommodatiebeleid op te stellen. Deze gebiedsgerichte uitwerkingen (kernprofielen) moeten ‘samengesteld’ beantwoorden aan wat Heusden als totaal voorzieningenniveau nodig heeft en wenselijk vindt. Daarbij speelt de ligging van Drunen direct naast Waalwijk (ca. 46.000 inwoners) en Vlijmen direct naast ‘s Hertogenbosch (ca. 136.000 inwoners) een rol als het gaat om de afstemming van (‘bovenkernse’) voorzieningen en daarmee accommodaties. Om tot de juiste gebiedsgerichte uitwerkingen te komen is het van eminent belang dat duidelijkheid wordt gegeven over de groeidoelstelling (‘open scenario’) voor woningbouw en waar deze dient plaats te vinden met welk type woningbouw. Hierbij dient ook de woningvraag uit het beleid Woonservicezones nadrukkelijk te worden betrokken. Ook uit de analyse per kern kan input komen voor het volume en type woningbouw dat gewenst is om het voorzieningenniveau in stand te houden. Hiermee wordt de basis gelegd voor het een betrouwbare toekomstvisie per gebied (kern) wat betreft voorzieningen (draagvlak) en de daarbij horende accommodaties.

7

3. DOEVEREN Karakteristiek Doeveren is een buurtschap met ca. 70 inwoners gelegen in een landelijke omgeving en kent enkele karakteristieke (monumentale) panden. Het Streekplan biedt geen ruimte voor woningbouw. Voor bijna alle primaire voorzieningen is deze kern gericht op Heusden-Vesting resp. Oudheusden (4,5 resp. 4,2 km afstand), maar ook Waalwijk (5,5 km) en in mindere mate Drunen (8 km) zijn plaatsen waar de inwoners op zijn georiënteerd. Doeveren kent een Hervormde Kerk en Dorpsvereniging HeesbeenDoeveren. Er komt een bus door Doeveren.

Bevolkingsontwikkeling Omdat er geen woningbouw mogelijk is blijft de bevolking in Doeveren tot 2020 nagenoeg constant. Het aandeel 65+-ers neemt af.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld • • • •

• •

Volgens het rapport Woonservicezones 2007 is er tot 2015 behoefte is aan 5 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’) In Doeveren zijn geen mogelijkheden deze te realiseren. Nieuwbouw is in de prognose niet opgenomen. Doeveren kent een Hervormde Kerk met Hervormd Jeugdcentrum de Crocus voor mogelijkheden om te vergaderen en cursussen te houden. Dorpsvereniging Heesbeen-Doeveren maakt veelal gebruik van Dorpshuis Den Hoek in Heesbeen op 2,7 km afstand. Doeveren kent geen welzijn- en ontmoetingsfunctie t.b.v. ondersteunende functies woonservice. Via Hervormd Jeugdcentrum De Crocus kan de ontmoetingsruimte ingevuld worden alsook de meest essentiële ondersteunende functies t.b.v de woonservice-aanpak (brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking (WMO-loket), prikpost, aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen), eventueel mobiel. Gezien het aantal ouderen ligt gebruikmaking van Dorpshuis Den Hoek echter meer voor de hand. Het hoofdsteunpunt woonservice is gevestigd in Zorgcentrum St. Antonius (nu Heusden-Vesting, verplaatsing naar de MFA-locatie Oudheusden is in onderzoek). Voldoende en frequent (openbaar) vervoer zal de bereikbaarheid van voorzieningen in HeusdenVesting en Oudheusden, maar ook Waalwijk/Drunen, verbeteren. Voor voorzieningen zoals basisschool, winkels voor 1e levensbehoefte, bank, 1e lijnszorg, bibliotheek, sport e.d. zijn de inwoners primair aangewezen op Oudheusden of Heusden-Vesting.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • •

Nederlands Hervormde Kerk & Hervormd Jeugdcentrum de Crocus Dorpsvereniging Heesbeen – Doeveren (Dorpshuis Den Hoek, Heesbeen) 4 rijksmonumenten (waarvan 1x sluis van Elshoutse Zeedijk), 3 gemeentelijke monumenten Camping (SRV) De Linde

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Realisatie van accommodaties in dit kleine buurtschap is op korte termijn niet te verwachten. De accommodatie van Hervormd Jeugdcentrum Doeveren zou optimaal benut moeten worden. Het realiseren van voldoende bereikbaarheid door verbetering van het openbaar vervoer is het alternatief. Het deeltaxisysteem speelt hierop in. In het kader van het monumentenbeleid zijn de status van de Hervormde Kerk en het vasthouden van het karakteristieke dorpsbeeld van dit landelijk buurtschap aandachtspunten.

Beleid eigendommen gemeente Het buurtschap Doeveren kent geen gemeentelijke eigendommen.

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Monumentenbeleid (karakteristiek dorpsgezicht/kerken/religieus erfgoed/bestemmingsplan buitengebied) 2. Optimaliseren openbaar vervoer

8

4. DRUNEN Karakteristiek Drunen is de grootste kern van de Gemeente Heusden met bijna 17.800 inwoners. De kern is opgebouwd uit de wijken Braken-Oost en -West (bouw vanaf 1948), Venne-Oost incl. ’t Sempke (zowel voor- als naoorlogse bouw, vanaf 1920 als veel particuliere woningbouw vanaf 1970) en Venne-West (jonge wijk van begin jaren ‘80, Venne West 3 wordt de afronding daarvan) Het zuidelijk van Drunen gelegen Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen heeft landelijke bekendheid. Drunen beschikt over het grootste aantal kernoverstijgende voorzieningen waarvan gemeentebreed gebruik wordt gemaakt zoals een cultureel centrum, scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs en enkele grotere industriële bedrijven. M.n. de kern Elshout en in mindere mate Nieuwkuijk zijn op Drunen gericht. Het verenigingsleven is in deze kern sterk ontwikkeld.

Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting neemt de bevolking in de kern Drunen in de jaren tot 2020 toe tot meer dan 19.000 inwoners. Het aandeel 0-54 jarigen tot 2020 neemt af met 9% terwijl het aandeel 65+-ers toeneemt met 40%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld Algemeen •

• •

•

•

•

Bouwprofiel: Waar andere kernen vaak een diversiteit aan bebouwingscontouren kennen is Drunen redelijk ‘vierkant’ waardoor de oriëntatie op het centrum vanuit alle wijken hetzelfde is. Dit pleit er in principe voor om bovenwijkse voorzieningen met hoge publieksdichtheid in of bij het centrum te lokaliseren. Te denken valt aan winkelfuncties en bibliotheek e.d. Woningbouw: Met de laatste fase woningbouw Venne West 3 komt ook de laatste grootschalige uitbreiding van de kern Drunen in zicht. Door m.n. de bouw van 432 woningen op deze uitbreidingslocatie zal Drunen binnen afzienbare tijd doorgroeien naar meer dan 19.000 inwoners. Woonservicezones/behoefte woningen: Onderzoek voor het beleid Woonservicezones wijst uit dat tot 2015 behoefte is aan 332 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 26 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar), een afname van 50 eenheden beschermd wonen (groepswoning met gemeenschappelijke voorzieningen en 24-uurszorg’) en een vermeerdering van 76 wooneenheden intramuraal wonen (zorgcentrum). De keuzes in type woningbouw dienen hierop te worden afgestemd. Nieuwbouw is in de prognose niet opgenomen. Woonservicezones: Drunen kent een vrij compleet netwerk aan voorzieningen voor borging van een goede woon-, welzijn- en zorgstructuur. Door een goede programmatische afstemming met woningbouw kan in de behoefte aan zorggerelateerde woningen worden voorzien. Door onderlinge programmatische afstemming van functies tussen Zorgcentrum St. Jacobushof (woonservicecentrum, sloop en vervangende nieuwbouw in 2007/2008), het zorgsteunpunt dependance St. Jacobushof met potentiële zorgmogelijkheid voor Venne-West, de (eventueel) nog te realiseren MFA/brede school in Venne-West 3, sociaal-cultureel centrum Voorste Venne en Buurthuis De Stulp (wordt gezien als m.n. voor jongeren bestemd, moet verbreed worden naar alle buurtbewoners voor woonserviceondersteuning) kunnen alle doelgroepen in Drunen evenwichtig worden bediend. Basisonderwijs: Drunen wil wijkgericht werken. Rond de educatieve spilfunctie basisonderwijsbuitenschoolse opvang-peuterspeelzaalwerk-kinderopvang in een wijk wil men o.b.v. de ‘leefbaarheidsbehoefte’ deze accommodaties hiervoor gaan gebruiken en eventueel aanpassen naar een brede school concept. De natuurlijke momenten rond aanpassing, opheffing of nieuwbouw van schoolgebouwen worden hiertoe benut. De volgende (wijkgerichte) clusters van basisscholen zijn in beeld: Venne-West met de basisscholen Olof Palme en Het Vlot, Venne-Oost (incl. ’t Sempke) met de basisscholen De Wegwijzer, Het Span en De Regenboog, Braken-West met basisschool De Iris en Braken-Oost met de basisscholen De Bolster en De Wiek. Momenteel staan er 12 lokalen van basisscholen leeg, de prognose is dat dit aantal in 2026 is uitgegroeid tot 26. De leegstaande/leegkomende lokalen worden (z.s.m. of zijn al) ingezet voor huisvesting buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Voortgezet onderwijs: In Drunen is het voortgezet onderwijs D’OultremontCollege voor vmbo/havo/vwo gehuisvest. Door verhuizing van de locatie Vlijmen naar Drunen is uitbreiding gewenst. Het ‘open scenario’ voor woningbouw met groei naar ca. 46.000 inwoners biedt garanties voor voldoende draagvlak en ook groei van deze scholengemeenschap. De huidige

9

• •

•

•

•

•

•

•

•

vestigingslocatie is geschikt voor integrale planontwikkeling op basis van (toekomstige) maatschappelijke behoeften voor heel Drunen en mogelijk ook voor voorzieningen op stedelijk niveau. Volwassenenonderwijs: Het volwassenenonderwijs voor Heusden vindt momenteel plaats door het Kon. Willem 1 College, locatie Irissenstraat 2A. Gezien de bebouwing en leeftijd van de gebouwen op deze locatie is verplaatsing van deze functie naar de locatie D’Oultremont een logische stap. Centrum: Drunen kent een redelijk compact winkelgebied met een hoge druk van het autoverkeer. De detailhandel kenmerkt zich door een relatief hoge kwaliteit. Zoveel mogelijk centralisatie van (nieuwe) detailhandel in het centrum is uitgangspunt. De gemeente Heusden heeft een Centrumplan Drunen opgesteld wat nagenoeg is afgerond. Heusden streeft in z’n algemeenheid naar uitbreiding van horecafuncties, zowel qua diversiteit, zonering als lokalisering. Het centrum van Drunen kent al een behoorlijk aantal kwalitatieve horecagelegenheden, het kan echter nog wel een extra impuls gebruiken. Bibliotheek: Drunen heeft een volwaardige bibliotheekfunctie gehuisvest in een relatief nieuw pand, dichtbij het centrum gelegen. Deze basisvoorziening kent een hoge subsidiebijdrage. (85% van de exploitatiekosten) Optimalisering van het gebruik van deze accommodatie is lastig, synergievoordelen zijn (financieel) nauwelijks te realiseren. De bibliotheek is vanuit de kunst & cultuurvisie betrokken bij de huisvestingsdiscussie van De Voorste Venne (en potentieel voor D’Oultremontlocatie) Brandweer: Drunen is één van de drie brandweerkazernes van Heusden. Verplaatsing van de kazerne is een mogelijke optie i.v.m. centrumplanontwikkeling. Handhaven op de bestaande plaats (het gebouw is in 1977 gebouwd) is dat ook. De locatie D’Oultremont wordt genoemd als mogelijk nieuwe vestigingsplaats. Hierbij zal rekening gehouden moeten worden met de ontsluitingen naar de A59 en de aanrijdtijden van vrijwilligers naar de kazerne en naar de brandhaarden. Het handhaven van deze voorziening op de bestaande locatie ligt het meest voor de hand. Gemeentehuis en gemeentewerf: Drunen heeft een eigen gemeentehuis. Gezien de leeftijd van het gebouw, mogelijkheden voor alternatief gebruik (Begane grond: winkelfunctie, publieksfunctie/frontoffice en kantoorlocaties, verdiepingen: kantoorfuncties), mogelijkheden voor uitbreiding op de bestaande locatie in Vlijmen met voldoende parkeergelegenheid, centralisatie backoffices van gemeentehuizen Drunen en Vlijmen alsook een evenwichtige verdeling van ‘bovenkernse’ voorzieningen tussen Drunen en Vlijmen, lijkt het centraliseren van beide backoffices in Vlijmen de meest logische en goedkoopste keus, met het handhaven van een frontoffice loket in Drunen. Gezien de staat van het pand is het afstoten naar de markt de beste optie. De monumentale status en staat dient te worden veiliggesteld. De gemeente blijft een deel huren t.b.v. frontoffice taken. 1e lijnszorg: Momenteel kent Drunen bij 17.800 inwoners 3 huisartsenpraktijken (met 5, 4 en 2 artsen), 6 tandartsenpraktijken, 9 fysiotherapiepraktijken, 2 apotheken en één verloskundige praktijk. Er ligt het verzoek van enkele fysiotherapeuten en een huisarts voor realiseren van een gezondheidscentrum, bij voorkeur in Drunen Noord of de huidige dependance van de Sint Jacobushof (Hollandstraat, versterking woonservicezone). Er is momenteel geen tekort aan 1e lijnszorg. Binnensportvoorzieningen: Drunen beschikt over een drietal grotere binnensportaccommodaties t.w. sportzaal De Brug (Venne-West), sportzaal De Venne (Venne-Oost) en sporthal Onder de Bogen (Braken-Oost). Voor sporthal Onder de Bogen bestaan nieuwbouwplannen op de locatie D’Oultremont. Met het realiseren van voldoende binnensportruimte in deze accommodatie kan in de benodigde toekomstige binnensportruimte worden voorzien. Daarnaast liggen er verspreid door Drunen een aantal gymzalen bij scholen. Afstemming van het gebruik van sportzalen/hallen en gymzalen voor een betere benutting van de capaciteit, zeker op wijkniveau, is gewenst. Buitensportvoorzieningen: Aan de randen van Drunen zijn de buitensportaccommodaties gevestigd: Sport- en Recreatiepark De Schroef (Braken-Oost) met functies als hockey, tennis, atletiek en (toekomstig) jeu de boule. Daarnaast is er een kinderboerderij en sporthal Onder de Bogen gevestigd. Na sloop van laatstgenoemde accommodatie kan deze locatie (alleen) voor sportgerelateerde functies worden ingezet. Ten zuiden van de wijk Venne-Oost zijn dicht bij elkaar op aparte accommodaties gehuisvest de voetbalverenigingen FC Drunen en RKDVC alsook handbalvereniging Avanti. Ook ligt het verwarmde buitenzwembad ’t Run naast de RKDVC-locatie terwijl er ook een midgetgolfbaan is gehuisvest ten zuiden van wijk Venne-Oost. Kunst- & cultuur: Drunen beschikt over buurthuis De Stulp, een laagdrempelige voorziening voor verenigingen. Daarnaast kent Drunen Cultureel centrum De Voorste Venne met theaterfunctie e.a. Deze voorziening is bedoeld voor de hele gemeente Heusden. De plaats, huidige functies, positionering als theaterfunctie tussen Waalwijk en Den Bosch, functionaliteit & gebruik, leeftijd en

10

•

•

exploitatiekosten van het gebouw maken het noodzakelijk dat wordt nagedacht over herpositionering van dit (te vernieuwen) gebouw. Alle indicatoren wijzen erop dat op de langere termijn gezien nieuwbouw op de bestaande locatie in een specifiek op het voedingsgebied van Heusden gerichte setting, afgestemd met De Stulp en KunstenCentrum Heusden, de beste optie is. Binnen de plaatselijke bevolking bestaan veel sentimenten tegen nieuwbouw vanwege o.a. de historie en uitstraling van het gebouw. Bedrijventerreinen: Drunen kent bedrijventerreinen Groenewoud I en II waar beperkt uitbreiden mogelijk is in de driehoek Hogeweg-Lipsstraat-Prins Hendrikstraat (lichte bedrijvigheid) en de driehoek Industrieweg-Kasteeldreef-Groenewoud, grenzend aan bedrijventerrein Groenewoud. Hiervoor wordt een stedenbouwkundige visie ontwikkeld. Herstructurering en intensivering is mogelijk door inkrimping van grote bedrijventerrein Alcoa, Wartsila en Outokumpu, waarbij vrijkomende gronden in goede samenwerking met de betrokken bedrijven worden herontwikkeld, waarbij gestreefd wordt naar behoud van de maakindustrie Drunen heeft om strategische redenen ‘Het Land van Ooit’ aangekocht. De toekomstige bestemming is nog een open vraag.

Venne West •

•

Profiel: Een open en groene wijk, hoofdzakelijk bestaande uit koopwoningen. Het groene middelpunt van de wijk is het Breeveldpark. In Venne West 3 worden momenteel de laatste nieuwbouwwoningen gebouwd, daarnaast staan er twee basisscholen (Olof Palme en Het Vlot), de daarbij gelegen sportzaal De Brug en is er een dependance van St. Jacobushof gevestigd. Ook staat een MFA met een dependance van de Olof Palmeschool (kent door sterke groei Venne-West veel semi-permanente lokalen), een kinderdagverblijf en een aantal appartementen voor begeleid wonen voor gehandicapten gepland. De ontwikkeling van de MFA stagneert. Aan de noordoostrand van Venne West is een deel van het centrum gelegen met winkels en De Voorste Venne, het culturele centrum voor Heusden. Venne-West is een grote woonwijk waarbij de schoolfunctie, ontmoeting en zorggerelateerde functies een belangrijke rol spelen. Met de (eventueel vernieuwde) Voorste Venne, de dependance van Zorgcentrum St. Jacobushof en het benutten van de basisscholen als ontmoetingsfunctie voor in de avond.

Venne-Oost (incl. ‘t Sempke) •

•

•

• •

Profiel: Venne-Oost (incl. ’t Sempke) is vooral een woonwijk met een aantal basisscholen (’t Span, De Regenboog en de Wegwijzer), peuterspeelzalen en sportzaal De Venne. Aan de noordwestrand is een deel van het centrum gelegen met een bibliotheek en winkels. Tenslotte is er buurthuis De Stulp met een functie voor heel het sociale- en verenigingsleven voor Drunen. Rondom De Stulp liggen concentraties van zorggerelateerde woningen. (nultredewoningen e.d.) In Venne Oost staat Buurthuis De Stulp, een door Stichting Sphinx gerunde grote accommodatie met een duidelijke bovenwijkse/kerngerichte functie, 4 ruimten en plaats voor ruim 400 bezoekers. Er wordt een breed scala aan activiteiten en diensten aangeboden. De huidige bezetting doordeweeks is 100%, zaterdag en zondag 85%. Er ligt een verzoek voor uitbreiding van deze accommodatie bij de gemeente. In het kader van de woonserviceaanpak wordt deze accommodatie een rol toebedeeld. In een kleine straal rondom dit pand zijn namelijk veel nultredewoningen gesitueerd. Met het optimaal benutten van de basisschoollocaties ’t Span/Regenboog resp. De Wegwijzer en sportzaal De Venne en buurthuis De Stulp moet het mogelijk zijn het wijkvoorzieningenniveau van Venne-Oost voorlopig voldoende gestalte te geven. De beide peuterspeelzalen in gemeentelijk eigendom, die door uitplaatsing naar leegkomende lokalen in basisscholen hoogstwaarschijnlijk vrij zullen komen, zijn beschikbaar voor altyernatief gebruik of afstoten. In het buitengebied ten zuiden van deze wijk zijn een aantal buitensportvoorzieningen (openluchtzwembad, voetbalverenigingen RKDVC en FC Drunen en Handbalvereniging Avanti) gehuisvest alsook een woonwagenkamp, gemeentewerf en begraafplaats. De gemeente heeft een plan van aanpak voor de vier bestaande woonwagenlocaties, dus ook de locatie Sportlaan, hetgeen erin voorziet dat deze locaties worden heringericht en gaan voldoen aan alle huidige eisen voor brandveiligheid, bouwvoorschriften etc. en dat vervolgens de standplaatsen worden verkocht aan de huidige bewoners of, als men niet koopt, aan Stichting Woonveste. Er zal op deze locaties verstening/huizenbouw gaan plaatsvinden

Braken-Oost •

Profiel: Braken-Oost is een deels oudere woonwijk met een de oostrand nieuwbouw en mogelijkheden voor enige uitbreiding. Naast Sport- en Recreatiepark De Schroef met een sporthal,

11

•

•

atletiek, hockey, tennis en een kinderboerderij, is er het D’Oultremont en politiebureau gelegen. Er is een basisschool (nevenvestiging De Wegwijzer: De Iris) en een locatie voor volwassenenonderwijs. Aan de zuidwestrand ligt een deel van het centrum met een brandweerkazerne. Midden in het Centrum staat het gemeentehuis. Door enige uitbreidingsmogelijkheden voor woningbouw kan ingespeeld worden op het bestaansrecht van de enige basisschool en leefbaarheid van de wijk. Door de nieuwbouwplannen voor Sporthal Onder de Bogen (relatie met andere wijken vanwege bovenwijkse karakter van de sporthal) en de uitbreiding van D’Oultremont te combineren en af te stemmen met het (huidige en toekomstige) wijkvoorzieningenniveau en wat op de schaal van Drunen/Heusden noodzakelijk is, wordt de uitbreidingslocatie D’Oultremont optimaal ingevuld. Het herbouwen van het Culturele Centrum De Voorste Venne op deze locatie lijkt een brug te ver om de hele ontwikkeling zoveel mogelijk kostendekkend te realiseren. Als voorbeeld is voor de locatie D’Oultremont, gebaseerd op het kernprofiel van Drunen/Heusden, een PvE uitgewerkt dat is terug te vinden in bijlage 6 van deze nota. Het leerlingenpotentieel van de basisschool kan met doelgerichte nieuwbouw wat worden versterkt, clustering met buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang ligt beleidsmatig voor de hand. Een kleinschalige ontmoetingsfunctie, afgestemd op het gebruik voor de wijk en met De Stulp, is voor o.a. de wijkbewoners en m.n. de ouderen een te overwegen zaak. Inpassing in de ontwikkeling van het D’Oultremont ligt voor de hand.

Braken-West •

•

Profiel: Braken-West is een woonwijk met twee naast elkaar gelegen basisscholen t.w. Montesori en De Wiek. Aan de zuidoostrand ligt het centrum met winkels. Daarnaast ligt langs de Stationsstraat het per 2008 vernieuwde Zorgcentrum St. Jacobushof met daarom gegroepeerd een groot aantal zorggerelateerde woningen (nultredewoningen, verzorgd wonen e.a.) Het streefbeeld moet zijn op locatie Montesori/De Wiek op termijn het brede schoolconcept aangevuld met functies voor deze wijk te realiseren. (zie bijlage 2 onderdeel Basisonderwijs)

Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) Venne-West • •

• • • • • • • • • • • • • • • •

*OBS het Vlot (bouwjaar 1987) *R.K. basisschool Olof Palme (bouwjaar 1988, optie voor dependance in MFA met kinderopvang, peuterspeelzaal, eveneens Venne West) *Peuterspeelzaal De Teddybeer (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Hunenhof Drunen (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Maatschappelijk Werk Juvans (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Centrum voor Podiumkunsten/Brugzaal (Harmonie Drunen, Toneelvereniging O.N.A. en O.N.S., gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Vluchtelingenwerk (onderdeel Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Centrum voor Muziek en Dans Midden Langstraat (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Theaterzaal en Evenementenhal (gebouw De Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Balletzaal Pirouette (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Utopia (cultureel jongerencentrum, gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Sphinx (gebouw Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Stichting Poppentheater de Dwerg (onderdeel De Voorste Venne, bouwjaar 1971) *(Gebouw Voorste Venne) Creativiteitscentrum De Aleph (onderdeel Voorste Venne, bouwjaar 1971) *Sportzaal de Brug (bouwjaar 1990) *Bibliotheek (bouwjaar 1981) *Stichting Jong Nederland Drunen (boerderij, bouwjaar 1959) Dependance Zorgcentrum St. Jacobushof Voorste Venne

12

Venne-Oost (incl. ’t Sempke) • • • • • • • • • •

• • • • • •

*R.K. basisschool De Wegwijzer + nevenvestiging (bouwjaar 1975) *R.K. basisschool ’t Span + nevenvestiging (bouwjaar 1975) *Speciaal basisonderwijs De Regenboog (bouwjaar 1977) *Sportzaal de Venne (bouwjaar 1971) *Peuterspeelzaal ’t Opstapje (bouwjaar 1969) *Peuterspeelzaal De Vennerakkers (bouwjaar 1977) *Buurthuis De Stulp (bouwjaar 1981) *Stichting Muziektheater Applaus (bouwjaar 1963) *Midgetgolfbaan (opstal bouwjaar xxxx) *Sportpark De Schakel (Handbalvereniging Avanti, naast FC. Drunen, incl. Handboogschietvereniging Constantia (bouwjaar 1986) *Sportpark Duinzicht (Voetbalvereniging F.C. Drunen, bouwjaar 1985) *Sportpark Voetbalvereniging R.K.D.V.C. (bouwjaar 1974) *Openluchtzwembad ’t Run (verwarmd, gedeeltelijke nieuwbouw 2007) *Gemeentewerf incl. milieustraat (nieuwbouw 2007), Duinweg *Woonwagenkamp aan de Sportlaan Scouting Dr. Akkermansgroep e.a.

Braken-Oost • • • • • • • • • • • •

*Brandweerkazerne (bouwjaar 1977) *Kantoor dependance gemeentehuis (bouwjaar 1960, tijdelijke verhuur) *Gemeentehuis (rijksmonument/deels nieuw aangebouwd incl. servicepunt WMO) *Recreatie- en Sportpark De Schroef (Drunense Atletiek Klub, Hockeyclub M.H.C.D., bouwjaar 1979) *Kinderboerderij (op locatie Recreatie- en sportpark De Schroef) *Sporthal Onder De Bogen (1970) *R.K. basisschool De Wegwijzer, nevenvestiging de Iris + nevenvestiging (bouwjaar 1963/1969) *Kon. Willem 1 College + kinderdagverblijf (bouwjaar 1961) *Gebouw Turkse Sociaal-culturele vereniging, V.T.C. ’t Zorgenkind Drunen en *Stichting Mensen zonder Werk (bouwjaar 1949) Land van Ooit Zweminstituut Drunen (commercieel: zwemopleiding & gehandicapten/hulpbehoevenden), Industrieweg 11 D’OultremontCollege, voortgezet onderwijs (bouwjaar 1978, uitbreiding 1996, verdere uitbreiding gewenst)

Braken-West • • • •

*Basisschool Montessorischool De Wiek (+ peuterspeelzaal, bouwjaar 1970) *R.K. basisschool de Bolster (bouwjaar 1970/1975) Zorgcentrum St. Jacobushof (vernieuwbouw met zorgwoningen in 2008) Thebe (consultatiebureau, thuiszorg e.a.), v.d. Heijdenstraat

Overig • • • • • • •

Moskee, R.K. parochie Drunen en Protestantse gemeente Drunen Horeca 24x. Partycentrum De Korenmolen 1x Bank/postagentschap 2x, pinfaciliteit bij winkels 3x Supermarkten 5x Hotel, groepsaccommodatie 28 gemeentelijke monumenten en 7 rijksmonumenten Lokaal/regionaal bedrijventerrein Groenewoud I en II, 80 ha, m.n. machine/metaalbouw

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Met de ‘afbouw’ van Venne-West 3 rest voor Drunen alleen nog de nieuwbouwlocatie ‘D’Oultremont met een redelijk forse omvang. In het kader van ‘de laatste kans’ voor het bouwen van voorzieningen in Drunen (en in mindere mate woningen) dient deze locatie dan ook optimaal benut te worden. Teneinde deze locatie zo optimaal mogelijk te kunnen invullen is het kernprofiel leidend en is voor de invulling van de locatie/accommodatie D’Oultremont’ een voorzet gemaakt die u aantreft in bijlage 6.

13

Hiermee is tevens de accommodatiebehoefte op hoofdlijnen ingevuld. Het is van belang vervolgens de ontwikkellijn van deze nota voor de toekomst vast te houden en verder invulling te geven. Drunen kent een vrij overzichtelijke accommodatiestructuur: sport, recreatie en bedrijvigheid aan de randen, de winkels in het centrum en de afstand vanuit de wijken naar het centrum is voor alle wijken dusdanig dat de meeste maatschappelijke voorzieningen zoals gezondheidszorg, bibliotheek, cultureel centrum, gemeentehuis e.d. zich daar ook op een ‘natuurlijke’ wijze hebben gevestigd. De toekomstige accommodatiebehoefte kan dan ook voor een groot deel aansluiten bij deze structuur. De locatie D’Oultremont biedt een mogelijkheid het aanbod aan voorzieningen en accommodaties compleet te maken. Een goed doordachte invulling van deze locatie is dan ook gewenst. De basisscholen worden volgens het ingezette beleid per wijk geclusterd naar één locatie per wijk met integratie van buitenschoolse opvang, peuterwerk e.a., aangevuld met voor de vier wijken noodzakelijke functies. Per wijk een basisschool wordt gegarandeerd. Toekomstige investeringskeuzes, o.a. door de forse krimp van basisscholen, worden hierop gebaseerd. De Stulp is de laagdrempelige buurthuisvoorziening voor verenigingen e.a. voor heel Drunen waarop de behoefte aan andere laagdrempelige wijkfuncties wordt afgestemd. De backoffice functies van het gemeentehuis Drunen worden verplaatst naar Vlijmen zodat het pand in principe kan worden afgestoten. De brandweerfunctie blijft op de bestaande locatie gehuisvest, de bibliotheekfunctie eveneens. De accommodatie wordt herontwikkeld met kostendragers als woningbouw. De MFA Venne-West 3 wordt heroverwogen. De mogelijke herontwikkeling van de Voorste Venne wordt bij deze ontwikkeling betrokken. De (her)bouw van de sporthal locatie D’Oultremont wordt zorgvuldig afgestemd met andere sportzalen en de gymzaal in de betreffende wijk. Buitensportvoorzieningen worden optimaler gebruikt door samenwerking en concentratie. De concrete uitwerking per accommodatie is in dit kernenprofiel benoemd.

