ACTIVITEITENPLAN 2015 Zorgbelang Gelderland
Activiteitenplan 2015
2
Onze visie Zorgbelang Gelderland komt op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen voor alle burgers in Gelderland, zodat zij kunnen leven zoals zij dat willen. Ook als zij door ziekte, ongeval, handicap of ouderdom tijdelijk of permanent belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Zorgbelang Gelderland wil dit bereiken door: ervaringskennis van zorggebruikers te verzamelen, collectieve belangen te behartigen, informatie te verstrekken over de beschikbaarheid en de kwaliteit van het zorgaanbod, klachten op te vangen en knelpunten in het zorgaanbod te signaleren. Om haar doelen te bereiken werkt Zorgbelang Gelderland samen met ruim 470 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenbonden en cliëntenraden in Gelderland.
© 2014, Zorgbelang Gelderland Alle rechten voorbehouden. Teksten, delen van teksten en/of artikelen uit deze uitgave mogen, na verkregen toestemming van Zorgbelang Gelderland, worden overgenomen of worden verveelvoudigd onder strikte voorwaarde van bronvermelding. Toestemming kan worden aangevraagd per brief, fax of e-mail.
COLOFON Redactie Dr. E. Verkaar, directeur / bestuurder
Activiteitenplan 2015
3
Activiteitenplan 2015
4
Inhoudsopgave Inleiding
7
1.
De organisatie en haar missie
9
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland Relatie met de provincie Gelderland De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland Regionale en lokale samenwerking Landelijke samenwerking
9 9 10 10 11
2.
Activiteiten in 2015
13
2.1 2.2 2.3
Individuele cliëntondersteuning Regionale en lokale participatieondersteuning Ondersteuning cliëntenorganisaties
13 15 17
3.
Bestuurlijke agenda 2015
19
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
Beleidsmatige inhoudelijke accenten in 2015 Provinciale Staten Samenwerking andere organisaties Personele zorg Organisatieontwikkeling Opleidingen Certificering
19 21 23 23 23 24 24
4.
Begroting 2015
25
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
De begroting 2015-2017 op hoofdlijnen Opbouw van de kosten Financiële risico’s Overige risico’s Toelichting meerjarenbegroting 2015 - 2017
25 26 28 28 28
Bijlage 1
30
Voorbeelden van participatie- en innovatiemethodieken Innovatiemethodieken
30 32
Bijlage 2
34
Regionale participatieondersteuning uitgewerkt
34
Activiteitenplan 2015
5
Activiteitenplan 2015
6
Inleiding Voor u ligt het activiteitenplan 2015 van Zorgbelang Gelderland. In dit activiteitenplan legt Zorgbelang Gelderland vooraf verantwoording af over de in 2015 te ondernemen activiteiten. Elke Gelderlander krijgt hiermee inzicht in de door ons te verrichten werkzaamheden. Daarnaast is dit activiteitenplan ook bestemd voor onze achterban, die bestaat uit 470 aangesloten organisaties: wat kunt u van ons in 2015 aan activiteiten verwachten waar u belang bij heeft? Tenslotte is dit activiteitenplan 2015 ook bedoeld om de provincie Gelderland als belangrijkste financier van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland inzicht te geven in de door ons voorgenomen werkzaamheden. De provincie Gelderland verstrekt subsidie voor activiteiten (en de resultaten daarvan) aan Zorgbelang Gelderland, op basis van dit activiteitenplan. Wij hopen dat u tevreden bent over de wijze waarop wij onze activiteiten voor 2015 vooraf beschrijven. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u hierover uiteraard contact opnemen met de directeur van Zorgbelang Gelderland.
Activiteitenplan 2015
7
Activiteitenplan 2015
8
1. De organisatie en haar missie 1.1
Vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland
Zorgbelang Gelderland ondersteunt mensen met een beperking of zorgvraag bij het vormgeven van hun zelfredzaamheid en komt – vanuit het perspectief van zorgvragers - op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland. Onze missie: Gelderse zorgvragers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen vraaggerichte zorg- en welzijnsvoorzieningen bereiken door:
het behartigen van collectieve belangen/verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit van het aanbod van zorg en welzijn; het ondersteunen van individuele zorgvragers; het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers.
Het behartigen van collectieve belangen / verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit Overheden (provincie, gemeenten), zorgaanbieders en zorgverzekeraars streven, net als zorgvragers zelf, naar een optimale zelfredzaamheid van burgers en naar een optimale kwaliteit en toegankelijkheid van zorg- en welzijnsvoorzieningen tegen aanvaardbare kosten. Feit is echter, dat zij als ‘partijen’ ieder een ander belang hebben. Zorgbelang Gelderland behartigt de belangen van de Gelderse burger en bewaakt dat het zorgvragersperspectief permanent ingebracht wordt bij de verdere stimuleringen van zelfredzaamheid en ontwikkelingen van het aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Het ondersteunen van individuele zorgvragers Goed opgeleide vrijwilligers van Zorgbelang Gelderland helpen elke Gelderse zorgvrager bij zijn zoektocht naar informatie en bij het indienen van klachten. In overleg met de zorgvrager bekijken zij op welke wijze een klacht kan leiden tot verbetering van individuele zorg, of op welke wijze recht gedaan kan worden aan een zorgvrager, indien fouten niet meer te herstellen zijn. Zorgbelang Gelderland registreert de vragen en klachten, op basis waarvan tekorten en misstanden in de zorg in kaart worden gebracht, die vervolgens worden aangekaart bij zorgaanbieders en instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek. Daarnaast verstrekt Zorgbelang Gelderland veel informatie over zorg en welzijn aan individuele zorgvragers via www.zorgbelanggelderland.nl en via brochures, folders, rapporten en dergelijke. Het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers Om haar doelen te bereiken, werkt Zorgbelang Gelderland voor en samen met 470 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenorganisaties en cliëntenraden in Gelderland. In deze organisaties zijn duizenden vrijwilligers actief: de daadwerkelijke bron van ervaringsdeskundigheid. Deze vrijwilligers worden ondersteund door Zorgbelang Gelderland.
1.2
Relatie met de provincie Gelderland
Zorgbelang Gelderland heeft een nauwe relatie met de provincie Gelderland. De provincie Gelderland is de belangrijkste structurele financier van Zorgbelang Gelderland. Daarnaast heeft de provincie Gelderland voor de periode 2013 tot en met 2016 een extra incidentele subsidie ter beschikking gesteld om extra impulsen te geven op het gebied van het regionale sociaal beleid, in Activiteitenplan 2015
9
opdracht van gemeenten en maatschappelijke instellingen. Gemeenten en maatschappelijke instellingen krijgen 75 procent van de kosten vergoed van projecten die passen binnen het provinciaal sociaal beleid en die door Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd. Daarmee is een belangrijke provinciale ‘sturing’ van Zorgbelang Gelderland een feit. Dat laat onverlet dat Zorgbelang Gelderland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is die zijn eigen koers bepaalt.
1.3
De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland
Zorgbelang Gelderland is een stichting waarbij 470 organisaties zijn aangesloten. De werkorganisatie (in 2014 ongeveer 40 medewerkers die ongeveer 30 arbeidsplaatsen vervullen) staat onder leiding van:
de directeur / bestuurder een fulltime manager Participatieondersteuning een deeltijd manager Bedrijfsondersteuning
De werkorganisatie kent 2 teams: team bedrijfsondersteuning team participatieondersteuning, met twee provinciale subteams (individuele ondersteuning en bovenregionale participatieondersteuning) en drie regionale subteams. Vrijwilligers Bij de werkorganisatie zijn honderden actieve vrijwilligers betrokken, die meestal lid zijn van (of betrokken zijn bij) de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties. Het werk van de (betaalde) medewerkers van Zorgbelang Gelderland is in belangrijke mate gericht op ondersteuning van deze vrijwilligers in hun organisaties, opdat zij vorm kunnen geven aan de missie van Zorgbelang Gelderland. Toezicht -De Raad van Toezicht (RvT) toetst de directeur en diens organisatorische en financiële beleid. -De Raad van Advies (RvA) van aangesloten organisaties adviseert de directeur over het inhoudelijk functioneren van de organisatie. Op de website van Zorgbelang Gelderland kunt u zien wie er zitting heeft in de Raad van Toezicht en de Raad van Advies en wie er als medewerkers aan Zorgbelang Gelderland verbonden zijn.
1.4
Regionale en lokale samenwerking
Zorgbelang Gelderland werkt lokaal en regionaal samen met veel andere organisaties. In eerste instantie zijn dat onze aangesloten organisaties en collega-consumentenorganisaties. Daarnaast werken we ook met en voor: Gemeenten Gemeenten zijn in toenemende mate overheidsorganisaties waarvoor en waarmee Zorgbelang Gelderland samenwerkt. In aanvulling op onze door de provincie gefinancierde activiteiten, trachten we participatie-ondersteunende projecten te realiseren bij gemeenten door gesubsidieerde projecten voor hen uit te voeren. Zorgorganisaties De verbetering van dienstverlening aan consumenten door zorginstellingen en organisaties op het terrein van welzijn, kan niet plaats vinden zonder betrokkenheid van de zorgorganisaties zelf. Activiteitenplan 2015
10
Zorgbelang Gelderland heeft dan ook talloze werkrelaties met een breed scala aan instellingen, variërend van een kleine lokale welzijnsinstelling tot de grote ziekenhuizen. Zorgverzekeraars De samenwerking met zorgverzekeraars neemt toe. Zorgbelang Gelderland is verantwoordelijk voor de selectie en voordracht van leden van zorgvragersfracties van zorgkantoren. Maar daarnaast sloot Zorgbelang Gelderland samenwerkingsovereenkomsten met de vier grote zorgverzekeraars in onze regio: Menzis, Achmea/Agis, VGZ en CZ. Ondersteuningsorganisaties Zorgbelang Gelderland werkt samen met maatschappelijke ondersteuningsorganisaties zoals Spectrum partner met Elan en de Samenwerkende Bonden Ouderen Gelderland (SBOG) of de Vereniging Kleine Kernen Gelderland / Federatie Dorpshuizen Gelderland.
1.5
Landelijke samenwerking
Zorgbelang Gelderland is een regionale koepelorganisatie binnen de patiëntenbeweging in Nederland. Zorgbelang Nederland Zorgbelang Gelderland is één van de twaalf leden van Zorgbelang Nederland. In dit landelijk verband wordt nauw samengewerkt aan verschillende projecten op het gebied van bijvoorbeeld communicatie en meldacties. Ook vindt samenwerking plaats in projecten met onderwerpen als kwaliteitsverbetering van ziekenhuiszorg, samenwerking met zorgverzekeraars, landelijke samenwerking met andere patiënten / consumenten organisaties, E-panels of het landelijk stimuleringsprogramma ‘Aandacht Voor Iedereen’. Zorgbelang Brabant Zorgbelang Gelderland kent vanaf juni 2012 een nauwe samenwerking met Zorgbelang Brabant op het gebied van de (interne) bedrijfsondersteuning. Zorgbelang Gelderland werkt vanaf 1 maart 2013 operationeel samen met Zorgbelang Brabant en Zorgbelang Zuid-Holland op het gebied van de functie Informatie- en klachtopvang. Door deze samenwerking wordt optimale kwaliteit en continuïteit van deze dienstverlening geboden. Samenwerking andere landelijke partijen Daarbij kan gedacht worden aan de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), de CG raad (Chronisch zieken en gehandicapten) het landelijk platform GGz, maar ook bijvoorbeeld met het Landelijk Cliëntenforum Jeugdzorg (LCFJ) of Mezzo, de landelijke belangenvereniging voor mantelzorgers.
Activiteitenplan 2015
11
Activiteitenplan 2015
12
2. Activiteiten in 2015 In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van de door Zorgbelang Gelderland in 2015 voorgenomen activiteiten. We onderscheiden in de volgende paragrafen de volgende programma’s en hun activiteiten: 1. Individuele cliëntondersteuning 2. Regionale en lokale participatieondersteuning 3. Ondersteuning cliëntorganisaties
2.1
Individuele cliëntondersteuning
Adviespunt Zorgbelang: Informatie en klachtopvang In het Adviespunt Zorgbelang wordt het programma Informatie en klachtenopvang uitgevoerd als een onderdeel van de provinciale opdracht van Zorgbelang Gelderland. Binnen dit programma vinden de volgende activiteiten plaats: - Klachtenopvang en individuele advisering Gelderse burgers kunnen elke werkdag tussen 9.00 tot 16.30 uur bij Zorgbelang Gelderland vragen stellen over zorg, wonen en welzijn en over patiëntenrechten, of melding doen van een klacht. Zij krijgen informatie en advies bij de indiening en het traject van behandeling van een klacht. - Signalering Zorgbelang Gelderland registreert de vragen en klachten, op basis waarvan tekorten en misstanden in de zorg in kaart worden gebracht, die vervolgens worden aangekaart bij zorgaanbieders en instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek. - Ervaringskennis ophalen Zorgbelang Gelderland verzamelt op verschillende wijzen ervaringen en wensen van gebruikers van zorg. Op basis van deze informatie kunnen tekorten en misstanden in de zorg gesignaleerd worden en gebruikt worden voor de (collectieve) belangenbehartiging. Daarbij worden verschillende werkwijzen gebruikt, waaronder meldacties, E-panel, en on line communities zoals Facebook en LinkedIn. Resultaat Het resultaat van deze activiteiten is dat jaarlijks ongeveer 750 Gelderse burgers die een probleem in de zorg hebben ondervonden, ondersteund worden in het zelf oplossen van hun probleem. Zij hebben met behulp van deze diensten zelf regie kunnen voeren over hun zorgvraag. Daarnaast worden periodiek signaleringsrapporten uitgebracht over knelpunten in de zorg die wij via deze functie op het spoor komen. De resultaten van de meldactie, E-panels en signaleringsrapporten zijn onze inbreng in discussies met de betrokken zorgpartijen om de door hun geleverde diensten te verbeteren. De samenwerking met andere Zorgbelangorganisaties die in maart 2013 is ingezet wordt in 2015 gecontinueerd en waar mogelijk verder uitgebouwd.
Activiteitenplan 2015
13
Vertrouwenspersoon Hierbij zijn te onderscheiden: de Vertrouwenspersoon Jeugd en de Vertrouwenspersoon Sociaal Domein. 1. De Vertrouwenspersoon Jeugd De vertrouwenspersoon Jeugdzorg vangt vragen en klachten op van jongeren en hun ouders of verwanten die te maken hebben met de Gelderse jeugdzorg. De vertrouwenspersoon steunt hen bij het zelf oplossen van de problemen die zij in de jeugdzorg ervaren. Daarnaast rapporteert de vertrouwenspersoon, periodiek en anoniem aan jeugdzorginstellingen, welke problemen gemeld worden. De vertrouwenspersoon adviseert zowel op individueel niveau als op instellingsniveau hoe deze problemen van cliënten opgelost en voorkomen kunnen worden. Vanaf 2015 wordt de vertrouwenspersoon jeugd in Gelderland (net als in Groningen, Drenthe, Friesland, Brabant en Zeeland) georganiseerd in opdracht van de VNG (in onderaannemerschap van het landelijke bureau AKJ dat in de 6 andere provincies de vertrouwenspersoon jeugd organiseert). Resultaat Jaarlijks worden ongeveer 250 jongeren en hun ouders/verwanten zelfstandiger in het oplossen van hun problemen. Op basis van deze signalen over het functioneren van de jeugdzorg worden instellingen en gemeenten door middel van een rapportage geïnformeerd over de belangrijkste knelpunten, zodat ze de kwaliteit van zorg kunnen verbeteren. Onze belangenbehartiging is daarmee afgestemd op de problemen die door de doelgroep ervaren worden. 2. De Vertrouwenspersoon Sociaal Domein Gemeenten zijn vanaf 2015 verplicht in het gehele sociale domein een onafhankelijke cliëntondersteuning aan cliënten aan te bieden. Het betreft onafhankelijke (van zorgaanbieders) informatie, advies en ondersteuning aan alle inwoners die met de Jeugdwet, de Wmo, de participatiewet en de Wet Langdurige Zorg (zolang er nog geen indicatie is) te maken krijgen. In onze ogen valt de onafhankelijke cliëntondersteuning uiteen in twee onderdelen: 1. Informatie, advies en ondersteuning van de burger voorafgaand aan het zorgproces en tijdens het zorgproces wanneer het goed gaat: samen met de cliënt zijn zorgvraag analyseren en met de burger en met zorgaanbieders samen het zorgaanbod samenstellen. 2. Informatie, advies en ondersteuning van de burger wanneer de burger ‘knelpunten’ ervaart in zijn zorg. Met name in bijlage 4 van de handreiking cliëntondersteuning voor gemeenten (‘bemiddelen en verwijzen ‘en ‘hulp bij klachten, bezwaar en beroep’), wordt op deze onderdelen van de onafhankelijke cliëntondersteuning gewezen. Wettelijk gezien is de gemeente ook verplicht een onafhankelijke cliëntondersteuner aan te bieden als een burger ontevreden is of de cliëntondersteuning die geboden wordt door de gemeente niet helemaal naar wens is. Zorgbelang biedt dus een deel van de onafhankelijke cliëntondersteuning, namelijk waar het gaat om knelpunten in het sociale domein. Wij spreken dan bij voorkeur van de vertrouwenspersoon of het vertrouwenswerk in het sociale domein. Wij helpen mensen met het omgaan met knelpunten in de zorgverlening en ondersteunen en adviseren hen bij vragen over de zorg als deze niet helemaal naar hun wens verloopt.
