Actieplan Streekgericht Bibliotheekbeleid (SBB) – dienst cultuur 2016
Januari 2016
1
Inhoud Inhoud ...................................................................................................................................................... 2 Budget 2016 ............................................................................................................................................ 4 I.
PBS / DIGITALE BIBLIOTHEEK ...................................................................................................... 5 Actie 1 – Continuering van de basisdienstverlening ............................................................................ 5 Actie 2 – Traject statistieken ................................................................................................................ 5 Actie 3 – Onderhoud databank ............................................................................................................ 5 Actie 4 – Convenant Bibliotheekportalen ............................................................................................. 6 Actie 5 – Interbestuurlijke samenwerking ............................................................................................ 6 Actie 6 – Opmaak nieuwe gunning ...................................................................................................... 7
II.
SAMENWERKINGSVERBANDEN / PLATFORMWERKING .......................................................... 7 Actie 1 – Ondersteuning regiogroepen ................................................................................................ 7
III.
PUBLIEKSWERKING ................................................................................................................... 7
Actie 1 – Tatertaal / Thuis in Taal (werktitel) ....................................................................................... 7 Actie 2 – Waarom? Daarom! ............................................................................................................... 8 Actie 3 – Taalpunten Nederlands ........................................................................................................ 9 Actie 4 – Digitale Week 2016 ............................................................................................................... 9 Actie 5 – Publieksacties regio’s ........................................................................................................... 9 Actie 6 - Wisselcollecties ................................................................................................................... 10 IV.
VORMING, CONSULTANCY ..................................................................................................... 10
Actie 1 – Informatiebemiddeling ........................................................................................................ 10 Actie 2 – Consultancy zelfuitleen ....................................................................................................... 10 Actie 3 – Consultancy bibliotheekinrichting ....................................................................................... 11 Actie 4 – Opleidingen digitale bibliotheek .......................................................................................... 11 Actie 5 – Vorming / consultancy regiowerking ................................................................................... 11 Actie 6 – Studiereis voor bibliothecarissen ........................................................................................ 11 Actie 7 – Inspelen op opportuniteiten ................................................................................................ 11
2
3
Budget 2016 budget 2016
subsidies via reglement
nominatieve subsidies
inkomsten
I. PBS - DIGITALE BIBLIOTHEEK €
450.000
€
135.000
beheer, onderhoud, alle licenties, operationeel houden PBS interbestuurlijke samenwerking publieksluik (via Bibnet) medewerkers via KULeuven nieuwe aansluitingen
€
115.000
€
5.000
-
netwerkconsultancy VERA / drukwerk/opleidingen
€
5.000
subtotaal I Inkomsten PBS
€ 710.000 € 125.000
II. SAMENWERKINGSVERBANDEN €
65.000
Tatertaal (professionelen en ouders) + Thuis in Taal
€
20.000
voordrachtencircuit opvoeding (Waarom? Daarom!)
€
30.000
Taalpunten
€
2.500
digitale week 2016
€
10.000
publiekswerking regiogroepen
regiobudget
uitleendienst wisselcollecties
€
12.500
Varia (verzekeringen, kleine aankopen materialen)
€
2.500
€
30.000
Consultancy inrichting
€
7.700
Opleidingen digitale etalages e.a.
€
5.500
regiovormingen
regiobudget
studiereis
€
7.500
ad hoc vormingen en studiedagen
€
15.000
Verrekening IBL
€
10.000
regiogroepen (4) (regiobudget) III. PUBLIEKSWERKING (ruim) via bibliotheken
IV. VORMING & CONSULTANCY iBib
€
bibinrichting
€
V.SUBSIDIES (project en IBL)
4
30.000
120.000
I.
