HERMESensemble
ACHTERGROND PROGRAMMATIE 2017-2021 Inhoud 2017 ......................................................................................................................................................... 2 THE TIMES THEY ARE A-CHANGIN’ ...................................................................................................... 2 LUISTERKUNST ..................................................................................................................................... 3 FROM ZERO TO NOTHING ................................................................................................................... 3 HERMESlab: CD UITGAVE i.s.m. BOBO STENSON & JOAKIM MILDER ................................................. 4 SLOW SUMMER STAY .......................................................................................................................... 4 REVELATIONS....................................................................................................................................... 5 NOCTURAMA ....................................................................................................................................... 6 HYPERION ............................................................................................................................................ 6 THE LODGER ........................................................................................................................................ 7 2018 ......................................................................................................................................................... 8 BIRMINGHAM SESSIONS ..................................................................................................................... 8 CD opname EKSTASIS .......................................................................................................................... 8 THE BIG PARADE .................................................................................................................................. 9 REGINA! ............................................................................................................................................... 9 KONTAKTE 2018 AD ........................................................................................................................... 10 HERMESlab: TROIS FONTAINES ......................................................................................................... 10 FLESHWALL ........................................................................................................................................ 11 MAHOUR ........................................................................................................................................... 11 2019 ....................................................................................................................................................... 13 MUSIC AS A DREAM........................................................................................................................... 13 E S ...................................................................................................................................................... 13 2020 ....................................................................................................................................................... 14 deWOORDENAAR .............................................................................................................................. 14 CHUTE(S)............................................................................................................................................ 14 COMPONISTEN 2020 - 2021 .............................................................................................................. 15 MISCELLANEA 2017 - 2021 .................................................................................................................... 17
2017 Ontwikkeling
THE TIMES THEY ARE A-CHANGIN’ HERMESensemble i.s.m. AMUZ, de Veerman, Musica, AIFOON, Centre Henri Pousseur
Viool, altviool, cello, contrabas, fluit, (bas)klarinet, piano, percussie, mezzo, electronics 4 werksessies in Het Kanaal (Wijnegem) en slotconcert in AMUZ (Antwerpen). Begeleiding jonge componisten. Jaarlijks in najaar en winter 2017 – 2018 (festivaleditie “10 jaar THE TIMES”) – 2019 – 2020 – 2021 is een jaarlijks terugkerend open forum voor jonge componisten (12-20 jaar). De eerste editie vond plaats in AMUZ in 2008 in kader van de festivaldag “Metamorfosen”, onder impuls van toenmalig ‘composer-in-residence’ Bram Van Camp. Die stelde een leemte vast in de ontwikkelingsmogelijkheden van jonge componisten: elke instrumentist in opleiding kan deelnemen aan harmonieën en/of jeugdorkesten, en zo zijn speelervaring en –praktijk ontwikkelen. Voor jong componerend talent bestaat er echter geen mogelijkheid composities – op professioneel artistiek niveau – te realiseren, en te leren uit die noodzakelijke ervaring. Er zijn wel workshops en stages, maar daar wordt zelden naar een afgewerkt resultaat toe gewerkt i.s.m. een ensemble met een divers instrumentarium en een gespecialiseerde aanpak. Ook zijn er wedstrijden, maar daar loopt enkel de winnaar met de prijzen weg, en wordt er niet geïnvesteerd in ontwikkeling en begeleiding op langere termijn. THE TIMES THEY ARE a-CHANGIN’
HERMESensemble
stelt zich sinds 2008 actief tot taak te voorzien in deze nood. THE TIMES is geen wedstrijd: er worden elke editie door een gespecialiseerde jury (de begeleidende componisten, musici van HERMESensemble, Wim Henderickx, Jorrit Tamminga) werken geselecteerd voor afgebakende leeftijdscategorieën (12-14 jaar, 15-16 jaar, 17-18 jaar, 19-20 jaar). Veel aandacht wordt besteed aan feedback aan deelnemers die niet geselecteerd worden, met het oog hen een volgende editie wel te kunnen opnemen in de selectie. De geselecteerde componisten gaan een intens één-opéén begeleidingstraject aan met één van de drie begeleidende coaches (componisten Bram Van Camp, Hanne Deneire of Mathias Coppens), teneinde hun schriftuur en partituren op punt te stellen, en krijgen bovendien ruime gelegenheid tot interactie en artistiek experiment met HERMESensemble tijdens verschillende werksessies. Artistieke ontwikkeling is de belangrijkste taak, maar er wordt ook naar een afgewerkt eindproduct toegewerkt. De jaarlijkse sessies monden uit in een concert in AMUZ, dat professioneel wordt opgenomen (audio en video) en verspreid via een ‘dedicated’ webpagina, en sociale media (facebook, vimeo, youtube). Zo wordt de jonge toondichters waardevolle bouwstenen aangereikt voor hun portfolio. HERMESensemble