Activiteitenplan 2015
14
Het andere deel – ondersteuning van de cliënt voorafgaand aan het zorgproces en tijdens het zorgproces als het goed gaat – biedt Zorgbelang niet aan en gemeenten kunnen dit deel bijvoorbeeld laten uitvoeren door MEE of gemeenten kunnen dit conform de handreiking (3 varianten) zelf organiseren via de sociale wijkteams of via de centrale zorgloketten. Resultaat Bij het schrijven van dit activiteitenplan 2015 is Zorgbelang in gesprek met een aantal Gelderse gemeenten en regio’s om deze functie aan cliënten te kunnen bieden. Het is dan ook nog onduidelijk welke gemeenten in 2015 van deze ondersteuning door Zorgbelang Gelderland gebruik zullen maken en voor hoeveel Gelderse burgers deze ondersteuning resultaten oplevert.
2.2
Regionale en lokale participatieondersteuning
Zorgbelang Gelderland verricht regionale participatieondersteuning activiteiten in het kader van twee centrale provinciale beleidsthema’s. We noemen hier de thema’s, de speerpunten en de resultaten. Daarnaast ondersteunt Zorgbelang Gelderland in opdracht van gemeenten, zorginstellingen, zorgverzekeraars, het Ministerie van VWS, ZON MW of andere partijen of fondsen, initiatieven van burgers en cliënten om de kwaliteit van leven en zorg vanuit hun perspectief te verbeteren. De beschrijving van de projecten – voor zover nu al bekend- die samenhangen met de genoemde provinciale thema’s en speerpunten, vindt u in bijlage 2. Behalve deze vooraf geplande activiteiten die door de provincie Gelderland worden gefinancierd, vinden er in 2015 veel activiteiten plaats die door de genoemde andere partijen worden gefinancierd. De inhoud ervan wordt altijd in onderling overleg bepaald en sluit aan bij de missie en doelstellingen van Zorgbelang Gelderland.
Focus op een aantal zorgdomeinen Zorgbelang Gelderland richt zich met de ondersteuning van burger- en cliëntenparticipatie op de volgende velden / zorgdomeinen: Curatieve zorg, met name o Ziekenhuiszorg en acute zorg o Eerstelijnszorg (o.a. huisartsen, GGz, medicijnen, wijkgerichte zorg) o Zorgverzekeringen en zorginkoop Zorg voor Jeugd Wmo, maatschappelijke ondersteuning Langdurige zorg (m.n. Verpleging en Verzorging, GGz, Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking) Arbeids- en sociale participatie
Provinciale thema’s en speerpunten In het kader van het provinciaal sociaal beleid voert Zorgbelang Gelderland in 2015 participatieondersteunende projecten uit in het kader van de volgende provinciale thema’s en speerpunten: Zelfredzaamheid kwetsbare groepen Speerpunten: Het voorkomen van sociaal isolement: het resultaat van de activiteiten is dat het sociaal isolement van kwetsbare groepen is verminderd. De activiteiten zijn erop gericht dat het sociaal isolement van kwetsbare groepen voorkomen wordt.
Activiteitenplan 2015
15
Verbeteren van eigen regie: door ondersteuning is er sprake van meer eigen regie en zelfmanagement van cliënten en zorgvragers bij hun betrokkenheid bij de zorg in hun eigen omgeving.
Gezondheid en zorg Speerpunten: e Versterking van de 1 lijn (huisartsenzorg, paramedische zorg etc.): het resultaat is dat er verbeteringen zijn aangebracht in de aansluiting tussen preventie (nuldelijn) en huisartsen/fysiotherapeuten/wijkverpleegkundigen(1elijnszorg) en de zieken- en verpleeghuizen. Activiteiten zijn erop gericht om een sterke eerstelijnszorg te ontwikkelen, die zorg biedt dichtbij huis, op het moment dat het van belang is. De zorg is erop gericht om mensen met een chronische ziekte of handicap toe te rusten waardoor zij zo goed mogelijk kunnen functioneren in hun eigen omgeving.
Gezondheidspreventie gericht op o.a. ouderen en chronisch zieken: resultaat van de activiteiten is dat er meer ouderen en chronisch zieken gaan bewegen of sporten. De activiteiten zijn gericht op: o het verkrijgen van inzicht in de factoren die ouderen en chronisch zieken ervaren als belemmering om te gaan sporten/meer bewegen. o verkrijgen van inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden die sporten en bewegen aantrekkelijker maken. o Het verkrijgen van een overzicht van goede voorbeelden van beweegaanbod voor ouderen en chronisch zieken.
Stimulering van transmurale zorg (zorg die door instituties heen loopt, georganiseerd vanuit het belang van de zorgvrager) en e-health (digitale zorgondersteuning en zorgvormen). Zorgvragers zijn betrokken bij ICT ontwikkelingen in de zorg.
Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, waarbij uitgegaan wordt van de zorgbehoeften in een wijk / dorp; Resultaat: Wmo-raden en burgers hebben merkbaar meer invloed op nieuw sociaal en wijkgezondheidsbeleid en op de opzet en evaluatie van nieuwe initiatieven (proeftuinen). Vanuit cliëntenperspectief (op regionaal niveau) zijn de criteria benoemd waaraan de zorg, het wonen en welzijn dienen te voldoen. Cliëntenorganisaties zijn betrokken in de planvorming en de aansturing van samenwerkingsverbanden.
Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn. Resultaat is een actief (digitaal)netwerk van zorgvragers in de regio, gericht op het actief ondersteunen van eigen regie in de zorg, op het actief signaleren van knelpunten en op het oplossen daarvan door zorgvragers zelf.
Regionaal werken Om beter aan te sluiten bij het lokale- en regionale beleid, heeft Zorgbelang Gelderland in 2012 haar werkwijze aangepast en wordt er gewerkt vanuit regioteams. Deze multidisciplinaire teams zijn actief in de regio’s: Nijmegen en omgeving Rivierenland Arnhem en omgeving (Rijn-IJssel) Achterhoek Oost Veluwe Noord-West Veluwe Food-Valley (Zuid-Veluwe) Activiteitenplan 2015
16
Per regio zijn er in het kader van de provinciaal gefinancierde projecten verschillende prioriteiten aangebracht, op basis van de vragen en knelpunten in de betreffende regio. Gelderland kent grote verschillen: in sommige gebieden een bevolkingskrimp, waardoor de kwaliteit van het zorgaanbod onder druk komt te staan. Daarnaast zijn in andere gebieden bewoners significant ongezonder dan andere Nederlanders. Voor een wat uitgebreidere beschrijving van de activiteiten per regio verwijzen we naar bijlage 2. Dankzij een extra incidentele subsidie van de provincie Gelderland in de periode 2013 tot en met 2016, kunnen gemeenten en maatschappelijke instellingen extra activiteiten die passen binnen het provinciaal sociaal beleid door Zorgbelang Gelderland laten uitvoeren, waarbij de provincie 50 procent van de kosten vergoedt. Deze extra stimuleringsprojecten zijn in een aparte subsidieaanvraag beschreven. Resultaat en voortgang projecten Het resultaat en de voortgang van alle projecten (in het kader van zowel de provinciale subsidies als anders gefinancierd) wordt per kwartaal beschreven in de kwartaalrapportages en het jaarverslag. Deze zijn te vinden op onze website www.zorgbelanggelderland.nl.
2.3
Ondersteuning cliëntenorganisaties
Zorgbelang Gelderland is een netwerk van 470 Gelderse zorgvragersorganisaties, waarin duizenden vrijwilligers actief zijn. De ervaringen van de achterban zijn de basis voor het werk van Zorgbelang Gelderland. Ter ondersteuning van de aangesloten organisaties heeft Zorgbelang Gelderland, als onderdeel van de provinciale subsidie, een cluster van activiteiten ontwikkeld. Onderlinge en externe communicatie: via de website www.zorgbelanggelderland.nl via de website www.adviespuntzorg.nl voor vragen en klachten over de zorg via sociale media: Twitter, Facebook, LinkedIn en Youtube via digitale nieuwsbrieven via een doorlopend jaarverslag via folders, brochures, persberichten e.d. via ondersteuning van aangesloten organisaties door vrijwillige fotografen en filmers Sociale media De inzet van sociale media speelt een centrale rol in de zichtbaarheid van Zorgbelang Gelderland en in de verbinding met achterban en netwerkrelaties. Zorgbelang Academie nieuwe stijl Het scholingsaanbod (trainingen, cursussen en bijeenkomsten) wordt aangeboden via de digitale academie, voor de vrijwilligers en aangesloten organisaties. Daarnaast wordt een aanbod ontwikkeld voor externe doelgroepen zoals verwijzers, zorgaanbieders en individuele burgers. Versterken en verbeteren van promotieactiviteiten van Zorgbelang Gelderland Er worden diverse promotiematerialen ontwikkeld, die breed kunnen worden ingezet door Zorgbelang Gelderland, op specifieke locaties en bij activiteiten van de achterban op regionaal en lokaal niveau. Er wordt een promotieteam/ambassadeursteam opgezet, getraind en begeleid. Dit team bestaat uit vrijwilligers, achterban en medewerkers van Zorgbelang Gelderland.
Activiteitenplan 2015
17
Versterken verbinding Het versterken van de verbinding tussen Zorgbelang Gelderland, ambassadeurs, aangesloten organisaties en netwerkrelaties. Door thematische bijeenkomsten op locatie in Gelderland, die aansluiten bij actuele landelijke en regionale thema’s die passen bij de speerpunten van Zorgbelang Gelderland. Aansluitend wordt het producten- en dienstenaanbod van Zorgbelang Gelderland aangeboden. Beoogd resultaat De vrijwilligers van de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties ontmoeten elkaar en wisselen kennis en ervaring uit tijdens bijeenkomsten op locatie. De samenwerking tussen ambassadeurs, achterban en medewerkers is hierdoor bevorderd. Daarnaast hebben zij bij de Zorgbelang academie hun kennis kunnen verbreden over de zorg en de mogelijkheden die zij zelf hebben om deze zorg te verbeteren. De communicatie-inspanningen van Zorgbelang Gelderland dragen eraan bij dat de vrijwilligers van de Gelderse cliëntenorganisaties, evenals zorgaanbieders, gemeenten en verzekeraars, goed geïnformeerd zijn over actuele ontwikkelingen op alle verschillende zorgterreinen, vanuit het perspectief van de cliënt.
Activiteitenplan 2015
18
3. Bestuurlijke agenda 2015 3.1
Beleidsmatige inhoudelijke accenten in 2015
Burgers en zorgvragers staan door de transities (Curatieve zorg, Wmo, langdurige zorg, jeugdzorg, participatiewet, bijzonder onderwijs) de komende jaren een enorme verandering te wachten: de veranderingen (transities) in financiering van de zorg zullen voor grote veranderingen in het aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere door de vergrijzing en door nieuwe technologieën. Dit alles maakt dat burgers en zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg zullen moeten gaan opvangen. Er zullen belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan worden. Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van en voor zorgvragers en burgers, betekent dit dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en zorgvragers in deze transitieprocessen te behartigen. Daarbij gaat in toenemende mate de vraag m.b.t. betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen. Zorgbelang Gelderland is in alle 7 Gelderse regio’s actief als ondersteuner van cliëntenorganisaties en burgers op alle terreinen in de zorg (curatieve zorg, langdurige zorg, Wmo, jeugdzorg, (arbeids)participatie). Hieronder wordt per beleidsveld / zorgdomein op hoofdlijnen kort aangegeven welke beleidsinhoudelijke bestuurlijke accenten gelegd worden in 2015.
Jeugd Vertrouwenspersoon jeugd Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland in 2015 de vertrouwenspersoon functie voor heel Gelderland blijven uitvoeren. Vanaf 2015 wordt de vertrouwenspersoon functie door de VNG landelijk gefinancierd. Zorgbelang zal deze functie gaan uitvoeren als onderaannemer van AKJ. In 2014 worden hiertoe voorbereidingen getroffen. In 2015 zal verdere uitwerking plaatsvinden. Kern van de inhoudelijke veranderingen is dat de vertrouwenspersonen meer naar de jongeren in jeugdzorginstellingen toe zullen gaan. Daartoe was in het kader van de provinciale subsidie weinig ruimte en ook beleidsinhoudelijk werden door de provincie en door de provinciale jeugdzorgbranche andere accenten gelegd dan in de nieuwe wet belangrijk worden gevonden (de VP functie werkte meer op de achtergrond als tweedelijns opvang functie). Tegelijkertijd is duidelijk dat steeds meer jongeren thuis en in hun directe (wijk) omgeving zorg zullen krijgen als dat echt nodig is. Dat betekent voor de functie vertrouwenspersoon dat met name de ondersteuning van de zogeheten ‘wijkteams jeugd’ en/of Centra voor Jeugd en Gezin beter met de vertrouwenspersoon dienen samen te werken. In 2015 zal met gemeenten bekeken worden hoe deze verbinding vanuit het belang van de jongeren (en hun relaties) beter gelegd kan worden. Ondersteuning cliëntenparticipatie jeugd Zorgbelang Gelderland blijft in 2015 vormen van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie van jongeren en hun ouders en familieleden in de jeugdzorg ondersteunen. Met gemeenten zijn wij (regionaal) in gesprek over de manier waarop zij deze (in 2014 voor het laatst door de provincie Gelderland gefinancierde) ondersteuning vanaf 2015 willen uitvoeren en financieren. Alle gemeenten is een aanbod gedaan om in overleg een flexibel ondersteuningspakket samen te stellen. Bij het schrijven van dit activiteitenplan is alleen voor de regio Arnhem een concreet subsidieverzoek ingediend op verzoek van de regio. Met andere gemeenten is het gesprek nog gaande.