Beleid eigendommen gemeente Venne-West Eigendom OBS Het Vlot (bouwjaar 1987)

R.K. basisschool Olof Palme (bouwjaar 1988)

Keuzes • (bestuurlijke) samenwerking tussen basisscholen Het Vlot en Olof Palme bevorderen (afname kindertal, centrale ligging in wijk naast elkaar, zelfde leeftijd gebouwen, gebruikmaking van elkaars faciliteiten e.a.); t.z.t. fusie optie • samen met Het Vlot, en afgestemd met Montesori en De Wiek, opvangen extra leerlingen nieuwbouw Venne-West 3 (daarom terughoudendheid inplaatsen peuterspeelzaalwerk e.a. bij leegkomende lokalen) • beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang wijk Venne-West t.b.v. wijkvisie accommodatiebeleid onderwijsketen 0-12 jr. • langere termijn: op locatie Het Vlot, Olof Palme en sportzaal De Brug herontwikkeling basisschool incl. sportzaal tot brede schoolconcept aangevuld met vraaggestuurde functies. De investeringsmomenten en het groot onderhoud voor de hierbij betrokken accommodaties worden hierop afgestemd. • (bestuurlijke) samenwerking tussen basisscholen Olof Palme en Het Vlot bevorderen (afname kindertal, centrale ligging in wijk naast elkaar, zelfde leeftijd gebouwen, gebruikmaking van elkaars faciliteiten e.a.); t.z.t. fusie optie • samen met Olof Palme en afgestemd met Montesori en De Wiek, opvangen extra leerlingen nieuwbouw Venne-West 3 (voorshands terughoudendheid inplaatsen kinderopvang e.a. bij leegkomende lokalen) • beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang wijk Venne- West t.b.v. wijkvisie

14

•

Sportzaal de Brug (bouwjaar 1990)

• • •

Peuterspeelzaal De Teddybeer (Voorste Venne, bouwjaar 1971) Stichting Hunenhof Drunen (Voorste Venne)

• • • • •

• Stichting Maatschappelijk • Werk Juvans (Voorste Venne) •

accommodatiebeleid onderwijsketen 0-12 jr. langere termijn: op locatie Het Vlot, Olof Palme en sportzaal De Brug herontwikkeling basisschool incl. sportzaal tot brede schoolconcept aangevuld met vraaggestuurde functies. De investeringsmomenten en het groot onderhoud voor de hierbij betrokken accommodaties worden hierop afgestemd hoge bezettingsgraad, door basisscholen Olof Palme en Het Vlot, fysiotherapie/gymnastiek, badminton en volleybal, mogelijkheden gebruik door de wijk/naschools, indien aanwezig, benutten continueren, kostprijsberekening opstellen, huurprijsbeleid evalueren langere termijn: op locatie Het Vlot, Olof Palme en sportzaal De Brug herontwikkeling basisschool incl. sportzaal tot brede schoolconcept aangevuld met vraaggestuurde functies. De investeringsmomenten en het groot onderhoud voor de hierbij betrokken accommodaties worden hierop afgestemd. maakt momenteel onderdeel Voorste Venne uit inplaatsen in basisscholen 1e optie activiteiten voor senioren vanaf 50 jaar, ontspanning en cultuur, past (deels) in cultureel concept accommodatie Voorste Venne betrekken bij toekomstbeeld Voorste Venne afhankelijk van voedingsgebied bezoekers (kern Drunen) betrekken bij de herontwikkeling D’Oultremont (zorggebied ouderen, geplande ontmoetingsfunctie) of bij mogelijke realisatie MFA Venne West 3 kantoor- en bezoekfunctie voor hulpvragers, uitplaatsen, past niet in cultureel concept accommodatie opties voor inplaatsing: locatie D’Oultremont (kantoorfuncties) of mogelijke ontwikkeling MFA Venne West 3 betrekken bij (her)ontwikkeling accommodatie Voorste Venne, past in cultureel concept

Centrum voor Podiumkunsten, Brugzaal (Harmonie Drunen, Toneelvereniging O.N.A. en O.N.S. (Voorste Venne) Stichting Vluchtelingenwerk (Voorste Venne) Centrum voor Muziek en Dans Midden Langstraat (Voorste Venne)

•

Theaterzaal en Evenementenhal (Voorste Venne) Balletzaal Pirouette (Voorste Venne)

• •

betrekken bij (her)ontwikkeling accommodatie Voorste Venne, past in cultureel concept

Stichting Utopia (cultureel jongerencentrum,Voorste Venne)

• •

momenteel onderdeel Voorste Venne ontwikkeling locatie D’Oultremont met jongerencentrum is logische optie 2e optie: inplaatsing in Voorste Venne uitplaatsen, past niet in cultureel concept accommodatie Voorste Venne opties zijn ontwikkellocatie D’Oultremont en mogelijke MFA Venne West betrekken bij (her)ontwikkeling accommodatie Voorste Venne, past in cultureel concept

Stichting Modus/ZWOH (Voorste Venne)

• • •

• • •

Stichting Poppentheater de Dwerg (Voorste Venne)

•

Creativiteitscentrum De Aleph • (Voorste Venne)

uitplaatsen, past niet in cultureel concept accommodatie Voorste Venne betrekken bij (her)ontwikkeling accommodatie Voorste Venne, past in cultureel concept bestuurlijke fusie met de Aleph en Muzenberg – ook betrekken bij de huisvestingsdiscussie Kunstencentrum betrekken bij (her)ontwikkeling accommodatie Voorste Venne, past in cultureel concept

bestuurlijke samenwerking binnen KunstenCentrum Heusden, relatie met huisvestingsdiscussie KunstenCentrum Heusden in

15

Stichting Jong Nederland Drunen (boerderij, bouwjaar 1959)

• • • • • • •

Vlijmen fors woonhuis/boerderij op ruime locatie grote overlap activiteiten scouting/KJO/St. Jong Nederland Drunen optie: beleid scoutingverenigingen/KJO/St. Jong Ned. ontwikkelen; samenwerking/samengaan optie: inplaatsing bij Scouting Dr. Akkermansgroep/pand afstoten optie: inplaatsing bij Handbalvereniging Avanti/pand afstoten optie: handhaven & huurbijdrage o.b.v. kostprijsberekening (nu 100% accommodatiesubsidie)

Venne-Oost Eigendom R.K. basisschool De Wegwijzer + gymzaal (bouwjaar 1975)

Keuzes • (bestuurlijke) samenwerking tussen basisscholen De Wegwijzer, ’t Span, Regenboog bevorderen (afname kindertal, centrale ligging/leeftijd gebouwen, gebruikmaking van elkaars faciliteiten e.a.); t.z.t. fusie optie • langere termijn: op locatie ’t Span/Regenboog/sportzaal De Venne realiseren van brede school concept met alle basisscholen (ook De Wegwijzer) incl. bso, kinderopvang/peuterwerk e.a. i.v.m. krimpscenario en clustering onderwijsfaciliteiten 0-12 jaar, afgestemd met wijkfuncties De Stulp (MFA) • de investeringsmomenten en het groot onderhoud van de bij deze ontwikkeling betrokken accommodaties worden afgestemd op de lange termijn visie • beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, • bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk t.b.v. wijkvisie onderwijsketen 0-12 jr.) • korte termijn: optimaliseren gebruik door inplaatsing peuterspeelzaalwerk (’t Opstapje) kinderopvang e.a. in leegkomende lokalen, mogelijkheden avondgebruik school/gymzaalgebruik door de wijk onderzoeken/uitnutten

R.K. basisschool ’t Span + nevenvestiging (bouwjaar 1975)

•

•

• • • •

Speciaal basisonderwijs De Regenboog (bouwjaar 1977)

•

•

(bestuurlijke) samenwerking tussen basisscholen De Wegwijzer, ’t Span, Regenboog bevorderen (afname kindertal, centrale ligging/leeftijd gebouwen, gebruikmaking van elkaars faciliteiten e.a.); t.z.t. fusie optie langere termijn: op locatie ’t Span/Regenboog/sportzaal De Venne realiseren van brede school concept met alle basisscholen (ook De Wegwijzer) incl. bso, kinderopvang/peuterwerk e.a. i.v.m. krimpscenario en clustering onderwijsfaciliteiten 0-12 jaar, afgestemd met wijkfuncties De Stulp (MFA) de investeringsmomenten en het groot onderhoud van de bij deze ontwikkeling betrokken accommodaties worden afgestemd op de lange termijn visie beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk t.b.v. wijkvisie onderwijsketen 0-12 jr.) korte termijn: optimaliseren gebruik door inplaatsing peuterspeelzaalwerk, kinderopvang e.a. in leegkomende lokalen, mogelijkheden avondgebruik school/gymzaalgebruik door de wijk onderzoeken/uitnutten (bestuurlijke) samenwerking tussen basisscholen De Wegwijzer, ’t Span, Regenboog bevorderen (afname kindertal, centrale ligging/leeftijd gebouwen, gebruikmaking van elkaars faciliteiten e.a.); t.z.t. fusie optie langere termijn: op locatie ’t Span/Regenboog/sportzaal De Venne realiseren van brede school concept met alle basisscholen (ook De Wegwijzer) incl. bso, peuterspeelzaal, kinderopvang e.a. i.v.m. krimpscenario en clustering onderwijsfaciliteiten 0-12 jaar, afgestemd

16

• • • •

Sportzaal de Venne (bouwjaar 1971)

• • • •

Peuterspeelzaal ’t Opstapje (bouwjaar 1969)

Peuterspeelzaal De Vennerakkers (bouwjaar 1977)

• • • • • •

Buurthuis De Stulp (bouwjaar 1981)

•

• •

• • • Bibliotheek (bouwjaar 1981)

• • •

St. Muziektheater Applaus,

•

met wijkfuncties De Stulp (MFA) de investeringsmomenten en het groot onderhoud van de bij deze ontwikkeling betrokken accommodaties worden afgestemd op de lange termijn visie beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk t.b.v. wijkvisie onderwijsketen 0-12 jr.) korte termijn: optimaliseren gebruik door inplaatsing peuterspeelzaalwerk, kinderopvang e.a. in leegkomende lokalen, mogelijkheden avondgebruik school door de wijk onderzoeken/uitnutten hoge bezettingsgraad, m.n. door basisschol ’t Span, Regenboog, badmintonvereniging en judoclub (m.n. wijkgerichte functie) gebruik na schooltijd stimuleren, afstemmen/coördineren met gebruik gymzaal De Wegwijzer continueren, kostprijsberekening opstellen, huurprijsbeleid evalueren Lange termijnvisie – onderdeel brede school concept basisscholen, zie daar gemaakte opmerkingen (o.a. investeringen, groot onderhoud) Optie: z.s.m. integratie in basisschool (leegkomende lokalen gebruiken) en pand afstoten (courantheid/herbruikbaarheid gebouw vraagpunt) Optie: pand direct afstoten aan Stichting Peuterspeelzaal ‘t Opstapje Optie: Huidig gebruik voorlopig voortzetten, evaluatie huurprijs Optie: z.s.m. integratie in basisschool (leegkomende lokalen gebruiken) en pand afstoten (courantheid/her bruikbaarheid gebouw vraagpunt) Optie: pand direct afstoten aan Stichting Peuterspeelzalen Heusden Optie: Huidig gebruik voortzetten, optimaliseren huurprijs (nu accommodatiesubsidie), bij voldoende aanbod kinderen en t.z.t. integreren in totaalontwikkeling voor de locaties basisscholen/sportzaal (o.b.v. leeftijden gebouwen) Heeft functie voor activiteiten in de wijk en verenigingen uit heel Drunen, bezetting doordeweeks 100%, weekend: 85%, verzoek om uitbreiding toekomstige functie t.b.v. ‘woonservicezonegebruik’ (veel nultredewoningen in de directe omgeving) beleid: functie voor ontmoeting/woonservicezone versterken, versterken rol accommodatie heel Drunen/verenigingsleven + uitbreiding accommodatie Uitbreiding accommodatie De Stulp bezien i.r.t. tot wijkgericht werken en lange termijnvisie clustering basisscholen tot brede school met aanvullende wijkfuncties. De mogelijke plannen voor De Voorste Venne worden nadrukkelijk betrokken bij de toekomstvisie op De Stulp. In samenhang met basisschoollocaties en plannen De Voorste Venne toekomstvisie bepalen. langere termijn: functies integreren in brede schoolconcept voor de wijk/alle wijken of blijvende zelfstandige buurthuisfunctie voor hele kern Drunen (i.r.t. ontwikkelingen De Voorste Venne) huurprijs (accommodatiesubsidie) evalueren o.b.v. kostprijsberekening, prestatieafspraken Investeringen en groot onderhoud gebaseerd op beleidsvisie De Stulp en lange termijnvisie ‘hoofdbibliotheek’ van Heusden aan de rand van het centrum betrokken bij (her)ontwikkeling Voorste Venne (relatie kunst & cultuur), relatie met ontwikkeling locatie D’Oultremont/Onder de Bogen (onderwijs & kunst & cultuur) Gebruik accommodatie vooralsnog continueren (kansen voor medegebruik gering) – huurprijsberekening opstellen o.b.v. investeringsplanning & groot onderhoudskosten Gehuisvest in oude basisschool op ruime kavel (hoge

17

Kids, De Kern (bouwjaar 1963)

Midgetgolfbaan (opstal bouwjaar onbekend)

• •

• • •

• Sportpark De Schakel (Handbalvereniging Avanti, naast FC. Drunen, incl. handboogschietvereniging Constantia (bouwjaar 1986)

•

• • •

Sportpark Duinzicht (Voetbalvereniging F.C. Drunen, bouwjaar 1985)

• • •

Sportpark Voetbalver. R.K.D.V.C. (bouwjaar 1974)

• • •

Openluchtzwembad ’t Run (verwarmd, gedeeltelijke nieuwbouw 2007)

• • •

Aula begraafplaats Drunen Gemeentewerf incl. milieustraat (nieuwbouw gebouw 2007), Duinweg Woonhuis – Duinweg (naast gemeentewerf) Sportlaan – (grond) woonwagens

• • • • • • • • •

onderhoudskosten en hoge energiekosten) Herontwikkeling locatie – inbrengwaarde in locatie-ontwikkeling 1e optie: uitplaatsen naar Voorste Venne - nauwe relatie met Voorste Venne, meenemen in (mogelijk nieuwe) ontwikkeling huisvesting De Kern: uitplaatsen naar ontwikkeling D’Oultremont/jongerencentrum Korte termijn: Huurprijsbepaling/exploitatieberekening maken grond en opstal eigendom gemeente, huurder betaalt (gering) huurbedrag situatie analyseren v.w.b. gebruik, eigendomsrecht, toekomstvisie. Perceel en opstal liggen op perceel met roeivijver e.a., een optie is ontwikkeling i.h.k.v. de toeristische aantrekkelijkheid van het gebied i.r.t. de recreatieve poort Giersbergen (optie) afstoten grond/gebouw, ligging in EHS, vlakbij Natura 2000, geen belemmering voor verkoop uitplaatsen handbalvereniging naar Recreatie- en Sportpark De Schroef: huisvesting binnensportdeel en buitensport op één locatie/bij sporthal, mogelijkheden medegebruik kunstgrasvelden hockey bezien optie: stimuleren Omnivereniging alle verenigingen Recreatie- en Sportpark De Schroef (medegebruik kunstgrasvelden en andere faciliteiten e.a.) optie: fusie met SC Elshout (handbal) huidige locatie hergebruiken (opties: FC Drunen, scouting, St. Jong Ned. e.a.) – buiten contour: woningbouw e.d. waarschijnlijk niet mogelijk herbeoordeling en categorisering als basisvoorziening bij belangrijke investeringsbeslissing (voorkeur gemeente: fusie met R.K.D.V.C.) gebruik maken van locatie Handbalvereniging Avanti is mogelijk kostprijsberekeningen maken voor uitwerking/toetsing 50-50regeling grote voetbalvereniging – bouw nieuwe kleedruimten 2009 – onderhandelingen zijn gaande – recht van opstal nog te vestigen herbeoordeling en categorisering als basisvoorziening bij belangrijke investeringsbeslissing (voorkeur gemeente: fusie met FC Drunen) kostprijsberekeningen maken voor uitwerking/toetsing 50-50regeling exploitatietekort incl. personeelslasten 2007: 420.000 euro sluiting (op termijn) overwegen: bezien in relatie tot zwemmen in recreatieplassen/locatie Jonker Fris/eventuele buitenligweide Die Heygrave terrein/opstallen bruikbaar bij mogelijke fusie R.K.D.V.C. en FC. Drunen relevante investeringsbeslissingen afwegen tegen toekomstvisie actuele kostprijsberekening en tarieven evalueren korte termijn: continueren Mono-functioneel gebouw - continueren recente nieuwbouw bedrijfsgebouw – milieustraat - continueren huidige situatie optie: huidige situatie handhaven en huurprijs optimaliseren optie: afstoten aan huidige huurder onderzoeken – relatie met eventuele functie gemeentewerf (v/h beheerderswoning?) bezien verkoop standplaatsen aan huidige bewoners of Woonveste beheer door Stichting Woonveste

18

Braken-West Eigendom Montesori basisschool De Wiek (+ peuterspeelzaal, bouwjaar 1970)

R.K. basisschool De Bolster + gymzaal (bouwjaar 1970/1975)

Schoolstraat 9-9A-9B (woonhuis/bedrijfspand) Schoolstraat 14B Petuniastraat 27G/29G (garages)

Keuzes • Groei kindertal door nieuwbouw Venne-West 3 samen met basisschool De Bolster en afgestemd met basisscholen Venne West (Olof Palme en Het Vlot) opvangen (prognose: daling leerlingenaantal, afstand Venne-West 3 – ca. 1 km., enige ruimte voor uitbreiding bij basisschool gebouw mogelijk). De afstand tussen Venne-West 3 en de basisscholen Olof Palme en Het Vlot is eveneens ca. 1 km. De bouw van een MFA in Venne-West 3 om reden van het realiseren van een basisschool lijkt niet noodzakelijk. • lange termijn: brede schoolconcept samen met De Bolster, incl. • bso, kinderopvang/peuterwerk e.a. i.v.m. krimpscenario en clustering onderwijsfaciliteiten 0-12 jaar, daarbij ontmoetingsfunctie voor specifieke wijkactiviteiten integreren afgestemd met woon-zorg-welzijn faciliteiten Zorgcentrum St. Jacobushof & dependance (MFA-constructie) • de investeringsmomenten en het groot onderhoud van de bij deze • ontwikkeling betrokken accommodaties worden afgestemd op de lange termijn visie • (Bestuurlijke) samenwerking basisscholen De Wiek en De Bolster • stimuleren (afname kindertal, zelfde leeftijd gebouwen, gebruikmaking elkaars faciliteiten zoals gymzaal etc.) • beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk voor wijkvisie onderwijsketen (0-12 jr.) • groei kindertal door nieuwbouw Venne-West 3 (gedeeltelijk) samen met basisschool De Wiek opvangen (momenteel leegstand van 4 lokalen, 1 lokaal in gebruik door De Wiek, prognose: daling leerlingenaantal, afstand Venne-West 3 – ca. 1 km., enige ruimte voor uitbreiding bij bestaande gebouw mogelijk), andere gedeelte kan opgevangen worden door de basisscholen Olof Palme en Het Vlot in Venne-West. (afstand eveneens ca. 1 km.) De bouw van een MFA in Venne-West 3 om reden van het realiseren van een basisschool lijkt niet noodzakelijk. • lange termijn: brede schoolconcept samen met De Wiek, incl. bso, kinderopvang/peuterwerk e.a. i.v.m. krimpscenario en clustering onderwijsfaciliteiten 0-12 jaar, daarbij ontmoetingsfunctie voor specifieke wijkactiviteiten integreren, afgestemd met woon-zorg-welzijn faciliteiten Zorgcentrum St. Jacobushof & dependance (MFA-constructie) • Samenwerking basisscholen De Bolster en De Wiek stimuleren (afname kindertal, zelfde leeftijd gebouwen, gebruikmaking elkaars faciliteiten zoals gymzaal etc.) • beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk e.a. voor wijkvisie onderwijsketen (0-12 jr.) • Aangekochtaankoop voor bestemmingsplanontwikkeling (5-10 jaar) – tijdelijke verhuur, handhaven bestaande situatie, huurprijs evalueren • Aangekocht voor bestemmingsplanontwikkeling, sloop binnen één jaar • Onduidelijke situatie, in het verleden zijn deze garages verhuurd aan buurtbewoners, staan momenteel leeg. 1e optie: afstoten (zouden kabels en leidingen onder de garages doorlopen uitzoeken)

19

Braken-Oost Eigendom Brandweerkazerne (1977)

Dependance gemeentehuis (bouwjaar 1960, tijdelijke verhuur)

Gemeentehuis (rijksmonument, deels nieuw aangebouwd incl. servicepunt WMO)

Stroomdistributiestation Stationsstraat Recreatie- en Sportpark De Schroef (Drunense Atletiek Klub (DAK), Hockeyclub MHCD, bouwjaar 1979)

Keuzes • Optie: verplaatsing naar locatie D’Oultremont (nabij politiebureau), afweging maken m.b.t. aanrijdtijden vrijwilligers en noodzaak ligging bij oprit/afrit 59/parallelstructuur/bereikbaarheid Elshout en doelstellingen Centrumplan Drunen • Meest waarschijnlijk (ook vanuit financieel oogpunt): handhaven kazerne op bestaande locatie • Sloop en herontwikkeling, afgestemd met brandweerkazerne, naastgelegen pand (tijdelijke bewoning door Poolse arbeiders) en gemeentehuis (verhuizing backoffice naar Vlijmen), dit alles als onderdeel van het Centrumplan Drunen. • Meest waarschijnlijke optie: handhaven brandweerkazerne, handhaven gemeentehuis met invulling zoals onder gemeentehuis’ hieronder genoemd. Parkeerfaciliteiten voor brandweer, kantoorfuncties en ‘zorggerelateerde woningen’ in de zorgzone rondom Zorgcentrum St. Jacobushof zijn de meest reële opties voor invulling van deze locatie • Zie kernprofiel Drunen, ‘gemeentehuis & gemeentewerf’ onder • ‘ontwikkelingen/trends/wensbeeld’ bij ‘algemeen’ • backofficefuncties uitplaatsen naar Vlijmen, frontoffice/WMO-loket e.a. op deze locatie, inplaatsing winkelfunctie/frontoffice/horeca (begane grond), kantoorunit(s) op 1e en 2e verdieping • Verkoop 1e optie, 2e optie verhuur • Huidige situatie handhaven •

• •

• Kinderboerderij (locatie Recreatie- en sportpark De Schroef) Sporthal Onder De Bogen (1970)

R.K. basisschool De Wegwijzer, vestiging de Iris, Irissenstraat 2, (bouwjaar 1961/1963)

• • • • • •

• • • • •

Inplaatsing Handbalvereniging Avanti/maakt ook gebruik van sporthal, mogelijkheden Omnivereniging met multifunctioneel gebruik/clustering accommodaties (kantine, kleedruimten e.a.) en gebruik faciliteiten (o.a. kunstgras) onderzoeken, zie ook opmerkingen bij ‘Sportpark De Schakel’ onder Venne-Oost DAK: recht van opstal handhaven Kleedgebouw van zowel DAK als MHCD: afstoten. Realisatie van nieuwe opstallen bezien in het licht van multifunctioneel gebruik bij samenwerking tussen aanwezige verenigingen. Mogelijkheden stimuleren. kostprijsberekeningen maken voor uitwerking/toetsing 50-50regeling huidige situatie handhaven staat op de nominatie voor sloop en verplaatsing naar de locatie D’Oultremont inplaatsing Handbalvereniging Avanti, Jeu de Boule optioneel: inplaatsing scouting, St. Jong Nederland gehuisvest in één accommodatie (oud schoolgebouw) op forse locatie samen met het volwassenenonderwijs van het Kon. Willem 1 College (Irissenstraat 2A) en Stichting Kom (Asterstraat 5, kinderopvang) beleid: behouden basisschool De Wegwijzer, locatie Iris als enigste basisschool in Braken-Oost, toekomstige woningbouw hierop richten Stichting Kom wil verhuizen naar basisschool De Bolster leeftijd gehele gebouw (sloop lijkt onafwendbaar) vraagt om visie op deze locatie, afgestemd op rest ontwikkelingen in Braken-Oost het volwassenenonderwijs van het Kon. Willem 1 College kan aansluiten bij de ontwikkeling locatie D’Oultremont beleid: beleidsmatige en inhoudelijke afstemming organisaties basisscholen, bso, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk t.b.v.

20

•

•

• • Kon. Willem 1 College, Irissenstraat 2A (1961) Stichting KOM (Asterstraat 5) Locatie W. van Oranjestraat 1-3-5 (v/h oude basisschool, bouwjaar 1949)

• • • • • • •

• (grond) Ponyclub De Duinrakkertjes

•

Land van Ooit

•

wijkvisie onderwijsketen 0-12 jr.) voor gymnastiek functie (sporthal) en typologie gebouw (synergie) zou basisschool De Wegwijzer het best tot z’n recht komen op of nabij de locatie D’Oultremont (brede school, combineren met bso, kinderopvang e.a. o.b.v. voorgaand genoemd beleid, flexibele inzet lokalen met D’Oultremont), de locatie komt dan vrij voor woningbouw voor bijv. starters/jonge gezinnen (geen problemen geluidshinder i.v.m. bedrijventerrein) alternatief (secundair): herontwikkeling locatie met basisschool, bso, kinderopvang, peuterwerk e.a. o.b.v. beleidsvisie wijk (zie boven) en gebruik centrale ruimte basisschool als kleine ontmoetingsruimte voor de wijk, aangevuld met enige woningbouw (cluster van nultredewoningen in de nabijheid) korte termijn: huidige situatie handhaven, optimaliseren gebruik: leegkomende lokalen (tijdelijk) inzetten voor bso, peuterwerk e.d. zie boven (R.K. basisschool De Wegwijzer) herontwikkeling locatie zie boven (R.K. basisschool De Wegwijzer) herontwikkeling locatie sterk verouderd gebouw, slooprijp, herontwikkeling locatie gewenst Uitplaatsen Stichting Mensen zonder Werk (is in werkelijkheid copyshop geworden Uitplaatsen V.T.C. ’t Zorgenkind Drunen (dagbesteding gehandicapten), bijv. naar basisschool De Wegwijzer met leegstaande lokalen of meenemen in locatieontwikkeling D’Oultremont locatie herontwikkelen (met kleine ontmoetingsruimte voor Turkse sociaal-culturele vereniging als optie) perceelgebruikers uitplaatsen i.v.m. planontwikkeling D’Oultremont/Onder de Bogen, naar alternatief wordt inmiddels gezocht Nader te bepalen

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Integraliteit en interactie van ontwikkeling/afronding wijk Venne-West met De Voorste Venne en locatie D’Oultremont m.b.t. voorzieningenniveau en accommodaties voor Drunen 2. Wijkvisies basisscholen gerelateerd aan onderwijs- en zorgketen 0-12-jarigen en de bestuurlijke en wijkgerichte samenwerking die daarbij hoort 3. Specifieke visie op Voorste Venne ontwikkelen voor afweging renovatie of slopen en herbouw, gerelateerd aan profiel Drunen/Heusden met de functies De Stulp in Drunen en KunstenCentrum Heusden in Vlijmen

21

5. ELSHOUT Karakteristiek Het langs de A59 gelegen agrarisch dorp Elshout met deels lintbebouwing, deels (compacte) nieuwbouw, telt ca. 1550 inwoners. Elshout is te typeren als een hechte dorpsgemeenschap met een rijk verenigingsleven. In het zuidoosten langs de A59 ligt bedrijventerrein de ‘Meeuwaert’. Tussen de bebouwing van het noorden en het zuiden van Elshout liggen grote open ruimten waardoor de kern qua bebouwing wat is gefragmenteerd. Ten zuiden van Elshout liggen grote kassencomplexen die vervlochten zijn met de kern. Elshout valt onder de stedelijke regio en heeft (daarom) behoorlijk ruime bebouwingsmogelijkheden. Elshout is vooral georiënteerd op Drunen. (2-3 km afstand) Er rijdt een (buurt)bus door Elshout.

Bevolkingsontwikkeling Door geplande woningbouw zal de bevolking van Elshout in de jaren tot 2015 enige groei laten zien. Het aandeel 0-54 jarigen zal tot 2020 afnemen met 10%, het aandeel 65+-ers neemt in deze periode toe met 43%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld •

•

• •

•

•

•

•

Volgens de Nota Volkshuisvesting is er in de periode 2005 t/m 2015 voor eigen behoefte een volume van 77 woningen nodig. De verwachting is dat er tot 2015 ca. 80-100 woningen gebouwd worden. Bij de invulling hiervan wordt gedacht aan seniorenwoningen in een iets duurder segment. (bijv. patiobungalows) Hiervoor is de locatie ten noorden van de Mayweg in beeld (nu agrarisch terrein, aansluitend aan bestaande bebouwing, komt geen glastuinbouw in afwijking van het Uitwerkingsplan Waalboss). Onduidelijk is nog of over de periode na 2015 de potentiële ontwikkellocatie ten westen van de Wolfshoek (aaneenschakelen woongebieden/versterking centrumvorming) verder ontwikkeld kan worden. Mogelijke ontwikkelgebieden zijn er ook nog ten noorden van bedrijventerrein ‘Meeuwaert’ Volgens het beleid Woonservicezones is tot 2015 behoefte aan 54 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 7 woningen voor verzorgd wonen (24-uurszorg op afroep beschikbaar) en 15 wooneenheden intramuraal wonen (zorgcentrum). Tot 2015 zijn er op dit moment geen concrete woningbouwplannen voor nultredewoningen en verzorgd wonen. Bouw van seniorenwoningen op enkele ontwikkellocaties in het iets duurderde segment (zie boven) is een mogelijke invulling aan de behoefte van nultredewoningen. Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. Volgens de leerlingenprognose voor basisschool Th. J. Rijkenschool (bouwjaar 1971) zal de behoefte aan lokalen tot 2026 met 2 afnemen. Het wat excentrisch gelegen dorpshuis (gemeenschapshuis) ’t Rad, in beheer bij Stichting Elshout Vooruit, is een eenvoudig, langwerpig, maar ook oud gebouw (bouwjaar 1950) met een grote zaal met podium en boven twee vergaderruimten en een zeer hoog energieverbruik. De bezetting is nog niet optimaal, m.n. tijdens doordeweekse dagen en ook deels ’s avonds. Het wordt gebruikt voor sportieve trainingen, maandelijkse groepsbijeenkomsten, vergaderingen, verenigingsleven en kent een bar(omzet). Naast dorpshuis ’t Rad beschikt Elshout over een centraal in het dorp gelegen ouderensociëteit D’n Elshof, een vrij nieuw en recent uitgebreid gebouw met de naastgelegen peuterspeelzaal ’t Hummelke (beide eigendom van Stichting Woonveste), omliggende ouderenwoningen en directe ernaast de basisschool Th .J. Rijken met kinderopvang. Gemeenschapshuis ’t Rad en D’n Elshof zijn beiden potentiële locaties voor een woonservice steunpunt voor ondersteuning op het gebied van wonen-zorg-welzijn. Gezien de centrale ligging tussen seniorenwoningen heeft de locatie D’n Elshof de voorkeur. Zorgcentrum St. Jacobushof in Drunen is het hoofdsteunpunt van waaruit deze ondersteuning kan plaatsvinden. Bij ondersteuning moet gedacht worden aan (vraaggestuurde) zaken als brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking (WMO-loket), prikpost en aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Elshout kent een (florerende) Omnivereniging bestaande uit handbal (uitgeoefend in de plaatselijke gymnastiekzaal en Sporthal Onder de Bogen in Drunen), gymnastiek, tennis en voetbal. De buitensportaccommodatie ligt net buiten de bebouwde kom naast het lokale industrieterrein. K.P.J. Drunen-Elshout en Scouting St. Jan zijn gehuisvest in een (oud) gemeentelijk pand aan de Kerkstraat 33A (bouwjaar 1950), achter het pand Kerkstraat 33. Het pand kent een lage

22

• • • •

bezettingsgraad. KPJ lijdt een wat kwijnend bestaan, de scouting blijft qua ledenaantal redelijk stabiel. De Gemeente Heusden wil samen met Waterschap De Maaskant komen tot een integrale structuurvisie met als doel het verbeteren van de ruimtelijke structuur in omgeving van de Elshoutse Zeedijk (archeologie, cultuurhistorie, fietsgebied) Behoudens een bakker (stopt waarschijnlijk volgende jaar i.v.m. 65-jarige leeftijd) en winkelwagen kent Elshout geen detailhandel. Wel zijn er een tweetal groente- en fruitbedrijven gehuisvest. In Elshout zijn geen instanties 1e lijnszorg gehuisvest. Voor permanente 1e lijnszorg (huisarts, tandarts, apotheek e.d.) is gezien het inwonersaantal en de afstand tot Drunen (met de optie tot plaatsing van gezondheidsvoorzieningen op de locatie D’Oultremont) geen draagvlak. Elshout kent een kleinschalig lokaal bedrijventerrein (30 lokale bedrijven, netto 5 ha.) langs de A59 met de eventuele mogelijkheid van beperkte verdichting/uitbreiding langs de Tongerloostraat. Ten zuiden van Elshout is verder de ontwikkeling (zowel herstructurering als uitbreiding) van glastuinbouw gepland.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • • • • • • • • • • • • •

*Basisschool (R.K.) Th. J. Rijken + kinderopvang incl. gymzaal, bouwjaar 1971 Dorpshuis (gemeenschapshuis) ’t Rad, bouwjaar 1950 *K.P.J. Drunen-Elshout en Scouting St. Jan, bouwjaar 1950 *Omnivereniging SC. Elshout. De buitensporten zijn gevestigd op Sportpark Den Donk (bouwjaar 1970) Ouderensociëteit D’n Elshof en aangebouwd Peuterspeelzaal ’t Hummelke R.K.-kerk St. Johannes (Regio)bank (SNS) en RABO-bank met pinfaciliteit 12 gemeentelijke monumenten en 2 rijksmonumenten Diverse verenigingen zoals Jeu de Boule, zang, schuttersgilde, fanfare, drumband, majorette, boerenkapellen, motorclub(s), bromfietsclub, EHBO Drunen-Elshout 3x horeca (2x café, 1x pannenkoekenrestaurant), waarvan 1 horecagelegenheid een grote feestschuur heeft Het Oude Tramstation met grote feestzaal net buiten het dorp Detailhandel: bakker en een winkelwagen (2x per week) Lokaal bedrijventerrein Meeuwaert met ruim 30 lokale bedrijven en 5 ha. groot Natuurgebied De Baardwijkse Overlaat Ecologische verbindingszone Elshoutse Zeedijk

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Elshout kent een hechte sociale structuur en een rijk verenigingsleven. Het is belangrijk om in te zetten op het behoud van deze hechte sociale structuur. De schaalgrootte en het profiel van Elshout vraagt om specifiek (aanpasbare) woningbouw voor starters en senioren, afgestemd op de noodzakelijke behoefte om de basisvoorzieningen (basisschool, Omnivereniging, dorpshuis/rijke verenigingsleven, seniorenvoorzieningen) op voldoende niveau in stand te houden. Binnen de huidige setting en kijkend naar de (functionaliteit en leeftijd) van de huidige accommodaties is het (op termijn) realiseren van een multifunctionele accommodatie (MFA) met concentratie van basisschool en voorzieningen op de locatie Th. J. Rijkenstraat/Hertog Janstraat de meest voor de hand liggende optie. Het woonservice steunpunt dient zo centraal mogelijk in het dorp gehuisvest te worden. Hiervoor is de ouderensociëteit D’n Elshof, met rondom seniorenwoningen, veel meer geschikt dan het excentrisch gelegen en verouderde dorpshuis ’t Rad. Binnen het multifunctionele concept verdient het overweging om dorpshuis ’t Rad gezien ouderdom, excentrische ligging, hoge energierekening en het niet optimale gebruik te verplaatsen naar de locatie Th. J. Rijkenstraat/Hertog Janstraat. Bij de opzet van het multifunctionele concept moeten naast de functies (en bezettingsgraad) basisschool/gymzaal, dorpshuis/verenigingsleven, ouderenzorg & woonservicezorg ook particuliere partijen als bank (pinfaciliteit), (behoud) bakker/eventuele aanvulling assortiment dagelijkse boodschappen en ook horecaondernemers in het afwegingsmodel voor de nieuwe opzet van de locatie worden betrokken. De huidige locatie dorpshuis kan afgestoten/herontwikkeld worden.

