Achtergrond Informatie Bhutan

Achtergrond Informatie Bhutan

Bhutan, een overzicht Bhutan is een boeddhistisch koninkrijk in de Oostelijke Himalaya, ongeveer zo groot als Zwitserland. Door de ligging in de bergen en het ontbreken van wegen was Bhutan lange tijd ontoegankelijk. De berglandschappen, de indrukwekkende Dzongs (kloosters/vestingen) en de rijke cultuur maken Bhutan bijzonder. Er wonen 634.000 mensen. Sinds 1907 is Bhutan een monarchie. Momenteel zijn er grote veranderingen gaande in Bhutan. De vierde koning, koning Jigme Singye Wangchuck, heeft in december 2006 de macht overgedragen aan zijn zoon koning Jigme Khesar Namgyel Wangchuck. De vijfde koning werd in 2008 officieel gekroond, hij neemt nog steeds een belangrijk positie in en wordt zeer gewaardeerd door de bevolking. In 2008 werden er voor het eerst in Bhutan algemene verkiezingen gehouden en is ook de grondwet aangenomen door het nieuwe parlement. Bhutan moderniseert op een manier die past bij het land en zijn cultuur. De eerste veranderingen vonden plaats in de jaren 60, aanvankelijk door de aanleg van wegen tussen de centraal gelegen steden in Bhutan en India. Bhutan werd in 1971 lid van de Verenigde Naties en in de daarop volgende jaren van verschillende regionale samenwerkingsverbanden, waaronder Saarc, SAFTA en Bimsteck. Bhutan treedt mogelijk na 2010 toe tot de World Trade Organisation. De invoering van televisie in 1999, gevolgd door internet en kabel TV in 2000, de reisfrequentie van Bhutanezen inclusief het grote aantal jonge Bhutanezen dat in het buitenland heeft kunnen studeren, maken van Bhutan een open samenleving waarin de stedelijke elite bijzonder goed op de hoogte is van wat er zich afspeelt in de wereld. De modernisering is een uitdaging voor de Bhutanese politici, maar ook een noodzaak. Het land ligt ingeklemd tussen India en China en de angst dat Bhutan door een van beide landen wordt geannexeerd en zijn soevereiniteit verliest, is nog niet verdwenen. Bhutan + Partners 2010

1


Het beeld in Bhutan wordt bepaald door de bergen, de traditionele architectuur, de tempels en de alom aanwezige gebedsvlaggen. Bhutan is trots op zijn identiteit en onafhankelijkheid. De bevolking draagt traditionele kleding. De mannen een gho (kimono-achtig gewaad) en de vrouwen een kira (lange wikkel jurk). Tegenwoordig zijn er veel jonge mannen die de bovenkant van hun gho naar beneden slaan en Tshirts dragen met uitdagende teksten of fotoʼs van popgroepen. Jonge vrouwen dragen graag een hip spijkerjasje op hun kira in plaats van de traditionele tego (jasje). De overheid reageert soms met maatregelen om tradities te behouden of te versterken. Het aantal tsechuʼs, religieuze festivals, wordt uitgebreid en sinds twee jaar zijn er perioden waarin restaurants geen vlees mogen serveren. Een maatregel die overigens evenals het rookverbod, sinds 2004, en het gebruik van plastic zakjes in 1999, op grote schaal wordt overtreden.

Het Mahayana Boeddhisme in Bhutan is sterk verweven met het culturele erfgoed en de spirituele beleving in Bhutan. De Mahayana leer omvat een samenhangende visie op mensen, natuur en de wereld van de geesten. Verlossing van het lijden door onthechting, doorbreken van de cyclus van geboorte en sterven en het bereiken van verlichting zijn centrale elementen in deze levensfilosofie, die door het overgrote deel van de Bhutanezen wordt gepraktiseerd. Vooral op het platteland besteedt de bevolking veel tijd en geld aan rituelen om de verhouding met natuurlijke en spirituele krachten (of energie velden) niet te verstoren of juist te herstellen. Tegenwoordig wordt meer aandacht gegeven aan rituelen die het persoonlijk welzijn dienen, zoals zakenmensen die een bedrijf willen starten of studenten die vlak voor hun examen offers brengen in de tempel. De betekenis van de geestelijke instituties in Bhutan, de monastic body, is groot. De monniken leven weliswaar teruggetrokken, in dzongs of lakhangs (bestuurgebouwen, kloosters en tempels), maar ook hier zijn ingrijpende veranderingen gaande; vrijwel elke tempel beschikt over elektriciteit, monniken hebben GSM telefoons en toegang tot computers. Steeds meer monniken studeren Engels en raken ingesteld op het werven van fondsen. In Bhutan zijn twee belangrijke religieuze stromingen: de Bhutan + Partners 2010

