ADVENT en KERST 2010:
‘ Door dit Kind op weg gezet ‘
Inhoud:
1. Suggesties bij een adventsviering 2. Kerstviering 3. Bruikbare teksten bij allerlei OKRA-activiteiten
Wij ondersteunen tijdens de adventsperiode de acties van Welzijnszorg: ‘Werk Armoede Weg!’ is het thema in 2010.
Met dank aan de werkgroep OKRA-ZINGEVING regio Waas en Dender
November 2010 OKRA-Algemeen secretariaat Haachtsesteenweg 579, PB 40, 1031 Schaarbeek 02-246 44 47,
[email protected], www.okra.be p.1
1. Suggesties en teksten bij een adventsviering Inspiratie … •
•
•
• • •
• • • • •
Tijdens de adventsviering leggen we de nadruk op de ‘Verwachting’ die in ons leeft. Verwachting is veel meer dan afwachten. Verwachten vraagt ons om zelf klaar te zijn, om zelf onze handen uit de mouwen te steken. Een adventskrans is hier op zijn plaats. Je kan als activiteit samen een adventskrans maken. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld de kaarsen van WelZijnsZorg. Je kan ook de DVD van de campagne van WZZ tonen. (of een deeltje eruit of vraag bij je collega’s van ACW of zij over beeldmateriaal beschikken. (Er bestaat een powerpoint met cijfers, en ook stukjes uit de film Grensland) Dit zijn elementen waarmee je een adventsviering kan opbouwen… Je kan ook de (politieke) actie ondersteunen door een memo tegen armoede in te laten vullen door alle aanwezigen. Adventsvieringen en Kerstvieringen kan je vinden op www.4ingen.be Ook in de liturgiemap van WZZ vind je heel wat bruikbaar materiaal. www.welzijnszorg.be Ze geven ook een klein bezinningsboekje uit met teksten rond het thema: Werk armoede weg. Ook op de adventskalender staan heel wat teksten en verhalen die je kan gebruiken in je viering. In de brochure ‘armoede en overvloed’ staan ook heel wat buikbare teksten. Brochure te verkrijgen bij ACW. Vraag iemand die professioneel bezig is met de problematiek van armoede in je viering. Begin je viering met een soep op de stoep actie . Meer info op www.soepopdestoep.be Als symboliek kan je het beeld van een slagboom gebruiken. De slagboom van de uitsluiting. Je kan ook rood/wit of geel/zwart plastiek lint gebruiken om dienst te doen als barrière (als grens). Je kan het lint dan doorknippen als symbool dat je de uitsluiting niet wil. Maar ook een wekker kan een sterk symbool zijn. De wekker die ons wakker maakt voor het kerstfeest. Maak je klaar, maak de wereld klaar….
