Activiteitenplan 2004 en 2005

Activiteitenplan 2004 en 2005

Project Doc.nummer Datum auteurs

Activiteitenplan 2004/2005 TCB03002 14 oktober 2003 M.J. Remijnse en J.P. van Jole

Technocentrum Zeeland Edisonweg 53b 4382 NV Vlissingen telefoon 0118 486810 telefax 0118 486811 e-mail [email protected] website www.technocentrumzeeland.nl

Inhoudsopgave pagina Inleiding ............................................................................................................................................................... 5 Regioanalyse 2003............................................................................................................................................... 6 2.1 Kenniscirculatie en kennisuitwisseling............................................................................................................ 7 2.1.1 Bestaande netwerken ............................................................................................................................ 7 2.1.2 Wijze waarop contacten tussen onderwijs en bedrijfsleven verlopen ....................................................... 8 2.1.3 Knelpunten kenniscirculatie en kennisuitwisseling .................................................................................. 9 2.2 Gezamenlijke benutting apparatuur ............................................................................................................. 10 2.2.1 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur bij individuele bedrijven ................................................ 10 2.2.2 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur op brancheniveau ........................................................ 10 2.2.3 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur bij het beroepsonderwijs............................................... 10 2.3 Aansluiting technisch beroepsonderwijs - opleidingsbehoeften arbeidsmarkt ................................................ 12 2.3.1 Ontwikkelingen arbeidsmarkt en economie Zeeland ............................................................................. 12 2.3.2 Ontwikkelingen technisch onderwijs Zeeland........................................................................................ 14 2.3.3 Knelpunten aansluiting technisch beroepsonderwijs op arbeidsmarkt .................................................... 17 2.3.4 Branches met knelpunten .................................................................................................................... 18 2.4 Samenvatting knelpunten en projecten ........................................................................................................ 22 3. Activiteiten 2004 en 2005.................................................................................................................................... 25 3.1 Algemene activiteiten van het Technocentrum Zeeland ................................................................................ 25 3.2 Activiteiten onder hoofddoelstellingen .......................................................................................................... 26 3.3 Begroting 2004 ........................................................................................................................................... 36 3.4 Begroting 2005 ........................................................................................................................................... 38 4. Speerpuntplannen 2004 en 2005..................................................................................................................... 40 4.1 Speerpuntplan ICT...................................................................................................................................... 40 4.1.1. Stand van zaken ................................................................................................................................. 40 4.1.2 Titel .................................................................................................................................................... 40 4.1.3 Looptijd............................................................................................................................................... 40 4.1.4 Prioriteit .............................................................................................................................................. 40 4.1.5 Strategische doelen............................................................................................................................. 40 4.1.6 Nulmeting ........................................................................................................................................... 41 4.1.7 Operationele doelen ............................................................................................................................ 42 4.1.8 Activiteiten .......................................................................................................................................... 42 4.1.9 Participanten ....................................................................................................................................... 43 4.1.10 Rendement ......................................................................................................................................... 43 4.1.11 Begroting Speerpuntplan ICT............................................................................................................... 43 4.2 Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk............................................................................................. 46 4.2.1. Stand van Zaken ................................................................................................................................. 46 4.2.2 Titel .................................................................................................................................................... 46 4.2.3 Looptijd............................................................................................................................................... 46 4.2.4 Prioriteit ............................................................................................................................................. 46 4.2.5 Strategische doelen............................................................................................................................. 46 4.2.6 Nulmeting ........................................................................................................................................... 50 4.2.7 Operationele doelen ............................................................................................................................ 50 4.2.8 Activiteiten .......................................................................................................................................... 51 4.2.9 Participanten ....................................................................................................................................... 51 4.2.10 Rendement ......................................................................................................................................... 52 4.2.11 Begroting Regionaal leerbedrijf Vakwerk .............................................................................................. 52 1. 2.

Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

3

4.3. Speerpuntplan Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs .............................................................................. 53 4.3.1. Stand van Zaken ................................................................................................................................. 53 4.3.2 Titel .................................................................................................................................................... 53 4.3.3 Looptijd............................................................................................................................................... 53 4.3.4 Prioriteit .............................................................................................................................................. 53 4.3.5 Strategische doelen............................................................................................................................. 53 4.3.6 Nulmeting ........................................................................................................................................... 54 4.3.7 Operationele doelen ............................................................................................................................ 55 4.3.8 Activiteiten .......................................................................................................................................... 55 4.2.9 Rol en belang participanten ................................................................................................................. 57 4.2.10 Begroting speerpuntplan loopbaanadviseurs ........................................................................................ 59


4

1.

Inleiding

In dit activiteitenplan zijn de activiteiten beschreven die het Technocentrum Zeeland heeft gepland voor de jaren 2004 en 2005. De activiteiten spelen in op de knelpunten die voortkomen uit de regioanalyse. De regioanalyse is in 2003 geactualiseerd en opgenomen als hoofdstuk 2. In de regioanalyse zijn de knelpunten per doelstelling van het Technocentrum beschreven. Een samenvatting van de knelpunten en daaruit voortvloeiende projecten is weergegeven in hoofdstuk 2.4. Vervolgens wordt er in hoofdstuk 3 een globale omschrijving gegeven van de inhoud van de projecten en de verschillende partijen waarmee het Technocentrum Zeeland de projecten zal uitvoeren. De begroting voor 2004 en 2005 is opgenomen in hoofdstuk 3.3 en 3.4. Naast de projecten voor 2004 en 2005 zijn ook de speerpuntplannen in dit activiteitenplan opgenomen. Dit betreft een actualisatie van de in 2001 ingediende en onlangs goedgekeurde plannen. Met de betrokken partijen zijn de projecten op actualiteit en inhoud gescreend. De projecten bleken in hoofddoelstelling nog actueel en spelen in op de knelpunten van de regioanalyse. Waar nodig en mogelijk is de inhoud en de begroting aangepast naar de huidige inzichten en situatie. Dit heeft geresulteerd in de geactualiseerde speerpuntplannen zoals opgenomen in hoofdstuk 4.


5

2.

Regioanalyse 2003

De actualisatie van de regioanalyse van het Technocentrum Zeeland heeft plaatsgevonden aan de hand van gesprekken met de Zeeuwse onderwijsinstellingen (ROC Zeeland, ROC Westerschelde, Edudelta, Hogeschool Zeeland) en vertegenwoordigers van het Zeeuws bedrijfsleven (MKB Zeeland, BZW). Daarnaast heeft er deskresearch plaatsgevonden. De hierna genoemde publicaties hebben gediend als input bij de actualisatie. • • • • • • • • • • •

Zó werkt Zeeland 2002, RPA Zeeland Samen Bouwen aan Werk, Beleidsplan RPA Zeeland 2002-2003 De Zeeuwse arbeidsmarkt 2002, RPA Zeeland ERBO 2002, Kamer van Koophandel Eindrapport Logistieke arbeidsmarkt in de Zeeuwse havens 2002, Technocentrum Zeeland Onderzoek praktijkruimtes techniek Zeeuws Vlaanderen 2002, Technocentrum Zeeland De digitale economie 2003, CBS Bytes en Bits in de Zeeuwse Delta, beleidsplan 2002-2004 Provincie Zeeland Website van de Roosevelt Academy Website van de Westerscheldetunnel Website van Zeekadetkorps Nederland

Bij de actualisatie van de regioanalyse is de indeling naar de drie doelstellingen die het Technocentrum Zeeland behartigt gehanteerd: I. Kenniscirculatie en kennisuitwisseling II. Gezamenlijke benutting apparatuur III. Aansluiting technisch beroepsonderwijs - opleidingsbehoeften arbeidsmarkt Voorafgaand hieraan kunnen enkele algemene Zeeuwse marktontwikkelingen genoemd worden, die hun uitwerking (kunnen) hebben op alle doelstellingen: Westerscheldetunnel Vanaf begin 2003 is de Westerscheldetunnel operationeel. De 6,6 kilometer lange tunnel, die Terneuzen in Zeeuwsch-Vlaanderen met Goes op Zuid-Beveland verbindt, is de langste verkeerstunnel van Nederland. De tunnel vervangt de veren Vlissingen-Breskens en Kruiningen-Perkpolder. Naast de voordelen van een geboorde tunnel voor landschap en scheepvaart, waren de voornaamste redenen om een tunnel onder Westerschelde te realiseren kostenbesparing (op langere termijn zijn onderhoud en aanleg van de tunnel goedkoper dan handhaven van de veerdiensten), geen (dure) wachttijden meer voor het bedrijfsleven en het vergroten van de bereikbaarheid van Zeeland. Er wordt een positief effect verwacht op de ontwikkeling van het bedrijfsleven door de verbeterde verbinding, de tijdwinst die het oplevert en de pendelarbeid die eenvoudiger wordt. De permanente tunnelverbinding geeft daarnaast ook studenten meer mogelijkheden. Roosevelt Academy In september 2004 gaan de deuren van de Roosevelt Academy in Middelburg, International Honors College, open. De Roosevelt Academy is opgericht door de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Zeeland, met financiële steun van het rijk, de provincie en gemeentes. Er wordt gestreefd naar een jaarlijkse instroom van 200 studenten. De academy biedt drie jaar onderwijs aan op universitair niveau, dat afgesloten wordt met een Bachelor degree. In 2007 zullen er dan ook naar verwachting 600 studenten een studie volgen aan de Roosevelt Academy. Er worden vier disciplines geboden: Academic Core, Arts and Humanities, Science en Social Science. Nadat de Roosevelt Academy is doorlopen kunnen studenten desgewenst elders verder studeren voor een Masters degree of met een Bachelors of Arts of Science Honors degree de arbeidsmarkt op gaan. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

6

2.1 Kenniscirculatie en kennisuitwisseling 2.1.1 Bestaande netwerken Sinds de regioanalyse 2001 zijn er een aantal overlegstructuren in Zeeland bijgekomen met betrekking tot de driehoek onderwijs – bedrijfsleven – techniek. Anno 2003 zijn relevante netwerken op het terrein van kenniscirculatie en kennisuitwisseling: • De commissie onderwijs van de BZW sectie Zeeland. In deze commissie hebben zitting: SVRZ (zorg), ROC Westerschelde, ROC Zeeland, Hogeschool Zeeland, MKB Nederland, Dow Benelux NV, Bouwbedrijf Rijk BV, Koninklijke Schelde Groep BV, Hydrauvision BV, Elektron BV, Groot Stelle, School voor VBO en Rabobank Walcheren Zuid. • RITON, Regionaal Innovatief Trainings- en Opleidings. Een gezamenlijk initiatief van het ROC Westerschelde, de Katholieke Hogeschool Sint Lieven te Gent en het bedrijfsleven in de Euregio Scheldemond. • Brancheregio combinaties bij de diverse ROC’s. • De overlegstructuur tussen het Groen College Goes (Edudelta) en de ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie) en de VHG (Vereniging voor Hoveniers en Groenvoorzieners). • STOeb, Stichting Onderwijs en Bedrijfsleven, is een samenwerking tussen ROC Westerschelde, MKB Nederland, BZW, Kring van Werkgevers in de Kanaalzone en aangesloten bedrijven. De gezamenlijke werkgevers vergoeden de studiekosten van de leerlingen BOL 3 en 4 Techniek van het ROC Westerschelde en bij het goed doorlopen van de opleiding is de leerling verzekerd van een baan bij een van de deelnemende bedrijven. • ZOB, Zeeuwse Opleidings- en personeelsbelangen. ZOB is met ingang van 1 juni 2002 van een samenwerkingsverband tussen Start Uitzendbureau en ROC Zeeland naar een Stichting overgegaan. Het bestuur van ZOB wordt gevormd uit afgevaardigden van de lidbedrijven. ZOB initieert, regelt en coördineert vragen en oplossingen, betreffende opleidingen en loopbaanontwikkeling, voor de deelnemende lidbedrijven met als doel deze in Zeeland uit te voeren. ZOB geeft inzicht in de mogelijkheden betreffende opleidingen en loopbaanontwikkeling in Zeeland. Vanuit de éénloketfunctie kunnen vragen efficiënt en snel worden geregeld. De combinatie opleidingen en loopbaanontwikkeling werd gemaakt omdat deze onderwerpen elkaar vaak overlappen. Ook voor maatwerk kan men bij het ZOB terecht. Voor opleidingen werkt ZOB samen met Nehalennia Stedelijke Scholengemeenschap (VMBO), ROC Zeeland (MBO) en Pushz (HBO). Voor het oplossen van vragen op het gebied van loopbaanontwikkeling wordt gebruik gemaakt van de expertise van Start Uitzendbureau BV. Voor de toekomst wil ZOB haar netwerk verder uitbouwen met nieuwe participanten en het aantal exclusieve cursussen zoals "Leiding geven in de Praktijk" verder uitbreiden. • Samen-Scholen. Bedrijfsleven, overheid en aanbieders van opleidingen in Zeeuwsch-Vlaanderen hebben gezamenlijk het initiatief genomen tot het oprichten van de Stichting Samen-Scholen. De stichting Samen-Scholen kent de volgende doelstellingen en daaruit voortvloeiende activiteiten: het opzetten van een centraal meldpunt ten aanzien van scholingsvragen, de één-loket-gedachte, het zeker stellen dat scholingsvragen beantwoord worden en het ook op langere termijn waarborgen van flexibele, kwalitatief goede scholingsmogelijkheden in de regio. • RPA. De vorming van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid (RPA) Zeeland is een direct gevolg van de wet Structuur Uitvoering Werk en Inkomen (SUWI) die op 1 januari 2002 van kracht werd. Het RPA Zeeland is een onafhankelijk platform voor partijen op de arbeidsmarkt. Binnen het platform komen alle betrokken partijen op het gebied van werk, inkomen en scholing samen. De hoofddoelstelling is het tot stand brengen van samenhangend strategisch arbeidsmarktbeleid waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke omstandigheden in de regio. De volgende organisaties vormen het platform: Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging, Centrum voor Werk en Inkomen, CNV Vakcentrale, FNV Vakcentrale, Gemeente Terneuzen, Gemeente Tholen, Gemeente Vlissingen, MKB Zeeland, Provincie Zeeland, ROC Zeeland, Splinter (platform voor armoedebestrijding en sociale uitsluiting), Unie mhp, UWV. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

7

Daarnaast zijn er nog allerlei overleggen die zich bezighouden met de situatie op de regionale arbeidsmarkt waaraan geen onderwijsinstellingen deelnemen. Eén van de bekendste in dit kader is de SECG (SociaalEconomische Consultatiegroep) van de Provincie Zeeland. Daarnaast kan het initiatief Port Promotion Council Zeeland genoemd worden. Port Promotion Council Zeeland is een particuliere organisatie van ondernemingen en instellingen gevestigd in Zeeland, die een direct of afgeleid belang hebben bij het goed functioneren van de Zeeuwse havens, waaronder met name die van Terneuzen, Kanaalzone, Vlissingen en Vlissingen - Oost. De organisatie wordt door vertegenwoordigers van het deelnemende bedrijfsleven aangestuurd. Het SEPAZ, de Stichting Economische Promotie en Acquisitie Zeeland is hét loket van Zeeland waar Nederlandse en Vlaamse ondernemers met al hun vestigingswensen en -vragen terechtkunnen. In 2000 werd SEPAZ door de toenmalige 17 Zeeuwse gemeenten en de provincie opgericht. Het voornaamste doel van SEPAZ is ondernemers van buiten Zeeland kennis te laten maken met de provincie in het algemeen en haar gunstige vestigingsfactoren in het bijzonder. De overleggroepen rondom arbeidsmarktkwesties worden zoveel mogelijk geïnventariseerd door het IAP (Industrieel ArbeidsmarktPlan) van de Alliantie Zuid-Nederland. Het (I)AP is een onderdeel van de raamovereenkomst die de drie Zuid-Nederlandse provincies (mede namens de sociale partners), verenigd in de Alliantie Zuid-Nederland, 8 december 2000 met het kabinet hebben gesloten. Deze raamovereenkomst beoogt de krachten van betrokkenen te bundelen rond de thema's: ruimtelijke kwaliteit en samenhang; bereikbaarheid en vitaliteit en kennis en arbeidsmarkt. Tot 2006 zullen in Zuid-Nederland 310.000 personen de arbeidsmarkt verlaten, terwijl de instroom uit het onderwijs blijft steken op 205.000 mensen. De structurele tekorten op de arbeidsmarkt zullen dus zelfs bij een economische groei van 0% niet verminderen. Het (I)AP is een hulpmiddel om tot een meer samenhangende integrale aanpak van de arbeidsmarktproblemen te komen en probeert langs deze weg de efficiency en effectiviteit van de aanpak van de arbeidsmarkttekorten te stimuleren. 2.1.2 Wijze waarop contacten tussen onderwijs en bedrijfsleven verlopen In 2001 heeft het Technocentrum onderzoek uitgevoerd naar de wijze waarop de contacten tussen onderwijs en bedrijfsleven verlopen. Hieruit is gebleken dat brancheregio overleggen binnen de diverse sectoren van het beroepsonderwijs moeilijk in stand te houden zijn. Onderzoek naar hoe contacten tussen onderwijs en bedrijfsleven verlopen In opdracht van de SECG Werkgroep Arbeidsmarkt van de Provincie Zeeland. Werkwijze: Een drietal scholen zijn tijdens het onderzoek benaderd, het ROC Zeeland, het ROC Westerschelde en de Hogeschool Zeeland. Per school zijn gemiddeld 9 functionarissen telefonisch geïnterviewd over hoe de contacten verlopen met het bedrijfsleven. Conclusies: Bij geen van de onderwijsinstellingen is echt sprake van een centraal punt waar alle bedrijfscontacten worden onderhouden; • Per school hebben een groot aantal functionarissen contacten met het bedrijfsleven, dit zijn gestructureerde, maar ook veel ongestructureerde contacten; • De contacten worden gelegd op diverse niveaus, informatie komt zodoende ook op alle niveaus de organisatie binnen; • Er zijn op managementniveau en op operationeel niveau diverse overlegstructuren (branche-regio combinaties) en platformen waaraan het bedrijfsleven deel kan nemen aanwezig; • Per afdeling is het verschillend of er een (actief) platform of een branche-regio overleg is en wie daar aan deelnemen. Bijvoorbeeld: het overleg van de afdeling Werktuigbouwkunde/Metaal/Elektrotechniek is doodgebloed doordat het bedrijfsleven het te druk heeft. De ICT Academie heeft helemaal geen branche-regio overleg. Het RAP is een voorbeeld van een goed werkend overleg van de afdeling AOT/Procestechniek. • De respondenten die aangaven deel uit te maken van platforms en/of overlegstructuren gaven aan dat die de monitorfunctie vervult voor het werkveld. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

8

In 2003 zijn de drie onderwijsinstellingen benaderd met dezelfde vraag. Hieruit bleek dat de conclusies nog actueel zijn. 2.1.3 Knelpunten kenniscirculatie en kennisuitwisseling Analyse van de Zeeuwse situatie op het gebied van kenniscirculatie en kennisuitwisseling tussen onderwijs en ondernemingen, op basis van deskresearch en informatie verkregen in oriënterende gesprekken, leidt tot de volgende bevindingen: § Er is, vooral bij het bedrijfsleven (enige uitzonderingen daargelaten), weinig draagvlak voor structurele overleggen tussen onderwijs en ondernemingen in specifieke sectoren; § In de bestaande netwerken staat overleg, kennis- en informatie-uitwisseling centraal. De netwerken beschikken lang niet altijd over een activiteitenplan of een budget; § De netwerken kennen niet allemaal een professionele coördinator of projectleider die activiteiten verder uitwerkt en de voortgang bewaakt. § In de overleggen tussen onderwijsinstellingen is de ‘eilandenstructuur’ en cultuur van Zeeland zichtbaar; § De netwerken opereren onafhankelijk van elkaar en de kennis over elkaars bestaan, functioneren en resultaten is gering. Veel gesprekspartners klagen over het gebrek aan overzicht en het idee dat allerlei activiteiten naast elkaar bestaan en elkaar mogelijk belemmeren; § Er is onvoldoende netwerkvorming rondom concrete probleemstellingen of knelpunten; § Er is geen organisatie die systematisch bedrijfsgegevens verzamelt, bewerkt en benut voor onderzoek, kennisuitwisseling en informatieverstrekking. Anderzijds kan er in Zeeland veel informeel en met gesloten beurzen geregeld worden. Veel vertegenwoordigers van onderwijs en bedrijfsleven kennen elkaar en weten elkaar te vinden. Wel is het zo dat alleen de grote bedrijven voldoende menskracht en motivatie hebben om vertegenwoordigers van hun bedrijf contact te laten onderhouden met andere maatschappelijke geledingen. De vragen, belangstelling en potentie van kleinere bedrijven komen veel minder aan bod. Belangrijke onderzoeken op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt zijn uitgevoerd in opdracht van de Provincie en Arbeidsvoorziening Zeeland. Het gaat dan om het NEI rapport van oktober 1999 De arbeidsmarkt in Zeeland tot 2005 en het NEI-rapport van november 1999, De arbeidsmarkt voor technisch personeel in Zeeland tot 2005. Hier kunnen de uitgaven van het RPA Zeeland 2002 en 2003 aan toegevoegd worden. Lacunes in de kenniscirculatie en kennisuitwisseling zijn dus; het ontbreken van overzicht wat op een bepaald terrein gebeurt, het ontbreken van duurzame overlegstructuren tussen onderwijs en bedrijfsleven en bij de bestaande netwerken, het ontbreken van professionele coördinatie en voortgangsbewaking. Ook ontbreekt een systematische gegevensverzameling op provinciaal niveau, evenals een infrastructuur om regelmatig onderzoek en metingen te verrichten. Tevens is een grote lacune dat het middenen kleinbedrijf slechts in geringe mate en/of in afgeleide zin betrokken is bij de netwerken.