werkt sinds 2008 voor THE TIMES samen met de Veerman (bewaking van het globale kunsteducatieve concept) en AMUZ (concertlocatie en promotie). Vanaf 2016 zal worden samengewerkt met AIFOON met het oog op aansluiting door jonge geluids- en/of installatiekunstenaars. Voor de realisatie van de electronics wordt beroep gedaan op Centre Henri Pousseur. Vanaf editie 2016 zal bovendien een actieve wisselwerking op touw worden gezet met SOUNDMINE, de jaarlijkse componistenstage van Musica tijdens de zomermaanden. Ook zal met Musica een talentbegeleidingplatform worden ontwikkeld, waarbij in overleg met diverse actoren uit 2
de culturele sector verdere ontwikkelingsmogelijkheden van alumni van THE TIMES zullen worden gestimuleerd. In 2018 vindt de 10e editie plaats van THE TIMES THEY ARE a-CHANGIN’, en wordt een festivaleditie gepland, waarbij o.m. werken uit de voorbije tien jaar opnieuw zullen worden gespeeld. Radio Klara wordt hierbij als partner aangezocht. De zender schenkt nu al elke editie reeds ruime aandacht aan het initiatief. Meer informatie (audio, video, alumni): http://hermesensemble.be/training/the-times-they-are-achanging/
LUISTERKUNST HERMESensemble i.s.m. AMUZ, de Veerman
Fluit, (bas)klarinet, altviool, cello, percussie, piano, mezzo 3 workshops & slotconcert in Het Kanaal (Wijnegem), AMUZ en deSingel (Antwerpen) Edities in 2017 – 2019 – 2021 HERMESensemble
en de Veerman ontwerpen samen actieve luisterstages, waarbij aan de hand van diverse workshops met live muziek verschillende strategieën worden ontwikkeld en geïllustreerd waarmee je als toehoorder hedendaags repertoire actief en bewust kan beleven. Muzikale of andere voorkennis is hierbij geen vereiste, enkel de nieuwsgierigheid om een nieuwe klankwereld te ontdekken, en deze door actief te luisteren mee te creëren. Bedoeling van de drie edities is telkens met een andere doelgroep te werken, in de ontwikkeling van een nieuw participatief toeleidingstraject voor hedendaagse muziek: een keer met leerlingen uit het regulier onderwijs (16+), een keer met leerlingen uit het Deeltijds Kunstonderwijs (AMV, AMC), en een keer met open inschrijvingen voor geïnteresseerd publiek. Meer informatie: http://hermesensemble.be/producties/luisterkunst-the-art-of-listening/
FROM ZERO TO NOTHING Artistiek onderzoek naar de uitvoeringspraktijk van Karlheinz Stockhausen in de jaren ‘60 HERMESensemble
i.s.m. Koninklijk Conservatorium Antwerpen, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, Inspiratum, Stockhausen Stiftung, Zero Foundation, Orpheus Instituut Gent Publicaties, concerten, en lecture-performances in de periode 2016 – 2018. Concert en lecture performance i.s.m. Festival van Vlaanderen Gent 2017 In januari 2015 startte HERMESensemble (met HERMESfluitiste Karin De Fleyt als onderzoeker) een artistiek onderzoek naar de uitvoeringspraxis van de Duitse avant-garde tijdens de jaren ’60, en de invloed van de FLUXUS en GUTAI-bewegingen. Een tweejarig onderzoeksdossier werd aanvaard door de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en het Koninklijk Conservatorium van 3
Antwerpen. In dit kader vonden reeds concerten en activiteiten plaats in Antwerpen (Hel Kanaal, Keulen (research meeting met Mary Bauermeister, de assistente van Stockhausen in de jaren ’60) en Berlijn (Akademie der Künste), i.k.v. de ZERO-overzichtstentoonstelling). O.m. het iconische Prozession (1967) werd historisch geïnformeerd gerestaureerd uitgevoerd, en werk van Rolf Gehlhaar (die Stockhausen had geassisteerd in de creatie van Prozession). In 2016 zal in samenwerking met het Orpheus Instituut een symposium rond de onderzoeksvragen worden georganiseerd (september), naast verdere uitvoeringen in Birmingham en Leeds (februari). Ook zal er een cd verschijnen rond de onderzoeksthematiek (label Divine Art). In de periode 2017-2018 wordt de focus van het onderzoek verruimd naar andere periodes, met een nadruk op het elektroakoestische werk. De samenwerking met het Orpheus Instituut zal in deze periode resulteren in een onderzoekspublicatie en –cd (reeks Collected Writings of the Orpheus Institute). In 2017 zal er in kader van het Festival van Vlaanderen Gent een concert- en lecture-programmatie plaats vinden met het Helikopter Streichquartett (1995) als uitgangspunt. Het onderzoek zal in 2018 culmineren in een productie rond Kontakte (cf. productie KONTAKTE 2018 AD). http://hermesensemble.be/producties/from-zero-to-nothing/ Meer info: http://hermesensemble.be/research/praxis/
en
Productie
HERMESlab: CD UITGAVE i.s.m. BOBO STENSON & JOAKIM MILDER HERMESensemble i.s.m. Bobo Stenson & Joakim Milder. Uitgever : ECM (o. v.). Jamsessies in november
2015. Concerten worden aangeboden aan o.a. Jazz Middelheim, Bremen Musikfest, Inspiratum en November Music Den Bosch. Spreiding in de loop van 2017 (6 concerten) – 2018 (6 concerten). HERMESensemble
opereert regelmatig op de grens met jazz en lichte muziek (bv. samenwerkingen met Vijay Iyer, Briskey, Buena Vista Social Club, Eavesdropper). De samenwerking tussen HERMESensemble en de Zweedse jazzpianist Bobo Stenson gaat terug tot 2010, toen er met het Stenson trio werk van bassist en componist Anders Jormin werd gecreëerd in deSingel, en Stenson de tweede pianopartij voor rekening nam in Schnee van Hans Abrahamsen (ook in AMUZ 2010). Toen reeds rees de interesse om samen nieuw werk te creëren, aansluitend bij de improvisatiepraktijken van Stenson en de kernleden van HERMESensemble. In november 2015 vinden er eerste muzikale experimenten plaats in de HERMESstudio te Wijnegem, waarvoor ook de Zweedse saxofonist Joakim Milder werd uitgenodigd. Bedoeling van dit experiment is materiaal te ontwerpen met het oog op een gezamenlijke cd-release bij ECM en een podiumproductie en tournee in 2017-2018.
