Activiteitenplan VE 2013 Steunpunt taal en rekenen ve
Steun in de rug voor de sector volwasseneneducatie
1
Activiteitenplan Steunpunt volwasseneneducatie 2013 INHOUD Pagina
Titel
4
Inleiding
6
I
Informatie en helpdeskfunctie I.1 Helpdeskfunctie I.2 Netwerken I.3 Bijeenkomsten en conferenties voor instellingen 1.4 Toegankelijk maken opbrengsten onderzoek 1.5 Ontsluiten aanbod volwasseneneducatie
9
II
Activiteiten t.b.v. landelijke structuur voor ve II.1 Implementatie Standaarden en Eindtermen ve II.2 Onderzoeksagenda en vervolgacties op onderzoeken 2012 II.3 Deskundigheidsbevordering
10
III
Netwerkfunctie III.1 Samenwerking Stichting Lezen & Schrijven III.2 Samenwerking overige strategische en uitvoerende partners
11
IV
Sector Instituut Openbare Bibliotheken (SIOB)
11
V
Stichting Expertisecentrum ETV
2
3
Inleiding Op 1 januari 2012 is het Steunpunt Volwasseneneducatie gestart met de uitvoering van zijn taken binnen het Actieplan Laaggeletterdheid 2012-2015. Het eerste jaar heeft in het teken gestaan van opbouw en oriëntatie. Het Steunpunt volwasseneneducatie heeft zich inmiddels geprofileerd als vraagbaak voor een breed publiek van onderwijsinstellingen (al dan niet bekostigd), welzijnsinstellingen en gemeenten rondom de wijzigingen in de wet- en regelgeving. De samenwerking met partners in het veld van laaggeletterdheid is op gang gekomen. Het Referentiekader Meijerink is in opdracht van het Ministerie beschreven naar de context voor de volwasseneneducatie, materiaal is in kaart gebracht en er wordt gewerkt aan een handreiking voor docenten. Nieuwe ontwikkelingen in 2012 zoals de val van het kabinet en de herverdelings-effecten van het budget voor educatie brengen op dit moment grote onzekerheid met zich mee voor de sector. Een verkenning van mogelijke ontwikkelrichtingen voor de sector is eind 2012 opgeleverd. De relatief korte tijdspanne waarin de wijzigingen moeten worden doorgevoerd legt grote druk op de uitvoerende instellingen. De structuur voor de volwasseneneducatie moet nog verder worden vormgegeven en de wetswijzigingen geïmplementeerd. De ondersteuning van de bekostigde aanbieders, die het fundament vormen van de infrastructuur voor de volwasseneneducatie, is voor de sector van essentieel belang. Uit de belangstelling voor de activiteiten van het Steunpunt ve, de opkomst op de conferenties “Volwasseneneducatie in 2013” (georganiseerd in samenwerking met LVO en MBO-raad) en de input die daar geleverd is blijkt dat er groot maatschappelijk belang wordt gehecht aan brede beschikbaarheid van opleidingen en cursussen binnen de volwasseneneducatie. De betrokkenheid bij het onderwerp is groot, en de bereidheid om waar nodig (samen) te werken aan verbetering door bijvoorbeeld resultaten zichtbaar te maken is er eveneens. Na dit eerste jaar van investeren in samenwerkingsrelaties willen wij ons in 2013 meer richten op onze kerntaak in het Actieplan Laaggeletterdheid 2012-2015: het ondersteunen van de aanbieders (bekostigd en niet-bekostigd) van volwasseneneducatie. De exacte invulling hangt voor een deel van de voorgenomen activiteiten af van de besluitvorming en verdere ontwikkelingen in de sector. Het Steunpunt volwasseneneducatie speelt flexibel in op de nieuwe ontwikkelingen en op de vragen die daaruit voortkomen vanuit de sector en vanuit het Ministerie van OCW. In dit activiteitenplan vindt u een overzicht van de door het Steunpunt volwasseneneducatie geplande activiteiten voor het jaar 2013 onderverdeeld naar drie kerngroepen: I
Informatie en helpdeskfunctie
II
Activiteiten t.b.v. landelijke structuur voor ve
III
Netwerkfunctie: delen kennis en stroomlijnen acties i.h.k. van het Actieplan
Daarnaast zijn in het Activiteitenplan van het Steunpunt ve activiteiten opgenomen van het Sector Instituut Openbare Bibliotheken en Stichting Expertisecentrum ETV.