PBS / DIGITALE BIBLIOTHEEK
Actie 1 – Continuering van de basisdienstverlening Permanente ondersteuning via helpdesk, RFID-consultancy en het geven van opleidingen. o
De talrijke innovaties van de voorbije jaren vragen ook in 2016 een intense ondersteuning van de partnerbibliotheken via de helpdesk.
o
Het toegenomen aantal aangesloten bibliotheken zorgt voor een continue instroom van nieuwe bibliotheekmedewerkers die een opleiding in Aleph behoeven.
o
Verdere backoffice ondersteuning bij overstap bibliotheken naar RFID (zelfuitleen).
Timing: doorlopend
Meting: helpdesk ondersteuning en ondersteuning bij overstap naar RFID gerealiseerd; 7 opleidingen gegeven.
Actie 2 – Traject statistieken Concrete uitvoering van het ontwikkelingstraject statistieken. o
In 2015 werkte de focusgroep, op basis van een uitgebreide inventaris, verder aan een concreet voorstel voor wijzigingen en nieuwe services. Dit alles moet in het voorjaar van 2016 resulteren in een ontwikkelingstraject voor een gebruiksvriendelijke statistiekenmodule in 3 complementaire luiken: een aanpassing van de bestaande services, een informatiemoment omtrent de Web-ICB-tool en de ingebruikname van ARC.
o
Dankzij het voortraject in samenwerking met Bibnet, werd in 2015 de piloot rond collectiemanagement, op basis van Aleph-data geïmporteerd in de Web-ICB-tool van Bureau Leemans, afgewerkt. Dit project integreert statistische informatie in functie van collectievorming / collectiebeheer. In 2016 zullen de bibliotheken geïnformeerd worden over deze tool.
o
Als aanvulling op de bestaande services in Aleph biedt Libis aan PBS Vlaams-Brabant het gebruik van de statistiekenmodule ARC aan. In 2016 test het PBS-team deze module op gebruiksvriendelijkheid en kwaliteit van de statistische rapporten. Indien de evaluatie positief is, wordt het gebruik van deze module aan de bibliotheken aangeboden.
o
De bestaande Aleph services zullen aangepast worden, naargelang behoefte. Waar ARC en Web-ICB-tool geen antwoord kunnen bieden op de vragen gesteld in de inventaris, moeten de bestaande services daar wel toe in staat zijn. e
Timing: 1 helft 2016
Meting: informatiemoment Web-ICB-tool; plan van aanpak statistiekenmodule verder uitgewerkt.
Actie 3 – Onderhoud databank Permanente zorg onderhoud databank en vereenvoudigen van de parameterisatie o
In 2015 werd er een actieplan databankonderhoud opgesteld en voorgesteld aan de bibliotheken. In 2016 wordt de catalografische data, op basis van de prioriteiten gesteld in dit actieplan, geoptimaliseerd in samenwerking met de partnerbibliotheken en Open Vlacc. 5
o
Het toegenomen aantal aangesloten bibliotheken zorgt voor druk op de basisconfiguratie. Om de gebruiksvriendelijkheid van Aleph voor de bibliotheken te verhogen en de complexiteit van de tabellen te verlagen, zal een uniforme parameterisatie doorgevoerd worden in leensoorten en lezersstatussen, zonder afbreuk te doen aan de gemeentelijke autonomie inzake het bepalen van tarieven, uitleentermijnen,….
Timing: doorlopend
Meting: alle bibliotheken gebruiken dezelfde leensoorten en lezersstatussen; de prioriteiten in het actieplan databankonderhoud worden opgenomen door de netwerkcatalograaf en de partnerbibliotheken
Actie 4 – Convenant Bibliotheekportalen Praktische opvolging van de convenant Bibliotheekportalen voor bibs die nog niet aangesloten zijn op een PBS: tussenoplossing waarbij lokale besturen zich engageren om vanaf 2017 (tot einde huidige legislatuur) toch in te stappen op een bibliotheeksysteem met optimalisaties. o o o o o
Operationele opvolging tussentijdse aansluiting (2015 en volgende) op Bibliotheekportalen en Mijn Bibliotheek; Overleg Bibnet; Overleg bibliotheken; Concrete acties verbeterpunten PBS uit convenant in roadmap / projectplan opvolgen; Opvolging & evaluatie impact op operationele werking.