23

De huisvesting van K.P.J. Drunen-Elshout en Scouting St. Jan in het pand Kerkstraat 33A, achter het pand Kerkstraat 33 kent een lage bezettingsgraad. De KPJ lijdt een wat kwijnend bestaan, de scouting blijft qua ledenaantal redelijk stabiel. Onderzocht zou moeten worden in hoeverre deze locatie, samen met het bijliggende grasveld (niet in eigendom van de Gemeente Heusden), herontwikkeld kan worden voor (duurdere) woningbouw en de gebruikers uitgeplaatst naar een andere locatie. Gezien het karakter van de activiteiten (typering activiteiten: buitenruimte met eigen honk) zou gedacht kunnen worden aan het bijplaatsen bij of direct naast Sportpark Den Donk (ook typering activiteiten: buitenruimte en ‘eigen honk’/blokhut) waarbij vooraf afstemming met de Omnivereniging kan plaatsvinden over mogelijke synergievoordelen. Ook afstemming met Scouting Drunen/Stichting Jong Nederland en andere scoutingverenigingen (gezien ledenontwikkelingen) is een mogelijke stap. Bestendigen van de bestaande situatie en huurprijsevaluatie zijn de laatste opties. Omnivereniging SC Elshout heeft het clubgebouw al in eigendom, het kleedgebouw kan conform het sportbeleid afgestoten worden naar de vereniging. Gezien de geringe afstand tot Drunen is voor de toekomst geen noodzaak tot het bouwen van nieuwe (gemeentelijke) accommodaties. Met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetste kernenprofiel komen we tot de volgende beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Elshout.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom R.K. Basisschool Th J. Rijken

Dorpshuis ‘t Rad K.P.J. Drunen-Elshout en Scouting St. Jan

Omnivereniging S.C. Elshout

Keuzes • Brede schoolconcept (op korte termijn teruggang met 1 lokaal, inplaatsen bso, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang) • Langere termijn: Multifunctionele ontwikkeling op deze locatie (koppeling met overige genoemde functies), investeringen en groot onderhoud hierop afstemmen • Verplaatsing functies naar MFA-locatie - herontwikkeling • Onderzoek naar herontwikkelingsmogelijkheden locatie • toekomstperspectief Scouting/KPJ/Jong Nederland voor Heusden • onderzoeken • Bij herontwikkeling: Uitplaatsing naar (Sportpark Den Donk) of opties van toekomstperspectief Scouting/KPJ/Jong Nederland • Huurprijs evalueren • Afstoten kleedgebouw • Onderhoud en beheer gebouwen naar Omnivereniging

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Type woningbouw i.r.t. instandhouden voorzieningen/accommodaties en ontwikkeling(inpassing) bedrijventerrein en glastuinbouw 2. Monumentenbeleid (karakteristieke dorpsbebouwing) 3. Huisvesting scouting/KPJ in algemene/bredere zin

24

6. GIERSBERGEN Karakteristiek Het ten zuiden van Drunen gelegen buurtschap Giersbergen is de oudste kern van Heusden, een laatmiddeleeuwse en cultuurhistorisch waardevolle hoeveontginning (twee hoeven: de Poirthoeve en de Maijhoeve) uit de dertiende eeuw. Het buurtschap telt ca. 70 inwoners en ligt ten noorden van het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen en kent door een aantal bij elkaar gelegen historische panden met dorpspomp een hoge cultuurhistorische kwaliteit. Giersbergen vormt een belangrijke toegangspoort tot de Loonse en Drunense Duinen en kent daarom een 7-tal minicampings. Volgens het Streekplan zijn er geen mogelijkheden voor woningbouw. Voor praktisch alle voorzieningen is (en blijft) men aangewezen op Drunen. (afstand 4 km.) Er komt geen openbaar vervoer door Giersbergen

Bevolkingsontwikkeling Giersbergen kent geen mogelijkheden voor woningbouw. Grote schommeling in het aantal inwoners zijn voor de toekomst niet te verwachten.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld •

•

•

•

•

• •

Een hoge prioriteit wordt gegeven aan het herstel van de cultuurhistorische kwaliteit en de landschappelijke inpassing. Dit in het kader van planologische bescherming van het Heusdens erfgoed zoals bijvoorbeeld karakteristieke boerderijen en dorpsgezichten. Ook is door concentratie van minicampings rondom Giersbergen het dorpsgezicht in ernstige mate aangetast. De Gemeente Heusden wil daarom een visie ontwikkelingen op de recreatieve poort Giersbergen (bezoekerscentrum), inclusief passende recreatieve voorzieningen. Door nabij Giersbergen een recreatieve poort te ontwikkelen (concentratie parkeren, kleinschalige horeca, informatiecentrum, fietsverhuur met een capaciteit van 75.000 tot 150.000 bezoekers op jaarbasis) kan de recreatiedruk op de omgeving worden afgeleid. Deze poortfunctie kan gelokaliseerd en uitgebouwd worden bij de bestaande roeivijver nabij Giersbergen Middenin het kleine dorpscentrum zijn een groot aantal parkeerplaatsen aangelegd die gebruikt worden door toeristen en recreanten. Er mag (daar) geen uitbreiding van het huidig aantal parkeerplaatsen plaatsvinden. Ook wordt uitbreiding van het huidige aantal kampeerplaatsen i.v.m. voornoemde visie in Giersbergen niet nagestreefd. Giersbergen kent geen specifiek dorpshuis of ontmoetingsruimte voor welzijnsactiviteiten- en ontmoetingsfunctie voor o.a. woonservice. (wonen-zorg-welzijn/brengdiensten i.h.k.v. het Beleid Woonservicezones) Herberg De Drie Linden functioneert momenteel als dorpshuis/ontmoetingsruimte. Voor een woonservice steunpunt is onvoldoende draagvlak. De mogelijkheid voor ondersteunende diensten (spreekuurfunctie e.d.) in Herberg De Drie Linden of de (particuliere) zorgboerderij kan, indien nodig, onderzocht worden. Bewoners zijn aangewezen op het zorgsteunpunt in Venne West en het hoofdsteunpunt Zorgcentrum St. Jacobushof te Drunen. Er vindt kavelruil plaats t.b.v. Uitvoeringsprogramma Giersbergen - De Margriet De bereikbaarheid van genoemde en andere voorzieningen in Drunen is gediend bij voldoende frequent rijdend (openbaar of alternatief) vervoer. Het deeltaxisysteem speelt hierop in.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • •

*’Monumentale pomp’ Giersbergen (bouwjaar 1951) ‘Poort’ naar Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen met 7 minicampings/53 standplaatsen, één groepsaccommodatie, één luxe vakantieappartement en één horecagelegenheid met zalenverhuur (Herberg De Drie Linden) Eén zorgboerderij (particulier initiatief)

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Giersbergen is door z’n ligging als toegangspoort naar het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen vooral een toeristisch-recreatief oord met een aantrekkelijke dorpskern met karakteristieke panden. De twee accommodaties (zorgboerderij, herberg met zalen) bieden voldoende potentie om alle noodzakelijke haal- en brengdiensten te huisvesten, mocht daar noodzaak voor zijn. Bij een nieuw te bouwen recreatieve poort kan rekening gehouden worden met mogelijke functies voor dit gehucht. Voor het overige is bouw van nieuwe accommodaties niet waarschijnlijk. Het is van belang om voor dit buurtschap een juiste aanpak te formuleren die enerzijds de cultuurhistorische waarde van het

25

centrum waarborgt en anderzijds past in het (cultuur)toeristische en recreatieve profiel van de gemeente Heusden. Vormen van (openbaar) vervoer kunnen daarbij worden betrokken.

Beleid eigendommen gemeente De monumentale pomp blijft in eigendom van de Gemeente Heusden.

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Opstellen recreatieve en cultuurhistorische visie (monumentenbeleid/beleid beschermd dorpsgezicht/ bestemmingsplan buitengebied) 2. Gronden/accommodatie recreatieve poort/bezoekerscentrum

26

7. HAARSTEEG Karakteristiek Haarsteeg is een kerkdorp bestaande uit lintbebouwing langs/rondom de doorgaande weg Haarsteegsestraat –Mommersteeg met twee ‘woonkernen’ t.w. de Hoeven en Haarsteeg. Haarsteeg valt volgens het Streekplan binnen de stedelijke regio met mogelijkheden voor woningbouw. De Haarsteegsestraat, de Meester Prinsenstraat en de Mommersteeg vormen de basis van de stedenbouwkundige structuur van het kerkdorp. Ten zuiden van Haarsteeg liggen grote kassencomplexen die vervlochten zijn met de kern. De kern telt iets meer dan 2000 inwoners. Voor veel voorzieningen is deze kern georiënteerd op Vlijmen, de afstand is ca. 2,5 kilometer. Door nieuwbouw van de wijk Geerpark in Vlijmen komen beide kernen bijna tegen elkaar aan te liggen.

Bevolkingsontwikkeling De bevolking van Haarsteeg neemt in de jaren tot 2015 behoorlijk toe als de potentiële ontwikkellocaties ook daadwerkelijk worden ingevuld. Wordt aan de eigen woningbehoefte tot 2015 voldaan, dan groeit de bevolking tot ongeveer 2200 inwoners. Worden tot 2030 alle bouwlocaties benut, dan kan doorgroei plaatsvinden tot ongeveer 2400 inwoners. Het aandeel 0-54 jarigen neemt tot 2020 af met 11%, het aandeel 65+-ers neemt in dezelfde periode toe met 60%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld •

•

•

•

•

•

De woningbehoefte voor de eigen ontwikkeling tussen 2005 en 2015 is 91 woningen. Het potentieel aan bouwlocaties is 182 woningen. Bebouwingsmogelijkheden zijn het oude sportcomplex ten westen van Kavelingweg in verlengde van de Ambrosiushof, het (afweegbaar) gebied de Donkhof (waarvan de mogelijkheden ten volle zullen worden benut) en het project tussen Inlaagdijk en de Willy van den Berkstraat (is in vergevorderd planstadium, ruimte-voorruimte-regeling) Volgens het rapport Woonservicezones 2007 is er tot 2015 behoefte aan 53 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 20 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar) en 15 wooneenheden intramuraal wonen. (wonen in zorgcentrum) Met de bouw van 50 levensloopbestendige (‘zorggeschikte’) woningen door Woonveste wordt grotendeels in deze behoefte voorzien. Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. Ten zuiden van Haarsteeg is verder de ontwikkeling (zowel herstructurering als uitbreiding) van glastuinbouw van belang. Transformatie van en uitbreiding bij kassengebied ten oosten van Mommersteeg nabij Ambrosiushof is gewenst. Het huidige kassengebied ligt nu tegen het centrumgebied aan en is ingesloten door woonbebouwing. Haarsteeg beschikt over GGZ-instelling Reinier van Arkel en Buurthuis De Haarstek. Beide locaties kunnen dienen als (vraag gestuurd) zorgsteunpunt voor kleinschalige woonzorgontwikkeling zoals de levering van ondersteunende diensten, brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking, prikpost en aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Een (secundair) alternatief is om deze diensten mobiel aan te bieden. Deze vorm van woonzorg-ondersteuning wordt verzorgd vanuit de hoofdsteunpunt Zorgcentrum St. Janshof in Vlijmen, één van de drie aangewezen hoofdsteunpunten i.h.k.v. het beleid Woonservicezones. Vanuit het zorgsteunpunt Haarsteeg kan ook Hedikhuizen worden bediend waardoor in beide kernen langer zelfstandig gewoond kan worden. Bij het volledig benutten van de woningbouwlocaties is volgens de normen voor 1e lijnszorg een (minimale) basis aanwezig voor een klein gezondheidscentrum (huisarts/norm 2400-2500 patiënten, mogelijk tandarts (2800-2900 patiënten is de norm), fysiotherapie (al aanwezig in Haarsteeg, norm ca. 1300 patiënten) gecombineerd met het zorgsteunpunt (zie voorgaand) en samenwerking met de GGZ-instelling Reinier van Arkel. Hoewel deze optie het onderzoeken waard is, lijkt de realisatie (op termijn) niet haalbaar omdat de afstand tot Vlijmen gering is en deze kern door nieuwbouw aan de ‘noordkant’ (Geerpark/Vijfhoeven) een betere vestigingsplaats van 1e lijnszorg is om beide kernen te kunnen bedienen. Het alternatief is de eerdergenoemde bundeling van functies door samenwerking tussen GGZ-instelling Reinier van Arkel en Buurthuis De Haarstek. Buurthuis De Haarstek (bouwjaar 1976, model ‘school’) vormt het centrale en laagdrempelige ontmoetingspunt voor het plaatselijke verenigingsleven. In dit pand is kinderopvang en peuterspeelzaalwerk gehuisvest. Een veelheid van verenigingen uit Haarsteeg maakt van deze accommodatie gebruik waardoor de bezettingsgraad hoog is. (fanfare, harmonie, peuterspeelzaal, biljart, seniorengym, volksdans, dance, dameshandwerken, koor, orkest, dans, kinderdisco,

27

•

• •

• •

• •

sportschool, oldtimers, schuttersvereniging, dependance muziekonderwijs Muzenberg/Centrum Muziek en Dans) Ook inwoners van Hedikhuizen maken gebruik van het buurthuis. Het beheer van dit buurthuis wordt (gesubsidieerd) door St. Sphinx verzorgd, terwijl een aanzienlijke accommodatiesubsidie wordt ontvangen. Creativiteitscentrum De Ark is een (klein en eenvoudig) kunst & cultuurgebouw waarin m.n. de volgende activiteiten plaatsvinden: textiele werkvormen, keramiek, olieverven, aquarellen, tekenen, houtbewerken. Het pand wordt alleen gebruikt op vooral dinsdag-, woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag van 9-12 uur en kent een beperkt aantal bezoekers/leden uit Haarsteeg, Vlijmen, Nieuwkuijk, maar ook uit den Bosch. Het gebouw kent een hoge energierekening en hoge kosten voor accommodatie. Heusden stimuleert samenwerking naar een Kunstencentrum in Vlijmen. (optie: Mommersteeg) Gezien voedingsgebied van bezoekers, staat en leeftijd van het gebouw en de geringe afstand tot Vlijmen ligt verplaatsen van de functies en afstoten/sloop van het gebouw en herontwikkeling voor de hand. R.K. Basisschool St. Lambertus (met gymzaal, bouwjaar 1972/1973, 5 tijdelijke lokalen) zal door de aanwas van de bevolking tot medio 2012 een toename van het aantal leerlingen kennen, daarna is de prognose dat het aantal leerlingen zal afnemen. VV Haarsteeg (Priemsteeg) is een levenskrachtige voetbalvereniging, mede door veel leden uit Vlijmen, en heeft voldoende draagvlak om voort te bestaan. Ook op langere termijn, door nieuwbouw aan de ‘noordkant’ van Vlijmen. Dameskorfbalvereniging Zwart-Wit’82 is inmiddels gefuseerd met de korfbalvereniging in Vlijmen (NDWZ) en ‘sport’ in sportzaal De Hoge Heide. Detailhandel: Haarsteeg heeft een banketbakker en een slager. Voor een supermarkt is onvoldoende draagvlak. De gemeente heeft een plan van aanpak voor de vier bestaande woonwagenlocaties, hetgeen erin voorziet dat deze locaties worden heringericht en gaan voldoen aan alle huidige eisen voor brandveiligheid, bouwvoorschriften etc. en dat vervolgens de standplaatsen worden verkocht aan de huidige bewoners of, als men niet koopt, aan Stichting Woonveste. Er zal op deze locaties verstening/huizenbouw gaat plaatsvinden. Voor de overige voorzieningen is Haarsteeg nadrukkelijk op Vlijmen aangewezen. Voor de bereikbaarheid van de voorzieningen in Vlijmen is het belangrijk dat er voldoende en frequent openbaar vervoer Haarsteeg aandoet. Het deeltaxisysteem speelt hierop in.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • • • • • • • • • • • •

*R.K. basisschool St. Lambertus incl. gymzaal – (8 lokalen permanent, 5 tijdelijk) - bouwjaar 1972 *Buurthuis de Haarstek – bouwjaar 1976 *Creatief Centrum "De Ark" *Sportpark Priemsteeg *Woonwagencentrum Kavelingenweg *Mommersteeg 92 (kassen) en *Mommersteeg 94 (boerderij met stallen) Fysiotherapiepraktijk GGZ-voorziening Reinier van Arkel, Haarsteegsestraat 11 Pinfaciliteit Rabobank IJsvereniging Jaap Eden, IJsbaan de Oude Haven R.K. kerk H. Lambertus 2x horeca/café, 1x partycentrum De Hut 1x bed & breakfast gelegenheid 4 gemeentemonumenten en 2 rijksmonumenten (allemaal aan de Haarsteegsestraat)

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Voor Haarsteeg geldt hetzelfde als voor Elshout: Gezien leeftijden van de (gemeentelijke) gebouwen, beheer en onderhoudskosten voor deze accommodaties, het toekomstperspectief van deze kern (woningbouw) en te behalen synergie- (en financiële) effecten is een multifunctionele accommodatie met basisschool/brede school op de locatie Haarstek/basisschool St. Lambertus op termijn de beste oplossing. Door het juiste woningbouwprogramma (juiste mix woningen voor jongeren/senioren) kan het profiel van deze kern voor het meest wenselijke voorzieningenniveau worden versterkt. (gezondheidszorg, basisschool, voetbalsport en verenigingsleven) Een aandachtspunt bij het realiseren van deze multifunctionele accommodatie is het mogelijke effect van de nieuwbouwontwikkelingen van het Geerpark op het voorzieningenniveau. Hierbij kan o.a. gedacht worden aan het voorzieningenniveau m.b.t. de gezondheidszorg/1e lijnszorg, beleid woonservicezone, ontmoetingsruimte/buurthuisfunctie, buitensportvoorziening (Sportpark Priemsteeg) & detailhandel

28

(mogelijke food Haarsteeg versus Vlijmen-Dorp). Basisvoorzieningen voor Haarsteeg zijn de basisschool, het buurthuis, de voetbalvereniging en voldoende voorzieningen in het kader van het beleid Woonservicezones. (ouderen) Op termijn kan door centralisatie van de publieke (& private) voorzieningen basisschool (incl. kinderopvang, peuterspeelzaal, voor- en naschoolse opvang en sportfunctie), buurthuisfunctie, functies gezondheidszorg/eventueel –centrum, detailhandel (combinatie bakker/slager, aangevuld met kleine buurtwinkel), pinautomaat en de mogelijke participatie van de (bestaande) partycentrumfunctie kan een centrumfunctie ontstaan die zowel beheersmatig als financieel voordelen biedt voor deze gemeenschap. Bij keuzemomenten voor investeringen (nieuwbouw, renovatie of groot onderhoud) in accommodaties van mogelijke participanten in een dergelijke MFA moet steeds een afweging worden gemaakt. De functies van Creatief Centrum De Ark worden verplaatst naar Vlijmen. (optie gebouw Mommersteeg) Het aandeel ouderen in Haarsteeg vraagt een goede (buurt)busverbinding met m.n. Vlijmen. De gemeentelijke panden Mommersteeg 94 (boerderij met stallen) en no. 92 (kassen) worden t.z.t. gesloopt voor het realiseren van woningbouw i.h.k.v. bestemmingsplan Victoria. Mommersteeg 94 gaat men proberen tijdelijk te verhuren, de kassen op no. 92 worden (jaarlijks) verhuurd. Heusden is bezig om ook de overige gronden t.b.v. realisatie van het bestemmingsplan te verwerven. Voor Sportpark Priemsteeg van VV Haarsteeg blijft de grond in eigendom van de Gemeente Heusden en zal ook het kleedgebouw worden afgestoten naar de voetbalvereniging. Met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetste kernenprofiel komen we tot de volgende beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Haarsteeg.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom R.K. Basisschool St. Lambertus

Buurthuis De Haarstek

Creatief Centrum ‘De Ark’ Sportpark Priemsteeg (VV Haarsteeg) Mommersteeg 92 en 94

Woonwagenkamp Kavelingenweg 1-3 (grond)

Keuzes • (Eventueel) optimaliseren (avond)gebruik/i.r.t. buurthuis/gebruik gymzaal • Langere termijn: Multifunctionele accommodatie/inplaatsen kinderopvang/peuterwerk e.a. • Korte termijn: Exploitatieoverzicht opstellen o.b.v. investeringen en groot onderhoud, prestatieafspraken maken, accommodatiesubsidie bepalen • Geen privatisering accommodatie • Lange(re) termijn: multifunctionele accommodatie • Functies afstoten naar KunstenCentrum Heusden, herontwikkeling locatie • Afstoten kleedgebouw • Onderhoud en beheer gebouwen naar voetbalvereniging • in afwachting van realisatie bestemmingsplan Victoria tijdelijke verhuur • Mommersteeg 94 verhuren • verkoop standplaatsen aan huidige bewoners of Woonveste • beheer door Stichting Woonveste

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Welke woningbouw nodig voor instandhouden voorzieningen/accommodaties 2. Monumentenbeleid (karakteristieke dorpsbebouwing, Haarsteegsestraat, kerk)

29

8. HEDIKHUIZEN Karakteristiek Hedikhuizen is een karakteristiek buurtschap van ca. 250 inwoners met als belangrijke markeringspunten Fort Hedikhuizen en de R.K. kerk St. Lambertus. De dorpsrand is de ‘harde’ contour’ waardoor uitbreiding met woningbouw niet is toegestaan. Voor het primaire voorzieningenniveau is dit buurtschap aangewezen op Oudheusden (5 km) en Heusden-Vesting. (5 km) Voor de hoofdvoorzieningen moeten de inwoners in Vlijmen terecht. (7 km afstand) Hedikhuizen beschikt niet over een dorpshuis, maar kent wel een dorpsvereniging en een R.K.-kerk (met een erg klein zaaltje). Er komt een bus door Hedikhuizen.

Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting blijft de bevolking in de kern Hedikhuizen in de jaren tot 2030 ongeveer stabiel. De reden hiervoor is woningbouw op of naast de locatie St. Lambertuskerk. (maximaal 25 woningen) Het aandeel 0-54 jarigen neemt tussen 2007 en 2020 af met 24% (ontgroening) terwijl het aandeel 65+ers toeneemt met 129% (van 31 personen in 2007 naar 71 in 2020). Daarmee wordt Hedikhuizen de meest vergrijsde kern van Heusden.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld • • •

•

• • •

Volgens het ‘open scenario’ voor woningbouw worden tot 2030 op de locatie St. Lambertuskerk 15 of 25 woningen bijgebouwd, afhankelijk van de herbestemming van de kerk. Als deze woningbouw doorgang vindt blijft de bevolking op de lange termijn stabiel. Het rapport Woonservicezones 2007 geeft aan dat tot 2015 behoefte is aan 10 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’) De bouwlocatie St. Lambertuskerk zou in deze behoefte kunnen voorzien. Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. Hedikhuizen heeft geen dorpshuis maar kent wel een dorpsvereniging. De activiteiten van de dorpsvereniging vinden her-en-der verspreid plaats, o.m. in Fort Hedikhuizen. Hiermee beschikt Hedikhuizen niet over een gebouw wat dienst kan doen als ontmoetingsruimte en een ondersteunende functie kan bieden t.b.v. de woonservicezone-aanpak. (o.a. brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking (WMO-loket), prikpost, aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen) Alternatieven zijn het realiseren een kleine ontmoetingsruimte bij nieuwbouw op de locatie St. Lambertuskerk, of aansluiting te zoeken bij de dienstverlening in (dorpshuizen) Haarsteeg of Herpt. In het buurtschap staat een ‘moderne’ R.K.-kerk (St. Lambertus) met achterstallig onderhoud die met sluiting wordt bedreigd. Het kerkbezoek loopt terug. Sloop lijkt onafwendbaar. Een deel van de kerk wordt gebruikt als ontmoetingsruimte. Aankoop van de kerk door Woonveste is denkbaar voor herontwikkeling. Voor basisonderwijs zijn de inwoners aangewezen op Oudheusden of Heusden-Vesting Voor voorzieningen zoals winkel, bank, 1e lijnszorg, bibliotheek, sport e.d. zijn de inwoners primair aangewezen op Oudheusden of Heusden-Vesting. Voor de bereikbaarheid van de voorzieningen in Heusden-Vesting, Oudheusden of Vlijmen (via Herpt/Haarsteeg) is het belangrijk dat er voldoende en frequent openbaar vervoer Hedikhuizen aandoet.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • • •

R.K. Kerk Hedikhuizen St. Lambertus Dorpsvereniging Hedikhuizen (enigste vereniging in het buurtschap) Fort Hedikhuizen met inundatiesluis (momenteel als partycentrum/feestzaal in gebruik), eigendom Waterschap, onderdeel lokale ecologische verbindingszone 3 rijksmonumenten (waarvan één Fort Hedikhuizen is) 3 gemeentelijke monumenten

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Door de geringe omvang van dit buurtschap is alleen sprake van een kerk en Fort Hedikhuizen als accommodaties. Omdat het aantal inwoners op peil zal blijven en de kerk hoogstwaarschijnlijk wordt gesloopt, ligt het voor de hand dat een nieuw oriëntatiepunt, zoals een kleine ontmoetingsruimte, voor deze kern een basisvoorziening zal worden. Bij bouw van nultredewoningen zou deze ruimte dienst

30

kunnen doen als steunpunt woonservicezone, gevoed vanuit Zorgcentrum St. Antonius. Gezien de vergrijzing is de bouw van woningen voor (jonge) gezinnen gewenst. Een alternatief is woonserviceondersteuning vanuit Haarsteeg of Herpt. Voldoende frequent rijdend (openbaar) vervoer is dan belangrijk. Het deeltaxisysteem speelt hierop in.

Beleid eigendommen gemeente Het buurtschap kent geen gemeentelijke eigendommen.

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Aankoop kerk 2. Monumentenbeleid (karakteristiek dorpsgezicht Hedikhuizen, kerk, Fort Hedikhuizen, archeologie, ecologische verbindingszone, bestemmingsplan buitengebied)

31

9. HEESBEEN

Karakteristiek De oude ambachtsheerlijkheid Heesbeen, met ca. 180 inwoners en gelegen in de zgn. ‘groene zone’ langs de N267, dateert als nederzetting uit de Romeinse tijd en de late Middeleeuwen. Uitbreiding buiten de bestaande bebouwing is niet mogelijk. Voor het voorzieningenniveau is Heesbeen primair gericht op Heusden-Vesting (2 km.) en Oudheusden. (2 km.) Aan de Grotestraat vormen een aantal fraaie gemeentelijke en rijksmonumenten voor een karakteristieke lintbebouwing. Het bedrijventerrein gelegen tussen Heesbeen en Heusden-Vesting en waarvan de locatie Jonker Fris gelegen is langs de Bergsche Maas, maakt deel uit van dit buurtschap. Heesbeen heeft een dorpshuis en een N.H.-kerk. Heesbeen kent door z’n geringe omvang nauwelijks verenigingen. Er komt een bus door Heesbeen.

Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting zal de bevolking van Heesbeen in de jaren tot 2020, en m.n. na 2010, fors groeien naar ongeveer 250 inwoners door geplande nieuwbouw van 45 woningen, 10 woningen voor de eigen kern en 35 voor opvang van andere kernen in Groot-Langstraat. Op basis van de huidige inwonersverdeling in leeftijden zal het aandeel 0-54 jarigen tot 2020 afnemen met 10% terwijl het aandeel 65+-ers toeneemt met 48%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld • •

•

•

• • •

• •

Bouw van ca. 45 woningen is gepland op locatie Verdoorn (inbreidingslocatie), naast Dorpshuis Den Hoek Onderzoek voor het beleid Woonservicezones wijst uit dat tot 2015 behoefte is aan 5 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’) Door de bouw van zelfstandige seniorenwoningen op de locatie Verdoorn, direct naast dorpshuis Den Hoek, zou in deze behoefte kunnen worden voorzien. Nieuwbouw is in de prognose niet opgenomen. Heesbeen bezit Dorpshuis Den Hoek, waar de dorpsvereniging Heesbeen-Doeveren activiteiten organiseert zoals ontmoeting, uitvoering, toneelgroep, spelletjesdag, lezing e.d. Het pand is 30 jaar oud, eigendom van de Stichting en destijds met investeringssubsidie van de gemeente gebouwd. De bezetting is ca. 2 avonden in de winter en 1 avond in de zomer. Heesbeen beschikt over ontmoetingspunt Dorphuis Den Hoek met mogelijkheid voor ondersteunende functies woonservice (o.a. brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking (WMO-loket), prikpost, aanvullend dienstenaanbod om zo ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. De ondersteunende functies woonservice kunnen verzorgd worden vanuit woonservice-hoofdsteunpunt Zorgcentrum St. Antonius. (nu Heusden-Vesting, optie Oudheusden wordt onderzocht, afstand ca. 2 km.) Bedrijventerrein Heesbeen ligt in de zgn. ‘ groene zone’, kan niet worden uitgebreid maar zal wel met financiële steun van de Provincie, het Rijk en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) worden gerevitaliseerd zodat het aantrekkelijk blijft voor vestiging van bedrijven. De mogelijkheden voor aankoop/transformatie van bedrijventerrein Nieuwe Maasdijk (bedrijfslocatie Jonker Fris) voor transformatie naar een functiecombinatie van watersport en dagrecreatie (hotel) worden door de gemeente Heusden onderzocht. De gemeente heeft een plan van aanpak voor de vier bestaande woonwagenlocaties, hetgeen erin voorziet dat deze locaties worden heringericht en gaan voldoen aan alle huidige eisen voor brandveiligheid, bouwvoorschriften etc. en dat vervolgens de standplaatsen worden verkocht aan de huidige bewoners of, als men niet koopt, aan Stichting Woonveste. Er zal op deze locaties verstening/huizenbouw gaan plaatsvinden Voor voorzieningen zoals basisschool, winkel, bank, 1e lijnszorg, bibliotheek, sport e.d. zijn de inwoners primair aangewezen op Oudheusden of Heusden-Vesting. Voor de bereikbaarheid van de voorzieningen in Heusden-Vesting, Oudheusden of Vlijmen is het belangrijk dat er voldoende en frequent openbaar vervoer Hedikhuizen aandoet. Het deeltaxisysteem speelt hierop in.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • •

*Woonwagencentrum, Parallelweg (grond met collectieve ruimte) Ned. Herv. Kerk Heesbeen Dorpshuis Den Hoek – bouwjaar 1978, eigendom van Stichting Dorpshuis Heesbeen. Dorpsvereniging Heesbeen-Doeveren

32

• • • • •

Schutterij St. Joris Dierenkliniek Heusden & Altena 7 gemeentelijke monumenten (Grotestraat) 5 rijksmonumenten Bedrijventerrein Heesbeen, 40 bedrijven, 500 arbeidsplaatsen, gelegen aan de Bergsche Maas

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Heesbeen, dicht tegen Heusden-Vesting en Oudheusden aangelegen, kent een tweetal accommodaties van belang: de kerk en het dorpshuis. Het dorpshuis is alleen voor ontmoeting en activiteiten van inwoners uit Doeveren en Heesbeen. Er is voldoende ruimte in voor ondersteunende functies woonservice maar door de geringe afstand tot Oudheusden en Heusden-Vesting lijkt gebruikmaking van de voorzieningen daar meer logisch. Bij uitbreiding naar ca. 250 inwoners is instandhouding van Dorpshuis Den Hoek als ontmoetingsruimte en basisvoorziening een logische stap. De vele gemeentelijke en rijksmonumenten aan de Grotestraat maken deze tot een karakteristiek bebouwingslint in dit buurtschap. Ook de Nederlands Hervormde Kerk is een aantrekkelijk (monumentaal) pand. De Gemeente zou middels haar monumentenbeleid een standpunt kunnen innemen over deze gebouwen in hun context. De Gemeente Heusden verkent de mogelijkheden tot aankoop van de bedrijfslocatie Jonker Fris voor het realiseren van een functiecombinatie van watersport en dagrecreatie. (hotel)

Beleid eigendommen gemeente Bij de gemeente Heusden is alleen de grond en een collectieve opstal van een woonwagenkamp in eigendom. Eigendom Parallelweg – (grond) woonwagens

Keuzes • verkoop standplaatsen aan huidige bewoners of Woonveste • beheer door Stichting Woonveste

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Monumentenbeleid (karakteristieke dorpsbebouwing Grotestraat, kerk, archeologie, bestemmingsplan buitengebied) 2. Revitalisering industrieterrein, positiebepaling locatie Jonker Fris

33

10. HERPT

Karakteristiek Herpt is een kleine kern in Groot-Langstraat met ca. 710 inwoners. Voor de primaire voorzieningen is men gericht op Oudheusden en Heusden-Vesting. (resp. 1,7 en 2,2 km) Voor voorzieningen op stadsniveau is men m.n. aangewezen op Vlijmen (7,5 km) De kern telt een klein aantal verenigingen, waaronder een voetbalvereniging (gaat fuseren) en bezit een dorpshuis. Het dorp beschikt over enkele kleinschalige inbreidingslocaties voor woningbouw, uitbreiding is volgens het Streekplan niet toegestaan. Na 1970 werd een grote hoeveelheid woonhuizen opgetrokken tussen de agrarische lintbebouwing en Burg. Buijsstraat, Hoofdstraat en Achterstraat. Er komt een bus door Herpt.

Bevolkingsontwikkeling Bij de bouw van ca. 25 woningen zal de omvang van de bevolking op termijn afnemen. Op basis van de huidige verdeling naar leeftijdscategorieën zal het aandeel jongeren met 5% afnemen en zal het aantal 65+-ers met 21% toenemen.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld •

•

•

•

• •

De eigen woningbehoefte voor de periode 2005-2015 is ongeveer 34 woningen, en de beschikbare plancapaciteit ca. 25 woningen. Voor Herpt wordt in 2008 een inbreidingsvisie opgesteld. Deze dient m.n. m.b.t. de huisvesting van senioren nadrukkelijk te worden afgestemd met Oudheusden en Heusden-Vesting. Onderzoek wijst uit dat tot 2015 behoefte is aan 28 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 10 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar) en 10 wooneenheden intramuraal wonen (zorgcentrum). Het aantal seniorenwoningen/aangepaste woningen in Herpt is minimaal. Afstemming met Heusden-Vesting en Oudheusden inzake de woningbouw is gewenst. Nieuwbouw is in de prognose niet opgenomen. Herpt kent een (naast de kerk) gelegen dorpshuis voor allerlei laagdrempelige activiteiten zoals carnaval, activiteiten kinderen, tentoonstelling, harmonie e.a. Deze basisvoorziening voor welzijnen ontmoetingsfunctie is ook geschikt voor ondersteunende functies woonservice (o.a. brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking (WMO-loket), prikpost, aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen) De ondersteunende functies woonservice worden verzorgd vanuit hoofdwoonservicepunt Zorgcentrum St. Antonius en functioneren naar tevredenheid. De bestaansgrond van Voetbalvereniging Herptse Boys verdwijnt door onvoldoende spelerspotentieel. Momenteel zijn er fusiebesprekingen met SC Heusden waardoor het sportveld vrijkomt voor herontwikkeling. Gezien de ligging van het complex buiten de contour van het Streekplan is het zeer de vraag of deze locatie voor woningbouw ingezet kan worden. Verkoop van de gronden lijkt het meest waarschijnlijk. Voor voorzieningen zoals basisschool, winkels voor primaire levensbehoeften, bank, 1e lijnszorg, bibliotheek, sport e.d. zijn de inwoners primair aangewezen op Oudheusden of Heusden-Vesting. Voor de bereikbaarheid van de voorzieningen in Heusden-Vesting, Oudheusden (o.a. locatie Kasteellaan) of Vlijmen is het belangrijk dat er voldoende en frequent openbaar vervoer Herpt aandoet. Het deeltaxisysteem speelt hierop in.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • • • • • •

*Sportpark De Hoge Prink (Voetbalvereniging Herptse Boys, clubgebouw/kleedgebouw eigendom), de grond is gemeentelijk eigendom Dorpshuis Herpt (particulier eigendom, Stichting Dorpshuis Herpt) R.K. kerk H. Catharina Stalhouderij Buysenhof Schuttersgilde Onze Lieve Vrouwe Schuts 5 rijksmonumenten 13 gemeentelijke monumenten Café De Oude Toren en Café De Ploeg (met feestzaal)

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Het dorpshuis, kerk en café zijn de orientatiepunten voor de inwoners. Een optie is om door bouw van voor ouderen geschikte woningen te proberen senioren in hun bestaande leefomgeving te laten blijven

34

wonen. Zorgcentrum St. Antonius (als de optie verhuizing naar Oudheusden doorgaat) ligt op nog geen 2 km. afstand. Voor Herpt is het van belang om m.n. het woningbouwbeleid en het beleid woonservicezones af te stemmen met (de kernprofielen van) Oudheusden en Heusden-Vesting. Het dorpshuis kan als basisvoorziening ondersteunende functies verzorgen en kan een laagdrempelige ontmoetingsfunctie voor sociale activiteiten blijven. Sportpark De Hoge Prink komt vrij door de fusie van Vv Herptse Boys en Vv Heusden. Deze gronden kunnen herbestemd worden. Bouw van nieuwe accommodaties in Herpt worden voor de toekomst niet voorzien. Met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetste kernenprofiel komen we tot de volgende beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Herpt.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom Sportpark De Hoge Prink

Keuzes • fusie met SV Heusden, gronden kunnen herbestemd worden

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Woningbouw en woonservicebeleid afstemmen met Oudheusden en Heusden-Vesting 2. Monumentenbeleid (karakteristieke panden/dorpsbeeld, kerk, bestemmingsplan buitengebied)

35

12. HEUSDEN-VESTING

Karakteristiek De nederzetting Heusden is in de periode 1200-1300 ontstaan rond een versterkt tolhuis met kasteel aan de Maas en was vroeger een centrum van bestuur, rechtspraak, religie en defensie. Door aanleg van de Bergsche Maas in 1904 is op beperkte schaal buiten de vesting nieuwe industriële watergebonden bedrijvigheid (scheepsbouw) ontstaan. De afgelopen decennia is een totale reconstructie/restauratie van de vesting uitgevoerd. Het vestingstadje Heusden is beschermd stadsgezicht en heeft met ca. 100 rijks- en ca. 80 gemeentelijke monumenten en haar (gerestaureerde) vestingwerken, wallen, poorten, grachten en molens een cultuurhistorische uitstraling en toeristische aantrekkingskracht van landelijke allure. Dit profiel wordt nog verder versterkt door de vele galeries en een redelijk exclusief winkelbestand. Heusden-Vesting neemt dan ook onder de kernen een unieke positie in. Heusden-Vesting telt ca. 1400 inwoners. De kernen Heusden-Vesting en Oudheusden liggen van ‘centrum’ tot ‘centrum’ minder dan 2 km uit elkaar waardoor de onderlinge betrokkenheid groot is. Oudheusden is in zekere zin ook ontstaan als ‘overloopgebied’ van Heusden-Vesting. Voor de meeste voorzieningen op stedelijk niveau is men aangewezen op Drunen en Vlijmen. Er komt een bus door Heusden-Vesting.

Bevolkingsontwikkeling Binnen de Vesting is alleen sprake van enkele inbreiding- en herstructureringslocaties. Een lichte afname van het aantal inwoners ligt in de lijn der verwachtingen. Heusden-Vesting kent momenteel de meeste 65+-ers van alle kernen (21% van de bevolking) en naar verhouding weinig inwoners tussen 0-44 jaar. Daardoor zal het aandeel 55-65-jarigen tot 2020 met 27% dalen, het aandeel 65+ers stijgt met 10%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld Wonen & zorg • •

•

•

• •

De uitbreidingscapaciteit voor woningbouw bedraagt 55 woningen. Daarvoor kunnen de locaties v/h MAVO en (bij verplaatsing naar Oudheusden) Zorgcentrum St. Antonius (appartementen) worden ingezet Volgens het beleid woonservicezones is tot 2015 behoefte is aan 49 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 15 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar) en er ontstaat een vermindering van 6 wooneenheden intramuraal wonen (zorgcentrum). Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. Zorgcentrum St. Antonius, een centrum met aanleunwoningen en relatief veel zorgvoorzieningen eromheen, is voor zorg sterk verouderd en heeft de optie verhuizing naar de locatie Kasteellaan in Oudheusden in onderzoek. Dit is mogelijk omdat Heusden-Vesting en Oudheusden een samenhangend zorggebied vormen. Voordelen hierbij zijn een voorzieningenconcentratie, betere bereikbaarheid en inspelen op de sterkere vergrijzing die in Oudheusden op gaat treden. In Heusden-Vesting blijft dan een zorgsteunpunt aanwezig op de huidige locatie. Het monumentale pand St. Antonius dient bij een eventuele verhuizing naar Oudheusden behouden te blijven. Een visie op invulling van de locaties voor woningbouw (locaties v/h MAVO, optioneel Zorgcentrum St. Antonius, Kasteellocatie/ruïne) is renovatie en realiseren zorgappartementen in St. Antonius met zorgsteunpunt, goedkope zorggeschikte woningen’ op locatie v/h MAVO en duurdere op de Kasteellocatie. Met deze geïntegreerde ontwikkeling en de ‘inverdiencapaciteit’ van laatstgenoemde locatie zouden de ongetwijfeld onrendabele investeringen in het huidige pand St. Antonius en de locatie v/h MAVO kunnen worden gecompenseerd en kan de ketenzorg (ook met andere zorgverleners en doelgroepen) vanuit het zorgsteunpunt op locatie St. Antonius gehandhaafd blijven. Deze optie gaat natuurlijk alleen op als St. Antonius daadwerkelijk naar Oudheusden verhuist. Door het unieke karakter van dit vestingstadje is het vastgoed (zowel woningen als winkelpanden) bovengemiddeld geprijsd. De tendens is dat voornamelijk mensen met een ‘ goed gevulde beurs’ in Heusden-Vesting komen wonen. De leefbaarheid van de Vesting voor eigen inwoners staat nogal eens op gespannen voet met de omvangrijke stroom toeristen. Een voortdurend punt van discussie zijn daarbij de parkeervoorzieningen/mogelijkheden.

36

•

•

De brandweer is gehuisvest in een monumentaal ogend pand met weinig ruimte, problematisch parkeren en geen oefen- en opleidingsmogelijkheden. Het pand is in 1974 gebouwd. Heusden-Vesting beschikt over een apotheek, tandarts en fysiotherapeut, maar niet over een huisarts

Basisonderwijs, kinderopvang, sport •

•

De (bijna nieuwe) R.K.-basisschool St. Johannes Paulus (herbouwd 1995) kent volgens de prognose een geleidelijk teruglopend kindertal waardoor op (lange) termijn 1 lokaal leeg zal komen. In Heusden-Vesting is een tekort aan lokalen voor kinderopvang en peuterwerk. Kinderopvang is gehuisvest in semi-permanente bouw achter het Creatief Centrum, het peuterspeelzaalwerk van Heusden-Vesting is tijdelijk gevestigd in de basisschool De Fontein in Oudheusden. De (verouderde) gymzaal aan de Demer (bouwjaar 1958) gelegen naast het Creatief Centrum, wordt gebruikt door R.K. Basisschool St. Johannes en o.a. judo, volleybal en zaalvoetbal en kent overdag een minimale bezetting. De locatie staat op de nominatie voor herontwikkeling waarbij invulling voor toeristische of culturele doeleinden wordt genoemd.

Kunst, cultuur & toerisme •

• •

•

•

• •

Voor de Kasteelruïne worden de volgende bebouwings- en gebruikersopties genoemd: potentiële locatie voor culturele c.q. ontspanningsfunctie met kleinschalige horecavoorziening/openlucht (amfi)theater voor toneel met zitplaatsen in het talud, gebruik als heemtuin, gebruik als theetuin, kasteel herbouwen en als zodanig gebruiken, kasteel herbouwen en (in)bouwen woningen (motie gemeenteraad) terwijl ook gesproken wordt over het verbeteren van de speelvoorziening. (inclusief het plaatsen van zitbanken) Gesproken wordt over een nieuwe (grote) speeltuin/nieuwe speelplek op Hoorn Bolwerk met ruime faciliteiten (voor eigen bewoners/recreanten met kinderen) Heusden-Vesting beschikt niet over een ontmoetingsruimte in de vorm van een gemeenschapshuis. Er is het voornemen om onderzoek te doen naar het realiseren van een sociaal-cultureel centrum inclusief kleinschalige horecavoorziening In Bezoekerscentrum Heusden (v/h stadhuis, bouwjaar 1955, renovatie 2005) is het Heusdens Buro voor Toerisme, het Streekarchief en twee dagdelen per week een gemeentelijk servicepunt gehuisvest. De culturele functies van het Bezoekerscentrum en het Gouverneurshuis worden afgestemd. De mogelijkheden van een kleinschalig cultureel podium (repetitie-oefenruimte) in het Bezoekerscentrum dan wel Gouverneurshuis, worden onderzocht. Het gemeentelijk servicepunt wordt afgebouwd i.v.m. veiligheidseisen. Het rijksmonument Gouverneurshuis (bouwjaar 1592, grote tuin, heeft dringend groot onderhoud nodig), met direct ernaast het v/m Streekarchief, kent een trouwzaal, leegstaande beheerderwoning en huisvest de lokale oudheidskamer. Het v/m Streekarchief dient nu als opslagplaats van kunst e.a. Er zijn plannen om het Gouverneurshuis (incl. v/m Streekarchief) op te waarderen tot een gemeentebreed georiënteerd museum voor het zichtbaar maken van het cultureel erfgoed, afgestemd met andere instanties, m.n. met het Bezoekerscentrum Heusden. De gemeente ondersteunt dit ten volle. Beide unieke accommodaties kunnen elkaar functioneel en complementair versterken maar het ontsluiten voor recreatieve en culturele activiteiten brengt hoge kosten met zich mee. Creatief Centrum Heusden (sterk verouderd gebouw/bouwjaar 1966, v/h MAVO) wordt gebruikt voor creatieve activiteiten zoals cursussen en workshops (muziek, schilderen, boetseren, buikdansen, tekenen etc.) en huisvest een drietal ateliers voor kunstenaars. Het kent een gering aantal vrijwilligers en weinig mogelijkheden om het cursusaanbod uit te breiden. Direct naast dit gebouw staat een (oude) groene portocabin voor de postduivenvereniging, erachter is de kinderopvang gehuisvest in (nieuwe) semi-permanente bouw. De locatie staat, samen met de gymzaal, op de nominatie voor herontwikkeling. De vier kerken in Heusden-Vesting zijn cultureel erfgoed waarvan de mogelijkheden voor kunsten cultuurbeoefening mogelijk een kans bieden. Voor Heusden-Vesting is bereikbaarheid over het water voor grote cruiseschepen van groot belang voor het toerisme

Horeca, detailhandel en bedrijvigheid • •

Bij een vestiging van een hotel in Heusden-Vesting zou het aanbod voor meerdaagse recreatie versterkt moeten worden. Alleen Heusden-Vesting heeft te weinig te bieden. Een alternatief is kleinschalige verblijfsrecreatie in de vorm van bijv. vestingappartementen Heusden-Vesting streeft naar uitbreiding en diversiteit van de horecafunctie. Kwaliteitshoreca rond de Vismarkt wordt nagestreefd

37

•

•

• • •

Opmerkelijk is dat Heusden-Vesting op deze schaal beschikt over een levensmiddelenwinkel (buurtwinkel), een bakker, een slager en een groente- en fruitzaak voor primaire levensbehoeften. Het winkelvoorzieningenniveau van Heusden-Vesting is daarmee ruimer dan louter op grond van de bevolking verwacht zou mogen worden. In Oudheusden is een supermarkt gehuisvest. De winkels van de 40 detailhandelsondernemers worden intensief bewinkeld en zijn van hoge kwaliteit en deels ook exclusief. Problemen met bedrijfsopvolging, de sterk stijgende onroerend goedprijzen in Heusden-Vesting, de bereikbaarheid met de auto en het diffuse patroon van bewinkeling (eigen inwoners: handhaven foodwinkels dicht in de buurt, toeristen: zoeken exclusiviteit) zijn potentiële bedreigingen. De suggestie is gedaan om bij één van de bastions het aantal parkeerplaatsen uit te breiden. Heusden-Vesting beschikt over twee jachthavens Op bedrijventerrein Bakkersdam kan slechts zeer beperkte intesivering van watergebonden bedrijvigheid plaatsvinden. Deze beperking geldt hoofdzakelijk door het programma ‘ruimte voor de rivieren’.

Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

*R.K. basisschool St. Johannes Paulus *Gymzaal St. Johannes Paulus *Bezoekerscentrum Heusden *Het Gouverneurshuis incl. bedeelhuisje *Voormalig Streekarchief, direct naast het Gouverneurshuis (bouwjaar 1981) *Dienstgebouw Demer 30T in gebruik als kantine buitendienst Gemeente Heusden *Creatief Centrum Heusden *Kasteelruïne met expositieruimte (met ruimten die gebruikt worden door lokale verenigingen voor vergaderingen/andersoortige bijeenkomsten) *Brandweerkazerne (bouwjaar 1974) *Commiezenhuis a/d Visbank (bouwjaar 1591) in gebruik bij De Heeren van Heusden Wijnkoopers B.V. *Atelier Demerrondeel (bouwjaar 1985) in gebruik als atelier glaskunst en restaurateur Gemeente Heusden *Gebouw Jachthaven De Wiel (bouwjaar 1989) verhuurd aan de jachthaven, thuisbasis havenverhuurder en gedeeltelijk horecabestemming *Groene portocabin Postduivenvereniging "De Maasvliegers" *Veerpoort (huisvest Stichting Heemtuin De Meulenwerf Heusden), 3x molen, Havenwagthuisje, schotbalkenberging Apotheek, fysiotherapie en tandartspraktijk (1e lijnszorg) Zorgcentrum St. Antonius (Rijksmonument) incl. recreatieruimte/ouderensociëteit en restaurant (te gebruiken bewoners en leden lokale ouderenbond), de opie verhuizing Zorgcentrum naar Oudheusden wordt serieus onderzocht, er blijft bij verhuizing wel een zorgsteunpunt 1x groente- en fruitwinkel, 1x slager, 1x bakker, 1x levensmiddelenwinkel (buurtwinkel) Aantal exclusieve winkels en diverse galeries 4 kerkgebouwen 9 horecagelegenheden 1 hotelrestaurant en 3x bed & breakfast gelegenheden Rabobank met pinfaciliteit 103 rijksmonumenten (plus 2 begraafplaatsen) en 77 gemeentelijke monumenten Filmhuis Heusden (grote huiskamer) waar Stichting Het Ravelijn ongeveer 20x per jaar openbare voorstellingen kindertheater, muziek en film verzorgt Diverse verenigingen zoals Rode Kruis, harmonie, postduivenvereniging, watersportvereniging e.a. Diverse stichtingen en gilden zoals De Moriaan, A.A. van Alcmaer, Stichting Heusden-Klassiek, Gilde St. Blasius en Gilde van de Heusdensche Molenaars 2 camper-overnachtingsplaatsen bij ’t Ravelijn 2 jachthavens Bedrijventerrein Bakkersdam, 4 ha. groot met een scheepswerf & watergebonden bedrijvigheid Heemtuin Meulenwerf

38

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Heusden-Vesting kent een uniek profiel en het kleinste percentage inwoners tot 25 jaar van alle kernen. De ‘flow’ is duidelijk instroom van hogere inkomens en hoge(re) vastgoedprijzen. De kleine oppervlakte van de stad en de vele ontwikkelingen die allemaal sterk op elkaar ingrijpen (woningbouw/gezondheidszorg, culturele profiel, monumentenbeleid, toerisme versus leefbaarheid eigen inwoners, kwetsbaar winkelbestand) vragen om een integrale visie op de positionering van functies en voorzieningen, gekoppeld en afgestemd op het sterk afwijkende en deels complementaire Oudheusden. (veel jongeren, relatief zwak economisch profiel en leefbaarheidproblemen, geringe culturele potentie, woonkern met uitbreidingsmogelijkheden). Genoemde ‘flow’ gekoppeld aan het toekomstige profiel vraagt voor Heusden-Vesting een heel eigen benadering. De huidige ontwikkeling betekent dat m.n. starters vooral aangewezen lijken op Oudheusden en Drunen/Vlijmen. Ook voorzieningen als basisschool, 1e lijnszorg (de kans is groot dat de eerste lijnszorg langzamerhand naar Oudheusden verhuist), winkels voor dagelijkse boodschappen (food en wellicht non-food) zullen (op termijn) onder druk komen te staan. Ook hier lijkt de oplossing te liggen in het in samenhang met Oudheusden ontwikkelen van een visie voor beide kernen en zo het oplossen van toekomstige (accommodatie)-vraagstukken. Eerst dan zijn samenhangende keuzes te maken voor accommodaties. De volgende aanzet voor integrale keuzes: Heusden-Vesting kent door haar vele monumentale panden en bezienswaardigheden, kerken, galeries, exclusieve winkels, het Gouverneurshuis (incl. opwaarderen museumfunctie), Bezoekerscentrum Heusden (met ambities), de Kasteelruïne (met z’n vele keuzeopties voor mogelijke woningbouw en culturele ontwikkelingen zoals openluchttheater), Creatief Centrum e.d., een uitgesproken toeristisch-cultureel profiel. De instroom- en uitstroom van inwoners zal dit verder versterken. Door complementair daaraan Oudheusden te ontwikkelen kan dicht naast elkaar toch een ‘homogeen geheel’ ontstaan waarbinnen keuzes voor lokalisering en gebruik van accommodaties kan plaatsvinden. Bij de invulling van (toeristisch/culturele) locaties moet Zorgcentrum St. Antonius, als de optie verhuizing naar Oudheusden doorgaat, nadrukkelijk worden betrokken. De gemeentelijke frontoffice wordt verplaatst naar de Kasteellaan in Oudheusden. (aanbod, veiligheid) De brandweerfunctie wordt verplaatst naar buiten de Vesting in de richting of aan de rand van Oudheusden. (vrijwilligerspotentieel, parkeren, aanrijdtijden, functioneel gebouw en aantal branden) De binnensportfunctie van de Demer wordt verplaatst naar De Kubus in Oudheusden. (versterking bezettingsgraad) Een eenvoudige gymzaal/oefenruimte voor meervoudig gebruik (toename aantal ouderen, basisschool) in of nabij Zorgcentrum St. Antonius kan als alternatief dienen. Creatief Centrum Heusden sluit zich (bestuurlijk) aan bij het Kunstencentrum in Vlijmen. Verplaatsing van de activiteiten naar Vlijmen is een overweging. Mede gezien het kunst- en culturele profiel van Heusden-Vesting zou er afstemming van het aanbod kunnen plaatsvinden waarbij op kleinschalig niveau activiteiten plaatsvinden in bijv. de Kasteelruïne, dienstgebouw Demer 30 T, brandweerkazerne of wellicht het Bezoekerscentrum De vrijkomende brandweerkazerne kan gebruikt worden als invulling voor peuterspeelzaalwerk, kinderopvang (nu Oudheusden resp. semi-permanente huisvesting), mogelijk als kleinschalig podium voor culturele activiteiten/filmhuis, voor kunst & cultuurinvulling (Creatief Centrum Heusden) of galerie. (dan afstoten) De locaties Zorgcentrum St. Antonius (als de optie verhuizing doorgaat), gymzaal Demer en v/h MAVO worden in samenhang met de Kasteelruïne, brandweerkazerne en mogelijke invullingen voor kunst & cultuur ontwikkeld met: (opties) zorgsteunpunt, zorggerelateerde woningbouw, zorgappartementen, hotelappartementen/kleinschalige horeca, ontmoetingsfunctie/ouderensociëteit, (eventueel) kinderopvang/peuterspeelzaalwerk, kleine gymzaal (optioneel), een kleine culturele voorziening (podiumfunctie/filmhuis) en (kleinschalige) activiteiten v/h Creatief Centrum. De invulling dient zoveel mogelijk multifunctioneel te zijn. Mogelijk dat de kerken in de kunst- en cultuurhuisvesting ook nog een rol kunnen/willen spelen. Verkoop van een aantal monumenten en panden in Heusden-Vesting (Demerrondeel, pand Jachthaven De Wiel. Commiezenhuis) kan integrale planontwikkeling voor Heusden-Vesting meer betaalbaar maken. Het mag duidelijk zijn dat een integrale visie op alle ontwikkelingen noodzakelijk is om de juiste keuzes te maken. Deze visie maakt het scenario voor het versterken van het profiel van dit vestingstadje meer haalbaar.

39

Voor Heusden-Vesting en de vier kerken is het van groot belang dat er monumentenbeleid wordt ontwikkeld. Aspecten die vooral aandacht verdienen is de huisvesting van het winkelbestand en horecavoorzieningen en voor de kerken moeten i.h.k.v. kunst- & cultuur de mogelijkheden worden benut. Met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en de bovenstaand geschetste ontwikkelingsrichting voor Heusden-Vesting/Oudheusden komen we (onder voorbehoud van definitieve keuzes) tot de volgende beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom R.K. basisschool St. Johannes Paulus Gymzaal Demer Bezoekerscentrum Heusden

Gouverneurshuis v/h Streekarchief

Dienstgebouw Demer 30T

Keuzes • (Eventueel) optimaliseren gebruik in avonduren. Inplaatsing kinderopvang en/of peuterspeelzaalwerk voorlopig niet mogelijk • sloop en herontwikkeling i.c.m. locatie Creatief Centrum e.a. De sportfuncties gaan naar De Kubus in Oudheusden, optie kleine gymzaal in nieuwe planontwikkeling bezien • Optimaliseren gebruik o.b.v. integrale planontwikkeling voor HeusdenVesting, m.n. op het gebied van kunst & cultuur (zie beoordeling accommodaties) • Uitplaatsen frontoffice functies gemeente naar Oudheusden • Optimaliseren gebruik (plus groot onderhoud) o.b.v. integrale planontwikkeling voor Heusden-Vesting, m.n. op het gebied van kunst & cultuur (zie beoordeling accommodaties) • Optimaliseren gebruik o.b.v. integrale planontwikkeling voor HeusdenVesting, m.n. op het gebied van kunst & cultuur (zie beoordeling accommodaties) • • •

Creatief Centrum Heusden Kasteelruïne met expositieruimte Brandweerkazerne

• • • •

Commiezenhuis a/d Visbank Visbank

•

Atelier Demerrondeel

•

Gebouw Jachthaven De Wiel

•

Portocabin Postduivenvereniging "De Maasvliegers"

•

•

Uitplaatsen huidige functie (naar Oudheusden: WML-gebouw is een optie) en betrekken bij integrale planontwikkeling kunst & cultuur, m.n. ontwikkeling Gouverneurshuis en Bezoekerscentrum: Alternatieven: opslagruimte, gebruik door Creatief Centrum, gebruik als kunstatelier (verhuur of verkoop), gebruik door postduivenvereniging of gebruik onveranderd laten Bestuurlijke samenwerking tussen kunstencentra. Aanbod afgestemd elders onderbrengen (zie onderdeel beoordeling accommodaties) Uitplaatsing, sloop en herontwikkeling locatie O.b.v. integrale visie besluit nemen over haalbare opties accommodatie en gebruikers. Tijdelijke verhuur realiseren. Uitplaatsen naar (nieuwe) locatie tussen Heusden-Vesting en Oudheusden, afstemmen brandweerzorg met eigen/naastliggende regio’s en juiste locatie nieuwe kazerne bepalen, pand hergebruiken (zie onderdeel beoordeling accommodaties) O.b.v. integrale visie besluit nemen over mogelijke verkoop Monument – onderdeel vestingwerken, wallen en grachten – geen verkoop O.b.v. integrale visie besluit nemen over mogelijke verkoop – pand is ook betrokken bij visie op Gouverneurshuis/Bezoekerscentrum/v/h Streekarchief Gebouw, omliggende gronden en binnenwater is verhuurd aan Holland Boating BV – huisvest havenmesster en restaurant – verkoop pand en mogelijk gronden Uitplaatsen naar Oudheusden of binnen Heusden-Vesting (zie onderdeel beoordeling accommodaties) – geen beleidsprioriteit huisvesting door de gemeente

40

Veerpoort (Waterpoort 2)

• •

Wijksepoort (Wijksestr. 2)

•

3x molen, Havenwagthuisje, schotbalkenberging

• •

Herontwikkeling locatie o.b.v. integrale visie Onderdeel vestingwerken, wallen & grachten - Publieke functie/deel openbare ruimte – geen verkoop – verhuur aan Heemtuin en Blasiusgilde Onderdeel vestingwerken, wallen & grachten – geen verkoop - komt leeg voor verhuur Continueren – Voorlopig geen wijzigingen doorvoeren. Betrekken bij op te stellen monumentenbeleid (beleid, gebruik en beheer molens gemeentebreed) Optie: Molenstichting

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Integrale visie op Heusden-Vesting ontwikkelen met keuzes woningbouw, kunst- cultuur- en toeristisch profiel, 1e lijnszorg, sport, bewinkeling/horecafunctie/hotelfunctie, parkeren en monumentenbeleid (incl. kerken e.a.) waarop keuzes in accommodaties en in-/uitplaatsing gebruikers gebaseerd kunnen worden. Nadrukkelijke afstemming met Oudheusden (en in mindere mate Herpt/Heesbeen) is noodzakelijk. Voor aanzet/voorstel zie onderdeel ‘beoordeling accommodaties’.