4
5
I. Informatie- en helpdeskfunctie I.1 Helpdeskfunctie Beschrijving Informerende rol (zowel passief/vraaggericht als actief) over de wijzigingen in de volwasseneneducatie (wet- en regelgeving) en relevante ontwikkelingen en initiatieven in het kader van het Actieplan. Deze informerende rol is gericht op een breed publiek, van aanbieders volwasseneneducatie tot gemeenten en andere organisaties die op één of andere wijze actief zijn in het veld van laaggeletterdheid. Hierbij wordt gebruikgemaakt van verschillende communicatiemiddelen en –strategieën, met name persoonlijk contact (telefonisch of per mail) via de helpdesk, informatieverstrekking via de website, het verspreiden van een nieuwsbrief. Ook worden Servicedocumenten gemaakt om de wijzigingen in wet- en regelgeving te verhelderen en worden lijsten met veelgestelde vragen gepubliceerd. Tot slot worden presentaties en voorlichtingen gegeven op bijeenkomsten van derden. Planning 2013 Dit is een doorlopende activiteit. I.2 Netwerken Beschrijving Bij de start van het Steunpunt ve bestonden al verscheidene netwerken. Aan de volgende netwerken neemt het Steunpunt ve deel: • Netwerk Leven lang leren (MBO Raad, directeuren) • Netwerk EVC • Community Educatie (Kennisnet) Doelstelling: Waar nodig verbinding tussen de netwerken tot stand brengen. Relevante communicatie via de netwerken naar de aanbieders opleidingen ve en vice versa. In de loop van 2012 is door de MBORaad aan het Steunpunt ve gevraagd de leiding van het volgende netwerk over te nemen, omdat deze goed past binnen het takenpakket van het Steunpunt ve: • Werkgroep en netwerk Basisvaardigheden Voorzitten van de werkgroep Basisvaardigheden en het netwerk Basisvaardigheden informeren. Elk roc heeft een aantal contactpersonen basisvaardigheden die altijd de informatie en uitnodigingen van de MBO Raad ontvingen: het netwerk basisvaardigheden. Daarnaast is er een kleine groep vertegenwoordigers van roc's die de werkgroep basisvaardigheden vormen. Met de werkgroep basisvaardigheden en het Steunpunt VE is afgesproken dat de inhoudelijke informatie uitwisseling en kennisdeling vanaf oktober 2012 door het Steunpunt zal worden uitgevoerd. Het Steunpunt zal de werkgroep basisvaardigheden ook bij tijd en wijle raadplegen als klankbordgroep. Het netwerk basisvaardigheden bestaat uit docenten/ stafleden van afdelingen educatie bij de roc’s en uit vertegenwoordigers uit de niet-bekostigde instellingen. Deze mensen zijn allemaal als contactpersoon bij het Steunpunt ve ingeschreven en worden nu via die weg geïnformeerd over relevante ontwikkelingen.