9

2.2 Gezamenlijke benutting apparatuur 2.2.1 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur bij individuele bedrijven Uit de contacten met het bedrijfsleven, zowel met individuele bedrijven als met het georganiseerde bedrijfsleven, komt naar voren dat dit onderwerp geen grote prioriteit heeft bij de bedrijven. Met andere woorden, voor het idee dat je gezamenlijk apparatuur aanschaft of benut en investeringen gezamenlijk neemt, is het Technocentrum nu geen platform. Of deze mogelijkheden in andere samenwerkingsverbanden of netwerken wel besproken of onderzocht worden, is vooralsnog onduidelijk. Anderzijds bestaat het MKB in Zeeland voor een heel groot deel uit kleine bedrijven. Voor veel van deze bedrijven is het risicovol om grote investeringen te doen. Dan kan de mogelijkheid van samenwerking uitkomst bieden. In overleg met het MKB was besloten in het onderzoek onder de MKB bedrijven dat in 2002 zou plaatsvinden, de mogelijkheid van het medegebruik van apparatuur mee te nemen en in een aparte database op te slaan. Door tegenvallende belangstelling vanuit het bedrijfsleven en startproblemen met betrekking tot dit project vanuit het Technocentrum Zeeland is dit nog onvoldoende aan bod gekomen. In de komende jaren zal hier binnen het project Technodesk, onderdeel van Eén Loket functie, weer aandacht aan geschonken worden zodat deze zogenaamde sharingdatabase, zoals gepland, straks onderdeel zal uitmaken van de helpdesk. 2.2.2 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur op brancheniveau Ook op dit terrein is weinig bekend. Het Technocentrum zal deze knelpunten ook via het bedrijvenonderzoek beter in kaart proberen te brengen. Tevens zal het Technocentrum door de ondersteuning en facilitering van een aantal expertisecentra voor specifieke branches in de regio, ervoor kiezen de investeringen te concentreren op een aantal plaatsen. Voor de metaalelektro loopt het initiatief Regionaal Leerbedrijf Vakwerk, zie speerpuntplan hoofdstuk 4.2. 2.2.3 Knelpunten gezamenlijke benutting apparatuur bij het beroepsonderwijs In het beroepsonderwijs spelen met betrekking tot de gezamenlijke inrichting en benutting van praktijkruimtes verschillende tegenstrijdige belangen. Enerzijds wil elke school graag eigen moderne, goed geoutilleerde praktijkruimtes die dichtbij school liggen en op elk moment beschikbaar zijn. Samenwerking met andere scholen betekent dat er roostertechnisch en qua vervoer meer geregeld moet worden waardoor de samenwerking als praktisch onuitvoerbaar wordt beschouwd. Ook zijn in het verleden pogingen tot samenwerking stukgelopen op prestigeoverwegingen. Anderzijds maakt het teruglopende aantal leerlingen (vooral in de technische opleidingen) het steeds moeilijker de vaak hoge investeringen in moderne apparatuur in eigen beheer te doen. Samenwerking en bundeling van krachten worden dan interessant. Deze bundeling van krachten wordt ook onderwijskundig ondersteund door de invoering van doorlopende leerwegen VMBO-MBO-HBO. Het Technocentrum wil op dit terrein een rol spelen door het (laten) uitvoeren van onderzoek en het doen van aanbevelingen aan de scholen en aan andere aanbieders van praktijkonderwijs. Uit het in 2002 uitgevoerde onderzoek “Onderzoek praktijkruimtes techniek Zeeuws-Vlaanderen” van het Technocentrum Zeeland komen onder andere de volgende conclusies naar voren . Aan de hand van de resultaten van het onderzoek lijkt een samenwerking op het gebied van het gebruik van technische praktijkruimtes of het gezamenlijk exploiteren ervan een interessante optie voor onderwijsorganisaties in Zeeuws Vlaanderen. Toch is de belangstelling hiervoor niet bij alle bij het onderzoek betrokken organisaties aanwezig. De redenen hiervoor zijn dat de noodzaak ontbreekt omdat met name de individuele bezettingsgraad redelijk tot goed is, men niet samen wil werken, men de onderlinge geografische afstanden als een probleem ziet en men te maken heeft met een wisselde en onvoorspelbare scholingsvraag. Het Centrum Vakopleiding Zuidwest Nederland (inmiddels opgegaan in het ROC Westerschelde), ROC Westerschelde, SMEO Zeeuws Vlaanderen, SPG Zeeuws Vlaanderen en Stedelijke Scholengemeenschap De Rede blijven over als potentieel geïnteresseerde samenwerkingspartners. Deze zijn alle gevestigd in Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

10

Terneuzen. Een samenwerking op grote schaal binnen heel Zeeuws Vlaanderen lijkt hiermee dan ook van de baan, in ieder geval voor de komende jaren. Wellicht dat een samenwerking op kleinere schaal een aantrekkingskracht kan uitoefenen op de, nu nog ongeïnteresseerde, andere partijen. Onderzoek praktijkruimtes techniek Zeeuws Vlaanderen Doelstelling: Het bij een aantal onderwijsorganisaties in Zeeuws Vlaanderen in kaart brengen van vraag en aanbod met betrekking tot technische praktijkruimtes op VMBO en MBO niveau. Het aangeven van eventuele samenwerkingsmogelijkheden op dit gebied tussen deze partijen om te komen tot afzonderlijke kostenreducties alsmede een efficiëntere inzet gezamenlijk. Conclusies: § Zeeuws Vlaanderen krijgt in de toekomst te maken met een ontgroening die relatief groter is dan in de rest van Zeeland (en Nederland). Het aantal leerlingen op het voortgezet onderwijs zal op lange termijn dan ook naar verwachting afnemen. § De belangstelling voor techniek binnen het reguliere vmbo en mbo onderwijs is bij het merendeel van de Zeeuws Vlaamse onderwijsorganisaties die bij dit onderzoek betrokken zijn afgenomen in de afgelopen jaren. Deze trend is ook landelijk zichtbaar. Relatief minder mensen kiezen voor een technische opleiding. Voor de komende jaren verwachten de meeste betrokken Zeeuws Vlaamse organisaties een stabilisatie hiervan. § Landelijk gezien bestaat er een tekort aan docenten techniek. Bij een deel van de betrokken organisaties in Zeeuws Vlaanderen speelt dit probleem ook. § Het vinden van technisch personeel is voor veel bedrijven problematisch. Dit probleem zal naar verwachting nog groeien in de toekomst, mede door de ontgroening die met name in Zeeuws Vlaanderen speelt en, in een aantal sectoren, een toename van het aantal technische functies. § De apparatuur die gebruikt wordt in technische praktijkruimtes is over het algemeen vrij prijzig. Veel van de betrokken organisaties vervangen jaarlijks een deel en een aantal verwacht ook dat het noodzakelijk is de apparatuur uit te breiden in de toekomst. Vanuit het bedrijfsleven bestaat er veelal de behoefte aan personeel dat is opgeleid met de nieuwste/moderne apparatuur. Moderne apparatuur kan ook aantrekkingskracht uitoefenen op potentiële leerlingen. § De behoefte aan technische na- en bijscholing vanuit het bedrijfsleven is duidelijk aanwezig maar lijkt niet veel te groeien in de komende jaren. Wel is de verwachting dat het aantal (re)ïntegratie trajecten waarbinnen mensen opgeleid worden zal toenemen de komende jaren. § Aan de hand van bovenstaande beeld lijkt een samenwerking op het gebied van het gebruik van technische praktijkruimtes of het gezamenlijk exploiteren ervan een interessante optie voor onderwijsorganisaties in Zeeuws Vlaanderen. Toch is de belangstelling hiervoor niet bij alle bij het onderzoek betrokken organisaties aanwezig. De redenen hiervoor zijn dat de noodzaak ontbreekt omdat met name de individuele bezettingsgraad redelijk tot goed is, men niet samen wil werken, men de onderlinge geografische afstanden als een probleem ziet en men te maken heeft met een wisselde en onvoorspelbare scholingsvraag. Deze laatste organisatie heeft wellicht wel interesse in het gebruik van technische praktijkruimtes. Het Centrum Vakopleiding Zuidwest Nederland, ROC Westerschelde, SMEO Zeeuws Vlaanderen, SPG Zeeuws Vlaanderen en Stedelijke Scholengemeenschap De Rede blijven over als potentieel geïnteresseerde samenwerkingspartners. Deze zijn alle gevestigd in Terneuzen. Een samenwerking op grote schaal binnen heel Zeeuws Vlaanderen lijkt hiermee dan ook van de baan, in ieder geval voor de komende jaren. Wellicht dat een samenwerking op kleinere schaal een aantrekkingskracht kan uitoefenen op de, nu nog ongeïnteresseerde, andere partijen. Naast een mogelijke samenwerking tussen onderwijsorganisaties in Terneuzen doen zich wellicht mogelijkheden voor met betrekking tot een eventuele samenwerking met opleidingsfondsen alsmede bedrijven en brancheorganisaties uit de regio. Het is voor hen van groot belang dat er voldoende technisch personeel wordt opgeleid. Het beschikbaar stellen van personeel als docent techniek/praktijkbegeleider, het gezamenlijk gebruik maken van (de nieuwste) apparatuur en wellicht het sponsoren van de opleiding, het gezamenlijk de technische opleidingen promoten en het meedenken zijn hier voorbeelden van. Een andere mogelijkheid is dat de samenwerkende scholen gezamenlijk moderne apparatuur ten behoeve van de technische praktijkruimtes leasen en dat het bedrijfsleven deze apparatuur overneemt na afloop van de leaseperiode. Op deze manier worden er beroepskrachten afgeleverd die tijdens hun scholing ervaring hebben opgedaan met de nieuwste apparatuur en deze vervolgens bij hun werkgever in de praktijk kunnen gebruiken.


11

Nieuwe initiatieven beroepsonderwijs In 2003 zijn er plannen ontstaan in Zeeuws Vlaanderen om een doorlopend curriculum samen te stellen VMBO-MBO voor de technische opleidingen. De start van de nieuw te ontwikkelen leerroute techniek breed zal volledig worden gesitueerd in een VMB-school. Het Zwincollege zal als pilotlocatie de eerste lichting leerlingen opleiden met een team bestaande uit docenten van Zwincollege, ROC Westerschelde en uit het bedrijfsleven. Daarnaast exploiteren het ROC Westerschelde en Stedelijke Scholengemeenschap De Rede binnen de Stichting Beheer Praktijklokalen gezamenlijke meerdere technische praktijkruimtes. Verder hebben zowel het ROC Zeeland, de Hogeschool Zeeland en EduDelta aangeven de mogelijkheden tot de gezamenlijke inrichting en benutting van praktijkruimtes met derden te willen onderzoeken.

2.3 Aansluiting technisch beroepsonderwijs - opleidingsbehoeften arbeidsmarkt 2.3.1 Ontwikkelingen arbeidsmarkt en economie Zeeland In de uitgave “Zó werkt Zeeland” 2002 van het RPA Zeeland wordt een beeld gegeven van de ontwikkelingen op de Zeeuwse arbeidsmarkt. Hieruit blijkt dat de Zeeuwse arbeidsmarkt onder druk staat. De economie vertoont, net als landelijk, een teruggang. Men verwacht een afname van het aantal vacatures van 20.000 in 2000 tot 14.000 in 2003. Met name in de sectoren landbouw en visserij, industrie en de dienstverlenende sector worden minder vacatures verwacht. De situatie op de arbeidsmarkt verschuift langzaam van een vraag- naar een aanbodoverschot. In het beleidsplan van het RPA Zeeland “Samen Bouwen aan Werk” 2002-2003 wordt, in een schets van de Zeeuwse arbeidsmarkt, aangegeven dat de Oosterschelde regio zich kenmerkt door een oververtegenwoordiging bij onder andere de voedings- en genotmiddelenindustrie, met mogelijke tekorten aan vakkrachten op middelbaar niveau. In de regio Walcheren ligt de tekortproblematiek o.a. op het gebied van de metalelektro. In Zeeuws Vlaanderen is er door de oververtegenwoordiging van industrie een groot tekort aan middelbaar technisch geschoolden. De werkgelegenheid in Haven en Logistiek zal zich de komende jaren sterk ontwikkelen, zeker als de Westerschelde Container Terminal doorgang vindt. Ten aanzien van schoolverlaters wordt geconstateerd dat de trend te bespeuren is dat de leeftijd van schooluitvallers steeds lager ligt. Toegesneden onderwijs en scholingsvoorzieningen blijven een punt van aandacht, gezien de schaalgrootte van Zeeland. De afstemming tussen de geprognosticeerde vraag in de markt en het te ontwikkelen (nieuw) scholingsaanbod dient verfijnd te worden. Onder andere de volgende discrepanties worden geschetst: de sector industrie en bouw zullen geconfronteerd worden met een tekort aan vakkrachten. De zakelijke dienstverlening, m.n. de logistieke beroepen, zowel op lager als middelbaar niveau, is een kwetsbare sector. Hieruit vloeien problemen voort op het gebied van opleidingen. Op bepaalde marktsegmenten lijken aanbodoverschotten te gaan ontstaan. Hierbij worden ondermeer genoemd: metaalarbeiders, agrarische arbeiders en bouwvakkers. Het RPA signaleert verder onder meer de volgende trends: § De concurrentie tussen sectoren wordt steeds groter; werknemers vertonen een toenemende behoefte om de stap naar een andere sector te maken. § Vrouwen, ouderen en allochtonen zorgen voor een toename van de diversiteit van de beroepsbevolking; dit leidt tot meer variatie in de wensen en verlangens ten aanzien van werk.


12

§

Employability is van toenemende mate van belang aangezien in een aantal sectoren sprake is van het verdwijnen van specialisten en de opkomst van generalisten.

Uit het ERBO onderzoek 2002, uitgevoerd door de Kamer van Koophandel, blijkt dat de omzetgroei in het bedrijfsleven in Zeeland minder gedaald is in 2002 t.o.v. 2001 dan landelijk het geval was. nominale omzetgroei in % Nederland

2001

2002

Limburg Noord-Brabant Zeeland Zuid-Holland Noord-Holland Utrecht Gelderland Flevoland Overijssel Drenthe Friesland Groningen -2,00% -1,00% 0,00% 1,00%

2,00% 3,00% 4,00%

5,00% 6,00%

De werkgelegenheid in Zeeland is in 2003 t.o.v. 2002 vooral gegroeid in de secoren IT en overige zakelijke dienstverlening. De meeste banen in Zeeland in 2003 zijn in de gezondheids- en welzijnszorg, gevolgd door de industrie. Werkgelegenheid in Zeeland in 2003 Aantal banen in 2003 (x1000) Landbouw en visserij 2.600 Delfstoffen 100 Industrie 21.300 Openbaar nut 1.300 Bouw en bouwinstallatie 8.200 Detailhandel 17.000 Groothandel 6.500 Horeca en catering 7.400 Vervoer en telecom 7.600 Financiële diensten 4.100 IT en overige zakelijke diensten 15.000 Openbaar bestuur 9.700 Onderwijs 8.000 Gezondheidszorg en welzijnszorg 23.000 Toerisme en overige diensten 6.100 Totaal 137.800

Groei t.o.v. 2002 -1,6 % 0,8 % -0,8 % -4,7 % 0,2 % -0,1 % -1,0 % 3,2 % 0,1 % 0,6 % 2,5 % 0,6 % 1,7 % 2,8 % 0,9 % 0,8 %

Verdeling banen naar sector 1,9 % 0,1 % 15,4 % 1,0 % 6,0 % 12,4 % 4,7 % 5,3 % 5,5 % 2,9 % 10,9 % 7,0 % 5,8 % 16,7 % 4,4 % 100,0 %

Bron: De Zeeuwse arbeidsmarkt 2002 – RPA Zeeland juli 2002 Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

13

Uit het NEI-rapport voor de technische branche van 1999 blijkt dat er wel een tekort aan personeel is in de technische branches maar dat dit tekort vooral zichtbaar is in de hoger gekwalificeerde functies (voltooid MBO of HBO) en voor een deel te wijten is aan de overstap die afgestudeerde MBO’ers en HBO’ers maken naar andere sectoren. In het NEI-rapport De arbeidsmarkt voor technisch personeel in Zeeland tot 2005 wordt de structuur van de Zeeuwse arbeidsmarkt in kaart gebracht. Globaal gezien wijkt de werkgelegenheid naar technische opleidingen en naar technische beroepen al van elkaar af en als dit per sector bekeken wordt zijn de verschillen nog zichtbaarder. Meest opvallende discrepanties zijn de grote groep werknemers in de bouw zonder specifieke beroepsopleiding en de grote groep werknemers in de detailhandel met een middelbaar technische vooropleiding. 32% van de beroepsbevolking heeft een technische opleiding terwijl 28% van de Zeeuwse werkgelegenheid bestaat uit technische banen. Kennelijk zijn voor werknemers met een technische achtergrond ook veel niet-technische beroepen toegankelijk. Nieuwkomers op de arbeidsmarkt moeten de werkgelegenheid vooral verwachten van de vervangingsvraag, grote groei van de werkgelegenheid is niet te verwachten. Wel zijn vraag en aanbod zodanig met elkaar in evenwicht dat technisch geschoolden snel een baan zullen vinden. Op lager technisch niveau bestaat een overschot, op MBO- en HBO niveau een tekort aan geschoold personeel. Dit tekort is vooral voelbaar bij de sectoren, voedings- en genotmiddelenindustrie, de chemie en de metaal- en elektrotechnische industrie (beroepen: installateurs, monteurs, procesoperators). Deze sectoren zijn te vinden in de verschillende Zeeuwse regio’s (Walcheren: metaal en elektro, Oosterschelde: voedings- en genotmiddelen, bouw, Zeeuws-Vlaanderen: industrie). Tenslotte wordt in het rapport nog een kwalitatief knelpunt tussen onderwijs en arbeidsmarkt geconstateerd, namelijk het toenemende belang van meer algemene vaardigheden en brede inzetbaarheid in de uitoefening van de technische beroepen. In het onderzoek zijn de segmenten van de arbeidsmarkt; vervoer, transport en informatica niet meegenomen.

Het NEI-rapport geeft een algemeen beeld van de technische branche en constateert kwalitatieve en kwantitatieve knelpunten. Op basis van dit rapport en signalen vanuit het bedrijfsleven is meer diepgaand onderzoek voor bepaalde sectoren en gebieden nodig. Dit onderzoek is ingegeven door de veronderstelling dat er op het punt van aansluiting zowel kansen als bedreigingen zijn. Kansen liggen er als het bedrijfsleven de opleidingsvragen direct bij de beroepsopleidingen kan neerleggen en de opleiders nog beter dan nu, kunnen opleiden in nauwe samenwerking met de bedrijven. Bedreigingen liggen er als opleidingen waar de bedrijven behoefte aan hebben, door teruglopende aantallen leerlingen worden afgebouwd of gesloten, als bedrijven medewerkers uit andere gebieden moeten halen omdat ze in Zeeland zelf niet opgeleid worden en als het opleidingsaanbod in Zeeland door deze ontwikkelingen verschraalt. 2.3.2 Ontwikkelingen technisch onderwijs Zeeland Het technische beroepsonderwijs in Zeeland laat een vrij compleet beeld zien. Zowel het ROC Zeeland, Hogeschool Zeeland als het ROC Westerschelde bieden de gebruikelijke opleidingen aan. De instroomcijfers van de afgelopen jaren zien er als volgt uit: BOL= beroepsopleidende leerweg BBL= beroepsbegeleidende leerweg Instroomcijfers niveau 4 ROC Zeeland schooljaar opleidingen BOL 4 Elektrotechniek Motorvoertuigentechniek Werktuigbouwkunde Bouwkunde Grond-, water- en wegenbouw Maritiem Officier Manager haven, vervoer en logistiek Laboratoriumtechniek Proces-/Operation Techniek Schilderen totaal Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

17 45 30 12 70 31 45

250

2001/2002 BBL 4 13 13 1

5 2 34

totaal 13 30 45 31 12 70 31 45 5 2 284

BOL 4 32 50 31 15 62 35 35 2 263

2002/2003 BBL 4 23

2

3 28

totaal 23 32 50 33 15 62 35 35 2 3 290 14

ROC Zeeland instroomcijf ers niveau 4 BOL techniek voltijd

BOL techniek deeltijd

BBL techniek

300 240

250

232

200 150 100 34

50

30

28

10

0 2001/2002

2002/2003

Instroomcijfers niveau 4 ROC Westerschelde (BOL 4: voltijd + deeltijd) opleidingen schooljaar 2001/2002 BOL 4 BBL 4 totaal BOL 4 10 10 4 Bouwkunde 3 3 2 Infratechniek 0 3 3 0 Schilderen 14 13 27 21 Procestechniek 11 8 19 17 Werktuigbouwkunde/metaal 48 48 49 Installatietechniek 17 12 29 16 ICT 103 36 139 109 totaal

2002/2003 BBL 4

8 26 10

44

totaal 4 2 8 47 27 49 16 153

ROC Westerschelde instroomcijfers niveau 4 BOL techniek voltijd

BOL techniek deeltijd

120

BBL techniek

108

100 80 80 60

44 36

40 23 20

1 0 2001/2002


2002/2003

15

Instroomcijfers Hogeschool Zeeland (voltijd, deeltijd en duaal) opleidingen 2001/2002 voltijd deeltijd duaal AOT-Techniek (energietechnologie) 14 17 Bouwkunde 46 Civiele Techniek 26 10 Elektrotechniek 26 1 Werktuigbouwkunde 39 12 1 Maritiem Officier 52 Logistiek en Technische vervoerskunde 13 Aquatische Ecotechnologie 33 Chemie 12 Informatica totaal 261 22 19

schooljaar totaal 31 46 36 27 52 52 13 33 12 0 302

voltijd 17 32 14 21 49 47 11 31 13 28 263

2002/2003 deeltijd duaal 38

5 13

1

18

39

totaal 55 32 14 26 63 47 11 31 13 28 320

instroom Hogeschool Zeeland voltijd 300

deeltijd

duaal 263

261

250 200 150 100 50

22

19

18

39

0 2001/2002

2002/2003

Over het geheel genomen hebben de beroepsopleidingen jarenlang te maken gehad met teruglopende leerlingenaantallen voor de technische opleidingen in z’n totaliteit. In de laatste jaren zit er weer een (lichte) groei in. Als er naar de verschillende opleidingen wordt gekeken dan blijkt dat bij de Hogeschool Zeeland de groei in de genoemde schooljaren uitsluitend zit bij de opleidingen Werktuigbouwkunde en AOT. De andere technische opleidingen laten een stabilisatie of daling zien. Bij het ROC Westerschelde laat Procestechniek en WTB een stijging zien en ICT een daling. Laboratoriumtechniek op Mbo-niveau (ROC Zeeland) laat een daling van de instroom zien en (aansluitend) Chemie op Hbo-niveau laat al jarenlang een erg lage instroom zien. Zowel bij ROC Zeeland als de Hogeschool Zeeland is de instroom van Maritiem Officier gedaald. Maritieme sector De Nederlandse zeescheepvaart bevindt zich, door een toenemend tekort aan Nederlandse officieren en kapiteins, in zwaar vaarwater. Het toenemende tekort aan Nederlandse officieren en kapiteins wordt veroorzaakt door een drietal factoren. In de eerste plaats is er sinds 1996 sprake van een forse toename van het aantal zeeschepen onder Nederlandse vlag. Dit hangt onder andere samen met een aantal fiscale maatregelen dat sindsdien van kracht is. In de tweede plaats is sprake van een toenemende vergrijzing van het officierenbestand. Meer dan 40 procent van de huidige officieren is vijftig jaar of ouder en officieren gaan vóór hun zestigste met pensioen. In de derde plaats is er sprake van een achterblijvende instroom van jonge mensen naar de zeevaartscholen. Op Hbo-niveau kan er slechts op vier plaatsen in Nederland een opleiding tot Maritiem Officier gevolgd worden. De Hogeschool Zeeland is er daar een van. Op het ROC Zeeland kan de opleiding Maritiem Officier op Mbo-niveau gevolgd worden. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