2

Achtergrond Informatie Bhutan Kachupa (Shabdrung) en de Ningmapa (Guru Rinpoche) waarbij de scheidslijn ook etnisch is bepaald: Kachupa overwegend Drukpa bevolking in Centraal en West Bhutan, Ningmapa overwegend Saarchoppa in Oost Bhutan. Vooral de Kachupa kloosters worden ondersteund door de overheid. Van de drie grote etnische groepen, de Drukpa, Saarchoppa en Llotshampa (etnisch Nepalezen), is de eerste de meeste bepalende. De koning en de koninginnen van de vierde koning zijn Drukpa. De Drukpa bezetten de meeste posten in het kabinet. Etnische Nepalezen (Zuiderlingen) zijn er niet vertegenwoordigd. Hun aantal in het ambtenarenkorps is de afgelopen jaren teruggelopen. Veel Zuiderlingen konden tijdens de census van 1992 niet aantonen in 1958 in Bhutan te zijn geregistreerd. Naar schatting hebben zoʼn 80.000 Zuiderlingen in de periode na 1992 Bhutan verlaten. Een groot deel van deze groep heeft zich gevestigd in kampen in Nepal. Een onbekend percentage heeft een status kunnen bemachtigen die recht geeft op een verblijf in Bhutan, maar die geen toekomst biedt voor hun kinderen. De positie van veel Zuiderlingen in Bhutan is ook nu nog onzeker. Obstakels voor het vinden van een oplossing voor de zuiderlingen problematiek zijn het ontbreken van leiderschap binnen de gemeenschap van Zuiderlingen en het gemis aan voldoende draagvlak. De Zuiderlingen zijn voor het merendeel Hindu, sommigen zijn Christen. De terugkeer naar Bhutan van de Zuiderlingen, die in Nepal verblijven, zal politieke en sociale instabiliteit in Bhutan genereren wanneer zij Bhutan blijven zien als een feodaal land dat wordt geregeerd door een autocratische koning. Tot 1960 werd alleen onderwijs gegeven in de kloosters, ter voorbereiding op een religieus leven. Daarna is het moderne school systeem geïntroduceerd vanuit India. Bhutan streeft ernaar om alle kinderen naar school te laten gaan. Het schoolgeld is nagenoeg gratis, ouders moeten een schooluniform voor hun kinderen aanschaffen en lesmateriaal betalen. Er wordt op de scholen in het Engels onderwezen en in het Dzonkha, de nationale taal van Bhutan. In 2003 is de Royal University of Bhutan opgericht. Bhutan beschikt verhoudingsgewijs over een groot aantal in het buitenland opgeleide mensen gespecialiseerd in technische vakken zoals landbouw, veeteelt, bestuurskunde en bouwtechniek.

Medische voorzieningen zijn gratis in Bhutan. De overheid subsidieert zowel de traditionele Tibetaanse gezondheidszorg als de hedendaagse Westerse gezondheidszorg. De basisgezondheidszorg is in principe beschikbaar voor Bhutan + Partners 2010