SLOW SUMMER STAY Chaya Chernowin, Slow Summer Stay I – II – III (2012) Stefan Prins, Ventriloquium, 2006 4 (bas)klarinetten, 2 fagotten, 2 percussie, 2 gitaren, 2 pianisten, 2 altviolen, 2 celli, electronics 4
HERMESensemble
o.l.v. Koen Kessels i.s.m. Inspiratum, Vlaamse Opera, Concertgebouw Brugge (o. v.) (2 concerten en componistenmasterclass i.s.m. Kon. Conservatorium Antwerpen) De Israëlische Chaya Chernowin wordt wereldwijd erkend als één van de belangrijkste componistes van de laatste jaren. Haar werk wordt in Vlaanderen echter nauwelijks uitgevoerd, een lacune die in 2017 wordt gevuld met de creatie van een nieuw muziektheaterwerk in de Vlaamse Opera (Gent en Antwerpen), naar aanleiding van het festival Opera XXI. In dit kader werd HERMESensemble, die een persoonlijk contact onderhoud met Chernowin en al langer haar werk onder de aandacht wil brengen, uitgenodigd door de Vlaamse Opera om haar concertant werk uit te voeren. Als uitgangspunt wordt Slow Summer Stay uit 2012 genomen, maar dit kan nog wijzigen in overleg met de componiste. Dit werk zal volgens de huidige artistieke planning worden geconfronteerd met recente composities van de Vlaamse componist Stefan Prins, die nauw met Chernowin samenwerkte aan de universiteit van Harvard (V.S.). Inspiratum (Het Kanaal) is partner in de realisatie en presentatie van deze concertproductie. Daarnaast zal Chaya Chernowin worden uitgenodigd een compositiemasterclass te verzorgen in de HERMESstudio, in samenwerking met Koninklijk Conservatorium Antwerpen, maar opengesteld voor alle Vlaamse (pre-)professionele componisten. Meer informatie: http://chayaczernowin.com/
REVELATIONS Wim Henderickx, Revelations (2017, werktitel) 3 zangers (Vox Luminis via Transparant o.v.), fluit, percussie, altviool, (klarinet & cello n.t.b.), ud, kanoen HERMESensemble i.s.m. Muziektheater Transparant, deSingel
Try-out in Matterhorn (Antwerpen). 2 voorstellingen in deSingel - Opera XXI (Antwerpen), 2 voorstellingen in Operadagen Rotterdam. Hernemingen t.b. in 2018 en 2019. De samenwerking tussen HERMESensemble en Wim Henderickx, één van de meest vooraanstaande en uitgevoerde Vlaamse componisten, gaat terug tot 2007, toen de componist actief met de kernmusici van HERMESensemble begon te experimenteren en speciaal voor hun artistiek-technische mogelijkheden Disappearing in Light componeerde. Het werk werd verschillende keren uitgevoerd in Vlaanderen, Duitsland, Nederland, Frankrijk en Italië, en gaf aanleiding tot de gelijknamige cd bij Harmonia Mundi, die enthousiast werd onthaald door de binnenlandse pers en in 2014 aanleiding gaf tot opmerkelijk lovende recensies na de internationale release (via Launch Music International). In 2011 werd in samenwerking met Muziektheater Transparant en de Veenfabriek het muziektheaterwerk Medea gecreëerd, opnieuw gecomponeerd in sterke interactie met de kernleden van HERMESensemble. Het werk werd meer dan 25 keer uitgevoerd op belangrijke podia in Vlaanderen en Nederland en bovendien op de Biënnale van Venetië in 2011. In 2012 componeerde Wim Henderickx voor HERMESensemble Atlantic Wall, een multimediaal gedicht met visuals van Kurt Ralske en elektronica van Jorrit Tamminga, in kader van het slotconcert van de World Music Days 2012 in Vlaanderen. Atlantic Wall werd opnieuw internationaal uitgevoerd (op 16 januari 2016 zal het in het festival MOMA FOMA – Hobart, Tasmanië Australië – worden gecreëerd), en op cd uitgegeven in kader van de tweede uitgave met Henderickx Triptych (Harmonia Mundi Benelux en 5
LMI). Uit de artistieke samenwerking tussen de componist en HERMESensemble ontstond een typische en herkenbare sound en muziekpraktijk, gekenmerkt door sterk geavanceerde ‘extended playing techniques’ en een oosters klankpalet. Henderickx bestudeerde immers intensief de Indische muziek, en vond daarbij weerklank in de praktijken van bv. fluitiste Karin De Fleyt (die ook Karnatische fluit speelt) en percussionist Gaetan La Mela (verzamelaar van oosterse percussie-instrumenten). In 2017 wordt de volgende stap gezet in deze bloeiende samenwerking, opnieuw in samenwerking met Muziektheater Transparant, en in kader van het muziektheaterfestival Opera XXI. Henderickx zal nieuwe muziek componeren met als werktitel Revelations, gebaseerd op de middeleeuwse figuur van Hadewych, in nauwe samenwerking met HERMESensemble en twee Marokkaanse instrumentisten (ud en kanoen). Meer informatie: http://hermesensemble.be/componisten/wim-henderickx/
NOCTURAMA Creatie van Daan Janssens Peter Merckx (basklarinet), Stijn Saveniers (cello), percussie HERMESensemble i.s.m. Theater de Spiegel
