Actieplan Streekgericht Bibliotheekbeleid (SBB) – dienst cultuur 2015
Januari 2015
1
Inhoud Inhoud ...................................................................................................................................................... 2 Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Budget 2015 ............................................................................................................................................ 4 I.
PBS / DIGITALE BIBLIOTHEEK ...................................................................................................... 5 Actie 1 – Aansluiting nieuwe bibliotheken............................................................................................ 5 Actie 2 – Traject statistieken ................................................................................................................ 5 Actie 3 – Onderhoud databank en helpdesk........................................................................................ 5 Actie 4 – Convenant Bibliotheekportalen ............................................................................................. 6 Actie 5 – Interbestuurlijke samenwerking ............................................................................................ 6
II.
SAMENWERKINGSVERBANDEN / PLATFORMWERKING .......................................................... 7 Actie 1 – Ondersteuning regiogroepen ................................................................................................ 7 Actie 2 – Dag van de jeugdmedewerker .............................................................................................. 7
III.
PUBLIEKSWERKING ................................................................................................................... 7
Actie 1 - Tatertaal ................................................................................................................................. 7 Actie 2 – Waarom? Daarom! ............................................................................................................... 8 Actie 3 – Taalpunten Nederlands ........................................................................................................ 8 Actie 4 – Digitale Week 2015 ............................................................................................................... 8 Actie 5 – Publieksacties regio’s ........................................................................................................... 9 Actie 6 - Wisselcollecties ..................................................................................................................... 9 Actie 7- Samenwerking projecten cultuur/VT....................................................................................... 9 IV.
VORMING, CONSULTANCY ....................................................................................................... 9
Actie 1 – Informatiebemiddeling .......................................................................................................... 9 Actie 2 – Consultancy zelfuitleen ....................................................................................................... 10 Actie 3 – Consultancy bibliotheekinrichting ....................................................................................... 10 Actie 4 – Opleidingen digitale bibliotheek .......................................................................................... 10 Actie 5 – Vorming / consultancy regiowerking ................................................................................... 10 Actie 6 – Studiereis voor bibliothecarissen ........................................................................................ 11 Actie 7 – Inspelen op opportuniteiten ................................................................................................ 11 Actie 8 – Samenwerking PIVO .......................................................................................................... 11
2
Inleiding In het actieplan komen de prioritaire doelstellingen van het streekgericht bibliotheekbeleid aan bod. De dienst cultuur / cel streekgericht bibliotheekbeleid richt zich als steunpunt voor de lokale openbare bibliotheken op de kernopdrachten van deze belangrijke actoren in het lokale cultuurbeleid. Deze zijn onder andere de digitale bibliotheek, het stimuleren van cultuureducatie en leesmotivatie, het inzetten op e-inclusie bij moeilijk bereikbare doelgroepen en de verhoging van informatiegeletterdheid en mediawijsheid. Laagdrempeligheid is hierbij een cruciaal element. In 2015 legt het SBB binnen de vier pijlers van de werking volgende accenten:
PBS-Digitale bibliotheek : in 2015 sluiten 6 nieuwe bibliotheken aan op het PBS. Hierdoor komt de teller op 40 gemeenten te staan. Daarnaast wordt een concreet actieplan uitgewerkt i.f.v het Herenakkoord waarop 11 Vlaams-Brabantse gemeenten intekenden én zich zo engageerden om deze legislatuur over te stappen. Dit houdt in dat deze biblithoheken via een tussenoplossing toegang krijgen tot Bibliotheekportalen én daarna instappen in het PBS. Naast het intensieve onderhoud van de databank en het blijvend ondersteunen van alle bibliotheken wordt in 2015 verder werk gemaakt van de uitbouw van de digitale bibliotheek en bibliotheekportalen in een interbestuurlijke context.
Samenwerkingsverbanden : de samenwerking binnen de vier regionale bibliotheekverbanden wordt verder ondersteund. Samenwerken op regionale schaalgrootte leidt tot een betere en efficiëntere dienstverlening.
Publiekswerking: een rechtstreekse ondersteuning van de sector gebeurt onder andere door het verderzetten van projecten als Tatertaal en Waarom? Daarom! De verdere uitbreiding van Taalpunten en Makkelijk Lezen Pleinen blijft een aandachtspunt. de De 10 verjaardag van de Digitale Week wordt ondersteund door een aanbod van diverse interessante lezingen rond vier centrale digitale thema's met een groot én laagdrempelig publieksbereik.