Activiteitenplan 2015
19
Wmo Vertrouwenspersoon Sociaal Domein als onderdeel onafhankelijke cliëntondersteuning In paragraaf 2.1 is aangegeven dat Zorgbelang Gelderland eind 2014 met een aantal gemeenten in gesprek is over de functie van vertrouwenspersoon sociaal beleid als onderdeel van de wettelijk verplichte onafhankelijke cliëntondersteuning. In 2015 zal deze inzet verder worden voortgezet. De verwachting is dat eind 2014 nog een 3 tot 5 tal pilots zullen starten. In 2015 worden deze pilots voortgezet en geëvalueerd. Wij hopen dat dit in een aantal gemeenten tot een structurele dienstverlening door Zorgbelang Gelderland zal leiden. Ondersteuning Wmo raden en andere participatie vormen In het kader van de stads- en regiocontracten tussen de provincie en gemeenten, ondersteunt Zorgbelang Gelderland netwerken van Wmo raden en andere cliëntenorganisaties op regionaal niveau. In een beperkt aantal gevallen wordt met extra (gemeentelijke) financiering lokaal extra ondersteuning geboden. De verwachting is dat met name door de grote veranderingen op gemeentelijk niveau, de ondersteuningsbehoefte lokaal gaat toenemen. Zorgbelang Gelderland zal Wmo raden (of participatieraden etc.) en gemeenten een aanbod op maat doen. Ondersteuning eigen regie zelfinitiatieven, burgerinitiatieven Zorgbelang Gelderland is vanaf 2013 actief met het stimuleren van meer georganiseerd eigen initiatief van burgers en cliënten. In 2014 is een succesvolle cursus ‘eigen regie’ gestart. In 2015 zal Zorgbelang Gelderland (de ontwikkeling van) de ondersteuning op het gebied van eigen regie en zelfof burgerinitiatieven verder voortzetten. Signalering knelpunten startfase Ten aanzien van alle transities die op 1 januari 2015 formeel zijn ingevoerd geldt dat er en een grote overgang plaats vindt voor zowel cliënten als zorgaanbieders. Zorgbelang Gelderland is op dit moment (najaar 2014) met aangesloten organisaties in overleg op welke wijze de knelpunten in de startfase (eind 2014, begin 2015) het beste gemonitord kunnen worden. De gesignaleerde knelpunten dienen vervolgens door vertegenwoordigers van bijvoorbeeld Wmo raden of cliëntenraden (met steun van Zorgbelang Gelderland) teruggekoppeld worden aan gemeenten en zorginstellingen. Langdurige zorg Net als voor de Wmo geldt dat er grote veranderingen optreden voor mensen die te maken hebben met de huidige Awbz, die over gaat in de nieuwe Wet Langdurige Zorg. Samen met de aangesloten organisaties maakt Zorgbelang Gelderland momenteel een actieplan hoe cliënten het beste in deze overgang ondersteund kunnen worden en op welke wijze cliënten en cliëntenorganisaties een bijdrage kunnen leveren aan het opnieuw inrichten van de langdurige zorg, op zo’n manier dat deze voor cliënten zo optimaal mogelijk is. Arbeidsparticipatie en sociale participatie Door de nieuwe participatiewet gaat er veel veranderen voor mensen met een zorgprobleem en weinig inkomen. Steeds meer komen zij (weer) aan de kant te staan, terwijl de samenleving en ook het kabinet juist streeft naar een veel grotere mate van sociale en arbeidsparticipatie. Dat kan alleen als bedrijven en organisaties hun maatschappelijke verantwoordelijkheid gaan nemen en plaats maken voor mensen met een beperking of een andere afstand tot de arbeidsmarkt. Zorgbelang Gelderland is in 2013 samen met de Inclusief Groep en de Gemeente Nunspeet een succesvol participatiehuis gestart. In Arnhem is Zorgbelang samen met de partners uit ‘In de Weerd’ (Enspiratie, RIBW, Siza, Rijnstad, APCG) actief om de maatschappelijke discussie op dit punt te voeren. We spreken partijen aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op dit punt. Als organisatie zelf werken we ook in toenemende mate met vrijwilligers. Het afgelopen jaar heeft een
Activiteitenplan 2015
20
aantal van deze vrijwilligers mede dankzij een (tijdelijke) plek bij Zorgbelang weer een nieuwe plaats op de arbeidsmarkt gevonden. In 2015 ontwikkelen we onze activiteiten op het gebied van sociale participatie en arbeidsparticipatie (vanuit het perspectief van mensen zelf) verder om nog meer mensen een betere plaats in onze samenleving te kunnen geven. Curatieve zorg Zorgbelang Gelderland ondersteunt veel cliëntenorganisaties van chronisch zieken. Daarnaast ondersteunen we actief cliëntenraden van ziekenhuizen, ambulancediensten etc. Voor veel curatieve zorginstellingen zijn wij een aanspreekpunt als het gaat om het ondersteunen van cliëntenparticipatie. In 2015 gaan we verder op de in 2014 ingeslagen weg waarbij we onze aandacht concentreren op een aantal specifieke activiteiten: Acute zorg De acute zorg of spoedzorg is sterk in beweging. Zorgbelang kan als verbindende factor verschillende cliëntenperspectieven verbinden met de visies van verschillende zorgorganisaties en zorgverzekeraars. Met een aantal ziekenhuizen in Gelderland wordt overleg gevoerd hoe burgers en cliënten bij de ontwikkelingen op dit gebied betrokken kunnen worden. Eerstelijnszorg In de eerste lijn is een verandering gaande in de richting van een veel meer geïntegreerd zorgaanbod in buurten en wijken. Deze ontwikkeling sluit nauw aan op de vorming van sociale wijkteams vanuit het gemeentelijke zorgdomein. Zorgbelang is al enkele jaren betrokken bij het organiseren van de inbreng van bewoners en patiënten bij deze ontwikkelingen. De ontwikkeling op dit gebied wordt in 2015 voortgezet. Daarnaast zal in 2015 rondom de waarschijnlijk in te voeren nieuwe klachtwet (Wkkgz) onderzocht worden op welke wijze Zorgbelang door middel van het Adviespunt patiënten beter kan ondersteunen bij knelpunten die zij ervaren in de eerstelijnszorg. Zorginkoop door verzekeraars vanuit cliëntenperspectief In de curatieve zorg (zorgverzekeringswet) blijven we actief in het ondersteunen van zorginkoop door verzekeraars vanuit cliëntenperspectief. Daarbij ligt het accent op:
3.2
Het ondersteunen van cliëntenparticipatie rondom zorgpaden in ziekenhuizen en in ketens; Het ondersteunen van participatie in het kader van een wijkgerichte benadering van zorg; Het ondersteunen van participatie in het kader van de transitie van tweedelijns intramurale zorg naar anderhalve of eerstelijns extramurale zorg; Het ondersteunen van cliënteninbreng op het gebied van medicijngebruik en apotheekzorg.
Provinciale Staten
Zorgbelang Gelderland bestaat dankzij een basissubsidie van 1 miljoen euro van de provincie Gelderland. Dank zij deze basissubsidie: Kan Zorgbelang Gelderland het door vrijwilligers bemande adviespunt voor individuele ondersteuning organiseren; Kan Zorgbelang Gelderland het netwerk van 470 aangesloten cliëntenorganisaties ondersteunen met bijeenkomsten, de Zorgbelang academie en veel communicatie activiteiten; Kan Zorgbelang Gelderland in de 7 Gelderse regio’s contacten met aangesloten organisaties, gemeenten en zorginstellingen onderhouden en (beperkt) ondersteuning bieden aan allerlei participatie op alle zorgsectoren. Dankzij deze basisondersteuning (relaties, kennis, activiteiten)
Activiteitenplan 2015
21
is het vaak mogelijk extra projecten te werven die gefinancierd worden door gemeenten, instellingen, zorgverzekeraars en bijvoorbeeld het Ministerie van VWS of fondsen. Een aantal provincies in Nederland stelt zich de vraag of zij in de toekomst als ‘midden-bestuur’ nog verantwoordelijkheden hebben op het gebied van de zorg of het zogeheten ‘sociale domein’. Op alle andere beleidsterreinen in Nederland (o.a. veiligheid, vervoer, economie, ruimtelijke ordening, cultuur) wordt deze vraag niet gesteld. In Gelderland bestaat van oudsher een goede samenwerking tussen regio’s, gemeenten en provincie, onder ander via de stads- en regiocontracten ondersteunt de provincie Gelderland de regio’s en gemeenten. De provincie Gelderland voert momenteel een beleid waarin sociale vraagstukken gesignaleerd en geagendeerd worden. Initiatieven tot kennisdeling en innovatie worden daarbij vervolgens geïnitieerd en ondersteund. Dit zijn allemaal activiteiten die gemeente- en vaak ook regio overstijgend zijn. Zorgbelang Gelderland constateert dat er in de zorg en op het sociale domein vanuit het perspectief van cliënten nog heel veel uitdagingen zijn waar gemeenten en regio’s baat hebben bij enige vorm van extra inzet of ondersteuning. Regionale samenwerking op het sociale domein kan in heel Nederland op zijn zachtst gezegd nog een ‘forse uitdaging’ worden genoemd voor de komende jaren. Zorgbelang Gelderland denkt dan ook dat het voortzetten van bovenlokale en bovenregionale ondersteuning – met name vanuit burger- en cliëntenperspectief - voor de komende jaren van belang blijft. Als voorbeeld wijzen we op het mogelijk snel wegvallen van de ondersteuning van de cliëntenparticipatie in de jeugdzorg in een aantal gemeenten en regio’s (zie verder) of op het niet invullen van de functie onafhankelijk vertrouwenspersoon sociaal domein als verplicht onderdeel van de nieuwe Wmo wat betreft de onafhankelijke cliëntondersteuning (zie ook verder). In het najaar van 2014 voert Zorgbelang Gelderland gesprekken met leden van de huidige provinciale Staten over de visie die zij hebben op toekomstige provinciale steun voor gemeenten en regio’s op het sociale domein. Op grond van deze gesprekken zal Zorgbelang Gelderland aan de Statenfracties adviseren wat vanuit cliëntenperspectief belangrijke aandachtspunten zijn voor de verkiezingen van Provinciale Staten die in het voorjaar van 2015 plaats vinden. Ondersteuning participatie jongeren in de Jeugdzorg Op dit moment (september 2014) is nog onduidelijk of de Gelderse gemeenten de ondersteuning van cliëntenparticipatie van jongeren in de jeugdzorg gaan organiseren. Het is mogelijk dat in een aantal regio’s de jongeren de ondersteuning die zij nu krijgen om hun stem te laten horen, niet meer ontvangen vanaf 2015. Als anderen deze taak van Zorgbelang Gelderland overnemen dan is dat geen probleem. Voor de jongeren en de kwaliteit van de jeugdzorg is het echter wel een probleem als niemand hen meer ondersteunt. Met name bovenregionale activiteiten die voor de jongeren zelf van groot belang zijn, zoals met name de Jeugdzorg Award (verkiezing beste vrijwilliger en jeugdzorgwerker) en Tha Bus on tour (voorlichting van jongeren op scholen) zullen waarschijnlijk niet door gemeenten afzonderlijk of gezamenlijk worden gefinancierd. Zorgbelang Gelderland zal eind 2014 Provinciale Staten en de huidige Gedeputeerde Jeugdzorg aanspreken op het in de steek laten van deze jongeren als dat aan de orde is. Individuele cliëntondersteuning Zorgbelang Gelderland maakt op dit moment aan gemeenten duidelijk dat zij cliënten een onafhankelijke cliëntondersteuning naar eigen keuze dienen te bieden. Dat is met name relevant als er sprake is van knelpunten in de zorg waar de gemeente verantwoordelijk voor is. Wij spreken over
Activiteitenplan 2015
22
de onafhankelijke vertrouwenspersoon sociaal domein. Veel gemeenten geven aan nog niet over deze problematiek nagedacht te hebben. Zorgbelang Gelderland voorziet dat in veel Gelderse gemeenten deze functie begin 2015 nog niet zal zijn ingevuld. Als dat dreigt te gebeuren, zal Zorgbelang Gelderland aan de huidige Gedeputeerde en aan Provinciale Staten vragen of de provincie voor 1 jaar deze functie voor alle gemeenten die hier nog niet in hebben voorzien, wil financieren. In 2015 dienen gemeenten deze functie alsnog zelf te organiseren.
3.3
Samenwerking andere organisaties
Door strategische samenwerking kan een deel van de nadelen van (mogelijke) schaalteruggang worden opgevangen: door samen inhoudelijke investeringen voor vernieuwing en ontwikkeling op te pakken. En ook het delen van (een deel van) de ‘overhead’ zoals personeelszaken, een financiële administratie en huisvesting.
3.4
Er is een nauwe samenwerking met Zorgbelang Brabant over gezamenlijke dienst ondersteuning: deling van administraties om in de toekomst met minder kosten dezelfde kwaliteit en continuïteit te behouden. Inmiddels is overleg met Zorgbelang Friesland en Zorgbelang Nederland om deze samenwerking op het gebied van de bedrijfsondersteuning mogelijk uit te breiden. Met Zorgbelang Brabant en de Zorgbelangorganisaties in Zuid-Holland, Friesland, Groningen, Overijssel, Utrecht, Zeeland en Limburg is een gezamenlijke uitvoering van een front-office informatie- en klachtopvang opgezet in 2013. Gezamenlijk wordt de naam ‘Adviespunt Zorgbelang’ gevoerd. Er wordt een gezamenlijk PR communicatiebeleid gevoerd, opleidingen en intervisie worden gezamenlijk georganiseerd en er is sprake van een uniforme werkwijze volgens een gezamenlijke procesbeschrijving en handboek. Zorgbelang Gelderland zal samen met de Zorgbelangorganisaties in Friesland, Groningen, Drenthe, Zeeland en Brabant als onderaannemer van AKJ de Vertrouwenspersoon jeugdzorg uitvoeren in 2015 en 2016.
Personele zorg
Vanwege de onverwacht grote vraag naar onze ondersteuning in 2013 en 2014, zijn relatief veel medewerkers van Zorgbelang Gelderland in tijdelijke dienst. Dit vergt veel initiatief en zelfredzaamheid van deze tijdelijke collega’ s maar ook veel ondersteuning door medewerkers en management met een langer dienstverband. In 2014 is daarom extra aandacht aan de ondersteuning van medewerkers (individueel en in teamverband) besteed, net zoals in 2013. In 2015 zal naar verwachting een beperkte krimp plaats vinden in onze werkzaamheden. Van een beperkt aantal tijdelijke medewerkers zal het tijdelijk dienstverband dan ook niet verlengd kunnen worden. Medewerkers die naar verwachting na 2015 geen (tijdelijk) dienstverband meer met Zorgbelang Gelderland zullen hebben, worden zoveel als mogelijk ondersteund bij het zoeken naar een nieuw dienstverband.
3.5
Organisatieontwikkeling
Zorgbelang Gelderland heeft in 2012 een reorganisatie doorgevoerd waarbij zelfsturende regioteams zijn gevormd. In 2013 en 2014 hebben deze teams veel extra (tijdelijke) opdrachten verworven. In 2013 maar ook in 2014 is de organisatie Zorgbelang Gelderland dan ook groter dan bij de reorganisatie werd verwacht. Om deze onverwachte groei goed op te kunnen vangen zijn in 2013 en in 2014 een aantal extra activiteiten ter ondersteuning van de organisatieontwikkeling ondernomen:
Activiteitenplan 2015
23
3.6
Extra ondersteuning van de zelfsturende teams o.a. met gebruikmaking van Management Drives instrumenten. Soms wordt (beperkt) gebruik gemaakt van externe deskundigen om de inhoudelijke expertise op de verschillende zorgdomeinen bij de medewerkers en het management zo actueel mogelijk te laten zijn. Ontwikkeling van een kwaliteitssysteem (ISO 9001) met als doelstelling begin 2015 het ISO 9001 certificaat te mogen voeren (zie verder). Vanwege het toenemende belang van het verwerven van nieuwe subsidies en vanwege de (over)belasting van uitvoerende projectleiders, zal in 2015 tijdelijk een coördinerende senior projectleider worden geworven die de directeur en de projectleiders in de verschillende teams ondersteunt bij het maken van projectvoorstellen. Vanwege de naar verwachting uitbreidende samenwerking met andere Zorgbelangorganisaties op het gebied van de bedrijfsondersteuning, zal (in eerste instantie tijdelijk) een stafmedewerker worden aangesteld ter ondersteuning van beide managers op het gebeid van projectbeheer en de verdere ontwikkeling van het project- beheersysteem (Profit van Afas). Vanwege de ontwikkelingen op het terrein van de vertrouwenspersoon sociaal domein (als onderdeel van de onafhankelijke cliëntondersteuning) zal in 2015 naar verwachting (in eerste instantie tijdelijk) extra professionele ondersteuning worden aangesteld voor het Adviespunt Zorgbelang.
Opleidingen
Zorgbelang Gelderland kent een opleidingsbeleid dat enerzijds voorziet in collectieve trainingen en bijscholingen. Anderzijds kan elke medewerker elk jaar zijn opleidingswensen kenbaar maken. Dit wordt besproken in de werkoverleggen en functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tot nu toe is het mogelijk geweest in alle opleidingswensen te voorzien. Opleiding bestuurder De directeur / bestuurder van Zorgbelang Gelderland volgt in 2014 en 2015 de ‘Masterclass, management develop programma voor eindverantwoordelijke bestuurders in de zorg’ van het Erasmus Centrum voor Management development in de Zorg.
3.7
Certificering
In het kader van de permanente verbetering van de kwaliteit van de diensten en de organisatie heeft Zorgbelang Gelderland samen met Zorgbelang Brabant in 2014 een certificeringstraject doorlopen. Naar verwachting wordt begin 2015 een ISO 9001 certificering verkregen.
Activiteitenplan 2015
24
4. Begroting 2015 In dit hoofdstuk geven wij op hoofdlijnen inzicht in de financiering van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland.
