Advies en Ingenieursbureau Witteveen+Bos t.a.v. dhr. P. Voskamp Postbus 233 7400 AE Deventer
Uw kenmerk: Ons kenmerk: Datum: Projectgebied: Onderwerp:
***** WBNA1305.B 29-01-2014 Dijkversterkingen Moordrecht en Capelle aan den IJssel resultaten flora & fauna inventarisaties
Geachte heer Voskamp, Hierbij ontvangt u het briefrapport van Adviesbureau E.C.O. Logisch van de inventarisaties naar zwaar(der) beschermde dier- en plantensoorten (Flora- en faunawet) in de door u gespecificeerde projectgebieden voor dijkversterking Moordrecht en Capelle aan den IJssel. 1.1 Aanleiding en doel Uit een verkennende natuurinventarisatie kon het voorkomen van enkele zwaar(der) beschermde soorten in het kader van de Flora- en faunawet niet worden uitgesloten jn en nabij de plangebieden voor dijkversterking Moordrecht en Capelle aan den IJssel. Aanvullend is hierom aanvullend veldonderzoek uitgevoerd conform de hiervoor geldende onderzoeksprotocollen. Het onderzoeksgebied bestaat uit twee deelgebieden, gelegen langs de dijk van de Hollandsche IJssel ter hoogte van Capelle aan den IJssel en Moordrecht. In Moordrecht bestaat het voorkeursalternatief uit een damwand aan de binnenzijde van het gehele dijkvak en een steenbestorting aan de buitenzijde van dijksectie 2 (zie figuur 1).
Figuur 1. Voorkeursalternatief dijkversterking Moordrecht
Het voorkeursalternatief voor de dijkversterking in Capelle bestaat uit een aanberming aan de binnenzijde van het gehele dijktraject en een damwand aan de buitenzijde van dijksectie 1 (zie figuur 2). Soortspecifieke onderzoeken zijn uitgevoerd voor jaarrond beschermde broedvogels, beschermde vaatplanten, de rugstreeppad, de ringslang en vleermuizen. Dit rapport geeft de resultaten van deze onderzoeken weer.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
1
Figuur 2. Voorkeursalternatief dijkversterking Capelle aan den IJssel
1.2. Onderzoeksmethodiek en scope Hieronder is per dijkversterkingstraject, en per soortgroep de onderzoeksmethodiek toegelicht. 1.2.1. Moordrecht Vleermuizen Het plangebied is onderzocht op aanwezige vliegroutes en foerageergebieden van vleermuizen. Dit onderzoek is uitgevoerd conform het Vleermuisprotocol 20131, waarbij is uitgegaan van het mogelijke voorkomen van de gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, laatvlieger, meervleermuis, watervleermuis en gewone grootoorvleermuis. De data en weersomstandigheden van de inventarisaties zijn weergegeven in tabel 1. Vissen en platte schijfhoren De watergangen aan de binnenzijde van de dijk zijn met een fijnmazig groot schepnet bemonsterd op aanwezigheid van beschermde vissen. Aanwezige waterplanten zijn onderzocht op de aanwezigheid van de waterslak platte schijfhoren. Hierbij is grofweg om de 50 meter watergang 5 meter intensief afgevist. Hierbij zijn de voor beschermde vissoorten geschikte leefgebieden intensiever afgevist. De buitenzijde van de dijk, ter hoogte van de te plaatsen steenbestorting, is eveneens steekproefsgewijs afgevist tijdens lage waterstanden. Deze buitenzijde is ten behoeve van de rivierdonderpad tweemaal afgevist. Ook is eenmaal tijdens een vleermuisinventarisatie ’s nachts met een zaklamp gezocht naar de rivierdonderpad. Rugstreeppad De rugstreeppad is in de periode juni-juli aan de hand van kooractiviteit geïnventariseerd. Hiervoor zijn 3 rondes van 1 uur worden uitgevoerd., waarvan 1 ronde is gecombineerd met een vleermuisinventarisatie. Ringslang Om de aan- of afwezigheid van de ringslang aan te tonen zijn op strategische plekken herpetoplaten geplaatst in het onderzoeksgebied. Deze zijn vervolgens door middel van 3 rondes van 2 uur gecontroleerd op de aanwezigheid van ringslangen. Deze rondes hebben een tussenpose van circa 20 dagen gehad en zijn uitgevoerd tijdens voor de ringslang geschikte weersomstandigheden. Overige soorten Tijdens de vleermuis-, reptiel- en rugstreeppadinventarisaties is eveneens aandacht besteed aan beschermde planten en jaarrond beschermde broedvogels. Aangezien het plangebied geen potentie voor jaarrond beschermde nestplaatsen van vogels biedt, is hier geen volledig onderzoek naar uitgevoerd. Tijdens de visinventarisaties zijn ook geschikte locaties voor beschermde planten afgespeurd op aanwezigheid van beschermde soorten.