6
Planning 2013 Dit is een doorlopende activiteit. I.3 Bijeenkomsten en conferenties organiseren rond relevante thema’s voor de instellingen Beschrijving Vanuit de taak om samenwerking tussen organisaties te bevorderen, de kennisdelingstaak en de informerende taak organiseert het Steunpunt ve flitsbijeenkomsten en conferenties over relevante onderwerpen, al dan niet in samenwerking met partners. Ook leveren wij bijdragen op bijeenkomsten/conferenties van anderen. Planning 2013 In 2013 organiseert het Steunpunt ve eind januari een conferentie over het werken met de nieuwe Standaarden en Eindtermen volwasseneneducatie volgens Meijerink en de bestaande materialen en toetsen voor de volwasseneneducatie. De conferentie richt zich op docenten en onderwijsondersteuners (onder meer vanuit het programma Taal voor het Leven) die direct betrokken zijn bij de inhoudelijke begeleiding van volwassenen in een opleiding Nederlandse taal of rekenen. De link wordt in de conferentie gelegd met de plannen van de Stichting Lezen & Schrijven rondom (het beschikbaar stellen van) materialen en de planning en invulling daaromtrent. Dit om alle betrokkenen inzicht te geven in het totaal van ontwikkelingen en in de samenwerking Stichting L&S en Steunpunt ve. De input vanuit de conferentie en workshops wordt gebruikt om de handreiking volwasseneneducatie (concrete uitwerkingen bij de Eindtermen met voorbeelden en opdrachten, gekoppeld aan materialen) compleet te maken. In de loop van 2013 voorzien wij verder behoefte aan (regionale) informatiebijeenkomsten en eventueel conferenties met workshops. De definitieve invulling van de bijeenkomsten stemmen wij af op actuele ontwikkelingen en in samenspraak met het onderwijsveld en de partners in het Actieplan vormgeven. Voorbeelden van thema’s waar wij informatiebehoefte voorzien: • Wet- en regelgeving • Ontwikkelingen in de sector • Samenwerking met partners • Werken met de eindtermen • Materialen • Toetsing I.4 Toegankelijk maken opbrengsten uit onderzoek Beschrijving Toegankelijk maken van onderzoeksresultaten over laaggeletterdheid voor diverse doelgroepen (docenten, adviseurs, managers). De bedoeling is om themabeschrijvingen te maken die relevant zijn voor professionals in het werkveld van de volwasseneneducatie/laaggeletterdheid. In de themabeschrijvingen worden kennisopbrengsten geïntegreerd; bijvoorbeeld relevante conclusies uit onderzoeken. In de themabeschrijving kan men desgewenst doorklikken naar het gehele rapport.
7
Planning 2013 De website www.bvekennis.nl is ontwikkeld voor het MBO door ECBO en doet in een andere vorm ook aan ontsluiting van kennisopbrengsten. Aangezien er al een basisstructuur ligt is het logisch hierop aan te sluiten met een specifieke afdeling voor volwasseneneducatie/laaggeletterdheid. Het Het voornemen is om samen met ECBO dit plan verder uit te werken. Vanwege de vraagstukken over continuïteit, eigenaarschap, en de ontwikkelingen rondom het Nationaal Regie-orgaan Onderwijsonderzoek zal dit plan in overleg met deze partijen worden vormgegeven en zullen go-no go momenten worden ingebouwd die mede afhangen van deze ontwikkelingen. Plan is om het volwasseneneducatiedeel eind 2013 operationeel te hebben. I.5 Ontsluiten aanbod (materialen en toetsen) voor volwasseneneducatie Beschrijving Zorgdragen dat ondersteuningsaanbod, materialen en toetsen (taal, rekenen en digitale vaardigheden) op overzichtelijke wijze vindbaar zijn voor opleiders volwasseneneducatie. Planning 2013 Bestaande materialen en toetsen In de Handreiking ve (zie onder II.1) wordt de koppeling gemaakt met beschikbare materialen en toetsen ingedeeld naar niveau, context, doelgroep etc. Handreiking en overzicht materialen en toetsen worden via de website www.steunpuntve.nl beschikbaar gesteld. Aanbodoverzicht taal en rekenen In 2012 is de website www.aanbodoverzichttaalenrekenen.nl uitgebreid met een onderdeel volwasseneneducatie. In 2013 zal de website verder gevuld moeten worden door aanbieders van ondersteuningsaanbod, materialen en toetsen. Hierop zal het Steunpunt ve een aantal wervende acties doen om hen aan te sporen hun aanbod op de site te plaatsen voor de onderwijsinstellingen. Nieuwe materialen Als er nieuwe materialen of toetsen ontwikkeld worden ten behoeve van de nieuwe opleidingen Nederlandse taal en rekenen, bijvoorbeeld door de Stichting Expertisecentrum ETV of de Stichting Lezen & Schrijven, dan zal het Steunpunt ve de landelijke beschikbaarheid en bekendheid van deze materialen ondersteunen. Mochten er hiaten zijn in het aanbod aan materialen of toetsen waar toch grote behoefte aan is en die niet door marktpartijen wordt ingevuld dan zal het Steunpunt ve de ontwikkeling daarvan stimuleren, uiteraard in overleg met andere partijen. Hierbij moet wel goed gelet worden op de uitkomsten van het onderzoek naar eigenaarschap en exploitatie van leermiddelen (zie §II.2). Omdat niet in te schatten is wat de behoefte zal zijn is voor dit onderdeel een PM in de begroting opgenomen. Het Steunpunt ve zal een aanvullende aanvraag doen als er nieuw materiaal of nieuwe toetsen moeten worden ontwikkeld.