41

13. NIEUWKUIJK

Karakteristiek Nieuwkuijk is een ‘straatdorp’ langs de langgerekte Nieuwkuijksestraat, heeft meer dan 2000 inwoners en ligt ten zuiden van de A59. Voor veel voorzieningen zijn de inwoners gericht op Vlijmen (centrum op 3 km afstand), in iets mindere mate op Drunen. (centrum op 4 km afstand) Nieuwkuijk en VlijmenVliedberg liggen naast elkaar en Nieuwkuijk is v.w.b. de dagelijkse levensbehoeften sterk op deze wijk georiënteerd. Nieuwkuijk maakt deel uit van de Langstraat en behoort tot de Abdij Mariënkroon met daarbij de toren van het voormalige kasteel ‘Onsenoort’. Nieuwkuijk valt binnen het streekplan onder de stedelijke regio met meer ontwikkelings-mogelijkheden die op termijn een volwaardig stedelijk leefmilieu moeten bieden. Er komt een bus door Nieuwkuijk.

Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting neemt de bevolking in de kern Nieuwkuijk in de jaren tot 2020 licht toe. De mate van verdere groei is afhankelijk van de ontwikkeling van nieuwbouwlocaties. Bij bebouwing van de locaties Nieuwkuijksestraat, Koesteeg, Middelweg Zuid en Kloosterstraat kan het aantal inwoners tot 2015 nog groeien naar ongeveer 2300. Het aandeel 0-54 jarigen neemt tot 2020 af met 8%, terwijl het aandeel 65+-ers met 60% toeneemt. Nieuwkuijk kent een relatief groter aandeel jongeren.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld • •

•

•

•

• • • • •

De ‘eigen’ woningvraag tussen 2005-2015 is 102 woningen. Er zijn mogelijkheden voor woningbouw tot iets meer dan 150 woningen. Nieuwkuijk ligt in de verstedelijkte zone. De te bebouwen locaties zijn Nieuwkuijksestraat, Koesteeg, Middelweg-Zuid en Kloosterstraat. Volgens het rapport Woonservicezones 2007 is er tot 2015 behoefte is aan 72 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 20 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar) en 15 wooneenheden intramuraal wonen. (zorgcentrum) Bij de programmering voor nieuwbouw dient rekening gehouden te worden met deze behoefte. Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. Nieuwkuijk beschikt over (ouderensociëteit) ’t Patronaat, het ontmoetingspunt voor deze kern geschikt voor (laagdrempelige) welzijnsactiviteiten en tevens in te zetten als (vraaggestuurd) zorgsteunpunt woonservicezones t.b.v. de levering van ondersteunende diensten zoals brengdiensten, spreekuurfuncties, informatieverstrekking, prikpost en aanvullend dienstenaanbod om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Deze vorm van woonzorg-ondersteuning wordt (hoogstwaarschijnlijk) verzorgd vanuit de primaire ‘uitvalsbasis’ Zorgcentrum St. Janshof in Vlijmen (afstand 4 km.) en secundair vanuit St. Jacobushof in Drunen. (afstand 6 km.), twee aangewezen hoofdsteunpunten i.h.k.v. de visie woonservicezones. Nieuwkuijk beschikt over Creatief Centrum ’t Stuurhuis (bouwjaar 1962) met een veelzijdig en professioneel cursusaanbod van creativiteit en kunst. De bezettingsgraad van deze oude, en deels aangepaste v/m land- en tuinbouwschool is niet optimaal. Gezien de woonplaats van cursisten, bezettingsgraad, ouderdom en onderhoudskosten van het gebouw èn het beleid om te streven naar één Kunstencentrum in Vlijmen, is het een logische keus deze accommodatie af te stoten en de functies naar Vlijmen (optie: pand Mommersteeg) te verplaatsen. Basisschool ’t Kompas kent een toename van het aantal leerlingen (momenteel 4 noodlokalen), m.n. vanuit Vlijmen-Vliedberg. Na realisatie van de MFA met brede school in Vliedberg is de prognose dat de leerlingen weer vanuit het eigen voedingsgebied zullen komen en de toename zal stoppen. Vanaf 2010 komt er 1 lokaal leeg te staan. VV Nieuwkuijk is een relatief kleine voetbalvereniging. Als in de toekomst wellicht onvoldoende draagvlak aan de orde zou zijn ligt een fusie met Vlijmense Boys (Vlijmen-Vliedberg, afstand 2,5 km.) voor de hand. Voor binnensportactiviteiten zijn de inwoners aangewezen op Vlijmen-Vliedberg (sportzaal de Hoge Heide, afstand 2,5 km.), terwijl Die Heygrave (2,5 km.) ook relatief dichtbij ligt. De gymzaal kan voor plaatselijke activiteiten worden ingezet. Voor jeugd- en jongerenactiviteiten ligt jeugdcentrum Orca Vlijmen in de nabijheid. (afstand minder dan 2 km.) Voor de bereikbaarheid van de voorzieningen in m.n. Vlijmen, maar ook Drunen, is het belangrijk dat er voldoende en frequent openbaar vervoer door Nieuwkuijk komt. Het deeltaxisysteem speelt hierop in. Heusden heeft recent rijksmonument De Emmamolen aangekocht voor het in stand houden van de molenfunctie en restauratie. Voor het laatste worden fondsen geworven.

42

•

•

• •

Nieuwkuijk kent behoudens een huisartsenpraktijk geen 1e lijnszorg. Voor de apotheek- en tandartsfunctie kan men m.n. in Vlijmen-Vliedberg terecht. Het inwoneraantal van 2300-2400 inwoners maakt het mogelijk een huisartsenpraktijk voor Nieuwkuijk te behouden. Een duo-praktijk is de beste optie. In Nieuwkuijk is geen supermarkt of andere food gevestigd. De kern is m.n. georiënteerd op het winkelcentrum aan het Burg. Van Houtplein in Vlijmen-Vliedberg. Volgens de norm is een supermarkt, mede omdat Drunen en Vlijmen dichtbij liggen, ook niet haalbaar. Voor bankzaken is men eveneens op Drunen en Vlijmen aangewezen. Een pinautomaat is een optie. Bedrijventerrein Nieuwkuijk kan een kwaliteitsimpuls gebruiken (revitalisering) en heeft beperkte uitbreidingsmogelijkheden aan de noordwest kant (nu nog grond met agrarische bestemming) en ten zuiden van de Middelweg (mogelijkheid voor lichte bedrijvigheid i.c.m. wonen) Bedrijventerreinen Het Hoog I en II zijn regionale, gemengde bedrijventerreinen waarbij de uitgifte van gronden nog gaande is en loopt tot na 2010. Naast de mogelijke uitbreiding in noordelijke richting (het Hoog II) en lichte bedrijvigheid of woon-werk combinaties op een deel van de nabij gelegen zuidoost lob (Wolput) kan op termijn ook gedacht worden aan uitbreiding van Het Hoog ten westen van het huidige bedrijventerrein.

Voorzieningen (* = gemeentelijk eigendom) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

*Basisscholen R.K. Basisschool ’t Kompas (hoofdvestiging: bouwjaar 1969, gymzaal: bouwjaar 1978) en (naastgelegen) nevenvestiging ’t Kompas (bouwjaar 1975, in 1999 totaal vernieuwd), 4 lokalen semi-permanente bouw *Creatief Centrum ’t Stuurhuis (v/h land- & tuinbouwschool, cursussen schilderen, koken etc.) – bouwjaar 1962 *Gebouw Het Knotshuis van Carnavalsvereniging "Knotwilgendam" *Emmamolen (bouwjaar 1886) *Wielerbaan De Heuvelen/wielersportvereniging *Sportpark Nieuwkuijk (kleedgebouw gemeentelijk eigendom) *Grond onder woonhuis St. Jorisgilde van Onsenoort *Tomatenkwekerij, Touwslager 11 Kinderdagverblijf Villa Kakelbont (Middelweg) Ouderensociëteit/wijkgebouw ‘t Patronaat (karakteristiek pand) Huisartsenpraktijk Scouting Garcia Moreno Heemkundekring Abdij Mariënkroon (andere kant A59, excentrisch gelegen) R.K. Kerk Heilige Johannes Geboorte 5x horeca (café, herberg, restaurant) 1x partycentrum (De Ster) – huidig eigendomsrecht en toekomstig gebruik onduidelijk 1x mini-Efteling Toneel/zang/muziekverenigingen (repetitieruimte in Café D’n Bonk) 1x bed & breakfastgelegenheid 12 rijksmonumenten en 7 gemeentelijke monumenten De Nieuwkuijkse Wiel (dijkdoorbraak, oud gemeentezwembad) Bedrijventerrein Nieuwkuijk, lokaal bedrijventerrein met veel groothandel aan zuidkant A59 (met parallelweg en twee toegangswegen) van 25 ha met 87 bedrijven, kan kwaliteitsimpuls gebruiken Bedrijventerrein Het Hoog I en II, regionaal gemengd bedrijventerrein aan A59 van bruto 48 ha

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Nieuwkuijk is qua voorzieningenniveau en accommodaties een lastige. Net naast Vlijmen-Vliedberg gelegen, en een ‘langgerekte’ kern, zodat ook Drunen aan (een deel van) de inwoners faciliteiten kan bieden, maakt afwegingen over voorzieningen en bijbehorende accommodaties tot een lastige aangelegenheid. Bij iedere keus in deze dient naar het dichtbij gelegen voorzieningenniveau van beide aangrenzende kernen te worden gekeken. De woningbouw zou afgestemd moeten worden op de ontwikkeling van de kern. Met ’t Patronaat (optimalisatie van gebruik), eventueel aangevuld met ondersteuning vanuit een geplande stevige welzijnsstructuur met (beperkte) zorgsteunfunctie voor ouderen & zorgvragers bij het winkelcentrum aan het Van Houtplein, zijn er voldoende mogelijkheden voor ontmoeting, verenigingsleven en

43

zorgondersteuning. Deze mogelijkheden kunnen aangevuld worden door plaatselijke faciliteiten zoals repetitieruimte Café D’n Bonk en (eventueel) Partycentrum De Ster. Optimalisatie van gebruik van de gymzaal is gewenst. Het is wenselijk dat de huisartsenpraktijk blijft, een pinfaciliteit eveneens. Afhankelijk van het leerlingenverloop kan in de loop van de tijd inplaatsing van kinderopvang/peuterspeelzaalwerk in de basisschool plaatsvinden.

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties De functies van Creatief Centrum ’t Stuurhuis worden verplaatst en deze locatie komt, samen met de naastgelegen loods van de carnavalsvereniging ‘Knotwilgendam’, voor herontwikkeling beschikbaar. Deze loods van stalen golfplaten, nu nog gemeentelijk eigendom, is rijp voor de sloop. Is in de toekomst wellicht fusie met Vlijmense Boys aan de orde, dan kan de huidige locatie van Vv Nieuwkuijk ingevuld worden met woningbouw. De locatie leent zich uitstekend voor aangepaste woningen, dicht bij het woonservicesteunpunt. Het kleedgebouw op deze locatie kan door de Gemeente Heusden worden afgestoten naar Vv Nieuwkuijk. Rijksmonument De Emmamolen is recent door de gemeente aangekocht, fondsen voor restauratie worden geworven. Gestreefd moet worden naar een marktconforme huurprijs voor horecagebruik, na restauratie moeten op basis van ‘molenbeleid’ keuzes gemaakt worden voor beheer door derden of zelfs afstoten. (onder voorwaarden) Wielerbaan De Heuvelen voldoet duidelijk in een behoefte. Voor verhuurde tomatenkwekerij aan Touwslager 11 en de naastgelegen percelen ter gezamenlijke grootte van 5 ha. zijn aangekocht voor een mogelijke toekomstige bestemmingsplanwijziging naar industrie. Bouw van nieuwe accommodaties in deze kern lijken niet in zicht. Wel moet o.b.v. de mogelijke groei van de bevolking en de daardoor wellicht noodzakelijke (extra) ruimte voor sociale activiteiten gekeken worden naar de ruimte en invulling van accommodaties ‘t Patronaat en de basisschool (met semipermanente) bouw. Op langere termijn kan de brede schoolgedachte/MFA op deze locaties uitgewerkt worden. Met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetste kernenprofiel komen we tot de volgende beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Nieuwkuijk.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom R.K. Basisschool ‘t Kompas

Creatief Centrum ‘t Stuurhuis Het Knotshuis Carnavalsvereniging "Knotwilgendam Emmamolen

Keuzes • O.b.v. effect bouw MFA Vlijmen-Vliedberg keuzes voor optimalisatie gebruik, buitenschoolse opvang, peuterwerk, kinderopvang en overige sociale activiteiten (i.r.t. ’t Patronaat) • Langere termijn: brede school/MFA-ontwikkeling, investerings- en groot onderhoudsbeleid hierop afstemmen • Functies verplaatsen naar Vlijmen, locatie komt beschikbaar voor herontwikkeling (nultredewoningen?) • Uitplaatsen en locatie samen met ’t Stuurhuis herontwikkelen (nultredewoningen?) •

Wielerbaan De Heuvelen Sportpark Nieuwkuijk

• •

Grond onder (woonhuis) St. Jorisgilde van Onsenoort

•

Restauratie, marktconforme verhuur, beheerconstructies & afstoten onderzoeken Continueren Korte termijn: kleedgebouw afstoten. Regelmatige beoordeling als basisvoorziening. Bij onvoldoende draagvlak voor voetbalvereniging (of levensvatbaarheid Vlijmense Boys): fusie en locatie geschikt voor woningbouw/lichte bedrijvigheid Recht van opstal handhaven

44

Tomatenkwekerij, Touwslager 11 (incl. omliggende percelen)

• •

Aankoop voor mogelijke bestemmingsplanwijziging naar industrie, vooralsnog niet afstoten en z.s.m. duidelijk verkrijgen over keuzeoptie. Tijdelijke verhuur

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Grondbeleid m.b.t. woningbouw en (uitbreiding) bedrijventerrein(en) 2. Monumentenbeleid (karakteristieke panden/dorpsgezicht, molen(s), kerk)

45

14. OUDHEUSDEN

Karakteristiek Oudheusden is een woonkern van ca. 2900 inwoners met een relatief zwak sociaal-economische profiel. Oudheusden en Heusden-Vesting liggen naast elkaar en zijn daarom sterk op elkaar betrokken. Ook Herpt is op 1,5 km. afstand sterk op Oudheusden betrokken. De afstand tussen ‘centrum’ Heusden en ‘centrum’ Heusden-Vesting is nog geen 2 km. Heusden-Vesting kent daarentegen juist een relatief sterk sociaal-economisch profiel. M.n. na de Tweede Wereldoorlog is Oudheusden tot ontwikkeling gekomen als overloop van Heusden-Vesting. Ten zuiden van de oude bebouwing is in Oudheusden een geheel nieuwe woonwijk ontstaan met een relatief stedelijke uitstraling. Voor Oudheusden wordt sterk ingezet op revitalisering door sloop, vervangende nieuwbouw en verbetering van de sociale infrastructuur door o.a. een multifunctionele accommodatie (MFA) aan de Kasteellaan. Deze visie is o.a. neergelegd in de Wijkvisie Oudheusden. Ten zuiden- en oosten van Oudheusden zijn nog mogelijkheden voor woningbouw.

Bevolkingsontwikkeling Naar verwachting neemt de bevolking in de kern Oudheusden in de jaren tot 2020 flink toe (+25%). Het huidige aantal inwoners zal hierdoor toenemen van ca. 2900 naar ca. 3600-3700 in 2020. Het aandeel 65+-ers zal fors toenemen met 113%. Oudheusden kent een hoog aandeel 0-44-jarigen en een relatief groot aandeel jongeren.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld • •

•

•

•

•

•

De kern kent een forse jeugdproblematiek. Voor jongeren zijn geen specifieke voorzieningen. Het verenigingsleven blijft achter t.o.v. andere kernen. Voor woningbouw is de huidige prognose een woningbouwontwikkeling op de locatie De Oosters van ca. 150 woningen. Hierbij is al rekening gehouden met verplaatsing van de voetbalvelden van SV Heusden (fusie met Vv Herpt) en Buurthuis De Schakel. Herontwikkeling tot woningbouw biedt de locatie Nieuwenrooyschool met ca. 15 woningen. De gemeente opteert niet meer voor woningen aan de oostzijde maar enkel aan de zuidrand i.v.m. cultuurhistorische en landschappelijke waarden. O.b.v. de Wijkvisie Oudheusden is sprake van een forse herstructurering (verbeteren omgevingskwaliteit, meer differentiatie woningvoorraad) in het oude woningbezit zonder noemenswaardige vermeerdering van het aantal woningen. De 1e fase bevat nieuwbouw van de Suitbertusstraat, C. Verolmestraat, A.Loeffstraat en Robrechtstraat. Hiervoor koopt de Gemeente Heusden momenteel woningen aan. Gezien de a.s. vergrijzing in deze kern is de behoefte aan seniorenwoningen uitgesproken. Kansen voor m.n. de bouw van nultredewoningen in het herstructureringsgebied en de uitbreiding zouden benut moeten worden. Ook moet het woningbouwprogramma voor Oudheusden nadrukkelijk afgestemd worden met dat voor Heusden-Vesting. Voor het Zorgcentrum St. Antonius in Heusden-Vesting, één van de drie woonservicesteunpunten in de gemeente Heusden, wordt vanwege de huidige slechte behuizing en de voorzieningenconcentratie, betere bereikbaarheid en de sterke vergrijzing in Oudheusden, verplaatsing naar de locatie van de multifunctionele accommodatie (MFA) aan de Kasteellaan als optie onderzocht. Onderzoek voor het beleid Woonservicezones wijst uit dat tot 2015 behoefte is aan 54 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 25 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar), 5 eenheden beschermd wonen (groepswoning met gemeenschappelijke voorzieningen en 24-uurszorg) en 15 wooneenheden intramuraal wonen. (zorgcentrum) Oudheusden en Heusden-Vesting vormen een samenhangend zorggebied als het om woonservicebeleid gaat. De optie verplaatsing van Zorgcentrum naar de Kasteellaan maakt daar onderdeel van uit. Nieuwbouw is in de prognose niet opgenomen. In Oudheusden is een huisartsenpraktijk en zijn twee fysiotherapiepraktijken gehuisvest, maar er is geen tandarts en een apotheek. Beide laatstgenoemde voorzieningen zijn wel gevestigd in Heusden-Vesting. De aanwas van het aantal inwoners maakt vestiging van een tandarts en wellicht een apotheek, mogelijk. Tussen Heusden-Vesting en Oudheusden is afstemming van de 1e lijnsvoorzieningen dringend gewenst, ook met het oog op de mogelijke verplaatsing van Zorgcentrum St. Antonius. De uitkomsten zouden betrokken moeten worden bij de MFAontwikkelingen Kasteellaan.

46

•

• •

•

• • •

• •

•

•

•

Gezien de afstand tot Drunen resp. Vlijmen, aantal inwoners kern en direct omliggende kernen en de voorgenomen concentratie van voorzieningen rond de Kasteellaan ligt het voor de hand een gemeentelijke frontoffice in de plannen voor de MFA Kasteellaan mee te nemen en de frontoffice in Heusden-Vesting (ook om veiligheidsredenen) te sluiten. De gedachte en planologische mogelijkheid is er om het bestaande transferium bij Oudheusden/Heusden-Vesting uit te bouwen tot een recreatieve poort met horeca, informatiecentrum, fietsverhuur en/of extra parkeermogelijkheden. Bij verplaatsing van de brandweerkazerne naar Oudheusden zou de hoek Kasteellaan/Herptseweg vanwege de ligging t.o.v. beide ‘Heusdens’ en uitvalswegen, een optie kunnen zijn. Een mogelijke koppeling met parkeerfaciliteiten e.a. van de ontwikkeling Kasteellaan moet bij (ver)plaatsing worden betrokken. Oudheusden kent alleen een Coöp-supermarkt met TNT-postagentschap met pinfaciliteit. Er is in Oudheusden geen bankinstelling gehuisvest. De supermarkt ‘concurreert’ met de buurtwinkel in Heusden-Vesting. Deze, en andere food winkelfuncties moeten, zeker bij een groeiscenario voor Oudheusden, worden afgestemd. Bij de afstemming van winkelfuncties tussen Heusden-Vesting en Oudheusden zou nadrukkelijk de plaats van de huidige supermarkt (midden tussen bebouwing met relatief weinig parkeermogelijkheden), mede i.r.t. de groei van het aantal inwoners bezien moeten worden. Ook hier lijkt verplaatsing richting Kasteellaan (met zoveel mogelijk clustering van parkeren) een reëel alternatief. Bij een forse groei van de bevolking zou ook de bankfaciliteit voor Heusden-Vesting (momenteel een klein RABO-bankfiliaal gevestigd) en Oudheusden beoordeeld en afgestemd moeten worden. Oudheusden beschikt over een bibliotheek aan de Kasteellaan (geen gemeentelijk eigendom) Heusden wil drie volwaardige bibliotheekvestigingen in stand houden en Oudheusden is er daar één van. De vraag is of dit wenselijk is. Oudheusden beschikt over Sporthal De Kubus. De bezetting is niet optimaal. De huisvesting- en onderhoudskosten zijn gemiddeld. De gedachte van sloop is geopperd bij het realiseren van een MFA aan de Kasteellaan. De horeca is uitbesteed en kwijnend. Door concentratie van sportvoorzieningen vanuit Heusden-Vesting, scholen en groei van de bevolking e.a. kan deze (eventueel vernieuwde) faciliteit voldoende bezetting genereren. SV Heusden fuseert met Vv Herptse Boys waardoor de sportvelden verplaatst worden naar ten zuiden van de Herptseweg ten oosten van Oudheusden (afstand ongeveer 1 km buiten de bebouwde kom). De vrijkomende locatie komt beschikbaar voor woningbouw. Oudheusden beschikt over het (oudere) Buurthuis De Schakel. Na onderzoek lijkt deze accommodatie juridisch eigendom van de gemeente Heusden. De voorziening is mager bezet, in de morgen, maar ook op avonden en op zaterdag. Onderzoek naar het functioneren en verplaatsing van activiteiten naar de locatie MFA Kasteellaan ligt in de lijn van de verwachtingen. Bij de herontwikkeling van deze ontmoetingsfunctie wordt aansluiting gezocht bij het beleid Woonservicezones (met Zorgcentrum St. Antonius als mogelijke optie op deze locatie) en de reeds bestaande ouderen-, maatschappelijke- en gezondheidsvoorzieningen aan de Kasteellaan De vrijkomende gronden zijn gepland voor woningbouw. Oudheusden beschikt over de volgende basisscholen/accommodaties: 1. P.C. basisschool De Fontein (4 lokalen) & De Leilinde (4 lokalen), samen gehuisvest met kinderopvang (2 lokalen) 2. R.K. basisschool Romero (11 lokalen) en 3. OBS Nieuwenrooy (6 lokalen, inclusief kinderopvang; in de tijdelijke nieuwbouw komen 2 grote lokalen die elk gesplitst kunnen worden) Alle scholen hebben in principe lokalen voor basisonderwijs over. Een aantal lokalen zijn ingevuld voor kinderopvang e.a. Uit bevolkingsprognoses blijkt dat voor De Fontein/De Leilinde en Nieuwenrooy de ruimtebehoefte voor de lange termijn nagenoeg gelijk blijft terwijl voor Romero de ruimtebehoefte op lange termijn met 1 lokaal terugloopt. In Oudheusden zal voor OBS De Nieuwenrooy vervangende nieuwbouw plaatsvinden in de vorm van tijdelijke units. In de vervangende nieuwbouw is onder meer een huiskamerfunctie voorzien die tegemoet komt aan de speciale functies van OBS De Nieuwerooy i.v.m. het hoge aandeel kinderen van allochtone komaf. Het is de bedoeling dat De Nieuwerooy aanvankelijk zal vooruitlopen op de ontwikkeling van en MFA in Ouheusden. Daartoe is de vervangende nieuwbouw ruimer opgezet dan volgens de normen voor een school met die omvang noodzakelijk is. Uiteindelijk zal gestreefd worden naar één uniloctie voor alle basisscholen (Romero, Fontein/Leilinde, Nieuwenrooy), te integreren met de overgie functies van buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk tot een MFA/brede school. De locatie komt dan voor herontwikkeling beschikbaar. Op basis van de Wijkvisie Oudheusden en het opwaarderen van het centrum t.b.v. welzijn en zorg vindt momenteel visievorming plaats over MFA-ontwikkeling, waarbij de Kasteellaan als eerste in beeld is. De onderliggende gedachte is dat de versnipperde maatschappelijke voorzieningen

47

•

gebundeld moeten worden. Er is (vooralsnog) een centrale wijkfunctie gepland met mogelijk de volgende voorzieningen/integratie van (bestaande) functies: sport, gezondheidszorg, wijkwinkelactiviteiten, brede jongeren & ontmoetingsfunctie en onderwijshuisvesting. Door onvoldoende draagvlak bij de ontwikkeling van het brede school concept ligt de planontwikkeling momenteel stil. Bij Oudheusden is een zgn. landgoedzone voor ontwikkeling van nieuwe landgoederen en buitenplaatsen: ten zuiden van Oudheusden tussen natuurgebieden De Sompen en Hooibroeken.

Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

*Chr. Basisschool De Fontein/Chr. Speciaal onderwijs De Leilinde (bouwjaar 1974, Kasteellaan): ieder 4 lokalen in gebruik, 2 lokalen in gebruik bij kinderopvang/peuterspeelzaal/buitenschoolse opvang *OBS De Nieuwenrooy (inclusief kinderopvang/peuterspeelzaal, bouwjaar 1977) De optie verplaatsing naar brede schoolconcept aan de Kasteellaan is in onderzoek, besluit sloop huidige gebouw: tijdelijke semi-permanente bouw/plaatsing van 4 lokalen) *R.K. Basisschool Romero/peuterspeelzaal/1 lokaal leeg (bouwjaar 1974, Kasteellaan) *Sportzaal de Kubus (bouwjaar 1976, Kasteellaan) *Sportpark Heusden (met SV Heusden, opstallen van de vereniging) *Seniorensteunpunt/Ouderensociëteit/Thebe Thuiszorg/jeugdgezondheidszorg/Maatschappelijk werk Juvans Oudheusden (bouwjaar 1994, Kasteellaan) *Tennisvereniging Heusden (gronden eigendom gemeente/verhuurd, opstallen van vereniging) *’WML’-gebouw Herptseweg 9A (in gebruik als kantine/stalling klussenbus voor WML) *Diverse (aangekochte) woonpanden Suitbertusstraat, C. Verolmestraat, A.Loeffstraat e.o. t.b.v. herstructurering oude woonwijk *Buurthuis de Schakel, Vermeerstraat (juridisch uitgezocht, hoogstwaarschijnlijk eigendom gemeente Heusden) Bibliotheek (* maar enkele m2 grond in bezit Gemeente Heusden) Coöp-supermarkt met TNT Post servicepunt met pinfaciliteit Steunpunt vrijwilligerszorg Huisartsenpraktijk (Kasteellaan) Twee fysiotherapiepraktijken Logopedie Enkele verenigingen zoals zangvereniging, gilden/schuttersvereniging Scoutinggroep St. Victor (Margrietstraat) Bedrijf/bedrijfsverzamelgebouw (low profile, locatie Kasteellaan) Wijkwinkel Oudheusden, Irenestraat 14 (opbouwwerk, bewonersondersteuning, politie, woonconsulent) Moskee

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Een nuchtere blik op alle ontwikkelingen leert dat bijna geheel Oudheusden ‘ op de schop gaat’ waarbij praktisch alle publieke en private accommodaties een rol spelen. Primair is daarom dat duidelijk wordt verschaft over de groei in woningen van deze kern. 25% geplande groei is niet niks. Daarnaast dient de relatie met de ontwikkeling van Heusden-Vesting bij het ‘aanpakscenario’ van Oudheusden te worden betrokken. In de derde plaats is van groot belang dat alle (toekomstige) ontwikkelingen op de diverse (vrijkomende en beschikbare) locaties en de geplande (grootschalige) plannen rond de (MFA) Kasteellaan met elkaar en met mogelijke private partijen in verband worden gebracht om te kijken wat de beste en haalbare keuzes zijn. Een belangrijke rol speelt daarbij de infrastructuur met belasting wegennet/aanrijdroute (m.n. door mogelijke concentratie van voorzieningen aan de Kasteellaan), parkeerfaciliteiten en bereikbaarheid met openbaar vervoer. Zo lang een aantal keuzes en verbanden nog niet zijn gemaakt en gelegd is het uiterst lastig de accommodaties de juiste plaats en positie te geven. De gemeente Heusden dient eerst een uitgewerkte visie op te stellen. Bij nieuwbouw van woningen is het van belang om nadrukkelijk in te zetten op versterking van het sociaal-economische profiel van deze kern door de herstructurering en nieuwbouw nauwgezet op elkaar, en op de ontwikkelingen van Heusden-Vesting (2 km. afstand) en in mindere mate Herpt/Heesbeen (1,5 km. resp. 2 afstand) af te stemmen.

48

Hierna volgt een opsomming van de locaties en accommodaties met functies die in het afwegingsmodel voor Oudheusden en meer specifiek voor de MFA Kasteellaan, een plaats moeten krijgen (samenvatting bovenstaand kernprofiel): locaties: herstructureringsgebied, uitbreidingslocatie De Oosters, totale bouwlocatie Kasteellaan, locatie sportpark Heusden, locatie buurthuis De Schakel, locatie supermarkt, locatie transferium. Accommodaties en functies (m.n. afgestemd met HeusdenVesting en voor sommige zaken ook met Herpt): woningbouwproductie (aantal, waar en wat) en type woningen, brandweer, 1e lijnsgezondheidszorg (tandarts, huisarts, fysiotherapie, apotheek, beleid woonservicezone (maatschappelijke zorg, thuiszorg, jeugdzorg, consultatiebureaufunctie, centrum voor jeugd en gezin, ouderenzorg, optie vestiging zorgcentrum), ontmoeting- en buurthuisfunctie, jongerenhuisvesting/opbouwwerk, moskeefunctie (kerk?), bibliotheekfunctie, speelmogelijkheden jeugd, politiezorg, frontoffice woningcorporatie, frontoffice gemeentelijke dienstverlening, food winkel(s), economie (low profile bedrijfsverzamelgebouw e.o.), bank met pinfaciliteit, binnensportfunctie, brede school/basisonderwijs met integratie van kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, recreatieve poort/transferium, parkeerfaciliteiten bij concentratie voorzieningen, bereikbaarheid functies met openbaar vervoer/auto (wegbelasting/overlast) Onderstaand zijn, met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetst kernenprofiel, beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Oudheusden gemaakt. Deze keuzes zijn gebaseerd op huidige inzichten en inschattingen. Nogmaals zij aangegeven dat hierbij moet worden bedacht dat een integraal afwegingsmodel met keuzes uit mogelijke opties verdere duidelijkheid moet bieden.