3

Achtergrond Informatie Bhutan iedereen. Veel mensen wonen echter ver in de bergen en moeten een lange voetreis maken om een basic health unit te bereiken. Door het veelvuldig gebruik van doma (betelnoten) komen er relatief veel vormen van mond-, keel- en maagkanker voor. Twee andere veel voorkomende ziekten zijn oogontstekingen, door rookontwikkeling bij het ontbreken van schoorstenen in huizen, en dysenterie, door de slechte hygiënische omstandigheden. De overheid probeert de hygiëne te verbeteren door watervoorzieningen te installeren in het hele land. Tussen 1960 en 2005 is de levensverwachting in Bhutan gestegen van 37 naar 66 jaar en is het sterftecijfer van babyʼs gedaald van 203 naar 40.1 per 1000 inwoners per jaar. De eerste gevallen van HIV/AIDS zijn gesignaleerd in 1993. Tot nu toe zijn er iets meer dan 100 gevallen van HIV/AIDS officieel gerapporteerd. De Bhutanese overheid is in 1988 gestart met een nationaal controle programma tegen seksueel overdraagbare ziekten en AIDS. Door de openheid in de nationale bewustwordingscampagnes wordt er vrijelijk gesproken over de gevaren van AIDS en de mogelijkheden om besmetting te voorkomen. De voornaamste media, de Bhutan Broadcasting Services radio/TV en de krant de Kuensel, staan onder toezicht van de overheid. De nieuwe media, waaronder twee kranten, The Bhutan Times en de Bhutan Observer, twee radiozenders en, per september, een nieuwsradio zijn meer analytisch dan de oorspronkelijke media, maar nog zoekend naar een balans tussen nieuwsgaring en kritische journalistiek. 56% van de 634.000 inwoners in Bhutan is jonger dan 24 jaar. De officiële werkloosheid is ongeveer 3%, maar zal groeien door de trek naar de steden en het toenemende opleidingsniveau van jongeren. Bhutan heeft een kleine middenstand, de interne markt is beperkt. Zo ook de vraag naar mensen die zijn opgeleid voor administratieve of dienstverlenende functies. De industrie ontwikkelt zich vooral in het zuiden van Bhutan. Door het hele land worden wegen en bruggen gebouwd, het wagenpark neemt toe en de bevolking in Thimphu groeit jaarlijks met 10%. De vraag naar werknemers in de wegenbouw en constructie is groot en wordt vooral ingevuld door expatriate arbeiders uit India. De mogelijkheden en belangstelling voor vaktechnische opleidingen in Bhutan zijn beperkt. Veel jongeren verlaten het platteland om in de steden een opleiding en inkomen te vinden. Maar ook vermaak, luxe en toegang tot ICT lokken jongeren naar de grotere steden. Er lijkt een discrepantie te ontstaan tussen de oude generatie die op het platteland opgegroeide met de traditie van boeddhistische rituelen en een nieuwe generatie die zich losmaakt uit sociale verbanden en oprecht nieuwsgierig is naar de betekenis van rituelen en boeddhistische voorstellingen. Naast toename van kleine criminaliteit, alcohol en druggebruik ontstaan er ook boeddhistische studiegroepen en artistieke verbanden waar jongeren zich kunnen uiten via kunst, drama, muziek en media.

Bhutan + Partners 2010

4


De economische groei in Bhutan was 8.7% in 2004/2005. De explosie van constructie projecten, waaronder aanleg van wegen en bruggen, het uitbreiden van een modern elektriciteitsnet en telefoonnet, de toename van het toerisme en de inkomsten uit elektriciteit zijn bepalend voor deze groei. De overheidsuitgaven stijgen door de kosten voor o.a. infrastructuur, groei van het aantal ministeries/ambtenaren, decentralisatie en het democratiseringsproces De verwachting is dat de opbrengsten uit de belastingen, toerisme en export van stroom naar India en Bangladesh pas over enkele jaren hoog genoeg zullen zijn om de overheidsuitgaven te dekken. De overheid van Bhutan vraagt daarom ondersteuning van donoren, voor de financiering van zijn volgende vijfjaren plan 2008 – 2013. Het toerisme is een belangrijke bron van inkomsten. Het beleid voor deze sector is gecontroleerd en gebaseerd op het nastreven van duurzaamheid en behoud van de culturele identiteit van Bhutan onder de noemer low volume, high value. In 1989 bezochten 1500 toeristen Bhutan, in 2006 ruim 17.000. Het Gross National Happiness (GNH) concept vormt de basis voor maatschappelijke ontwikkelingen in Bhutan: welzijn en geluk zijn belangrijker dan materiele ontwikkeling. GNH omvat vier domeinen: economische self-reliance behoud van culturele waarden, beheer van de natuurlijk omgeving en goed bestuur. Hoewel GNH velen aanspreekt en internationaal wordt omarmd door een collage van wetenschappers, filosofen en romantici is er geen heldere definitie van GNH en kan het begrip niet worden vertaald in een logisch pakket van beleidsmaatregelen. De vraag is overigens of dit filosofische concept, geïnspireerd door het boeddhisme zich laat vangen in wetenschappelijke termen en instrumenten (indicatoren). Wellicht volstaat een intellectuele uitwerking van GNH, gekoppeld aan maatregelen die de cohesie binnen de samenleving bevorderen.