Productie, creatie en try-outs in deSTUDIO in 2017 (5 presentaties in 2017). Ca. 100 hernemingen in Vlaanderen, Nederland en Frankrijk in 2018 (60) en 2019 (40). Sinds najaar 2014 werkt HERMESensemble samen met theater de Spiegel onder de noemer CABAN in een artistiek onderzoeksproces waarbij muziektheater voor de allerkleinsten wordt ontworpen. Het gaat om een intens interactieproces met deze doelgroep, waarbij volop geëxperimenteerd wordt met speeltechnieken en modi, teneinde jonge kinderen te kunnen betrekken in hedendaagse muziekkunst. Daar waar CABAN een betrekkelijk open formaat is waarin experiment en interactie centraal staan, willen beide organisaties met NOCTURAMA (werktitel) een stap verder gaan en de bevindingen van het lopende onderzoek laten kristalliseren in een volwaardige muziektheaterproductie. De twee HERMESmusici die ook aan CABAN deelnamen (Peter Merckx, basklarinet-klarinet-altsax, en Stijn Saveniers, cello) stappen onder regie van Karel Van Ransbeeck in een podiumproductie met een figurenspeler/acteur. HERMESensemble heeft componist Daan Janssens benaderd om composities te schrijven voor de voorstelling. Uitgangspunten vormen de klanken van de nacht, en de kreten van nocturnale dieren, waarbij de muziekstukken zullen opgevat worden als biologische wezens (met adem, hartslag etc.). Meer informatie: http://hermesensemble.be/producties/caban/ http://hermesensemble.be/training/initatie/
en
HYPERION Bruno Maderna, Hyperion, 1960 Sopraan, fluit, electronics 6
HERMESensemble
i.s.m. Muta Imago, Sagra Musicale Maletestiana, RomaEuropa en Muziektheater
Transparant Internationale spreiding i.s.m. Muziektheater Transparant & Muta Imago (8 voorstellingen) Tijdens seizoen 2015-2016 realiseert HERMESensemble in coproductie met het Italiaanse theaterhuis Muta Imago, en ondersteund door Muziektheater Transparant een originele muziektheaterproductie gebaseerd op de gelijknamige orkestsuite van Bruno Maderna uit 1960 en de briefnovelle van Friedrich Hölderlin uit 1797. Het is een productie voor danser/acteur, fluit, sopraan en electronics, waarbij na diepgaand onderzoek van de score door musicoloog Brent Wetters in samenwerking met Juan Parra Cancino een nieuw werk werd gedestilleerd, aangepast aan de muziektheaterscène van de 21e eeuw. HYPERION concentreert zich met sterke beelden en muzikale interventies tot de essentie van de vertelling: een 60’ durende audiovisuele meditatie op de mens als culminatiepunt van natuur en techniek. HYPERION gaat in première op 26 september 2016 in Rimini, en speelt verder op het festival RomaEuropa (december 2015) en in Forli (mei 2016). In seizoen 2016-2017 wordt in samenwerking met Muziektheater Transparant een Europese tournee opgezet. Meer informatie: http://hermesensemble.be/event/hyperion-9/
THE LODGER Muziek van Joby Talbot (1999), film van Alfred Hitchcock (1927) Viool, contrabas, (contra)fagot, (bas)klarinet/sax, trompet, trombone, piano/synth, percussie HERMESensemble o.l.v. Koen Kessels
Herneming en internationale spreiding met Muziekgebouw aan ’t Ij Amsterdam als uitgangspunt (2 filmconcerten) – A story of the London Fog was de derde film van Alfred Hitchcock, en betekende zijn internationale doorbraak als ‘Master of Suspense’. Het is een echte ‘thriller’, waarin één van de favoriete thema’s van de regisseur wordt uitgespeeld: de plotse beschuldiging van een (schijnbaar) onschuldige, die daardoor in een maalstroom van intriges en verdachtmakingen terecht komt. In 1999 componeerde de Britse componist Joby Talbot een wervelende nieuwe soundtrack voor The Lodger, waarbij hij erin slaagde het ‘suspense’-karakter van de film muzikaal te benadrukken om zo tot een heel eigentijdse voorstelling te komen, die een even sterke indruk nalaat als bij de première in 1927. THE LODGER
HERMESensemble
werd in 2007 door deSingel uitgedaagd deze productie te realiseren (van de acht musici wordt verwacht dat ze muzikaal-technisch tot het uiterste gaan), en realiseerde diverse verdere uitvoeringen in binnen- en buitenland, met als hoogtepunten uitvoeringen in Konzerthaus Wien en Philharmonie de Luxembourg in 2010, en in Hobart (Australië) januari 2016. http://hermesensemble.be/producties/thelodger/ Meer informatie: http://hermesensemble.be/research/pellicule/
en
7
2018 Ontwikkeling
BIRMINGHAM SESSIONS Fluit, (bas)klarinet, altviool, cello, piano, percussie, electronics Masterclasses & concert i.s.m. University of Arts Birmingham (Barber Concert Hall) Werk van lokale componisten Birmingham, Bart Vanhecke, Daan Janssens en Mathias Coppens Edities in 2018 en 2020. HERMESensemble
werkt op regelmatige basis samen met de compositie-afdeling van de University of Arts – Birmingham. Enerzijds vinden er masterclasses plaats met de compositiestudenten van de universiteit, waarbij HERMESensemble experimenteert met de schriftuur van de studenten, try-outs doet en advies verleent. Anderzijds biedt de University een podium voor HERMESensemble voor de uitvoering van repertoire, met name nieuwe Vlaamse muziek: er is een uitstekende Bramall Hall op de campus, en daarnaast een vermaarde Barber Concert Hall. HERMESensemble trad in 2013 twee keer op in Birmingham, en creëerde er onder meer werk van Wim
Henderickx in het VK. Telkens werden er ook masterclasses verzorgd. In 2014 volgde onder meer de Britse creatie van composities van Hanne Deneire. In februari 2016 staat er opnieuw werk van Wim Henderickx geprogrammeerd, naast lecture performances in kader van het onderzoeksproject FROM ZERO TO NOTHING (ut supra). Dit programma wordt ook herhaald in Leeds. In 2018 en 2020 zijn er volgende sessies (masterclasses en concerten) gepland in Birmingham. Meer informatie: http://hermesensemble.be/producties/birmingham-sessions/