p.2
Teksten 1. Advent zit heel diep in ons Advent zit heel diep in ons als een oerdrang die zegt: Morgen wordt het goed! Advent is een beetje God voelen, voelen bewegen en stampen in het donker van ons bestaan als wil Hij ons zeggen: ‘Ik ben er, maar jij moet Mij naar het leven dragen.’ Manu Verhulst 2. Advent is wintertijd waarin we de koude te lijf gaan en verlangen naar warmte en geborgenheid. En we weten ons verbonden met mensen ook hier bij ons die door armoede en uitsluiting menselijke warmte te kort komen. Mensen die, soms letterlijk, in de kou staan. 3. Heer, laat ons de tekenen van hoop zien, de vele lichtpunten in deze duistere wereld, de kleine stappen van mensen die anderen dragen en een stukje verder dragen in het leven. Leer ons de sterren van hoop zien, de inzet van vele mensen om ons heen, het durven en riskeren, het zich kwetsbaar opstellen in het voorgaan in de creatieve naastenliefde, het altijd opnieuw beginnen na duisternis, na angst en pijn. God, leer ons de sterren van hoop zien, de mensen met een open blik, mensen met een blik-vooruit, een innerlijk oog geïnspireerd door uw Geest. Leer ons zien, Vader, hoe Jezus geboren wordt hier en nu en midden onder ons. Amen. (bron onbekend) Uit de liturgiebrochure van Welzijnszorg
p.3
4. Kerstmis en advent zijn de tijden waar heel veel kaarsen gebrand worden. Wij branden een kaars voor de werknemers van fabrieken die sluiten, afhankelijk, machteloos en onzeker over hun toekomst, dat zij mogen rekenen op elkaar in moeilijke tijden, dat ze erin slagen solidair een positieve toekomst uit te bouwen. Wij branden een kaars voor eigenaars, aandeelhouders, directeurs en managers, dat zij zorgbewogen mensen mogen worden, dat zij niet vergeten wie wij zijn: mensen die elkaar nodig hebben, die de opdracht hebben elkaar te waarderen en te respecteren. Wij branden een kaars voor mensen die uitsluiting en onrecht niet aanvaarden, die elke mens zijn leven gunnen, en opkomen voor de rechten van de benadeelden, voor sociaal bewogen, zorgzame mensen…. dat wij zulke mensen mogen zijn. Jef Sanen 5. Advent: voorbereiding op welk soort Kerstfeest? Als je in deze donkere tijd rond je kijkt, hoor en zie je mensen plannen maken, zich voorbereiden, op schitterende feestdagen…. Ik kan me niet van het idee ontdoen dat het voor ons nog steeds gemakkelijker is om ons uiterlijk ‘klaar te maken’ dan ‘innerlijk’. De verschillende menu’s, de feestkledij, de versieringen, ze staan in elke reclamefolder breed uitgesmeerd…. Mensen zijn ermee bezig, ze praten erover,…. Maar hoe zit het met de ‘innerlijke’ mens? Hoe maken we die klaar? De advent duurt niet voor niets 4 weken….. De advent geeft ons tijd om daadwerkelijk een ‘andere’ Kerst te vieren. Een Kerst die je vier weken lang voor bereid hebt in je hoofd, in je denken, in je overtuiging dat het anders moet en kan. Wie durft er echt voor een ‘andere’ Kerst te gaan? Een Kerst waarbij je aandacht vraagt voor dat kleine kind, dat symbool staat voor de zwakkere medemens. Het Kerstekind dat symbool staat voor een ‘andere’ manier van leven. Een Kerst voor de mensen aan de onderkant van onze maatschappij, de herders van deze tijd,…. Durf jij te veranderen? Durf jij, al is het maar één keer tijdens de feestdis aandacht vragen voor hen die buiten staan in het donker en bij ons binnen kijken, naar onze overvloedig gedekte tafels, naar de stralende lichten, naar de genietende mensen,….. Ik wens je, tijdens deze Kerstdagen, vooral veel durf toe: Durf om te veranderen, durf om tegen de stroom in te gaan, durf om voor het ‘echte’ Kerstfeest te gaan! Karien Ongena Pastor ACW Waas en Dender. p.4
2.