1
Vleermuisvakberaad Netwerk Groene Bureaus, Zoogdiervereniging en Gegevensautoriteit Natuur 2013. Vleermuisprotocol 2013, 27 maart 2013
Adviesbureau E.C.O. Logisch
2
1.2.2. Capelle aan den IJssel Vleermuizen Zomer- en kraamverblijven van vleermuizen In de periode 15 mei – 15 juli (2013) is onderzoeksgebied onderzocht op de aanwezigheid van zomeren kraamverblijven van vleermuizen. Deze inventarisatie heeft bestaan uit drie ronden van 2 uur waarvan twee ronden in de avond en één in de vroege ochtend is uitgevoerd. Paarverblijven en zwermplaatsen van vleermuizen In de periode 1 augustus – 30 september (2013) zijn 3 inventarisatierondes uitgevoerd waarvan 2 ronden van 3 uur tussen 23:00 en 02:00 en 1 ronde van 2 uur vlak na zonsondergang in verband met laatvlieger. Vlieg- en migratieroutes en foerageergebied van vleermuizen Het inventariseren van vliegroutes en foerageergebied heeft simultaan met de inventarisaties naar verblijfplaatsen plaatsgevonden.
Winterverblijven Op 12-12-2013 heeft een inpandige inspectie plaatsgevonden van de woning op Dorpsstraat 31. Hierbij is met behulp van een endoscoop, zaklamp en spiegels onderzocht in hoeverre de woning wordt gebruikt als winterverblijf van vleermuizen. Daarnaast is de geschiktheid van de woning voor overige typen verblijven bepaald aan de hand van potentiële invliegopeningen, oriëntatie ten opzichte van de zon, de aanwezigheid van vrije aanvliegroutes en de aanwezigheid van sporen van vleermuizen. De inventarisaties met betrekking tot vleermuizen zijn met behulp van een zogenaamde batdetector uitgevoerd. Adviesbureau E.C.O. logisch werkt standaard met de Petersson D240X of een vergelijkbare detector. Dit apparaat vangt de ultrasone geluiden van vleermuizen op en maakt deze hoorbaar voor het menselijke gehoor. Tevens kunnen de geluiden worden opgenomen voor analyse achteraf. Enkele soorten zijn namelijk zeer moeilijk te determineren in het veld. Vissen en platte schijfhoren De watergangen aan de binnenzijde van de dijk zijn met een fijnmazig groot schepnet bemonsterd op aanwezigheid van beschermde vissen. Aanwezige waterplanten zijn onderzocht op de aanwezigheid van de waterslak platte schijfhoren. Hierbij is grofweg om de 50 meter watergang 5 meter intensief afgevist. Hierbij zijn de voor beschermde vissoorten geschikte leefgebieden intensiever afgevist. De buitenzijde van de dijk, ter hoogte van de te plaatsen damwand, is eveneens steekproefsgewijs afgevist tijdens lage waterstanden. Deze buitenzijde is ten behoeve van de rivierdonderpad tweemaal afgevist. Ook is eenmaal tijdens een vleermuisinventarisatie ’s nachts met een zaklamp gezocht naar de rivierdonderpad. Vogels met jaarrond beschermde nesten Het voorkomen van de gierzwaluw en de huismus is onderzocht door het uitvoeren van drie inventarisaties van 3 uur in de avond en de ochtend. Deze inventarisaties zijn deels gecombineerd met vleermuisonderzoek. Overige soorten Tijdens de visinventarisaties zijn ook geschikte locaties voor beschermde planten afgespeurd op aanwezigheid van beschermde soorten. Tabel 1. Data en weersomstandigheden inventarisaties Datum Tijd Soort Locatie 10-6-2013 03:00 – 07:15 Vleermuis / Capelle broedvogels 24-6-2013 20:00 – 00:00 Vleermuis / Capelle huismus 26-6-2013 09:30 – 11:30 Flora / (huismus) Moordrecht 9-7-2013 12:00 – 14:00 Reptielen (platen Moordrecht neerleggen) 12-7-2013 01:00 – 03:00 Rugstreeppad Moordrecht 12-7-2013
03:00 - 05:00
26-7-2013
20:00 - 24:00
12-8-2013
09:00 – 15:00
Vleermuizen broedvogels Vleermuizen / reptielen / rugstreeppad Vissen / reptielen
Capelle Moordrecht
Moordrecht/ Capelle