Timing: doorlopend
Meting: actieplan voor de verbeterpunten opgesteld en goedgekeurd door de bibliotheken.
Actie 5 – Interbestuurlijke samenwerking Interbestuurlijke samenwerking uitbouw digitale bibliotheek, Bibliotheekportalen en EengemaaktBibliotheekSysteem. o
De digitale openbare bibliotheek wordt uitgebouwd door gemeentelijke, provinciale, Brusselse en Vlaamse overheidsorganisaties. In het kader van een eenduidige gebruikerservaring en een kostenefficiënte uitbouw is het nodig om toekomstige inspanningen te kaderen in een gemeenschappelijke visie en ontwikkelagenda. Daarom werd in 2014 een blauwdruk voor een toekomstgerichte architectuur voor de digitale bibliotheek uitgetekend waarbij rekening is gehouden met een stijgend aantal gedigitaliseerde diensten en collecties. Deze blauwdruk wil een richtinggevend kader zijn voor samenwerking tussen alle betrokken actoren in de komende jaren. In 2015 werd op deze fundamenten verder gebouwd via een haalbaarheidsstudie die een concreet traject uittekende op weg naar een geconsolideerd bibliotheeksysteem. In 2016 zal het lastenboek voor dit EengemaaktBibliotheekSysteem opgemaakt worden in samenwerking met PBS Vlaams-Brabant.
o
Voor de projecten Bibliotheekportalen en Mijn Bibliotheek werken we via de interbestuurlijke stuurgroep en de operationele werkgroepen verder aan de roadmap voor productinnovatie en optimalisatie.
o
Evaluatie van Bibliotheekportalen: projectwerking, besluitvorming, financiering. Dit gebeurt in functie van mogelijkheden tot optimalisatie voor de komende jaren.
Timing: doorlopend
Meting: medewerking aan de opmaak van het lastenboek voor het EBS; interbestuurlijke evaluatie gerealiseerd; behoeften, eerste stappenplan en budget in kaart.
6
Actie 6 – Opmaak nieuwe gunning De overeenkomst met de huidige leverancier, KU.Leuven/Libis loopt af op 4/11/2016. De continuering van de kritieke dienstverlening via het Provinciaal BibliotheekSysteem vereist een nieuwe gunning die het mogelijk maakt de overdracht naar Vlaanderen vanaf 1/1/2017 te organiseren. o o o o
Onderzoek naar hoe en wie en wat o Intern provincie Vlaams-Brabant o Met Vlaanderen Opstellen bestek en dossier Onderzoek offerte(s) Toewijzing
Timing : voorjaar; toewijzing najaar
II.
SAMENWERKINGSVERBANDEN / PLATFORMWERKING
Het SBB ondersteunt op een actieve wijze en met personele en financiële middelen de vier bestaande bibliotheekregio's. In deze informele samenwerkingsverbanden bundelen de lokale bibliotheken krachten en middelen om tegelijk meer efficiënt te werken en méér te realiseren. Doorgedreven samenwerking biedt (kleinere) bibliotheken meer kans om de uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan.
Actie 1 – Ondersteuning regiogroepen De vier bestaande regiogroepen worden ook in 2016 ondersteund en gefaciliteerd. o
Ondersteuning jaarlijkse acties vier regio's
o
Regio Pajottenland/Zennevallei en Regio Noorderrand : ondersteuning bij voorbereidingen (PJL/Z) tot opzet van een regiobibliotheek én/of onderzoek(NR) naar opzet van een regiobibliotheek
o
Regiowerking : opvolging initiatieven op Vlaams niveau en actieve betrokkenheid bij denkpistes rond regionale samenwerking na 2016.