Kerstviering
Het thema van deze viering vonden we in een tekst van Manu Verhulst. Hij wil in die tekst vooral duidelijk maken dat God alles in onze handen gelegd heeft. Het is het kind dat ons een beeld geeft van de weg die wij ook kunnen gaan. Bij zijn geboorte is alles begonnen, maar was het zeker nog niet klaar. Ook voor ons, is dit van tel. Bij het Kerstfeest begint het allemaal. Dan vraagt God onze inzet om tot het uiteindelijke Paasfeest te komen. Zonder kerst geen Verrijzenis. Maar het mag niet bij de geboorte alleen blijven… je moet de weg gaan, die Jezus voor ons gegaan is, de weg die aandacht vraagt voor de andere, de zwakkere,…
Door dit Kind op weg gezet Intredelied: kies best een adventslied Inleidingstekst: Advent is een oproep voor iedere christen om warmte en licht te zijn. Solidair met al wie de energie niet heeft Om ten volle te kunnen leven. We willen ommekeer brengen Voor mensen wie onrecht gedaan wordt. Mensen die door armoede uitgesloten worden. Laten wij ons tijdens deze viering door het Kind op weg zetten. Vergevingsmoment Heer onze God, Zoveel dagen hebben wij de kans gehad En toch stellen wij de vrede vaak uit tot vandaag. p.5
Vergeef het ons, wij zijn uw mensen. En het kind in ons zegt dat het beter kan. Zoveel maanden krijgen wij de tijd, maar al te vaak houden we de helpende hand gesloten. Vergeef het ons, we zijn mensen in het donker, En het Kind wijst ons de weg. We kregen een jaar, waarin het elke dag, Een beetje kerstmis had moeten zijn. Vergeef het ons, wij zijn uw mensen. En het kind in ons zegt dat het beter kan. Kyrie Openingsgebed (priester) Menslievende God, Vandaag toont Gij opnieuw Hoe groot Uw liefde voor ons is. In een klein en weerloos kind wilt Gij onder ons aanwezig zijn. Wij bidden U: open ons hart opdat wij Uw boodschap vandaag duidelijk verstaan en er ook naar leven. Dat wij licht en warmte delen met zo velen die in de kou staan. Dat vragen wij U door Christus onze Heer. Amen Eerste lezing: De valse profeten van economische en politieke machten preken individualisme, elk-voor-zich, eigen rechten eerst. Zij houden ons voor dat geluk met centen af te dwingen is, dat het alleen gaat om je goed voelen in arbeid en vrije tijd dankzij ietsje meer. Deze profeten dreigen er goed in te slagen om ons te verdelen, want nu eens wordt de een dan weer een ander gesust. Deze profeten van geld en gewin zijn sluw en handig. We lopen ze onnadenkend achterna. We hebben in deze donkere tijden weer echte profeten nodig. Profeten die tegen de verdeeldheid in, oproepen om de krachten te bundelen, van hier tot het einde van de wereld. Profeten, die tegen altijd-ietsje-meer, p.6
zoeken naar wat echt welzijn is, en die daarbij steeds weer de slachtoffers opzoeken. Profeten die tegen inidividualisme in, geloven en oproepen tot warme solidariteit, het verbinden van eigen rechten met die van andere. Vandaag is het quasi onmogelijk om alleen profeet te zijn. Laten we samen profetisch en tegendraads handelen, omwille van het geluk van allen. Tussenzang: Tweede lezing: Visioen van Jesaja, zoon van Amos Over stad en land en hun goede toekomst: ‘Straks zal de berg met het huis van God torenhoog uitsteken boven alle bergen en heuvels. De volken trekken er op af en ontelbaar velen treffen daar elkaar. Ze zeggen: Kom op, ga mee naar de berg van God, waar de Heer woont. Hij zal ons zeggen welke kant op, welke weg we moeten gaan. Want Sion stelt de wet en Jeruzalem spreekt Gods woord; houvast voor de mens, richtsnoer voor de volken. Dan smeden zij hun zwaarden tot ploegijzers om, hun speren