4.1
De begroting 2015-2017 op hoofdlijnen
Baten
Begroting 2014 (in €)
Begroting 2015 (in €)
Begroting 2016 (in €)
Begroting 2017 (in €)
Subsidies
3.322.000
3.456.000
2.903.000
2.901.000
0
0
0
0
3.322.000
3.456.000
2.903.000
2.901.000
2.351.000
2.524.000
2.086.000
2.086.000
Huisvestingskosten
106.000
106.000
106.000
106.000
Organisatiekosten
345.000
318.000
334.000
332.000
Kosten Activiteiten
510.000
522.000
391.000
391.000
24.000
0
0
0
3.336.000
3.470.000
2.917.000
2.915.000
Rentebaten
14.000
14.000
14.000
14.000
Rentelasten
-
-
-
-
14.000
14.000
14.000
14.000
0
0
0
0
Overige baten Totaal baten Lasten Personeelskosten
Incidentele Uitgaven Totaal lasten Financiële baten en lasten
Totaal Financiële baten en lasten
Resultaat
Activiteitenplan 2015
25
4.2
Opbouw van de kosten
Uurtarief In bovenstaande tabel wordt op hoofdlijnen weergegeven welke de inkomsten van Zorgbelang Gelderland zijn. Deze inkomsten worden geworven op basis van dit activiteitenplan en incidentele projectplannen. Bij zowel dit activiteitenplan als bij incidentele door derden te subsidiëren projectplannen, wordt veelal uitgegaan van een integraal uurtarief en bijkomende activiteitenkosten. Zorgbelang Gelderland kent in 2015 een gemiddeld uurtarief van (afgerond) € 90, - per uur. Voor projectleiders (HBO en academisch) wordt vanwege hun kwaliteiten en ervaring € 93 in rekening gebracht Voor uitvoerende vertrouwenspersonen (HBO) wordt een tarief gehanteerd van € 85 per uur bij lage volumeafspraken. Bij hoge volumeafspraken (vanaf 3000 uur) wordt een tarief van € 77,50 per uur gerekend (VNG afspraken). Voor sommige ondersteunende taken die door assistent projectleiders kunnen worden uitgevoerd, of uitvoerende secretariaatstaken worden nog lagere tarieven gehanteerd.
4%
10%
10% directe salariskosten 57% 19%
salariskosten management en staf overige personeelskosten huisvestingskosten organisatiekosten
Indexering De subsidieverordening van de provincie Gelderland op het gebied van sociaal beleid schrijft voor dat een begroting zonder indexering wordt ingediend. Het prijspeil van de begroting 2015 is feitelijk het prijspeil van 2014. De begrootte inkomsten zijn gebaseerd op de subsidiebeschikking van december 2013. In december 2015 zal de provincie Gelderland weer vooraf een indexatie voor de subsidie 2015 toepassen. Op dit moment is niet bekend hoe groot deze indexering zal zijn.
Productiviteit Productiviteit per medewerker De uurtarieven van Zorgbelang Gelderland zijn gebaseerd op (gemiddeld) 1300 directe uren en 572 indirecte uren inclusief vakantie, per fte (totaal 1872 uur per fte), conform de 36-urige werkweek en andere arbeidsvoorwaarden volgens de CAO Welzijn. Daarmee wordt een gemiddelde productiviteit gehaald per medewerker van 69 procent. Dat is inclusief vakantie (gemiddeld 178 uur) en ziekteverlof (streefgemiddelde 2,5%, 47 uur). Tijdens vakantie en ziekteverlof kan en hoeft er niet
Activiteitenplan 2015
26
gewerkt te worden. Wanneer we uitgaan van het aantal werkbare dagen, dan ligt de productiviteit per uitvoerende medewerker op 80 procent. Dit is in onze ogen een goede marktconforme prestatie, gezien de aard van de werkzaamheden.
Direct Indirect - verlof - feestdagen - ziekte 3% - overig indirect Totaal - werkbare uren - niet werkbare uren
uren 1.240
dagen 172
% totaal % werkbaar 66% 79%
196 50 56 337
27 7 8 47
10% 3% 3% 18%
1.879 1.577 302
261 219 42
100% 84% 16%
21%
Productiviteit gehele organisatie Een organisatie kent niet alleen medewerkers die aan projecten werken. Elke organisatie kent overhead in de vorm van kosten en indirect personeel. De kosten van het indirect personeel en de kosten als huisvesting, ICT et cetera leiden samen met de loonkosten van de directe medewerkers tot het uurtarief. Overhead is niet alleen noodzakelijk om een organisatie te kunnen laten bestaan, maar het kan ook efficiënt zijn. Ondersteunende functies zoals een secretariaat, leiden tot vermindering van de inzet (en dus kosten) van (relatief duurdere) projectgebonden medewerkers. Daardoor kan met name het aantal uren per activiteit relatief laag blijven. Activiteiten als zodanig kunnen daardoor qua kosten relatief goedkoop worden uitgevoerd. Ook gespecialiseerde medewerkers (bijvoorbeeld communicatie, financiën) kunnen de kosten drukken, doordat zij (door hun specifieke kennis) aan bepaalde projecten verbonden taken sneller en beter kunnen verrichten. Daarmee kunnen per activiteit de kosten relatief lager zijn en de kwaliteit hoger. Deze laatste redenering is ook van toepassing op met name overhead kosten als opleiding en training en ICT ondersteuning. Hier geven we als een maat voor de overhead van Zorgbelang Gelderland het percentage indirecte functies weer op de totale formatie in 2014. Bij het lezen van deze tabel is het van belang te beseffen dat elke organisatie een afweging maakt om bepaalde ondersteunende functies extern in te huren of intern te organiseren. Voor Zorgbelang Gelderland gaat het bij externe inhuur met name om ICT diensten.
Niet directe medewerkers Totale formatie 2014 Totaal fte indirect Inhoudelijk management en directie Staf bedrijfsondersteuning Activiteitenplan 2015
Fte 34.76 8,29 2,34 5,95
Percentage t.o.v. totale formatie 23,8% 6,7% 17,1% 27
4.3
Financiële risico’s
Zorgbelang Gelderland is als organisatie in toenemende mate afhankelijk van extra tijdelijke projecten / subsidies. Gezien de onduidelijke politieke situatie en de vraag in hoeverre de komende jaren er mogelijkheden bestaan om additionele projectmiddelen te verwerven, heeft Zorgbelang Gelderland een voorzichtige begroting opgesteld. In de begroting 2015 van Zorgbelang Gelderland is een doelstelling van € 880.000 aan extra te verwerven projectmiddelen opgenomen, naast de via de incidentele provinciale subsidie 2013 – 2016 te verwerven bijdragen (vanaf 2014 50 procent per project) van samenwerkingspartners. Driekwart van de geplande uren uit de incidentele subsidie dienen nog geworven te worden. Van de ‘extra’ doelstelling is reeds ongeveer de helft gerealiseerd: de helft van de ‘projectenportefeuille’ in de begroting 2015 bestaat uit projecten die zeker zijn. De organisatie is er op ingericht om naast deze reeds begrootte projecten, ook extra additionele projecten uit te kunnen voeren.
4.4
Overige risico’s
Zorgbelang Gelderland loopt niet alleen directe (financiële) risico’s door het al of niet verwerven van extra gefinancierde projecten. Voorbeelden van deze (mogelijke) overige risico’s zijn: Het niet realiseren van afgesproken verplichtingen, naar inhoud of maatschappelijk rendement, qua planning (te laat geleverd) of qua volume (meer of minder inspanningen noodzakelijk gebleken dan was voorzien, begroot). Dit onderwerp is permanent onderwerp van gesprek binnen het management en de teams. Een systeem van maand- en kwartaalrapportages biedt hierbij ondersteuning. Arbeidsmarktproblemen: door de grotere afhankelijkheid van projecten en de daarmee gepaard gaande fluctuaties in de personeelsbezetting (een grotere buffer tijdelijk personeel is noodzakelijk om pieken en dalen in projecten op te kunnen vangen) leiden bij een krappe arbeidsmarkt tot problemen bij het (op tijd) verkrijgen van personeel om de gemaakte afspraken te kunnen realiseren. Tot nu toe is de arbeidsmarkt voor Zorgbelang Gelderland niet problematisch gebleken, Zorgbelang Gelderland is een aantrekkelijke werkgever voor sollicitanten. Het is de verwachting dat vanwege de oplopende werkloosheid ook in 2015 het aantrekken van eventueel noodzakelijk (tijdelijk) personeel geen problemen zal opleveren. Ziekteverzuim: een organisatie die veranderingen in werken doormaakt en meer met tijdelijk personeel moet werken, loopt grotere risico’s op het gebied van ziekteverzuim. Zorgbelang Gelderland kende de afgelopen jaren een aanzienlijk ziekteverzuim. Voor een belangrijk deel is dit te verklaren uit langdurige ziekten, die niet werk gerelateerd zijn. Ook de verzuimfrequentie en het kortdurend verzuim waren echter tot begin 2008 redelijk hoog. Een gerichte aanpak op vermindering van dit kortdurend verzuim, heeft vanaf 2008 tot goede resultaten geleid. Automatisering: Zorgbelang Gelderland is afhankelijk van een goede kantoorautomatisering. De complexiteit van de automatisering neemt toe. Vanaf maart 2012 levert het bedrijf Tribion de zogeheten VPO omgeving, die naar volle tevredenheid functioneert. Veiligheidsrisico’s: de huisvesting van Zorgbelang Gelderland is van goede kwaliteit. Zorgbelang Gelderland kent daarnaast 3 actieve bedrijfshulpverleners die jaarlijks bijgeschoold worden. Op dit gebied zijn alle gangbare voorzieningen aanwezig. In 2013 is een nieuwe huisvesting betrokken waardoor op BHV gebied nauw met andere huurders van het pand ‘In de Weerd’ (Weerdjesstraat 168 in Arnhem) wordt samengewerkt.
4.5
Toelichting meerjarenbegroting 2015 - 2017
In deze paragraaf worden de belangrijkste verschillen in de jaren 2016 en 2017 verklaard, ten opzichte van 2015.
Activiteitenplan 2015
28
2016: in dit jaar zullen de projectinkomsten met name voor de extra incidentele provinciale subsidie lager liggen dan in 2013, 2014 en 2015. We streven er naar een deel van de inkomsten te compenseren door meer projecten ‘uit de markt’ te verwerven. Er wordt echter niet verwacht dat het realistisch is om de totale daling van de incidentele subsidie op deze manier te compenseren. Overall gezien zullen de kosten dan ook verminderd (moeten) worden: o Minder personeel, zowel direct als indirect o Lagere organisatieontwikkelingskosten o Iets lagere automatiseringskosten 2017: Dit jaar valt binnen de nieuwe beleidsperiode van Provinciale Staten. In deze begroting is ervan uitgegaan dat de provinciale basissubsidie in de periode 2017 – 2021 gelijk zal zijn aan de periode 2013-2016 en dat we het wegvallen van de incidentele subsidie volledig kunnen opvangen met projecten ‘uit de markt’. Gezien de nog onbekende uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen in 2015, is deze aanname uiteraard onzeker: de nu nog onbekende nieuwe Staten moeten het nieuwe beleid nog bepalen.
Activiteitenplan 2015
29
Bijlage 1 Voorbeelden van participatie- en innovatiemethodieken In deze bijlage wordt een aantal voorbeelden gegeven van door Zorgbelang Gelderland gebruikte methodieken van participatie en innovatie.
Participatiemethodieken Participatiemethodieken zijn erop gericht om ervaringskennis van zorgvragers te verkrijgen. Deze ervaringskennis wordt op een dusdanige manier verzameld, dat deze kennis als inbreng kan fungeren voor verbeteringen in de zorgverlening zelf, de organisatie daarvan, de financiering of het beleid op een zorg- of welzijnsterrein. Het gaat dus niet om de ervaringskennis op zich, maar om het gebruik van die ervaringskennis die tot een verbetering van de leefsituatie van burgers of zorgvragers kan leiden of tot een verbetering in de zorg- of dienstverlening aan zorgvragers. Onderzoek en implementatie Voor Zorgbelang Gelderland staat voorop dat het onderzoek niet centraal staat, maar de implementatie daarvan: wat wordt er met de uitkomsten van het onderzoek gedaan? In een aantal gevallen wordt daarom ook gekozen voor aansluiting bij bestaand onderzoek dat door andere partijen is gedaan of om informatie die al bekend is te bundelen en daarop voort te borduren. Onderzoek kan worden uitgevoerd door onszelf of door derden. Kwalitatief (inhoudelijk) van karakter zijn of meer kwantitatief (cijfermatig). Onderzoek wordt als methodiek veelal bij de start van grotere participatietrajecten gebruikt voor nieuwe of complexere zorgvragen of problemen. Onderzoek kan plaatsvinden door middel van verschillende methodieken zoals hieronder beschreven. Cliëntenpanel Een cliëntenpanel bestaat uit één of meer groepsgesprekken over een specifieke problematiek of zorgvoorziening. Er is sprake van directe interactie tussen zorgvragers, eventueel met zorgaanbieders (twee-gesprek) of zelfs met zorgverzekeraars erbij (drie-gesprek). Zorgbelang Gelderland gebruikt bijvoorbeeld cliëntenpanels voor de inbreng van ervaringskennis bij apotheken, ziekenhuiszorg en eerstelijnsgezondheidscentra. E-panel of meldactie Dit is een digitaal onderzoekspanel waar een groot aantal deelnemers wordt gevraagd naar hun ervaringen. Op dit moment kent Zorgbelang Gelderland, net als de meeste andere Zorgbelang organisaties, een provinciaal E-panel. Ook wordt steeds vaker samengewerkt met de overige zorgbelangorganisaties en de NPCF om van een aantal onderwerpen een nog krachtiger signaal op te kunnen halen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een meldactie over polisvoorwaarden waaraan landelijk ruim 2.500 deelnemers hun ervaringen kenbaar hebben gemaakt. Persoonlijke gesprekken Er wordt diepgaande ervaringskennis opgehaald over een specifiek onderwerp, waarbij de mening en de beleving van de zorg centraal staan. Persoonlijke gesprekken kunnen worden gevoerd met een cliënt maar ook bijvoorbeeld met een zorgverlener. Knelpunten worden teruggegeven aan de zorgaanbieder (of zorgverzekeraar) en vervolgens na een periode van bijvoorbeeld een jaar wordt opnieuw gekeken of de verbeterpunten zijn geïmplementeerd.
Activiteitenplan 2015
30
Spiegelgesprekken Tijdens een spiegelgesprek worden (ex)patiënten en hun eventuele familie bij elkaar gebracht. Daar omheen wordt een kring van maximaal 25 zorgverleners opgesteld. De binnenste kring praat onder leiding van onze gespreksleider over de zorg waarmee zij in aanraking zijn geweest. Tevens vindt interactie plaats tussen patiënten en zorgverleners. Zorgbelang Gelderland voert momenteel bijvoorbeeld spiegelgesprekken met als onderwerp borstkanker. Shadowing Een patiënt wordt letterlijk gevolgd vanaf de binnenkomst in het ziekenhuis tot vertrek. Hiervan wordt een feitelijk verslag gemaakt. Hoe lang moet een patiënt wachten? Met welke boodschap werd hij doorgestuurd? Hoe werd hij te woord gestaan et cetera. Met deze methodiek werd in het najaar van 2010 ervaring opgedaan in het eerstelijnscentrum in Tiel, hierbij ging een medewerker van Zorgbelang Gelderland mee met patiënten op consult om te ervaren en terug te koppelen hoe de zorg ervaren wordt en verbeterd kan worden. Mystery patiënt Zorgbelang Gelderland is in 2010 gestart met de ontwikkeling van de methodiek Mystery patiënt. Dit is een onderzoekstechniek waarin zorgvragers de kwaliteit van zorg door middel van een ‘geheim’ bezoek beoordelen. Aan de hand van een aantal vaststaande criteria wordt het bezoek beoordeeld. Wij voeren een dergelijk onderzoek uit in twee Gelderse ziekenhuizen, ook bellen we als Mystery caller met het callcenter van een zorgverzekeraar om te beoordelen hoe de dienstverlening is. Regionale Expert Teams (RET’s) Vanaf 2008 is gestart met de vorming van zogenaamde RET’s: afgevaardigden van patiëntenorganisaties maken hun wensen en behoeften kenbaar aan zorgaanbieders. Samen met de zorgverzekeraar wordt vervolgens een verbeterplan opgesteld met concrete verbeterpunten. Deze methodiek is inmiddels toegepast in de eerstelijn, GGz en ziekenhuizen. Platformontwikkeling Zorgbelang Gelderland kent een aantal platforms (onder andere GGz, mantelzorgers). Dit zijn werkgroepen van mensen met een gedeelde ervaring. Op grond van deze specifieke ervaring wordt, al of niet tijdelijk, een platform opgezet. Doel van een platform is het ontwikkelen van initiatieven, die bedoeld zijn om de positie als zorgvrager te verbeteren. Een platform kiest daarbij zijn eigen speerpunten en werkwijzen. Het ene platform richt zich meer op het zelf organiseren van informatieve activiteiten, het andere platform richt zich meer op beïnvloeding van het beleid van gemeenten of zorginstellingen. Beleidsbeïnvloeding Heel veel ervaringskennis is belangrijke kennis voor beleidsmakers, zowel bij de overheid (rijk, provincie, gemeenten) als bij instellingen en zorgverzekeraars. Zorgbelang Gelderland gaat zelf actief het gesprek aan met beleidsmakers of wordt daartoe door hen uitgenodigd. Ook kan het zijn dat aangesloten organisaties een gesprek met beleidsmakers aangaan of aan willen gaan. Zorgbelang Gelderland ondersteunt hen bij initiatieven op dit gebied. Advisering bij inkoop van zorg Een specifieke vorm van beleidsbeïnvloeding is de advisering bij zorginkoop door zorgverzekeraars. Zorgbelang Gelderland heeft hiertoe samenwerkingsovereenkomsten met de vier belangrijke Gelderse zorgverzekeraars gesloten. Tevens participeert Zorgbelang Gelderland in het landelijke project ‘eerstelijnszorg inkoop zorgverzekeraars’, van NPCF en Zorgbelang Nederland
Activiteitenplan 2015
31
waarbij we samen met de vijf grote zorgverzekeraars aan de slag gaan met het implementeren van het cliëntperspectief bij de zorginkoop. Organisatie, ondersteuning en training van cliëntenraden, Wmo-raden Zorgbelang Gelderland zet waar nodig en waar gevraagd cliëntenraden op. De komende tijd gaat Zorgbelang Gelderland zich bijvoorbeeld meer en meer richten op jeugdzorginstellingen die vaak nog geen cliëntenraad hebben. Op verzoek ondersteunt Zorgbelang Gelderland cliëntenraden professioneel en traint hen in het uitoefenen van hun functie. Voor het ondersteunen van cliëntenraden is inmiddels een pakket samengesteld, waarin verschillende vormen van ondersteuning zijn benoemd, zoals ondersteuning bij de start, ondersteuning bij vorming en scholing en ondersteuning bij vergaderingen. Invulling enquêterecht in het kader van de Wet Toelating Zorginstellingen (Wtzi) Zorginstellingen dienen volgens deze wet de uitvoering van het enquêterecht bij een partij neer te leggen. Het enquêterecht omvat het recht om het beleid van een zorginstelling te onderzoeken, indien daartoe een aanleiding is. Een statutair vastgelegde partij mag dit recht uitoefenen, onafhankelijk van de bestuurder van een zorgorganisatie. Deze partij kan de cliëntenraad van de instelling zijn, maar ook een externe organisatie. Zorgbelang Gelderland verzorgt voor meerdere instellingen op verzoek deze dienstverlening. Signalering op basis van klachten Zorgbelang Gelderland analyseert structureel de ongeveer 1.500 klachten die jaarlijks bij de afdeling Informatie en Klachtopvang binnenkomen. Op eigen initiatief en in overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg benaderen we die zorgverleners waarover we opvallend veel klachten krijgen. In 2010 zijn met name een paar huisartsenposten benaderd.