Weersomstandigheden 12°C, windkracht 2, bewolkt, droog 12°C, windkracht 3, bewolkt, droog nvt nvt 15°C, windkracht 2, half bewolkt, droog 16°C, windkracht 3, bewolkt, droog 17°C, windkracht 3, bewolkt, droog 18°C, windkracht bewolkt, droog
2,
Waarnemer(s) D. Peereboom D. Peereboom D. Peereboom D. Peereboom / M. Bouma D. Peereboom M. Bouma M. Bouma
M. Bouma
Adviesbureau E.C.O. Logisch
3
14-8-2013
07:30 – 11:00
Reptielen/flora
30-8-2013
20:00 – 00:00
31-8-2013
01:00 – 03:00
Reptielen Vleermuizen rugstreeppad Vleermuizen
23-9-2013
02:00 – 04:00
Vleermuizen
Moordrecht
23-9-2013
04.00 – 07.15
Vleermuizen
Capelle
23-9-2013
08:00 – 10:00
Reptielen
Moordrecht
17-102013 12-122013
13:00 – 15:00
Reptielenplaten ophalen/ vissen Vleermuizen/broe dvogels
Moordrecht/ Capelle Capelle, Dorpsstraat 31
Moordrecht / /
Moordrecht
Capelle
17°C, windkracht 1, half bewolkt, droog 17°C, windkracht 3, half bewolkt, droog
D. Peereboom
17°C, windkracht 3, half bewolkt, droog 11°C, windkracht 2, bewolkt, even motregen 11°C, windkracht 2, bewolkt, droog 15°C, windkracht 2, half bewolkt, droog 15°C, windkracht 3, half bewolkt, droog nvt
D. Peereboom
D. Peereboom
D. Peereboom D. Peereboom D. Peereboom D. Peereboom M. Bouma
1.3 Resultaten 1.3.1 Moordrecht Vleermuizen In de periode van zomer- en kraamverblijven zijn er geen verblijfplaatsen vastgesteld. Tijdens alle vleermuisinventarisaties zijn slechts incidenteel waarnemingen van vleermuizen gedaan. Het plangebied is als zeer rustig te omschrijven op het gebied van vleermuizen. Boven het recreatiepark zijn enkele foeragerende gewone dwergvleermuizen aangetroffen. Boven de Hollandsche IJssel is eenmaal een foeragerende meervleermuis gehoord. Wel is tijdens meerdere inventarisaties een enkele overvliegende laatvlieger aangetroffen, kruisend met het plangebied. Dit dier vliegt in de avond van noord naar zuid, over de Hollandsche IJssel, en in de ochtend in tegenovergestelde richting. Het dier volgt hierbij slechts beperkt structuren in het landschap en heeft zodoende geen binding met het plangebied.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
4
Vissen & platte schijfhoren Figuur 3. Resultaten Moordrecht
kleine modderkruiper bittervoorn huismus groeizone spindotterbloem Een groot deel van het plangebied is ongeschikt voor beschermde vissen vanwege de bebouwing op het recreatiepark en de hoeveelheid bomen op de oevers van de wateren. Het wiel biedt wel geschikte habitat voor beschermde vissoorten. De oever van het wiel langs de dijk is echter ruig begroeid met knotwilgen en riet, waardoor deze slecht bereikbaar en te onderzoeken was. De aangrenzende dijksloot ten noordoosten van het wiel is daarom eveneens bemonsterd. Deze watergang staat in verbinding en biedt vergelijkbare habitat. In deze watergang zijn de beschermde vissoorten kleine modderkruiper en bittervoorn aangetroffen. In het wiel zelf is de zwanenmossel aangetroffen. Deze mossel is essentieel voor de aanwezigheid van de bittervoorn, doordat deze soort zijn eieren afzet in grote zoetwatermossels. De buitenzijde van de dijk is deels afgevist met een schepnet. Vanwege de fluctuerende waterstanden komt dagelijks een groot deel van de oever geheel droog te staan. De aanwezigheid van de rivierdonderpad kan bij deze delen worden uitgesloten. Ter hoogte van de te plaatsen steenbestorting valt de oever plaatselijk droog, maar blijven enkele delen stortstenen oever wel onder water staan. Rond deze locaties is een tweede inventarisatie naar de aanwezigheid van de rivierdonderpad uitgevoerd met een schepnet en door in de nacht met een zaklamp het water af te zoeken op deze soort. Er zijn hierbij geen beschermde vissen aangetroffen.