tot sikkels. Geen mens grijpt nog naar de wapens en niemand oefent zich in het vechten. Mensen kom en zoek je weg in het licht van God’. Tussenzang: Evangelie: (naar het aloude kerstverhaal van Lucas 2, 1-16) In die dagen toen er een besluit van de manager kwam dat er een fabriek dichtging; in die dagen, toen er wapens verkocht werden aan vriend en vijand; In die dagen dat mensen hun macht vestigden door ruzie te zaaien tussen anderen; In die dagen toen men meer luisterde naar grote monden dan naar het hart; In die dagen toen de rassenhaat aangewakkerd werd tot politiek voor deel van enkelen; In die dagen, toen de nieuwe armoede van de geest meer en meer mensen monddood en kritiekloos maakte en wetten in het voordeel van rijken werkten; In die dagen, toen de ene mens meer van tel was dan een andere omwille van zijn relaties; In die dagen gingen Jozef en Maria op weg en ze kwamen in Betlehem aan om zich daar te laten inschrijven. Maria was hoogzwanter en de weeën begonnen. Voor hen was er geen plaats meer, alle deuren waren dicht. Even buiten de stad, in een afgelegen schuilplaats, bracht zij haar kind ter wereld. In de omgeving waren er daklozen en vluchtelingen, en ook zij telden niet mee: zij waren het schorremorrie, de uitgeslotenen, de vierde wereld, de te mijden personen. Uitgerekend die mensen kregen als eersten de kans om het Kind te zien en ze wisten dat God hier aan het werk was, dat God zichtbaar geworden was in deze p.7
Jezus, want hadden ze niet gehoord “Eer aan God in den hoge en vrede op aarde aan alle mensen van goede wil…”? Sinds die nacht is het duidelijk dat voor God elke mens van tel is en dat het Kind ons op weg zet. Homilie Geloofsbelijdenis Ik geloof in Hem die heet “ Ik zal er zijn voor allen”. Hij is de kern, de bron van onze solidariteit. Op Hem wil ik mijn inzet afstemmen en zijn Naam maken tot de rode draad van mijn leven. Ik geloof in Jezus van Nazereth, het levende verzet tegen iedere uitbuiting. In Hem heeft onze God handen en voeten gekregen, in Hem is zijn naam werkelijkheid geworden. Ik geloof dat Hij niet vergeefs heeft geleefd en niet vergeefs is gestorven, maar dat Hij elke dag opnieuw verrijst in mensen die vandaag zijn solidariteit met uitgeslotenen belichamen en zó zijn handen en voeten zijn. Ik geloof in zijn geest, die ook vandaag mensen bezielt en aanzet om zijn manier van leven tot de hunne te maken en de weg te gaan van breken en delen, van goedheid en gerechtigheid, van recht en vrede. Voorbeden: Wij bidden U voor mensen aan wie geen recht wordt gedaan mensen in gevangenissen zonder proces, mensen die leven in oorlog, in de chaos van de rechteloosheid in de macht van het recht van de sterkste. Wij vragen U: wat moeten wij doen? Wij bidden U om vrede voor mensen in de dagelijkse strijd om het bestaan. Wij bidden voor de mensen die in deze koude dagen op straat moeten slapen of in een huis dat ze niet kunnen verwarmen. Wij vragen U: wat moeten wij doen? Wij bidden U voor mensen uit één stuk die zich niet de wet laten lezen door onze economie. Die niet de weg kiezen van de minste weerstand. Zo zouden wij willen zijn. wij vragen U: Wat moeten wij doen? p.8