Beleid eigendommen gemeente Eigendom Chr. Basisschool De Fontein

Christelijk Speciaal basisonderwijs De Leilinde OBS De Nieuwenrooy (huidige locatie)

Keuzes • realiseren brede schoolconcept binnen MFA-aanpak • Kasteellaan • inplaatsing buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang • bestuurlijke en beleidsmatige samenwerking tussen basisscholen, peuterwerk en kinderopvang stimuleren • idem als Chr. Basisschool De Fontein • •

R.K. Basisschool Romero

• •

Sportzaal de Kubus

• •

Seniorensteunpunt/ Ouderensociëteit/Thebe/ Juvans

• •

• Sportpark Heusden Locatie nieuwe sportpark

•

Tennisvereniging Heusden ’WML’-gebouw Herptseweg 9A

• •

49

realiseren brede schoolconcept binnen MFA-aanpak Kasteellaan – verhuizing naar Kasteellaan bestuurlijke en beleidsmatige samenwerking tussen basisscholen, peuterwerk en kinderopvang stimuleren realiseren brede schoolconcept binnen MFA-aanpak Kasteellaan inplaatsing buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang korte termijn: bezettingsgraad verhogen, kostprijsberekening maken, huurprijs evalueren (eventueel) sloop en vervangende nieuwbouw o.b.v. toekomstscenario geen privatisering eigendom integratie functies in woonservicezonebeleid, 1e lijns gezondheidszorg, maatschappelijke zorg en eventuele realisatie van een zorgcentrum op locatie Kasteellaan afstoten naar zorginstanties/woningcorporatie (huisvesting zorginstanties geen kerntaak gemeente) verplaatsing functies & herontwikkeling locatie (woningbouw) Huurprijs evalueren, verkoop locatie overwegen Bezettingsgraad verhogen, opties: kantine

Woonpanden Suitbertusstraat e.o.

• •

Buurthuis De Schakel

•

Bibliotheek

•

MFA Kasteellaan

• • •

buitendienst gemeente, postduivenvereniging, gebruik, scouting, continueren bestaand gebruik (kantine WML) Optie: afstoten/hergebruik locatie sloop en overdracht naar woningcorporatie bij start herstructurering uitplaatsen functies naar Kasteellaan, sloop en herontwikkeling optimaliseren gebruik accommodatie (verrijdbare stellingen e.d.) optie: integratie bibliotheekfunctie in basisonderwijs, alternatief gebruik huidige accommodatie zie opsomming potentiële functies MFA onder ‘beoordeling accommodaties’

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Integrale visie op Oudheusden afgestemd met Heusden-Vesting/ontwikkeling MFA Kasteellaan 2. Grondbeleid m.b.t. uitbreidingslocaties 3. Economische visie op Oudheusden (o.m. low profile bedrijfsverzamelgebouw, overige bedrijvigheid)

50

15. VLIJMEN

Karakteristiek Vlijmen is gelegen langs de A59 en in de (stedelijke) regio Langstraat. De kern telt momenteel ca. 14.000 inwoners. Vlijmen is te verdelen in de wijken Vlijmen-Dorp/Vlijmen Vijfhoeven (ten noorden van de A59, ca. 9.400 inwoners) en Vlijmen Vliedberg. (ten zuiden van de A59, ca. 4600 inwoners) Vlijmen staat van oudsher bekend om zijn leer- en schoenenindustrie. Vlijmen kent een behoorlijk niveau aan centrumfuncties waaraan door het Centrumplan nog een impuls wordt gegeven. In de kern Vlijmen is het verenigingsleven relatief sterk ingebed in de samenleving en heeft van oudsher een sterk sociaal bindend element, hetgeen nog zichtbaar is door drie gildenverenigingen. In vergelijking met Drunen heeft Vlijmen een wat zwakker sociaal-economisch profiel. Door de aanzienlijke uitbreiding van woningen zal Vlijmen medio 2020 ongeveer evenveel inwoners tellen als Drunen: ca. 19.000. Vlijmen-Dorp is de oorspronkelijke dorpskern bebouwd met karakteristieke boerderijen en landhuizen met daaromheen enige nieuwbouw terwijl Vlijmen-Vijfhoeven, ten noorden van Vlijmen-Dorp, in de jaren zeventig tot ontwikkeling is gekomen. Vlijmen-Dorp kent een lage bebouwingsdichtheid m.u.v. het naoorlogse centrum. Door een tweetal grote geplande uitbreidingen (Geerpark en Vijfhoeven) aan de randen van Vlijmen-Dorp/Vijfhoeven zal Vlijmen tot 2020 met meer dan 4.000 inwoners sterk uitbreiden. Door de uitbreiding met Vlijmen-Geerpark komen Vlijmen en Haarsteeg bijna ‘naast elkaar’ te liggen. (1-1,5 km.) Vlijmen-Vliedberg is een jaren’60 wijk met aan de oostzijde zeer recente (luxe) bebouwing en een relatief zwak sociaal profiel. Substantiële uitbreiding van woningbouw in Vlijmen-Vliedberg wordt niet verwacht. M.n. Nieuwkuijk is sterk georiënteerd op (het winkelcentrum) Vlijmen-Vliedberg.

Bevolkingsontwikkeling Vlijmen valt binnen het streekplan onder de stedelijke regio met meer ontwikkelingsmogelijkheden die op termijn een volwaardig stedelijk leefmilieu moeten bieden. Door nieuwbouw van de wijken Vijfhoeven en Geerpark zal het aantal inwoners stijgen tot ca. 19.000, een groei in bevolking van ca. 35%!. Afgemeten tegen de huidige inwonersverdeling zal het aandeel 0-44 en 0-54 jarigen tot 2020 afnemen met ca. 5%, terwijl het aandeel 65+-ers toe zal nemen met 48%.

Ontwikkelingen/trends/wensbeeld Algemeen •

•

•

Vlijmen zal door de ecologische wijk Geerpark (start bouw gepland vanaf 2010, ca. 850 woningen), de in een groene setting d.m.v. inbreiding, transformatie en uitbreiding te ontwikkelen wijk Vijfhoeven IV Innoseeds (Vijfhoevenlaan-Verdistraat-Meliestraat-Voordijk, ca. 850 woningen, start gepland 2010-2015) en transformatie van de bedrijfslocaties aan Nassaulaan en Lavendelweg (v/h gemeentewerf) alsook ca. 100 woningen in ‘hartje Vlijmen’ (Centrumplan Vlijmen) en enkele kleinere inbreidingslocaties, tot 2020 groeien met ca. 2.000 woningen. Door herstructurering van abdijterrein Mariënkroon staat toevoeging van instellingswoningen (voor ‘eigen gebruik’) gepland. Volgens het rapport Woonservicezones 2007 is er tot 2015 behoefte is aan 250 nultredewoningen (‘woningen zonder traplopen’), 147 woningen voor verzorgd wonen (zorg 24 uur op afroep beschikbaar), een afname van 27 eenheden beschermd wonen (groepswoning met gemeenschappelijke voorzieningen en 24-uurszorg) en er ontstaat een vermeerdering van 51 wooneenheden intramuraal wonen (zorgcentrum). Door de geplande nieuwbouw ontstaan kansen om te bouwen naar behoefte. Het woningbouwprogramma, m.n. voor Geerpark en Vijfhoeven, dient te worden afgestemd op de ‘zorg- & ontmoetingslocaties’ voor Vlijmen. Nieuwbouw is in deze prognose niet opgenomen. De noodzaak tot verbetering van de onduidelijke ontsluitingsstructuur en opheffing van de barrièrewerking van de A59, waardoor veel verkeer door woongebieden en het centrum komt, wordt versterkt door de verstedelijkingsopgave. Geopteerd wordt voor het realiseren van een noordelijke parallelstructuur i.c.m. op- en afrit voor de A59. Heusden opteert voor een ontsluiting buitenom Vlijmen langs het Engelermeer en het afronden/afbouwen van de parallelstructuur tussen Parklaan (Drunen) en aansluiting op de A59 ten oosten van Vlijmen. Er wordt getracht het grote aantal verkeersbewegingen uit het centrum van Vlijmen te weren door realisatie van genoemde ringstructuur rondom Vlijmen.

51

•

•

•

• • •

Voor het centrum van Vlijmen is een herstructureringsplan opgesteld. Doelstellingen zijn het realiseren en concentreren van winkels (een nieuwe winkelhart) in een winkelcentrum o.a. door zoveel mogelijk verplaatsing van winkels uit de Oliemaat (Super de Boer en Blokker). Ook staat enige uitbreiding van het winkelbestand gepland. Tevens wil men het centrum wat verlevendigen met horecafuncties. In dit nieuwe winkelhart is de bedoeling om bepaalde functies te combineren. Het gemeentehuis (de loketfunctie) wil de gemeente meer bij het dorpscentrum betrekken maar ook kan gedacht worden aan een cultureel centrum met bijv. een filmzaal en/of een maatschappelijke functie. Boven de winkels staan appartementen gepland met een volume van tussen de 100-150 woningen. Het huidige voorzieningenniveau voor huisartsen, tandartsen en apotheken is voldoende. Vlijmen kent 4 apotheken, 5 fysiopraktijken, 4 huisartspraktijken en ook 4 tandartspraktijken. De groei van het aantal inwoners biedt mogelijkheden voor vestiging van 1e lijsnzorg zoals tandarts, huisarts en fysiotherapie. Wat ligging en huidig voorzsieningenniveau betreft lijkt de locatie Vijfhoeven het meest geschikt voor huisartsenvestiging, het Geerpark voor vestiging van een tandartsenpraktijk. Vlijmen beschikt over een tweetal grotere binnensportaccommodaties t.w. Zwembad/Sporthal Die Heygrave en Sportzaal De Hoge Heide. Voor beide locaties bestaan (grootschalige) plannen voor aanpassing. Sloop van De Hoge Heide is een optie. Gezien de geplande groei van Vlijmen en de interactie tussen beide accommodaties t.a.v. bezettingsgraad, financiële gevolgen en ruimtelijke aspecten is nadrukkelijke onderlinge afstemming nodig om de juiste keuzes te maken. Voor een nadere uitwerking verwijzen wij u naar het onderdeel ‘Sport’ in bijlage 2. Vlijmen huisvest een volwaardige bibliotheekfunctie. Vlijmen beschikt over een nieuwe (bouwjaar 2003) en optimaal geoutilleerde brandweerkazerne Het gemeentehuis (monumentale gevel/pand met aan-/ingebouwd nieuwbouwdeel) is net buiten het centrum gesitueerd. Overwogen wordt om de backoffices van de gemeentehuizen Drunen en Vlijmen te integreren op deze locatie. Uitbreiding van huisvesting is dan aan de orde.

M.n. Vlijmen te noorden van de A59 • •

• •

•

Door m.n. de nieuwbouwwijken Geerpark en Vijfhoeven IV zal het aantal inwoners in Vlijmen-Dorp met ca. 45% toenemen! Zorgcentrum St. Janshof in Vlijmen-Dorp (met een centrumfunctie voor Nieuwkuijk en Haarsteeg) voldoet aan de huidige eisen en is één van de drie (hoofd)woonservicesteunpunten in Heusden. Er zijn in de buurt inbreidingslocaties (o.a. project ‘Op Den Berg’) die benut kunnen worden voor zorgfuncties. Het voorstel is om dit centrum meer open te stellen voor de wijk en het programma en de activiteiten af te stemmen met het voorzieningenniveau van het centrumplan, De Korf (onderdeel Centrumplan Vlijmen) en de eventueel te realiseren accommodatie aan de Mommersteeg. Gebouw Mommersteeg aan de Wolput is in beeld voor ontmoetingsfunctie en vestiging van KunstenCentrum Heusden Buurthuis De Korf is in eigendom en (met subsidie) in beheer bij Stichting Sphinx. Het wordt gebruikt voor ontmoeting en culturele activiteiten. Het is een oud gebouw, redelijk goed bezet en kent weinig mogelijkheden voor uitbreiding/parkeren. De functies en activiteiten rond wonen-zorgwelzijn van deze accommodatie dienen te worden geanalyseerd en afgestemd met mogelijk (vergelijkbare) functies in een toekomstig KunstenCentrum c.q. ontmoetingsplaats e.a. aan de Mommersteeg voor nieuwbouwwijk Geerpark, het noodzakelijke voorzieningenniveau voor de nieuwbouwwijk Vijfhoeven en Zorgcentrum St. Janshof. (zorg) De aanzienlijke uitbreiding van het aantal inwoners in Geerpark en Vijfhoeven is hierbij een nadrukkelijk aandachtspunt. De te realiseren zorggerelateerde woningen in de ontwikkelingslocaties Geerpark en Vijfhoeven dienen wat plaats en invulling betreft op genoemde (sociaal-culturele) accommodaties c.q. opties voor accommodaties te worden afgestemd. Verplaatsing van de activiteiten voor kunst en cultuur van De Korf naar de locatie gemeentehuis (Centrumplan Vlijmen, samen met KunstenCentrum) of optie Mommersteeg (optie KunstenCentrum) zijn mogelijkheden die in samenhang met o.a. de plannen voor De Voorste Venne bezien moeten worden. De locatie De Korf kan benut worden voor woningbouw t.b.v. het opheffen van tekorten ‘woonservicezonewoningen’. De detailhandel ligt nogal gespreid en is divers en door een sterk verouderd centrum vindt afvloeiing van koopkracht plaats. Naast winkels met een hoog kwaliteitsniveau zijn er ook nogal wat winkels in het lagere prijssegment. Door realisatie van het Centrumplan Vlijmen moet gekomen worden tot een concentratie van winkels en een betere balans tussen het lagere en hogere prijssegment, m.n. toevoeging in hogere segment van de niet-dagelijkse artikelen en supermarktruimte in het hogere segment. Door o.a. voldoende horecavoorzieningen moeten gekomen worden tot een verbetering van de winkelsfeer.

52

• •

•

•

De basisscholen in Vlijmen-Dorp t.w. De Wilgen (+1 lokaal), De Vijfhoeven (+1 lokaal) en De Bussel (+ 1 lokaal) krijgen tussen 2007 en 2026 te maken met een toenemende ruimtebehoefte door realisatie van de nieuwbouwwijken Geerpark en Vijfhoeven. Basisschool De Bussel kent een toeloop van leerlingen door de geplande nieuwbouw Vijfhoeven. De eerste optie is om deze uitbreiding (prognose: +1 lokaal) op de huidige locatie op te vangen. Voor de toekomst staat zal op deze locatie een brede schoolconcept gerealiseerd kunnen worden (+buitenschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang), aangevuld met noodzakelijke wijkfuncties. I.v.m. de nieuwbouw Vijfhoeven dient voor deze locatie vooraf bezien te worden of al deze functies hier in de toekomst gehuisvest kunnen worden. Zo niet, dan kan in de zuidwesthoek van de nieuwbouwwijk De Vijfhoeven, in de buurt van de huidige Bussel (jaren ’70 bouw), geanticipeerd worden op genoemd brede schoolconcept/MFA-constructie/sport/gymzaal met mogelijk ontmoeting/sociale functie. Basisscholen Vijfhoeven (R.K.) en De Wilgen (OBS) krijgen ook ongeveer eenzelfde toename van het aantal leerlingen als De Bussel, maar dan m.n. vanuit de nieuwbouw van het Geerpark. O.b.v. de leerlingenprognoses, de huidige ligging van genoemde scholen t.o.v. het Geerpark, bouwjaar van deze scholen, ruimtelijke mogelijkheden ter plaatse en door samenwerking van/spreiding van leerlingen over beide (dicht bij elkaar gelegen) scholen, is het mogelijk de toename van de huisvestingsvraag op deze locaties te kunnen opvangen en te integreren met de functies buitenschoolse opvang, peuterwerk en kinderopvang en voor de toekomst hier te anticiperen op het brede schoolconcept. Vlijmen kent 17 gemeentelijke en 30 rijksmonumenten waarvan een groot deel in de Julianastraat en Meliestraat in Vlijmen-Dorp staan.

M.n. Vlijmen ten zuiden van de A59 • •

•

• •

•

•

•

In Vlijmen-Vliedberg is nog beperkte uitbreiding met woningbouw aan de oostkant mogelijk. (Nassaulaan, Lavendelweg) Vlijmen-Vliedberg beschikt over een (goedlopend) winkelcentrum aan het Van Houtplein. Het winkelcentrum voorziet ook in een duidelijke behoefte voor de inwoners van Nieuwkuijk. Het winkelcentrum en m.n. de locatie van C1000 worden opgewaardeerd, waarbij rond het winkelcentrum en de kerk gedacht wordt aan het neerzetten van een stevige welzijnsstructuur met een (beperkte) zorgsteunfunctie voor ouderen & zorgvragers (woonservicesteunpunt) waar ook de inwoners van Nieuwkuijk gebruik van kunnen maken. Vlijmen-Vliedberg huisvest geen huisarts en fysiotherapie, wel een tandartsenpraktijk en bij het winkelcentrum Burg. Van Houtplein een apotheek. Een groot gezondheidscentrum met fysiotherapie, artsenpraktijk en apotheek is relatief dichtbij (De Statie, afstand ca. 1,5 km.) Hiermee lijkt, mede door relatief weinig uitbreiding met woningen, de 1e lijnszorg voor VlijmenDorp voldoende gewaarborgd. Basisschool ’t Palet wordt geïntegreerd in de nieuw te bouwen MFA in Vlijmen-Vliedberg. Voor P.C. basisschool Voetius (bouwjaar 1968, iets meer dan 100 leerlingen) is dit niet het geval. Beide scholen zullen qua leerlingenaantal gering stijgen. De behoefte aan lokalen blijft constant. In Vlijmen-Vliedberg wordt een multifunctionele accommodatie (MFA) ontwikkeld. De partijen die daarin participeren zijn basisschool ’t Palet (met gymzaal), kinderopvang, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang, buurthuis en ontmoetingsfunctie, wijkwinkel (o.a. politie, Woonveste, gemeente, maatschappelijk werk) en wonen voor verstandelijk gehandicapten en seniorenwoningen. De start van de bouw is gepland najaar 2008. Vlijmen Vliedberg beschikt over jongerencentrum Orca met een functie voor heel Vlijmen en nabije omgeving. Voor de optie om deze accommodatie van functie te laten veranderen in het kader van de ontwikkeling van de hiervoor genoemde brede school/MFA in Vliedberg is niet gekozen. Voor een groot jongerencentrum is ligging aan de rand van een kern een optimale vestigingsplaats. De groei van het aantal inwoners zal zorgen voor een hogere bezettingsgraad. De gemeente heeft een plan van aanpak voor het woonwagenkamp locatie Nassaulaan, hetgeen erin voorziet dat deze locaties worden heringericht en gaan voldoen aan alle huidige eisen voor brandveiligheid, bouwvoorschriften etc. en dat vervolgens de standplaatsen worden verkocht aan de huidige bewoners of, als men niet koopt, aan Stichting Woonveste. Er zal op deze locaties verstening/huizenbouw gaan plaatsvinden Voor het kleinschalige industriepark Vlijmen-Vliedberg (ca. 10 bedrijven) wordt bij vertrekkende bedrijven een bestemmingsplanwijziging overwogen naar woningbouw of vestiging van lichte bedrijvigheid in één of meer bedrijfsverzamelgebouwen. Het kleinschalige lokale bedrijventerrein Nassaulaan (ca. 25 bedrijven, m.n. transport en opslag) kan uitgebreid worden met een strook langs de A59 waarbij (ook) concrete plannen bestaan voor de ontwikkeling van één bedrijfsverzamelgebouw. Anno 2008 heeft het bedrijf Sanders aangegeven dat het nieuwe

53

investeringen gaat doen op het bestaande industrieterrein. In dat licht is een bestemmingsplanwijziging de eerste 10 jaar niet meer aan de orde.

Voorzieningen (*=gemeentelijk eigendom) Vlijmen-Dorp • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

*Basisschool OBS De Wilgen (bouwjaar 1983) *R.K. Basisschool De Bussel (bouwjaar 1975-1977, in 2001 noodlokalen bijgeplaatst) *R.K. Basisschool De Mini Bussel (bouwjaar 1976) *R.K. Basisschool De Vijfhoeven (bouwjaar 1987) *Sportcentrum Die Heygrave (bouwjaar 1986, renovatie zwembad 2005, zwembad/sporthal) *Bibliotheek (bouwjaar 1983) *Gemeentehuis (bouwjaar 1285, nieuwbouw 1987) *Brandweerkazerne (bouwjaar 2003) Zorgcentrum Sint Janshof incl. recreatievoorziening 3x Apotheek, 4x fysiotherapiepraktijk, 4x huisartsenpraktijk, 4x tandartsenpraktijk Buurthuis de Korf 3x Supermarkt (Aldi, Super de Boer, Emté) 1x RK-kerk, 1x Prot. Kerk, 1x moskee 4x Bank/postkantoor met pinfaciliteit Hotel 1x Bed & breakfastgelegenheid 12x Horeca Abdij Mariënkroon met expositieruimte kunstenaars 16 Gemeentelijke- & 30 rijksmonumenten

Vlijmen Vliedberg • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

*R.K. Basisschool 't Palet (semi-permanente bouw, bouwjaar 1963/1970, gaat naar MFA) *Prot. Chr. Voetiusschool (bouwjaar 1968) *Peuterspeelzaal, VOGG Zorgenkind (verstandelijk gehandicapten), EHBO-vereniging Vlijmen (2 adressen t.w. C. Huijgensstraat 3 resp. J. van Lennepstraat 2) *Sportzaal De Hoge Heide (bouwjaar 1966, sterk verouderd) *Voetbalvereniging Vlijmense Boys (bouwjaar 1963) *Lawn Tennisclub de Hoge Heide *Jongerencentrum Orca *v/h Gemeentewerf (bouwjaar 1980) *v/h ‘d OultremontCollege (leegstand) *Woonwagenpark Nassaulaan (grond) Hockeyvereniging VMHC (Bilderdijkstraat) Korfbalvereniging NDZW Racket Centrum/squash/Cardio-fitness Centrum Total Fit Winkelcentrum De Hout met supermarkt C 1000 in sterk verouderd pand met bovenwoningen & volledig assortiment food (ondernemersvereniging De Vliedberg) Partycentrum/café De Apollo 1x snackbar/chinees restaurant TNT-post in drogisterij met pinfaciliteit Rabobank RK-kerk (op nominatie om afgebroken te worden) 1x apotheek Industriepark Vliedberg in Vlijmen-Vliedberg (10 bedrijven) m.n. productie en groothandel Kleinschalig lokaal bedrijventerrein Nassaulaan, 25 bedrijven, m.n. transport en opslag

Beoordeling situatie m.b.t. de accommodaties Bij de keuze voor het ‘open scenario’ wat betreft woningbouw zal Vlijmen-Dorp/Vijfhoeven een groei aan inwoners van ca. 45% doormaken terwijl Vlijmen-Vliedberg relatief weinig zal groeien. Van belang is hiermee bij accommodatievraagstukken nadrukkelijk rekening te houden. Wel komen in VlijmenVliedberg een aantal bestaande locaties beschikbaar voor woningbouw. Gezien de omvang van de

54

groei in m.n. Vlijmen-Dorp/Vijfhoeven is het voor het (toekomstgerichte) accommodatiebeleid en de sociaal-economische structuur van belang duidelijkheid te scheppen over het volume, locaties en type woningbouw. De vraag naar ‘zorggerelateerde’ woningen speelt een belangrijke rol. M.n. voor VlijmenDorp/Vijfhoeven zijn van belang de accommodatieontwikkelingen rond zorg(woningen, (buurt)ontmoeting & sociale activiteiten, basisonderwijs, sport, 1e lijnszorg en centrumplanontwikkeling. Voor de clusters van basisscholen De Wilgen/Vijfhoeven en De (mini)Bussel zal (op termijn) het brede schoolconcept verder invulling krijgen, uit te breiden met buurtfuncties, al dan niet in MFA-verband. Op de locatie gemeentehuis kunnen binnen het kader van het Centrumplan Vlijmen de meer wijkoverstijgende functies invulling krijgen, anticiperend op de inwonersuitbreiding zoals uitbreiding en concentratie van winkelbestand, zorggerelateerde woningen, gezondheidsfuncties, uitbreiding gemeentehuis, een eventueel KunstenCentrum Heusden, sociaal-culturele en verenigingsactiviteiten e.d. Hierdoor worden de meeste synergie, schaal- en financiële voordelen gerealiseerd. Voor het KunstenCentrum is ook de locatie Mommersteeg in beeld. Het Buurthuis De Korf verdwijnt. Zwembad/Sporthal Die Heygrave krijgt concentratie van zoveel mogelijk binnensportvoorzieningen, terwijl de buitensportactiviteiten zoveel mogelijk geconcentreerd zijn en blijven aan de zuidrand van Vlijmen-Vliedberg. De bibliotheek en de brandweer zijn en blijven gehuisvest in de bestaande accommodaties. Nieuwe MFA’s voor de uitbreidingswijken Geerpark (mobiele senior) en Vijfhoeven (locatie zuidwestkant/locatie De Bussel voor mogelijke optie uitbreiding t.b.v. brede school/eventueel wijkfuncties) zijn bij de gekozen ruimtelijke invulling van accommodaties waarschijnlijk niet aan de orde. Hiermee ligt er een rechtstreeks relatie met het wel of niet invullen van het KunstenCentrum op de locatie Mommersteeg. Wordt niet voor een concentratie van bovenwijkse voorzieningen binnen het Centrumplan Vlijmen gekozen, dan zijn een tweetal MFA’s op de locaties Mommersteeg en de zuidwestkant van de nieuwbouwwijk Vijfhoeven/locaties De Bussel alternatieven. Vanuit de optiek van grootte van kernen Drunen en Vlijmen, het huidige voorzieningenniveau van beide plaatsen en de financiële en ruimtelijke aspecten, is het lokaliseren van de gemeentelijke backoffices in Vlijmen een verklaarbare keuze. Hiervoor is inmiddels gekozen. Voor Vlijmen-Vliedberg is het beeld als volgt. De te realiseren MFA zal een aantal essentiële voorzieningen functies voor de wijk clusteren. Opmerkelijk is dat de huisvesting van PC. Basisschool Voetius, mede gezien het geringe aantal leerlingen, niet is meegenomen binnen de MFA. Tenslotte wordt gesproken over het neerzetten van een stevige welzijnsstructuur met een (beperkte) zorgsteunfunctie voor ouderen & zorgvragers (woonservice steunpunt) bij het winkelcentrum/in de nabijheid van de kerk. Om moverende redenen is er blijkbaar voor laatstgenoemde accommodatievraag niet gekozen voor huisvesting in de MFA. Verplaatsing van deze school naar bijv. het brede schoolconcept rond De Bussel moet gezien het voedingsgebied van de school, als optie niet worden uitgesloten. Voor de toekomstige plaats en invulling van sportzaal De Hoge Heide (gecombineerd met de daar al aanwezige binnensportfuncties) dient er nadrukkelijk afstemming plaats te vinden met de mogelijkheden van Die Heygrave, mede door de forse groei van het aantal inwoners aan de ‘noordkant’ van de A59. Lokalisering van zoveel mogelijk sporthalfuncties binnen Die Heygrave verdient veruit de voorkeur. Ook de afstemming van de (nieuwbouw) van gymzaalfuncties van de basisscholen ten noorden van de A59 dient plaats te vinden. Door een aantal ‘accommodatieverhuizingen’ komen er locaties beschikbaar voor (waarschijnlijk) woningbouw. De effecten van deze woningbouw zijn niet dermate substantieel dat ze het totaalbeeld van de wijk Vlijmen-Vliedberg in belangrijke mate wijzigen. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat de effecten op het aantal inwoners van deze wijk gering zal zijn. Hetzelfde geldt voor een mogelijke transformatie van Industriepark Vliedberg en Nassaulaan naar deels woningbouw. Onderstaand zijn, met toepassing van de algemene uitgangspunten, het (intersectorale) beleid op hoofdlijnen uit deze notitie, de belangrijkste beleidsuitgangspunten per beleidsveld uit de bijlage en het bovenstaand geschetst kernenprofiel, beleidskeuzes voor de gemeentelijke (en de ook daarmee verband houdende private) eigendommen voor Vlijmen gemaakt. Deze keuzes zijn gebaseerd op huidige inzichten en inschattingen.

