UIT & THUIS
Genieten van moord
PRIMEUR
PUZZEL MEE EN WIN!
Eerste donkere renner in peloton
Maak deze week kans op een
Actrice Ludivine Sagnier is erg braaf, maar een schurk mag ze graag spelen.
Nikon COOLPIX P100 Meedoen en winnen? Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.
15
EN VERDER
Internetten maakt dom
19 Donderdag Augustus 2010
Dagelijks winnen Een halfjaarabonnement op Quizted
WWW.DEPERS.NL
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Enquête PVV-stemmer eist PVV-beleid MERIJN BEELDVERTELLER
Achterban van Wilders best te paaien PVV-stemmers slikken de miljardenbezuinigingen als Wilders zelf maar genoeg van zijn eigen speerpunten binnenhaalt. Dirk Jacob Nieuwboer Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG
...
De achterban van de PVV heeft grote moeite met de bezuinigingen die een regering van VVD en CDA wil doorvoeren. Maar als Geert Wilders, die zo’n kabinet zou gedogen, zijn zin krijgt op het gebied van immigratie, veiligheid en ouderenzorg zijn bijna al zijn kiezers bereid er toch mee in te stemmen. Dat blijkt uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel onder ruim tweeduizend PVV-stemmers.
ntwoord. ra e v rg e r a ja it Lowlands is d ekten toch nog enkele Maar wij ontd , stoer en stil. extremen: hard Lees meer op pagina 12
EERST
Ramadan is verrijkend De ramadan, de traditionele islamitische vastenmaand, is niet alleen goed voor je geloofsbeleving, maar ook voor je aandelen. ‘Het heeft een positieve impact op de stemming en dus op het sentiment van investeerders’, zegt prof. Etebari van de Universiteit van New Hampshire.
Lees meer op pagina 2
SPORT
‘Als Lance op die manier liegt, is dat immoreel.’ Er rijst steeds meer twijfel over Armstrongs ontkenningen van dopinggebruik. Pagina 18.
EERST
Hup Dr. Love!
Singaporezen hebben veel te weinig seks
7
Teleurgesteld? ‘Wij kiezen voor Henk en Ingrid’, zei Wilders bij de presentatie van het verkiezingsprogramma. Voor veel maatregelen die de Nederlandse burgers in de portemonnee treffen schrikt de PVV terug. Nu hij een kabinet van VVD en CDA wil steunen, dat wel hard in wil grijpen, zouden zijn stemmers wel eens teleurgesteld kunnen raken. Vooral bezuinigingen op de zorg vallen volgens het onderzoek in slechte aarde. Van de ondervraagde Wilders-kiezers is ruim 90 procent
tegen verdere verhoging van het eigen risico in de ziektekostenverzekering, waar zowel CDA als VVD vóór is. Zo’n 80 procent ziet beperking van het basispakket niet zitten en evenveel PVV’ers verzetten zich tegen het liberale voorstel dat straks de huisarts ook binnen het eigen risico valt. Tweederde van de PVV-stemmers is tegen verhoging van de AOW-leeftijd. Wilders maakte hier tijdens de
Het wordt wel even slikken, voor de aanhang van Wilders. campagne nog een breekpunt van, maar een dag na de verkiezingen slikte hij dit weer in. Het liberaliseren van de huurmarkt, waar VVD en CDA voor zijn, stuit ook twee op de drie PVV-kiezers tegen de borst. Om komende kabinetsperiode 18 miljard te bezuinigen zullen zeker enkele van deze maatregelen door een kabinet van VVD en CDA genomen worden. Slikken dus, voor de aanhang van Wilders, maar dat hoeft nog niet te betekenen dat ze hem teleurgesteld de rug toe zullen keren. Lees verder op pagina 4
LEGENDE
Laatste adem van Piper Bill De Schotse doedelzakspeler Bill Millin (88) is gisteren overleden. Piper Bill werd bekend door zijn begeleiding van de eerste landingen van Britse commando’s op DDay, 6 juni 1944, in Normandië. Slechts gewapend met zijn muziekinstrument overleefde hij een regen van kogels. Millin overleefde de oorlog, maar zijn doedelzak sneuvelde al snel.