Gebed over de gaven: Heer God, Aanvaard samen met de gaven van brood en wijn onze beloften: Dat onze goed bedoelde woorden liefdedaden worden. Zo worden zij voor ons een baken om de weg naar het kind te volgen. Eucharistisch hooggebed (naar keuze in te vullen) Onze Vader Vredeswens Wij zijn allen kleine mensen met onze dagelijkse zorgen onze angsten, onze wensen, onze dromen. Wij hebben U zo vaak nodig. Mogen uw zegen over ons allen komen. Zo lang wij door onze inzet mensen laten ervaren dat God van hen houdt. Zo lang heeft onze wereld reden van bestaan. Laat uw feest van Kerstmis een feest van ont-moeten worden. Laat ons dit uitdrukken met een welgemeende handdruk. Lam Gods Communie Bezinning na de communie: Met dit Kind op weg gezet Wij zijn de oude thuis ontgroeid en slapen onder blote hemel: geen onderdak waaronder wij ons veilig en geborgen weten. Ooit was het anders: er waren regels en waarheden. Er waren mensen bij de vleet om ons te leiden en te overtuigen, om ons op ’t juiste pad te houden. Nu lopen we mekaar voorbij. Koortsig op zoek naar onderdak: Ieder heeft zijn droom, ieder heeft zijn waarheid maar niemand is er zeker van. Maria bracht haar Kind ter wereld p.9
in het open veld: geen huis, geen veilig onderkomen, alleen de adem van de dieren en de tover van de sterren. Met dit Kind zijn we nog niet thuisgekomen maar wel op weg gezet om eindelijk elkaar te vinden van noord en zuid, van oost en west. Een nieuwe toekomst kan beginnen. Naar Manu Verhulst Slotgebed: God, doe ons de weg zien, zoals de wijzen uit het oosten, opdat we weten dat wij moeten verder bouwen aan Jouw weg. Laat ons ontdekken wat het Kind ons laat zien: Uw liefde en Uw warmte, zomaar onverwacht tussen heel gewone mensen. Doe ons een ster zien die verder reikt dan de kerstdagen. Geef ons licht, opdat we kunnen zien of we op de goede weg zijn. Zegen en zending (priester)
p.10
3. Bruikbare teksten bij allerlei OKRA-activiteiten 1. Een brief van Jezus voor jullie allemaal Goede dag, Zoals jullie weten, nadert mijn verjaardag. Ieder jaar is er een groot feest te mijner ere. En ik ben er van overtuigd dat dit feestelijk gebeuren ook dit jaar zal plaatsvinden. In die periode gaat iedereen ‘shoppen’, iedereen koopt geschenken. Er is volop reclame op de radio, Tv en in de winkels en dat vermeerdert nog naarmate mijn verjaardag nadert. Het doet wel deugd te weten dat - tenminste één keer per jaar – vele mensen blijkbaar nog aan mij denken. Dank u wel!!! Maar toch … Als mensen in de beginperiode nog bleken te begrijpen waar het kerstfeest echt om gaat, en dat ze niet bang waren om zelf ook de handen uit de mouwen te steken voor de anderen, dan merk ik nu dat de meeste mensen zich minder en minder schijnen te herinneren wat de precieze reden is van dit feest. Families en vrienden komen inderdaad samen om zich te amuseren, maar ze kennen de ‘ware’ betekenis van het feest niet meer. Zo herinner ik mij dat er vorig jaar een groot banket plaatsvond voor mijn feest. De tafel was gedekt met uitgelezen spijzen met cava of champagne, met tapa’s en oesters met taarten, met fruit en chocolade. De kamer was schitterend versierd, met een dennenboom, helemaal uitgedost met gouden ballen en lichtjes. Onder de kerstboom lagen pakjes in verschillende grootte en met strikken erom heen. Maar weet je wat zo raar was? Ik was niet uitgenodigd!!! In theorie was ik de eregast, maar niemand had aan mij gedacht en dus hadden ze me geen uitnodiging gestuurd. Ze lieten me buiten staan (net zoals 2000 jaar geleden) en sloegen de deur voor mijn neus dicht. Omdat ze me niet uitgenodigd hadden, besloot ik van op straat door de verlichte vensters alles te volgen. Iedereen dronk overvloedig, sommigen zelfs een beetje té veel. Anderen haalden grappen uit om iedereen te doen lachen. Kortom, het was een geslaagd feest voor de aanwezigen. Als topmoment van de avond deed een dik heerschap zijn intrede, gekleed in een rood pak, en een witte baard, p.11
