Achtergrond informatie Toolkit Ouderbetrokkenheid vakantieschool De vakantieschool is een bijzonder moment, waarbij de sfeer op school anders is dan anders. Er is extra aandacht voor de leerlingen en de sfeer is ontspannen. De leerlingen krijgen de kans om hun kennis en vaardigheden op niveau te houden en bij te spijkeren of om zich voor te bereiden op een overgangsmoment. Stuk voor stuk zaken waarbij ouders ook een belangrijke rol spelen. Het toevoegen van een programmering voor ouders aan het vakantieschool programma, geeft ouders de kans om op een ontspannen manier (verder) kennis te maken met de school en de les methodes en om ouders (meer) te betrekken bij de schoolloopbaan van hun kind. En het draagt bij aan het creëren en versterken van het partnerschap met ouders. Deze toolkit is een handreiking voor het organiseren van een ouder programma binnen de vakantieschool. En is tot stand gekomen op basis van de ervaringen die zijn opgedaan binnen de pilot ‘ouderbetrokkenheid in de vakantieschool’. Daaruit is gebleken dat de vakantieschool drempel verlagend is en kansen bied voor het versterken en stimuleren van educatief partnerschap . Onder het kopje ‘4. Uitvoeren’ worden een aantal concrete suggesties benoemd. De toolkit is een cyclisch model. Het geeft een idee van wat er, gedurende het schooljaar, te doen is en op welke manier dat zou kunnen. Daarnaast zijn er good practices opgenomen en een aantal praktische werkvormen. Cyclus: Vakantieschool
1. Informeren Gedurende het hele schooljaar en tijdens de uitvoering van de vakantieschool is het belangrijk om ouders te informeren. Informeren is de basis voor het werven van ouders. Geef de vakantieschool een zichtbare plek in de school. Laat aan iedereen zien wat er tijdens de vakantieschool gedaan wordt en hoe leuk het is. Bijvoorbeeld op het prikbord, de website en in de nieuwsbrief. Besteed tijdens ouderavonden aandacht aan de vakantieschool. Zowel kinderen als ouders die aan de vakantieschool hebben meegedaan zijn er heel enthousiast over. Het maakt de werving voor volgend jaar een stuk makkelijker. Informeer en betrek ook de leerkrachten. Wanneer leerkrachten de meerwaarde van de vakantieschool kennen en zich eigenaar voelen, ontstaat er op alle fronten een betere vakantieschool. Zet ook de medeweker ouderbetrokkenheid of schoolouder contactpersoon in tijdens de vakantieschool.
Ideeën: - Vraag ouders om een stukje te schrijven over hun ervaringen tijdens de vakantieschool, laat een ouder foto’s maken of vraag ouders tijdens een ouderavond iets aan andere ouders te vertellen over de vakantieschool. Good practice: - De vakantieschool krant van de Bloemhofschool. Een prachtig verslag van de vakantieschool. Echt iets om trots op te zijn. Goede plek om ook aandacht te besteden aan de ouderactiviteiten. http://www.vakmanstad.nl/splash-img/A5-Wijktijgers-Vakantieschool.pdf
2. Selecteren en programmeren Zie selectie toolkit. http://www.onderwijsbeleid010.nl/sites/onderwijsbeleid010.nl/files/files/32077_JOS_tb_schema_d oelgroep_selectie.pdf Begin tijdig met het selecteren van leerlingen. Gedurende het schooljaar zijn er verschillende momenten, waarop er al met ouders gesproken kan worden over mogelijk gewenste deelname aan de vakantie school. Een tijdige voorbereiding en werving draagt bij aan het succes van de vakantieschool. Het werven van ouders kost veel tijd. Maar het lijkt erop dat dit vooral een investering in het begin is. Zijn ouders eenmaal betrokken, komen ze een volgende keer makkelijker. Ouders vertellen enthousiast over de vakantieschool en de ouder activiteiten aan andere ouders. Ze worden als het ware ambassadeurs en zorgen ervoor dat er meer ouders gaan meedoen met de activiteiten. Op tijd beginnen betekent ook dat er gelegenheid is om het hele team te betrekken bij de vakantieschool. Dit verhoogt de kwaliteit en het rendement. Ideeën: - Leg het de mogelijkheid om mee te doen aan de vakantieschool gedurende het school jaar vast ‘in de week’ bij ouders. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een; o rapportgesprek o oudergesprek o huisbezoek o of via een brief of telefoongesprek. Programmeren Zie toolkit aanpak en methode vakantieschool. http://www.onderwijsbeleid010.nl/sites/onderwijsbeleid010.nl/files/files/32077_JOS_tb_schema_aa npak_methode(1).pdf Nadat bij het selecteren de doelgroep duidelijk is geworden kan het programma voor de vakantieschool worden samengesteld. Ook hier geldt dat tijdig beginnen belangrijk is. Het geeft de tijd om ouders te betrekken bij het samenstellen van het vakantieschoolprogramma. Organiseer een activiteit voor ‘nieuwe’ ouders. Betrek deze ouders actief bij de school, informeer ze over het reilen en zeilen van de school, nodig ze uit om betrokken te zijn en wissel wederzijdse verwachtingen uit. Vraag deze ouders het volgende jaar te helpen bij het betrekken van de ‘nieuwe ouders’. Geef ouders op deze manier in alle leerjaren een rol en maak ze partner in het blijven betrekken van andere ouders. Deze jaren valt de ramadan tijdens de zomervakantie. Hou hier bij de planning van de vakantieschool rekening mee, wanneer veel ouders aan de ramadan meedoen. Bespreek met de ouders wat het
beste moment is voor de vakantieschool. Voor of na de Ramadan. Tijdens de ramadan lukt het nauwelijks om ouders te werven voor ouderactiviteiten. Onder het kopje Uitvoering is meer te lezen over programma mogelijkheden.