Foto 1. Oever van het wiel, begroeid met riet en knotwilgen
Het wiel bevat geschikte habitat voor de platte schijfhoren. Rond de oever bij het plangebied is het water echter beschaduwd en groeien er vrijwel geen ondergedoken waterplanten. De platte schijfhoren leeft voornamelijk op deze planten, en is zodoende niet aangetroffen. In de omgeving van het plangebied komt de soort vrij algemeen voor in vergelijkbare wateren. Verwacht wordt dat de soort ook hier voor komt, maar buiten de invloedssfeer van de werkzaamheden.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
5
Jaarrond beschermde nesten De knotwilgen langs het wiel en enkele ruiger begroeide tuinen op het recreatiepark bieden geschikte habitat voor de huismus en de steenuil. Er zijn geen uilen aangetroffen of gehoord. De huismus is op twee locaties op het recreatiepark aangetroffen in kleine groepen in de vroege ochtend. Hier zijn nesten van de huismus aanwezig onder de dakranden van de woningen. Reptielen Ten behoeve van het reptielenonderzoek zijn zogenaamde herpetoplaten geplaatst in geschikte habitat voor de ringslang. Deze platen zijn geplaatst op de oever van het wiel en op enkele ruiger begroeide delen buitendijks. Aanvullend zijn drie inventarisaties uitgevoerd waarbij het plangebied is afgespeurd op aanwezige individuen. Er zijn geen ringslangen of sporen van ringslangen aangetroffen. Amfibieën In de omgeving van het plangebied komt de rugstreeppad vrij algemeen voor. Om te onderzoeken of deze soort eveneens in het plangebied of de directe omgeving voorkomt, zijn diverse inventarisatierondes uitgevoerd waarbij is geluisterd naar roepende rugstreeppadden. Hierbij zijn enkele malen geluiden van de rugstreeppad afgespeeld om zo een reactie van de dieren uit te lokken. Deze inventarisaties zijn deels gecombineerd met het vleermuisonderzoek uitgevoerd. Er zijn geen rugstreeppadden aangetroffen of gehoord. Flora Het gehele plangebied is tweemaal onderzocht op aanwezige beschermde flora, eenmaal in juni en eenmaal in augustus 2013. Aan de binnenzijde van de dijk zijn geen beschermde of bijzondere plantensoorten aangetroffen. Het dijktalud bestaat hier uit een algemeen vegetatietype met soorten als gestreepte witbol, glanshaver, kleine berenklauw, groot hoefblad en kruipende boterbloem. De oever van het wiel is aan de dijkzijde vrijwel volledig begroeid met riet en overschaduwd door knotwilgen. Onder deze knotwilgen is enigszins habitat voor de schaduwminnende orchidee brede wespenorchis aanwezig, maar deze is niet aangetroffen. De buitenzijde van de dijk, binnen de overstromingszone van de rivier, is op het talud is een rijkere begroeiing aanwezig met soorten als grote kattenstaart, mattenbies, moerasandoorn en spindotterbloem. De spindotterbloem is beschermd middels tabel 2 van de Flora- en faunawet. Deze ondersoort van de gewone dotterbloem is een typische oeverplant van zoetwatergetijdengebied en is buiten Nederland zeer zeldzaam. De oever is over de gehele lengte van het plangebied begroeid met deze soort, met een bedekking van circa 1 plant per 5 meter. De plant groeit hierbij tussen de stortstenen en basaltblokken binnen de overstromingszone van de rivier (zie foto 2). Ter hoogte van de te plaatsen steenbestorting (grijs aangegeven buitendijkse zone in figuren 1 en 3) is de dichtheid lager dan de omringende delen, maar komt de soort wel verspreid voor.