Productie
CD opname EKSTASIS Wim Henderickx, Medea, 2011 Wim Henderickx, Ekstasis, 2017 Fluit, (bas)klarinet, altviool, cello, piano, ud, kanoen, duduk, gitaar, percussie, electronics HERMESensemble i.s.m. Inspiratum. Distributie: Harmonia Mundi Benelux, LMI International HERMESensemble
gaf samen met Wim Henderickx reeds twee cd’s uit : Disappearing in Light (2011) bundelt composities voor mezzosopraan, kamerensemble en electronics, en Triptych (2014) werk voor groot ensemble, electronics en solist. Beide cd’s worden in de Benelux verspreid door Harmonia Mundi, en in het Verenigd Koninkrijk en digitaal wereldwijd via Launch Music International. De release op LMI in 2014 bracht een vloed aan positieve recensies met zich mee (onder meer in The Gramophone en The Independent). Triptych wordt wereldwijd gelanceerd in oktober 2015. Het is een logische stap voor Henderickx en HERMESensemble een derde opname te realiseren en uit te geven, met de focus op het muziektheaterwerk dat in samenwerking tot stand kwam. 8
Meer informatie: http://hermesensemble.be/performance/opnames/
THE BIG PARADE Film van King Vidor (1925), nieuwe muziek van Gabriel Prokofiev o.v. 2018 Fluit, hobo, (bas)klarinet, hoorn, trompet, trombone, gitaar, viool, altviool, cello, percussie, piano/synth electronics HERMESensemble i.s.m. deSingel, i.o.m. Filmfestival Gent
2 voorstellingen in 2018. Herneming in 2019 en 2020 t.b. The Big Parade is één van de spannendste en best gemaakte stille films over de Eerste Wereldoorlog. Sommige van de oorlogsscènes blijven nog steeds behoren tot de meest beklijvende in het genre. Het was het eerste realistische oorlogsdrama, dat sindsdien als een archetypisch model dient voor alle latere oorlogsfilms. In 1987 componeerde Carl Davis een score voor groot symfonisch orkest, die echter geen recht doet aan de vele inhoudelijke lagen van de film, en als een gemiste kans kan beschouwd worden. Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van het einde van de Grote Oorlog werken deSingel en HERMESensemble samen in een productie met stille film en nieuwe live muziek van Gabriel Prokofiev (o.a. Concerto for Turntables & Orchestra, 2014). De productie komt tot stand in overleg met het Filmfestival van Gent, waarvoor ook een live uitvoering wordt besproken. Meer informatie: http://hermesensemble.be/research/pellicule/ & http://gabrielprokofiev.com/
REGINA! Muziektheater voor volwassenen. Tekst van Peter De Graef, spel door Tania Van der Sande. HERMESensemble i.s.m. De Kolonie MT
Stijn Saveniers (cello), Mathias Coppens (compositie), Bo Spaenc (percussie, orgels, batterie, compositie) Distributie: première 14 december 2018 CC Berchem, tot maart 2019 6 voorstellingen in 2018, 30 voorstellingen in 2018-2019. 15 voorstellingen in 2019-2020 HERMESensemble en de Kolonie MT produceerden in 2012-2013 reeds Stanley, met Peter De Graef, en nieuwe muziek van Hanne Deneire. Tania Van der Sanden speelt in REGINA! een hoogbejaarde voormalige (fictieve) wereldleidster, die ooit in dezelfde liga speelde als een Angela Merkel of Margaret Thatcher. Aan het einde van haar leven beseft ze dat de eerste symptomen van dementie zich manifesteren. REGINA! wordt geen monoloog maar een echte dialoog tussen tekst en muziek. De muziek is tegelijkertijd zalf én zout op de wonde. De Kolonie MT en HERMESensemble creëren voor REGINA! samen een rijke muziekscore. Bo Spaenc componeert nieuwe muziek en speelt live keyboard, marimba, dulcitone, en kleine handpercussie. De jonge componist Mathias Coppens componeert additionele hedendaagse muziek voor de experimentele klankkleuren van HERMEScellist Stijn Saveniers. De klanken die de twee muzikanten produceren, worden live bewerkt en vervormd.
9
Zoals dementie dat doet bij herinneringen. Soms klinkt de muziek ver weg, iel en schraal, soms is ze helder en dichtbij. Soms is ze erg melodisch en gestructureerd, dan weer verwaaid, etherisch of met een jazzy echo. Het spitse toetsen- en percussiewerk van Spaenc werkt complementair met de tegelijk melancholische warme of snerpende klank van de cello. Meer informatie: http://hermesensemble.be/producties/stanley-ism-de-kolonie-mt/
KONTAKTE 2018 AD Karlheinz Stockhausen, Kontakte (1958) Daan Janssens, creatie (2018) Stefan Prins, Mirror Box (Flesh+Prosthesis#3) (2014) 2 percussionisten, 2 pianisten, fluit, altviool, cello, (bas)klarinet, electronics, video HERMESensemble i.s.m. Centre Henri Pousseur, Orpheus Instituut en Kurt Ralske