55

Beleid eigendommen gemeente Eigendom Sporthal/zwembad Die Heygrave

Sportzaal De Hoge Heide

Lawn Tennisclub De Hoge Heide (grond)

Dameskorfbalvereniging NDZW

Sportaccommodatie Vlijmense Boys

Schuttersverenigingen Vlijmen grond (klein verenigingsgebouw eigendom vereniging), Heidijk 29 Bibliotheek Vlijmen

Keuzes • Privatisering onder voorwaarden • Hoofdlocatie binnensport voor Vlijmen met oog op groei Optimaliseren – uitbreiding met sportzaal, fitness/fysiotherapie, mogelijk buitenligweide, samenhang met De Hoge Heide (sloop?) en gymzaalfaciliteiten in beeld brengen – totaalconcept ontwikkelen • kostprijsberekening, investerings- en groot onderhoudsbegroting • huurprijzen evalueren • prestatieafspraken i.h.k.v. sportbedrijf • Zie onderdeel ‘Sport’ bijlage 3 – sloop is meest waarschijnlijke optie, locatieontwikkeling i.r.t. buitensportaccommodaties • Locatieontwikkeling betrekken bij (toekomstige) buitensportontwikkelingen (zie ook Vlijmense Boys e.a.) • Visie op Sportpark De Hoge Heide, afstoten overwegen, voorshands recht van opstal handhaven. Voorshands recht van opstal op de grond ongewijzigd doorzetten. Kostprijsberekening, huurprijs evalueren • Bestuurlijke samenwerking bevorderen: Omnivereniging • Visie op Sportpark De Hoge Heide, recht van opstal handhaven, mogelijke accommodaties afstoten, huurprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, prestatieafspraken en evalueren accommodatiesubsidie 50-50. • Bestuurlijke samenwerking bevorderen: Omnivereniging • Toekomstvisie Vlijmense Boys i.r.t. uitbreiding ten noorden van de A59 (VV Haarsteeg) • Kostprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, prestatieafspraken, evalueren accommodatiesubsidie/huurvergoeding 50-50-regeling • Promoten bestuurlijke samenwerking/Omnivereniging • Recht van opstal nog te vestigen, grond blijft in eigendom van gemeente Heusden • • • •

Brandweer(kazerne) Vlijmen

• •

Gemeentehuis Vlijmen

•

v/h Gemeentewerf Vlijmen Jongerencentrum Orca

• • • •

Continueren. Theoretische optie: inplaatsen in KunstenCentrum Gebruik optimaliseren (weinig mogelijkheden) Kostprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, huurprijsevaluatie/accommodatiesubsidie Continueren mogelijkheden medegebruik (bezettingsgraad) door (liefst) functiegerelateerde voorzieningen (EHBO e.d.) Clustering van backoffices Vlijmen/Drunen inclusief uitbreiding, met mogelijke aanvullingen i.h.k.v. bovenwijkse voorzieningen en Centrumplan Vlijmen (KunstenCentrum, De Korf, gezondheidszorg, filmzaal, supermarkt, horeca, loketfuncties etc.) Bestemd voor woningbouw Optimaliseren gebruik (bezettingsgraad), aantrekken winstgevende activiteiten onderzoeken Uitbreiding inwoners: meer jeugdige bezetting Huurprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, prestatieafspraken en evaluatie

56

C. Huijgensstraat 3 (VOGG Het Zorgenkind)

• •

Peuterspeelzaal Beertje Boog

•

Basisschool De (mini)-Bussel

• • • • • •

P.C. Basisschool Voetius

• • • •

Basisschool ’t Palet

•

Basisschool De Wilgen

• • • •

Basisschool De Vijfhoeven

• • • •

Plein 16A

M. van Kesselstraat 1 (woonhuis, twee onder één kap) M. van Kesselstraat 3 (woonhuis, twee onder één kap)

Akkerpad 4 (vrijstaand woonhuis)

• • • • • • • • • •

accommodatiesubsidie en budgetsubsidie Blijft eigendom gemeente Heusden Gebruikers worden uitgeplaatst naar MFA Vliedberg, gebouw komt beschikbaar voor andersoortig gebruik/herontwikkeling Gebruikers worden uitgeplaatst naar MFA Vliedberg, gebouw komt beschikbaar voor andersoortig gebruik/herontwikkeling Brede schoolconcept met bso, peuterwerk. kinderopvang Bestuurlijke samenwerking bevorderen tussen partnerpartijen Mogelijke verbreding functies met uitbreiding op locatie zuidwestkant nieuwbouw Vijfhoeven Optie: inplaatsen P.C. Voetius Kostprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, anticiperen op brede schoolontwikkeling/wijkontwikkeling per keuzemoment 1e optie: verplaatsen/integreren in functies MFA Vliedberg (lijkt niet meer mogelijk) 2e optie: elders huisvesten bij basisscholen gezien voedingsgebied (kleine school, voedingsgebied heel Vlijmen) 3e optie: herontwikkeling op bestaande locatie + woningbouw integratie alle functies in MFA Vliedberg, locatie komt vrij voor herontwikkeling Brede schoolconcept met bso, peuterwerk. kinderopvang en ontmoeting (o.b.v. behoefte) Bestuurlijke samenwerking bevorderen tussen partnerpartijen Bestuurlijke en inhoudelijke samenwerking met basisschool De Vijfhoeven (brede school concept) Kostprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, anticiperen op brede schoolontwikkeling/wijkontwikkeling per keuzemoment/uitbreiding nieuwbouw Geerpark Brede schoolconcept met bso, peuterwerk. kinderopvang en ontmoeting (o.b.v. behoefte) Bestuurlijke samenwerking bevorderen tussen partnerpartijen Bestuurlijke en inhoudelijke samenwerking met basisschool De Wilgen (brede school concept) Kostprijsberekening o.b.v. investeringen en groot onderhoud, anticiperen op brede schoolontwikkeling/wijkontwikkeling per keuzemoment/uitbreiding nieuwbouw Geerpark Bovenwoning boven winkel. Aangekocht voor realisatie Centrumplan Vlijmen via Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) T.z.t. inbrengen bij planontwikkeling, tijdelijke verhuur Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur en inbreng in Centrumplan Vlijmen Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur (aan St. Islamitische Gemeenschap Vlijmen)/huurprijsbeleid T.z.t. inbreng in Centrumplan Vlijmen Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur/huurprijsbeleid

57

Akkerpad 5 (woonhuis, twee onder één kap) Julianastraat 6 (woonhuis, twee onder één kap)

• • • • • • •

Julianastraat 8 (woonhuis, twee onder één kap)

• • •

Julianastraat 10 + 10A (vrijstaand woonhuis)

• • •

Julianastraat 26 (vrijstaand woonhuis)

• • •

Buurthuis De Korf (privaat eigendom, St. Sphinx OG)

• • •

De Akker 32A (bovenwoning)

• •

Plein 4 (winkel incl. bovenwoning)

• • • • • •

Plein 16 (winkel) Wolput 66A

Priemsteeg, tussen 9A en 9T (v/h KPN-gebouw) Heistraat ongenummerd (WOZadres 20A, schuur) Vijfhoevenlaan 4 + 6 + 8 (grond en opstallen bedrijven/woonhuis)

Nassaulaan 87-99 (woonwagenkamp) D’Oultremont College -Vlijmen

• • • • • • • • • •

T.z.t. inbreng in Centrumplan Vlijmen Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Leegstaand (verhuren)/huurprijsbeleid T.z.t. inbreng in Centrumplan Vlijmen Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur (aan Poolse werknemers)/huurprijsbeleid Duidelijkheid verkrijgen over noodzaak aanhouden woning t.b.v. Centrumplan Vlijmen, anders z.s.m. afstoten Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur (€ 500,-- p/m tot 30-62008)/huurprijsbeleid Duidelijkheid verkrijgen over noodzaak aanhouden woning t.b.v. Centrumplan Vlijmen, anders z.s.m. afstoten Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur/huurprijsbeleid Duidelijkheid verkrijgen over noodzaak aanhouden woning t.b.v. Centrumplan Vlijmen, anders z.s.m. afstoten Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur (aan Poolse werknemers)/huurprijsbeleid Duidelijkheid verkrijgen over noodzaak aanhouden woning t.b.v. Centrumplan Vlijmen, anders z.s.m. afstoten Verhuizing naar locatie gemeentehuis (Centrumplan Vlijmen, zie tekst bij accommodatie gemeentehuis) of locatie Mommersteeg/KunstenCentrum Heusden Herontwikkeling bestaande locatie Aankoop door Woonveste/zorggerelateerde woningen (nabij St. Janshof) Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Afstoten, niet nodig voor ontwikkeling Centrumplan Vlijmen Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur/huurprijsbeleid Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen Tijdelijke verhuur/huurprijsbeleid Aankoop t.b.v. nieuwbouw Geerpark Tijdelijke verhuur aan St. Sphinx (€ 2.500,-- p/m.) tot 3112-2009 T.z.t. onderdeel nieuwbouwwijk Geerpark Verkoop als bouwkavel (verontreiniging grond en grootte bouwkavel mogelijke beperkende factoren) Aankoop t.b.v. Centrumplan Vlijmen, voorkomen dat er een ander bedrijf zich zou vestigen Tijdelijke verhuur/huurprijsbeleid Aankoop t.b.v. a.s. nieuwbouwwijk Vijfhoeven (bestemmingsplan) Tijdelijke verhuur (voortgezet gebruik), ontstane situatie Beoordelen/huurprijsbeleid verkoop standplaatsen aan huidige bewoners of Woonveste beheer door Stichting Woonveste Herontwikkeling locatie voor woningbouw, bestemmingsplanwijziging overwegen naar woningbouw of vestiging van lichte bedrijvigheid in één of meer

58

De Gemeint 1A (grond t.b.v. mogelijke parkeerplaats grote activiteiten aan Engelermeer

•

Industriepark Vliedberg 16Z (verhuur grond t.b.v. lichtmast Orange) Mortelweg 2 (Aula begraafplaats) Kerktoren – Grote Kerk 20 (Rijksmonument)

• • • • •

bedrijfsverzamelgebouwen. Betreft grond achter no. 1 met recht van opstal Gem. Den Bosch (voor stalling reddingsboot) – aanbieden aan gem. Den Bosch voor aankoop (parkeerplaats niet meer aan de orde) – (ontsluitingstructuur A59 wellicht aandachtspunt) Forse huurinkomsten – verhuur handhaven/huurprijsbeleid Huidig gebruik continueren/huurprijsbeleid(?) Alleen kerktoren eigendom gemeente Heusden betrekken bij beleid religieus erfgoed Afstoten is mogelijk optie

Beleidsmatige aandachtspunten 1. Vaststelling woningbouwbouwbeleid (hoeveel, wat, waar, wanneer) i.v.m. groeiscenario Vlijmen 2. Bestuurlijke samenwerking basisscholen, bso, peuterwerk en kinderopvang 3. Centrumplan Vlijmen (wat, waar, gebied, gemeentehuis, bovenwijkse voorzieningen, KunstenCentrum e.a.) 4. Visie Sportpark De Hoge Heide, Zwembad/Sporthal Die Heygrave 5. Parallelstructuur i.r.t. centrumfuncties (verkeersbewegingen) 6. Monumentenbeleid (o.a. religieus erfgoed)

59

BIJLAGE 4 FINANCIEN

1

INHOUDSOPGAVE 1. Algemeen ........................................................................................................................................... 3 2. Huidige situatie.................................................................................................................................. 4 Analyse................................................................................................................................................ 4 3. Opbrengsten uit verkoop en herbestemming gemeentelijke eigendommen ............................. 6 Conclusies en aanbevelingen ............................................................................................................. 9

2

1. ALGEMEEN Financiën is een belangrijk onderdeel van het accommodatiebeleid. Naast de waarde van de in bezit zijnde panden, gaat er ook veel geld om in de exploitatie (beheer en onderhoud) van gemeentelijke eigendommen. Zo is de WOZ-waarde voor alle gemeentelijke accommodaties over 2006 bepaald op meer dan € 111 miljoen en is voor deze accommodaties ca. € 3,8 miljoen aan huisvestingskosten t.l.v. de gemeentelijke begroting uitgegeven. Nadrukkelijk dient hierbij te worden vermeld dat vanaf 2006 geen groot onderhoud aan de basisscholen heeft plaatsgevonden en dat laatstgenoemd bedrag gebaseerd is op de uit deeladministraties verkregen inzichten en daarom als indicatief aangemerkt moet worden. Het bedrag is exclusief gemeentelijke uren en subsidies aan beheerorganisaties. Om te komen tot een duidelijk inzicht over de financiële situatie en hoe daar in de toekomst mee om te gaan onderstaand een beschrijving van de huidige situatie.

3

2. HUIDIGE SITUATIE De accommodaties zijn gewaardeerd op WOZ-waarde, de te hanteren waarde in het economisch verkeer. Per (cluster van) accommodatie(s) is geen actuele exploitatieopzet gebaseerd op éénduidige uitgangspunten en werkelijke kosten aanwezig. Hierdoor is niet duidelijk hoe het kosten-batenverhaal er momenteel uitziet en ontbreekt een hierop gebaseerd huurprijsbeleid. Zo blijkt uit nazoekwerk voor een veertigtal accommodaties waar Heusden een huurvergoeding voor vraagt dat het nadelig exploitatieresultaat 2006, voor zover te achterhalen, zeker meer dan 1 miljoen euro bedraagt. Dit resultaat is exclusief gemeentelijke uren en mogelijk ‘vergeten’ kosten. Door genoemde zaken is bijv. niet duidelijk welke gebouwen voor de gemeente als ‘duur’ aangemerkt moeten worden. De huurbijdrage voor de gebruikers wordt momenteel gebaseerd op een factor van de WOZ-waarde (welzijnsinstellingen) of op basis van een puntensysteem (buitensportaccommodaties). Daar kan een accommodatiesubsidie van de gemeente Heusden tegenover staan. Investeringsplannen voor accommodaties, afgestemd op de meerjaren onderhoudsbegroting, zijn niet aanwezig. Voor de meeste accommodaties is wel een meerjaren onderhoudsbegroting met financiële prognose voorhanden. Deze is echter niet afgestemd op toekomstige investeringen. Voor investeringen wordt per geval een krediet aangevraagd. De uren van gemeentelijk personeel voor onderhoud en beheer van accommodaties worden niet doorbelast aan de gebruikers. Voor het sportbedrijf is wèl sprake van een jaarlijkse exploitatieopzet per accommodatie en ook het doorbelasten van gemeentelijke uren van medewerkers. Het exploitatietekort van het sportbedrijf over 2006 bedraagt bijna € 1,5 miljoen. Tot heden zijn binnensportaccommodaties voor 59% van de exploitatiekosten gesubsidieerd. Er gaat veel geld om in aankoop van gronden (soms inclusief panden) voor bestemmingsplanontwikkelingen. De rentekosten en risico’s zijn aanzienlijk. Het verhuurbeleid voor m.n. panden verdient aandacht. Heusden heeft een groot aantal gronden in vaste of éénmalige pacht met een jaarlijkse huuropbrengst van ca. € 350.000,--. Heusden wil meer inzicht in de financiële situatie van accommodaties op korte en langere termijn, inzicht in gebruikers en bezettingsgraad en wil toe naar meer inkomsten en kostendekkende exploitaties. Door deze efficiencyslag denkt men te kunnen bezuinigen. Heusden wil toe naar zoveel mogelijk privatisering van gemeentelijke accommodaties en heeft als doelstelling dat in de periode 2008 t/m 2011 voor een bedrag van € 7 miljoen aan verkoopopbrengst van gemeentelijke eigendommen wordt gerealiseerd (2008: € 3 miljoen, 2009 en 2010: € 1 miljoen en 2011: € 2 miljoen)

Analyse Het is belangrijk dat per (cluster van) accommodatie(s) op basis van de juiste éénduidige uitgangspunten een actuele en toekomstgerichte exploitatieberekening wordt opgesteld. Hiermee ontstaat een juiste kostprijsberekening en kunnen actuele huurprijzen worden bepaald. Ook kan daarmee voor gemeentelijke eigendommen een eenduidige bepaling plaatsvinden van werkelijke kosten versus het gesubsidieerde deel aan kosten. (accommodatiesubsidie) ‘Dure gebouwen’ in exploitatie kunnen hiermee worden getraceerd en hiervoor wellicht maatregelen genomen. Al eerder is gesteld dat een meerjaren investeringsplan, gebaseerd op (nog te maken) keuzes uit het accommodatiebeleidsplan, een beter inzicht in de kosten zal opleveren. Door samenhang aan te brengen in investeringskosten, groot onderhoud en het toekomstperspectief van een accommodatie (bij het laatste moet het werken met de accommodatienota meer handvatten gaan bieden) wordt op korte en langere termijn meer inzicht in de financiële situatie en strategische positie van de accommodatie verkregen en kan (indien gewenst) toegewerkt worden naar een zoveel mogelijk kostendekkende exploitatie. Een dergelijke aanpak vraagt naast het maken van integrale keuzes, hierop gebaseerd maatwerk. De marges m.b.t. kostendekkendheid hiervoor dienen in overleg met de gebruikers en de daarbij horende prestatieafspraken, te worden (her)bepaald en vastgelegd. Vooraf

4

zijn hierover geen ‘harde’ uitspraken te doen. Omdat m.n. de (hoge) investeringsbedragen voor renovatie, nieuwbouw en/of functionele veroudering (veel gebouwen dateren uit de jaren ’70) en het daarop gebaseerde groot onderhoud bepalend zijn voor de mate waarin aan gebruikers kosten kunnen worden doorbelast, is nu geen uitspraak te doen over het al dan niet afschaffen van de methode van accommodatiesubsidie. Het voorstel is om een deel van de gronden in éénmalige pacht af te stoten. Bij het onderdeel ‘Gronden-pachtgronden’ in bijlage 2 van dit rapport is daarvoor een voorstel gemaakt. Om te komen tot de invulling van de verkoopopbrengst is uitgegaan van de mogelijkheden die de analyse van de gemeentelijke eigendommen in deze accommodatienota heeft opgeleverd. Voor een behoorlijk aantal keuzes is het van belang dat Heusden eerst beleidsmatige uitspraken doet die in de tijd op elkaar zijn afgestemd, alvorens een definitieve keuze voor de betreffende accommodaties kan worden bepaald. Daarna is het mogelijk eventuele verkoopopbrengsten of mogelijke inbrengwaarde van eigendommen te bepalen en in de tijd als opbrengst in te boeken. Dit geldt m.n. voor de locaties die op kortere of langere termijn voor herontwikkeling in aanmerking komen en hangt af van de snelheid waarmee projectplannen gerealiseerd gaan worden. Heusden hanteert een actief aankoopbeleid voor gronden en panden om (her)ontwikkeling mogelijk te maken. Deze aankopen betreffen meestal bestemmingsplanontwikkelingen en zijn als zodanig in onderstaande tabel met (potentieel) te verkopen eigendommen gemarkeerd. Verkoop of afstoten van panden kan ook noodzaken gebruikers elders te huisvesten wat weer nieuwe (investerings)kosten tot gevolg kan hebben. En bij (her)ontwikkeling van locaties zal niet altijd de inbrengwaarde volgens de WOZ-waardering gerealiseerd kunnen worden. Van belang is om genoemde kanttekeningen te betrekken bij het realiseren van de doelstelling om over de periode 2008 t/m 2011 € 7 miljoen aan verkoopopbrengsten te genereren. Met inachtneming van genoemde zaken kan het volgende overzicht worden opgesteld. Bij de verkoop- c.q. inbrengwaarde is de WOZ-waardering 1-1-2005 gehanteerd. Voor gronden met éénmalige pacht is dat de actuele opbrengstwaarde per 2007/2008. De gekozen termijnen zijn een inschatting en moet nog concreet gemaakt worden n.a.v. planningen die daarvoor binnen de organisatie wellicht al aanwezig zijn.

5

3. OPBRENGSTEN UIT VERKOOP EN HERBESTEMMING GEMEENTELIJKE EIGENDOMMEN Eigendom

Wat? Verkoop

Verkoop- c.q. inbrengwaarde € 1.700.000

Boekwaarde 0

Gronden éénmalige pacht Ponyclub De Duinrakkertjes, grasland – Hogeweg - Drunen

Termijn

Toelichting

20082009 20102015

Zie voorstel onder ‘Grondenpachtgronden’ in bijlage 2 Inbrengwaarde grond voor herontwikkeling bestemmingsplanontwikkeling

Verkoop

€

64.000

-

Gemeentehuis Drunen

Verkoop

€

1.741.000

-

20102012

-

20102015

3.000.000

1.795.32 4

20102015 of nog later

2.758.000

149.312

Afhankelijk van realisatie backofficeuitbreiding in Vlijmen, termijn verkoop ingeschat. Alternatieve optie is verhuur Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling bestemmingsplanontwikkeling WOZ-waarde € 3.000.000,-wordt niet gerealiseerd Sloopkosten vallen weg tegen waarde hergebruik (inschatting), Jaarlijkse besparing exploitatiekosten ca. € 400.000 Forse afboeking boekwaarde Hoge politieke gevoeligheid Optie hergebruik: FC. Drunen/R.K.D.V.C. Sloop en inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling. Herontwikkelingsmogelijkhed en lijken beperkt (restricties voor bebouwing park verkoop standplaatsen aan huidige bewoners of Woonveste Af: kosten herinrichting terreinen i.v.m. brandveiligheid + begeleiding werk

V/h kantoor dependance gemeente - Drunen

Verkoop

€

286.000

Optie: Sluiting zwembad ‘t Run

Hergebruik locatie

€

Locatie Sporthal Onder de Bogen – Drunen

Hergebruik locatie

€

Standplaatsen (gronden) woonwagens (4 locaties, Drunen, Vlijmen, Haarsteeg, Heesbeen)

Verkoop

Afstoten buitensportaccommodaties PSZ Vennerakkers - Drunen

‘Verkoop’

€ 340.000 (opbrengst € 990.000 af: herinrichting locaties € 533.000 en begeleiding werk € 120.000 P.M.

Verkoop

€

216.000

PSZ ’t Opstapje Drunen

Verkoop

€

176.000

Stichting Jong Nederland Drunen

Verkoop

€ 160.000 (af: vervangend

6

20092010

20092010

Uitvoorzichtigheid geen opbrengst opgenomen

-

20102015

-

20102015

-

20102012

Naast verkoop zijn doorexploiteren en pas op langere termijn uitplaatsen en herontwikkeling van de locatie de opties Naast verkoop zijn doorexploiteren en pas op langere termijn uitplaatsen en herontwikkeling van de locatie de opties Bij verkoop is een vervangend onderkomen voor

(boerderij, bouwjaar 1959) Drunen Locatie St. Muziektheater Applaus – bouwjaar. 1963, Frans Halsstraat 1 - Drunen Locatie Irissenstraat 2*/2A**/Asterstraat 5*** – Drunen (nu basisschool De Wegwijzer/dislocati e De Iris, Kon. Willem I College en Stichting KOM Locatie W. van Oranjestr. 1*-3**5*** - Drunen St. Mensen zonder Werk, VTC ’t Zorgenkind (bouwjaar 1949) Terrein handbalvereniging Avanti - Drunen Optioneel: 2x garage Petuniastraat 27G/29G - Drunen Optioneel: Verkoop woonhuis Duinweg 39 - Drunen Optioneel: Verkoop grond en opstal midgetgolfbaan – Drunen Gemeenschapshui s ’t Rad – Elshout (bouwjaar 1950)

Verkoop

onderkomen € x, nog te bepalen) € 877.000

20102015

de Stichting nodig (kostenpost) Doorexploiteren is ook optie. Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling bestemmingsplanontwikkeling

Verkoop

€ € €

533.000* 291.000** 103.000***

12.686 12.686 -

20102015

Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling

Verkoop

€ € €

150.000* 68.000** 334.000***

8.500 3.851 18.929

20102015

Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling

Hergebruik locatie

Nihil (WOZ – waarde € 338.000) € 30.000 (2x € 15.000)

-

20122015

Geen woningbouw mogelijk, verplaatsingskosten Avanti

-

20082010

Mogelijke belemmering voor verkoop door ligging kabelsen leidingen - uitzoeken

Verkoop

€

-

Nog te bepalen

Verkennin g mogelijkhe id verkoop Verkoop

P.M. (WOZ – € 20.000)

-

Nog te bepalen

Opties verhuur, verkoop beoordelen (i.r.t. naastgelegen gemeentewerf) Toekomstvisie toerisme, recreatieve poort Giersbergen en EHS bepalend

€

276.000

12.571

20102020

Optioneel: Scouting St. Jan Stichting/KPJ Drunen-Elshout (bouwjaar 1950) Creatief Centrum De Ark – Haarsteeg

Verkoop

€

87.000

6.054

20102015

Verkoop

€

170.000

54.419

20102015

Mommersteeg 9294

Verkoop

€ €

412.000 556.000

Voetbalterrein Vv Herpt

Verkoop

€

368.000

Verkoop

303.000

20102015 10.924

7

20092010

Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling, verplaatsing gemeenschapshuis Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling als overige grond beschikbaar komt Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling, uitplaatsing gebruikers naar KunstenCentrum Heusden Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling, bestemmingsplanontwikkeling WOZ-waarde € 368.000,--, twijfels over realisering van deze opbrengst, herbestemming door locatie

in buitengebied lastig, opbrengstwaarde gering Bepaling plaats en positie brandweerkazerne o.b.v. integrale keuzes voor Oudheusden en HeusdenVesting Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling

Optie: Brandweerkazerne – Heusden-Vesting

Hergebruik locatie of verkoop

€

119.000

121.299

20102015

Locatie gymzaal Demer* & Creatief Centrum Heusden** Heusden-Vesting Commiezenhuis – Heusden-Vesting

Verkoop

€ €

189.000* 479.000**

0 1.210

20102015

Verkennin g mogelijkhe id verkoop Verkennin g mogelijkhe id verkoop Verkoop

€

157.000

-

20082010

Na vaststellen integrale visie op Heusden-Vesting

€

63.000

20082010

Na vaststellen integrale visie op Heusden-Vesting

€

533.000

40.078

20082010

Holland Boating BV

Verkoop

€ €

289.000* 64.000**

-

20102015

Verkoop

€

600.000

Locaties Nieuwenrooy*, Sportpark Heusden** en De Schakel*** Oudheusden Seniorensteunpunt/ Ouderensocieteit*/ Thebe** Kasteellaan Oudheusden V/h gemeentewerf Vlijmen

Verkoop

€ 527.000* € 115.000** € PM *** (waarde onbekend)

233.520 0 0

20122015

Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling Inbrengwaarde grond en accommodatie voor herontwikkeling, bestemmingsplanontwikkeling Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling

Verkoop

€ 13.000 (?)* € 131.000**

12.448

20102015

Afstoten naar zorginstellingen of Woonveste

Verkoop

€

870.000

12.260

20102020

Locatie C. Huijgensstraat (Voetius*, Zorgenkind**) & Van Lennepstraat – peuterspeelzaal Beertje Boog*** Vlijmen-Vliedberg Basisschool ’t Palet – Vlijmen-Vliedberg

Verkoop

€ € €

516.000* 427.000** 201.000***

101.469 -

20102020

Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling, bestemingsplan werf Vlijmen Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling, herbouw Voetius op deze locatie een vraagteken

Verkoop

-

20102015

Locatie D’Oultremont – Vlijmen-Vliedberg Optie: verkoop panden

Verkoop

€ ? (geen WOZwaardering) € 1.602.000

50.061

20102015

€ 265.000 (6) € 276.000 (8)

-

20082010

Atelier Demerrondeel – Heusden-Vesting Jachthaven De Wiel – HeusdenVesting Creatief Centrum ’t Stuurhuis*/Knotshu is**- Nieuwkuijk Touwslager 11

Verkoop

20102015

8

Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling Verkoop afhankelijk van contouren Centrumplan

Julianastraat 6, 8, 10, 10A en 26 Priemsteeg (tussen 9A-9T) – v/h KPNgebouw - Vlijmen De Akker 32A Vlijmen

Verkoop

€ 464.000 (10) € 57.000 (10A) € 361.000 (26) € 128.000

Verkoop

€

226.000

Sportzaal De Hoge Heide

Verkoop

€

424.000

Zwembad/Sporthal Die Heygrave Vlijmen De Gemeint 1A (grond achter pand no. 1, met opstal voor reddingsboot van gem. Den Bosch)

Verkoop

€ 4.184.000

Verkoop

€ onbekend

-

Vlijmen, bestemmingsplan Centrum Vlijmen

-

20082010

-

20082010 20102015

-

20102012 20102015

Beperkingen: mogelijke verontreiniging grond en grootte kavel Bovenwoning, afstoten, niet nodig voor bestemmingsplanontwikkeling Inbrengwaarde grond en accommodaties voor herontwikkeling Bij privatisering verkoopopbrengst Grond bij Engelermeer, i.v.m. recht van opstal Den Bosch, grond aanbieden aan gemeente Den Bosch

Conclusies en aanbevelingen •

• •

Stel per (cluster van) accommodatie(s) exploitatieberekeningen op gebaseerd op uniforme uitgangspunten en totaalinzicht over (meerjaren)onderhoud, (meerjaren)investeringen en overige kosten en baseer daar je strategisch voorraadbeleid en huurbeleid (accommodatiesubsidie) op. Het al dan niet afschaffen van accommodatiesubsidies is m.n. op de dan verkregen inzichten gebaseerd omdat pas dan sprake kan zijn voldoende inzicht bij de gemeente Heusden over wat voor eigen rekening genomen moet worden, wat gebruikers moeten betalen en hoe zich dat verhoudt tot de mogelijkheden van de gebruikers Gronden in éénmalige pacht gelegen in de gebieden met ‘natuurwaarden’ worden verkocht. Dit behelst ca. 45 ha. met een opbrengstwaarde van ca. € 1,7 miljoen. Heusden wil over de periode 2008 t/ 2011 voor € 7 miljoen aan opbrengsten uit verkoop van gronden en panden realiseren. Onderliggende beleidskeuzes die bepalend zijn voor al dan niet verkoop van bijbehorende gronden zijn vaak (nog) niet gemaakt. Ook is niet duidelijk of verkoop van dergelijke gronden en panden, vaak gelegen in bestemmingsplanontwikkelingen, vallen onder de definitie van te verkopen eigendommen i.h.k.v. de genoemde € 7 miljoen. Tenslotte is het zeer de vraag of de WOZ-waarde ook de inbrengwaarde- en dus de opbrengst zal zijn bij planontwikkeling. Gaan we alleen uit van verkopen die met een bepaalde ‘zekerheid’, maar dan ook nog onder sterk voorbehoud, gerealiseerd kunnen worden in genoemde termijn, dan is sprake van een ingeschatte opbrengst van ca. € 4,3 miljoen euro. Deze bedragen zijn in bovenstaande tabel ‘vet’ gemaakt. Dit bedrag kan afhankelijk van de (snelheid van) gemaakte beleidskeuzes (aanzienlijk) hoger uitkomen.

9

BIJLAGE 5 SUBSIDIE

1

INHOUDSOPGAVE 1. Algemeen ........................................................................................................................................... 3 Huidige situatie.................................................................................................................................... 3 2. Analyse ............................................................................................................................................... 4 Buitensportaccommodaties................................................................................................................. 4 Binnensportaccommodaties................................................................................................................ 4 Buurthuizen ......................................................................................................................................... 4 Creatieve centra.................................................................................................................................. 5 Cultureel Centrum De Voorste Venne ................................................................................................ 5 Bibliotheken......................................................................................................................................... 5 Jongerenactiviteiten ............................................................................................................................ 5 Peuterspeelzalen ................................................................................................................................ 6 Zorginstellingen ................................................................................................................................... 6 Conclusies en aanbevelingen ............................................................................................................. 6 Resumé ............................................................................................................................................... 7

2

1. ALGEMEEN Heusden kent drie subsidiesoorten: genormeerde subsidies, budgetsubsidie en accommodatiesubsidie. Genormeerde subsidies zijn voor activiteiten op basis van het aantal leden en keren dat men een bepaalde activiteit uitvoert, bedoeld voor kleine instellingen met veel vrijwilligers. Budgetsubsidie is voor meetbare activiteiten en/of prestaties voor meer professionele organisaties terwijl accommodatiesubsidies bedoeld zijn voor gebruikers van gemeentelijke accommodaties op het gebied van welzijn en sport in de vorm van een bijdrage in de huurkosten. De activiteiten van alle gesubsidieerde instellingen moeten in het verlengde liggen van het gemeentelijk beleid. Het subsidiebeleid uit de Nota subsidies 2005-2007 is voor 2008 met één jaar verlengd in afwachting van o.a. de accommodatiebeleidsnota. Deze nota moet een kader bieden voor de nieuwe integrale subsidienota en dan met name gericht op de accommodatiesubsidies. In nauw overleg met de gesubsidieerde instellingen zal t.z.t. de volledige herziening van het subsidiebeleid vorm krijgen.

Huidige situatie De huurwaarde voor een welzijnsaccommodatie, gebaseerd op een factor van de WOZ-waarde, wordt voor 100% gecompenseerd door eenzelfde bedrag accommodatiesubsidie. Voor buitensportaccommodaties gold (en geldt) tot voor kort dat op basis van een puntensysteem een bruto-huurprijs wordt berekend waarvan 93% door accommodatiesubsidie wordt gecompenseerd. Dit geldt niet voor alle buitensportaccommodaties omdat er ook individuele afspraken zijn gemaakt. Recent is voor de buiten- (en binnen)sportaccommodaties afgesproken dat deze voortaan, met een overgangsregeling voor 10 jaar en rekening houdend met de specifieke situatie van de vereniging, 50% van de investerings- en grootonderhoudskosten gesubsidieerd krijgen. Hierbij wordt voortaan uitgegaan van een kostprijsgeoriënteerde tariefstructuur. Uit oogpunt van hogere onderhoudskosten, beperkte omvang genormeerde subsidies, veel maatwerkoplossingen buiten de subsidiesfeer en het ontbreken van alternatieve dekkingsmogelijkheden, zou voor sportverenigingen afschaffing van accommodatiesubsidies geen oplossing zijn en is recent voor eerdergenoemde ‘50%-oplossing’ met overgangsregeling gekozen. Uit de evaluatie van de Nota subsidies 2005-2007 komen geen knelpunten m.b.t. accommodatiesubsidie naar voren. Sowieso is men tevreden over het hele subsidiestelsel. Subsidiering is in z’n algemeenheid gebaseerd op het draagkrachtbeginsel, is een aanvullende inkomstenbron en moet niet als strafmaatregel dienen voor actieve verenigingen. Heusden hanteert subsidieplafonds per jaar. In het kader van de nieuwe accommodatienota wil Heusden duidelijke spelregels neerleggen m.b.t. beheer en onderhoud van gemeentelijke accommodaties. Uitgangspunt is dat groot onderhoud onder verantwoordelijkheid van de verhuurder (gemeente) valt en klein onderhoud voor rekening van de huurder. (vereniging of instelling) De gemeente Heusden wil alleen instanties subsidiëren die bijdragen aan gemeentelijke beleidsdoelen. De mogelijke effecten op deze doelstelling, veroorzaakt door het accommodatiebeleid, zullen worden bezien door subsidiebeleid en accommodatiebeleid met elkaar in verband te brengen. De eigen verantwoordelijkheid van de burger en de instellingen staat voorop. De gemeente Heusden wil door betere samenwerking, het clusteren van voorzieningen en het optimaliseren van het gebruik van welzijnsaccommodaties een betere samenhang realiseren tussen voorzieningen en activiteiten en daaraan gekoppeld het subsidie-instrumentarium aanpassen.