Eerst
2
STEL...
Beurzen Psychologie van investeerders
...dat het extreme weer aanhoudt
O
verstromingen in China, Oost-Europa en meest recent in Pakistan waarbij 1.600 mensen het leven lieten; een ongekende hittegolf in Rusland met grote branden als gevolg en de warmste jaarhelft ooit gemeten – het extreme weer is een mondiaal fenomeen dat lijkt te wijzen in de richting van klimaatverandering. Maar zelfs als het extreme weer aanhoudt, komt een nieuw klimaatverdrag niet sneller dichterbij. Tijdens de laatste onderhandelingen in Bonn begin augustus is nauwelijks vooruitgang geboekt en waarnemers verwachten weinig van de komende ronde eind dit jaar in Cancun, Mexico. Waarom? Omdat het extreme weer partijen niet dichter bij elkaar brengt, maar de tegenstellingen juist vergoot. Kijk maar naar Pakistan, dat de overstroming direct koppelt aan klimaatverandering en tegelijkertijd stelt dat het land verantwoordelijk is voor slechts 0,4 procent van de CO2-uitstoot. Met andere woorden: jullie Westerse landen hebben dit probleem veroorzaakt en jullie moeten het maar oplossen. Dat geldt helemaal, zo zeggen de arme landen, omdat wij meer last hebben van klimaatverandering. Deze tegenstelling tussen arme en rijke landen was een van de redenen dat de klimaatonderhandelingen in Kopenhagen december vorig jaar zijn mislukt. ‘Klimaatverandering kan uitmonden in een soort post-koloniaal conflict dat de ruimte voor onderhandelingen grotendeels vernietigt’, zei Johan Rockstrom van de Universiteit van Stockholm hierover tegen persbureau Reuters. Hoeveel mensen er ook in Pakistan verdronken zijn, de VS hebben nog steeds geen signaal gegeven dat ze ertoe bereid zijn meer te doen om CO2-emissies in te perken. Kennelijk zijn daar wat rampen op eigen bodem voor nodig. 1
Ramadan-effect maakt moslims rijk tijdens vasten Tijdens de ramadan wordt op aandelen een gemiddeld rendement van 38 procent behaald: negen keer hoger dan de rest van het jaar. Camil Driessen AMSTERDAM
...
Gedragseconomen claimen al jaren dat allerlei ‘onlogische’ factoren zoals het weer investeringsgedrag kunnen beïnvloeden. Nu toont nieuw onderzoek een ramadan-effect aan: tijdens de heilige maand wordt er veel meer verdiend op aandelen dan gedurende de rest van het jaar. ‘Ramadan heeft een positieve impact op de stemming en dus op het sentiment van investeerders’, zegt professor Finance Ahmad Etebari van de Universiteit van New Hampshire. In zijn onderzoek ‘Fast Profits: Investor Sentiment and Stock Returns During Ramadan’ wordt de aandelenmarkt tijdens de periode 1989-2007 in 14 moslim-landen onder de loep genomen. De uitkomst is dat tijdens ramadan het rendement op aandelen gemiddeld 38 procent is terwijl het tijdens de rest van het jaar op maar 4,32 procent ligt. Het effect doet zich alleen in mos-
‘Ramadan heeft een positieve impact op het sentiment van investeerders.’
De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties:
[email protected] Joepie, de beurs in de plus! REUTERS
Golf van Mexico
Parijs negeert kritiek
De Universiteit van Georgia stelt dat tachtig procent van alle in de Golf van Mexico gelekte olie in het ecosysteem achterblijft. De olie neemt daar verschillende vormen aan. Volgens het rapport is het een misvatting dat opgeloste of afgebroken olie onschadelijk is voor het milieu. Een positieve ontwikkeling is dat door gunstige stromingen de olie tot nu toe niet in de Atlantische Oceaan terecht is gekomen.