Première in Concertgebouw Brugge en twee voorstellingen i.k.v. het Inspiratum Festival Kanaal. Gesprekken met o.m. Transit Festival, AMUZ, en Ars Musica. In kader van het onderzoeksproject FROM ZERO TO NOTHING (ut supra) wordt de uitvoeringspraktijk van de Duitse avant-garde bestudeerd, in het bijzonder Karlheinz Stockhausen. Dit gaf reeds aanleiding tot een historische geïnformeerde reconstructie van Prozession (2015, Berlijn en Antwerpen), leidt in 2016 tot lecture concerts in Birmingham en Leeds en een symposium in Het Kanaal (HERMESstudio), en in 2017 tot een samenwerking met het Festival Gent rond het Helikopter Quartett. In 2018 culmineert het project in een slotproductie waarbij Kontakte (1958) als uitgangspunt wordt genomen. Daan Janssens werd uitgedaagd een eigentijds ‘contrapunt’ te componeren voor HERMESensemble in samenwerking met Centre Henri Pousseur; een muzikaal antwoord, 60 jaar na het origineel, dat op zichzelf kan staan maar ook simultaan met de oorspronkelijke compositie kan gerealiseerd worden. Recent werk van Stefan Prins begeleidt de creatie. Meer info: http://hermesensemble.be/producties/from-zero-to-nothing/ http://hermesensemble.be/research/praxis/
en
HERMESlab: TROIS FONTAINES Creatie Mireille Capelle & HERMESensemble i.s.m. Kurt Ralske Fluit, (bas)klarinet, altviool, cello, piano, percussie, mezzo, electronics Dvd uitgave i.s.m. Inspiratum en audioMER Publieksvoorstellingen en installatie op Biënnale van Venetië en Inspiratum Festival Kanaal editie 2018 (Wijnegem) (min. 3 uitvoeringen)
10
De kernleden van HERMESensemble experimenteren al geruime tijd met spontane compositie en improvisatie. Dit leidde in 2009 reeds tot een cd-uitgave, waarbij elektronische soundscapes van componiste en HERMESmezzo Mireille Capelle, gerealiseerd in de Centre Henri Pousseur, als uitgangspunt werden genomen. De cd werd uitgegeven bij audioMER, de oplage werd volledig uitverkocht, en leidde tot enthousiaste perskritieken in binnen- en buitenland. In najaar 2016 verschijnt Aurum, het vervolg van dit traject. In 2018 wordt met TROIS FONTAINES een derde fase in dit traject gepland, met een multimediale installatie en dvd-uitgave in samenwerking met Kurt Ralske. Meer informatie: http://www.audiomer.org/projects/view/510
FLESHWALL Roberto David Rusconi, Fleshwall, 2014 Serge Verstockt, creatie, 2018 Str[1.1.1.1.1], fluit, hobo, klarinet, fagot, hoorn, trompet, trombone, piano, percussie, gitaar, electronics, video (Metka Sumandl) HERMESensemble i.s.m. ChampdAction, Inspiratum, Centre Henri Pousseur
Creatie t.g.v. Inspiratum Festival Kanaal editie 2018 (Wijnegem, 2 uivoeringen). Onderhandelingen met Londen (King’s Place) Recent raakte HERMESensemble in gesprek met de Zwitserse Londenaar Roberto David Rusconi, één van de meest originele Europese componisten van het moment. Met hem wil HERMESensemble tijdens de volgende beleidsperiode nauw gaan samen werken, enerzijds rond zijn muziekeducatieve projecten met vernieuwende aanpak (onder meer de workshops rond zijn Dionysos-composities), anderzijds rond zijn baanbrekend multimediaal werk FLESHWALL. Dit is een zeer confronterende audiovisuele voorstelling rond de vluchtelingenproblematiek en “Fort Europa”. In deze context schrijft HERMESensemble een additionele compositieopdracht uit aan Serge Verstockt en ChampdAction – voor ensemble, electronics en video. Meer informatie: http://www.robertdavidrusconi.co.uk/robertdavidrusconi.co.uk/Welcome.html
MAHOUR Perzische hedendaagse muziek van o.m. Zaïd Jabri, Madhis Golzar Kashani, Annahita Abbasi, Idin Samimi, Mathias Coppens HERMESensemble i.s.m. musici van het Lamekan ensemble en deCompagnie
Creatie Festival van Vlaanderen Kortrijk, twee uitvoeringen i.k.v. Inspiratum Festival Kanaal (3 concerten in 2018). Concertreis in Iran in bespreking. Hernemingen in 2019 t.b. Kruisbestuiving en muziek verkennen en introduceren uit niet-westerse culturen behoort tot de kerntaken van HERMESensemble. In de periode ca. 2010-2016 kwam in dit verband vooral oosterse 11
muziek in ruime mate aan bod (Toshia Hosokawa, Kee Yong Chong e.a.). In de volgende periode wil het ensemble de aandacht verplaatsen naar de interessante eigentijdse muzikale ontwikkelingen in het Midden-Oosten, met name de Perzische muziek (Iran, Turkije en Syrië). De Perzische muziek sluit aan bij een lange en rijke traditie (met eigen modi, uitvoeringspraxis, concertpraktijken etc.), maar is in het Westen nauwelijks bekend. MAHOUR zal de actuele stromingen in deze traditie bij ons introduceren. Het wordt hier gepresenteerd als één productie, maar het plan bestaat eerder een traject te ontwerpen in samenwerking met het Festival van Vlaanderen Kortrijk, dat de fascinatie voor de Perzische contemporaine muziek deelt. Zaïd Jabri, afkomstig uit Syrië, is zeker de meest gevestigde naam, maar ook de meest op het Westen georiënteerde componist. Hij studeerde onder meer in Polen, woont en werkt in Londen, en valt regelmatig te beluisteren op de Britse podia. Idin Samimi is professor Compositie aan de Universiteit van Teheran, en de rechtstreekse contactpersoon van HERMESensemble. Hij wil het ensemble ontvangen op het muziekfestival van Teheran, en zijn werk zal ook in Vlaanderen uitgevoerd worden. Bijzonder interessant zijn de composities van de jonge Iraanse componistes Madhis Golzar Kashani en Annahita Abbasi, met wie HERMESensemble in persoonlijke interactie zal samenwerken en van wie nieuw werk zal worden gecreëerd.