Vorming en consultancy: In 2015 vinden twee nieuwe trajecten rond informatiebemiddeling plaats met 9 deelnemende bibliotheken. Tegelijkertijd loopt er een opvolging van de eerdere trajecten. De ondersteuning voor bibliotheken die op zelfuitleen wensen over te stappen krijgen een gerichte consultancy via workshops, studiebezoeken, deelname aan INFO aan Zee én een extra begeleiding voor de PBS bibliotheken.
,
3
Budget 2015 budget 2015 I. PBS - DIGITALE BIBLIOTHEEK beheer, onderhoud, alle licenties, operationeel houden PBS interbestuurlijkse samenwerking publieksluik (via Bibnet) medewerkers via KULeuven nieuwe aansluitingen netwerkconsultancy VERA Bibkaarten / drukwerk subtotaal I
€
€ €
II. SAMENWERKINGSVERBANDEN regiogroepen (4) (regiobudget) platform jeugdmedewerkers: dag van de jeugdmedewerker
5.000 812.990
€
60.000
€
5.000
€ 7.500 € 35.000 € 5.000 € 7.500 regiobudget € 10.000 € 2.500 € 10.000
IV. VORMING & CONSULTANCY iBib zelfuitleen/RFID Consultancy inrichting opleidingen digitale bib regiovormingen studiereis ad hoc vormingen Samenwerking PIVO
€ 45.000 € 5.000 € 10.000 € 3.500 regiobudget € 2.500 € 5.000 € 5.000
subtotaal II, III en IV
€
115.000
€
5.000
€
€
120.000
120.000
218.500
V.SUBSIDIES (project en IBL)
4
€ 215.000 150.000
€ €
€ €
nominatieve subsidies
442.990
III. PUBLIEKSWERKING (ruim) via bibliotheken Tatertaal (professionelen en ouders) voordrachtencircuit opvoeding (Waarom? Daarom!) Taalpunten digitale week 2015 publiekswerking regiogroepen uitleendienst wisselcollecties Varia (verzekeringen, kleine aankopen materialen) Samenwerking project cultuur/VT
TOTALEN (uitgaven-werking) TOTALEN (inkomsten)
subsidies via reglement
1.031.490 125.000
€
110.000
€
230.000
I.
PBS / DIGITALE BIBLIOTHEEK
Actie 1 – Aansluiting nieuwe bibliotheken Aansluiting nieuwe partnerbibliotheken op Bibliotheeknet Vlaams-Brabant (PBS) & operationele ondersteuning aangesloten PBS-bibliotheken. o o o o o o
Galmaarden Kapelle-op-den-Bos Keerbergen Kortenberg Sint-Genesius-Rode Zemst
o
Opleiding instappers in de nieuwe applicaties.
Timing: Aansluitingsplanning afgewerkt eind december 2015. Doorlopende operationele ondersteuning voor aangesloten PBS-bibliotheken.
Meting: (positieve) evaluatie door instappers; planning en uitwerking gerealiseerd. Doorlopende operationele ondersteuning aangesloten PBS-bibs gerealiseerd.
Actie 2 – Traject statistieken Concrete uitwerking traject statistieken. o
Vorig jaar ging de focusgroep statistieken effectief aan de slag. In 2015 werkt de focusgroep, op basis van een uitgebreide inventaris, verder aan een concreet voorstel voor wijzigingen en nieuwe services. Dit alles moet resulteren in een ontwikkelingstraject voor een gebruiksvriendelijke statistiekenmodule.
o
Dankzij het voortraject in samenwerking met Bibnet, kunnen we dit jaar in VlaamsBrabant de piloot rond collectiemanagement, op basis van Aleph-data geïmporteerd in de Web-ICB-tool van Bureau Leemans afwerken. Dit project integreert statistische informatie in functie van collectievorming / collectiebeheer.
Timing: doorlopend
Meting: finale evaluatie piloottraject Halle; plan van aanpak statistiekenmodule verder uitgewerkt.
Actie 3 – Onderhoud databank en helpdesk Permanente zorg onderhoud databank en ondersteuning via helpdesk. o
De talrijke innovaties van de voorbije jaren vragen ook in 2015 een intense ondersteuning van de partnerbibliotheken via de helpdesk en het databankonderhoud.
o
Optimalisatie van de catalografische data in samenwerking met de partnerbibliotheken en Open Vlacc.
o
Verdere backoffice ondersteuning bij overstap bibliotheken naar RFID (zelfuitleen).