5


De Bhutanese wet stelt mannen en vrouwen gelijk aan elkaar. Er is geen discriminatie tussen mannen en vrouwen. Iedereen heeft gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen. De wijze van overerving is in de meeste gezinnen matrilineair (via de vrouwelijke lijn). De man trekt in bij zijn schoonfamilie en kan ʻvrij eenvoudigʼ worden weggestuurd wanneer er problemen ontstaan tijdens het huwelijk. In het openbare leven zijn de rollen vaak anders. Vrouwen zijn nagenoeg niet aanwezig in de politiek en mannen overheersen veelal bij het oplossen van problemen in een dorpsgemeenschap. In 2004 is de National Commission on Women and Children opgericht. Een van de doelstellingen van de organisatie is om vrouwen actiever te betrekken bij de ontwikkelingen in het land. Het aantal donoren dat Bhutan ondersteunt is beperkt en neemt af nu Bhutan steeds minder wordt gezien als een Low Income Country. Nederland stopte vorig jaar zijn begrotingssteun aan Bhutan. De Nederlandse ontwikkelingsorganisatie SNV zal Bhutan in 2013 verlaten. Naast donorondersteuning heeft Bhutan leningen afgesloten, o.a. bij de Wereldbank om zijn infrastructurele programma te financieren. Donoren hebben veel betekend voor Bhutan dat met een goed management in staat is om snel resultaten te behalen. Bhutan hecht veel waarde aan de ondersteuning door donoren op internationale fora (met name de VN) en de betrokkenheid van buitenlandse regeringen middels bilaterale verdragen. De belangrijkste donor voor Bhutan is India, die niet alleen assisteert bij de aanleg van wegen, maar ook gebouwen (o.a. ministeries) financiert en adviseert bij economische, militaire en politieke aangelegenheden, zoals de organisatie van de verkiezingen in 2008. De inbreng van de westerse donoren is bijna exclusief gericht op technische assistentie: economische ontwikkeling, armoede bestrijding, lokaal bestuur, gezondheidzorg, onderwijs en techniek.


6


Bhutan hield in 2008 voor het eerst algemene verkiezingen. Er zijn twee partijen geregistreerd: • De Druk Phuensum Tshogpa (All Peopleʼs Party) onder leiding van de voormalige Minister van Binnenlandse Zaken, Jigme Thinley, geassisteerd door vier ex-ministers en een aantal districtshoofden. De partij heeft met name aanhang in de steden en onder ambtenaren en intellectuelen. • De Peopleʼs Democratic Party onder leiding van de voormalige Minister van Landbouw, Sangay Nedup, met onder andere de voormalig minister van Gezondheidszorg Jigme Singye. De partij heeft een sterke aanhang in de rurale gebieden van Bhutan waar 70% van de bevolking woont. De verkiezingen zijn door de vierde koning, koning Jigme Singye Wangchuck geïnitieerd en zullen de rol van de politici ingrijpend veranderen. Zij zullen niet alleen moeten dingen naar de gunst van de kiezer, maar ook onderling openlijk met elkaar moeten concurreren. Deze vorm van democratie wordt door de bevolking niet toegejuicht. Zij had liever gezien dat de koning op zijn plaats was gebleven om het land te besturen. Bhutan koos met de verkiezingen en de grondwet die in 2008 werd aangenomen voor een model van beheerste democratie, waarin de eigenheid van Bhutan wordt benadrukt. Het koningshuis zal, met de troonbestijging van de vijfde Koning in 2008, een minder zichtbare rol spelen in de dagelijkse politiek. Die rol is weggelegd voor de politieke partijen, de media en de civil society. Bhutan is de komende jaren kwetsbaar door de vele veranderingen die plaatsvinden: de nieuwe koning krijgt een andere rol dan zijn voorgangers, de grondwet geeft richting aan juridische procedures, en er zal een nieuw maatschappelijk krachtenveld ontstaan. Bhutan hecht veel waarde aan de samenwerkingsrelatie met Nederland. Enerzijds omdat zij financiering zoekt voor het volgende vijfjarenplan (ODA relatie), maar ook omdat Bhutan behoefte heeft aan bondgenoten, of, zoals de leiders aanduiden: goede vrienden die Bhutan ondersteunen wanneer en waar nodig. De relatie met Nederland is in het verleden vooral bepaald door het Duurzaam Ontwikkelings Verdrag (DOV) dat specifiek is gericht op het onderhouden van een wederkerige en lerende samenwerking tussen Nederland, Bhutan, Benin en Costa Rica. In 2004 is afgesproken dat deze relatie zou worden omgezet in een Zuid-Zuid samenwerking. Nederland speelt sindsdien een bescheiden rol in het DOV.

September 2007 - Henk de Jong en Cecile de Boer Bijgewerkt Bhutan+partners 2010

Fotoʼs pagina 2,3 en 5 © Roel Burgler Fotoʼs pagina 1 en 6 Bhutan+Partners


7

Achtergrond Informatie Bhutan

Recommend Documents