Innovatiemethodieken Participatiemethodieken zijn vooral gericht op verbetering van de bestaande zorgpraktijk. Veel ervaringen van zorgvragers zijn echter aanleiding om na te gaan of een nieuwe, andere manier van werken niet meer geschikt zou zijn dan de bestaande vormen van zorg op een bepaald terrein. Vaak is het nodig dat – vanuit het perspectief van de zorgvrager - aparte vernieuwingsprojecten worden opgezet om met nieuwe vormen van zorg- en dienstverlening te experimenteren en (later) te implementeren in de bestaande zorg. Zorgbelang Gelderland neemt in toenemende mate het initiatief om – vaak samen met andere partijen – te komen tot een innovatief zorgvernieuwingsproject. Hierna geven we kort een aantal typeringen van door Zorgbelang Gelderland gebruikte projecten. Informatieprojecten Soms is het nodig een heel ander type informatie te verstrekken. In de Zorgaanbiedersgids (voorheen Kies met Zorg) wordt bijvoorbeeld gewerkt aan keuzeondersteunende informatie vanuit het perspectief van de klant. Ook is samen met het zorgkantoor Menzis de ‘Kies Vrij Gids’ ontwikkeld, een gids waarin lokale aanbieders van thuiszorg op onafhankelijke wijze met elkaar worden vergeleken zodat patiënten zelf een vrije keuze kunnen maken. Ondersteuning van cliënteninitiatieven Het gaat hierbij om betrokkenheid bij de organisatie van vernieuwend zorgaanbod. Op het gebied van de GGz is Zorgbelang Gelderland momenteel met een aantal andere partijen betrokken om in de regio Arnhem een hele andere manier van ondersteuning van GGz-cliënten op te zetten. Van belang
Activiteitenplan 2015
32
voor ons is, dat het initiatief vanuit het perspectief van klanten wordt opgezet en zo mogelijk ook (mede) door hen zelf wordt vormgegeven. Bijdragen aan (innovatieve) projecten door instellingen, beroepsbeoefenaren, zorgverzekeraars en andere partijen Het komt regelmatig voor dat andere partijen een beroep doen op Zorgbelang Gelderland om een bijdrage te leveren aan een project dat door hen zelf is geïnitieerd en gericht is op verbetering van de kwaliteit van zorg of de kwaliteit van het leven van zorgvragers. Zorgbelang Gelderland neemt ook zelf het initiatief om partijen tot innovatie aan te zetten. In het verleden is Zorgbelang Gelderland bijvoorbeeld ‘kartrekker’ geweest voor palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Momenteel is Zorgbelang Gelderland actief onder andere met het initiëren van zelfregiecentra in gemeenten.
Activiteitenplan 2015
33
Bijlage 2 Regionale participatieondersteuning uitgewerkt B1 Regionale participatieondersteuning Regio / Werkgebied: Rijn IJssel 1. Thema Gezondheid en Zorg e 1.1 Versterking van de 1 lijn Beoogd resultaat Samenhangende eerstelijnszorg in de wijk. Geïntegreerde eerstelijnszorg vanuit patiëntperspectief: uitvoeren van een pilot
1000 300 200
Patiëntenperspectief op acute zorg in beeld gebracht Integratie HAP-SEH; wat betekent dat voor patiënten en hoe kunnen knelpunten worden ondervangen? Ervaren kwaliteit van geleverde zorg HAP Activiteiten. Samenhangende eerstelijnszorg in de wijk. Inrichten pilot Presikhaaf o.b.v. werkconferentie februari en plan van Aanpak 2014 Opzetten structuur zodat patiënten pilot kunnen monitoren Verzamelen en beschrijven patiëntervaringen Patiëntenperspectief op acute zorg in beeld gebracht Verzamelen en beschrijven patiëntverwachtingen en ervaringen Wachtkamerenquêtes HAP Spiegelgesprekken met patiënten en professionals Betrokken partners Samenhangende eerstelijnszorg in de wijk. Huisartsenkringen Rijn IJssel, gemeenten, cliëntenraden, Caranscoop, Archiatros; thuiszorgorganisaties, welzijnsorganisaties. Patiëntenperspectief op acute zorg in beeld gebracht CHRA, Huisartsenkringen Rijn IJssel, Menzis, patiëntenvertegenwoordigers
1.2 Stimuleren transmurale zorg
100
Beoogd resultaat: Transmurale zorg Verbeterd traject voor ouderen die uit het ziekenhuis worden ontslagen met als doel optimalisatie van zorg en vermindering van kwetsbaarheid en terugval. Activiteiten Transmurale zorg Op basis van ervaringen in GEZ Malburgen vindt uitbreiding plaats naar minimaal 2 andere huisartsen en thuiszorgorganisaties. ZBG adviseert over de uitbreiding o.b.v. ervaringen in Malburgen en brengt patiëntervaringen in de nieuwe settings in beeld. Betrokken partners: Rijnstate ziekenhuis, huisartsen, thuiszorgorganisaties, Activiteitenplan 2015
34
patiënten belangenbehartigingsorganisaties 2.
Thema Verbeteren eigen regie
400
2.1 Ondersteuning Wmo-raden en andere participatievormen
250
Beoogd resultaat Vanuit cliëntenperspectief zijn de knelpunten gesignaleerd m.b.t. de transitie van de Wmo. Wmo-raden en burgers hebben merkbaar meer invloed op nieuw sociaal en wijkgezondheidsbeleid. Activiteiten Inventariseren van knelpunten en wensen van wijkbewoners op het gebied van wonen, zorg en welzijn; middels enquêtes, webforum, wijkraden en thematafels. Scholing Wmo-raden en module beleidsbeïnvloeding voor cliënten. Betrokken partners Wmo-raden, achterbanorganisaties, wijkteams, gemeenten, Menzis Zorgkantoor
2.2 Medezeggenschap van cliënten in langdurige zorg -
150
Beoogd resultaat: ‘Belangenbehartigersstoel’ voor structurele cliëntenparticipatie bij instellingen voor langdurige zorg; ‘Belangenbehartigersstoel’ voor participation (= meebeslissen en mede-eigenaarschap) aan de regionale onderhandelingstafels met zorgkantoren, zorginstellingen en gemeenten in samenwerking met de daarvoor aan aangestelde secretaris (vanuit InvoorZorg); Themakrant en digitale nieuwsbrief voor het informeren van burgers en belangenbehartigers op een begrijpelijke en passende manier.
Activiteiten: Inventariseren signalen uit de achterban: knelpunten, goede voorbeelden, lacunes; Waar nodig, samen met de achterban lobby activiteiten ontplooien Opzetten themakrant en digitale nieuwsbrief; Invulling geven aan adviesrecht, beleid beïnvloeding, coproductie voor de belangenbehartigersstoel cliëntenparticipatie instellingen en participation regionale onderhandelingstafels. 3. Thema zelfredzaamheid kwetsbare groepen 3.1 voorkomen van sociaal isolement door terugdringen laaggeletterdheid Beoogd resultaat Terugdringen van laaggeletterdheid om sociaal isolement te voorkomen De beeldvorming rondom Laaggeletterdheid wordt beïnvloed middels een campagne. Het onderwerp is bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend Ervaringsdeskundigen zijn ondersteund om hun ervaring in te zetten t.b.v. het terugdringen van laaggeletterdheid. Achterban organisaties, Gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen zijn geïnformeerd over dit onderwerp met inzet van opgeleide ervaringsdeskundigen.
Activiteitenplan 2015
300 150
35
-
Activiteiten. Start + eind bijeenkomst om een regionaal netwerk rondom Laaggeletterdheid opzetten/ stimuleren Trekkersrol innemen in de kerngroep van het bondgenootschap Laaggeletterdheid Samenwerkingsverbanden tussen initiatieven ontwikkelen en/ of bevorderen Ontwikkelen van promotiemateriaal Digitale aandacht via internet (PR) Opleiden, faciliteren en Inzet ervaringsdeskundigen Aansluiten bij bondgenootschap voor geletterdheid
Betrokken partners: Stichting Clientinitiatieven Ouderenbonden, Scholen, Fondsen van banken (Triodos, ABN, Rabobank, ING) Gemeente, Welzijnsorganisaties, Stichting ABC, Bondgenootschap voor Geletterdheid
3.2 Opbouw en onderhoud netwerk zelforganisaties -
150
Beoogd resultaat Mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking of hun belangenbehartigers oefenen actief invloed uit op beleid van gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties. Mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking kunnen op de betreffende thema’s beter invulling te geven aan het eigen leven (zelfregie). Mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking zijn geïnformeerd over actuele thema’s in de (gezondheids)zorg en hebben daar kennis over uitgewisseld.
Activiteiten Opbouw en onderhoud netwerk zelforganisaties Vg cafe Arnhem e.o. Samen Netwerken voor jongvolwassenen met een lichamelijke beperking Regionale studiedag achterban organisaties Rijn IJssel. Trainingen en workshops zelfregie voor burgers, cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers http://www.zorgbelanggelderland.nl/ons-werk/zorg-thuis/leergang-zelfregie/
Betrokken partners: Wmo raden, lokale VG belangenverenigingen, SBOG, MEE Gelderse Poort, Onderling Sterk Arnhem en omgeving
Totaal Rijn IJssel
1000
B2 Regionale participatieondersteuning Regio / Werkgebied: Achterhoek.
1000
1 Thema Gezondheid en Zorg
300
1.1 Versterking van de 1e lijn -
150
Beoogd resultaat.
Activiteitenplan 2015
36
Cliënten hebben invloed op beleid van de zorgaanbieders doordat klachten en knelpunten met hen zijn besproken en vervolgens zijn vertaald in beleid en uitvoering. Samenhangende zorg wordt bevorderd, door inbrengen van knelpunten en wensen vanuit patiëntperspectief t.a.v. samenhangende eerstelijnszorg in buurt of regio. Activiteiten. Opzetten beleidsadviesraad met inbreng van patiëntvertegenwoordiging Inrichten monitorfunctie patiënten in ketenzorg Advies over communicatie en informatie (website, nieuwsbrief) vanuit cliëntperspectief Betrokken partners: BV Zorg Doetinchem, Huisartsenkringen, achterbanorganisaties, Caranscoop
1.2 Stimuleren transmurale zorg Beoogd resultaat Transmurale palliatieve zorg Verbetertraject voor patiënten die uit het ziekenhuis worden ontslagen in de palliatieve fase met als doel optimalisatie van zorg. Medicatieoverdracht in de keten Patiënten hebben een actueel medicatieoverzicht bij zich en dragen daardoor bij aan medicatieveiligheid. Activiteiten Transmurale zorg scholing voor huisartsen, wijkverpleegkundigen en hospiceverpleegkundigen op basis van ervaringen in SKB Winterswijk ervaringen uit Winterswijk bruikbaar maken voor Doetinchem Medicatieoverdracht in de keten advies m.b.t. projectplan Netwerk Transmurale Zorg West-Achterhoek bijdrage aan publiekscampagne die patiënten bewust maakt van hun eigen verantwoordelijkheid voor een actueel medicatieoverzicht workshop voor patiënten Betrokken partners: SKB Winterswijk, Slingeland Ziekenhuis Doetinchem, Netwerk Transmurale Zorg, Netwerk Palliatieve Zorg 2 Thema Verbeteren eigen regie
2.1 Ondersteuning Wmo-raden en andere participatievormen
150
400 250
Beoogd resultaat Vanuit cliëntenperspectief zijn de knelpunten gesignaleerd m.b.t. de transitie van de Wmo. Wmo-raden en burgers hebben merkbaar meer invloed op nieuw sociaal en wijkgezondheidsbeleid. Een actief Netwerk van ZBG, RSBO-A, LOC en andere belangenorganisaties Activiteiten Inventariseren van knelpunten en wensen van wijkbewoners op het
Activiteitenplan 2015
37
gebied van wonen, zorg en welzijn; middels enquêtes, webforum, wijkraden en thematafels. Scholing Wmo-raden en module beleidsbeïnvloeding voor cliënten. Bijeenkomsten met presentaties en discussie over een actueel onderwerp in de zorg in de achterhoek Informatie op website ZBG over de actuele thema’s: presentaties, filmpjes, foto’s en verslaglegging Betrokken partners: Wmo raden, In de Kerngroep LOC, SBOG-A en ZBG In de schil er omheen werken partners mee, afhankelijk van het gekozen thema. 2.2 Medezeggenschap van cliënten in langdurige zorg Beoogd resultaat: ‘Belangenbehartigersstoel’ voor structurele cliëntenparticipatie bij instellingen voor langdurige zorg; ‘Belangenbehartigersstoel’ voor participation (= meebeslissen en mede-eigenaarschap) aan de regionale onderhandelingstafels met zorgkantoren, zorginstellingen en gemeenten in samenwerking met de daarvoor aan aangestelde secretaris (vanuit InvoorZorg); Themakrant en digitale nieuwsbrief voor het informeren van burgers en belangenbehartigers op een begrijpelijke en passende manier.
150
Activiteiten: Inventariseren signalen uit de achterban: knelpunten, goede voorbeelden, lacunes; Waar nodig, samen met de achterban lobby activiteiten ontplooien Opzetten themakrant en digitale nieuwsbrief; Invulling geven aan adviesrecht, beleid beïnvloeding, coproductie voor de belangenbehartigersstoel cliëntenparticipatie instellingen en participation regionale onderhandelingstafels.
3
Thema zelfredzaamheid kwetsbare groepen
3.1 voorkomen van sociaal isolement door terugdringen van laaggeletterdheid Beoogd resultaat Terugdringen van laaggeletterdheid om sociaal isolement te voorkomen en participatie te bevorderen De beeldvorming rondom Laaggeletterdheid wordt beïnvloed middels een campagne. Het onderwerp is bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend Ervaringsdeskundigen zijn ondersteund om hun ervaring in te zetten t.b.v. het terugdringen van laaggeletterdheid. Achterban organisaties, Gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen zijn geïnformeerd over dit onderwerp met inzet van opgeleide ervaringsdeskundigen. -
300 150
Activiteiten Ondersteunen van een regionaal netwerk rondom Laaggeletterdheid Trekkersrol innemen in de kerngroep van het bondgenootschap Laaggeletterdheid Samenwerkingsverbanden tussen initiatieven ontwikkelen en/ of
Activiteitenplan 2015
38
bevorderen Ontwikkelen van promotiemateriaal Digitale aandacht via internet (PR) Opleiden, faciliteren en Inzet ervaringsdeskundigen Aansluiten bij bondgenootschap voor geletterdheid
3.2 aanpak sociaal isolement voor verschillende generaties Beoogd resultaat Risico’s op sociaal isolement zijn in kaart gebracht voor verschillende generaties Aanpak voor voorkomen of terugdringen van sociaal isolement is afgestemd op vraag van verschillende generaties Activiteiten Verder uitwerken van good practices en instrumenten hoe isolement is te voorkomen of te doorbreken vanuit de reeds opgedane ervaringen in de Achterhoek i.s.m. lectoraat HAN. Samenwerkingsverbanden tussen initiatieven ontwikkelen en/ of bevorderen. Ontwikkelen van promotiemateriaal (film + foldermateriaal). Faciliteren van vrijwillige ouderenadviseurs die kwetsbare ouderen bezoeken en (dreigend) sociaal isolement signaleren, d.m.v. materialen en workshops.