8
II. Activiteiten t.b.v. landelijke structuur voor ve II.1 Implementatie van de Standaarden en Eindtermen ve Beschrijving Ondersteuning bieden bij de praktische toepassing van de standaarden en eindtermen ve op niveaus instroom, 1F en 2F. Planning 2013 Implementatie nieuwe opleidingen en bijbehorende eindtermen De handreiking ve biedt een handvat voor het in kaart brengen van de weg naar 1F en tussen 1F en 2F (voortgangsmeting), uitwerkingen van de eindtermen met voorbeeldopgaven in verschillende contexten, in een bruikbaar handboek met materialen en toetsen per niveau daaraan gekoppeld. Hiermee is echter de nieuwe structuur van opleidingen en eindtermen ve nog niet goed geïmplementeerd. Er is nog behoefte aan uitvoeriger informatie over de praktische invulling van de opleidingen zoals gedefinieerd in de WEB. Ook zijn de opleidingen rekenen helemaal nieuw voor veel aanbieders. We verwachten dat hier de behoefte aan praktische informatie zal groeien bij de start van de opleidingen in de nieuwe vorm. Hoe we de implementatie het best kunnen ondersteunen zal blijken bij de start van de nieuwe opleidingen en op de conferentie over de Eindtermen eind januari 2013. Gedacht kan worden aan specifieke studiedagen of wellicht ook gedetailleerde handreikingen op specifieke onderdelen. II.2 Onderzoeksagenda en eventuele vervolgacties op onderzoeken 2012 Beschrijving Onderzoek uitvoeren, kennis ontwikkelen over (nieuwe) vraagstukken/thema’s op het terrein van laaggeletterdheid. Vervolgacties op uitgevoerde onderzoeken ten behoeve van implementatie en/of kennisdeling van de uitkomsten. Planning 2013 Nieuw onderzoek Toetsing en certificering ten behoeve van de nieuwe opleidingen Nederlandse taal en rekenen in de volwasseneneducatie. Voorbeeldvragen voor dit beleidsonderzoek: Is certificering wenselijk en welke mogelijkheden zijn er? Kan er aangesloten worden bij bijvoorbeeld de ontwikkelingen in de Entreeopleidingen? Welke bestaande toetsen voor taal en rekenen op 1F en 2F zijn (eventueel met kleine aanpassing) geschikt voor de volwasseneneducatie? Vervolgacties De uitkomsten van de onderzoeken die in 2012 zijn gestart in overleg met OCW moeten in 2013 worden gedeeld en eventuele vervolgacties worden uitgevoerd. Het betreft de onderzoeken: • NT1NT2 • Accounts Oefenen.nl • Educatieve kaart • Analyse Materialen en Toetsen ve • Eigenaarschap en exploitatie online leermiddelen
9
II.3 Deskundigheidsbevordering Beschrijving Bevorderen nascholingsaanbod voor docenten VE / deskundigheidsbevordering voor professionals die in het veld van laaggeletterdheid een rol hebben. Planning 2013 Op basis van de inkoop door gemeenten zal duidelijk worden op welke opleidingen zich de activiteiten van de roc’s in het kader van de WEB concentreren in 2013. Het werken volgens de nieuwe opleidingenstructuur en de Eindtermen ve gaat van start en dan blijkt waar er eventueel behoefte bestaat aan deskundigheidsbevordering voor onderwijsgevenden. Het Steunpunt ve speelt daar dan in samenspraak met partners (Stichting L&S, MBO-raad en anderen) op in. In 2013 zal de module voor signalering laaggeletterdheid worden opgeleverd. Deze module is bedoeld voor de opleidingen Pedagogisch Medewerker en Onderwijsassistent (MBO-3 en -4), maar is zo gemaakt dat onderdelen ervan ook ingezet kunnen worden als bijscholing/deskundigheidsbevordering voor professionals die te maken hebben met laaggeletterden (voorbeeld: gemeenteambtenaren, zittende medewerkers in kinderopvang of initieel onderwijs, bibliotheekmedewerkers etc.).