Timing: doorlopend
Meting: engagement van partnerbibliotheken voor optimalisatie catalografische data; helpdesk ondersteuning gerealiseerd. 5
Actie 4 – Convenant Bibliotheekportalen Praktische opvolging van de convenant Bibliotheekportalen voor bibs die nog niet aangesloten zijn op een PBS: tussenoplossing waarbij lokale besturen zich engageren om vanaf 2017 (tot einde huidige legislatuur) toch in te stappen op een bibliotheeksysteem met optimalisaties. o o o o o o
Operationele opvolging tussentijdse aansluiting (2015 en volgende) op Bibliotheekportalen en Mijn Bibliotheek; Overleg Bibnet; Overleg bibliotheken; Continue monitoring verhoogde impact op de helpdeskwerking; Concrete acties verbeterpunten PBS uit convenant in roadmap / projectplan opvolgen; Opvolging & evaluatie impact op operationele werking.
Timing: doorlopend
Meting: opvolging gerealiseerd en impact op helpdesk in kaart.
Actie 5 – Interbestuurlijke samenwerking Interbestuurlijke samenwerking uitbouw digitale bibliotheek en Bibliotheekportalen. o
De digitale openbare bibliotheek wordt uitgebouwd door gemeentelijke, provinciale, Brusselse en Vlaamse overheidsorganisaties. In het kader van een eenduidige gebruikerservaring en een kostenefficiënte uitbouw is het nodig om toekomstige inspanningen te kaderen in een gemeenschappelijke visie en ontwikkelagenda. Daarom werd in 2014 een blauwdruk voor een toekomstgerichte architectuur voor de digitale bibliotheek uitgetekend waarbij rekening is gehouden met een stijgend aantal gedigitaliseerde diensten en collecties. Deze blauwdruk wil een richtinggevend kader zijn voor samenwerking tussen alle betrokken actoren in de komende jaren. In 2015 bouwen we dan ook verder op deze fundamenten via een haalbaarheidsstudie die een concreet traject wil uittekenen op weg naar een geconsolideerd bibliotheeksysteem.
o
Voor de projecten Bibliotheekportalen en Mijn Bibliotheek werken we via de interbestuurlijke stuurgroep en de operationele werkgroepen verder aan de roadmap voor productinnovatie en optimalisatie.
o
Evaluatie van Bibliotheekportalen en haalbaarheidsstudie consolidatie: projectwerking, besluitvorming, financiering. Dit gebeurt in functie van mogelijkheden tot optimalisatie voor de komende jaren.
Timing: doorlopend
Meting: haalbaarheidsstudie gerealiseerd; interbestuurlijke evaluatie gerealiseerd; behoeften, eerste stappenplan en budget in kaart.
6
II.
SAMENWERKINGSVERBANDEN / PLATFORMWERKING
Het SBB ondersteunt op een actieve wijze en met personele en financiële middelen de vier bestaande bibliotheekregio's. In deze informele samenwerkingsverbanden bundelen de lokale bibliotheken krachten en middelen om tegelijk meer efficiënt te werken en méér te realiseren. Doorgedreven samenwerking biedt (kleinere) bibliotheken meer kans om de uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan.
Actie 1 – Ondersteuning regiogroepen De vier bestaande regiogroepen worden ook in 2015 ondersteund en gefaciliteerd. o
Ondersteuning jaarlijkse acties vier regio's
o
Regio Pajottenland: voorbereiding tot opname in bredere structuur
Budget: € 60.000 (= € 15.000 / regio)
Timing: doorlopend
Meting: gerealiseerde acties
Actie 2 – Dag van de jeugdmedewerker Organisatie van de jaarlijkse dag voor de jeugdbibliotheekmedewerkers
Budget: € 5.000 Timing: juni 2015 Meting: (positieve) evaluatie door deelnemers.
III.
PUBLIEKSWERKING
Het SBB ondersteunt de lokale bibliotheken bij het verhogen van hun publieksbereik, en dit met focus op de publieksacties van de diverse regio's én door de uitwerking en organisatie van een bovenlokaal aanbod. Informatiegeletterdheid, leesbevordering en mediawijsheid staan centraal met aandacht voor laagdrempeligheid en het bereiken van specifieke doelgroepen.