16

beroepsprofielen en competenties Het onderwijs moet aansluiten op de ontwikkelingen in de beroepsprofielen waarbij zichtbaar is dat grenzen tussen beroepen vervagen en dat naast vakmatige vaardigheden ook andere vaardigheden (bv. sociale en communicatieve) van groot belang zijn bij het uitoefenen van een beroep. Binnen de Hogeschool Zeeland moeten vanaf het studiejaar 2004/2005 voor alle opleidingen competenties beschreven zijn, die de studenten moeten bezitten als ze zijn afgestudeerd. Bij het samenstellen van de competenties wordt samengewerkt met het bedrijfsleven, in de vorm van de beroepenveld commissie en andere contacten in het werkveld. nascholing Een ander belangrijk aandachtspunt bij de aansluiting tussen het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt is het terrein van de nascholing. Alle instellingen voor beroepsonderwijs hebben, als onderdeel van hun contractactiviteiten, een cursusaanbod voor de technische bedrijven. Ook op dit terrein speelt het fenomeen van de beperkte schaalgrootte. Het blijkt vaak een probleem voldoende aanmeldingen te verzamelen om een cursusgroep te kunnen starten. Bedrijven die een cursus op locatie willen laten uitvoeren, krijgen het advies zelf een cursusgroep te formeren om de cursus betaalbaar te houden. Cursusvragen en behoeften blijven sluimeren omdat deze niet gebundeld worden. 2.3.3 Knelpunten aansluiting technisch beroepsonderwijs op arbeidsmarkt De analyse van de Zeeuwse situatie op het gebied van de aansluiting technisch beroepsonderwijs en de opleidingsbehoefte van de arbeidsmarkt, op basis van deskresearch en informatie verkregen in oriënterende gesprekken, leidt tot de volgende bevindingen: • De instroom in technische opleidingen laat kwantitatief en kwalitatief te wensen over. Deze instroom kan worden bevorderd door promotieactiviteiten. In deze promotieactiviteiten kan ingezoomd worden op de situatie van verschillende branches en de beroepsmogelijkheden in een bepaalde branche. Ook bij het aanpakken van de kwalitatieve aansluitingsproblematiek kan het best worden aangesloten bij een bepaalde branche. • Een deel van de studenten in een technische beroepsopleiding kiest uiteindelijk niet voor het beroep of stroomt door naar een niet-technisch beroep. Dit terwijl de beroepsperspectieven en salarissen in de technische sector over het algemeen gunstig te noemen zijn. Het is gewenst op dit punt meer gegevens te verkrijgen door onderzoek en monitoring. • Soms worden opleidingen geschrapt of samengevoegd. Soms worden ook nieuwe opleidingen gestart. Rondom deze beslissingen is consultatie van het regionale bedrijfsleven gewenst. Een onderzoek onder bedrijven kan gericht zijn op haalbaarheid en draagvlak voor nieuwe of gewijzigde opleidingen maar kan ook evaluatief van aard zijn of gericht op kwaliteitszorg. • Zeeland heeft met zijn grote aantal bedrijven in het MKB, zeker ook te maken met een grote groep bedrijven die geen overzicht heeft over het scholingsaanbod in de regio. Veel bedrijven beschikken niet over een personeelsfunctionaris die zich uitgebreid kan verdiepen in de opleidingen, nascholingsmogelijkheden, mogelijkheden tot het organiseren van een stage of werkervaringsplaats en aanverwante zaken. Bedrijven zouden wellicht mee willen doen met allerlei projecten maar zijn niet voldoende geïnformeerd of hebben ondersteuning nodig bij voorbereiding of uitvoering van de werkzaamheden. Vaak kunnen de instellingen deze ondersteuning leveren maar komen de contacten niet tot stand. • Op het gebied van de nascholing is de matching tussen vraag en aanbod niet georganiseerd. Door matching is in Zeeland, zeker gezien de beperkte schaalgrootte, winst te behalen. Er zijn nu voorbeelden van bedrijven die hun scholingsplannen uit- of zelfs afstellen omdat de organisatie van de cursussen te veel tijd en moeite kost. Ook voorbereidende activiteiten zoals het maken van opleidingsbeleid, scholingsplannen of employability-scans, zijn voor de meeste bedrijven te veel omvattend of te Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

17

•

gespecialiseerd om aan te pakken. Dit laatste fenomeen is natuurlijk niet alleen van toepassing in Zeeland maar geldt voor het gehele middenen kleinbedrijf. Het nascholingsaanbod is, ook in Zeeland, breed en versnipperd. Daarom wordt een flink deel van dit aanbod niet daadwerkelijk uitgevoerd. Bundeling van vraag en aanbod zal in een dunbevolkt gebied toegevoegde waarde opleveren.

Lacunes in de aansluiting tussen technisch beroepsonderwijs en het bedrijfsleven, zijn opnieuw terug te voeren op een gebrek aan kennisuitwisseling tussen beide partners. Daarnaast is er een lacune te constateren in de bundeling van vraag en aanbod zodat de beschikbare onderwijsinfrastructuur ten volle wordt benut. Tenslotte is er nog steeds behoefte aan activiteiten gericht op promotie van de technische beroepen en activiteiten gericht op toeleiding naar de technische beroepsopleidingen. Het Technocentrum kan in dit opzicht vooral iets betekenen door de mogelijkheden en vragen van de Zeeuwse bedrijven, met nadruk op het middenen kleinbedrijf, beter te inventariseren, in kaart te brengen en te bundelen zodat het aanbod van het beroepsonderwijs, regulier en nascholing, hierop kan aansluiten en effectiever kan worden uitgevoerd. Anderzijds is er voor het Technocentrum nog steeds een rol weggelegd bij de promotie van de technische beroepen en bij de toeleidingstrajecten van specifieke doelgroepen naar de technische beroepsopleidingen. Deze activiteiten zullen het meest succes hebben als ze onderdeel uitmaken van een samenhangend geheel aan activiteiten ten bate van een bepaalde branche. 2.3.4 Branches met knelpunten De branches die bij de basisactiviteiten van het Technocentrum in de komende jaren prioriteit krijgen, ondervinden de volgende knelpunten: §

Metaal en Elektro De sector ervaart een groeiend tekort aan nieuwe instroom van arbeidskrachten. De tekort wordt in Zeeland nog versterkt door een vergrijzende beroepsbevolking en een geringe aanwas van jongeren. Tevens is er concurrentie op de beroepen- en opleidingenmarkt van andere beroepen die aantrekkelijker overkomen dan het werk in de metaal. Indien nieuwe bedrijvigheid naar Zeeland wordt getrokken, zullen er onherroepelijk knelpunten ontstaan. Om deze knelpunten precies in kaart te brengen is aanvullend onderzoek nodig. In Zeeland zijn momenteel verschillende mogelijkheden om een opleiding in de metaal en elektro te volgen; in de BOL en in de BBL bij de twee ROC’s. Daarnaast kan de BBL-opleiding gevolgd worden bij het Regionaal Leerbedrijf van de SMOZ en SMEO. Dit brede aanbod in verhouding tot de lage instroom leidt tot veel opleidingen met een minimaal aantal leerlingen. Dit heeft ertoe geleid dat de verschillende partijen de krachten willen bundelen in de Stichting Regionaal Leerbedrijf Vakwerk, waarin bedrijfsleven en onderwijsinstanties in de regio Noord- en Midden Zeeland samenwerken. Regionaal Leerbedrijf Vakwerk is opgenomen als speerpuntplan in hoofdstuk 4.2.


18

§

Logistieke sector, havengebonden en havengerelateerd In de Zeeuwse havens worden veel ontwikkelingen verwacht, zoals de mogelijke komst van de Westerschelde Terminal en de komst van andere nieuwe bedrijven en de uitbreiding van het dienstenpakket van de bestaande bedrijven in de havens. Deze ontwikkelingen kunnen een druk op de arbeidsmarkt en de behoefte aan nieuw personeel met zich meebrengen. Andere factoren die een rol spelen bij de personeelsvoorziening in de Zeeuwse havens zijn; § Het gering aantal leerlingen in de logistieke opleidingen in Zeeland § Een negatief imago van het havenwerk § Vergrijzing van de huidige functionarissen in de havenbedrijven § Aanzuigende werking van industriële bedrijven in de regio met logistieke werkzaamheden. Zeeland Seaports, de havenautoriteit van de havens van Vlissingen en Terneuzen heeft, in samenwerking met de Provincie en het Technocentrum in 2001 een onderzoek laten uitvoeren naar de kwalitatieve en kwantitatieve knelpunten bij de personeelsvoorziening in de Zeeuwse havens, nu en over 5 jaar. De resultaten van dit onderzoek geven aan dat er een groei verwacht wordt in de werkgelegenheid in de logistieke sector van Zeeland, vooral voor wat betreft de lagere logistieke operationele functies alsmede een groeiende vervangingsvraag door de vergrijzing van het huidig personeelsbestand. Men verwacht problemen met het aantrekken van nieuw personeel. De twee Zeeuwse ROC’s en de Hogeschool Zeeland bieden verschillende opleidingen aan die gericht zijn op het werken in de haven. Het aantal mensen dat deze opleidingen volgt is echter niet groot. De krapte op de arbeidsmarkt zal naar verwachting in snel tempo toenemen. Binnen nu en acht jaar (2010) zullen er minimaal 1.500 en maximaal ruim 2.700 mensen geworven moeten worden voor lagere logistieke functies. Ook in de hogere en administratieve functies zal een toename van de vraag zichtbaar worden. Het is dan ook van groot belang dat de havenbedrijven en andere betrokken partijen hierop gaan anticiperen.

Logistieke arbeidsmarkt in de Zeeuwse havens, november 2002 Doelstelling onderzoek Inzicht verschaffen in de omvang en de aard van de knelpunten op de arbeidsmarkt voor logistieke functies in de Zeeuwse havens, nu en in de toekomst. Hierbij is inzicht in de vraag, het aanbod en de wijze waarop deze elkaar vinden van groot belang. Vraag naar logistiek personeel gaat sterk groeien Momenteel werken er in de havens van Vlissingen en Terneuzen bij de havenbedrijven ongeveer 700 mensen in een logistieke functie. Daarvan zijn er ruim 200 werkzaam in Terneuzen en ongeveer 500 in Vlissingen. Daarnaast werken er nog veel mensen bij de havenbedrijven via een aanbieder van flexibele arbeid. De logistieke functies in de haven zijn sterk geconcentreerd in het lagere operationele segment. Hierbij gaat het met name om mensen in de clusters open overslag en warehouse. Veelgevraagde functies zijn bijvoorbeeld heftruckchauffeur en lader/ losser. De vraag naar logistiek personeel zal in beide havens fors toenemen. In Terneuzen zal er met name meer vraag ontstaan door de uitgifte van Valuepark Terneuzen en de Axelse Vlakte. De groei in Vlissingen wordt op korte termijn voor een aanzienlijk deel verklaard uit de vestiging van Cobelfret. Op de langere termijn zorgt onder andere de vestiging van Hesse-Noord Natie op de WCT voor veel extra werkgelegenheid. Hierdoor worden naar verwachting ook aanverwante activiteiten aangetrokken. Een aantal bedrijven heeft, min of meer anticiperend op de komst van de WCT, al terrein verworven voor logistieke activiteiten. Minimumscenario Vraag naar lagere logistieke banen uitbreidingsvraag vervangingsvraag Totaal Tijdvak 345 210 555 2002-2004 205 300 505 2005-2007 90 345 435 2008-2010 640 855 1.495 Totaal In het minimumscenario wordt ervan uitgegaan dat de bouw van de WCT niet doorgaat en dat andere ontwikkelingen in afgeslankte vorm gerealiseerd zullen worden. Desondanks groeit de werkgelegenheid in de lagere logistieke functies met 640 banen. Inclusief de vervangingsvraag Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

19

zullen er zo’n 1.500 mensen in deze functies moeten instromen tot 2010. Ongeveer driekwart van de vraag komt voor rekening van de haven van Vlissingen. Maximumscenario Vraag naar lagere logistieke banen Tijdvak uitbreidingsvraag vervangingsvraag Totaal 2002-2004 470 220 690 2005-2007 595 370 965 2008-2010 530 550 1.080 Totaal 1.595 1.140 2.735 In het maximumscenario, waarin alle verwachte ontwikkelingen doorgang vinden, gaat het om een groei van de lagere logistieke werkgelegenheid van bijna 1.600 banen, waarvan 1.200 in Vlissingen en 400 in Terneuzen. In totaal (inclusief vervanging) zullen er 2.700 mensen geworven moeten worden tot 2010. In het kielzog van de sterk groeiende vraag naar lager logistiek personeel, zal ook de vraag naar administratief en hoger personeel toenemen. Hierbij gaat het in absolute zin om veel kleinere aantallen, de vraag naar deze functies zal ongeveer 10% tot maximaal 20% van die naar lagere functies beslaan. Aanbod van arbeidskrachten groeit niet sterk De grote vraag naar nieuw personeel in de haven betekent dat er veel nieuwe mensen naar de havens moeten worden getrokken. De omvang van het aanbod hangt onder meer af van de groei van de bevolking en beroepsbevolking en de uitstroom uit relevante opleidingen. De groei van de bevolking en de beroepsbevolking ligt in Zeeland ongeveer op het landelijk gemiddelde. Wel is de beroepsbevolking van Zeeland relatief oud. Dit betekent dat er in de nabije toekomst een bovengemiddelde vervangingsvraag zal zijn. Daarnaast is het opleidingsniveau van de Zeeuwse beroepsbevolking relatief laag. Dit is vanuit de havens bezien niet persé ongunstig, omdat de vraag naar nieuwe arbeidskrachten zich vooral zal richten op lager opgeleiden. Om toekomstige arbeidsplaatsen te kunnen vervullen kan ook een beroep worden gedaan op de stille reserve, werklozen of de groep mensen die nu elders een logistieke functie vervult. De twee Zeeuwse ROC’s en de Hogeschool Zeeland bieden verschillende opleidingen aan die gericht zijn op het werken in de haven. Het aantal mensen dat deze opleidingen volgt is echter niet groot. Ook bieden de ROC’s en de Hogeschool verschillende contractactiviteiten voor de havenbedrijven. Krapte ligt op de loer Hoewel de meeste bedrijven nog redelijk goed aan personeel kunnen komen, ligt krapte toch al op de loer. Binnen nu en acht jaar (2010) zullen er minimaal 1.500 en maximaal ruim 2.700 mensen geworven moeten worden voor lagere logistieke functies. Ook in de hogere en administratieve functies zal een toename van de vraag zichtbaar worden. Het is dan ook van groot belang dat de havenbedrijven en andere betrokken partijen hierop gaan anticiperen.

§

Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Ten aanzien van de ICT sector wordt het volgende landelijke beeld geschetst door het CBS (“digitale economie 2003”).Nu de hype rondom de nieuwe digitale economie is weggetrokken wordt het werkelijke effect van ICT op de samenleving steeds beter zichtbaar. Zo lijken aan de ene kant zowel het computerbezit als de computerservicesector steeds meer verzadigd te raken, terwijl aan de andere kant het gebruik van internet groeit als nooit tevoren, en vooral de intensiteit ervan sterk toeneemt. Vanaf het jaar 2001 is het economische klimaat voor bedrijven in de ICT-sector een stuk minder goed. De sterke groei van het aantal werkzame ICT-ers is voorbij. Ook de groeiende instroom binnen de informaticaopleidingen lijkt voorbij.

digitale economie 2003 In 2001 was de bijdrage van de ICT-sector aan de economische groei in Nederland nog positief. Dit zal in 2002 niet meer het geval zijn. De ICTindustrie heeft al twee jaren van negatieve groei achter de rug. De groei van de ICT-dienstensector is in 2002 nog positief, maar ligt meer op het niveau van die van de gehele economie dan op het niveau van de groei van de sector in de afgelopen jaren. Ook de vacaturegraad binnen de ICTsector ligt weer op het landelijke niveau. De ICT-sector is weer een ‘gewone’ bedrijfstak geworden. De groei van de binnenlandse markt voor ICT-goederen- en diensten heeft de afgelopen jaren geleid tot een groot aantal toetredende nieuwe ICTbedrijven. Vanaf het jaar 2001 is het economische klimaat voor bedrijven in de ICT-sector echter een stuk minder goed. Het aantal oprichtingen in Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

20

dat jaar daalt sterk ten opzichte van het voorafgaande jaar, terwijl het aantal faillissementen meer dan verdubbelt. Van het totaal aantal faillissementen in de jaren 2001 en 2002 komt circa tweederde voor rekening van ICT-bedrijven. Desondanks groeit ook in deze jaren het aantal ICT-bedrijven. De geschetste ontwikkelingen doen zich vooral voor in de ICT-dienstensecor. De ontwikkelingen binnen de ICT-industrie zijn minder extreem. Praktisch alle bedrijven maken gebruik van computers. Acht van de tien bedrijven hebben toegang tot internet. Ook bij bedrijven is sprake van een intensivering van het (bestaande) internetgebruik. Zeven op de tien bedrijven met toegang tot internet bieden inmiddels daadwerkelijk diensten aan. Dit kan variëren van een simpele website tot de mogelijkheid om goederen en diensten te bestellen en te betalen. Dit is een enorme toename ten opzichte van 1996 toen nog geen twee op de tien bedrijven met internet diensten aanbood. Het aantal werkzame ICT-ers is in de periode 1995–2001 bijna verdubbeld. De sterke jaarlijkse groei is echter voorbij. In een groot aantal bedrijfstakken is het aantal werkzame ICT-ers in 2001 zelfs afgenomen. Alleen bij de overheid en de sector Overige dienstverlening waaronder de gezondheids- en welzijnszorg, is het aantal werkzame ICT-ers toegenomen. Dit kan samenhangen met de concurrentiepositie van deze sectoren op de arbeidsmarkt. In de afgelopen jaren van relatieve schaarste aan ICT-ers waren deze sectoren niet concurrerend genoeg om ICT-ers aan te trekken. Nu de arbeidsmarkt voor ICT-ers minder overspannen is kunnen deze sectoren hun ‘achterstand’ inlopen. Binnen de EU is het aantal werkzame ICT-ers uitgedrukt als percentage van de werkzame beroepsbevolking in Nederland het hoogst. De bloeiperiode van de ICT-sector lijkt ook zijn uitwerking te hebben gehad op de aantrekkingskracht van de verschillende informatica-opleidingen. Het aantal studenten dat een informatica-opleiding volgt is in de periode 1995/’96–2001/’02 fors toegenomen. Met ingang van het studiejaar 2001/’02 lijkt de groei van het aantal informaticastudenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs voorbij.

In het beleidsplan 2002-2004 van de Provincie Zeeland “Bytes en Bits in de Zeeuwse Delta”, geeft de provincie aan te streven naar een toenemende bewustwording, participatie en toepassing van ICT door burgers, bedrijven, instellingen en overheden. In dit kader zal zij initiatieven van derden stimuleren. In het beleidsplan worden de volgende cijfers weergegeven van ICT starters en ICT werkgelegenheid. Actuele cijfers zijn niet beschikbaar. ICT-Sector Peildatum 1998 • •

Aantal ICT-starters ICT-aandeel in werkgelenheid o Zeeuws Vlaanderen o Overig Zeeland

Nederland

Zeeland

5,1% 4,1%

0,7% 2,6% 1,8%

Het Technocentrum Zeeland constateert dat bij de ICT sector het belangrijkste knelpunt is dat in Zeeland van een ICT-sector geen sprake is. Er zijn geen prominente bedrijven in de ICT of consultancy gevestigd. Meer in het algemeen is het aandeel van bedrijven in de zakelijke dienstverlening in Zeeland lager dan in de rest van Nederland. Alhoewel de ICT bedrijvigheid minder afhankelijk is van een vestigingsplaats en van aan- en afvoerwegen, is Zeeland er niet in geslaagd deze bedrijvigheid op grote schaal aan te trekken. Daarnaast zijn het vooral kleine bedrijven. Tegelijkertijd heeft in de Zeeuwse bedrijven en instellingen de ICT natuurlijk wel zijn intrede gedaan. Medewerkers in deze bedrijven hebben kennis en ervaring opgedaan bij het toepassen van de ICT in het bedrijfsproces. Ook in het beroepsonderwijs is het belang onderkend van functionarissen op verschillende niveaus met een specialisatie in de ICT. Op MBO-niveau zijn de zogenaamde ICT-Lycea werkzaam. Deze opleidingen hebben, meer dan voorheen, een opzet waarbij uitwisseling van kennis en ervaring met medewerkers uit het bedrijfsleven in het curriculum is opgenomen. Het Technocentrum wil een impuls geven aan deze wisselwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven zodat de ICT zich als sector met een eigen expertisecentrum kan ontwikkelen. Deze plannen worden verder uitgewerkt in het speerpuntplan in hoofdstuk 4.1. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

21

2.4 Samenvatting knelpunten en projecten Hieronder wordt schematisch weergegeven welke knelpunten voortkomen uit de Zeeuwse regioanalyse en met welke projecten in de periode 2004/2005 vervolgens op deze knelpunten ingespeeld zal worden. Knelpunten bij doelstelling 1: kenniscirculatie en kennisuitwisseling knelpunten A

Er is onvoldoende structurele samenwerking en kennisuitwisseling tussen onderwijs en bedrijfsleven.