150
Betrokken partners: Stichting Clientinitiatieven Ouderenbonden, Scholen, Fondsen van banken (Triodos, ABN, Rabobank, ING), stichting ABC, Gemeente, Welzijnsorganisaties, HAN
Totaal Achterhoek B3 Regionale participatie ondersteuning Regio / Werkgebied: Nijmegen en omgeving
1 Thema Gezondheid en Zorg e 1.1 Versterking van de 1 lijn 1.1.1 Acute zorg Beoogd resultaat: Het patiëntenperspectief bij de ontwikkeling van kwaliteitsnormen acute zorg is geformuleerd en ingebracht bij de ketenpartners. Activiteiten: Informatiebijeenkomst met cliëntenraden ziekenhuizen regio Nijmegen, cliëntenberaad RAV Gelderland Zuid, cliëntenraad CIHN, aangevuld met relevante vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen; Initiëren bijeenkomst ketenpartners acute zorg in de regio. Betrokken partners: Cliëntenraden ziekenhuizen, eerstelijnscentra en CIHN, cliëntenberaad RAV, patiëntenadviesraden, categorale patiëntenorganisaties regio Nijmegen; Gemeenten, Wmo-raden regio Nijmegen; Zorgverzekeraars, bij voorkeur de marktleider in de regio Nijmegen VGZ; Activiteitenplan 2015
1000
1000 Uren 400 200 50
39
Ziekenhuizen in de regio Nijmegen; Huisartsenkring Nijmegen, eerstelijnscentra, ROS Robuust en netwerken in 1e en 2e lijn. 1.1.2 Ketenzorg/1,5 lijnszorg Beoogd resultaat: Ketenzorgpartners zijn middels dialooggesprekken geïnformeerd hoe ze vanuit het perspectief van de zorgvragers hen kunnen ondersteunen om zorg dichtbij in de wijk mogelijk te maken. Activiteiten: Individuele ‘patientjourneys’ van mensen met diverse (gezins)achtergronden met ziekenhuisontslag-ervaring worden opgetekend met extra aandacht voor Ehealth; Verkregen informatie uit individuele ‘patientjourneys’ worden geabstraheerd en geanalyseerd op goede voorbeelden, (dreigende) lacunes en verbetermomenten; Op basis van verkregen informatie organiseert Zorgbelang dialooggesprekken met cliënten en zorgaanbieders voor kwaliteitsverbetering van zorg en inzicht in elkaars (on)mogelijkheden voor zelfmanagement. Betrokken partners: Burgers en aangesloten organisaties met diverse (gezins)achtergronden: ouderen (vitaal / kwetsbaar), eenoudergezinnen, alleenwonenden, met en zonder chronische ziekte; Cliëntenraden ziekenhuizen, Wmo-raden, vrijwilligers; Huisartsenkring Nijmegen e.o.; Instellingsapotheken en Apothekerskring Nijmegen e.o.; Thuiszorgorganisaties; Zorgverzekeraars, m.n. de marktleider in de regio t.w. VGZ; Gemeenten en sociale wijk- of gebiedsteams. 1.2 Wijkgerichte aanpak Beoogd resultaat: Burgers zijn volwaardig gesprekspartner bij beleidsontwikkeling en uitvoering in twee wijken of buurten met betrekking tot thema’s, rondom samenhangende zorg in de wijk, die zij zelf belangrijk vinden. Voorbeelden van thema’s kunnen zijn keuzevrijheid, klachtenreglement, eHealth, waarborging privacy en 1,5-lijns zorg. Activiteiten: Middels het organiseren van bijeenkomsten gaan burgers en cliënt- en burgerorganisaties met elkaar in gesprek over thema’s in de wijk of de buurt die zij belangrijk vinden. De betreffende burgers en organisaties worden betrokken en ondersteund bij het op vraag gerichte wijze vormgeven van deze thema’s; Betrokken professionals en beleidsmedewerkers worden geïnformeerd over de bevindingen van de deelnemers aan deze bijeenkomsten. Op deze manier kunnen zij actief bijdragen aan vraaggerichte zorg- en welzijnsvoorzieningen op wijk- of buurtniveau. De bevindingen van bovengenoemde bijeenkomst dienen tevens als input en als aanvulling op de bevindingen van een samenwerkingsonderzoek (marktopdracht) ‘monitoring wijknetwerken’ met VGZ, NPCF en diverse gemeenten in Nederland ter complementering van gewenste verbeteracties voor de wijkteams. Bij dit samenwerkingsonderzoek is gemeente Nijmegen een van de Activiteitenplan 2015
150
125
40
pilotgemeenten waarbij burgers uit deze gemeente zullen participeren in de lokale werkgroep, met ondersteuning van Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: Betrokken professionals en beleidsmedewerkers van gemeenten uit de regio Nijmegen (waaronder de gemeenten Nijmegen, Wijchen, Beuningen) VGZ Zorgverzekeraar en Zorgkantoor Patiënten-, cliënten- en burgerorganisaties uit de regio Nijmegen Dorps- en wijkraden burgerorganisaties van de genoemde gemeenten Sociale wijkteams / gebiedsteams van de genoemde gemeenten 1.3 Zorginnovatie en netwerken 1.3.1 Innovatieve Tegendenkers Beoogd resultaat: De plannen van Zorgbelang komen voort en zijn gevoed vanuit het werkveld. Activiteiten: Initiëren van groep innovatieve (tegen)denkers, betrokken bij zorg en welzijn, die kritisch meedenkt over planontwikkeling (en uitvoering) van Zorgbelang Gelderland; Terugkoppeling tegendenkersgroep aan achterban. Betrokken partners: Gevarieerde groep vanuit de achterban en geïnteresseerde professionals. 1.3.2 Communicatie en social media Beoogd resultaat: Lokale belangenbehartigers zijn toegerust om meer gebruik te maken van sociale media ten behoeve van het bereiken van hun achterban en onderlinge uitwisseling. Activiteiten: Bevorderen gebruik van sociale media door organisatie van een workshop over social media en de toepassingen voor belangenbehartiging. Betrokken partners: Gevarieerde groep vanuit de achterban. 2 Thema Verbeteren eigen regie 2.1 Aanpak laaggeletterdheid Beoogd resultaat: De beeldvorming rondom laaggeletterdheid wordt beïnvloed middels een campagne. Het onderwerp is bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend; Ervaringsdeskundigen zijn ondersteund om hun ervaring in te zetten t.b.v. het terugdringen van laaggeletterdheid; Achterbanorganisaties, gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen zijn geïnformeerd over dit onderwerp met inzet van ervaringsdeskundigen. Activiteiten In 2014 zijn we als bondgenoot toegetreden tot het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen; Ondersteunen van de activiteiten geïnitieerd door dit regionale bondgenootschap; Digitale aandacht via internet (PR); Faciliteren inzet ervaringsdeskundigen. Betrokken partners
Activiteitenplan 2015
75
345 65
41
Bondgenootschap voor Laaggeletterdheid regio Nijmegen, stichting ABC, achterbanorganisaties 2.2 Langdurige zorg Beoogd resultaat: ‘Belangenbehartigersstoel’ voor structurele cliëntenparticipatie bij instellingen voor langdurige zorg; ‘Belangenbehartigersstoel’ voor participation (= meebeslissen en medeeigenaarschap) aan de regionale onderhandelingstafels met zorgkantoren, zorginstellingen en gemeenten in samenwerking met de daarvoor aan aangestelde secretaris (vanuit InvoorZorg); Themakrant en digitale nieuwsbrief voor het informeren van burgers en belangenbehartigers op een begrijpelijke en passende manier. Activiteiten: Inventariseren signalen uit de achterban: knelpunten, goede voorbeelden, lacunes; Waar nodig, samen met de achterban lobby activiteiten ontplooien Opzetten themakrant en digitale nieuwsbrief; Invulling geven aan adviesrecht, beleid beïnvloeding, coproductie voor de belangenbehartigersstoel cliëntenparticipatie instellingen en participation regionale onderhandelingstafels. Betrokken partners: Achterbanorganisaties en cliëntenraden uit de sectoren V&V, VG en GGZ; Zorgkantoor VGZ, gemeenten, secretaris InvoorZorg, NPCF, CSO; Afdeling communicatie Zorgbelang Gelderland, afdeling Adviespunt Zorgbelang. 3 Thema zelfredzaamheid kwetsbare groepen 3.1 Economische participatie Beoogd resultaat: Cliëntenperspectief is geformuleerd en wordt ingebracht in beleidsvorming en –uitvoering van participatiewet; Lokale beleidsbeïnvloeders (Wmo-raden, Raden WWB, OR arbeidsmatige dagbesteding, etc.) zijn geïnformeerd over knelpunten en mogelijkheden voor arbeidsparticipatie vanuit cliëntenperspectief; Het cliëntenperspectief in monitoring van de participatiewet is versterkt. Activiteiten: Peer groups waarin ervaringen met arbeidsparticipatie uitgewisseld worden, met bijvoorbeeld: o Jongeren met een beperking; o Volwassenen met een licht verstandelijke beperking; o (herbeoordeelde) Wajongers. Uitwisseling tussen ervaringsdeskundigen en werkgevers en gemeenten door middel van een passende werkvorm; Onderzoeken in hoeverre het cliëntenperspectief gewaarborgd wordt in de monitoring van de participatiewet en aanbevelingen hierover doen; Eventueel: Begeleiding afstudeerproject gericht op systematisch verzamelen van gedocumenteerde knelpunten en mogelijkheden voor arbeidsparticipatie vanuit cliëntenperspectief. Betrokken partners: UWV
Activiteitenplan 2015
280
255 255
42
Gemeenten in regio Nijmegen HAN Werkgevers TOTAAL
1000
B4 Regionale participatie ondersteuning Regio / Werkgebied: Rivierenland
1000
4 Thema Gezondheid en Zorg e 4.1 Versterking van de 1 lijn 4.1.1 Acute zorg Beoogd resultaat: Het patiëntenperspectief bij de ontwikkeling van kwaliteitsnormen acute zorg is geformuleerd en ingebracht bij de ketenpartners. Activiteiten: Informatiebijeenkomst met cliëntenraad ziekenhuis Rivierenland, cliëntenberaad RAV Gelderland Zuid, aangevuld met relevante vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen. Betrokken partners: Cliëntenraad ziekenhuis, eerstelijnscentra en huisartsenpost, ambulancezorg, categorale patiëntenorganisaties regio Rivierenland; Gemeenten, Wmo-raden regio Rivierenland; Zorgverzekeraars, bij voorkeur de marktleider in de regio Rivierenland Menzis; Ziekenhuis Rivierenland Tiel; Huisartsenkring Rivierenland, eerstelijnscentra, w.o. ECT, ROS OOGG en netwerken in 1e en 2e lijn. 4.1.2 Ketenzorg/1,5 lijnszorg Beoogd resultaat: Ketenzorgpartners en zorgvragers zijn wederzijds geïnformeerd over en meegenomen in de veranderingen rondom de verschuiving van zorg binnen de keten vanuit zorgvragersperspectief. Op deze manier wordt aandacht gevraagd voor het borgen van zorgvragersperspectief in kwaliteitsbeleid; Ketenzorgpartners krijgen tools aangeboden over hoe zij zorgvragers kunnen ondersteunen om de eigen regie te behouden over hun zorg in de omgeving Tiel. Activiteiten: Optekening van individuele ‘patientjourneys’ van mensen met diverse achtergronden uit landelijke en stedelijke woongebieden die ervaring hebben met de verschuivingen van zorg binnen de keten. Hierbij is extra aandacht voor Ehealth, nazorg, mogelijkheden tot zelfregie en medicatieoverdracht; Verkregen informatie uit individuele ‘patientjourneys’ worden geabstraheerd en geanalyseerd op goede voorbeelden, (dreigende) lacunes en verbetermomenten; Verkregen informatie uit individuele ‘patientjourneys’ wordt beschikbaar gesteld aan zorgaanbieders en cliënten zodat de dialoog Activiteitenplan 2015
Uren 400 200 50
150
43
open gebroken wordt. Betrokken partners: Burgers met diverse achtergronden uit landelijke en stedelijke woongebieden Tiel en omgeving en aangesloten organisaties Cliëntenraden ziekenhuis Rivierenland Tiel, Wmo-raden, vrijwilligers, mantelzorgers Huisartsenkring Rivierenland Eerstelijns Centrum Tiel Regioapotheek Rivierenland ZRT en Apothekerskring Rivierenland Thuiszorgorganisaties, waaronder STMR Zorgverzekeraars, m.n. de marktleider in de regio t.w. Menzis Gemeenten en sociale wijk- of gebiedsteams Burgerinitiatieven Religieuze organisaties 4.2 Wijkgerichte aanpak Beoogd resultaat: Burgers zijn volwaardig gesprekspartner bij beleidsontwikkeling en uitvoering in twee wijken of buurten met betrekking tot thema’s, rondom samenhangende zorg in de wijk, die zij zelf belangrijk vinden. Voorbeelden van thema’s kunnen zijn keuzevrijheid, klachtenreglement, eHealth, waarborging privacy en 1,5-lijns zorg. Activiteiten: Middels het organiseren van bijeenkomsten gaan burgers en cliënt- en burgerorganisaties met elkaar in gesprek over thema’s in de wijk of de buurt die zij belangrijk vinden. De betreffende burgers en organisaties worden betrokken en ondersteund bij het op vraag gerichte wijze vormgeven van deze thema’s; Betrokken professionals en beleidsmedewerkers worden geïnformeerd over de bevindingen van de deelnemers aan deze bijeenkomsten. Op deze manier kunnen zij actief bijdragen aan vraaggerichte zorg- en welzijnsvoorzieningen op wijk- of buurtniveau. Betrokken partners: Regionale patiënten-, cliënten- en burgerorganisaties Wmo-raden, waaronder gemeente Buren en gemeente Culemborg Dorps- en wijkraden Sociale wijkteams / gebiedsteams, waaronder gemeente Culemborg 4.2 Zorginnovatie en netwerken 4.2.1 Innovatieve Tegendenkers Beoogd resultaat: De plannen van Zorgbelang komen voort en zijn gevoed vanuit het werkveld. Activiteiten: Initiëren van groep innovatieve (tegen)denkers, betrokken bij zorg en welzijn, die kritisch meedenkt over planontwikkeling (en uitvoering) van Zorgbelang Gelderland; Terugkoppeling tegendenkersgroep aan achterban. Betrokken partners: Gevarieerde groep vanuit de achterban en geïnteresseerde professionals. 4.2.2 Communicatie en social media
Activiteitenplan 2015
125
75
44
Beoogd resultaat: Lokale belangenbehartigers zijn toegerust om meer gebruik te maken van sociale media ten behoeve van het bereiken van hun achterban en onderlinge uitwisseling. Activiteiten: Bevorderen gebruik van sociale media door organisatie van een workshop over social media en de toepassingen voor belangenbehartiging. Betrokken partners: Gevarieerde groep vanuit de achterban. 5 Thema verbeteren eigen regie 5.1 Aanpak laaggeletterdheid Beoogd resultaat: De beeldvorming rondom laaggeletterdheid wordt beïnvloed middels een campagne. Het onderwerp is bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend; Ervaringsdeskundigen zijn ondersteund om hun ervaring in te zetten t.b.v. het terugdringen van laaggeletterdheid; Achterbanorganisaties, gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen zijn geïnformeerd over dit onderwerp met inzet van ervaringsdeskundigen. Activiteiten: Aansluiten bij Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Rivierenland Trekkersrol innemen in de kerngroep van het bondgenootschap Geletterdheid Samenwerkingsverbanden tussen initiatieven ontwikkelen en\of bevorderen Digitale aandacht via internet (PR) Faciliteren inzet ervaringsdeskundigen Betrokken partners: Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Rivierenland, St. Samen voor Rivierenland, achterbanorganisaties, St. ABC 5.2 Langdurige zorg Beoogd resultaat: ‘Belangenbehartigersstoel’ voor structurele cliëntenparticipatie bij instellingen voor langdurige zorg; ‘Belangenbehartigersstoel’ voor participation (= meebeslissen en medeeigenaarschap) aan de regionale onderhandelingstafels met zorgkantoren, zorginstellingen en gemeenten in samenwerking met de daarvoor aan aangestelde secretaris (vanuit InvoorZorg); Themakrant en digitale nieuwsbrief voor het informeren van burgers en belangenbehartigers op een begrijpelijke en passende manier. Activiteiten: Inventariseren signalen uit de achterban: knelpunten, goede voorbeelden, lacunes; Waar nodig, samen met de achterban lobby activiteiten ontplooien Opzetten themakrant en digitale nieuwsbrief; Invulling geven aan adviesrecht, beleid beïnvloeding, coproductie voor de belangenbehartigersstoel cliëntenparticipatie instellingen en participation regionale onderhandelingstafels.