Actie 1 - Tatertaal Verderzetting van de trajecten Tatertaal voor professionelen (TT1) en Tatertaal voor ouders (TT2). o
Tatertaal voor professionelen (TT1) wordt verder uitgerold naar de openbare bibliotheken, die zich met dit taalstimulerend project voor jonge kinderen richten naar de professionelen in de kinderopvang (onthaalouders en kinderdagverblijven). De bib werkt op die manier mee aan taalstimulering bij voorschoolse kinderen (0 - 2,5 jaar) én breidt haar werking uit naar de kinderopvanginitiatieven in de eigen gemeente / regio. TT1 is een samenwerkingsinitiatief tussen dienst welzijn en dienst cultuur. Dienst cultuur staat in voor de bibmaterialen (boekenpakketten en Tatertaalhuisjes), dienst welzijn zorgt voor de Tatertaal-methodiek en de bijhorende vormingsreeksen.
o
Tatertaal voor ouders (TT2) ontstond in 2013 als “spin-off” van TT1, om ook ouders via de openbare bibliotheken kapstokken aan te reiken om taal bij hun baby’s en peuters te helpen stimuleren. Ook in 2015 wordt TT2 verder aangeboden aan de bibliotheken die dit aan hun publiek willen aanreiken. Via de wisselcollecties worden voorleesrugzakjes (0 – 3 jaar) aangeboden aan de deelnemende bibliotheken. Bibliotheken die graag zelf 7
hun voorleesrugzakjes samenstellen (eigen boekjes), kunnen voor de ondersteunende materialen (handleiding met instructie-dvd en boekenleggers) eveneens bij ons terecht. Bibliotheken die TT2 willen aanbieden aan hun publiek kunnen ook een workshop voor ouders (avondvoordracht) inplannen.
Budget: € 7.500
Timing: doorlopend (voorbereidingen sessies voorjaar 2015 en najaar 2015)
Meting: o 3 bibliotheken nemen deel aan het project TT1. o 8 bibliotheken nemen deel aan het project TT2.
Actie 2 – Waarom? Daarom! In 2015 wordt de voordrachtenreeks Waarom? Daarom! rond het ruime thema van opvoedingsondersteuning verdergezet. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de dienst Welzijn, cel Kindbeleid. Openbare bibliotheken en gemeentelijke diensten (jeugd, welzijn, ocmw, kinderopvang, …) tekenen in op het aanbod. Het aanbod wordt continu verdergezet en vernieuwd.
Budget: € 35.000
Timing: voorjaar 2015 en najaar 2015 – uitvoering doorlopend
Meting: 60 voordrachten voor ouders vinden plaats in samenwerking met de openbare bibliotheken en andere gemeentelijke diensten.
Actie 3 – Taalpunten Nederlands In 2015 ondersteunt het streekgericht bibliotheekbeleid verder de oprichting van Taalpunten. Deze ondersteuning omvat advies en kennisdeling, vorming en uniform promotiemateriaal. Hiervoor wordt samengewerkt met diverse interne en externe diensten en partners (dienst lay-out, Vlaams Karakter, Huis van het Nederlands, vzw De Rand, bibliotheken stad Antwerpen, …). Een Taalpunt in de bib geeft ondersteuning aan anderstaligen op vlak van Taalontwikkeling (Nederlands leren) en maatschappelijke oriëntatie én streeft naar meer zelfredzaamheid van de anderstalige gebruikers.
Budget: € 5.000
Timing: doorlopend
Meting: 15 bibliotheken hebben een operationeel Taalpunt in de bib of zijn begonnen met de opstart ervan.
Actie 4 – Digitale Week 2015 In 2015 viert de "digitale Week" haar tienjarig bestaan. We ondersteunen dit door aan ruim aanbod van lezingen waarop de Vlaams-Brabantse bibliotheken kunnen intekenen o
Uitwerking van vier inhoudelijke thema's : Digitaal lezen Digitaal luisteren Online vergelijken en kopen Sociale media en privacy
o
Aanbod van 21 lezingen rond bovenvermelde thema's
o Organisatie van 1 lezing voor het provinciepersoneel met als thema digitaal op reis
Budget: € 7.500
Timing: april 2015 8
Meting: 21 bibliotheken tekenen in op het aanbod en organiseren een lezing voor een breed publiek; de lezing in het provinciehuis vond plaats
Actie 5 – Publieksacties regio’s Diverse publieksacties van de vier regio's worden ondersteund door het SBB. Deze zijn afhankelijk van de jaaracties die bibliotheekregio's realiseren.
Budget: zie regiobudget en evt. projectsubsidies
Timing: doorlopend
Meting: realisatie en uitstraling binnen elke regio.
Actie 6 - Wisselcollecties De bestaande wisselcollecties worden verder aangeboden en waar nodig geactualiseerd. Oudere collecties worden afgevoerd.