Budget: € 65.000
Meting: gerealiseerde acties
Timing: doorlopend
.
III.
PUBLIEKSWERKING
Het SBB ondersteunt de lokale bibliotheken bij het verhogen van hun publieksbereik, en dit met focus op de publieksacties van de diverse regio's én door de uitwerking en organisatie van een bovenlokaal aanbod. Informatiegeletterdheid, leesbevordering en mediawijsheid staan centraal met aandacht voor laagdrempeligheid en het bereiken van specifieke doelgroepen.
Actie 1 – Tatertaal / Thuis in Taal (werktitel) Verderzetting van de trajecten Tatertaal voor professionelen (TT1) en Tatertaal voor ouders (TT2) + opstart nieuw project Thuis in Taal (werktitel) 7
o
Tatertaal voor professionelen (TT1) is een taalstimulerend project voor jonge kinderen, waarmee openbare bibliotheken zich kunnen richten naar de professionelen in de kinderopvang (onthaalouders en kinderdagverblijven). De bib werkt op die manier mee aan taalstimulering bij voorschoolse kinderen (0 - 2,5 jaar) én breidt haar werking uit naar de kinderopvanginitiatieven in de eigen gemeente / regio. TT1 is een samenwerkingsinitiatief tussen dienst welzijn en dienst cultuur. Dienst cultuur staat in voor de bibmaterialen (boekenpakketten en Tatertaalhuisjes), dienst welzijn zorgt voor de Tatertaal-methodiek en de bijhorende vormingsreeksen. Voorjaar 2016 wordt de vorming georganiseerd in één nieuwe bibliotheek (Gooik) en eenmaal herhaald in een bibliotheek (Ternat) die TT1 vroeger reeds organiseerde.
o
Tatertaal voor ouders (TT2) is een “spin-off” van TT1, om ook ouders via de openbare bibliotheken kapstokken aan te reiken om taal bij hun baby’s en peuters te helpen stimuleren. Via de wisselcollecties worden voorleesrugzakjes (0 – 3 jaar) aangeboden aan de bibliotheken. Bibliotheken kunnen dit combineren met een workshop voor ouders (avondvoordracht). Voorjaar 2016 vindt deze workshop plaats in de bibliotheken van Rotselaar en Sint-Pieters-Leeuw.
o
Thuis in Taal (werktitel): een nieuw project wordt opgestart om aan (Nederlandse) taalstimulering te werken bij 0-6-jarigen in anderstalige gezinnen. Hiervoor zullen tasjes ontwikkeld worden met anderstalige voorleesboekjes (op basis van de keuzetalen van de 5 pilootbibliotheken Halle, Leuven, Tienen, Diest en Vilvoorde) om anderstalige ouders te stimuleren voor te lezen aan hun kinderen. Onderzoek toont nl. aan dat voorlezen in en waarderen van de thuistaal een positieve invloed heeft op de Nederlandse taalverwerving van deze kinderen. Om ouders en kinderen naar dit aanbod van de bibliotheek toe te leiden wordt gedacht aan een meertalig voorleescircuit in de deelnemende bibliotheken, waarbij simultaan in het Nederlands en in een andere taal wordt voorgelezen aan de kinderen uit de doelgroep. Dienst cultuur werkt hiervoor samen met dienst Welzijn (kindbeleid), Agentschap Integratie en Inburgering (integratie Vlaams-Brabant), Linc vzw, de deelnemende pilootbibliotheken, dienst diversiteit en gelijke kansen stad Leuven en Centrum Taal en Onderwijs (CTO) KU Leuven.
Budget: € 20.000
Timing: o TT1 en TT2: doorlopend (voorbereidingen sessies voorjaar 2016 en najaar 2016) o Thuis in Taal: voorbereiding en opstart piloten voorjaar 2016.
Meting: o 2 bibliotheken nemen deel aan het project TT1. o 5 bibliotheken nemen deel aan het project TT2. o 5 pilootbibliotheken nemen deel aan het project Thuis in Taal.