12
2019 Ontwikkeling
MUSIC AS A DREAM Onderzoek naar de uitvoeringspraktijk van Giacinto Scelsi HERMESensemble
i.s.m. Koninklijk Conservatorium Antwerpen, Inspiratum, Fondazione Scelsi, Orpheus Instituut Gent Publicaties, concerten, en lecture-performances in de periode 2019 – 2021
Na het voltooien van de artistieke onderzoekscyclus over Karlheinz Stockhausen, verlegt HERMESensemble de focus naar de Italiaanse avant-garde met Giacinto Scelsi (1905-1988) als centrale figuur. HERMESensemble bestudeert al jaren de Italiaanse eigentijdse toonkunst (Salvatore Sciarrino, Bruno Maderna, Franco Donatoni e.a.), en heeft met name ruime ervaring in de uitvoering van de muziek van Scelsi. De componist heeft zeer veel geschreven tijdens zijn leven en carrière, en er blijven verschillende werken van hem nog onuitgevoerd en niet-bestudeerd in het archief te Rome. HERMESensemble wil samen met het Orpheus Instituut een vierjarig onderzoeksproject opstarten met als doel deze leemte in te vullen, Scelsi’s composities te ontsluiten en te creëren, onderzoekspublicaties en opnames te realiseren, en lecture performances te verzorgen. Kernleden Stijn Saveniers en Mireille Capelle zullen met onderzoeker en componist Paolo Galli in dit verband ook additionele onderzoeksbeurzen aanvragen en samen het project trekken. Meer informatie: http://hermesensemble.be/research/praxis/
Productie
ES Clemens Gadenstätter, ES – Minimised opera for tekst, voice, ensemble, electronics & film (2011) Clemens Gadenstätter, Creatie voor elektrische double neck gitaar, ensemble en electronics (2019) HERMESensemble i.s.m. Centre Henri Pousseur en Orpheus Instituut
3 concerten in de Bijloke, Het Kanaal en Orpheus Instituut. De Oostenrijkse componist Clemens Gadenstätter maakte enkele jaren geleden ophef in de cursus van Darmstadt, en behoort tot de eigentijdse Noord-Europese nieuwe garde zoals ook bv. Johannes Kreidler, Peter Ablinger en Simon Steen-Andersen. Hij heeft een bijzondere affiniteit met audiovisueel en multimediaal werk. Zijn werk is in ons land echter nauwelijks live te beluisteren. HERMESensemble zal zijn recent werk introduceren op de Vlaamse podia, een nieuwe creatie uitwerken met de componist en gitarist Nico Couck, en samen met het Orpheus Instituut de componist ook naar Vlaanderen halen voor masterclasses. E S is een bijzonder werk voor ensemble, video en electronics, op de grens met muziektheater, en daarom bijna op het lijf geschreven van HERMESensemble. Meer informatie: http://www.gadenstaetter.info/Home.html 13
2020 Productie
deWOORDENAAR Muziektheater voor volwassenen. Spel: Bruno Vanden Broecke Productie & distributie: zomer 2020. Internationale distributie. Gaetan La Mela (percussie), Peter Crosbie (electronics), muziek Wim Henderickx (& Jorrit Tamminga, electronics). Creatie in deSingel. 35 voorstellingen in 2020-2021 t.b. Herneming 2021-2022: 35 voorstellingen. De inspiratie voor deze voorstelling vinden we bij de monumentale dichtbundel Leaves of Grass van de 19e-eeuwse Amerikaanse dichter Walt Whitman. Deze bundel wordt gezien als een mijlpaal in de Amerikaanse literatuurgeschiedenis. Leaves of Grass (in het Nederlands vertaald als ‘Grasbladen’) is een explosie van taal en levenslust, een exuberante droom van de mens in een nieuwe maatschappij. Het is tegelijkertijd een seksuele ode aan het lichaam en een democratisch manifest. Voor deWOORDENAAR schrijft Bruno Vanden Broecke een nieuwe tekst volgens de principes van Leaves of Grass: met de ambitie om een beeld te schetsen van ons leven en werken in de hedendaagse maatschappij. En met eenzelfde grandioos muzikaal taalgevoel. Net zoals Leaves of Grass een bijbel hoorde te zijn voor de moderne mens, schrijft Bruno Vanden Broecke een hedendaagse handleiding voor ons leven hier en nu. De vorm blijft na 150 jaar intact en inspireerde ondertussen beatpoets, poetry slammers, rappers en nu ook De Kolonie MT en HERMESensemble. Walt Whitman gebruikt in Leaves of Grass de taal als muziekinstrument: de klanken en woorden zijn noten waarmee hij melodieën en ritmes vormt. Klankmatig brengt hij ook de inhoudelijke elementen bij mekaar. Na de succesproductie Stanley slaat De Kolonie MT voor deWOORDENAAR opnieuw de handen in mekaar met het HERMESensemble. Wim Henderickx componeert samen met Bo Spaenc de muziek. Beide heren kennen mekaar al sinds hun studies percussie aan het Conservatorium in Antwerpen. Sindsdien zijn ze erg verschillende wegen uitgegaan, maar percussie is voor hen allebei een essentieel geluid gebleven in hun werk. Voor deWOORDENAAR creëren ze een percussief korset waar de muzikanten (Spaenc en HERMESpercussionist Gaetan La Mela) op kunnen steunen, mee vechten en vrij op improviseren. Ze versterken het ritme dat Vanden Broecke smeedt met de woorden, maar verstoren het soms ook. De woorden worden opgetild door de ritmes van de muzikanten én moeten er ook tegen opboksen. Tijdens de voorstelling worden ze live uitgedaagd door geluidskunstenaar Peter Crosbie, die zowel de woorden van Bruno als de ritmes van Bo en Gaetan opneemt, samplet, mixt en vervormt. Hij voegt ook beats toe waar de twee percussionisten op kunnen freewheelen. Meer informatie: http://hermesensemble.be/producties/stanley-ism-de-kolonie-mt/
CHUTE(S) Michaël Jarrell-Martin Matalon-Raphaël Cendo, Chute(s) (2009). Video van Paolo Pachini. HERMESensemble i.s.m. Centre Henri Pousseur
14
2 concerten in de Bijloke en Het Kanaal HERMESensemble
creëerde in 2013-2014 Las Siete Vidas de un Gato van de Argentijnse componist Martin Matalon – een eigentijdse soundtrack op het klassieke filmicoon van Dali en Bunuel Un Chien Andalou. Martin Matalon beschikt over een opwindende schriftuur, waar progressieve hedendaagse technieken harmonieus gekoppeld worden aan tango-elementen en opzwepende ritmes. HERMESensemble blijft zijn werk promoten in eigen land, en zal het multimediale CHUTE(S) – een samenwerking met Michaël Jarrell, Raphaël Cendo en videokunstenaar Paolo Pachini produceren. Meer informatie: http://www.michaeljarrell.com/home.html