Activiteitenplan 2015
345 65
280
45
Betrokken partners: Achterbanorganisaties en cliëntenraden uit de sectoren V&V, VG en GGZ; Zorgkantoor VGZ, gemeenten, secretaris InvoorZorg, NPCF, CSO; Afdeling communicatie Zorgbelang Gelderland, afdeling Adviespunt Zorgbelang. 6 Thema zelfredzaamheid kwetsbare groepen 6.1 Economische participatie Beoogd resultaat: Cliëntenperspectief is geformuleerd en wordt ingebracht in beleidsvorming en –uitvoering van participatiewet; Lokale beleidsbeïnvloeders (Wmo-raden, Raden WWB, OR arbeidsmatige dagbesteding, etc.) zijn geïnformeerd over knelpunten en mogelijkheden voor arbeidsparticipatie vanuit cliëntenperspectief; Het cliëntenperspectief in monitoring van de participatiewet is versterkt. Activiteiten: Peer groups waarin ervaringen met arbeidsparticipatie uitgewisseld worden, met bijvoorbeeld: o Jongeren met een beperking o Volwassenen met een licht verstandelijke beperking o (herbeoordeelde) Wajongers Uitwisseling tussen ervaringsdeskundigen en werkgevers en gemeenten door middel van een passende werkvorm; Onderzoeken in hoeverre het cliëntenperspectief gewaarborgd wordt in de monitoring van de participatiewet en aanbevelingen hierover doen; Eventueel: Begeleiding afstudeerproject gericht op systematisch verzamelen van gedocumenteerde knelpunten en mogelijkheden voor arbeidsparticipatie vanuit cliëntenperspectief. Betrokken partners: UWV Gemeenten in regio Rivierenland HAN Werkgevers TOTAAL
B5
255 255
1000
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Food Valley Thema 1.1 Gezondheid en Zorg 1.1.1 Ontwikkelingen in de eerste/anderhalvelijnszorg Beoogd resultaat Er is structureel vorm en inhoud gegeven aan de betrokkenheid van burgers bij de uitvoering van ketenzorg en de rol van het wijkteam. Hierbij is specifieke aandacht voor klachtenregistratie en opvolging, overdrachts-en verwijzingsbeleid en communicatie in de gehele keten. Verdieping en uitbreiding van de samenwerking met ziekenhuis Activiteitenplan 2015
615 Uren 440 150
46
Gelderse Vallei, lokale gezondheidscentra en de nulde lijn. Daarbij wordt extra aandacht geschonken aan verbinding in en met wijken met multiculturele problematieken. Zorgbelang heeft zich als kennismakelaar ingezet om ervaringen van zorgvragers te ontsluiten en deze te delen met zorgaanbieders. Centraal staat de wens om zorg dicht bij huis en vraaggericht te ontwikkelen en aan te bieden. Zorgbelang neemt als belangenbehartiger deel aan onderhandelingstafels op regionaal of wijkniveau. Samen met o.a. zorgaanbieders, gemeenten en zorgkantoren wordt informatie op een begrijpelijke en passende wijze voor burgers ontsloten. Burgers zijn versterkt en ondersteund in hun kennis over de gezondheidszorg in hun woonomgeving en de gewijzigde rollen en mogelijkheden van aanbieders en burgers. De campagne om beeldvorming rondom laaggeletterdheid te beïnvloeden wordt meegenomen in de uitvoering van dit project. Het onderwerp is bespreekbaar gemaakt en laaggeletterdheid wordt herkend/erkent. Dit wordt gedaan door opgeleide ervaringsdeskundigen in te zetten. Activiteiten Burgers, cliëntenraden en achterbanorganisaties in de regio d.m.v. een themabijeenkomst te informeren over en betrekken bij ontwikkelingen in de spoedzorg (voornamelijk samenwerking HAP/SEH) op het gebied van kwaliteitsnormen, bereikbaarheid en communicatie. Ondersteunen van burgers en zorgpartners om proactief netwerken in de eerstelijnszorg uit te bouwen om de inrichting en uitvoering van ketenzorg te optimaliseren door het burgerperspectief actief op te halen. Samenhangende zorgdiensten in de eerste lijn verbinden met activiteiten in het sociaal domein. Burgers worden hierbij actief betrokken om inhoudelijke bijdrages te leveren zodat zorgdiensten optimaal kunnen aansluiten bij bestaande en toekomstige zorgvragen. Burgers en zorgaanbieders worden gestimuleerd om ontwikkelingen rondom zelfmanagement, eigen regie, e-health en gezamenlijke besluitvorming met elkaar te evalueren. Output vanuit deze evaluaties wordt gebruikt om knelpunten bespreekbaar te maken en oplossingen vraaggericht te implementeren. Zorgbelang fungeert hierbij als kennismakelaar. Betrokken partners: Burgers en aangesloten lid organisaties, cliëntenraad ziekenhuis Gelderse vallei, huisartsenposten, zorginstellingen, Wmo-raden, huisartsenkringen, instellingsapotheken, Eerstelijnscentra, thuiszorgorganisaties, kennis- en opleidingsinstituten, Caransscoop, OOGG, welzijnsorganisaties, vrijwilligersorganisaties, GGD en Ambulancevervoer, klachtencommissie huisartsenzorg, Alliantie Voeding, 1.1.2. Transmurale zorg Beoogd resultaat Knelpunten rondom ontslag uit het ziekenhuis zijn inzichtelijk gemaakt. Burgers en zorgaanbieders hebben samen een verbeterplan geschreven over de belangrijkste thema’s en hebben afspraken gemaakt over toetsing en borging m.b.v. participatie. Zorg rondom kwetsbare burgers (ouderen, kinderen en GGZ) wordt verder geoptimaliseerd waardoor een belangrijke stap richting vermindering Activiteitenplan 2015
100
47
kwetsbaarheid en terugval wordt gezet. Zorgbelang heeft op dit kennisgebied actief verbinding gezocht met de thema’s wijkgericht werken, versterking eerstelijnszorg. Landelijke en/of regionale ontwikkelingen op het gebied van langdurige zorg worden hierbij meegenomen. Kennis over de onderwerpen vanuit de andere regioteams wordt mede ontsloten voor de regio Food Valley. Activiteiten Knelpuntanalyse in één stad en een dorp over samenhangende zorg na ontslag uit het ziekenhuis. Knelpunten bespreken met zorgaanbieders en een gezamenlijk plan van aanpak schrijven waarin vraaggericht verbeteren centraal staat. Burgers worden actief betrokken bij bestaande of nieuw op te zetten platforms transmurale zorg in de wijk. Betrokken partners: Ziekenhuizen, cliëntenraden, thuiszorgorganisaties, GGD, mantelzorgorganisaties, wijkteams, Eerstelijnscentra, ambulancevervoer, huisartsenverenigingen, gemeenten, zorgverzekeraars, klachtencommissies. 1.2 Wijkgerichte aanpak Beoogd resultaat De eigen regie rol van gebruikers van zorg, welzijn en wonen is verder gestimuleerd, doorontwikkeld en er is meer verbinding gecreëerd tussen sociale wijkteams en de bewoners in de wijk. Zorgbelang Gelderland heeft ondersteuning geboden bij de verbinding tussen organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg, ten behoeve van een integraal, vraaggericht aanbod. Met regionaal functionerende patiëntenorganisaties is gezocht naar een wijze waarop de bij hen aanwezige kennis binnen de wijkorganisaties (structureel) benut kan worden. Er is verbinding gelegd met het project Versterking eerstelijnszorg en de training eigen regie om transities te begeleiden. Wmo raden en andere belangenbehartigers zijn toegerust met informatie ten behoeve van mening- en besluitvorming. Activiteiten In een wijk/dorp binnen de regio Food Valley wordt ten minste één pilot uitgevoerd die één of meerdere van onderstaande activiteiten omvat: Cliëntenorganisaties, burgers en/of cliënten worden op een bijeenkomst geïnformeerd over de wijzigingen binnen de zorg en de vernieuwde rol van aanbieders van welzijn en zorg en de veranderde rol van zorggebruikers (in samenwerking met project versterking eerstelijn. Het lesprogramma burgerparticipatie voor basisscholen, zoals ontwikkeld in 2014, wordt aangeboden aan basisscholen in de regio. In de gemeente Ede wordt samenwerking gezocht met organisaties zoals GoedeBuur waar vraag en aanbod in de wijk samenkomen. In het kader ‘jong geleerd is oud gedaan’ zijn kinderen van de basisschool meer op de hoogte van wat zij kunnen doen voor een ander, waar behoefte aan is en wat zij leuk vinden. Sociale wijkteams worden betrokken bij de activiteiten van kinderen in de wijk. Toerusten van de Sociale wijkteams op het thema zelfregie door het aanbieden van een training / lespakket. Bewoners worden hierbij betrokken. Participatie van bewoners in de opstartfase en in de reguliere uitvoering van de werkzaamheden van de zogenaamde wijkteams wordt ondersteunend
Activiteitenplan 2015
190
48
door middel van bijeenkomsten of trainingen. De campagne om beeldvorming rondom laaggeletterdheid te beïnvloeden wordt meegenomen in de uitvoering van dit project. Het onderwerp wordt bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend. Dit wordt gedaan door opgeleide ervaringsdeskundigen in te zetten. Betrokken partners: sociale wijkteams en kernpartners, gemeenten in de regio Food Valley, aanbieders van Zorg, Welzijn en Wonen (inclusief GGZ), burgerinitiatieven, eerstelijnsinstellingen, Caransscoop, OOGG en vrijwilligersorganisaties zoals: De Medewerker. Thema Kwetsbare groepen 2.1 Verbeteren eigen regie 2.1.1. Trainen van zelfregie Beoogd resultaat Mantelzorgers en vrijwilligers (met een afstand tot de arbeidsmarkt) zijn versterkt in hun vrijwilligerswerk en hebben inzicht in de manier waarop ze de regie kunnen versterken bij zichzelf en de mensen met wie ze werken. Zorgvragers hebben handvatten ontvangen om zelf regie te voeren over hun leven. Burgers en zorgvragers hebben geleerd en ervaren om zelf keuzes te maken, de ander te leren vertrouwen, zelf in beweging te komen en hebben handvatten aangereikt gekregen om hun eigen (sociaal) netwerk te versterken. Activiteiten Doorontwikkelen van de cursus zelfregie voor verschillende doelgroepen in samenspraak met cliëntenorganisaties en instellingen. Leggen van contacten met onderwijsinstellingen (hogescholen, ROC’s) over het leveren van een bijdrage aan het opleidingscurriculum van aankomende professionals in zorg- en welzijnsinstellingen. Verspreiding van de cursus zelfregie d.m.v. introductieworkshops aan zorginstellingen, vrijwilligersorganisaties en welzijnsorganisaties. Cursussen zelfregie uitvoeren in welzijns- en zorginstellingen. Ontwikkeling train-de-trainer van de cursus zelfregie zodat organisaties en instellingen de cursus uiteindelijk zelf aan hun professionals en vrijwilligers kunnen aanbieden. Train-de-trainer uitvoeren bij welzijns- en zorginstellingen. 2.1.2 Samenredzaamheid binnen religieuze gemeenschappen Beoogd resultaat: Inzicht genereren hoe de veranderende samenleving / de nieuwe Wmo invloed heeft in de reformatorische gemeenschappen en of de Wmo-raden voldoende op de hoogte zijn van de wensen en belangen van deze groep. Ouders zijn geïnformeerd over de manier waarop ze de regie kunnen voeren over hun leven (Zelf-redzaamheid, opvoeding en Samen-Redzaamheid). Speciale aandacht gaat uit naar maatschappelijke problemen die zich in een taboesfeer bevinden. (zuipketen, drugs, ggz-problemen, mishandeling en misbruik) Activiteiten Het organiseren van twee gespreksmomenten met ouders/verzorgers binnen religieuze gemeenschappen in de gemeente Ede.