Foto 2. Spindotterbloem tussen basaltblokken met grote kattenstaart en schietwilg
Foto 3. Ruig begroeid dijktalud ter hoogte van te plaatsen damwand, met grote kattenstaart, riet, wilg en spindotterbloem.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
6
1.3.2 Capelle aan den IJssel Vleermuizen Het plangebied bevindt zich in de bebouwde kom van Capelle aan den IJssel. Het dijklichaam is eveneens bebouwd met diverse oudere en nieuwere woningen en huizen. Hierdoor zijn er voor vleermuizen vele geschikte verblijfplaatsen aanwezig in deze bebouwing. Er is dan ook onderzoek naar verblijfplaatsen van vleermuizen uitgevoerd rond deze structuren. In het plangebied zijn de volgende soorten aangetroffen: De gewone dwergvleermuis, de ruige dwergvleermuis en de laatvlieger. De laatvlieger is slechts eenmaal overvliegend aangetroffen. Het plangebied vervult dan ook geen bijzondere functie voor deze soort. De gewone dwergvleermuis heeft een kraamverblijf in de spouwmuur van het kantoorpand op adres Dorpsstraat 36 (zie figuur 4, foto 4). Tijdens de eerste inventarisatie zijn hier 12 invliegende gewone dwergvleermuizen aangetroffen. Tijdens de overige inventarisaties in de kraamtijd (24-6 & 12-7) zijn hier zwermende dieren, in de nacht terugkerende dieren, invliegende en uitvliegende dieren aangetroffen. De populatie wordt geschat op circa 30 individuen maximaal. In de directe omgeving van dit kraamverblijf is belangrijk foerageergebied aanwezig in het Slotpark. Hier is tijdens alle inventarisaties vrij veel vleermuisactiviteit aangetroffen. De ruige dwergvleermuis en de gewone dwergvleermuis maken gebruik van dit park als foerageergebied. In het najaar zijn twee paarverblijven aangetroffen in de directe omgeving van het plangebied. Door de aanwezigheid van een kraamverblijf, lag het ook in de lijn der verwachting dat er paarverblijven in de directe omgeving aanwezig zijn. Eén paarverblijf bevindt zich in de zijgevel van het oude raadhuis op adres Dorpsstraat 3 (zie figuur 4, foto 5). Hier zijn een baltsend en twee invliegende individuen van de gewone dwergvleermuis aangetroffen. Een ander paarverblijf bevindt zich op enkele tientallen meters afstand van het plangebied aan de achterzijde van woningen aan het Plantsoenveld. Het kraamverblijf en het paarverblijf in het oude raadhuis kunnen vanwege de aanwezigheid van een spouwmuur in deze panden eveneens dienst doen als winterverblijf. Hoewel aan een winterverblijf andere klimatologische eisen worden gesteld dan aan een kraamverblijf, is het betreffende pand en de spouwmuur groot genoeg om ook deze omstandigheden te kunnen bieden. Er zijn geen aanwijzingen gevonden welke wijzen op de aanwezigheid van een winterverblijf, maar er zijn eveneens geen aanwijzingen gevonden die dit kunnen uitsluiten.
Foto 5. Invliegopening achter daklijst paarverblijf Oude Raadhuis, Dorpsstraat 3 Foto 4. Invliegopeningen open stootvoegen kraamverblijf, Dorpsstraat 36
De ruige dwergvleermuis is langdurig baltsend aangetroffen rond de tuin van het op te vijzelen huis danwel aan te brengen damwand op Dorpsstraat 31. De tuin en het erf van dit huis waren echter niet toegankelijk ten tijde van dit onderzoek. Het gedrag van het aanwezige dier is een indicatie voor de aanwezigheid van een paarverblijf. De ruige dwergvleermuis heeft vaak paarverblijven in woningen. De begroeiing rond deze woning bevat geen geschikte verblijfplaatsen voor de ruige dwergvleermuis. Vanwege het beperkte overzicht tijdens het reguliere vleermuisonderzoek rond deze woning, is een aanvullende inpandige inspectie uitgevoerd, teneinde meer duidelijkheid te krijgen over de aanwezigheid van een paarverblijf of winterverblijf van vleermuizen. Hierbij zijn geen sporen van vleermuizen gevonden, maar wel veel mogelijkheden (scheuren/kieren) waar vleermuizen kunnen verblijven. Doordat er geen sporen zijn gevonden, of andere aanwijzingen voor de aanwezigheid van een groter verblijf (winterverblijf/paarverblijf) tijdens het reguliere onderzoek en tijdens de aanvullende inpandige inspectie, kan de aanwezigheid van deze typen verblijfplaats uit worden gesloten. Ook is het binnenklimaat van de potentiële verblijfplaatsen niet stabiel genoeg voor de aanwezigheid van een winterverblijf. De aanwezigheid van een paarverblijf van de ruige dwergvleermuis is echter wel waarschijnlijk. Dit zijn vaak verblijven waar slechts een of enkele vleermuizen in het najaar gebruik van Adviesbureau E.C.O. Logisch
7