Ondanks kritiek uit het buitenland begint Frankrijk vandaag met de uitzetting van zigeuners. Voor het einde van de maand moeten zevenhonderd Roma worden overgebracht naar Roemenië en Bulgarije. De eerste groep telt 79 mensen. Ze worden op een chartervliegtuig richting de Roemeense hoofdstad Boekarest gezet. Later volgen meer vluchten. Frankrijk benadrukt dat de Roma vrijwillig het land verlaten. Ze krijgen een vliegticket, 300 euro per volwassene en 100 euro per kind mee.
ECOSYSTEEM VOL BP-OLIE
limslanden voor. ‘We hebben ook westerse landen onderzocht, maar daar zie je het dus niet.’ Etebari baseerde zich in de studie op landen waar moslims in de meerderheid zijn (gemiddeld 90 procent van de bevolking) en waarover voldoende beursgegevens beschikbaar waren: Turkije, Oman, Koeweit, Pakistan, de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Egypte, Jordanië, Marokko, Tunesië, Maleisië, Bahrein, Indonesië en Saoedi-Arabië. Met zijn twee medeonderzoekers van de Universiteit van Leicester en de Universiteit van Canterbury probeerde hij de uitkomsten uit te leggen door conventionele economische verklaringen (zoals buitenlandse investeringen, liquiditeit en de foreign exchange markt) toe te passen op het onderzoek. Ze vonden geen enkele plausibele verklaring, dus moest het wel psychologisch zijn. ‘We geloven dat het ramadan-effect het best kan worden verklaard door een psychologische verandering bij investeerders. Ramadan is een religieuze maand die vrijwel elk aspect van het leven van moslims beïnvloedt. Naast vasten en bidden, zorgt ramadan voor hoger sociaal bewustzijn en een dichtere relatie tot Allah
en medemoslims’, zegt Etebari. De hoogleraar vermoedt dat ramadan als gedeelde ervaring zorgt voor solidariteit onder moslims, waardoor ze meer tevreden in het leven staan en optimistischer worden. ‘Dat optimisme beïnvloedt het sentiment van investeerders en de beslissingen die tot de prijsopdrijving leiden die uit ons onderzoek blijkt.’ Wie een slaatje wil slaan uit de vastenmaand moet snel zijn, volgens Etebari, die ook een disclaimer afgeeft. ‘Bij dit soort ontdekkingen zie je dat ze vanzelf uit de markt verdwijnen omdat mensen ervan proberen te profiteren.’ 1
FRANKZIJK ZET ZIGEUNERS UIT Frankrijk besloot vorige maand enkele honderden illegale zigeunerkampen te ontmantelen. Volgens schattingen zijn er ongeveer 15.000 zigeuners uit Oost-Europa in Frankrijk. De zigeuners in Frankrijk zijn woedend over de uitzettingen. Vorig weekend blokkeerden ze een snelweg bij Bordeaux, omdat ze zich gediscrimineerd voelen. Ook Roemenië en Bulgarije zijn kritisch. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken zei zich zorgen te maken over populisme en vreemdelingenhaat.
Belgische kat het haasje
Onnodig vlagvertoon
De Belgische overheid wil dat alle katten in 2016 gesteriliseerd zijn. Zo moet er een einde komen aan de overbevolkte dierenasielen.
Immigranten voelen zich al verbonden met Nederland vóór de ceremonies waarbij ze de Nederlandse identiteit krijgen.