Activiteitenplan 2015
175 125
50
49
Voorlichting geven in “zuipketen” over maatschappelijke problematieken, in samenwerking met lokale welzijnsorganisatie (zoals Welstede) en religieuze organisaties. Hierbij mogelijk aansluiten met trainingen zelfregie en het spel ‘Een Steekje Los’. Aanpak laaggeletterdheid De campagne om beeldvorming rondom laaggeletterdheid te beïnvloeden wordt meegenomen in de uitvoering van de bovengenoemde projecten. Het onderwerp wordt bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend. Beoogde partners: Sociale teams, (geestelijke gezondheids-)zorginstellingen, welzijnsinstellingen, revalidatiecentra, vrijwilligersorganisaties, burgers, aangesloten lid organisaties, cliëntenraden ziekenhuizen en zorginstellingen, opleidingsinstituten, Welstede Ede, Stichting Philadelphia Zorg en Pro Persona. TOTAAL Regionale participatieondersteuning B6 Regio / Werkgebied: Noord-west Veluwe Thema 1.1 Gezondheid en Zorg 1.1 Versterking eerste- en anderhalvelijnszorg Zorgbelang heeft zich als kennismakelaar ingezet om ervaringen van zorgvragers te ontsluiten en deze te delen met zorgaanbieders. Centraal staat de wens dat zorg dicht bij huis en vraaggericht te ontwikkelen en aan te bieden. Zorgbelang neemt als belangenbehartiger deel aan onderhandelingstafels op regionaal of wijkniveau. Samen met o.a. zorgaanbieders, gemeenten, zorgkantoren wordt informatie op een begrijpelijke en passende wijze voor burgers ontsloten. Burgers zijn versterkt in hun kennis over de zorg in hun woonomgeving en de gewijzigde rollen en mogelijkheden van aanbieders en burgers. Activiteiten Samenhangende zorgdiensten in de eerste lijn verbinden met activiteiten in het sociaal domein. Burgers worden hierbij actief uitgenodigd om inhoudelijke bijdrages te leveren zodat zorgdiensten optimaal kunnen aansluiten bij bestaande en toekomstige zorgvragen. Door de opzet van een focusgroep worden burgers en zorgaanbieders gestimuleerd om ontwikkelingen rondom zelfmanagement, eigen regie, ehealth en gezamenlijke besluitvorming met elkaar te evalueren. Output vanuit deze evaluaties wordt gebruikt om knelpunten bespreekbaar te maken en oplossingen vraaggericht te implementeren. Zorgbelang fungeert als kennismakelaar om provinciale ervaringen en kennis op gebied van eerstelijnszorg, wijkgericht werken, transmurale zorg en langdurige zorg ter beschikking te stellen aan betrokken samenwerkingspartners in Noord-West Veluwe. Over de gewenste wijze van informeren worden werkafspraken gemaakt met de desbetreffende partners. Betrokken partners Burgers en aangesloten lid organisaties, cliëntenraden ziekenhuizen en zorginstellingen, Wmo-raden, huisartsenkringen, instellingsapotheken, Activiteitenplan 2015
615
640 Uren 300 100
50
Eerstelijnscentra, thuiszorgorganisaties, opleidingsinstituten, Caransscoop, OOGG, welzijnsorganisaties, vrijwilligersorganisaties, GGD en klachtencommissies. 1.2 Wijkgerichte aanpak Beoogd resultaat De organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg bieden een integraal aanbod op de terreinen wonen welzijn en zorg. De afzonderlijke functies worden meer optimaal benut en afgestemd op de overige. Het aanbod is hierbij afgestemd op de wensen en verwachtingen van de gebruikers van wonen, welzijn en zorg. De rol die gebruikers van zorg, welzijn en wonen zelf zouden moeten vervullen wordt groter. Hoe hier invulling aan te geven en dit proces te stimuleren is een onderdeel van dit project. Met regionaal functionerende patiëntenorganisaties is gezocht naar een wijze waarop de bij hen aanwezige kennis binnen wijkorganisaties (structureel) benut kan worden. Activiteiten In een wijk/dorp wordt ten minste één pilot uitgevoerd die één of meerdere van onderstaande activiteiten omvat: Cliëntenorganisaties, burgers en/of cliënten worden op een bijeenkomst geïnformeerd over de wijzigingen binnen de zorg en de vernieuwde rol van aanbieders van welzijn en zorg en de veranderde rol van zorggebruikers. Hierbij wordt verbinding gezocht met het onderwerp versterking eerstelijnszorg. Cliëntenorganisaties, burgers en/of cliënten formuleren de belangrijkste criteria waaraan het wonen, zorg en welzijn in de wijk dienen te voldoen. Voorzieningen/diensten op het terrein van wonen, welzijn en zorg kunnen zo binnen de wijk en in samenhang tot elkaar aangeboden worden. De centrale ontmoetingsplek zal ingericht worden als vindplaats voor overige diensten zoals maatschappelijk werk, wijkverpleging, politie, GGZ (waaronder dagbesteding), Wmo-loket, CJG, participatieprojecten. Zorgbelang stimuleert en begeleidt in de opstartfase de samenwerking tussen deze instellingen. Er wordt ingezet op participatie van bewoners in de opstartfase als ook in de fase van reguliere uitvoering van de werkzaamheden van de wijkteams. De rol van de eerstelijnszorg en de wensen van de zorgvrager staan hierbij centraal. Betrokken partners: Gemeente, bewonersorganisaties, zorg- en welzijnsaanbieders, patiëntenorganisaties, cliëntenraden. Thema Kwetsbare groepen 2.1. Verbeteren eigen regie 2.1.1 Trainen van zelfregie Beoogd resultaat Cliënten krijgen handvatten om regie te kunnen voeren over hun leven. Mantelzorgers en vrijwilligers (met een afstand tot de arbeidsmarkt) zijn versterkt in hun vrijwilligerswerk en hebben inzicht in de manier waarop ze de regie kunnen versterken bij zichzelf en de mensen met wie ze werken. Activiteitenplan 2015
150
390 115
51
Activiteiten Doorontwikkeling en toespitsing van de cursus zelfregie voor verschillende doelgroepen. Leggen van contacten met onderwijsinstellingen (hogescholen, ROC’s) over het leveren van een bijdrage aan het opleidingscurriculum van aankomende professionals in zorg- en welzijnsinstellingen. Verspreiding van de cursus zelfregie d.m.v. introductieworkshops aan o.a. zorginstellingen en welzijnsorganisaties. Pilots cursussen zelfregie uitvoeren in welzijns- en zorginstellingen. Ontwikkeling train-de-trainer van de cursus zelfregie zodat organisaties en instellingen de cursus uiteindelijk zelf aan hun professionals en vrijwilligers kunnen aanbieden. Train-de-trainer pilots uitvoeren bij welzijns- en zorginstellingen. De campagne om beeldvorming rondom laaggeletterdheid te beïnvloeden wordt onder de aandacht gebracht. Ervaringsdeskundigen worden opgeleid, ondersteund en ingezet om een bijdrage te leveren aan de campagne. Het Steekje los spel wordt als aanvulling op de cursus eigen regie onder de aandacht gebracht. 2.1.2 Verminderen sociaal isolement Beoogd resultaat • Het eigen netwerk van cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers is versterkt. • Burgers en cliënten leren om zelf keuzes te maken, de ander te leren vertrouwen en zelf in beweging te komen. Activiteiten Organiseren van bijeenkomsten in buurthuizen en met cliëntenorganisaties. Inzetten van spelmethodiek ‘een Steekje Los’. Trainen van spelleiders voor ‘een steekje Los’, zodat buurthuizen en cliëntenorganisaties dit zelfstandig in kunnen blijven zetten. Betrokken partners: Sociale teams, (geestelijke gezondheids-)zorginstellingen, welzijnsinstellingen, revalidatiecentra, vrijwilligersorganisaties, burgers, aangesloten organisaties, cliëntenraden ziekenhuizen en zorginstellingen, opleidingsinstituten, bondgenootschap laaggeletterdheid. 2.1.3 Economische participatie Beoogd resultaat Inzicht geven in de mogelijkheden voor een vorm van Triage waarbij alle partijen elkaar ondersteunen ter voorbereiding op inzet in 2015. De voorwaarden waaronder kwetsbare groepen in staat zijn om economisch te participeren zijn in kaart gebracht. De kwetsbare doelgroep is betrokken bij en heeft invloed kunnen uitoefenen op het lokale/regionale participatiebeleid. Activiteiten Twee focusgesprekken met de doelgroep GGZ om inzicht te geven in de voorwaarden voor economische participatie bij deze doelgroep. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het onderzoek ‘Open voor werk’, uitgevoerd door Zorgbelang Gelderland in 2014 in opdracht van het LPGGZ. De resultaten van de focusgesprekken zullen worden gedeeld met gemeenten, zorgaanbieders en werkgevers. Zorgbelang Gelderland inventariseert in welke gremia werkgevers en Activiteitenplan 2015
150
125
52
ondernemers actief zijn in de Noord-Veluwe. Door proactieve samenwerking wordt bijgedragen aan de verbinding rondom regionale en lokale participatiebeleid. Dit door middel van een Participatietriage tussen werkgevers, gemeenten en cliëntenvertegenwoordigers. Beoogd wordt om in 2015 deze triage in te zetten. Zorgbelang Gelderland ondersteunt gemeenten in hun communicatie over het lokale participatiebeleid naar burgers toe. Inhoudelijke ondersteuning bij lokale voorlichtings- en communicatiemomenten. Drie regionale of lokale bijeenkomsten waarbij Zorgbelang Gelderland vanuit het landelijke Programma Aandacht voor Iedereen in 2015 de lokale medezeggenschapsraden ondersteunt in hun adviesfunctie ten aanzien van het gemeentelijke participatiebeleid. Start + eind bijeenkomst om een regionaal netwerk rondom Laaggeletterdheid op te zetten en bijbehorende promotiematerialen ontwikkelen samen met ervaringsdeskundigen. Samenwerkingsverbanden tussen initiatieven ontwikkelen en/ of bevorderen. Betrokken partners Regionale/lokale cliëntenraden van GGZ Centraal, De Ontmoeting, IrisZorg, Eleos en BMO, en het Onderzoeksteam Maatschappelijke Zorg NoordVeluwe. UWV, Sociale Dienst Veluwerand, de sociale dienst van gemeente Nunspeet, SW-bedrijven als Proson en Kompbaan. MVO-bedrijven als Drukkerij Wedding en Shimano, de bedrijvenkringen en ondernemersverenigingen in Nunspeet en Harderwijk, de Club van Harderwijk (LinkedIn –groep) en het Veluwse Ondernemersnetwerk (welke wordt ondersteund door de Normaalste Zaak). Werkgroep Dialoog van het regionale transitieteam van de RNV, Spectrum, partner met Elan, de 6 lokale Wmo-raden, de 4 WWB-raden/cliëntenraden Sociale zaken en de Ondernemingsraden van WSW-bedrijven als de Inclusief Groep. Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Arnhem. TOTAAL B7 Regionale participatieondersteuning Regio / Werkgebied: Oost-Veluwe Thema Gezondheid en Zorg 1.1 Curatieve zorg 1.1.1 Samenhangende eerstelijnszorg Beoogd resultaat Er is structureel vorm gegeven aan de betrokkenheid van burgers bij de uitvoering van ketenzorg en spoedzorg met specifieke aandacht voor communicatie, verwijzingsbeleid en klachtenopvang. Verdieping in samenwerking met ziekenhuizen, lokale gezondheidscentra en nulde lijn, met specifieke aandacht voor de verbinding van het platform patiëntenverenigingen en het platform revalidatie. Activiteitenplan 2015
640
Uren 615
300 100
53
Zorgbelang fungeert als kennismakelaar om ervaringen van zorgvragers te ontsluiten en te delen met zorgaanbieders, zodat zorg dicht bij huis en vraaggericht geboden kan worden. Zorgbelang fungeert als belangenbehartiger aan onderhandelingstafels op regionaal of wijkniveau. Samen met o.a. zorgaanbieders, gemeenten, zorgkantoren wordt informatie op een begrijpelijke en passende wijze voor burgers ontsloten. Burgers zijn versterkt in hun kennis over de zorg in hun woonomgeving en de gewijzigde rollen en mogelijkheden van aanbieders. De campagne om beeldvorming rondom Laaggeletterdheid te beïnvloeden wordt ingezet. Het onderwerp wordt bespreekbaar en laaggeletterdheid wordt herkend. Activiteiten Burgers, cliëntenraden en achterbanorganisaties d.m.v. themabijeenkomsten informeren over en betrekken bij ontwikkelingen in de spoedzorg (voornamelijk samenwerking HAP/SEH) op het gebied van kwaliteitsnormen, bereikbaarheid en communicatie. Ondersteunen van burgers en zorgpartners om proactief netwerken in de eerstelijnszorg uit te bouwen om ketenzorg te optimaliseren vanuit burgerperspectief. Samenhangende zorgdiensten in de eerste lijn verbinden met activiteiten in het sociaal domein. Burgers worden hierbij actief betrokken om bijdrages te leveren zodat zorgdiensten optimaal kunnen aansluiten bij bestaande en toekomstige zorgvragen. Burgers en zorgaanbieders worden gestimuleerd om ontwikkelingen rondom zelfmanagement, eigen regie, e-health en gezamenlijke besluitvorming met elkaar te evalueren. Output vanuit deze evaluaties wordt gebruikt om knelpunten bespreekbaar te maken en oplossingen vraaggericht te implementeren. Betrokken partners Burgers en aangesloten lid organisaties, cliëntenraden ziekenhuizen en zorginstellingen, Wmo-raden, huisartsenkringen, instellingsapotheken, Eerstelijnscentra, thuiszorgorganisaties, opleidingsinstituten, Caransscoop, welzijnsorganisaties, vrijwilligersorganisaties en Gelre ziekenhuizen, klachtencommissies huisarts- en ziekenhuiszorg. 1.2 Wijkgerichte aanpak Beoogd resultaat De organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg bieden een integraal aanbod op de terreinen wonen welzijn en zorg. De afzonderlijke functies worden meer optimaal benut en op elkaar afgestemd. Het aanbod is afgestemd op de wensen en verwachtingen van de gebruikers van wonen, welzijn en zorg. De eigen regie rol van gebruikers van zorg, welzijn en wonen is gestimuleerd en waar mogelijk verbeterd. Met regionaal functionerende patiëntenorganisaties is gezocht naar een wijze waarop de bij hen aanwezige kennis binnen wijkorganisaties (structureel) benut kan worden. Activiteiten In een wijk/regio binnen de gemeente Apeldoorn wordt ten minste één pilot uitgevoerd die één of meerdere van onderstaande activiteiten omvat: Cliëntenorganisaties, burgers en/of cliënten worden op een Activiteitenplan 2015
130
54
bijeenkomst geïnformeerd over de wijzigingen binnen de zorg en de vernieuwde rol van aanbieders van welzijn en zorg en de veranderde rol van zorggebruikers. Cliëntenorganisaties, burgers en/of cliënten formuleren de belangrijkste criteria waaraan het wonen, zorg en welzijn in de wijk dienen te voldoen. Voorzieningen/diensten op het terrein van wonen, welzijn en zorg worden binnen de wijk en in samenhang tot elkaar aangeboden. Zo zal de centrale ontmoetingsplek zoveel als mogelijk ook de plaats moeten zijn waar men terecht kan voor de overige diensten (maatschappelijk werk, wijkverpleging, politie, GGZ (waaronder dagbesteding, Wmo-loket, CJG, participatieprojecten enz.) Samenwerking tussen instellingen is dus een voorwaarde om tot een optimaal aanbod te komen binnen de wijk. Er wordt ingezet op participatie van bewoners in de opstartfase als ook in de fase van reguliere uitvoering van de werkzaamheden van de zogenaamde wijkteams. Hierbij gaat het om wijkteams die al enige tijd functioneren als wel wijkteams die nog in de kinderschoenen staan. Op termijn zal de eerste lijn hier steeds meer een (centrale) rol in krijgen. Afstemming op de wensen van de patiënt is essentieel. Zorgbelang neemt het initiatief om te onderzoeken hoe er invulling kan worden gegeven aan stimulering van de eigen regie rol. Betrokken partners: Gemeente Apeldoorn, wijkbewonersorganisatie, cliëntenraden, Caransscoop, GGD Apeldoorn, Achmea, zorgaanbieders. 1.3. Stimuleren zorginnovatie en netwerken Beoogd resultaat Het opzetten van een netwerk zorgvragers dat in eerste instantie gericht is op het versterken van die eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager, maar ook als medium/netwerk geraadpleegd kan worden in het kader van concrete vragen op het terrein van de ontwikkeling van de eigen regie. Ondersteunen samenwerkingsverband van zorginstellingen in de regio Apeldoorn. Inzet gericht op de inbreng van de zorggebruikers binnen een netwerk als ict4health. Inventariseren en delen van het gebruikersperspectief bij nieuwe innovaties in de zorg (zoals audioapparatuur) met zorgverleners en producenten. Activiteiten Vooronderzoek ten behoeve van gebiedsafbakening waarbinnen het netwerk opgezet wordt. In kaart brengen: aantrekkelijkheid lidmaatschap netwerk, bestaande samenwerkingsverbanden en actuele ontwikkelingen op het gebied van zorgvernieuwingen. Wervingsstrategie formuleren. Uitwerking van een plan van informatievoorziening, bespreekpunten en koppeling aan eventuele website. Informatie delen met de belanghebbenden van de diverse vertegenwoordigende organen. Betrokken partners Bewoners van een wijk (pilot), zorgaanbieders, organisaties die actief zijn op het terrein van gebruik van digitale hulpmiddelen.
Activiteitenplan 2015
70
55
Thema Kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie 2.1 Trainen van zelfregie Beoogd resultaat: Cliënten krijgen handvatten om regie te kunnen voeren over hun leven. Mantelzorgers en vrijwilligers (met een afstand tot de arbeidsmarkt) zijn versterkt in hun vrijwilligerswerk en hebben inzicht in de manier waarop ze de regie kunnen versterken bij zichzelf en de mensen met wie ze werken. Activiteiten • Doorontwikkeling en toespitsing van de cursus zelfregie voor verschillende doelgroepen. • Leggen van contacten met onderwijsinstellingen (hogescholen, ROC’s) over het leveren van een bijdrage aan het opleidingscurriculum van aankomende professionals in zorg- en welzijnsinstellingen. • Verspreiding van de cursus zelfregie d.m.v. introductieworkshops aan o.a. zorginstellingen en welzijnsorganisaties. • Pilots cursussen zelfregie uitvoeren in welzijns- en zorginstellingen. • Ontwikkeling train-de-trainer van de cursus zelfregie zodat organisaties en instellingen de cursus uiteindelijk zelf aan hun professionals en vrijwilligers kunnen aanbieden. • Train-de-trainer pilots uitvoeren bij welzijns- en zorginstellingen. 2.2 Verminderen sociaal isolement Beoogd resultaat Het eigen netwerk van cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers is versterkt. Burgers en cliënten leren om zelf keuzes te maken, de ander te leren vertrouwen en zelf in beweging te komen. Activiteiten • Organiseren van bijeenkomsten in buurthuizen en met cliëntenorganisaties. • Inzetten van spelmethodiek ‘een Steekje Los’ • Trainen van spelleiders voor ‘een steekje Los’, zodat buurthuizen en cliëntenorganisaties dit zelfstandig in kunnen blijven zetten. 2.3. Economische participatie Beoogd resultaat De voorwaarden waaronder kwetsbare groepen in staat zijn om economisch te participeren zijn in kaart gebracht. De kwetsbare doelgroep is betrokken bij en heeft invloed kunnen uitoefenen op het lokale/regionale participatiebeleid. Activiteiten • De resultaten van de activiteiten vanuit de regio Noord West Veluwe worden ter beschikking gesteld aan werkgevers en ondernemers in de regio Oost Veluwe. • Zorgbelang Gelderland ondersteunt gemeenten in hun communicatie over het lokale participatiebeleid naar burgers toe. Elke gemeente kan in 2015 ten minste eenmaal een beroep doen op de expertise en inzet van Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: Sociale teams, (geestelijke gezondheids-)zorginstellingen, welzijnsinstellingen, revalidatiecentra, vrijwilligersorganisaties, burgers, aangesloten lid organisaties, Activiteitenplan 2015
315 115
100
110
56
cliëntenraden ziekenhuizen en zorginstellingen, opleidingsinstituten. Spectrum, partner met Elan, de lokale Wmo-raden, de WWB-raden/cliëntenraden Sociale zaken en de Ondernemingsraden van WSW-bedrijven, ondernemersverenigingen. TOTAAL
Activiteitenplan 2015
615
57