maken. Sporen zijn vrijwel nooit te vinden rond deze verblijfplaatsen. Het gedrag van de ruige dwergvleermuis rond de woning wijst op de aanwezigheid van een paarverblijf. Het opvijzelen van de woning zal de paarverblijven niet aantasten, maar mogelijk wel verstoren indien dit gebeurt wanneer de verblijfplaats in gebruik is door vleermuizen. Door het werken buiten de periode dat deze verblijfplaats wordt gebruikt (augustus – oktober) kan aan de verplichtingen voor de Ffwet worden voldaan. Aanvullend wordt aanbevolen enkele vleermuiskasten in de directe omgeving aan te brengen ter overbrugging van de werkperiode, waarin verstoring van de huidige verblijfplaats op kan treden indien deze toch buiten de gevoelige periode in gebruik wordt genomen door vleermuizen. In het Slotpark en tegen het dijktalud ter hoogte van het Slotpark is staand dood hout aanwezig in de vorm van een drietal zeer dikke en circa 6 meter hoge stammen van vermoedelijk oude beuken. Deze boomstammen zijn zeer geschikt als verblijfplaats voor boombewonende vleermuizen als de ruige dwergvleermuis, de watervleermuis of de gewone grootoorvleermuis. Rond deze bomen is enkel de ruige dwergvleermuis foeragerend aangetroffen. Er zijn geen indicaties (bv zwermen, baltsende dieren, invliegers) voor de aanwezigheid van een verblijfplaats in deze bomen aangetroffen. Derhalve zal de kap van deze bomen op basis van dit onderzoek geen effect hebben op vleermuizen, aangezien voldoende is aangetoond dat de boomstammen afgelopen jaar niet zijn gebruikt. Vanwege de grote hoeveelheid scheuren en holtes in deze boomstammen is het echter aan te raden direct voorafgaand aan de kap deze holtes te inspecteren op aanwezigheid van vleermuizen. Overige bomen in en rond het plangebied bevatten geen noemenswaardige holtes of scheuren. Verblijfplaatsen in deze bomen zijn dan ook uitgesloten. Eventuele kap van deze bomen zal geen effect hebben op vleermuizen.
Foto 6. Potentiële invliegopeningen voor vleermuizen naar spouwmuur Dorpsstraat 31
Broedvogels Tijdens de broedvogelinventarisaties zijn geen gierzwaluwen of huismussen aangetroffen. Aangetroffen broedvogels zijn de merel, de koolmees en de kauw. Er bevinden zich enkele nesten van de kauw in de schoorstenen van de woningen aan de dorpsstraat 42 tot en met 46. Tijdens de inpandige inspectie van het pand op Dorpsstraat 31 zijn een tweetal nesten van vermoedelijk de huismus aangetroffen onder de dakpannen. Aangezien er tijdens het broedvogelonderzoek geen activiteit van huismussen is waargenomen, zijn dit oudere nesten welke in onbruik zijn geraakt. Het opvijzelen van de betreffende woning zal geen effect hebben op de aanwezige nesten. Wel wordt aangeraden de werkzaamheden buiten het broedseizoen van de huismus uit te voeren, om zeker te zijn dat, indien de huismus terugkeert naar deze woning, deze niet negatief wordt beïnvloed door de plannen. In de opgaande begroeiing achter de woning aan Dorpsstraat 31 is een ouder nest van een ekster aanwezig (zie figuur 4). Dit nest is afgelopen seizoen niet in gebruik geweest, maar kan in de toekomst wel weer gebruikt gaan worden.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
8
Figuur 4. Resultaten Capelle aan den IJssel
Kraamverblijf gewone dwergvleermuis Baltsterritorium ruige dwergvleermuis Paarverblijf gewone dwergvleermuis Nestlocatie kauw
Oude nesten huismus Oud nest ekster
Vissen & platte schijfhoren Er zijn geen beschermde vissoorten aangetroffen in het plangebied. Binnendijks zijn enkel tiendoornige stekelbaarzen aangetroffen in de dijksloot ter hoogte van het Slotpark. Buitendijks is een individu van de baars gevangen. Tijdens nachtelijk zoeken rond de stortstenen oever waar mogelijk een damwand wordt geplaatst, zijn geheel geen vissen in het water aangetroffen. Er is in en in de omgeving van het plangebied geen habitat voor de platte schijfhoren aanwezig als gevolg van de dikke sliblaag, de beschaduwing, kroos en de afwezigheid van waterplanten in de binnendijkse watergangen. Tijdens het vissen zijn ook geen schijfhorens aangetroffen. Flora Er zijn geen beschermde plantensoorten aangetroffen. Het stortstenen buitentalud van de dijk ter hoogte van de te plaatsen damwand bevat wel geschikte habitat voor de spindotterbloem. Deze soort is echter niet aangetroffen. Het is aan te raden bij de plannen wel rekening te houden met het voorkomen van deze soort, doordat hij zich snel kan verspreiden met drijvende wortelstokken en knollen. Aangezien de soort in de directe omgeving vrij veel voorkomt, kan hij zich ook snel in het plangebied vestigen.