3. Werven Zie toolkit ouderbetrokkenheid. http://www.onderwijsbeleid010.nl/sites/onderwijsbeleid010.nl/files/files/32077_JOS_tb_schema_o uderbetrokkenheid.pdf Persoonlijk contact met ouders werkt. Het blijkt goed te werken, wanneer ouders persoonlijk worden aangesproken op de gang of bijvoorbeeld tijdens een rapport bespreking of ouderavond. Ouders voelen zich serieus genomen. Er ontstaat een gelegenheid verwachtingen, zorgen en knelpunten bespreekbaar te maken en om afspraken te maken. Gedurende de vakantieschool is het aan te raden in contact te blijven met de ouders. Bijvoorbeeld door regelmatig telefonisch contact te hebben. Het betrekken van werkende ouders en ouders met meer kinderen thuis, heeft extra aandacht nodig. Scholen geven aan dat het voor ouders vaak geen kwestie van niet willen is, maar van niet kunnen. Ouders kunnen maar een beperkt aantal vrije dagen opnemen. Of moeten thuis bij de andere kinderen blijven. Het zou goed zijn om met ouders te bespreken op welke manier het wel lukt om mee te doen met het vakantie programma. Ruim van te voren aangeven wanneer activiteiten zijn, draagt ook bij aan de opkomst. Ouders zijn dan in de gelegenheid om opvang voor de kinderen te regelen of werk te verzetten naar een ander moment. Praat met ouders over het belang van de vakantieschool en hoe leuk het is. Geef ouders informatie mee, zodat ze later thuis met hun kind/ partner/ gezin de vakantieschool kunnen bespreken. Er is thuis vast het een en ander te regelen om mee te kunnen doen. Volg acties op. Heb je informatie mee gegeven, kom hier dan na een paar dagen op terug. Blijf in gesprek met ouders en ondersteun waar nodig. Ideeën: - Maak een informatie pakketje voor ouders over de vakantieschool - Spreek ouders persoonlijk aan - Blijf gedurende de vakantieschool contact houden met ouders Good practice: - Werving en contact met ouders, LMC Pro Talingstraat Er is vooraf en tijdens de vakantieschool intensief geworven. Met alle ouders van kinderen in de vakantieschool is persoonlijk contact geweest. Vooraf zijn alle ouders persoonlijk benaderd. Ze hebben een informatiepakket ontvangen over de vakantieschool, mondelinge uitleg gekregen over de bedoeling van de vakantieschool voor hun kind en over het ouder programma. Tijdens de vakantieschool is ook nog regelmatig telefonisch contact geweest met de ouders.