Actie 2 – Waarom? Daarom! In 2016 wordt de voordrachtenreeks Waarom? Daarom! rond het ruime thema van opvoedingsondersteuning verdergezet. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de dienst Welzijn, cel Kindbeleid. Openbare bibliotheken en gemeentelijke diensten (jeugd, welzijn, ocmw, kinderopvang, …) tekenen in op het aanbod. Het aanbod wordt continu verdergezet en vernieuwd.
Budget: € 30.000
Timing: voorjaar 2016 en najaar 2016 – uitvoering doorlopend
Meting: 100 voordrachten voor ouders vinden plaats in samenwerking met de openbare bibliotheken en andere gemeentelijke diensten.
8
Actie 3 – Taalpunten Nederlands In 2016 ondersteunt het streekgericht bibliotheekbeleid verder de oprichting van Taalpunten. Deze ondersteuning omvat advies en kennisdeling, vorming en uniform promotiemateriaal. Hiervoor wordt samengewerkt met diverse interne en externe diensten en partners (dienst lay-out, Vlaams Karakter, Huis van het Nederlands, vzw De Rand, bibliotheken stad Antwerpen, …). Een Taalpunt in de bib geeft ondersteuning aan anderstaligen op vlak van Taalontwikkeling (Nederlands leren) en maatschappelijke oriëntatie én streeft naar meer zelfredzaamheid van de anderstalige gebruikers.
Budget: € 2.500
Timing: doorlopend
Meting: 25 bibliotheken hebben een operationeel Taalpunt in de bib of zijn begonnen met de opstart ervan.
Actie 4 – Digitale Week 2016 In 2016 vallen de "digitale Week" en de "Bibliotheekweek" samen. We ondersteunen dit door aan ruim aanbod van lezingen waarop de Vlaams-Brabantse bibliotheken kunnen intekenen. o
Uitwerking van mogelijke inhoudelijke thema's: 1. Aan de slag met Google-tools 2. Appwijs - ontdek tientallen onmisbare apps voor je tablet of smartphone 3. Bellen via internet, met Skype en andere webtools/apps 4. Digitaal besparen 5. Digitaal lezen, ook iets voor jou? 6. Digitaal op reis - websites en apps die je vakantie verrijken 7. Digitale muziek in de kijker 8. Digitale trends - ben jij helemaal mee? 9. Digitale voetsporen – online privacy 10. Documenten opslaan en delen in de 'cloud' 11. Efficiënter en sneller zoeken op internet 12. Het internet in je broekzak/handtas - over laptops, tablets, e-readers en smartphones 13. Hoe kindvriendelijk is jouw tablet? 14. Let's play - gaming voor beginners 15. Online solliciteren 16. Online vergelijken en (ver)kopen 17. Tax-on-web - hoe vul je online je belastingaangifte in? 18. Windows 10
o
Aanbod van 40 lezingen rond bovenvermelde thema's
o Organisatie van 1 digitale lezing voor het provinciepersoneel
Budget: € 10.000
Timing: oktober 2016 (eventueel ook tijdens week van de geletterdheid (wk1 sep) en tijdens de seniorenweek wk3 nov).
Meting: aantal bibliotheken die intekenen op het aanbod en het organiseren een lezing voor een breed publiek; de lezing in het provinciehuis vond plaats
Actie 5 – Publieksacties regio’s Diverse publieksacties van de vier regio's worden ondersteund door het SBB. Deze zijn afhankelijk van de jaaracties die bibliotheekregio's realiseren.
Budget: zie regiobudget en evt. projectsubsidies
Timing: doorlopend 9
Meting: realisatie en uitstraling binnen elke regio.