B

De uitwisseling van opgedane kennis (m.b.t. leermiddelen en relatie bedrijfsleven) tussen onderwijsinstanties onderling kan verbeterd worden, alsmede de ontwikkeling van gezamenlijk initiatieven (zodat het wiel niet overal gelijktijdig uitgevonden wordt). Veel technische bedrijven in diverse sectoren ervaren een gebrek aan coördinatie bij de diverse initiatieven die door dienstverleners op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt worden ontplooid. Bestaande netwerken houden zich bezig met kennis- en informatie-uitwisseling. Vaak ontbreekt professionele ondersteuning, een activiteitenplan en een budget. Het ontbreekt aan een systematische gegevensverzameling op provinciaal niveau als het gaat om de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Behalve gegevensverzameling, dienen deze gegevens ook beheerd, geactualiseerd en voor verschillende matchingen benut te worden. De individuele bedrijven uit het middenen klein bedrijf, de grootste werkgever in Zeeland, zijn in geringe mate of in afgeleide zin betrokken bij de diverse overleggen tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

C

D

E

F


projectnummer 3.2.03. 3.2.09. 3.2.12. 4.1.

projectnaam

Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland Platform ROC Werkgevers Zeeuws-Vlaanderen Duaal leren en werken HZ Speerpuntplan Samenwerking onderwijs-bedrijfsleven op het gebied van ICT 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk 4.3. Speerpuntplan Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs

3.2.03. Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland 3.2.12. Duaal leren en werken HZ 3.2.13. E-learning 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk

3.2.01. Eén loket in Zeeland

4.1. Speerpuntplan ICT: Het opsporen en mobiliseren van de verborgen ICT-deskundigheid in Zeeland 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk 4.3. Speerpuntplan Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs

3.1.1. 3.2.01. 3.2.02. 3.2.07. 3.2.16.

Jaarlijkse regioanalyse TCZ Eén loket in Zeeland Makel en schakel activiteiten Agro Portal Zuid West Nederland Identificatie en beschrijven behoefte aan nieuwe opleidingen in de regio

3.2.10. Vrienden van elektro Midden-Zeeland 3.2.11. Industrial Development Netwerk (IDN) 3.2.08. Erkenning van Verworven Competenties EVC

22

Knelpunten bij doelstelling 2: gezamenlijke benutting apparatuur knelpunten A

B

C

Grote investeringen in praktijkruimtes en apparatuur in relatie tot de lage leerlingenaantallen zijn bijna niet meer op te brengen voor één opleidingsinstituut of bedrijfsschool. Er bestaat bij verschillende onderwijsinstellingen behoefte aan het nagaan van de samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van de aanschaf en gebruik van apparatuur en het gezamenlijk benutten van praktijkruimtes. Het MKB in Zeeland is veelal kleinschalig en daardoor huiverig voor grote investeringen. Samenwerking kan dan uitkomst bieden. Er is echter nog niet veel ervaring met deze werkwijze. Het onderwijs en bedrijfsleven werkt nog weinig samen op het gebied van het gebruik maken van elkaars ruimtes en apparatuur. De samenwerkingsmogelijkheden op dit gebieden dienen nog in kaart gebracht te worden.

projectnummer

projectnaam

3.2.11. Industrial Development Netwerk (IDN) 3.2.14. Unilocatie Lab functies 3.2.15. Technowerkplaats

3.2.01. Eén loket functie 3.2.02. Makel en schakel activiteiten

. 3.2.14 Unilocatie Lab functies 3.2.15. Technowerkplaats 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk

Knelpunten bij doelstelling 3: aansluiting technisch beroepsonderwijs - opleidingsbehoeften arbeidsmarkt knelpunten 2001 projectprojecten nummer A De instroom in de technische 3.2.03. Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland beroepsopleidingen laat kwantitatief en 3.2.04. Verbreding en Verdieping Zeeuwse Ontdek Kastelen kwantitatief te wensen over. 3.2.05. Ontdek Kastelen landelijk e 3.2.06. Leskisten techniek 1 twee jaar voortgezet onderwijs 3.2.10. Vrienden van Elektro 3.2.12. Duaal leren en werken HZ 3.2.17 Gezamenlijke promotie techniek 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk 4.3. Speerpuntplan Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs B Het beeld dat leerlingen in basis- en 3.2.04. Verbreding en Verdieping Zeeuwse Ontdek Kastelen voortgezet onderwijs hebben over de 3.2.05. Ontdek Kastelen landelijk e beroepsmogelijkheden in de technische 3.2.06. Leskisten techniek 1 twee jaar voortgezet onderwijs sector is niet optimaal. 3.2.09. Platform ROC Werkgevers Zeeuws-Vlaanderen 3.2.10. Vrienden van elektro Midden-Zeeland 3.2.11. Industrial Development Netwerk (IDN) 3.2.17 Gezamenlijke promotie techniek 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk


23

Knelpunten bij doelstelling 3: aansluiting technisch beroepsonderwijs - opleidingsbehoeften arbeidsmarkt knelpunten 2001 projectprojecten nummer D De uitstroom uit technische opleidingen vindt ook deels plaats naar niet3.1.1. Regioanalyse 2004 technische beroepen. De redenen 3.2.17 Gezamenlijke promotie techniek hiervoor en mogelijke acties dienen in kaart gebracht te worden. E De bestaande onderwijsstructuur, dit 3.2.01. Eén loket in Zeeland geldt zowel voor de kwalificerende 3.2.03. Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland opleidingen als voor het na- en 3.2.08. Erkenning van Verworven Competenties EVC bijscholingsaanbod, worden bedreigd met 3.2.10. Vrienden van elektro Midden-Zeeland verschraling als het beroepsonderwijs er 3.2.12. Duaal leren en werken HZ niet in slaagt voldoende aan te sluiten bij 3.2.16. Identificatie en beschrijven behoefte aan nieuwe opleidingen in de regio de wensen en behoefte van het regionale 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk bedrijfsleven. 4.3. Speerpuntplan Loopbaanadviseurs F Technische bedrijven in verschillende sectoren kampen, behalve met de algemeen geldende knelpunten, vaak ook 3.2.01. Eén loket in Zeeland nog met eigen knelpunten die te maken hebben met de branche. (bv. CAO3.2.16. Identificatie en beschrijven behoefte aan nieuwe opleidingen in de regio afspraken, eigen scholingsfondsen, 4.1. Speerpuntplan ICT: Het opsporen en mobiliseren van de verborgen gebrekkig opleidingsaanbod). .Deze ICT-deskundigheid in Zeeland knelpunten moeten per sector in kaart 4.2. Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk worden gebracht. Per sector die voor het Technocentrum relevant is, zal ook een apart activiteitenplan moeten worden opgesteld. G Beschikbare regelingen en subsidies op . het gebied van scholing en 3.2.01 Eén loket functie werkgelegenheid worden onvoldoende 3.2.02. Makel en schakel activiteiten benut door de Zeeuwse bedrijven door onbekendheid met de mogelijkheden. H De behoefte na- en bijscholing vanuit het Zeeuws bedrijfsleven is verspreid over verschillende aanbieders, die door de 3.2.01. Eén loket functie geringe vraag, regelmatig cursussen 3.2.02. Makel en schakel activiteiten moeten afblazen. Door vraag en aanbod te centreren kan dit knelpunt opgelost worden.


24

3.

Activiteiten 2004 en 2005

De basisactiviteiten die voor 2004 en 2005 gepland zijn worden in hoofdstuk 3.1 beschreven. Ze zijn op dit moment in voorbereiding. Een aantal projecten zal nog in het najaar van 2003 worden gestart. Deze sluiten in een aantal gevallen aan op de lopende projecten van het TCZ waarvan er een aantal ook doorlopen in 2004. De activiteiten zijn onder verdeeld in algemene activiteiten van het TCZ. Deze staan beschreven in hoofdstuk 3.1. De activiteiten onder de hoofddoelstellingen zijn beschreven in hoofdstuk 3.2. 3.1 Algemene activiteiten van het Technocentrum Zeeland De volgende activiteiten zijn in het activiteitenplan opgenomen: 3.1.1 3.1.2 3.1.3. 3.1.1 Beschrijving

Uitgangssituatie Operationele doelen Samenwerking Uitvoering

Tijdspad Projectleider

3.1.2 Beschrijving Uitgangssituatie Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering Tijdspad Projectleider

Regioanalyse Onderhoud Website Landelijk platform technocentra Regioanalyse In de nieuwe Kaderregeling Technocentra is bepaald dat de regioanalyse jaarlijks moet worden geactualiseerd. Dit niet alleen ten behoeve van de hieruit voortvloeiende keuze van de operationele doelen. Maar ook past een actuele analyse in het gewenste profiel van het TCZ dat voortdurend op de actuele knelpunten en mogelijkheden inspeelt en initiatieven neemt om partners bij elkaar te brengen die knelpunten kunnen oplossen en uitdagingen kunnen aangaan. Een actuele regioanalyse vormt tevens een belangrijke vorm van dienstverlening voor de regio. De eerste knelpuntenanalyse is uitgevoerd bij het tot stand komen van het businessplan in 2001 en is niet meer up to date. De regioanalyse heeft tot doel de knelpunten op het raakvlak onderwijs en bedrijfsleven in de regio in kaart te brengen en jaarlijks up to date te houden. RPA, KvK, SECG, ROC’s, HZ, MKB en BZW Voor het opstellen van de regioanalyse wordt gebruik gemaakt van beschikbare gegevens onder andere bij het RPA, de KvK, het SECG(sociaal economische consultatiegroep van de Provincie Zeeland), gegevens van onderwijsinstellingen (ROC’s en HZ) en werkgeversorganisaties (BZW, MKB en brancheorganisaties). Jaarlijks in 2004 en 2005 TCZ

Onderhoud Website Up to date houden site. Eén van de belangrijkste marketing instrumenten van het TCZ is haar website. De activiteit betreft het up to date houden van de data op de site t.a.v.: § Algemene informatie over achtergronden, doel en organisatie van het TCZ, § Business- en activiteiten plannen, § Projecten en resultaten, § Links naar ander nuttige sites waaronder de Technodesk van het TCZ nvt Door TCZ en uitbesteding aan gespecialiseerd bedrijf Regelmatig in 2004 en 2005 TCZ


25

3.1.3 Beschrijving Uitgangssituatie Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering Tijdspad Projectleider

3.2

Landelijk platform technocentra Deelname aan het Landelijk Platform Technocentra Het Landelijk Platform heeft een belangrijke functie in het uitwisselen van ervaring en kennis. Het in stand houden van het Platform behoeft een zowel fysieke als financiële bijdrage van het TCZ. § Voortzetting platform. § Uitwisseling informatie en ervaring en zo mogelijk transfer van en samenwerking in projecten Alle Technocentra in Nederland Participatie van het TCZ middels haar directeur en het leveren van een financiële bijdrage o.a. in de kosten van het secretariaat. 2004 en 2005 TCZ

Activiteiten onder hoofddoelstellingen

Er zijn drie doelstellingen geformuleerd voor de activiteiten van de technocentra, passend binnen de oorspronkelijke ICES doelstellingen. 1. Versterking van circulatie, diffusie en toepassing van kennis (zgn. kenniskringloop) tussen instellingen tussen instellingen en ondernemingen tussen instellingen, ondernemingen en derden 2. Gezamenlijke aanschaf en benutting van hoogwaardige apparatuur 3. Effectieve en efficiënte aansluiting van technisch beroepsonderwijs (in de breedste zin des woords) op de opleidingsbehoeften van de arbeidsmarkt. De volgende activiteiten onder hoofddoelstellingen zijn in het activiteitenplan opgenomen: projectnummer 3.2.01 3.2.02 3.2.03 3.2.04 3.2.05 3.2.06 3.2.07 3.2.08 3.2.09 3.2.10 3.2.11 3.2.12 3.2.13 3.2.14 3.2.15 3.2.16 3.2.17

projectnaam Eén loket in Zeeland Makel en schakel activiteiten Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland Verbreding en verdieping Zeeuwse Ontdekkastelen Ontdekkastelen landelijk e Leskisten Techniek 1 twee jaar voortgezet Onderwijs Agro portal Zuid West Nederland Erkenning van Verworven Competenties (EVC) Platform ROC werkgevers Zeeuws Vlaanderen Vrienden van Elektro Midden Zeeland Industrial Development Netwerk (IDN) Duaal leren en werken HZ E-learning Unilocatie Lab functies Technowerkplaats Identificatie en beschrijven behoefte aan nieuwe opleidingen in de regio Gezamenlijke promotie Techniek

Per project wordt aangegeven binnen welke de doelstelling het project valt en op welk knelpunt van de regioanalyse met het project ingespeeld wordt. Daarnaast wordt er een globale omschrijving gegeven van het project aan de hand van de punten beschrijving, uitgangssituatie, operationele doelen, samenwerking, uitvoering, tijdspad en projectleider. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

26

3.2.01 Hoofddoelstelling Regioanalyse Beschrijving Uitgangssituatie

Operationele doelen Samenwerking Uitvoering / Rol TCZ


3.2.02 Hoofddoelstelling Regioanalyse Beschrijving

Uitgangssituatie

Eén loket in Zeeland 1, 2 en 3 knelpunten 1.C, 1.E / 2.B / 3.D, 3.E, 3.F, 3.G Het project betreft een verregaande integratie van drie verschillende organisaties die zich bezighouden met makelen en schakelen op het raakvlak onderwijs en bedrijfsleven. De technodesk van het TCZ. De Technodesk is een snel en effectief informatiepunt waar opleidingen en bedrijfsleven elkaar treffen. De Technodesk is ontwikkeld voor opleidingsinstituten, bedrijven en overheids- en gemeentelijke organisaties. ZOB (Zeeuwse Opleidings belangen) initieert, regelt en coördineert vragen en oplossingen, betreffende opleidingen en loopbaanontwikkeling, voor de deelnemende lidbedrijven met als doel deze in Zeeland uit te voeren. ZOB geeft inzicht in de mogelijkheden betreffende opleidingen en loopbaanontwikkeling in Zeeland. Vanuit de één loketfunctie kunnen vragen efficiënt en snel worden geregeld. Samen-Scholen De stichting samen scholen kent de volgende doelstellingen en daaruit voortvloeiende activiteiten. § Het opzetten van een centraal meldpunt ten aanzien van scholingsvragen, de één-loketgedachte § Het zeker stellen dat scholingsvragen beantwoord worden § Het ook op langere termijn waarborgen van flexibele, kwalitatief goede scholingsmogelijkheden in de regio. De drie verschillende activiteiten kennen een grote mate van overlap, veroorzaken veel onduidelijkheid en verwarring in de markt en leiden tot aanzienlijke en ongewenste kapitaalvernietiging. Een verregaande integratie van de drie verschillende organisaties. TCZ, ZOB, Samen-Scholen Het ROC Zeeland is een belangrijke participant in het ZOB, terwijl het ROC Westerschelde initiatiefnemer is van Samen-Scholen. De huidige verantwoordelijke managers van het ZOB en Samen-scholen krijgen de opdracht om in samenwerking met het TCZ een plan van aanpak te maken ten behoeve van de intergratie. Onderdeel van dit plan van aanpak betreft o.a.: § Opstellen van een eenduidige missie en strategische en operationele doelstellingen, § Beschrijving van werkprocessen en daaruit voortvloeiende taken en functies § Inrichting van de organisatie, huisvesting etc, § Het opstellen van een businessplan, § Acquisitie en promotieactiviteiten 2004 TCZ

Makel en schakel activiteiten 1, 2 en 3 knelpunten 1.E / 2.B / 3.F, 3.G Bemanning, beheer en onderhoud van de Technodesk voor Zeeuwse bedrijven uit technische sectoren om matching tot stand te brengen op het gebied van vraag en aanbod met betrekking tot opleidingen/cursussen/trainingen en subsidiemogelijkheden inzichtelijk te maken, alsmede actieve acquisitie inspanningen die leiden tot toenemende omzet van cursussen en trainingen t.b.v. bedrijven. De technodesk is in 2002 en 2003 ontwikkeld. In de database zijn initiële gegevens opgenomen


27

3.2.02

Operationele doelen

Samenwerking

Uitvoering / Rol TCZ Tijdspad Projectleider


Uitgangssituatie

Operationele doelen

Samenwerking

Uitvoering / Rol TCZ Tijdspad Projectleider

Makel en schakel activiteiten die gezien de wijzigingen in de maatschappelijke omgeving en de daaruit voortvloeiende veranderingen in vraag en aanbod regelmatig en voortdurend onderhoud behoeven. Doelstelling 2004/2005: § Onderhoud en verfijning van de databases: bedrijvendatabase,cursusdatabase en subsidiedatabase. § Promotie, acquisitie, matching van vraag en aanbod § Uitbouw van het aantal niet preferente leden met ca 50 / jaar Technocentrum Zeeland en preferente en niet preferente leden van TCZ. Op dit moment heeft een 9 tal bedrijven als preferent lid, te weten Techno Park IJzendijke, Bouwbedrijf Terpstra, C. Services Holland, Heerema Havenbedrijf, Istimewa Elektra, Kraker Trailers, Metalotherm Ontop, Schoonen Elektro en en Si-tech. Gegevensverzameling, onderhoud, actualisatie, promotie… 1,5 FTE t.b.v actieve acquisitie en matching doorlopend TCZ

Adoptie STOeb en uitbouw naar heel Zeeland 1 en 3 knelpunten 1.A, 1.B / 3.A, 3.D STOeB staat voor Stichting onderwijs en bedrijfsleven, is een initiatief van de gezamenlijke technische werkgevers in Zeeuws Vlaanderen en het ROC Westerschelde bedoeld om de instroom in techniekopleidingen te bevorderen. De gezamenlijke werkgevers vergoeden de studiekosten van de leerlingen en bij het goed doorlopen van de opleiding is de leerling verzekerd van een baan bij een van de deelnemende metaalbedrijven. Het project wordt gefinancierd door een jaarlijkse contributie door de deelnemende bedrijven en een vergoeding per geleverd stage uur door de leerlingen. De opzet van STOeb vergt een aanzienlijke voorinvestering doch kan zich zelf op termijn bedruipen. De activiteiten van STOeb zijn een succes doch zijn beperkt tot Zeeuws Vlaanderen. Het initiatief STOeb is medio 2001 in Zeeuws Vlaanderen van start gegaan teneinde de terugloop in de aanmeldingen voor de BOL-3 en BOL-4 opleidingen te keren. Vanaf het moment van de start van STOeb is er een gestage toename van de aanmeldingen. Het initiatief is beperkt tot Zeeuws Vlaanderen. De verwachting is dat de STOeb formule ook in andere delen van Zeeland de instroom in BOL-3 en BOL-4 opleidingen aanmerkelijk kan bevorderen. Het TCZ heeft het initiatief genomen om de gewenste uitbouw te bewerkstelligen en de activiteiten te coördineren. § Het onderhouden en uitbouwen van het aantal deelnemende bedrijven met de mogelijkheid een toenemend aantal studenten een ‘gratis’ technische opleiding te bieden. § Doelstelling is het aantal deelnemende bedrijven in Zeeuws Vlaanderen uit te bouwen met ca 10. § Uitbouw van de STOeb Activiteiten naar heel Zeeland. Het eerste jaar te beginnen met een 20 tal bedrijven oplopend tot ca 50 in 2005. TCZ, ROC Westerschelde, ROC Zeeland, MKB, BZW en aangesloten bedrijven. De nu al deelnemende bedrijven zijn o.a. Aannemingsbedrijf de Bokx, Avesta Polarit, Bravenboer & Scheers, Cerestar, Controlec, Electron, GTI, Unitron, Wabeko, Hydro Agri etc. Het Technocentrum Zeeland is initiator voor de uitbouw, levert de projectleider voor en verzorgt de dagelijkse coördinatie en de administratie van STOEB Doorlopend TCZ


28


Uitgangssituatie

Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering / Rol TCZ


3.2.05 Hoofddoelstelling Regioanalyse Beschrijving Uitgangssituatie Operationele doelen Samenwerking Uitvoering / Rol TCZ


Verbreding en verdieping Zeeuwse Ontdekkastelen 3 knelpunten 3.A, 3.B Om het project Ontdek Kastelen ook op lange termijn een succes te laten zijn wordt er een vervolgproject geïnitieerd, dat zorg draagt voor de inbedding en verdere ontwikkeling van het Ontdek Kasteel in Zeeland. Ultimo 2003 maken 213 basisscholen in Zeeland gebruik van een Ontdek Kasteel voor de technieklessen. Er is nog geen voorziening die bewerkstelligd dat de Ontdek Kastelen ook blijvend actief worden ingezet op de scholen. § Het gebruik van de Ontdek Kastelen ook op langere termijn te stimuleren en de continuïteit en kwaliteit ervan te waarborgen. § Verbreding van het Ontdek Kasteel, zoals de ontwikkeling van specifieke technieklessen voor moeilijk lerende of juist bovengemiddelde leerlingen § Interactie tussen het Zeeuws bedrijfsleven, brancheorganisaties en de basisscholen Technocentrum Zeeland, Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland (RPCZ), Hogeschool Zeeland: Pabo en de Technische opleidingen. De betrokkenheid van basisscholen, kinderen, ouders en bedrijfsleven blijven stimuleren door onder andere een “beloning” toekennen aan kinderen die (een deel van de) lessen hebben doorlopen, zoals een certificaat; een wedstrijd organiseren: zelf een techniekles bedenken, een jaarlijkse themadag organiseren en bedrijven uitnodigen die de technieklessen in het ‘groot’ showen voor kinderen, bedrijfsbezoeken organiseren zoals m.b.t. de les chemie: Dow bezoeken en m.b.t. de les zonne-energie Delta bezoeken, gastlessen door het bedrijfsleven, extra lessen ontwikkelen voor een bepaalde branche en voor moeilijk lerende of bovengemiddelde leerlingen, combinatie zoeken met brede school concept (naschoolse activiteit), techniekkring oprichten voor leerkrachten, het project op lange termijn evalueren, enz. enz. Het TCZ is initiatiefnemer van het project, fungeert als projectmanager, draagt zorg voor de pr en promotie en coördineert het geheel. 2003-2004 en 2004-2005 TCZ

Ontdekkastelen landelijk 3 knelpunten 3.A, 3.B Het landelijk verspreiden van het in Zeeland ontwikkelde Ontdek Kasteel. Hiermee genereert het TCZ inkomsten zodat ze gedeeltelijk op eigen benen kan staan. Het project Ontdek Kastelen in Zeeland is een succes. Er bestaat veel landelijke interesse. Het bevorderen dat het succesvolle Zeeuwse Project navolging krijgt in de rest van Nederland. Technocentrum Zeeland, De Ruiter en Fanoy (projectleider), Hogeschool Zeeland: Pabo, landelijke Technocentra, Axis-Hobeon, Ministerie OC&W. De inkoop, productie en de distributie van de Ontdek Kastelen is volledig uitbesteed aan De Ruiter en Fanoy te Vlissingen. Het TCZ levert ondersteuning t.a.v. educatieve aspecten, bij het zoeken naar subsidies en het leggen van contacten i.v.m. de verspreiding, e.e.a. in samenwerking met het Ministerie van OC&W. Doorlopend TCZ