4. Uitvoeren Binnen de uitvoering van het vakantieschoolprogramma kun je de extra aandacht voor ouders, onderverdelen in drie thema’s. Activiteiten in het kader van: - Educatief partnerschap - Participatie
- Persoonlijke ontwikkeling Wanneer je als school hier je keuze in gemaakt hebt komt dit terug in de programmering. Dit kan middels twee typen activiteiten, namelijk ouder/kind activiteiten en ouder activiteiten. 4.1 Educatief partnerschap Wanneer een school weet wat hij wil en hierbij ouders als partners ziet in de begeleiding van kinderen naar volwassenheid, dan is er sprake van (educatief) partnerschap. Denk aan didactische en pedagogische afstemming rondom het kind en activiteiten voor ouders, die ouders ondersteunen om hun kind thuis goed te kunnen begeleiden. Binnen dit partnerschap is er sprake van wederzijdsheid. Wederzijdse betrokkenheid, ieder vanuit eigen kwaliteiten, om optimale omstandigheden voor de ontwikkeling en het leren van kinderen te realiseren, zowel thuis als op school. 4.1.1 Ouder/kind activiteiten: Organiseer activiteiten voor ouder en kind. Dit motiveert ouders om te komen en kinderen vinden het heel leuk om te laten zien hoe het er op school aan toe gaat of om samen iets te doen. Succesvolle activiteitentijdens de pilot waren; een start dag met ouders en kinderen, een gezamenlijk educatief uitstapje en een gezamenlijke afsluiting met certificaat uitreiking. Ouders komen eerder naar een ouder/kind activiteit, dan wanneer er alleen een activiteit voor de ouders is. Een combinatie van een ouder/kind activiteit en vervolgens een ouder activiteit blijkt ook goed te werken. Ouders zijn er dan toch al en kunnen makkelijker blijven om me te doen met de volgende activiteit. Ideeën: - Start- en slotbijeenkomst - Inloop ochtend/ kijken in de klas Geef ouders de gelegenheid om ’s morgens in de klas te komen. Bijvoorbeeld om te lezen of te spelen met hun kind of om les te krijgen van de kinderen. - Samen invullen portfolio Laat elk kind een portfolio maken, input van de leerkracht over leerniveau en leerdoelen is hierbij noodzakelijk. Een leuke activiteit is om ook ouders te betrekken bij het maken van het portfolio. Ouders krijgen zo de kans om aan te geven wat zij denken dat belangrijk is voor hun kind om tijdens de vakantieschool aan te werken. Komen ouders niet naar school, dan is er de mogelijkheid om kinderen een opdracht mee naar huis te geven. Op deze manier kunnen alle ouders betrokken zijn. Een portfolio bestaat uit een persoonlijk ontwikkelplan (pop), leerdoel, persoonlijk activiteitenplan (pap) en reflectie, op het gebied van taal, rekenen en sociale competenties. - Educatief uitstapje Vraag ouders mee bij een educatief uitstapje. Samen naar het museum bijvoorbeeld. Samen iets leuks doen. De meeste ouders doen dit niet zo snel met hun kind. - Creatieve- en sportieve activiteiten - Kinderen geven ouders les 4.1.2 Ouder activiteiten: Zorg voor laagdrempelige praktische activiteiten, waarmee ouders zelf aan de slag kunnen. Hierbij goed aansluiten bij het taalniveau van de ouders.
Veel ouders hebben aangegeven dat ze praktische ondersteuning willen om hun kind thuis goed te kunnen ondersteunen. Bijvoorbeeld bij het maken van het huiswerk en informatie over de lesmethodes. Ideeën: - Uitleg lesmethodes door leerkrachten - Workshop Onderwijs ondersteunend gedrag, keuze uit diverse werkvormen - Workshop Overgangsmomenten, keuze uit diverse werkvormen 4.2 Participatie Er is een verschil tussen participatie en partnerschap. We spreken van participatie wanneer ouders op formele of informele wijze betrokken zijn bij de school en de organisatie van en ondersteuning bij activiteiten van de school. Informeel partnerschap is samen staan voor activiteiten en werkzaamheden van de school, zoals het verlenen van hand en spandiensten. Denk hierbij aan leesouders en begeleiding bij uitstapjes. Formeel partnerschap is samen staan voor het schoolbeleid – bestuur. Denk hierbij aan de MR en de OR. Ideeën formeel partnerschap: - Ouder enquête Hou ruim voor de vakantieschool een ouder enquête, bijvoorbeeld tijdens de informatie bijeenkomst. Om te inventariseren op welke manier ouders betrokken zouden willen zijn bij de school. Ouders kunnen dan aangeven of ze zich voor de medezeggenschapsraad of de ouderraad/activiteitencommissie willen inzetten of hand en spandiensten willen verlenen op school. Vraag ouders ook naar hun beroep/hobby’s en of ze hier iets mee zouden willen doen op school. Hier kan de school goed gebruik van maken bij het ondersteunen van de leerlingen. Bijvoorbeeld door ouders iets te laten vertellen over hun beroep. Organiseer voor ouders die hebben aangegeven dat ze zich willen inzetten, tijdens de vakantieschool een bijeenkomst. - Informatie bijeenkomst over participeren op school en wederzijdse verwachtingen Bijeenkomst tijdens de vakantieschool om uitleg te geven over de verschillende manieren van partnerschap en wederzijdse verwachtingen. De bijeenkomst is een goede start met ouders. En de basis voor het komend schooljaar en de jaren erna. Vraag de ouders om volgend schooljaar de ‘nieuwe ‘ ouders te informeren en enthousiasmeren. Ideeën informeel partnerschap: - Begeleiden educatief uitstapje - Leesouder - Verzorgen koffie en/of lunch Ouders verzorgen tijdens de vakantieschool de lunch en eten dan samen met de kinderen. - Helpen organiseren van activiteiten - Workshops geven aan andere ouders, bijvoorbeeld over overgangsmomenten 4.3 Persoonlijke ontwikkeling Met persoonlijke ontwikkeling bedoelen we die activiteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van ouders zelf. Ouders gaan als het ware zelf naar school en volgen hun eigen lessen. Ideeën: - Taalles - ICT les Ouders mogen, als hun kind meedoet aan de vakantieschool, zelf ook les volgen. Denk hierbij aan taalles, zoals Engels of Nederlands of computer les.