lachte en wuifde hij naar iedereen en ging toen in de sofa zitten. De kinderen dansten en juichten : ‘Kerstman! Kerstman!’ Het leek alsof het feest ter zijner ere plaatsvond!? Om middernacht begonnen ze elkaar te omhelzen en te zoenen. Daar stond ik dan, op straat …. Niemand kwam mij omhelzen… Toen begonnen ze geschenken uit te wisselen. De pakjes werden één voor één opengemaakt , met de grootste opwinding tot gevolg. Ik keek onder de boom, maar er lag geen enkel pakje meer. Zelfs dat hadden ze uit het oog verloren… een pakje voor het Kerstkind. Toen begreep ik pas, dat ik op mijn eigen feest niet gewenst was. Ik ben dan maar stilletjes vertrokken…. Ieder jaar wordt het erger: De mensen denken alleen nog aan eten en drinken en cadeautjes En niemand denkt nog aan hoe het ooit begon … Mijn grootste wens voor het Kerstfeest dit jaar is dat jullie mij terug willen opnemen in jullie leven, dat jullie mij terug zouden herkennen in het gelaat van de uitgeslotenen, de herders van deze tijd. Talrijk zijn degenen die dit vorig jaar vergeten waren. Misschien moet ikzelf dit jaar een feest organiseren. Ik hoop dat jullie er talrijk aanwezig zullen zijn. Weet dat ik veel van jullie hou! Jezus
2. Waarom vieren we nog Kerstmis? Is het de lokroep van de winkelstraten die er ons aan doen herinneren dat het hoog tijd wordt om nog eens samen te komen? Is het de kerstmuziek in de straten die doet vermoeden dat er weer eens vrede op til is? Is het de kerstman op televisie die laat aanvoelen dat er iets nieuws kan geboren worden?
p.12
Is het de koude die onze solidariteitsgevoelens aanwakkert, waardoor we eens dieper in de beugel grijpen voor het goede doel? Is het de kerstversiering die onze aandacht trekt op het mooie en het goede dat in elke mens verscholen zit? Is het het overvloedige kerstdiner dat ons doet beseffen dat de honger eigenlijk uit de wereld dient te worden gebannen? Of is het de weerloosheid van het kleine kind in de kerststal die maakt dat we beseffen dat God met Kerstmis in ieder van ons kan geboren worden. Pol Arnauts
3. Kerstmis Kerstmis … Jezus komt ter wereld Zelf zonder macht, maakt hij de machtigen angstig Straatarm, een spiegel voor wie teveel heeft Radicaal de kant van God kiezend. En vandaag in de stad? Wie staan dààr aan de kant? Naast wie ga ik staan? Wie geef ik kans en voorrang? Heb ik ooit iemand zien opstaan? Eraan meegedaan? De herders van weleer lagen ook aan de kant ‘bij nachte’ Wie zorgt vandaag voor hen in zorgzaam respect? En vanwaar ons al te gemakkelijk geloof dat bijvoorbeeld gevangeniscellen luxeappartementen zijn? En dat arme mensen de armoede aan zichzelf te danken hebben, eenzame mensen maar eens de moed hebben op te brengen over hun stroeve drempel te stappen, enzovoort, enzovoort. En wij maar consumeren onder de lichtjes van de kerstboom en kopen op de kerstmarkt p.13
slierend over het ijs van onze koopkracht, gillend om in evenwicht te blijven terwijl we geen blijf weten met onze plicht naar solidariteit en medeleven en medemenselijkheid en zo … Is Maria ondertussen een sprookje geworden? … Of kennen wij nog mensen zoals zij, zo totaal beschikbaar – zo zichtbaar tegen de stroom in zonder er zelf mee te pronken? En wie is God geworden? Zie ik die God in de spiegel van het Jezuskind? Geloof ik die Warme Werkelijkheid wezenlijk dichtbij meegaand in onze onmacht? Geloof ik in die Bovenaardse Aanwezigheid meegaand in onze hoop – tastbaar zonder aan te raken alleen maar te raken in een ander mens vooral in de mens die mist, mislukt, die vraag en oproep blijft! Karel Staes en Pol Arnauts
SUCCES !!
p.14