III. Netwerkfunctie: delen kennis en stroomlijnen acties i.h.k. van het Actieplan III.1 Samenwerking Stichting Lezen & Schrijven Beschrijving Versterken van de samenwerking met de Stichting L&S, zorgdragen voor gezamenlijke afstemming en effectieve berichtgeving naar het veld over de activiteiten binnen het Actieplan Laaggeletterdheid 2012-2015 en het programma Taal voor het Leven. Plannen 2013 Dit is een doorlopende activiteit III.2 Samenwerking overige strategische en uitvoerende partners Beschrijving Versterken samenwerking met partners in het veld, bijvoorbeeld: MBO-Raad / VNG / NTRO /Stichting ABC / SIOB/ Stichting Expertisecentrum ETV / Kennisnet / Beroepsvereniging docenten NT2. De activiteit bestaat uit het voeren van periodiek overleg, het informeren van de verschillende partijen over relevante ontwikkelingen en het betrekken van partijen wanneer dit van belang is voor het onderwerp. Behalve de overkoepelende organisatie NTRO horen hier ook andere (niet verenigde) NBI’s (Niet bekostigde instellingen) bij. Alle belangstellenden die niet bij een overkoepelend orgaan zijn aangesloten informeren wij door onze nieuwsbrief en website, en via persoonlijk contact als zij ons een vraag stellen. Planning 2013 Dit is een doorlopende activiteit.
10
IV. Sectorinstituut Openbare Bibliotheken In 2013 zal de rol van de openbare bibliotheek voor burgers die in de bibliotheek gebruik willen maken van de voorzieningen, van nog groter belang zijn. De vraag naar collecties van bijvoorbeeld (digitale) oefenproducten, advies aan intermediairs zoals docenten en vrijwilligers en groepsontvangsten neemt toe. Ook het faciliteren van zelfstudie in de bibliotheek is een groeiende activiteit. Door beperking van de mogelijkheden bij sommige roc’s is een actieve aanpak door bibliotheken extra nodig en ondersteunend aan de bestaande infrastructuur bij roc’s en andere aanbieders. Nieuwe intermediairs zijn de taalaanbieders en opleidingsconsulenten van SW-bedrijven en vrijwilligersorganisaties. Ook is merkbaar dat immigranten en inburgeraars juist de bibliotheek kiezen voor het voorbereiden op certificaten en examens. In de ondersteuning van het werken met vrijwilligers en taalcoaches zoals in de landelijke meerjarenprogramma’s als Taal voor het Leven van de Stichting Lezen&Schrijven wordt op verschillende fronten in de regio’s gewerkt aan samenwerking met de bibliotheken. Dit gebeurt op de vaardigheden waaraan binnen het Programma Taal voor het Leven gewerkt wordt, en alleen in de betreffende regio’s. Ter ondersteuning van de landelijke infrastructuur heeft het Steunpunt taal en rekenen ve aan SIOB gevraagd activiteiten voor te stellen die passen binnen het takenpakket van het Steunpunt en aanvullend zijn op de activiteiten van SIOB met de Stichting Lezen & Schrijven. In bijlage I vindt u het projectplan van SIOB.
V. Stichting Expertisecentrum ETV Het plan Geletterdheid in Nederland, Actieplan laaggeletterdheid 2012-2015 van het ministerie van OCW onderscheidt vier programmalijnen: onderwijs, regio’s, bedrijfsleven, gezin en gezondheid. Daarnaast wordt de ontwikkeling van programma’s in de digitale leeromgeving voortgezet. Stichting Lezen & Schrijven en het Steunpunt taal en rekenen ve dragen in samenwerking met andere organisaties, zoals Stichting ABC en Stichting Expertisecentrum ETV.nl, zorg voor de ondersteuning bij de implementatie. In de uitvoering is Stichting Expertisecentrum ETV.nl voor een aantal activiteiten gekoppeld aan het Steunpunt taal en rekenen ve. In bijlage II vindt u het projectplan van ETV dat op deze activiteiten betrekking heeft.
11