Feesten op plek des onheils In Hoek van Holland wordt alles opgebouwd voor Ministry of Beats. Hoek van Holland, was daar niet vorig jaar...? Inderdaad. Op deze plek viel exact een jaar
Rechtszaak ’Concurrentie genoeg’
De strijd om de tv-kabel is De openstelling van de kabel voor concurrentie is gisteren door de rechter teruggedraaid. Komt het ooit nog goed? Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Tele2 gooide er een landelijke campagne tegenaan die miljoenen moet hebben gekost. Als eerste maakte het bedrijf van de mogelijkheid gebruik om te concurreren met de kabelexploitanten op hun eigen netwerk met analoge tv. Allemaal tevergeefs, de rechter heeft gisteren korte metten gemaakt met die pasgeboren concurrentie. Ze vernietigde het besluit van de Opta, toezichthouder op de telecommarkt, om de kabel open te stellen. Hiermee
heeft de Opta een flinke zeperd gemaakt. Drie jaar voorbereiding met als doel meer aanbod en lagere tarieven voor consumenten, is geëindigd in een klinkende overwinning voor UPC, Ziggo en de andere kabelaars. Zij hebben steeds gezegd dat er genoeg concurrentie is van andere aanbieders van televisie via de satelliet, DSL-aansluitingen of de digitale ether – zoals Digitenne van KPN. Vraag is of hiermee de doodsteek is geleverd aan concurrentie op de kabel. Niet per se. Opta kan opnieuw een besluit nemen, waarbij rekening wordt gehouden met de bezwaren van de rechter. Vraag is dan of de bezwaren overkomelijk zijn. Nico van Eijk, hoogleraar mediaen telecommunicatierecht en autoriteit op het gebied van de kabel, denkt dat gezien de uitspraak zo’n ‘herstel-
Argus Internationale dag van de humanitaire hulp
Eerst
3
Zorg Steeds meer zzp’ers op intensive care
Operatie? Snel nog wat broeders huren Ziekenhuizen moeten dure krachten inhuren op de intensive care, omdat ze krap zitten in hun personeel. Peter Wierenga AMSTERDAM
...
geleden een dode te betreuren, toen het beachfestijn Sunset Grooves ontaardde in hevige rellen. 1 FOTO: ANP
voorlopig van de baan besluit’ er wel komt. ‘Maar het wordt wel moeilijk’, zegt hij. ‘De uitspraak lijkt weinig ruimte te bieden om nog tot de conclusie te komen dat er sprake is van afzonderlijke regionale markten (het dekkingsgebied van de kabelexploitant, red.). Dit betekent dat een nieuw besluit waarschijnlijk zal moeten uitgaan van een landelijke markt, waar meer concurrentie is. UPC en anderen hebben daarom in een landelijke markt een kleiner marktaandeel. Dan is er minder snel reden om de markt te reguleren.’ Tele2 hoopt natuurlijk op een nieuw besluit, net als de Consumentenbond, die gisteren ook het ministerie van Economische Zaken opriep in actie te komen. PvdA-Kamerlid Martijn van Dam liet al weten dat als de toezichthouder niets doet, de politiek ervoor
Schandaal
MARTELVIDEO IN MANILLA Op de Filipijnen is ophef ontstaan door een video waarop te zien is hoe een agent een verdachte op gruwelijke wijze martelt. Volgens een mensenrechtenorganisatie komt marteling door de politie vaak voor, maar is het de eerste keer dat beelden ervan worden getoond in de media. Miljoenen mensen zagen hoe een naakte man op de grond ligt en met een stuk touw wordt geslagen door een vloekende agent.
moet ‘knokken’ dat de markt alsnog opengaat. Dat er voor de politiek helemaal niets te knokken valt, was hij kennelijk vergeten. Bij dit soort mededingingsrechtelijke kwesties gaat het om de interpretatie van Europese regels, waar de rechter het laatste woord over heeft. Voor Tele2-klanten is het besluit een tegenvaller. De groep die de overstap naar het goedkopere televisiepakket wilde maken, blijft klant bij UPC, zo laat een zegsman van de kabelaar weten. ‘Die groep zit nog in de orderfase.’ 1
Het valt niet mee om geschoolde verpleegkundigen te vinden. Zo komt het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht op dit moment liefst tien fulltime medewerkers tekort op de intensive care, spoedeisende hulp en de operatiekamers. ‘Op korte termijn is dat op te lossen door te werken met uitzendkrachten en zzp’ers’, zegt woordvoerder Krank van den Elsen. ‘Het aantal zzp’ers in de zorg neemt een flinke vlucht, valt ons op. Maar die zijn voor ons relatief duur, dus het is geen blijvende oplossing.’ Volgens de woordvoerder hebben de tekorten vooralsnog niet tot problemen met de kwaliteit van zorg geleid. ‘Al wordt er soms wel eens noodgedwongen een stuk van de capaciteit ingekrompen, bijvoorbeeld door een aantal bedden tijdelijk te sluiten.’ Het tekort aan gekwalificeerd personeel op de intensive care speelt al langer. Twee jaar geleden leidde het tot het sluiten van afdelingen om drama’s met patiënten te voorkomen. Maatregelen zijn genomen om de situatie te verbeteren, onder meer door de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Maar de bezetting is nog verre van optimaal, zo blijkt.