Budget: € 10.000
Timing: doorlopend
Meting: aantal wisselcollecties in gebruik door bibliotheken.
Actie 7- Samenwerking projecten cultuur/VT Samenwerking binnen de dienst cultuur bij cel/dienstoverschrijdende projecten
Budget: € 10.000
Timing: ad hoc
Meting: doorgegaan project en inbreng sbb
IV.
VORMING, CONSULTANCY
Het SBB stimuleert en ondersteunt bibliotheekmedewerkers bij het verhogen en actualiseren van de competenties die nodig zijn om de hedendaagse en toekomstige kerndoelen van de lokale bibliotheek te realiseren.
Actie 1 – Informatiebemiddeling Verdere uitrol van het traject Informatiebemiddeling voor baliemedewerkers. o
Organisatie en uitrol van twee nieuwe basisreeksen voorjaar 2015: voor bibliotheekmedewerkers Gooik, Halle en Sint-Pieters-Leeuw najaar 2015: voor bibliotheekmedewerkers Bertem, Herent, Ternat, Oud-Heverlee, Kampenhout (Keerbergen o.v.).
o
Opvolging voorbije trajecten de generieke punten uit de verbeterplannen worden onderzocht in verband met mogelijke / wenselijke ondersteuning. Opvolging tweede verbeterplannen vorige deelnemende bibliotheken
o
Opmaak planning 2016 Communicatie en screening nieuwe bibliotheken 9
Budget: € 45.000
Timing: doorlopend
Meting: (positieve) evaluatie deelnemende medewerkers; opvolging en meting verbeterplannen; duurzame aandacht voor thema informatiebemiddeling bij de lokale bibteams.
Actie 2 – Consultancy zelfuitleen Verderzetting gerichte consultancy voor bibliotheken die overstappen op zelfuitleen (via RFID) o o o
Organisatie RFID week (werkbezoeken, workshops, …) in samenwerking met SBB Brussel (VGC) en provincies Antwerpen / Limburg; Deelname en ondersteunende deelname aan INFO aan Zee voor Vlaams-Brabantse bibliotheken ; tweejaarlijks congres rond Opvolging aanvragen RFID subsidie
Budget: € 5.000
Timing: september 2015; doorlopend 2015
Meting: deelnemende bibliotheken en aanvragen
Actie 3 – Consultancy bibliotheekinrichting Verderzetting van de inrichtingsconsultancy door Landmark Libraries (gegunde opdracht) voor bibliotheken die een (her)inrichting van de bibliotheek voorbereiden (met o.a. ruimte voor advies voor aanpassingen in functie van integratie zelfuitleen (zie actie 2 hierboven)). Er kunnen in 2015 nog max. 13 bibliotheken hiervan gebruik maken.
Budget: 10.000 euro
Timing: doorlopend 2015
Meting: max. 13 bibliotheken hebben een inrichtingsconsultancy gehad
Actie 4 – Opleidingen digitale bibliotheek Organisatie van opleidingen digitale bibliotheek / PBS (niet functioneel Aleph). o
Opvolging bibwebetalages: intervisie
o
Organisatie basisopleiding bibwebetalages;
Budget: € 3.500
Timing: eerste helft 2015
Meting: (positieve) evaluatie en inbreng deelnemende bibliotheken; verhoogde zichtbaarheid binnen de bibliotheekportaal.
Actie 5 – Vorming / consultancy regiowerking Ondersteuning en facilitering vorming en consultancy op vraag van en binnen de regiowerking. o
Studiebezoeken
o
Ad hoc vormingen in functie van bibliotheekregiowerking. 10
Budget: via regiowerking
Timing: doorlopend
Meting: elke regio onderneemt minstens één actie en wordt hierbij ondersteund door het SBB.
Actie 6 – Studiereis voor bibliothecarissen Organisatie studiereis 2015 voor bibliothecarissen en leidinggevenden.
Budget: € 2.500
Timing: juni 2015
Meting: studiereis vindt plaats.
Actie 7 – Inspelen op opportuniteiten Ingaan op opportuniteiten en dringende vragen (eventueel via andere diensten provincie).
Budget: € 5.000
Timing: doorlopend
Meting: relevantie van de vraag en relatie met bibliotheken.
Actie 8 – Samenwerking PIVO Organisatie van concrete opleidingen i.s.m. PIVO
Budget: € 5.000
Timing : voor- en najaar
Meting: er vinden twee opleidingen plaats.
11