3

2. ANALYSE Deze nota accommodatiebeleid moet een kader scheppen waarbinnen het nieuwe subsidiebeleid gestalte gaat krijgen. Wat zijn de invloeden van ontwikkelingen met accommodaties die van invloed zijn op de nieuw op te zetten subsidiemethode? En dan met name op gemeentelijke accommodaties waarvoor accommodatiesubsidie wordt verstrekt. Waarbij nadrukkelijk de kanttekening gemaakt moet worden dat er een sterke onderlinge beïnvloeding is tussen diverse vormen van subsidies die de gemeente Heusden verstrekt omdat het draagkrachtbeginsel ervoor zorgt dat de huisvestingskosten en de kosten voor activiteiten samen niet hoger of lager mogen zijn dan wat betaalbaar is voor de gebruikers. Op basis van wat deze nota zegt over de diverse gemeentelijke accommodaties voor welzijn- en sportvoorzieningen dient te worden nagegaan of veranderingen in het subsidiestelsel noodzakelijk zijn. Tot heden is voor doorbelasting van de huurwaarde naar gebruikers uitgegaan van een rekenmethode die geen rechtstreekse relatie heeft met de werkelijke kosten. Als het om huisvesting (‘accommoderen’) gaat zijn de voornaamste kosten die daaronder vallen die van de kapitaalslasten voor investeringen en kosten groot onderhoud. Gezien de geschetste toekomstige ontwikkelingen in deze accommodatienota staat er aan huisvesting het nodige aan verandering te wachten. Dit zal zeker invloed hebben op de huisvestingskosten van verenigingen. Zo kunnen multifunctionele accommodaties wat betreft huisvestingskosten afwijken van de oude huisvestingssituatie en zal wat subsidiering betreft veelal sprake worden van maatwerk voor de nieuwe ontstane situatie. Het is dan ook van groot belang dat Heusden een juist inzicht verkrijgt in de investeringen en het groot onderhoud van accommodaties om de juiste huurberekening en eventueel toe te kennen accommodatiesubsidie vast te kunnen stellen. Om de toekomstige accommodatieontwikkelingen voor verenigingen met accommodatiesubsidie te duiden en te plaatsen in het raam van wat hierboven is gesteld, volgt onderstaand een korte impressie per beleidsveld/type accommodatie.

Buitensportaccommodaties Voor de buitensportaccommodaties zal met name de investering in kunstgras een zeer aanzienlijke kostenpost worden. Kostenbesparing kan optreden door het samenwerken of samengaan van sportverenigingen zodat kunstgrasvelden optimaal worden benut en ruimtebeslag wordt verminderd. De kostenplaatjes hiervoor worden momenteel per vereniging in beeld gebracht en hiervoor worden per vereniging op maat gesneden oplossingen bedacht om binnen de overgangstermijn van 10 jaar te komen tot de bedoelde 50%-methode. Over de geschiktheid van deze methode kan daarom momenteel weinig worden gezegd. De kostenplaatjes moeten duidelijkheid scheppen. De conclusie kan wel zijn dat de financiële effecten op de methode van accommodatiesubsidie best fors kunnen zijn, de gekozen kostenverdeling in zekere zin ‘een slag in de lucht is’ en dat o.b.v. realistische toekomstscenario’s een mogelijke uniforme methode voor subsidiering gekozen kan worden, inclusief overgangsregeling. Als de kostenplaatjes per vereniging in beeld zijn kunnen uitspraken over huurbijdrage en accommodatiesubsidie worden gedaan en subsidie- en investeringsplafonds worden vastgesteld.

Binnensportaccommodaties Bij binnensportaccommodaties is sprake van het subsidiëren van het totale tekort op de exploitatie van alle binnensportaccommodaties die onder het sportbedrijf vallen. Het sportbedrijf is een professionele resultaatgerichte unit waar een constructie van ‘totaalsubsidiëring’ ook bij past. Het lijkt logisch binnen een duidelijk toekomstbeeld voor investeringen en groot onderhoud de resultaten (en daarmee de subsidiebijdrage) nog nadrukkelijker te benoemen en de gekozen vorm van budgetsubsidiering voor deze professionele organisatie te blijven voortzetten.

Buurthuizen De mate en het tijdstip van financieren van elk gemeenschapshuis moet geplaatst worden in het streefbeeld van deze accommodatie voor de langere termijn in een vaak multifunctionele setting. Het is van belang voor elk buurt- of dorpshuis dit eindbeeld te bepalen en hierop de investeringsplanning en groot onderhoudslasten op af te stemmen om vervolgens de ‘natuurlijk’ investeringsmomenten te

4

gebruiken om dit te realiseren. Een integraal overzicht hiervoor moet nog worden opgesteld. Eerst dan kunnen er verantwoorde afspraken met betrokkenen worden gemaakt en (aanvullende) subsidiebijdragen worden bepaald die recht doen aan de laagdrempeligheid van basisvoorzieningen. Een vast gegeven daarbij lijken de kapitaalslasten van investeringen in gemeenschapshuizen omdat deze nauwelijks door het bestuur zijn te beïnvloeden. Eerst zal het huiswerk gemaakt moeten worden voor het berekenen van de kostprijs met de gewenste uitgangspunten. Pas daarna zijn zinnige uitspraken te doen over wijziging van de subidiemethode. Multifunctioenele accommodaties vragen maatwerk in subsidiering.

Creatieve centra In deze accommodatienota wordt voorgesteld om een aantal creatieve centra te clusteren op één locatie in Vlijmen. Zoveel als mogelijk moeten branchegerelateerde private partijen worden toegevoegd om de hoofddoelstellingen, één KunstenCentrum Heusden voor de regio met zoveel mogelijk expertise in huis, te realiseren. Dit maakt het mogelijk om de accommodatiesubsidie tot één instantie te beperken, afgestemd op het concept en de inbreng van de mogelijkheden van participanten. De vraag is in welke setting het KunstenCentrum gaat functioneren: binnen een multifunctionele setting, als zelfstandig gebouw, met welke partijen etc. Ook hier lijkt maatwerk aan de orde, afhankelijk van de invulling van het centrum. Voorkeur geniet het streven naar budgetfinanciering met prestatieafspraken, zeker na de professionaliseringsslag die gemaakt gaat worden. Na de ‘herverkaveling’ van deze centra kunnen definiteve keuzes worden tot bepaald. Tot dat moment wordt geadviseerd de huidige subsidiemethode in stand te houden.

Cultureel Centrum De Voorste Venne Voor De Voorste Venne geldt hetzelfde als voor een eventueel KunstenCentrum. In welke setting komt de toekomstige huisvesting van deze instelling te staan? Of blijft alles bij het oude? Die zal m.n. bepalend zijn voor de mate waarin de gemeente financieel gaat bijdragen. Nu is sprake van een mix aan activiteiten in dit gebouwencomplex die lang niet altijd een relatie hebben met kunst- en cultuur. Bij keuze voor herbouw op de bestaande locatie zal sprake blijven van aanzienlijke subsidiestromen. Theaters zijn meestal gebouwd en in handen van gemeenten met geprivatiseerd beheer in de vorm van een beheerstichting zoals in het geval van Heusden met Stichting De Voorste Venne het geval is. Duidelijk is dat bij (her)bouw en exploitatie van De Voorste Venne sprake is van een unieke situatie die maatwerk vraagt als het om gemeentelijke bijdragen gaat. Budgetfinanciering lijkt bij een profesionele theaterorganisatie de meest logische keus. Van belang is voor de bestaande situatie de investeringen en het groot onderhoud in beeld te hebben en een kostprijsstructuur te hanteren die recht doet aan het verstrekken van subsidie aan die instellingen die ook in het verlengde van de maatschappelijke doelstellingen liggen.

Bibliotheken Voor de gebouwelijke situatie van de bibliotheken zal er niet zoveel veranderen. De gebouwen zijn zeker niet gedateerd. (bouw van begin jaren ’80) Het doorexploiteren van de twee bibliotheken in Drunen en Vlijmen in de huidige setting, en dat voor langere tijd en met minimale extra inkomsten, wordt voorgesteld als de meest logische optie. Deze keuze is m.n. ingegeven door de financiële kant van de zaak. Voor Oudheusden wordt een verandering van huisvesting voorgesteld. Heusden is weliswaar geen eigenaar van deze accommodatie maar verstrekt wel accommodatiesubsidie. Omdat de inkomsten en uitgavenstroom van bibliotheken vrij stabiel zal blijven ligt verandering van methodiek niet direct voor de hand. Een bibliotheekorganisatie mag als professioneel worden verondersteld en dan is budgetsubsidiering (met prestatieafspraken) een hanteerbaar instrument. Ook voor deze accommodaties is het van belang een exploitatieoverzicht te maken op basis van een investerings- en groot onderhoudsplan zodat de juiste kostprijsberekening kan worden gemaakt.

Jongerenactiviteiten De accommodatienota stelt voor om de jongerenactiviteiten voor Drunen te gaan onderbrengen in de ontwikkelingslocatie D’Oultremont, die van Vlijmen in de bestaande behuizing van Orca te handhaven en voor Oudheusden binnen de MFA-constructie een oplossing te zoeken voor een ruimte voor jongerenactiviteiten. Voor de locatie D’Oultremont en de MFA-Oudheusden zal hoogstwaarschijnlijk sprake worden van een huurconstructie, en dus maatwerk als het gaat om mogelijke accommodatiesubsidie, Voor Jongerencentrum Orca blijft de huidige setting van eigendomsrecht bij de gemeente Heusden en

5

beheer door een derde-instantie (nu Stichting Sphinx) bestaan. Door uitbreiding van het aantal inwoners in Vlijmen kan de bezettingsgraad worden verhoogd. Met Stichting Sphinx ligt budgetsubsidiering met prestatieafspraken voor de hand. Daarnaast verstrekt de gemeente Heusden nog accommodatiesubsidie voor een tweetal gemeentelijke eigendommen waarin scouting/KPJ en Stichting Jong Nederland gehuisvest zijn. Voor beide accommodaties ligt er een voorstel deze af te stoten maar eerst te bezien in hoeverre er mogelijkheden zijn de gebruikers, afgestemd binnen dezelfde doelgroep en binnen redelijke voorwaarden voor gemeente en gebruikers, elders onder te brengen. Duidelijk is dat ook hier maatwerk aan de orde zal zijn.

Peuterspeelzalen De beleidslijn uit deze nota is om peuterspeelzaalwerk in te plaatsen in het brede school concept en hiervoor zoveel mogelijk de leegkomende lokalen in het basisonderwijs te gebruiken. De leegkomende gemeentelijke accommodaties worden afgestoten waardoor de gemeente geen eigenaar meer is. Bij de opzet van het brede school concept is sprake van nieuwe investeringen waarbij er, omdat vaak multifunctionele bouw aan de orde is, hoogstwaarschijnlijk een huurrelatie ontstaat. Dergelijke constructies, maar ook het benutten van leegstaande lokalen, maakt het noodzakelijk dat kostprijs georiënteerd maatwerk geleverd moet worden op basis van een investeringsplan, afgestemd op het groot onderhoud, zodat de juiste huurprijs bepaald kan worden. Een aandachtspunt is dat veel peuterspeelzalen financieel nauwelijks het hoofd boven water kunnen houden.

Zorginstellingen Ook de situatie van de accommodaties die onder dit onderwerp vallen zijn sterk aan verandering onderhevig. De twee gemeentelijke accommodaties waar Het Zorgenkind in is gehuisvest zullen op korte of iets langere termijn worden gesloopt en gebruikers uitgeplaatst naar een MFA- of aanverwante constructie met een huurrelatie. Van de locaties in Oudheusden wordt voorgesteld deze af te stoten naar een private partij omdat huisvesting van zorginstanties geen kerntaak is van een gemeente.

Conclusies en aanbevelingen Volgens de laatste subsidie-evaluatie voldoet het huidige subsidiestelsel. De verstrekte middelen zijn blijkbaar voldoende om activiteiten uit te kunnen voeren. Of de subsidie aansluit op het ’draagkrachtbeginsel’ is minder duidelijk. Zo is de huurwaarde, waarvoor men door 100% accommodatiesubsidie wordt gecompenseerd, niet gebaseerd op werkelijke kosten. Het is daarom belangrijk het toekomstscenario van de accommodatie in beeld te hebben, en daarop de investeringsen onderhoudsingrepen te baseren, waardoor inzicht in de werkelijke en toekomstgerichte kosten ontstaat. Door inzicht in de werkelijke kosten kunnen mogelijke consequenties onder ogen worden gezien en is het mogelijk te bezien of de subsidiemethode aanpassing behoeft. Volgen we de uitkomsten van deze nota, dan zal multifunctionaliteit en clustering in veel gevallen aan de orde zijn. Er zullen bij nieuw te bouwen multifunctionele accommodaties tariefstructuren ontstaan gebaseerd op bedrijfseconomische principes met mogelijke subsidiering van die instellingen die maatschappelijke prestaties moeten leveren die de gemeente Heusden wenst en daarom (deels) gecompenseerd worden in huisvestingskosten. Gezien vanuit het ‘draagkrachtbeginsel’ is niet vooraf aan te geven hoe hoog deze bijdrage zal worden. Ook niet omdat het accommodatiebeleid niet primair als insteek een bezuinigingsmogelijk behoort te zijn, maar een middel om accommodaties beter te benutten, prestaties te verbeteren en synergievoordelen te bereiken voor de gebruikers. Die prestaties zullen i.r.t. de subsidietoekenning wel steeds nadrukkelijk benoemd moeten worden. In veel gevallen zal daarom sprake zijn van maatwerk, zeker als eigendom en beheer bij een derdepartij komt te liggen. In een aantal gevallen kan bij professionele organisaties budgetfinanciering worden toegepast. In beide gevallen zijn prestatieafspraken van belang. In beide gevallen is dus ook maatwerk van toepassing. Uiteraard mag er door de betere benutting van ruimten (op termijn) ook vanuit worden gegaan dat de huisvestingskosten per saldo niet zullen stijgen. De conclusie kan zijn dat het momenteel niet zinvol is om de huidige subsidiemethode te wijzigen. Er zijn teveel veranderingen op til die maatwerk vragen. Het is beter om voor (clusters van) accommodaties kostprijsberekeningen te maken o.b.v. de uitgangspunten van deze nota, een investerings- en groot onderhoudsplan e.d. Op basis van dit inzicht kan aanpassing van de

6

accommodatiesubsidiemethode worden overwogen. Hiermee kan een optimalisatie van inkomsten en uitgaven worden verkregen, ontstaat vergelijkend inzicht tussen accommodaties onderling en met mogelijke alternatieven voor de toekomst. Zo alleen kan Heusden echt sturen op de financiele consequenties van accommodatiekeuzes.

Resumé • •

• •

•

De gebruikers zijn tevreden over de huidige methode en invulling van subsidieverstrekking De ontwikkelingen in de accommodatienota geven aan dat bij (her)huisvesting in veel gevallen sprake zal zijn van multifunctionele accommodaties, een huurrelatie en dat hierover van tevoren geen harde afspraken zijn te maken. Vanuit het draagkrachtbeginsel geredeneerd zal per situatie sprake zijn van maatwerk. Voor professionele organisaties is budgetsubsidiering, gekoppeld aan prestatie-afspraken, een voor de hand liggende optie. Ook hier is dus sprake van maatwerk. De huidige subsidiemethode is niet gebaseerd op werkelijke kosten. De uitkomst van de berekeningsmethode voor het bepalen van de huurprijs wijkt af van de werkelijke kosten. De accommodatienota maakt duidelijk dat inzicht in de werkelijke kosten van belang is voor het sturen op de toekomst van accommodaties. Daarom is het van belang dat Heusden per accommodatie beschikt over een investering- en groot onderhoudsplan. Na het formuleren van uitgangspunten en het opstellen van een exploitatieberekening kan vervolgens bezien worden of wijziging in de methode van subsidiering, en m.n. de accommodatiesubsidie, gewenst is. Stel eerst juiste kostenberekeningen op gebaseerd op het toekomstbeeld van accommodaties. Maak hiervoor de ontbrekende investerings- en groot onderhoudsplannen. Bepaal vervolgens of aanpassing van de subsidiemethode noodzakelijk is. Dit betekent dat de huidige subsidiemethode nogmaals wordt verlengd met de periode die inzicht moet bieden in de juiste kostenstructuur per accommodatie. Deze periode wordt gesteld op 1 jaar.

7

BIJLAGE 6 LOCATIE D’OULTREMONT INTERSECTORAAL UITGEWERKT

1

Het intersectorale beleid en het accommodatiebeleid zijn onderling sterk op elkaar betrokken. Een uitwerking van de in te vullen locatie D’Oultremont zal dit duidelijk maken. Ook wordt aangegeven hoe organisatorisch omgegaan moet worden met een dergelijke ontwikkeling als het gaat om accommoderen. Bij deze ontwikkeling is het startpunt het nadenken over een herontwikkeling van sporthal Onder de Bogen. De sector (binnen)sport heeft in de onderhavige situatie hier het voortouw genomen. Voortaan moet bij iedere locatieontwikkeling, ongeacht de grootte, eerst de nota accommodatiebeleid ter hand worden genomen om de kaders, het beleid en de kernprofielen leidraad te laten zijn voor de startsituatie. En om te bepalen in welk verband deze (kleine of grote) ontwikkelings- of accommodatievraag staat. Want de startsituatie is bepalend voor de juiste insteek en slaagkans van een planaanpak. Er moet binnen de sector beleid iemand aangewezen worden die de regie voert als het gaat om de startfase van een accommodatievraagstuk. Deze beoordeelt de beleids/accommodatievraag o.b.v. de nota en kiest de juiste insteek: korte consultatieronde langs beleidsambtenaren en inhoudelijk afwikkelen met afd. AVG (bijv. vraag om een bepaalde ruimte te mogen huren), of er komt eerst een startnotitie PvE op tafel waarin het vraagstuk o.b.v. de accommodatienota in werkgroepverband wordt uitgewerkt. Hiertoe schrijft de aangewezen beleidsambtenaar i.o.m. (in dit geval) de beleidsambtenaar sport o.b.v. de accommodatienota een startnotitie waarin alle potentiële mogelijkheden voor de ontwikkeling van deze locatie worden opgesomd en gemotiveerd. Uiteraard kan een dergelijk verzoek ook rechtstreeks van een wethouder komen. Ook dan wordt z.s.m. aan de wethouder teruggekoppeld in welke context deze vraag m.b.t. tot e het accommodatiebeleid staat zodat het verzoek van een 1 advies kan worden voorzien. De eerste notitie voor de verkenning locatie D’Oultremont zal er op basis van de accommodatienota als volgt uit kunnen zien: Onderwijskundig • Het beleid ‘Onderwijs - voortgezet onderwijs (incl. volwasseneneducatie)’ uit bijlage 1 wordt doorgenomen en relevante zaken in de startnotitie opgenomen. M.n. aandacht voor de relatie naschoolse opvang (inclusief sportfaciliteiten) • D’Oultremont wil graag een technasium realiseren. Bezien kan worden of hierbij partners/kostendragers vanuit de sector economie, (naastliggend) bedrijventerreinen/bedrijven gevonden kunnen worden (zie beleid economie) • Op basis van de langjarige groeiprognose voor de school (zie o.a. accommodatienota) wordt de ruimtebehoefte bepaald. Speciale wensen voor bepaalde ruimten/faciliteiten moeten hierbij in beeld worden gebracht • De mogelijkheden/wensen voor het geven van avondonderwijs, afgestemd met de regioscholen wordt benoemd (zie o.a. beleid uit bijlage 1 zoals hierboven genoemd) • Volwassenenonderwijs: volgens het kernprofiel Drunen zal het volwassenenonderwijs binnen afzienbare tijd elders gehuisvest moeten worden, vanwege synergievoordelen is de locatie/onderwijsinstelling D’Oultremont uiteraard in beeld. • Basisonderwijs: in potentie is volgens het kernprofiel Drunen basisschool De Wegwijzer, locatie de Iris, als enigste basisschool in deze wijk, een kandidaat voor de locatie D’Oultremont, samen met mogelijkheden voor- en naschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang e.a. (o.a. bij hockeyclub) Zie ook opmerkingen hierover onder kernenprofiel Drunen, wijk Braken-Oost. Sport • Van belang is dat voor Drunen de behoefte aan binnensport, samen met de behoefte van het D’Oultremont College en het basisonderwijs, wordt vertaald naar een juist PvE voor de zalen. Functies sporthal Onder de Bogen, maar ook de afstemming met de andere plaatselijke sportzalen (hoge bezettingsgraad) en ‘bovenkerns’ functionerende sportverenigingen wordt gemaakt alsook de mogelijkheid tot enige buitensport(behoefte) i.r.t. de mogelijkheden op Recreatiepark De Schroef bij de daar aanwezige accommodaties. • Als kostendragers zijn van belang een goede fitness, fysiotherapie en horeca. Hiermee komt er een inhoudelijke relatie te liggen met het verzoek van fysiotherapie/huisarts voor een gezondheidscentrum in Drunen-Noord • Met Zweminstituut Drunen wordt afgestemd wat mogelijke koppelingen/wisselwerkingen kunnen zijn. Ook zou o.b.v. een analyse van bezoekers aan Die Heygrave gekeken kunnen worden welke oriëntatie de inwoners van Drunen (onderlinge concurrentie, beter benutten zwemcapaciteit Die Heygrave) hebben als het om zwembadbezoek gaat. Ook de relatie met het verzoek van

2

huisarts/fysiotherapeuten wordt betrokken bij de afstemming met het Zweminstituut. De kans voor een binnenbad moet vrijwel uitgesloten worden omdat het overdekte zwembad in Waalwijk in kilometers zelfs dichterbij ligt dan Die Heygrave (5 km. t.o.v. 6,5 km.) en dat er plannen zijn om aan de Drunenseweg in Waalwijk (i.h.k.v. ontwikkelingen in het Hoefsvengebied) een nieuw zwembad te realiseren met wedstrijd- en doelgroepenbad, recreatiebassin en klein buitenbad met ‘uitzwemkanaal’. (afstand tot Drunen 3 km.) Hiermee zou ook verklaard zijn waarom het aanbod recreanten voor Zwembad Die Heygrave onder de maat blijft. Economie • Als kostendrager en wellicht als geluidsbuffer naar het bedrijventerrein kan economie een factor zijn in de planontwikkeling. Naast het technasium kan gedacht worden aan uit te plaatsen kantoorfuncties (bijv. vanuit De Voorste Venne, andere behoeften), gezondheidscentrum of een vorm van een bedrijfsverzamelgebouw. (bij kernprofiel Nieuwkuijk/Vlijmen genoemd) • Plaatselijk/regionaal (denk aan werkgelegenheid/sociale activering e.d./gemeenschappelijke regelingen) wordt verkend of er ontwikkelingen zijn die een mogelijkheid bieden om in samenwerking met de school hier gericht op te investeren • De horecafunctie van de sporthal/school e.a. en de optie pinautomaat (onwaarschijnlijk) zijn mogelijkheden Wonen • Woningbouw kan een kostendrager zijn. Volgens het kernenprofiel Drunen kan deze bestaan uit woningbouw voor toename van het aantal kinderen in de wijk Braken-Oost, alsook ‘zorggerelateerde’ woningen. (er is een bepaalde clustering van nultredewoningen in de nabijheid van D’Oultremont) Gezondheidszorg • Fitness en gezondheidszorg zijn nevengeschikte onderwerpen. Door ‘een rondje te doen’ langs de plaatselijke 1e lijnszorg kan deze ontwikkeling geplaatst worden in de behoefte aan 1e lijnszorg in deze kern. Hierbij speelt een rol dat ook Elshout geen 1e lijnszorg kent (zie kernenprofiel Elshout) De vraag van huisarts/fysiotherapeuten ligt er momenteel. • Ook de behoefte aan (accommodatie) schoolmaatschappelijke zorg/jeugdzorg (keten 0-18 jaar), ook voor heel de gemeente, dient benaderd te worden op (huisvestings)behoefte (zie beleid ‘gezondheidszorg’ en ‘jeugdzorg’ in bijlage 1, kostendrager/behoefte spreekuurruimten, kantoorfuncties) • Eventueel: dagopvang gehandicapten VTC Zorgenkind (zie kernenprofiel Drunen) betrekken bij behoeftevraag (consultatie van deze beleidssector) Welzijn • Kleine ontmoetingsruimte (zie kernenprofiel Drunen, huidige locatie De Wegwijzer, Iris en beleid woonservicezones) t.b.v. wijk/zorgwoningen. (geen concurrentie met De Stulp)/afstemmen met de toekomstplannen en mogelijke geplande (vervangende) woningbouw van Woonveste voor de wijk Kunst & cultuur (m.n. jongeren) • Jongerencentrum (doelgroep 13-18 jaar en eventueel ouder) voor heel Drunen, synergie met schoolfunctie, podiumfunctie school, sportfunctie, naschoolse opvang/educatie. Alternatief van De Voorste Venne (Stichting Utopia). Inplaatsen ontwikkelingen De Kern (zie kernprofiel Drunen) • Optioneel: scouting (zie kernprofiel Drunen/Elshout optioneel) • Bibliotheekfunctie – relatie met lezen/mediafunctie. Excentrische ligging, lijkt ook om andere redenen, maar m.n. financieel, niet haalbaar • De Voorste Venne – relatie met jeugd, kunst & cultuur en nadenken over ontwikkelingen locatie De Voorste Venne. Om meerdere redenen (zie onderdeel ‘De Voorste Venne’ onder ‘Kunst- en cultuur’ in bijlage 2) lijkt deze inplaatsing niet haalbaar Openbare ruimte/openbaar vervoer/openbare orde en veiligheid • Inplaatsen brandweerfunctie afhankelijk van ontwikkelingen Centrumplan Drunen, brandveiligheid i.r.t. op- en afrittenstructuur A59 en aanrijtijden (wettelijk criterium 8 minuten, ook i.r.t. tot aanrijtijden van vrijwilligers naar de kazerne) – functionele relatie met politiepost en (eventueel) ambulancestandplaats • Parkeergelegenheid (multifunctioneel gebruik door grote cluster van voorzieningen), ook i.r.t. parkeermogelijjkheden bij/voor Recreatie- en Sportpark De Schroef • Openbaar vervoer: halteplaats openbaar vervoer/frequentie openbaar/alternatief vervoer

3

Algemeen • Bijzondere aandacht voor aanpasbaar (ontwikkelingen gaan snel, jaren ’60-’70-gebouwen voldoen nu vaak niet meer aan de te stellen eisen), energiezuinig (zeker bij school/sportaccommodaties van belang) en toegankelijk bouwen (geen drempels voor verplaatsing in het gebouw/de gebouwen) • Bijzondere aandacht voor beheer van de locatie, in functionele eisen bij planontwikkeling nadrukkelijk rekening mee houden alsook de organisatorische kant van het beheer • Gemeente: regierol (bewaken integrale maatschappelijke doelstellingen, sterk projectmanagement, bezien in relatie tot de eigen interne, en ook kwalitatieve, capaciteit) Voorgaand PvE wordt in nauw onderling overleg intersectoraal opgesteld en uitgewerkt door ieder z’n rol naar de betreffende partners te laten spelen. Na het opstellen en vaststellen van het (meest optimale) programma van eisen is het noodzaak dat partijen worden benaderd over de plannen zodat deze vraaggestuurd en met draagvlak ingevuld kunnen worden. Uit het PvE blijkt duidelijk dat de nota accommodatiebeleid, zowel beleidsmatig als meer concreet uitgewerkt naar de kernen, de kapstok is om een ontwikkeling te starten en dat deze nota op basis van nieuwe beleidsnota’s en actuele ontwikkelingen steeds ‘doordacht’ en geactualiseerd moet worden. Elke beleidsnota moet dan ook het onderdeel ‘Effecten op het accommodatiebeleid’ bevatten. Door een aantal procesafspraken op hoofdlijnen te maken, maar vooral door te proberen intersectoraal werken ‘tussen de oren’ te krijgen, moet getracht worden tot samenhangende keuzes te komen. Hierdoor zal er ‘vanzelf’ een optimale invulling van de locatie en daarom ook de accommodatie uit volgen

4

BIJLAGE 7 NORMEN EN KENGETALLEN

1

Voor voorzieningen zijn in veel gevallen normen en kengetallen beschikbaar. Onderstaand zijn er een aantal genoemd. Bij het opstellen van deze nota is marginaal van kengetallen gebruik gemaakt omdat de thematiek vooral beleidsmatig is benaderd. Ook moet voorzichtig met kengetallen worden omgesprongen omdat veel situaties vaak uniek zijn en bij bijvoorbeeld multifunctionaliteit in kengetallen daarmee niet of nauwelijks rekening wordt gehouden. Bij de uitwerking van deze nota naar accommodaties zal meer van kengetallen gebruik gemaakt gaan worden. In dit stadium zijn m.n. een aantal kengetallen rond 1e lijnszorg, binnensport en wonen gebruikt. Voorziening Huisarts

Tandarts

Fysiotherapie Apotheek

Basisonderwijs Binnensport

Bibliotheek

Supermarkt Ruimtelijke ordening

Wonen

Jongerencentrum 12-24 jaar Camping – volwaardig

Kengetal COTG-norm: 2.350 inwoners per FTE tandarts, maximum aantal patiënten 2.750 Gemiddeld Nederland (2004): 2.400 inwoners per FTE tandarts DHV-regio Midden-Brabant: 2.581 inwoners per FTE tandarts DHV-regio Noord-Brabant – oost: 2.447 inwoners per FTE tandarts COTG-norm: 3.250 inwoners per FTE tandarts Gemiddeld Nederland: 2.100 inwoners per FTE tandarts Praktijkoppervlakte NMT: 110 m2 NMT- afd. Den Bosch: 2.884 inwoners per FTE tandarts COTG-norm: 3.000 inwoners per FTE fysiotherapeut Gemiddeld 2004: 1200 inwoners per FTE fysiotherapeut Geen normen voor oppervlakte vastgesteld voor fysiotherapeuten COTG-norm: 8.000 – 10.000 inwoners per apotheek Richtlijn KPMP: 9.000 inwoners per apotheek Gemiddeld 2004: 6.000 inwoners per apotheek Ruimte volwaardige apotheek: 200 m2 minimum, meestal 250-300 m2 Niet-bereidende apotheek: 100 m2 Opheffingsnorm Drunen en Vlijmen: 122 leerlingen Opheffingsnorm Heusden-Vesting: 75 leerlingen Opheffingsnorm overige kernen: 133 leerlingen 2005: Dekkingsgraad (binnen)zwembaden: animocijfer zwembadbezoek = aantal bezoekers: aantal inwoners: 4,8 is goed, goed voor recreatief zwemmen is 4,2, voor verenigingen > 0,4 en voor bezoek per m2 zwemwater 300. 2005: Dekkingspercentage exploitatiewaarde binnenzwembad: 60-80% mogelijk, uitgaan van exclusief kapitaalslaten en inclusief overhead 2005: bezettingspercentage sporthal 80-85% is redelijk tot goed voor gemeentelijke accommodaties 2005: uurtarieven landelijk sporthalgebruik 36-40 euro per uur voor hele hal verenigingen, voor commerciële gebruikers was dat 89-95 euro per uur De volgende landelijke kengetallen zijn te hanteren: 2006: Gemeentelijke subsidie per inwoner 21,77 euro 2006: Gemeentelijke subsidie per lener 86,02 euro 2006: Deelnemerspercentage totaal 25% 2006: Deelnemerspercentage volwassen leners 16% 2006: Deelnemerspercentage jeugdleners 57% Noord-Brabant 2007: 2.637 inwoners per winkel (bron CBS) 2006: Aantal inwoners tussen 10.000-50.000: 3.919 inw. per winkel (bron CBS) Streefnorm 75m2 per woning voor groen, recreatie, sport en spelen Breda: norm speelterreinen 0-6-jarigen: 30 m2 per speelplaats, straal 110 mtr. Breda: norm speelterreinen 6-12 jarigen: straal 300-400 mtr. Breda: norm speelterreinen 12-18 jarigen: straal 800-1000 mtr. Grootte huishouden 2002-2005: 2,56 Grootte huishouden 2005-2010: 2,50 Grootte huishouden 2010-2015: 2,44 Grootte huishouden 2015-2020: 2,38 Grootte huishouden 2020-2025: 2,32 Grootte huishouden 2025-2030: 2,26 Geen eenduidige norm, sterk afhankelijk van gemeentelijk beleid Ondergrens volwaardige toeristisch recreatieve camping – 8 ha.

2