Behoefte Rogier van Dijk, bestuurslid van de beroepsvereniging van IC-verpleegkundigen, bevestigt de huidige krapte. ‘De behoefte aan IC-verpleegkundigen is de afgelopen jaren gegroeid. Dat komt mede door richtlijnen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg over de verhouding tussen het aantal bedden op de intensive care en
het aantal verpleegkundigen.’ Bovendien worden er door de vergrijzing steeds meer patiënten verwacht op de intensive care. Sommige ziekenhuizen zitten nu al krap in hun bezetting van de IC. De problematiek verschilt enorm per regio. In Amsterdam springen de tekorten bijvoorbeeld in het oog. Daarom neemt het aantal ingehuurde krachten toe, aldus Van Dijk. ‘Mensen die via een uitzendbureau of als zzp’er aan de slag gaan, daar zit een stijgende lijn in. Het is een landelijke trend, ook onder assistenten op
‘Of ziekenhuizen duurder af zijn? Ja, dat is een simpele rekensom.’ IC-verpleegkundige Rogier van Dijk
de operatiekamer of bij de anesthesie. Of ziekenhuizen daarmee duurder af zijn? Ja, dat is een simpele rekensom.’ Het Albert Schweitzer is zeker niet de enige instelling die met deze problemen kampt. Gisteren kwam via Tubantia naar buiten dat tien ziekenhuizen in het oosten personeel tekort komen op bovengenoemde afdelingen. Het dagblad baseert zich op onderzoek van de werkgevers. Het gat zou oplopen tot 20 procent van de benodigde capaciteit. Volgens Hans Hokke, de auteur van het rapport, is het absoluut niet zo dat de operatiekamers op dit moment daadwerkelijk leeg staan. Gelukkig maar. De vaste werknemers krijgen hulp van freelancers, en zo wordt het tekort aangevuld. Alleen heeft dat zijn keerzijde.
Hokke: ‘We realiseren ons nu dat het aandeel zzp’ers wel heel groot geworden is. Die zijn natuurlijk wel duurder dan vaste krachten, en dat betekent dat de kosten stijgen.’ Hoeveel duurder is volgens Hokke niet zo makkelijk uit te rekenen. ‘Dat is vaak een kwestie van vraag en aanbod. Hoe hoger de nood, hoe meer ruimte er zal zijn voor onderhandeling. De ervaring leert wel dat het nooit goedkoper wordt.‘
Zuiniger Dit hangt samen met de marktwerking in de zorg, aldus Van Dijk. Ironisch, want die was juist bedoeld om wat zuiniger met het geld te doen. Als een ziekenhuis door een verbouwing of iets dergelijks wachtlijsten voor de operatiekamers heeft, is er ook al een commerciële oplossing. Florerende bemiddelingsbureaus in Amsterdam en Den Haag kunnen je namelijk een volledig operatieteam leveren. Daar hangt wel een prijskaartje aan, natuurlijk. De oplossing? Volgens Hokke moeten er snel meer gespecialiseerde verpleegkundigen opgeleid worden, een post waarop in het verleden bezuinigd is. ‘Jammer genoeg zitten we in een varkenscyclus. Dat heeft ook te maken met de financiering van de zorg, met een budget dat van jaar tot jaar wordt vastgesteld.’ Inmiddels werken steeds meer ziekenhuizen samen om verpleegkundigen en assistenten op te leiden. Of zoeken ze het in betere arbeidsvoorwaarden. Ook in Dordrecht gokken ze op dat laatste. En nemen ze twee keer zoveel leerlingverpleegkundigen aan, in de hoop dat er genoeg overblijven. Van den Elsen: ‘Maar het blijft de komende jaren hard werken.’ 1