29


Operationele doelen




Operationele doelen



Leskisten Techniek 1e twee jaar voortgezet Onderwijs 3 knelpunten 3.A, 3.B Het, aansluitend op de Ontdek Kastelen in het basisonderwijs, ontwikkelen van technische leskisten voor de eerste twee jaar van het voortgezet onderwijs Het Project Ontdek Kastelen is een groot succes in het basisonderwijs. In het voortgezet onderwijs zijn geen dergelijke projecten die de keuze voor een latere HBO, of Universitaire opleiding in een technische richting dichter bij brengen. § Het ontwikkelen van een 50 tal leskisten waarmede alle Zeeuwse scholen in het voortgezet onderwijs kunnen worden bereikt. § Het stimuleren van leerlingen op het voortgezet onderwijs tot het kiezen van een technische richting/profiel alsmede het verbeteren van het imago omtrent techniek. § Het creëren van een aansluiting in het voortgezet onderwijs op de technieklessen uit het Ontdek Kasteel in het basisonderwijs. Technocentrum Zeeland, Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland (RPCZ), Hogeschool Zeeland: Pabo en technische opleidingen en Voortgezet Onderwijs. TCZ is mede initiator geweest van het project en heeft in overleg met HZ onderzocht wat zou kunnen worden gedaan in het voortgezet onderwijs. De projectleiding wordt geleverd door HZ. Andere participanten dragen bij in stuur en werkgroepen. Het TCZ ondersteunt en levert additionele financiering. 2003 / 2004 / 2005 HZ

Agro portal Zuid West Nederland 1 knelpunt 1.E Middels het ‘Agro portal’ worden kennis en diensten van regionale bedrijven, scholingsinstanties en overheden t.b.v. de agrarische sector beschikbaar gesteld. Het uitgangspunt is dat er veelal al een fysieke relatie bestaat tussen de aanbieder en de vrager naar kennis en diensten. Er is op dit moment geen instrument, geen platform dat de beschikbare kennis in de sector snel beschikbaar maakt. Door het Agro portal wordt de relatie geïntensiveerd en wordt extra toegevoegde waarde gecreëerd. § Intensiveren van de interactie tussen vragers en aanbieders van kennis en opleidingen. § ‘Online’ beschikbaar stellen van regionale kennis en diensten t.b.v de agrarische sector. § Koppeling van het Landelijk Agro portal en de Technodesk TCZ, het Groencollege Goes, CZAV Wemeldinge en Rabobank de Bevelanden. TCZ heeft de andere participanten gestimuleerd het projectidee verder gestalte te geven. Het technocentrum levert projectmanagement ondersteuning en brengt haar ervaring in van de Technodesk. EEN MOGELIJKHEID IS HET Agro Portal in een latere fase te integreren met de Technodesk. Projectgroep van participanten onder leiding van een projectleider van het groencollege voert het project stapsgewijs uit: § Het opstellen van een functiespecificatie § Technisch ontwerp en budgettering § Realisatie § Test en start up § Beheer en onderhoud. 2004 en daarna doorlopend. Groencollege


30


Operationele doelen




Operationele doelen



Erkenning van Verworven Competenties (EVC) 1 en 3 knelpunten 1.F / 3.D EVC is een procedure die kan leiden tot formele erkenning van competenties in de vorm van een diploma zonder dat iemand de opleiding heeft gevolgd. ROC Westerschelde heeft een pilot project uitgevoerd voor de toepassing van EVC procedures in administratieve opleidingen. TCZ is van oordeel dat de invoering van EVC in technische opleidingen uitstekend past bij de hoofddoelstellingen. § Ondersteuning van het ROC Westerschelde bij de verdere uitbouw van de EVC procedures in de technische opleidingen. § Promotie van de EVC procedures bij werkgeversorganisaties en bedrijven. TCZ, ROC Zeeland en ROC Westerschelde. Ook het bedrijfsleven zal worden betrokken bij het opstellen van competentieprofielen. TCZ neemt het initiatief, ondersteunt en stimuleert bij de totstandkoming van de EVC procedures. Beschrijving van de ervaringen bij de opzet en de uitvoering van het pilot project bij ROC Westerschelde, de opzet van een pilot project t.b.v de technische opleidingen en de ondersteuning bij de commerciële invoering vanaf 2005 /2006. Het TCZ biedt ondersteunend projectmanagement en additionele financiering. 2004 en 2005 TCZ

Platform ROC werkgevers Zeeuws Vlaanderen 1 en 3 knelpunten 1.A / 3.B Het structuren van het overleg en de samenwerking tussen ROC en werkgevers verzameld in de BZW met het doel de relatie arbeid onderwijs in de regio verder gestalte te geven. Er zijn op dit moment tal van overlegsituaties waar vertegenwoordigers van werkgevers elkaar ontmoeten. Er is echter geen structureel en allesomvattend overleg tussen ROC Westerschelde en werkgeversorganisaties. Het structureel overleg kent de volgende operationele doelen: § Werkenden en werkzoekende zonder startkwalificatie brengen tot minimaal kwalificatieniveau 2. § Imagoverbetering van het vak techniek. § Bevorderen doorstroom VMBO MBO HBO § Uitwisseling personeel § Beroepspraktijkvorming § Up to date houden praktijkruimten § Het verbijzonderen van de activiteiten naar de verschillende branches ROC Westerschelde, BZW, Branches en TCZ Het TCZ neemt verder initiatieven teneinde de doelen gestalte te kunnen geven: Inrichten van stuur en werkgroepen onder voorzitterschap van ROC of BZW en secretarieel, operationeel en mogelijk met additionele financiering ondersteund door het TCZ. Vanaf najaar 2003 en daarna doorlopend. TCZ


31


Uitgangssituatie

Operationele doelen




Uitgangssituatie

Operationele doelen


Vrienden van Elektro Midden Zeeland 1 en 3 knelpunten 1.F / 3.A, 3.B, 3D Vrienden van Elektro is (in navolging van andere elektro vriendenkringen in het land) een samenwerkingsverband van regionale bedrijven met het doel in samenwerking met het TCZ en de ROC’s de instroom doorstroom, en uitstroom van mensen in de elektrotechniek te bevorderen. Er is een gesprek aan gestructureerd overleg en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. In een initiële bijeenkomst met een 20 tal elektrobedrijven, het ROC, en het TCZ is gebleken dat een structurele samenwerking naar voorbeeld van andere ‘vrienden van elektro’ zeer is gewenst. TCZ is gevraagd te willen bevorderen dat een dergelijk initiatief in Midden Zeeland van de grond komt en in stand wordt gehouden. § Het betrekken van een 15 tal elektrotechnische bedrijven in de regio. § Betere aansluiting onderwijs en elektrobedrijven (Duale bedrijfsverkenning) § Bekendheid en imago elektrotechniek te vergroten § Instroom en gediplomeerde uitstroom bevorderen § Promotie onderwijs en doorstromingsprogramma’s § Techniekambassadeurs § Transfer vriendenkringen naar ander branches TCZ, ROC’s en elektrotechnische bedrijven in de regio Istimewa, Heeren, Schoonen elektro, Imtech . Het bestuur bestaande uit vertegenwoordigers van elektrobedrijven stellen gewenste programma’s en activiteiten vast. Het TCZ voert het secretariaat en levert ondersteuning bij het tot stand komen van een plan van aanpak, begeleiding bij de uitvoering, additionele financiering etc. Oprichting in 2004 en daarna doorlopend ROC Zeeland

Industrial Development Netwerk (IDN) 1, 2 en 3 knelpunten 1.F / 2.A /3.B Het IDN beoogt een kennisnetwerk te bewerkstelligen van de E, WTB en AOT opleidingen van de Hogeschool Zeeland (HZ) met enkele tientallen representatieve bedrijven uit het beroepenveld in de regio. Onderdeel van het IDN zijn de special interest groep bestaande gespecialiseerde vakdocenten en specialisten uit het bedrijfsleven met het doel binnen de specialisatiedomeinen, zoals b.v. Micro Sytems Technology, aanbevelingen te doen t.b.v het competentiegericht onderwijs en aanpassingen in het curriculum van de verschillende opleidingen. Binnen de HZ worden op dit moment gewerkt met de traditionele beroepenveld commissies die de curricula toetsen aan de behoefte van de markt. De praktijk leert echter dat deze opzet te algemeen is en de kloof tussen bedrijven en de HZ niet voldoende mate dicht. Met de opzet van het IDN en de special interest groups wordt verwacht dat deze kloof wel wordt gedicht. Gestart wordt met een pilot project t..b.v de Engineeringsopleidingen. § Kenniscirculatie § Resource scharing en facility sharing § Gedeelde verantwoordelijkheid voor het imago van techniek § Programma’s met ander kennisinstituten binnen en uiten de regio § Het komen tot aanbevelingen tot aanpassingen in e competentieprofielen en aanpassingen in de curricula. HZ, TCZ, enige tientallen gespecialiseerde bedrijven in de regio en andere kennisinstituten in en buiten de regio. HZ is projectmanager van het project. TCZ ondersteunt de pilot als intermediair naar het ge-


32

3.2.11 Tijdspad Projectleider


Operationele doelen




Operationele doelen


Industrial Development Netwerk (IDN) specialiseerde bedrijfsleven, project managent, organisatorische en secretariële ondersteuning. Start najaar 2003 / 2004 HZ

Duaal leren en werken HZ 1, 3 knelpunten 1.A, 1B / 3.A, 3.E De HZ wil starten met een traject met een combinatie van leren en werken in de opleiding civiele techniek. Er is geen goed instrument waarbij de opleiding specifiek wordt afgestemd op de behoefte van het individueel bedrijf. In het project maken HZ en werkgever afspraken over de inrichting van de studie en de beschikbaarheid van de student voor studie en voor werk. De duale leerweg in de opleiding civiele techniek probeert het volgende te realiseren: Studenten/werknemers op hoger beroepsniveau opleiden tot civiel ingenieur voor alle beroepsvelden in de civiele techniek. Selectie van studenten/werknemers die geschikt zijn een dergelijke leerweg te volgen Het handhaven van een vakwetenschappelijk niveau dat mede door het beroepenveld wordt vastgesteld. De aansluiting onderwijs/arbeidsmarkt is gegarandeerd vanwege de gekozen constructie van de opleiding. Het vergroten van de instroom in deze technische HBO-opleiding Participatie van het bedrijfsleven in overleg over de inhoud van de scholing en (op onderdelen) in de uitvoering van de scholing kan voordelig zijn uit het oogpunt van werving van nieuw personeel. Technisch personeel is schaars. TCZ, HZ en bedrijfsleven HZ is projectmanager voor het project dat is te bezien als een pilot project dat loopt van 2003 t/m 2005. Evaluatie tussentijds vanaf september 2004 Het TCZ legt de link naar de bedrijven die mogelijkheden tot duaal leren kunnen bieden en biedt projectmanagementondersteuning. 2004 en 2005 HZ

E-learning 1 knelpunten 1.B Kennisuitwisseling tussen opleidingsinstituten t.a.v. de mogelijkheden die de huidige technologieën bieden op het gebied van ‘op afstand leren’ Zowel de ROC’s als HZ werken aan systemen op het gebied van ‘elektronische leeromgeving’, ‘telecoach’, leerlingvolgsystemen’, lesmodules die beschikbaar komen via internet etc. Er bestaat echter geen structuur waarin de kennis wordt uitgewisseld en systemen op elkaar worden afgestemd. Structuur en afstemming in de ontwikkeling geeft tevens de mogelijk te komen tot een betere inhoudelijke afstemming tussen MBO en HBO. § Kennisuitwisseling ‘op afstand leren’ § Formats, systemen en software § Telecoach (ROC Zeeland) § Contentontwikkeling digitale lesmodules (ROC’s) § Gigaport (HZ) § Afstemming MBO en HBO opleidingen TCZ, HZ en ROC’s (wellicht ook het Groencollege) TCZ voorziet in projectmanagement ondersteuning en richt een stuur en werkgroepenstructuur in


33

3.2.13



Uitgangssituatie

Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering / Rol TCZ Tijdspad Projectleider


Operationele doelen

Samenwerking

E-learning via welde de beoogde doelstellingen kunnen worden gerealiseerd. Daarnaast levert TCZ administratieve en secretariële ondersteuning en voert onderzoek uit naar de beschikbare technologieën en systemen. Vanaf najaar 2003 en vervolgens doorlopend. HZ

Unilocatie Lab functies 2 knelpunten 2.A, 2.C Het ROC Zeeland, de Hogeschool Zeeland en de Roosevelt Academy hebben aangegeven over te willen gaan naar unilocatie van de laboratoria voor chemie, natuurkunde en biologie per (zo mogelijk) 1 september 2004. De huidige accommodatie van de HZ aan de Edisonweg zal daartoe worden aangepast. De laboratorium faciliteiten van de verschillende onderwijs instellingen zijn over de regio verspreid en geven een hoge mate van suboptimalisatie. De combinatie van faciliteiten biedt kans voor een hoogwaardig en state of the art faciliteiten in de regio. - afstemming van programma’s, zowel inhoudelijk als onderwijskundig, voor MLO, HLO en universiteit wordt gemakkelijker gerealiseerd door formele en informele contacten op de werkvloer. - een breed scholingsinstituut waarin chemie op diverse niveaus en in diverse subdisciplines bestudeerd kan worden is aantrekkelijk voor middelbare scholieren. - voor werkgevers is een één-loket-functie heel plezierig, omdat daarmee voor alle laboratoriumpersoneel dan bij één en hetzelfde loket gesproken kan worden over initiële opleiding en verdere scholing op alle niveaus - participatie van het bedrijfsleven in overleg over de inhoud van de scholing en (op onderdelen) in de uitvoering van de scholing kan voordelig zijn uit het oogpunt van werving van nieuw personeel. efficiënter ruimtegebruik door verminderde leegstand en gezamenlijk gebruik van voorraad en apparatuur. - efficiëntere inzet van personeel door gezamenlijk laboratoriumbeheer en praktijkinstructie is een economisch voordeel voor de betrokken instellingen.. - een grote en zeer aantrekkelijke ruimte voor de opleiding van laboratoriumpersoneel is aantrekkelijk voor studenten. TCZ, HZ, ROC Zeeland en mogelijk bedrijven met lab functies. HZ is projectmanager, maakt een plan van aanpak en zorgt voor implementatie, TCZ ondersteunt middels op het gebied van project management en additionele financiering. 2004 HZ

Technowerkplaats 2 knelpunten 2.A., 2.C Het invullen van de werkplaatsen voor de werktuigbouwkunde ten behoeve van het ROC Zeeland, de HZ, De Stichting Vakwerk, en enkele VMBO Scholen De faciliteiten zijn verspreid over midden Zeeland en worden beheerd door de afzonderlijke instituten. Het gevolg is dat ze slecht worden benut en de afzonderlijke investeringen in apparatuur het onmogelijk maakt met de ‘state of the art’ apparatuur te kunnen werken. § Het delen van de praktijkruimten § Het gezamenlijk aanschaffen van apparatuur § Het benutten en delen van specialistische apparatuur met het bedrijfsleven TCZ, HZ, ROC Zeeland, St. Vakwerk, Edudelta enkele VMBO Scholen en zo mogelijk bedrijven


34

3.2.15 Uitvoering / Rol TCZ Tijdspad Projectleider

3.2.16 Hoofddoelstelling Regioanalyse Beschrijving Uitgangssituatie Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering / Rol TCZ Tijdspad Projectleider

3.2.17 Hoofddoelstelling Regioanalyse Beschrijving Uitgangssituatie Operationele doelen

Samenwerking Uitvoering / Rol Tijdspad Projectleider

Technowerkplaats Het TCZ voert een onderzoek uit naar de wijze waarop een en ander kan worden uitgevoerd en draagt zorg voor een projectmanager die met de implementatie wordt belast. 2004 ROC Zeeland

Identificatie en beschrijven behoefte aan nieuwe opleidingen in de regio 1 en 3 knelpunten 1.E / 3.D, 3.E Het optimaliseren van de afstemming van vraag en aanbod naar technische opleidingen, zowel regulier als na- en bijscholing, op (post) Mbo en (post) Hbo niveau. De behoefte bestaat bij onderwijsinstellingen om meer inzicht te krijgen in de veranderende scholingsbehoeften in Zeeland zodat daar beter op ingespeeld kan worden. In 2004 worden de volgende sectoren onder de loep genomen: § Herijking Vraag en aanbod in de Agrarische sector (groencollege) § Logistieke opleidingen (Bestuur TCZ) § Opleiding technisch medewerker recreatie (Groencollege) In 2005 wordt bepaald welke sectoren vervolgens onderzocht zullen worden. TCZ, HZ, ROC’s, EduDelta, bedrijfsleven in betreffende sectoren TCZ benoemt een projectmanager. Aan de hand van deskresearch en fieldresearch wordt de behoefte in de markt aan scholingsaanbod per sector in kaart gebracht. 2004 en 2005 (en doorlopend) TCZ

Gezamenlijke promotie Techniek 3 knelpunten 3.A, 3.B, 3.C Het verbeteren van het imago van de technische opleidingen en beroepen door de promotie gezamenlijk aan te pakken en zo synergie te bewerkstelligen. Het imago van techniek is bij een groot deel van de potentiële instroom (middelbare scholieren) niet optimaal. Het ontwikkelen van gezamenlijke promotionele activiteiten, zoals § 2 doe Dagen / jaar (ROC Zeeland) § Promotie EVC bij bedrijfsleven (ROC’s) § De ondernemende leerling (ROC Zeeland) TCZ, HZ, ROC’s, bedrijfsleven, middelbare scholen TCZ is initiatiefnemer en projectmanager en stelt een of meerdere werkgroepen samen. Per werkgroep worden ideeën ontwikkeld en uitgevoerd. 2004 en 2005 (en doorlopend) TCZ


35

3.3

Begroting 2004 Begrote kosten

No. 3.1.01 3.1.02 3.1.03 3.2.01

3.2.02 3.2.03 3.2.04

3.2.05

3.2.06

3.2.07

3.2.08

3.2.09

3.2.10

3.2.11

3.2.12

3.2.13

Activiteit Regioanalyse Totaal 3.1.01 Onderhoud website Totaal 3.1.02 Landelijk Platform Totaal 3.1.03 Een Loket

Partners


Derden

10.000 10.000

TCZ

9.000 9.000

5.000 5.000

TCZ

4.200 4.200 21.000 5.000 5.000 31.000

10.000 10.000

150.000 150.000

250.000 250.000

27.000 27.000 42.040 12.500 2.500 57.040

TCZ Zob Samen-Sch

Totaal 3.2.01 Makelen en schakelen TCZ Totaal 3.2.02 STOeb TCZ Totaal 3.2.03 Ontdekkastelen + TCZ HZ RPCZ Totaal 3.2.04 Ontdekkastelen La TCZ R&F Totaal 3.2.05 Leskisten TCZ HZ RPCZ VO Totaal 3.2.06 Agro Portal TCZ Groencoll CZAV Rabo Totaal 3.2.07 EVC TCZ ROC Bedrijven Totaal 3.2.08 Platform Zws. Vl. TCZ ROC W Bedrijven Totaal 3.2.09 Vrienden E TCZ ROC Zld Bedrijven Totaal vrienden E IDN TCZ HZ Bedrijven Totaal 3.2.11 Duaal Leren TCZ HZ Bedrijven Totaal 3.2.12 E-Learning TCZ HZ ROC Zld ROC W Totaal 3.2.13

Transport blad 1

Personeel

TCZ

Materiaal

Totaal

Basis subsidie

Begrote Financiering Kennis Instellingen Overheid Overig

Bedrijfs leven

Totaal

10.000

10.000

-

-

-

-

10.000

-

14.000

14.000

-

-

-

-

14.000

-

14.200

14.200

-

-

-

-

14.200 31.000

-

31.000

31.000

-

400.000

100.000

273.000 273.000

-

300.000

31.530

31.530

31.530

31.530

120.100

50.000 50.000

450.000 450.000

525.000

200.000

-

156.200

156.200

-

50.000

10.000

20.000

20.000

50.000

65.000

37.500

7.500

20.000

65.000

-

400.000

300.000 281.000

55.100

-

-

19.000

300.000

15.000

45.000

5.000

120.100

150.000

200.000

25.000-

525.000

25.000 25.000 7.500 134.500

142.000 5.000 15.000 5.000 5.000 30.000 7.500 40.000 7.500 55.000

14.200

14.200

156.200

20.000

20.000

10.000 -

10.000

6.000 15.000 15.000 36.000 18.000 25.200 24.000 67.200

-

40.000

76.000

31.000

15.000

30.000

76.000

-

-

67.200

42.600

12.000

12.600

67.200

30.000 50.000 54.000 134.000

-

-

134.000

30.000

54.000

50.000

134.000

6.000 55.600 12.000 73.600

-

-

73.600

12.000

25.600

6.000 12.000 6.000 6.000 30.000

-

-

30.000

18.000

2.066.300

393.400

881.040

40.000

653.730

531.530

36.000

30.000

12.000

1.057.700

335.200

73.600

245.000

35.000

2.066.300

36

Technocentrum Zeeland Begrote kosten Totaal 2.066.300

-

33.000

27.000

6.000

33.000

-

39.000

27.000

12.000

39.000

-

-

80.000

24.000

6.000

50.000

80.000

20.000

20.000

20.000

92.800

28.600

4.800

24.000

35.400

551.530

2.311.100

500.000

1.068.500

427.200

280.400

No.

Activiteit Transport blad 1

Partners

Personeel 881.040

Derden 653.730

3.2.14

Uniloc. Lab.fac.

TCZ HZ ROC Zld

10.000

3.2.15

Totaal 3.2.14 Technowerkplaats

17.000 3.000 3.000 23.000

TCZ HZ ROC Zld Vakwerk Overig O

10.000

3.2.16

Totaal 3.2.15 Nieuwe Opleidingen

17.000 3.000 3.000 3.000 3.000 29.000

TCZ Onderwijs Bedr.

3.2.17

Totaal 3.2.16 Promotie

24.000 50.000 6.000 80.000

TCZ Onderwijs Bedr.