Actie 6 - Wisselcollecties Aanbod wisselcollecties: in 2016 worden de volgende collecties nog actief uitgeleend aan de bibliotheken: grootletterboeken, voorleesrugzakjes, reisgidsen en luisterboeken. Voorbereiding scenario’s en organisatie overdracht wisselcollecties in het kader van het VRA.
Budget: € 12.500
Timing: doorlopend
Meting: aantal wisselcollecties in gebruik door bibliotheken.
IV.
VORMING, CONSULTANCY
Het SBB stimuleert en ondersteunt bibliotheekmedewerkers bij het verhogen en actualiseren van de competenties die nodig zijn om de hedendaagse en toekomstige kerndoelen van de lokale bibliotheek te realiseren.
Actie 1 – Informatiebemiddeling Verdere uitrol van het traject Informatiebemiddeling voor baliemedewerkers. o
Organisatie en uitrol van één nieuwe basisreeksen voorjaar 2016: voor bibliotheekmedewerkers Grimbergen, Meise, Merchtem, Opwijk & Wemmel
o
Opvolging voorbije trajecten Najaar 2016: de generieke punten uit de verbeterplannen worden onderzocht in verband met mogelijke / wenselijke ondersteuning. Opvolging tweede verbeterplannen vorige deelnemende bibliotheken
o
Organisatie algemeen evaluatiemoment en opvolging
Budget: € 30.000
Timing: doorlopend
Meting: (positieve) evaluatie deelnemende medewerkers; opvolging en meting verbeterplannen; duurzame aandacht voor thema informatiebemiddeling bij de lokale bibteams.
Actie 2 – Consultancy zelfuitleen Verderzetting gerichte consultancy voor bibliotheken die overstappen op zelfuitleen (via RFID) o o
Opvolging VERA-RFID-samenaankoop Opvolging verantwoordingsstukken RFID subsidie
Timing: doorlopend 2016, 31 oktober 2016;
Meting: deelnemende bibliotheken en verantwoordingsstukken rfid-subsidieaanvragen 10
Actie 3 – Consultancy bibliotheekinrichting Verderzetting van de inrichtingsconsultancy door Landmark Libraries (gegunde opdracht) voor bibliotheken die een (her)inrichting van de bibliotheek voorbereiden (met o.a. ruimte voor advies voor aanpassingen in functie van integratie zelfuitleen (zie actie 2 hierboven)). Er kunnen in 2016 nog max. 5 bibliotheken hiervan gebruik maken: Begijnendijk, Kapelle-op-den-Bos, Opwijk, Tienen & Zoutleeuw.
Budget: € 7.700 euro
Timing: voorjaar 2016
Meting: 5 bibliotheken hebben een inrichtingsconsultancy gehad.
Actie 4 – Opleidingen digitale bibliotheek Organisatie van opleidingen digitale bibliotheek / PBS (niet functioneel Aleph). o o
Opvolging bibwebetalages: intervisie Organisatie opleidingen i.f.v. digitale bibliotheek
Budget: € 5.500
Timing: 2016
Meting: (positieve) evaluatie en inbreng deelnemende bibliotheken; verhoogde zichtbaarheid binnen de bibliotheekportaal.
Actie 5 – Vorming / consultancy regiowerking Ondersteuning en facilitering vorming en consultancy op vraag van en binnen de regiowerking. o
Studiebezoeken
o
Ad hoc vormingen in functie van bibliotheekregiowerking.
Budget: via regiowerking
Timing: doorlopend
Meting: elke regio onderneemt minstens één actie en wordt hierbij ondersteund door het SBB.
Actie 6 – Studiereis voor bibliothecarissen Organisatie studiereis 2016 voor bibliothecarissen en leidinggevenden.
Budget: € 7.500
Timing: mei 2016
Meting: studiereis vindt plaats.
Actie 7 – Inspelen op opportuniteiten Ingaan op opportuniteiten en dringende vragen
Budget: € 15.000
Timing: doorlopend
Meting: relevantie van de vraag en relatie met bibliotheken. 11