Adviesbureau E.C.O. Logisch
9
1.4. Conclusies Moordrecht In onderstaande tabel staan de belangrijkste conclusies voor Moordrecht. Soort
Bescherming
Locatie
Belang ingreeplocaties
Huismus
Jaarrond beschermde nesten Tabel 2 Ffwet Tabel 3 Ffwet Tabel 2 Ffwet
Recreatiepark Moordrecht
Gering
Wiel Moordrecht Wiel Moordrecht Dijkteen buitendijks t.h.v bestorting
Gering Gering Redelijk
Kleine modderkruiper Bittervoorn Spindotterbloem
Capelle In onderstaande tabel staan de belangrijkste conclusies voor Capelle benoemd. Soort
Bescherming
Locatie
Belang ingreeplocaties
Gewone dwergvleermuis Gewone dwergvleermuis Gewone dwergvleermuis
HR bijl. IV HR bijl. IV HR bijl. IV
Dorpsstraat 36, Capelle Dorpsstraat 3, Capelle Dorpsstraat 36 & 3 Capelle
Ruige dwergvleermuis
HR bijl. IV
Op te vijzelen woning/plaatsen damwand Dorpsstraat 31 Capelle
Kraamverblijf, groot Paarverblijf, redelijk Mogelijk winterverblijf, belang onbekend Paarverblijf, belang redelijk
1.5 Aanbevelingen Moordrecht De voorgenomen werkzaamheden hebben effect op groeiplaatsen van de spindotterbloem. Er wordt aangeraden te werken conform een goedgekeurde gedragscode zoals deze van de Unie van Waterschappen. Ook dient bij uitvoer van de werkzaamheden, zowel binnendijks als buitendijks, rekening te worden gehouden met de aanwezigheid van algemene soorten broedvogels. Door te werken buiten de gevoelige periode van algemene broedvogels (maart – juli) wordt in eerste instantie voorkomen dat broedgevallen van vogels worden verstoord. Indien werkzaamheden aan opgaande begroeiing, zoals de wilgen rond het wiel, of werkzaamheden aan de oever van het wiel of van de Hollandsche IJssel wel plaats vinden binnen deze gevoelige periode, dient minimaal een week voorafgaand aan de start van de werkzaamheden een inventarisatie van aanwezige nesten plaats te vinden. De aanwezige nesten kunnen worden gemarkeerd en ontzien bij de werkzaamheden tot het betreffende broedgeval klaar is. Het is aan te raden om vóór de start van het broedseizoen de te kappen bomen reeds te hebben gekapt. Op deze manier zal een groot deel van de mogelijk aanwezige broedgevallen worden voorkomen. Indien voorgaande in de praktijk niet mogelijk is, dient in samenspraak met de opdrachtgever een passende oplossing worden gezocht aan de hand van de planning van de werkzaamheden. Deze oplossingen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het spannen van linten, netten over de bomen, of het dagelijks meermalen verstoren van de aanwezige vogels. Deze maatregelen dienen in een ecologisch werkprotocol te worden opgenomen. Capelle aan den IJssel De voorgenomen werkzaamheden kunnen een negatief effect hebben op een paarverblijf van de ruige dwergvleermuis in de op te vijzelen woning danwel de aldaar aan te brengen damwand aan de Dorpsstraat 31 te Capelle aan den IJssel. Er wordt aanbevolen de maatregelen buiten de gevoelige periode (augustus – oktober) van dit type verblijf uit te voeren. Op deze manier worden negatieve effecten uitgesloten. Daarnaast kan door het aanbrengen van een viertal vleermuiskasten in de directe omgeving van de huidige verblijfplaats worden gegarandeerd dat er ten alle tijden geschikte verblijfplaatsen voor de ruige dwergvleermuis aanwezig zijn. Ten behoeve van de Flora- en faunawet is deze maatregel niet verplicht, aangezien er voldoende is aangetoond dat bij werkzaamheden buiten de gevoelige periode, geen overtreding plaats vindt doordat de verblijfplaats buiten de gevoelige periode niet in gebruik is geweest. Dit garandeert echter niet dat de verblijfplaats nooit wordt gebruikt buiten de gevoelige periode. Ter overbrugging van de werkperiode, waarin verstoring van de huidige verblijfplaats op kan treden indien deze toch buiten de gevoelige periode in gebruik wordt genomen door vleermuizen, kan door het plaatsen van enkele vleermuiskasten het risico op overtreding van de Floraen faunawet nog verder worden geminimaliseerd. Indien gewerkt gaat worden binnen deze gevoelige periode, dient een ontheffing ex. Artikel 75 van de Flora- en faunawet te worden aangevraagd. Hiervoor dient een mitigatieplan en een activiteitenplan te worden opgesteld. In deze plannen dient het volgende terug te komen: Adviesbureau E.C.O. Logisch
10
-
-
Minimaal drie maanden voorafgaand aan de start van de werkzaamheden aan het op te vijzelen pand danwel de aan te brengen damwand dienen vier alternatieve verblijfplaatsen in de directe omgeving (binnen 100 meter van de huidige verblijfplaats) te worden aangebracht, conform de eisen die de ruige dwergvleermuis aan zijn verblijfplaats stelt; Tijdens de werkzaamheden dient de huidige verblijfplaats intact te worden gehouden, zodat deze na afloop van de werkzaamheden zijn functie weer kan vervullen. Deze maatregelen dienen naar de praktijk te worden verwoord in een ecologisch werkprotocol. Dit protocol geeft de uitvoerder van de werkzaamheden een praktische handleiding hoe om te gaan met de aanwezige natuur.