Totaal 3.2.17

24.000 24.000 4.800 52.800

20.000

Grand totaal

1.065.840

693.730

10.000

10.000

Materiaal 531.530

Bedrijfs leven 1.057.700

Begrote Financiering Kennis Instellingen Overheid Overig 335.200 245.000 35.000

Basis subsidie 393.400

Totaal 2.066.300

92.800

35.000

2.311.100

Toelichting op de begroting: Bij punt 3.2.02 Er wordt verwacht dat in 2004 € 300.000,-- omzet bij het bedrijfsleven zal worden gehaald bij een inkoopwaarde van € 250.000,--. Bij punt 3.2.03 Aan de kosten kant wordt voor 2004 uitgegaan van de bekostiging van 200 Bol 3 en Bol 4 leerlingen à € 1.365,-- = € 273.000,Aan de opbrengstenkant wordt uitgegaan van contributie van 40 bedrijven à € 450,-- en 80.000 stage uren à € 3,40 totaal € 281.000,-Bij overig wordt in de beginjaren geput uit een te vormen egalisatiefonds dat na uiterlijk 6 jaar op nul komt te staan. Bij punt 3.2.04 Bij de post overige bij financiering wordt gebruik gemaakt van de overlopende subsidie uit 2003. Bij punt 3.2.05 Aan de kosten zijde worden de grootste kosten gemaakt € 450.000, -- gemaakt voor de aankoop van het meubel en het lesmateriaal. Aan de financieringskant ontstaat een overschot (winst) vermeld bij overig .


37

3.4

Begroting 2005

Technocentrum Zeeland Begrote kosten No.

Activiteit

3.1.01

Regioanalyse Totaal 3.1.01

Partners TCZ

Personeel 10.000 10.000

Derden

Materiaal

3.1.02

Onderhoud website Totaal 3.1.02

TCZ

9.000 9.000

5.000 5.000

3.1.03

Landelijk Platform Totaal 3.1.03

TCZ

4.200 4.200

7.500 7.500

3.2.01

Een Loket

200.000 200.000

400.000 400.000

Basis subsidie

Totaal

Begrote Financiering Kennis Instellingen Overheid

Bedrijfs leven

Overig

Totaal

10.000

10.000

-

-

-

-

10.000

-

14.000

14.000

-

-

-

-

14.000

-

11.700

11.700

-

-

-

-

11.700

-

600.000

150.000

300.000

Totaal 3.2.01 3.2.02

Makelen en schakelen TCZ Totaal 3.2.02

3.2.03

STOeb Totaal 3.2.03

TCZ

27.000 27.000

273.000 273.000

-

3.2.04

Ontdekkastelen +

TCZ HZ RPCZ

42.040 12.500 2.500 57.040

31.530

31.530

31.530

31.530

120.100

3.2.05

Ontdekkastelen La

TCZ R&F

50.000 100.000 100.000

900.000 900.000

1.050.000

Totaal 3.2.04

Totaal 3.2.05 3.2.06

50.000

600.000

450.000 281.000

-

-

19.000

300.000

15.000

45.000

2.500

120.100

400.000

300.000

400.000

50.000-

1.050.000

57.600

Leskisten

Totaal 3.2.06 3.2.07

Agro Portal

Totaal 3.2.07 3.2.08

EVC 2e fase

TCZ ROC Bedrijven

7.500 40.000 7.500 55.000

-

10.000

65.000

37.500

7.500

20.000

65.000

TCZ ROC W Bedrijven

12.000 30.000 30.000 72.000

-

-

72.000

42.000

15.000

15.000

72.000

TCZ ROC Zld Bedrijven

36.000 50.400 48.000 134.400

-

-

134.400

85.200

24.000

25.200

134.400

TCZ HZ Bedrijven

6.000 55.600 12.000 73.600

-

-

73.600

36.000

12.000

25.600

73.600

TCZ HZ ROC Zld ROC W

6.000 12.000 6.000 6.000 30.000

-

-

30.000

18.000

12.000

30.000

2.480.800

462.000

Totaal 3.2.08 3.2.09

Platform Zws. Vl.

Totaal 3.2.09 3.2.10

Vrienden E / W

Totaal 3.2.10 3.2.11

10.000

IDN

Totaal 3.2.11 3.2.12

Duaal Leren

Totaal 3.2.12 3.2.13

E-Learning 2e jaar

Totaal 3.2.13

Transport blad 1


722.240

817.030

941.530

1.189.500

412.800

445.000

28.500-

2.480.800

38

Technocentrum Zeeland Begrote kosten No.

Activiteit Transport blad 1

3.2.14

Uniloc. Lab.fac.

Partners

Personeel 722.240

Derden 817.030

Materiaal 941.530

Begrote Financiering Kennis Instellingen Overheid 412.800 445.000

Totaal 2.480.800

Basis subsidie 462.000

Bedrijfs leven 1.189.500

80.000

24.000

6.000

50.000

Overig Totaal 28.5002.480.800

Totaal 3.2.14 3.2.15

Technowerkplaats

Totaal 3.2.15 3.2.16

Nieuwe Opleidingen

TCZ Onderwijs Bedr.

24.000 50.000 6.000 80.000

-

-

TCZ Onderwijs Bedr.

10.000

10.000

Totaal 3.2.17

12.000 12.000 2.400 26.400

10.000

10.000

46.400

14.000

2.400

12.000

18.000

Grand totaal

828.640

827.030

951.530

2.607.200

500.000

1.197.900

474.800

463.000

Totaal 3.2.16 3.2.17

Promotie

80.000

46.400

28.500-

2.607.200

Toelichting op de begroting: Bij punt 3.2.02 Er wordt verwacht dat in 2004 € 450.000,-- omzet bij het bedrijfsleven zal worden gehaald bij een inkoopwaarde van € 400.000,-Bij punt 3.2.03 Aan de kosten kant wordt voor 2004 uitgegaan van de bekostiging van 200 Bol 3 en Bol 4 leerlingen à € 1.365,-- = € 273.000,-Aan de opbrengstenkant wordt uitgegaan van contributie van 40 bedrijven à € 450,-- en 80.000 stage uren à € 3,40 totaal € 281.000,-Bij overig wordt in de beginjaren geput uit een te vormen egalisatiefonds dat na uiterlijk 6 jaar op nul komt te staan. Bij punt 3.2.04 Bij de post overige bij financiering wordt gebruik gemaakt van de overlopende subsidie uit 2003. Bij punt 3.2.05 Aan de kosten zijde worden de grootste kosten gemaakt € 900.000, -- gemaakt voor de aankoop van het meubel en het lesmateriaal. Aan de financieringskant ontstaat een overschot (winst) vermeld bij overig.


39

4. 4.1

Speerpuntplannen 2004 en 2005 Speerpuntplan ICT

4.1.1. Stand van zaken Het speerpuntplan ICT is opgesteld in het najaar van 2001. De realisatie van het plan is slechts mogelijk door gebruik te maken van de speerpuntgelden. Gezien de onduidelijkheid rondom het vrijkomen van deze middelen is het onmogelijk gebleken om verplichtingen aan te gaan met en tussen de verschillende projectpartners. Nadat medio dit jaar de speerpuntsubsidies zijn toegekend heeft tussen de initiatiefnemers TCZ, ROC Westerschelde en ROC Zeeland overleg plaatsgevonden. Hierin is geconcludeerd dat de in 2001 gestelde prioriteiten en doelen nog steeds actueel zijn. Besloten is derhalve het speerpunt in het najaar van 2003 opnieuw op te pakken. De situatie medio oktober 2004 is dat een projectmanager wordt aangewezen vanuit een van de participerende organisatie die als eerste taak krijgt het opstellen van een gedetailleerd werkplan en werkbegroting. 4.1.2 Titel Speerpuntplan ICT: Het opsporen en mobiliseren van de verborgen ICT-deskundigheid in Zeeland 4.1.3 Looptijd Het speerpuntplan heeft betrekking op het jaar 2004 en 2005. 4.1.4 Prioriteit Project sluit aan op speerpunt 2: De aanpak van specifieke arbeidsmarkt knelpunten technische branches. 4.1.5 Strategische doelen In het businessplan is reeds aangegeven dat in Zeeland een specifieke situatie bestaat rondom de differentiatie in werkgelegenheid. Het aandeel zakelijke dienstverlening is in Zeeland beduidend lager dan in de rest van Nederland. Bovendien is het zo dat binnen de zakelijke dienstverlening geen prominente bedrijven rondom ICT-consultancy in Zeeland zijn gevestigd. Met andere woorden, er is in Zeeland geen bedrijf aan te wijzen dat kan dienen als motor voor de ontwikkeling en uitbouw van de ICT-deskundigheid. Toch is ICT een belangrijk element in de bedrijfsvoering van bedrijven in de industrie en in andere (technische) sectoren. Bij tal van bedrijven en instellingen in de provincie werken mensen die door een combinatie van kennis en ervaring gespecialiseerd zijn in de toepassingen van ICT bij het uitvoeren van het bedrijfsproces. En uit de contacten met bedrijven komt naar voren dat deze vraag groeiend is. Dit gegeven wordt onderbouwd in het NEI-rapport uit 1999, “De arbeidsmarkt voor technisch personeel in Zeeland tot 2005”. De beroepsprofielen die bij deze functionarissen horen zijn over het algemeen gecombineerde beroepsprofielen. In het werk in de ICT worden vaak combinaties van meer vakmatige en meer projecten procesmatige vaardigheden gevraagd. Hoe deze combinatie er in de praktijk uit ziet, is per bedrijf of bedrijfstak verschillend. Dit geeft aan dat de beroepsprofielen verschillende zwaartepunten hebben die ook hun weerslag hebben op de deskundigheid die bij een bedrijf aanwezig of gewenst is, dan wel gevraagd wordt. Deze deskundigheid is van groot belang voor de beroepsopleidingen. Alle MBO-instellingen in Zeeland zijn gestart met ICT-opleidingen in een aparte afdeling, alsook de HBOinstelling. Door de samenvoeging van een meer technische en een meer economische insteek worden leerlingen voorbereid op een beroep waarin een combinatie van vakkennis en projectmatige, sociaalActiviteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

40

communicatieve en organisatorische vaardigheden vanzelfsprekend is. Zij kunnen zich zo ontwikkelen tot waardevolle medewerkers voor het Zeeuwse bedrijfsleven, of het nu gaat om grote bedrijven of om bedrijven uit het MKB. Tevens zijn de nieuwe ICT-opleidingen zodanig vormgegeven dat een grote participatie van het bedrijfsleven mogelijk, zo niet noodzakelijk is. Zowel in het opleidingsprogramma als in de beroepspraktijkvorming is ruimte opgenomen om de deskundigheid en ervaring van ICT-professionals te benutten. En dat moet ook wel bij een terrein als de ICT waar de ontwikkelingen heel snel gaan en de uitstroom-mogelijkheden, zowel naar aard van de werkzaamheden als naar aard van de werkomgeving, behoorlijk van elkaar verschillen. De MBO-instellingen willen samen met Technocentrum Zeeland instrumenten ontwikkelen om de participatie en consultatie van het bedrijfsleven bij de ICT-opleidingen gestalte te geven. Het Technocentrum is daarbij een logische partner omdat het Technocentrum werkt voor de gehele provincie en omdat de activiteiten die in dit speerpuntplan worden beschreven aansluiten bij de programma’s van het Technocentrum; “Dienstverlening aan bedrijven” en “Dienstverlening aan specifieke branches”. De activiteiten rondom ICT krijgen middels dit speerpuntplan een extra impuls en dit is nodig vanwege de specifieke Zeeuwse situatie en vanwege de vele mogelijkheden tot participatie en consultatie van de bedrijven in de ICT-opleidingen die op een nieuwe leest zijn geschoeid. Dit betekent voor de Zeeuwse situatie dat de aanwezigheid van specifieke ICT-deskundigheid bij bedrijven en instellingen intensief moet worden opgespoord en in kaart gebracht. Aangezien het bedrijfsleven op ICTgebied niet georganiseerd is, moet deze inventarisatie op bedrijfsniveau plaatsvinden en moet daarbij rekening worden gehouden met de verschillende ICT-kenmerken en -bijzonderheden van elk bedrijf. Deze inventarisatie zal de basis vormen voor de ontwikkeling van instrumenten die bijdragen aan een structurele kennis-uitwisseling tussen onderwijs en bedrijfsleven en een structurele afstemming tussen de opleidingen en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Deze instrumenten zullen in de periode na 2004 worden onderhouden in de programma’s van het Technocentrum. De instrumenten moeten leiden tot de volgende vormen van participatie en consultatie van het Zeeuwse bedrijfsleven: • bedrijven zijn inzetbaar bij het uitvoeren van gastlessen • bedrijven zijn bereid leerlingen te ontvangen voor een bedrijfsbezoek • bedrijven weten de weg in het nascholingsaanbod van de instellingen en kunnen hun specifieke wensen kenbaar maken • bedrijven krijgen een specifieke rol bij het uitvoeren van de beroepspraktijkvorming omdat zij worden ingeschakeld bij het aanleren van specifieke vaardigheden of het ervaring opdoen in specifieke situaties • workshops met input van diverse bedrijven rondom een onderdeel van de opleiding (gekoppeld aan een deelkwalificatie en/of set van eindtermen • bedrijven leveren praktijksituaties en praktijkproblemen aan die in het onderwijs kunnen worden uitgewerkt (probleemgestuurd leren/projectonderwijs, deskundigheidsbevordering van docenten via bedrijfsbezoek, stage, coaching) 4.1.6 Nulmeting Activiteiten die op deze structurele wijze worden aangepakt, zijn nieuw voor de provincie Zeeland. Wel organiseren de instellingen incidenteel een open dag voor de bedrijven en wordt voor de leerlingen van de ICT-opleidingen oude stijl de BPV (Beroeps Praktijk Vorming) georganiseerd. Door uitvoering van dit speerpuntplan worden de contacten met het bedrijfsleven structureel ontwikkeld en onderhouden en wordt de participatie van de bedrijven als integraal onderdeel in de opleiding opgenomen. Tevens wordt de matching op het gebied van de BPV verfijnd. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

41

4.1.7 Operationele doelen Dit project beoogt in 2003 de volgende instrumenten te ontwikkelen die bijdragen aan het behalen van de strategische doelstellingen: • Verfijning van de bedrijvendatabase zodat van 200 bedrijven alle relevante gegevens op het gebied van ICT (bijvoorbeeld informatie over ICT-medewerkers, gebruikte systemen, belang van ICT in het bedrijf, beschikbare apparatuur, na- en bijscholingsbehoefte e.d.) beschikbaar zijn. • Ontwikkelen en beschikbaar stellen van een overzicht van mogelijke docentenstages en ondersteuning bieden bij de matching van docenten met bedrijven. In 2003 zullen in ieder geval 10 docentenstages1 op maat plaatsvinden • Ontwikkelen van een overzicht van coaches2 uit het bedrijfsleven die op afroep beschikbaar zijn om docenten te adviseren, gastlessen te geven, advies te geven over lesmateriaal, praktijkmateriaal e.d. Gestreefd worden naar een bestand van 25 coaches in 2003, via internet beschikbaar. • Ontwikkelen van een draaiboek voor het organiseren van workshops3 rondom een bepaald onderdeel van de beroepsopleiding waarbij bedrijven, docenten en leerlingen betrokken zijn. Gestreefd wordt naar de organisatie van vijf workshops in 2003. • Ondersteuning bieden bij het invoeren van probleemgestuurd leren/projectonderwijs4 door stimulering van de samenwerking met bedrijven. In 2003 wordt het probleemgestuurd leren/projectonderwijs ingevoerd voor (onderdelen van) drie deelkwalificaties. • Database voorbereiden voor de matching tussen vraag en aanbod op het gebied van de BPV. • Inzicht in de na- en bijscholingswensen van de bedrijven en de mogelijkheid deze te matchen met de cursussen en deeltijdopleidingen van de instellingen. Via de cursussite bedrijven adviseren en informeren omtrent voor hen relevante en geschikte opleidingen. 4.1.8 Activiteiten Voor de verfijning van de database zijn de volgende activiteiten gepland: • opstellen vragenlijst/itemlijst • schriftelijke en telefonische enquête onder 500 bedrijven • aantal bedrijfsbezoeken Voor de organisatie van de docentenstages zijn de volgende activiteiten gepland: • inventarisatie onder docenten naar wensen en behoeften • benaderen van bedrijven uit de database omtrent hun mogelijkheden • ondersteuning bij de matching • verzorgen van de rapportage, publiciteit en transfer

Voor de ontwikkeling van een overzicht aan coaches zijn de volgende activiteiten gepland: • werving van professionals die in aanmerking komen om coach te worden • interviews met de potentiële coaches • verwerking van de gegevens in een overzicht dat via een zoekmachine te raadplegen is 1

Docentenstages zijn korter of langer durende bedrijfsbezoeken, waarbij een docent kennis kan nemen van specifieke processen of technologieën. Docentenstages worden dus altijd op maat georganiseerd en sluiten aan op de wensen en behoeften van de docent en/of de afdelingsleiding. 2 Een coach beschikt over een combnatie van ICT-vakkennis en werkervaring en heeft bovendien de attitude om deze kennis en ervaring over te brengen op anderen die aan het begin van hun carrière staan.. Een coach wordt in eerste instantie geselecteerd op basis van beroepshouding en coachende vaardigheden. 3 Onder workshops verstaan we workshops voor leerlingen en/of docenten. Workshops voor leerlingen dienen bijvoorbeeld als voorbereiding op een project of een deelkwalificatie. Workshops voor docenten vervullen een functie in het kader van nascholing op specifieke vakgebieden, of bieden een inleiding op een specifieke deelkwalificatie. In dat laatste geval wordt de workshop door docenten en leerlingen bijgewoond. 4 Bij projectonderwijs / probleemgestuurd onderwijs voeren leerlingen in groepen, een opdracht of een project uit. Dit project kan een bestaand probleem/casus uit een bedrijf zijn, dan wel een gesimuleerde praktijkopdracht.


42

• • •

onderhoud en actualisering van het overzicht evaluatie van het gebruik, rapportage publiciteit omtrent deze dienstverlening

Voor het ontwikkelen van een draaiboek voor het organiseren van workshops worden de volgende activiteiten gepland: • bepalen welke onderwerpen uit de opleiding in aanmerking komen voor een workshop • opzet van de workshop beschrijven, o in relatie tot de deelkwalificaties en eindtermen, o in relatie tot de participatie van het bedrijfsleven en o in relatie tot de inzet van docenten en leerlingen, zodanig dat deze informatie bruikbaar is voor de voorbereiding en uitvoering van een dergelijke workshop • opzet uitproberen in een tweetal sessies. • ondersteuning bij de uitvoering van nog drie workshops in 2003 • rapportage en evaluatie • verfijnen van het draaiboek aan de hand van de evaluatiegegevens • publiciteit rondom deze dienstverlening Ondersteuning bij de invoering van het probleemgestuurd leren/projectonderwijs zal worden gegeven door het beschikbaar stellen van de instrumenten die ontstaan in de bovengenoemde activiteiten. De voorbereiding en uitvoering van de matching van de BPV • opstellen van gestandaardiseerd wensen- en eisen profiel van de leerling • invoeren van deze profielen in de database • matching met geschikte leerbedrijven • plaatsing van de leerlingen • evaluatie van de matching, tevredenheid leerlingen en bedrijven • rapportage en transfer • publiciteit rondom deze dienstverlening. Aansluiting opleidingsbehoefte bedrijven op opleidingsaanbod instellingen • inventarisatie en rapportage opleidingsbehoefte en –wensen • opleidingen opnemen in cursussite • gerichte advisering aan bedrijven • ondersteuning bij aanbod van (nieuwe) opleidingen • ondersteuning bij EVC-assessment van werknemers zonder kwalificatie • evaluatie en kwaliteitszorg 4.1.9 Participanten Instellingen voor beroepsonderwijs, Zeeuwse bedrijven 4.1.10 Rendement Het rendement van dit speerpuntplan is in eerste instantie het grootst voor de leerlingen en docenten van de ICT-opleidingen. Maar natuurlijk profiteren ook de bedrijven in Zeeland en met name de bedrijven met een grote vraag naar nieuw personeel op het gebied van ICT. 4.1.11 Begroting Speerpuntplan ICT Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

43

Technocentrum Zeeland Speerpuntplan ICT Nr Activiteit/partner 1.a Opstellen vragenlijst externe advisering 1.b Uitvoering enquete 1.c Verwerking enquete 1.d Bedrijfsbezoeken Subtotaal activiteit 1 2.a Uitvoeren inventarisatie > voorbereiding > uitvoering > verwerking en rapportage 2.b Seelectie database 2.c Overzicht bedrijven > opstellen overzicht > publiceren van overzicht 2.d Ondersteuning Matching 2.e Rapportage etc. Subtotaal activiteit 2 3.a Werving 3.b Selectie intervieuws 3.c Verwerking data 3.d Publicatie 3.e Onderhoud 3.f Evaluatie Subtotaal activiteit 3

Subtotaal 1 t/m 3

Begrote kosten Personeel Derden

Materiaal

Speerpunt Bedrijfs subsidie leven

Investering Totaal

Begrote Financiering Kennis InstellingenOverheid Overig

Fin in Investering Totaal

3.400 2.300 22.700 9.000 4.500 41.900

1.100 2.300 2.300 1.100 2.300 4.500 1.100 4.500 19.200 18.150 8.500 22.700 4.500 11.350 11.350 76.550

130.850


6.800

-

-

137.650

44

Technocentrum Zeeland Speerpuntplan ICT Nr Activiteit/partner Transport 1 t/m/ 4 4.a Ontwikkelen workshop 4.b Beschrijven opzet 4.c Pilots > Uitvoeren pilots > Externe kosten 4.d Ondersteuning workshops 4.e Evaluatie, rapportage etc Subtotaal activiteit 4 5.a Wensen en eisen profiel > wensen en eisen > Externe advisering 5.b Invoeren profielen 5.c Evaluatie tevredenheid 5.d Rapportage, publiciteit Subtotaal activiteit 5 6.a Opl behoefte / call c. 6.b Advies en info 6.c Cursussite 6.d Onderst. EVC Ass. 6.e Evaluatie Subtotaal activiteit 6

Begrote kosten Personeel Derden 130.850

6.800

Materiaal -

Investering Totaal -

Begrote Financiering Kennis Instellingen Overheid Overig

Fin in Investering Totaal

137.650

5.670 5.670

17.020 9.080 8.510 11.340 57.290

3.400 1.130 14.750 29.500 11.340 60.120 11.340 9.080 2.270 15.880 11.340 49.910

BIJDRAGEN >Bedrijfsleven > ROC's Basissubsidie 2003 Speerpuntsubsidie Grand totaal