COMPONISTEN 2020 - 2021 - Cyriel De Clippel debuteerde in 2015 in het project THE TIMES THEY ARE a-CHANGIN’ met een opmerkelijk frisse n originele partituur. HERMESensemble wil hem blijven volgen en assisteren in de ontwikkeling van zijn eigen artistieke stem en schriftuur, en werk van hem blijven programmeren. Meer info:: http://hermesensemble.be/training/the-times-they-are-a-changing/the-times-they-area-changin-2015/ - Francesco Filidei zet samen met Tiziano Manca de compositorische lijn verder geïnitieerd door Giacino Scelsi en Salvatore Sciarrino. HERMESensemble gaf hem in 2015 reeds een compositieopdracht voor Ballata 5, een concerto voor ensemble en trompet. Filidei’s werk wordt op de belangrijkste podia en festivals in Europa uitgevoerd, maar komt in eigen land veel te weinig aan bod. HERMESensemble zal de samenwerking met Filidei en Manca verder zetten en hun werk blijven uitvoeren en promoten. Meer info: http://hermesensemble.be/producties/serata-futurista/ - Juan Parra Cancino – gitarist, componist en onderzoeker verbonden aan het Orpheus Instituut – doctoreerde in 2014 op een uitvoeringspraktijk voor elektronische muziek, en begon met HERMESensemble samen te werken in kader van DELEUZABELLI (2015) en vooral in HYPERION (ut supra). In kader van HYPERION onderzocht hij de partituur van Bruno Maderna, en was hij verantwoordelijk voor de muzikale adaptatie voor het nieuwe muziektheaterwerk. HERMESensemble zal de samenwerking met Juan Parra zeker verderzetten. Meer info: http://hermesensemble.be/producties/hyperion/ http://hermesensemble.be/producties/deleuzabelli/
en
- Nico Muhly is één van de meest eigenzinnige Amerikaanse componisten van het moment. Zowel HERMESensemble als het jonge collectief B.O.X. onderhouden contact met Muhly, en willen in samenwerking nieuw werk van hem creëren. Meer info: http://nicomuhly.com/ - Kee Yong Chong: Maleisisch-Chinese componist met sterke Vlaamse connecties, met wie HERMESensemble in 2014-2015 een hechte band smeedde. Hij beschikt over een uitzonderlijke stijl,
15
waar het beste uit de oosterse en westerse hedendaags-klassieke tradities in samenvloeien. HERMESensemble zal werk van hem blijven uitvoeren. Meer info: http://hermesensemble.be/producties/ocean-waves/ - Carlos Brito Dias is en jonge Portugese componist die in 2014 afstudeerde aan Koninklijk Conservatorium Antwerpen bij Wim Henderickx en Luc Vanhove, en opmerkelijk audiovisueel werk presenteerde in kader van het conservatoriumfestival “Sketch the Sound”, editie 2015. HERMESensemble wil hem volgen in zijn ontwikkeling – hij bereidt een doctoraat in de kunsten voor – en werk van hem programmeren. - Paolo Galli is een jonge Italiaanse componist die momenteel aan Koninklijk Conservatorium Antwerpen en in kader van docARTES aan een doctoraat werkt. HERMESensemble wil hem volgen in zijn ontwikkeling en werk van hem programmeren. - Dai Fujikura is een Japanse componist, actief in het Verenigd Koninkrijk, met wie HERMESensemble wil samenwerken vanuit zijn affiniteit met pop, jazz en geïmproviseerde muziek. Er wordt gedacht aan een confrontatie van zijn werk met een Concerto voor Accordeon en ensemble van Toshio Hosokawa. - De Britse Anna Clyne is als componiste gespecialiseerd in elektroakoestisch werk en multimediale performance. HERMESensemble zal in 2020 een samenwerkingstraject met haar opstarten met het oog op een nieuwe audiovisuele creatie.
16
MISCELLANEA 2017 - 2021 - CRASH COURSE: postgraduaat hedendaagse uitvoeringspraktijk in samenwerking met Koninklijk Conservatorium Antwerpen, vanaf 2016-2017. Er zal ook met ChampdAction worden samengewerkt, en HERMESensemble zal betrokken worden in de kunsteducatieve biënnale LaBo van ChampdAction. Meer info: http://hermesensemble.be/training/crash-course/
- Onderzoek: http://hermesensemble.be/research/
- Internationale netwerking: http://www.newaud.eu/ensembles/hermesensemble
- Cd’s & dvd’s: http://hermesensemble.be/performance/opnames/
- Ondersteuning jonge ensembles: HERMESensemble werkt samen met deCompagnie (o.l.v. Mathias Coppens) en B.O.X. (o.l.v. Pieter Theuns). Bedoeling is in geen enkel opzicht sturend op te treden naar de jonge organisaties, maar waar nodig en gewenst zakelijk en ander advies te verlenen, en ook tot artistieke samenwerkingen te komen. Zo zal HERMESensemble, wanneer het in grotere bezetting concerteert, de kern uitbreiden met musici van deCompagnie, en zal er met B.O.X. worden samen gewerkt rond programma’s op de grens tussen oude en nieuwe muziek. deCompagnie en B.O.X. krijgen ook kantoor- en repetitieruimte ter beschikking gesteld in de HERMESstudio te Wijnegem (Het Kanaal). Meer info: http://www.boxcollective.be/ en http://www.muziekcentrum.be/identity.php?ID=152432
- Inspiratum Festival Kanaal (IFK): in juni 2014 vond de eerste editie plaats van dit festival gewijd aan oude en nieuwe muziek, mede ter voorstelling van de vernieuwde site Het Kanaal. Het ZwitsersItaliaanse ensemble Pomo d’Oro en HERMESensemble waren ‘ensembles in residence’, en er vonden ook performances plaats van onder meer Katia en Marielle Labecque, Ryoji Ikeda en Kurt Ralske. Het festival werd ondersteund door Klara (onder andere met een live uitzending op de startdag) en was een succes. In september 2018 zal de tweede editie van het IFK plaats vinden. De programmatie is in bespreking, maar HERMESensemble zal opnieuw mee centraal staan, en er zeker tien concerten kunnen realiseren op drie dagen. Meer informatie: festival
http://www.axel-vervoordt.com/en/inside/inspiratum/activities/inspiratum-
17