Ten aanzien van de potentieel aanwezige winterverblijven en het aanwezige kraamverblijf van de gewone dwergvleermuis wordt aangeraden de werkzaamheden binnen de invloedssfeer van de aanwezige verblijven (circa 100 meter) te laten plaatsvinden buiten de gevoelige periode van winterverblijven (november – maart) en kraamverblijven (mei – juli). Indien in de gevoelige periode wél werkzaamheden met een verstorende werking als het kappen van bomen, heiwerkzaamheden en overige trilling veroorzakende handelingen, zijn negatieve effecten op de verblijfplaats niet uit te sluiten en zal zodoende een ontheffing ex. artikel 75 van de Flora- en faunawet vereist zijn. Ten aanzien van paarverblijven zijn de mogelijke effecten zeer gering (enkel verstoring door trilling) en de uitwijkmogelijkheden voor vleermuizen zeer groot door de aanwezigheid van veel geschikte verblijfplaatsen in de directe omgeving. Het plaatsen van de damwand aan de buitenteen van de dijk kan effect hebben op groeiplaatsen van de spindotterbloem. Deze soort is nu niet aangetroffen, maar kan zich snel uitbreiden en komt in de directe omgeving wel voor. Het is dan ook aan te bevelen wel rekening te houden met het voorkomen van deze soort bij uitvoer van de werkzaamheden. Dit kan bijvoorbeeld door te werken volgens een goedgekeurde gedragscode Flora- en faunawet zoals deze van de Unie van Waterschappen. Deze maatregelen dienen te worden verwoord in een ecologisch werkprotocol. De kap van de dode boomstammen rond het Slotpark zal op basis van dit onderzoek geen effect hebben op vleermuizen, aangezien voldoende is aangetoond dat de boomstammen afgelopen jaar niet zijn gebruikt door vleermuizen. Vanwege de grote hoeveelheid scheuren en holtes in deze boomstammen is het echter aan te raden direct voorafgaand aan de kap deze holtes te inspecteren op aanwezigheid van vleermuizen, teneinde zeker te zijn dat de holtes in de tussenliggende periode niet in gebruik zijn genomen. Uiteraard dient bij uitvoer van de werkzaamheden rekening te worden gehouden met de aanwezigheid van algemene soorten broedvogels. Werkzaamheden aan potentiële broedplaatsen (opgaande begroeiing, bebouwingen en oevers van wateren) dienen bij voorkeur te worden gestart buiten de gevoelige periode (maart – juli). Indien werkzaamheden aan of nabij deze elementen wel plaats vinden binnen deze gevoelige periode, dient minimaal een week voorafgaand aan de start van de werkzaamheden een inventarisatie van aanwezige nesten plaats te vinden. De aanwezige nesten kunnen worden gemarkeerd en ontzien bij de werkzaamheden tot het betreffende broedgeval klaar is. Het is aan te raden om vóór de start van het broedseizoen de te verwijderen groenstructuren reeds te hebben gekapt of stevig te hebben teruggesnoeid. Op deze manier zal een groot deel van de mogelijk aanwezige broedgevallen worden voorkomen.
Mocht u naar aanleiding van dit briefrapport nog vragen en / of opmerkingen hebben, verneem ik dat graag van u. Hoogachtend, Ing. D. Peereboom Adviesbureau E.C.O. Logisch
[email protected] tel. 0621670939
Adviesbureau E.C.O. Logisch
11