Speerpunt Bedrijfs subsidie leven

76.290 122.065 21.168 85.447

298.170


6.800

-

-

304.970

85.447

76.290

122.065

-

21.168

-

304.970

45

4.2

Speerpuntplan Regionaal Leerbedrijf Vakwerk

4.2.1. Stand van Zaken Stichting Metaal en Elektro-opleidingen Midden en Noord Zeeland is een van de initiatiefnemers voor de oprichting van het regionaal leerbedrijf. Door deze stichting en door de bedrijfsschool van NV De Schelde is in 2001 een projectmanager aangesteld voor het opstellen van een businessplan. Het is in deze fase dat het TCZ aan de mogelijke oprichting van het Regionaal Leerbedrijf heeft bijgedragen. De oprichting van het Regionaal leerbedrijf echter bleek slechts haalbaar door gebruik te maken van de uit de speerpuntensubsidie van het TCZ vrijkomende middelen. Het project heeft derhalve een aanmerkelijke vertraging opgelopen en bevindt zich nog steeds in de initiatieffase. Intussen hebben een aantal belanghebbende bedrijven besloten niet te komen tot een overname van de Bedrijfsschool van De Schelde tot een regionaal leerbedrijf doch alleen activa en personeel over te nemen passend bij de financiële mogelijkheden. Hiertoe is een nieuwe vereniging en een stichting in het leven geroepen. De leden van de vereniging zijn vertegenwoordigers van belanghebbende bedrijven uit de metaal- en elektrotechnische bedrijfstakken. De vereniging int contributies van de leden en kosten verbonden aan de opleidingen van het leerbedrijf en draagt zorg voor de financiering van De Stichting regionaal leerbedrijf VAKwerk. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door twee leden uit de vereniging en een vertegenwoordiger van CNV of FNV. Op dit moment is een interim manager aangesteld in de persoon van A. de Bourgraaff die is belast met de oprichting en uitbouw van het leerbedrijf. Derhalve is in overleg met het TCZ vanuit de wetenschap dat de speerpuntsubsidie is toegezegd een nieuwe begroting opgesteld passend bij de actuele situatie. Van belang is te melden dat een praktijkruimte is gezocht waarin zowel de praktijklessen van het ROC Zeeland als van het Regionaal Leerbedrijf vakwerk wordt ondergebracht. 4.2.2 Titel Speerpuntplan: Regionaal Leerbedrijf Vakwerk 4.2.3 Looptijd Het speerpuntplan heeft betrekking op het jaar 2004 en 2005. 4.2.4 Prioriteit Project sluit aan op speerpunt 2: De aanpak van specifieke arbeidsmarkt knelpunten technische branches. 4.2.5 Strategische doelen Binnen de metaalindustrie bestaat een lange traditie om nieuwe vaklieden op te leiden in bedrijfsscholen. Deze bedrijfsscholen verzorgen de metaaltechnische opleidingen in de BBL (Beroepsbegeleidende Leerweg) en zorgen samen met de bedrijven die aan de school verbonden zijn, voor een goede dosering tussen leren en werken. In de bedrijfsscholen worden de leerling-werknemers opgeleid in het vak en leren ze alle vaardigheden zodat de bedrijven de beginnende werknemers op een goed niveau kunnen inzetten en niet in de verleiding komen de leerlingen te gebruiken als ‘goedkope werknemers’. Deze hele constructie wordt in stand gehouden en betaald door middel van CAO-afspraken. Een van de grotere bedrijfsscholen voor de metaal in Nederland is de Bedrijfsschool van de Koninklijke Schelde Groep in Vlissingen. Jaarlijks worden hier ca.75 leerling-werknemers opgeleid voor een plaatsje bij het bedrijf van De Schelde of overige metaalbedrijven. Allerlei ontwikkelingen bij de Koninklijke Schelde Groep hebben er in de afgelopen tijd toe geleid dat het bedrijf de bedrijfsschool gaat afstoten. Tegelijkertijd zijn er andere bedrijven in de regio, die juist graag de vakmensen willen hebben die bij de bedrijfsschool worden opgeleid. Daarnaast is er een belang voor de hele regio dat de in de bedrijfsschool opgebouwde infrastructuur en ervaring niet verloren gaan. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

46

Om deze redenen besloot de Stichting Metaal en Elektro-opleidingen Midden en Noord Zeeland met zoveel mogelijk behoud van de positieve kwaliteiten van de Bedrijfsschool van De Schelde een door de volle breedte van de bedrijfstak gedragen Regionaal Leerbedrijf Metaal en Elektro voor Midden- en Noord Zeeland op te richten. In het spraakgebruik wordt dit regionaal leerbedrijf aangeduid met de naam “VAKwerk”. Dit initiatief wordt ondersteund door de werkgevers- en werknemersorganisaties in de metaal, de opleidingsfondsen, de provincie Zeeland, de betrokken gemeentes, een groep betrokken MKB bedrijven, de Koninklijke Schelde Groep en Heerema Havenbedrijf B.V.. Bij de ontwikkeling en positionering van dit Regionale Leerbedrijf hebben de partners de volgende doelstellingen voor ogen: 1. Op peil houden van de instroom. 2. Zo nodig werven van nieuwe doelgroepen. 3. Uitbreiding van het opleidingenaanbod. 4. Vernieuwing en uitbreiding van de inventaris. 5. Samenwerking met ROC-Zeeland om minder conjunctuur onafhankelijk op te kunnen leiden. 6. Versterking en uitbreiding van de samenwerking met het bedrijfsleven. 7. Vernieuwing en versterking van de interne deskundigheid. 8. Transfer naar andere gebieden in Zeeland, m.n. Zeeuws Vlaanderen en vice versa. Het Technocentrum Zeeland zal een ondersteunende en faciliterende rol spelen bij de verwezenlijking van deze doelstellingen. Een korte toelichting bij alle doelstellingen: Bij 1. Op peil houden van de instroom. In Zeeland dreigt op de lange termijn een groeiend tekort aan nieuwe werknemers in de metaal- en elektrosector. Dit tekort ontstaat enerzijds uit de vervangingsvraag (veel bedrijven in het Sloegebied / VlissingenOost bestaan zo’n 30 jaar en de werknemers ‘van het eerste uur’ verlaten geleidelijk aan de bedrijven. Ook landelijk is het beeld dat het werknemersbestand in de metaalindustrie vergrijst). Anderzijds staan in Zeeland grote projecten op stapel, zoals de Westerschelde Container Terminal waardoor een nieuwe vraag naar geschoolde werknemers zal ontstaan. Het NEI-rapport De arbeidsmarkt voor technisch personeel in Zeeland, van november 1999 onderbouwt deze stelling. Aangezien de plaatsingsmogelijkheden van BBL leerlingen (werkend=betaald-leren) conjunctuur gevoelig is wordt een samenwerkingsmodel met het ROC nagestreefd waarbij in een periode met relatief geringe plaatsingskansen voor BBL leerlingen de in een metaal opleiding geïnteresseerde vmbo leerlingen opgevangen kunnen worden in het zogenaamde BOL traject; een “voltijdse school variant”. Tevens moeten we onderkennen dat er in periodes van hoogconjunctuur (zonder jeugdwerkeloosheid) grote concurrentie is in het aanbod van beroepsopleidingen; veel opleidingen komen met aantrekkelijke voorwaarden en toekomstperspectieven. Het aanbod vanuit de metaalsector moet daarom nadrukkelijk gepositioneerd worden zodat de aantrekkelijke kanten van dit aanbod belicht worden. Met name naar de VMBO scholen en -decanen moet duidelijk zijn dat bedrijfsleven en onderwijs gezamenlijk zorgdragen voor een relatief conjunctuur onafhankelijke mogelijkheid om vakopleidingen op niveau 2 en 3 te kunnen volgen. De kansen en mogelijkheden van een vakopleiding en beroep in de metaal en elektro zijn op de langere termijn gunstig en blijven zo bereikbaar; toekomstig potentieel gaat voor de bedrijfstak niet verloren. Voor het op peil houden van de instroom is er dus behoefte aan een imagocampagne gericht op de aantrekkelijke kanten van het werk in de metaal- en elektrosector en een uitgekiende positionering van het aanbod van VAKwerk ten opzichte van andere vervolgopleidingen. Bij 2. Werving van nieuwe doelgroepen Behalve algemene promotie van het werk in de metaal- en elektro en de opleidingen in die sector, kan VAKwerk ook aansluiting zoeken bij nieuwe doelgroepen voor wie het VAKwerk aanbod aantrekkelijk is. De Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

47

combinatie van een praktijkgerichte werkomgeving, ervaren leermeesters, praktijk trainingsfaciliteiten die aansluiten bij de realiteit van de werkplek en een vaste samenwerking met bedrijven, maken dat het leerbedrijf een aantrekkelijke opleider kan zijn voor: • leerlingen van het VMBO • mensen in een reïntegratietraject • herintreedsters • mensen met enige afstand tot de arbeidsmarkt. • jongeren die kort na hun vijftiende het middelbaar onderwijs zonder diploma hebben verlaten en later alsnog een kans willen. Samenwerking met het VMBO kan vooral gestalte krijgen in het mede-uitvoeren van de leerwerktrajecten en het stimuleren van de doorstroom naar de vakopleidingen op niveau 1 2 en 3. In de samenwerking met reïntegratiebedrijven, CWI’s en gemeenten kunnen de andere genoemde trajecten gestalte krijgen. Bij 3. Uitbreiding van het opleidingenaanbod In de metaalsector wordt van oudsher onderscheid gemaakt tussen de metaalindustrie enerzijds (meestal grote bedrijven) en de metaaltechniek anderzijds (meest MKB). Rondom deze twee branches zijn ook werkgeversorganisaties, opleidingsfondsen en beroepsopleidingen georganiseerd. Met het aanbod van VAKwerk zal zowel het grootbedrijf als het middenen kleinbedrijf in de metaal, alsmede het middenen kleinbedrijf in de elektrotechniek en aanverwante sectoren zoals de procestechniek bediend moeten worden. De kernactiviteit van VAKwerk zijn basisberoepsopleidingen op niveaus 1,2 en 3. In periodes van hoogconjunctuur zullen de leerlingen voornamelijk volgens de BBL opgeleid worden. In periodes van laagconjunctuur kan de inventaris, expertise en mankracht van VAKwerk in samenspraak met het ROC ingezet worden om een deel van de leerlingen volgens de BOL variant praktisch te scholen. Daarnaast zal het Leerbedrijf een aanbod ontwikkelen van na- en bijscholing voor de zittende werknemers van de bedrijven in de regio. Om de wensen en verwachtingen van het bedrijfsleven goed in beeld te krijgen en te houden wordt jaarlijks geïnventariseerd hoe de behoefte aan basisberoepsopleidingen (gebaseerd op de kwalificatiestructuur van Kenteq en VAPRO) en na- en bijscholingscursussen bij de aangesloten bedrijven ligt. Bij 4. Vernieuwing en uitbreiding van de inventaris Een regionaal leerbedrijf onderscheidt zich van een ‘gewone’ school vanwege de beschikbaarheid van alle mogelijke praktijkmaterialen om de praktijksituatie van het bedrijf, in de opleidingssituatie te kunnen simuleren. In een Regionaal Leerbedrijf zijn dan ook allerlei machines, apparaten en gereedschappen beschikbaar. Vanwege de uitbreiding van het opleidingsaanbod in de richting van metaaltechniek, elektrotechniek en procestechniek zijn nieuwe apparaten nodig. Daar komt bij dat de technologische ontwikkelingen snel gaan en er voortdurend nieuwe en geavanceerde apparatuur op de markt komt die door bedrijven wordt aangeschaft. Afschrijving en vernieuwing van apparatuur kan dan ook niet alleen gebaseerd zijn op de technische levensduur. Om VAKwerk goed te laten functioneren is een representatieve inventaris nodig. Deze inventaris biedt voldoende leer-werkplaatsen en biedt een representatief beeld van de apparatuur en machines die heden ten dage in bedrijven gebruikt worden. Het ligt voor de hand om bij aanschaf en gebruik van apparatuur te zoeken naar samenwerking en bundeling van krachten. VAKwerk wil samenwerken met het ROC en met de deelnemende bedrijven om de inventaris op orde te krijgen en te bepalen welke investeringen nodig zijn en hoe deze door samenwerking efficiënter kunnen worden terugverdiend. De aanschaf van apparatuur is opgenomen in de investeringsbegroting.


48

Bij 5: Versterking van de samenwerking met het ROC en andere maatschappelijke organisaties VAKwerk heeft zijn eigen plaats in het spectrum van de beroepsopleidingen in Zeeland maar onderhoudt wel nauwe banden met verwante organisaties. Met het ROC Zeeland is nu al een samenwerkingsovereenkomst inzake het uitvoeren van de theoretische component van de opleiding. Met het ROC (die door een overname thans ook de activiteiten van het Centrum Vakopleidingen uitvoert) is samenwerking mogelijk en geboden op het gebied van gezamenlijke aanschaf en gebruik van apparatuur en machines, het uitwisselen van docenten, praktijkbegeleiders en leermeesters, en het opvangen in de BBL van leerlingen die dreigen uit te vallen uit de BOL-opleidingen. Tevens wordt met bovengenoemde partners overlegd over, gezamenlijke huisvesting. Andere samenwerkingsrelaties zijn mogelijk met de scholen voor voortgezet onderwijs (VMBO), reïntegratiebedrijven, uitvoeringsinstellingen en gemeenten. Tenslotte is samenwerking mogelijk met andere praktijkscholen verbonden aan andere branches in Zeeland en met Leerbedrijven in de metaal in andere regio’s. Samenwerkingsrelaties zullen bijdragen aan de efficiëntie, het versnellen van de kennisuitwisseling en het verhogen van de deskundigheid van VAKwerk. Bij 6. Versterking van de samenwerking met de bedrijven Bedrijven die leerling-werknemers opleiden in samenwerking met VAKwerk hebben een band via lidmaatschap van de vereniging VAKwerk. Ook andere bedrijven en instanties in de regio kunnen participeren door een bijzonder lidmaatschap van de vereniging. Mogelijkheden om diensten te verlenen aan het bedrijfsleven: de ontwikkeling van een cursus of de uitvoering van na- en bijscholings cursussen. Ook is het denkbaar dat VAKwerk instructeurs beschikbaar stelt om on the job werknemers wegwijs te maken in nieuwe technieken en werkwijzen. Om de wensen en verwachtingen van bedrijven in kaart te brengen en het mogelijke opleidingsaanbod te presenteren, houdt VAKwerk regelmatig inventarisaties onder bedrijven in de metaal- en elektrosector in de regio. De gegevens hieruit zullen worden geïntegreerd in de bedrijvendatabase van het Technocentrum. Aan de hand van deze database zullen ook gegevens worden gegenereerd waardoor nadere samenwerking tussen de bedrijven en tussen de bedrijven en VAKwerk kunnen worden vormgegeven. Te denken valt aan bedrijfsbezoeken, gastdocentschappen, workshops en andere activiteiten op het gebied van deskundigheidsbevordering. Bij 7 Vernieuwing en versterking van de interne deskundigheid Behalve een representatieve inventaris heeft VAKwerk ook voldoende goed geschoolde leermeesters nodig. Leermeesters of praktijkbegeleiders die over de unieke combinatie beschikken van voldoende vakkennis en werkervaring samen met de vaardigheid om deze kennis over te brengen aan nieuwe, beginnende werknemers en ook begrip hebben voor het leertraject dat leerlingen doorlopen. De kennis en vaardigheden van deze leermeesters moet op peil gehouden worden. Zeker als VAKwerk het opleidingenaanbod gaat verbreden, zullen de leermeesters gelegenheid moeten krijgen om hun kennis te verbreden. Daarom zullen de leermeesters de mogelijkheid krijgen regelmatig bijscholing te volgen en gebruik te maken van andere vormen van deskundigheidsbevordering. Een intensief contact tussen leermeesters en de deelnemende bedrijven zal bevorderd worden om “verschoolsing” van VAKwerk tegen te gaan en de bedrijven betrokken te houden bij de opleidingswereld. Bij 8. Transfer naar andere gebieden in Zeeland VAKwerk gaat in eerste instantie opereren voor de regio Midden en Noord Zeeland. Deze regio komt overeen met het werkingsgebied van de Stichting Metaal en Elektro-opleidingen Midden en Noord Zeeland. Naast deze stichting bestaat ook de Stichting Metaal en Elektro-opleidingen Zeeuws-Vlaanderen. Nu al bestaan er goede contacten tussen deze stichtingen. Het is dan ook de verwachting dat de ervaringen, die VAKwerk nu opdoet bij het ontwikkelen en uitvoeren van producten en diensten, straks ten goede zullen Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

49

komen aan de bedrijven in Zeeuws-Vlaanderen die samenwerken in SMEO-Zeeuws-Vlaanderen, net zo goed als de ervaringen en deskundigheid van de SMEOZ ten goede zullen komen aan VAKwerk. 4.2.6 Nulmeting Leerlingen: schooljaar 2002-2003: 40 leerlingen 2e jaars van Bedrijfsschool De Schelde , 60 leerlingen 1e jaars, (40 vanuit metaalindustrie en 20 vanuit metaaltechniek) Inventaris: Aanschafwaarde: f 3.500.000. Boekwaarde 2001: f 170.000 Aantal leermeesters: 8 Aantal opleidingen die lopen: 9 te weten: • lassen • machinaal verspanen • montage en onderhoudsbankwerken • plaat- en constructiewerken • plaatwerken recht en vlak • constructiebankwerken • industriële montage • elektro- en industriële montage • scheepsbewerken metaal Aantal aangesloten bedrijven: 20 Naamsbekendheid bedrijfsschool/Regionaal Leerbedrijf: laag Na-, en bijscholingsaanbod voor aangesloten lidbedrijven: geen Contract, convenant met andere opleiders of verwante organisaties: • met ROC Zeeland inzake uitvoeren theoretische component van de opleiding • met SOM en VEV, afspraken inzake accreditatie. 4.2.7 Operationele doelen Dit project beoogt een extra stimulans te geven aan de ontwikkeling van het Regionaal Leerbedrijf Vakwerk Hiertoe zullen de activiteiten worden ondersteund die leiden tot de realisatie van de volgende doelstellingen: • Duidelijke positionering van VAKwerk zichtbaar in eigen huisstijl inclusief brochure, advertentie, poster e.d. • Opzet van een imagocampagne voor de metaal-elektrosector in samenwerking met Zeeuwse bedrijven, instellingen, sociale partners en anderen. • Werving van nieuwe leerlingen. In het schooljaar 2003/2004 wordt gestreefd naar een nieuwe instroom van 50 leerlingen (verhouding 35 metaalindustrie, 15 metaaltechniek) in het volgend schooljaar wordt gestreefd naar een nieuwe instroom van 50 leerlingen (verhouding 25 metaalindustrie, 25 metaaltechniek) • Werving van nieuwe bedrijven die zich aansluiten bij VAKwerk via een lidmaatschap. Streven is om 10 nieuwe lidbedrijven te werven. • Samenwerkingsconvenant met scholen voor voortgezet onderwijs. Uitvoering van de eerste leerwerktrajecten. 5 leerlingen uit het VMBO worden in een leerwerktraject bij VAKwerk geplaatst. In 2004 wordt meegewerkt aan de vormgeving van praktijkmaterialen voor het invullen van het beroepsgerichte programma van het VMBO. • Visie op de samenwerkingsmogelijkheden tussen reïntegratiebedrijven en gemeenten. Indien mogelijk, afsluiting van convenanten. • VAKwerk biedt 5 cursussen aan als na- en bijscholing. De keuze voor deze cursussen is gemaakt op basis van het inventariserend onderzoek onder de bedrijven. Het aanbod wordt o.a. bekendgemaakt via de cursussite van het Technocentrum. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

50

•

•

•

• •

De bedrijvendatabase van het Technocentrum wordt ingezet voor matching tussen bedrijven en het leerbedrijf op het gebied van medegebruik apparatuur, gastdocentenschappen, bedrijfsbezoeken en het plaatsen van leerling-werknemers. In 2003 heeft VAKwerk praktijkruimtes ingericht met de apparatuur opgenomen in de investeringsbegroting om 100 leerlingen in 9 BBL-en BOL beroepsopleidingen op de niveaus 1,2 en 3 te kunnen scholen. In 2003 heeft VAKwerk een samenwerkingscontract afgesloten met het ROC Zeeland waarin geregeld is; gezamenlijk gebruik van apparatuur, uitwisseling van docenten en praktijkbegeleiders, opvang van leerlingen waarvoor geen BBL plaats gevonden kan worden bij het bedrijfsleven in een BOL traject en van leerlingen die dreigen uit te vallen uit de BOL4-opleidingen. Tevens is voortgang bereikt in de gesprekken over gezamenlijke huisvesting. Daarnaast heeft VAKwerk samenwerkingsrelaties aangeknoopt met de Hogeschool Zeeland inzake gezamenlijk gebruik van apparatuur en het uitwisselen van docenten Ten bate van de leermeesters wordt een bijscholingsaanbod samengesteld. In het schooljaar 20032004 nemen de leermeesters deel aan deze activiteiten. Nauwkeurige beschrijving, rapportage en evaluatie van de ontwikkelingen in VAKwerk zodat de gekozen aanpak en de opgedane ervaringen beschikbaar komen voor andere regio’s.

4.2.8 Activiteiten Een groot deel van de activiteiten die nodig zijn om bovengenoemde doelstellingen te realiseren zullen worden uitgevoerd door de directeur/projectleider van VAKwerk. De directeur is verantwoordelijk voor; 1. de ontwikkeling van de huisstijl 2. de samenwerking tussen alle relevante partijen ten bate van de imago-campagne 3. de werving van nieuwe deelnemers 4. het tot stand komen en afsluiten van samenwerkingsconvenanten 5. het opbouwen van een relatienetwerk 6. het ontwikkelen van de beroepsopleidingen 7. het ontwikkelen van de cursussen 8. het inrichten van de praktijkruimtes 9. het onderhouden van de contacten met de bedrijven in de regio 10. het ontwikkelen van de deskundigheidsbevordering voor de leermeesters 11. de rapportage en evaluatie van de activiteiten. VAKwerk werkt samen met het Technocentrum Zeeland bij de uitvoering van de activiteiten 2,3,5,7,8,9,10,11.Het Technocentrum zal voor de uitvoering van deze activiteiten een projectmedewerker voor VAKwerk vrijmaken om de voortgang van de activiteiten te stimuleren en te ondersteunen. Daarnaast zullen docenten en cursusontwikkelaars voor een bepaalde periode vrijgemaakt worden om de opleidingen inhoudelijk vorm te geven. Tenslotte zal het bedrijfsleven bij de ontwikkeling van VAKwerk betrokken worden door het leveren van deskundigheid, materialen en begeleiding ‘op de werkvloer’. 4.2.9 Participanten FME/CWM, Metaalunie, FNV Bondgenoten, CNV Bedrijvenbond, Unie/VHP, scholingsfonds O+A, scholingsfonds OOM, Provincie Zeeland, Gemeenten Goes, Borsele, Koninklijke Schelde Groep, Heerema Havenbedrijf B.V., MKB bedrijven, ROC Zeeland, scholen voor voortgezet onderwijs.


51

4.2.10 Rendement Het rendement van deze activiteit komt in eerste instantie de deelnemende bedrijven aan VAKwerk ten goede. In tweede instantie zullen ook de overige bedrijven in de metaal- en elektro in de regio profiteren. Daarnaast komt deze activiteiten de leerlingen in het beroepsonderwijs die de Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) volgen, ten goede en in het verlengde van deze leerlingen, zullen ook de leerlingen in het VMBO die willen doorstromen naar de BBL-en BOL-opleidingen in de metaal profiteren. Tenslotte profiteert de hele regio omdat de bestaande onderwijsinfrastructuur niet verdwijnt maar juist wordt versterkt en uitgebouwd zodat veel meer partijen van deze unieke formule van het Regionale Leerbedrijf gebruik kunnen maken. 4.2.11 Begroting Regionaal leerbedrijf Vakwerk Technocentrum Zeeland Begroting 2004 en 2005 Apeerpuntplan

Begrote kosten

Leerbedrijf VAKwerk nr

activiteit/partner

personeel

1 kosten leermeesters

197.410,00

2 admin. & coördinatie

70.728,00

3 docenten & ontwikkelaars

derden

begrote financiering

Materiaal&

Afschrijv.

diversen

invester.

49.920,00

5 projectondersteuning TCZ

36.302,00

6 Huisvesting (excl afschr.)

Bedrijfs-

Kennis

subsidie

leven

instellingen

totaal

70.728,00 181.512,00 49.920,00 36.302,00 126.000,00

126.000,00

7 afschrijving huisv. & invent

237.762,00

8 gereedsch. & materialen

97.800,00

9 PR kosten

Speerpunt

197.410,00 181.512,00

4 projectmanagement

Totaal

97.800,00

58.990,00

10 Database ontw. & beheer

54.452,00

11 algemene kosten

24.000,00

237.762,00 58.990,00 54.452,00

11.000,00

35.000,00

1 contributie lidbedrijven

52.405,00

52.405,00

2 directe bijdrage opl. kosten

270.000,00

270.000,00

3 bijdr.opl. fondsen via bedrijven

360.000,00

360.000,00

4 inkomsten kontraktonderwijs

94.900,00

5 Bijdrage ROC

56.722,00

6 speerpuntsubsidie 6 aanvull. Uit basissubs.2003

Grand total

354.360,00

444.954,00

108.800,00

237.762,00

1.145.876,00

94.900,00 56.722,00

307.209,00

307.209,00

4.640,00

4.640,00

311.849,00

682.405,00

151.622,00

1.145.876,00

toelichting op de begroting: ad 1) contributie lidbedrijven Alle VAKwerkbedrijven betalen contributie de hoogte hiervan is gerelateerd aan het aantal werknemers en bedraagt €37.50 per werknemer met een maximum van € 3750,- per jaar. ad 2) directe bijdrage opl. kosten Een bedrijf dat een leerling laat opleiden via VAKwerk betaald de opleidingskosten voor de ene dag praktijkscholing in de week bij VAKwerk; vooralsnog gaan we uit van 75 leerlingen per jaar veertig instructie dagen € 90,- per leerlingdag. ad 3) bijdr.opl. fondsen via bedrijven De looncomponent: bedrijven betalen loon door aan bbl leerling tijdens scholingsdag bij VAKwerk. Als men een contractuele verplichting aan gaat met een leerling dan staan daar A&O en O.O.M subsidies tegenover. ad 4) inkomsten contractonderwijs Op grond van ervaringsgegevens en een voorzichtig positieve prognose denken wij binnen dit bedrag aan her en bijscholingswerk te verrichten: veel certificeren en bijscholen lassers! ad 5) Bijdrage ROC VAKwerk verwacht in de toekomst nogal wat opleidingswerk voor ROC te gaan doen. In 2003 al gezamenlijk opleiden van HVS cursisten, BOL 1-2 leerlingen. Wij voorzien hier groeimogelijkheden. Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

52

4.3.

Speerpuntplan Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs

4.3.1. Stand van Zaken Walcheren was de eerste regio in Zeeland die de problematiek van de voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie middels een pilotproject heeft aangepakt. Technocentrum Zeeland heeft in 2001 bemoeienis gehad met de totstandkoming van het projectplan ‘Loopbaanadviseurs’. De pilot liep van juli 2001 tot juli 2003. De gedacht op de pilot in 2003 en 2004 uit te bouwen tot heel Zeeland is gezien het gebrek aan middelen niet van de grond gekomen. Overleg met de 3 RMC coördinatoren geeft aan dat de problematiek nog steeds actueel is. De plannen zijn bijgesteld op basis van de ervaringen met de pilot. Dit najaar wordt een projectmanager aangesteld die een werkplan en werkbegroting in overleg met de betrokken gemeenten moet opstellen om in 2004 en 2005 slagvaardig van start te kunnen gaan. 4.3.2 Titel Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs Dit speerpuntplan beschrijft het opbouwen van een Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs dat jongeren tot 23 jaar die zonder startkwalificatie5 de arbeidsmarkt betreden, opspoort en begeleidt naar een startkwalificatie middels individuele loopbaantrajecten of leerwerktrajecten. 4.3.3 Looptijd De looptijd van het project bedraagt twee volle kalenderjaren, 2004 en 2005. Twee jaar is nodig om alles goed op de rails te krijgen in de verschillende regio’s en goed zicht te bieden op resultaten van de inspanningen. Een jaar is bovendien te kort om te zorgen voor structurele financiering door gemeenten na de speerpuntfase. Structurele financiering is noodzakelijk om de werkzaamheden zonder onderbreking en zonder afbouw van het netwerk door te kunnen laten gaan. 4.3.4 Prioriteit Het plan heeft betrekking op speerpunt 1. 4.3.5 Strategische doelen Aansluiting van de activiteiten op de knelpunten Dit project helpt enerzijds bij het verminderen van regionale knelpunten in de kennisinfrastructuur. We noemen de volgende knelpunten zoals deze ook in de regioanalyse zijn beschreven: Er is onvoldoende netwerkvorming rondom concrete probleemstellingen of knelpunten; • In veel netwerken staat overleg, kennis- en informatie-uitwisseling centraal. • De netwerken beschikken niet over een activiteitenplan of een budget; • De netwerken kennen niet altijd een professionele coördinator die activiteiten verder uitwerkt en de voortgang bewaakt; • In de overleggen is de ‘eilandenstructuur’ zichtbaar. Anderzijds verkleint dit project het aantal jongeren zonder startkwalificatie en ondersteunt dit project (met name ook kleinere) werkgevers bij het aantrekken van, op termijn, gekwalificeerd personeel. Verder sluit het project aan bij het landelijk geformuleerde speerpunt 1. Immers het opzetten van een Zeeuws netwerk en de daaruit voortvloeiende contacten met het onderwijs - gericht op ondermeer het flexibiliseren van het nascholingsaanbod - verbetert de regionale infrastructuur voor opscholing.

5

Onder startkwalificatie wordt verstaan een afgeronde opleiding op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar, wat neerkomt op tenminste een diploma havo, vwo of niveau 2 van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB). Activiteitenplan 2004-2005 53 Technocentrum Zeeland

Gewenste ontwikkeling Via het opgebouwde netwerk vindt transfer plaats van een succesvolle aanpak bij een regio naar de andere regio’s. Er is Zeeland-breed bewustwording ontstaan bij zowel werkgevers als scholen over de problematiek. Scholen zullen in een eerder stadium hun (dreigende) uitvallers melden bij de loopbaanadviseurs waardoor toekomstige problemen worden voorkomen. Daarnaast zullen opleidingsinstituten hun nascholingsaanbod flexibeler maken, dat wil zeggen dat er meer mogelijkheden komen qua inhoud en aanvangsdatum en dat eerder verworven competenties zullen worden erkend. Werkgevers lopen hun personeelsbestanden door en melden jongeren zonder startkwalificatie aan opdat zij, onder begeleiding van de loopbaanadviseur, worden opgeschoold. De gunstige resultaten zullen de gemeenten ertoe bewegen om vanaf 2005 zelf budgetten te reserveren voor het betalen van de loopbaanadviseurs. Rol van Technocentrum Zeeland De bemiddeling van Technocentrum Zeeland stimuleert de transfer. Zonder bemoeienis van het Technocentrum is het waarschijnlijk dat er in de verschillende regio’s op eigen wijze wordt gewerkt aan het oplossen van de problematiek. 4.3.6 Nulmeting In Zeeland is de volgende nulmeting van toepassing: • Er is een gebrek aan mogelijkheden voor jongeren die een startkwalificatie missen en voor wie traditionele scholing geen optie is. Deze jongeren lopen een verhoogd risico om tussen wal en schip te geraken. Zonder extra inspanning is de mogelijkheid reëel dat zij noch een startkwalificatie behalen, noch een baan naar wens vinden; • Door het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) is geconstateerd dat er onvoldoende inzicht is, zowel kwantitatief als kwalitatief, in de groep jongeren zonder startkwalificatie die inmiddels werkzaam is; • Zeeland kent een groep van ongeveer 600 schoolverlaters (Gegevens NEI rapport “De arbeidsmarkt in Zeeland tot 2005”) die zonder diploma de arbeidsmarkt betreden. De groep jongeren bedraagt alleen al in de regio Walcheren ca. 200 op jaarbasis en hun aantal neemt toe. (Bron: effectrapportage Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Walcheren); • Ook heerst er een (welbekend) tekort aan gekwalificeerd personeel in veel branches, met name de horeca, techniek en de zorg; • Tot slot is er een zekere mate van starheid in het aanbod van nascholing. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het vaste jaarlijkse instroommoment van 1 oktober. Dit belemmert de instroom van een jongere op andere gewenste momenten. • Eind 2002 zijn de belangrijkste resultaten van het pilotproject ‘Loopbaanadviseurs’ van de regio Walcheren beschikbaar, zo ook de laatste knelpunten. Jongeren zonder startkwalificatie vormen een zwakke schakel in de maatschappij. Wanneer er economisch mindere tijden aanbreken, zijn zij de eersten die buiten de boot vallen. Opsporen en opscholen van deze jongeren past dus in een preventieve aanpak. Het behalen van een startkwalificatie betekent een vergroting van hun ‘employability’. Daarnaast is het een manier voor werkgevers om te voorzien in hun behoefte aan gekwalificeerd personeel.


54

4.3.7 Operationele doelen Doelgroepen • Voortijdig schoolverlaters die recentelijk de school verlaten of op het punt staan dit te gaan doen en (zijn) gaan werken zonder startkwalificatie. • Werkende voortijdig schoolverlaters die reeds langer werken zonder startkwalificatie. Jongeren in de leeftijd tot 23 jaar. Te bereiken resultaten • Er worden in 2004 drie fulltime loopbaanadviseurs aangesteld voor de duur van twee jaar. • Er wordt in 2004 een parttime netwerk/transfercoördinator aangesteld voor de duur van twee jaar. • Er vindt transfer plaats van de pilotprojectresultaten, met andere woorden: de ‘good practises’ van de regio Walcheren krijgen navolging in de andere regio’s. • De laatste knelpunten geconstateerd op Walcheren worden opgelost. • Er wordt een registratiemethodiek geïmplementeerd bij de drie RMC’s die kwantitatief en kwalitatief inzicht verschaffen in de doelgroepen • Het project stelt zich ten doel om in 2004 en 2005 jaarlijks 300 jongeren uit doelgroep 1 en 2 middels een leer-werktraject of loopbaantraject toe te leiden naar een startkwalificatie. • Er worden jaarlijks 200 vacatures ingevuld.

4.3.8 Activiteiten Walcheren was de eerste regio in Zeeland die de problematiek van de voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie middels een pilotproject heeft aangepakt. Technocentrum Zeeland heeft in 2001 bemoeienis gehad met de totstandkoming van het projectplan ‘Loopbaanadviseurs’. De pilot loopt van juli 2001 tot juli 2003. Follow-up en transfer van de pilot De resultaten van het Walcherse pilotproject zijn zeer bemoedigend. In de eerste twee maanden is, naast de normale aanloopwerkzaamheden, met een vijftiental jongeren een maatwerktraject gestart. Reden voor Technocentrum Zeeland om te stimuleren dat deze aanpak navolging krijgt en dat ook Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Beveland e.o. en Noord-Zeeland jongeren zonder startkwalificatie gaan opsporen en begeleiden. Inhoud van de activiteiten Een aantal loopbaanadviseurs, werkzaam onder verantwoordelijkheid van de Regionaal Meld- en Coördinatiepunten (RMC’s), richten zich op jongeren in de leeftijd tot 23 jaar die niet over een startkwalificatie op niveau 2 van de WEB beschikken. Het gaat hier om enerzijds om voortijdig schoolverlaters die pas de school hebben verlaten (of op het punt staan dit te gaan doen) en gaan werken, anderzijds om werkende voortijdig schoolverlaters. Middels de betrokkenheid van werkgevers en allerlei instanties waar deze jongeren de revue passeren (denk aan scholen, Sociale Dienst, het RMC), stelt de loopbaanadviseur samen met de jongere en een (beoogd) werkgever een loopbaantraject of leer-werktraject op. Dit traject sluit aan bij de wensen van de jongere en de werkgever. Een belangrijke doelstelling van het project is dat zoveel mogelijk jongeren uiteindelijk een diploma behalen op het niveau van de WEB. Een andere doel dat de initiatiefnemers voor ogen hebben, is het flexibiliseren van het scholingsaanbod zodat de jongeren op elk gewenst moment kunnen starten met de theoretische aspecten van hun scholing en dat er zoveel mogelijk aspecten van de scholing in de bedrijven plaatsvindt. Dit laatste betekent dat deelkwalificaties zoveel mogelijk worden aangeleerd in de praktijk en dat er ook erkenning in de vorm van Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

55

certificaten plaatsvindt, kortom: werkend leren. Een en ander betekent dat binnen de pilot in grote mate methodiekontwikkeling plaatsvindt. Keuze van de activiteiten Om te kunnen bereiken dat het project op Walcheren voor twee jaar kan worden voortgezet zodat de resterende knelpunten worden aangepakt en de ‘good practices’ in heel Zeeland navolging krijgen, worden de volgende activiteiten ondernomen: 1. Het aanstellen van een loopbaanadviseur per regio’s. Regio’s zijn: a. Walcheren b. Zeeuws-Vlaanderen c. Oosterschelderegio 2. Het creëren van een Zeeuws netwerk van loopbaanadviseurs middels het aanstellen van een (parttime) netwerk/transfercoördinator. Wie doet wat Elke loopbaanadviseurs draagt er zorg voor dat jongeren zonder startkwalificatie via leer-werktrajecten of loopbaantrajecten worden begeleid naar een startkwalificatie. De loopbaanadviseurs werken onder verantwoordelijkheid van het RMC. De RMC’s zorgen ervoor dat er een goede registratie en administratie wordt opgezet. De netwerk/transfercoördinator zorgt ervoor dat de activiteiten van de loopbaanadviseurs naar scholen, werkgevers en instanties worden gepromoot, dat er regelmatig onderlinge contacten zijn tussen de loopbaanadviseurs, dat ‘good practises’ worden uitgewisseld en dat er knelpunten in de uitvoering worden gesignaleerd en opgelost. De netwerk/transfercoördinator werkt onder verantwoordelijkheid van Technocentrum Zeeland. Werkwijze De werkzaamheden van de loopbaanadviseurs zijn: • Opsporing van de jongeren • Begeleiding van de jongeren • Contacten met individuele werkgevers • Contacten met scholen betreffende individuele scholingstrajecten • Contacten met sociale dienst en andere gemeentelijke instellingen Een deel van de doelgroep wordt benaderd op basis van de uit de RMC-administratie beschikbaar komende gegevens. Deze jongeren worden benaderd zodat hun opleidingsverleden in kaart gebracht kan worden. Daarnaast reageren er jongeren op de aanschrijving van het RMC die met een eenvoudige verwijzing geplaatst kunnen worden. Een ander deel van de jongeren in de leeftijdscategorie 20+, waarvan nog geen RMC-gegevens beschikbaar zijn, kunnen benaderd worden door oproepen aan werkgevers, publicaties en de inzet van het nog niet gevulde RMC-registratiesysteem en de inzet van de in ontwikkeling zijnde Jeugdmonitor Zeeland6.

6

De Jeugdmonitor Zeeland is een project, waarin door middel van bestuurlijke en operationele samenwerking gegevens uit diverse bronnen – registraties, surveys en kwalitatieve methoden – worden samengebracht. Activiteitenplan 2004-2005 56 Technocentrum Zeeland

Wanneer het contact tussen de loopbaanbegeleider en de jongere tot stand komt, zal de loopbaanbegeleider de situatie van de jongere in kaart brengen. De volgende elementen zijn hierbij van belang: a. analyse van de werkzaamheden van de jongere • functie, taken • werkgever • doorgroeimogelijkheden in het bedrijf b. analyse van de wensen en verwachtingen van de jongere ten aanzien van carrière, doorgroeimogelijkheden en mogelijke opleidingen In overleg met de jongere wordt contact opgenomen met de werkgever. In dit contact staan de volgende elementen centraal: • Werkhouding, motivatie van de jongere • Opleidingsmogelijkheden via ROC’s, branche-opleidingen, bijscholing e.d. Gezamenlijk wordt een stappenplan vastgesteld waarin afspraken, mogelijke acties van de loopbaanadviseur, werkgever en jongere worden vastgelegd. Overleg Enerzijds is er werkoverleg tussen de RMC-coördinatoren, de loopbaanadviseurs en de netwerkcoördinator over de dagelijkse gang van zaken en het verbeteren en concretiseren van de ontwikkelde methodieken ten aanzien van: • Het traceren van de jongeren; • De uit te brengen adviezen; • De contacten met de werkgevers; • Begeleiding tijdens de adviesperiode; • Registratie en follow-up. Anderzijds is er overleg met de referentiegroepen. Op de agenda van dit overleg staat onder meer: • Evaluatie, Stand van zaken, Follow-up • Werkgeversaangelegenheden • Scholingsaangelegenheden • Knelpunten Met en voor wie De loopbaanadviseurs vormen met elkaar een Zeeuws netwerk, dat wordt gecoördineerd door de coördinator. Dit netwerk wordt geïntegreerd in de structuur van de verschillende RMC’s. Binnen de RMC’s zijn referentiegroepen actief, waarbinnen gemeenten, Voortgezet Onderwijs, de ROC’s en jeugdhulpverlening overleggen over het uit te voeren beleid. Middels het netwerk wordt deze groep uitgebreid met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en iemand van Technocentrum Zeeland, om zodoende beter in te kunnen spelen op de behoeften vanuit de arbeidsmarkt. De coördinator is ervoor verantwoordelijk dat er voldoende en goed overleg plaatsvindt tussen de loopbaanadviseurs en tussen de loopbaanadviseurs en de referentiegroepen. Ook is hij/zij verantwoordelijk voor het voeren van een goede agenda en een goede verslaglegging. 4.2.9 Rol en belang participanten MBO ROC Zeeland en ROC Westerschelde hebben enerzijds een rol in het aanmelden van jongeren die de school voortijdig dreigen te verlaten. Hierin zit ook hun grote belang. Immers, wellicht is de jongere via een Activiteitenplan 2004-2005 Technocentrum Zeeland

57

maatwerk traject alsnog in staat enige vorm van scholing te volgen en een startkwalificatie te behalen. Anderzijds kunnen zij een rol vervullen in het flexibiliseren van hun onderwijsaanbod. Per individu zal worden bekeken welke (onderdelen van) deelkwalificaties relevant zijn en welke de gewenste momenten zijn om zich deze stof eigen te maken. Voortgezet Onderwijs Ook het voortgezet onderwijs heeft belang bij loopbaanadviseurs waar zij hun leerlingen aan kunnen melden. Anderzijds kunnen zij een rol vervullen in het inzichtelijk maken van bepaalde scholingsbudgetten (zogeheten ‘rugzakjes’) die ten gunste van de jongere kunnen worden ingezet. Bedrijfsleven Het belang voor de werkgevers zit ‘m in het aantrekken van personeel dat middels gerichte scholing gekwalificeerd wordt. Daarnaast biedt het project aan bedrijven een instrument om personeel dat wellicht weinig geschoold is, op te scholen, een loopbaanperspectief te bieden en zo gemotiveerd te houden. Van de werkgevers wordt wel extra inzet gevraagd in de vorm van een goede begeleiding op de werkvloer. Trajectbegeleiders Wanneer er jongeren worden aangemeld bij de loopbaanadviseurs die eigenlijk thuishoren in trajectbegeleiding (daar waar vooral sociale en persoonlijke problematiek wordt aangepakt) of vice versa, vindt uitwisseling plaats. Brancheorganisaties Voor sommige (deel)opleidingen zullen de loopbaanadviseurs of de betrokken werkgevers contact opnemen met de brancheorganisaties die vaak een volledig op de branche toegespitst opleidingenpakket bieden. RMC, Sociale Zaken, Centrum Werk en Inkomen (CWI) Deze instanties krijgen allemaal te maken met jongeren die mogelijk tot de doelgroep behoren. Hun rol en tevens belang bij dit project is dan ook dat er loopbaanadviseurs zijn bij wie deze jongeren kunnen worden aangemeld en zullen worden begeleid naar een werkplek en startkwalificatie.


58

4.2.10 Begroting speerpuntplan loopbaanadviseurs Technocentrum Zeeland Speerpuntplan Loopbaanadviseurs Nr Activiteit/partner 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Salaris loopbaanadviseur 1 Salaris loopbaanadviseur 2 Salaris loopbaanadviseur 3 Salaris Netwerkcoordinator Bureaukosten Soll procedure PR kosten Leerwerktrajecten 260 Part opleidingen 40

Begrote kosten per jaar Personeel Derden

Materiaal

Investering Totaal

55.000 55.000 55.000 65.000 40.000

55.000 55.000 55.000 65.000 40.000 15.000 26.747 926.000 400.000 -

15.000 26.747 926.000 400.000

Baten Bijdrage bedrijven Speerpuntsubsidie

270.000


1.367.747

-

-

1.637.747

Speerpunt subsidie

Bedrijfs leven

Begrote Financiering per jaar Kennis Instellingen Overheid Overig

Fin in Investering Totaal 1.326.000 311.747 -

1.326.000 311.747

311.747

1.326.000

-

-

-

-

1.637.747

59

Activiteitenplan 2004 en 2005

Recommend Documents