P99\Z\A N9TZȀȀ FY9\KZ 9>AY Af\ATZ9 P9V\UV Ŭ FZQ d FY9\KZ :P9>N:AYYh .ȕʓʓ
ʏʓė VAY @NU Ȁ FUA APPAT :
GZ:]L[ȃ :?BZ Q:W]VW Ů G[R T^ a9T ĖĖƶʏʓ aUUY
³ɸɸƶĖʏ
Ȳt
VȲQT@
ɹȼʔ D9 Gkru nz|w Ų >_>Ɲmkruȍ Hn|uw ɹʏʔ |ȴʔʔ ȴrȍ ǚQk ȼ r mukk °ėėǁʏʔ ȴ
ʏʓė VAY @NU Ȁ FUA APPAT :
GZ:]L[ȃ ;Q:?O;BZZi /Șʓʓ T^ a9T Ėȕƶʏʓ aUUY
³ɸƶȕʏ VȲQT@
Ų |uu b k| ə°ȼǁėʏ ȴrǬǚǚ ǚǚ Qk ɹė r °ɹėǁʏʔ ȴr
Hnǁ ėʔʔ mu|ȴ ǜʔʔ ȴr ǚQk ȼ r mukk °ėȠǁʏʔ ȴr
Werkloos? Studenten Fotoacademie zonder baan krijgen hun collegegeld terug.
ǚ
:AZ\AP T^ Y9iAT@ZTAP UV FZQZ9PAƶTP ĖǑƘ^^YZ PAaAYKTFȀ aUUY ɸʏƶʓʓ ^^Y :AZ\AP@? @A aUPFAT@A @9F FY9\KZ VAY NUAYKAY KT I^KZȀ
4
Eerst
Wat mag wel en wat mag niet? Welke bezuinigingsmaatregelen moet het nieuwe kabinet volgens u NIET nemen? Antwoord
Aantal
Percentage
Verhoging eigen risico in de zorg
972,2564
62,8 %
Beperking van het basispakket in de zorg
799,4923
51,6 %
Versobering AWBZ (Bijzondere Ziektekosten) 455,9089
29,4 %
Hypotheekrenteaftrek beperken
526,6083
34,0 %
Verhoging van de AOW-leeftijd
598,7986
38,7 %
Antwoord
Aantal
Percentage
Minder rijksambtenaren
1.123,1046 72,5 %
Provincies en waterschappen opheffen
607,6943
Minder militairen en jachtvliegtuigen in leger
719,8384
46,5 %
Inburgeringsklassen vervangen door zelfstudie 767,4471
49,6 %
Welke bezuinigingsmaatregelen moet het nieuwe kabinet volgens u WEL nemen?
Minder ontwikkelingshulp
39,2 %
1.442,1343 93,1 % BRON: EENVANDAAG OPINIEPANEL
Enquete Meerderheid steunt rechts kabinet
‘PVV moet eisen stellen in ruil voor 18 miljard’ Vervolg van pagina 1
...
Als er genoeg tegenover staat, zouden de PVV-kiezers met de miljardenbezuinigingen kunnen leven. Maar liefst 94 procent vindt dat de PVV mag instemmen met 18 miljard aan bezuinigingen ‘als VVD en CDA instemmen met de PVV-punten op het gebied van een harder immigratiebeleid, een strenger veiligheidsbeleid en meer investeringen in de ouderenzorg’.
Onbekend Geert Wilders kwam twee weken geleden overeen met VVD-leider Mark Rutte en CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen dat hij de 18 miljard bezuinigingen zou steunen in ruil voor afspraken op het gebied van immigratie, integratie en asiel, veiligheid en ouderenzorg. De precieze invulling (welke bezuinigingen en welke afspraken?) van die uitruil is nog niet bekend. Het is zeer waarschijnlijk dat Wilders ook op zijn eigen punten niet helemaal gelijk krijgt. Maar het lijkt er dus op dat de aanhang van de PVV zich in grote lijnen in die overeenkomst kan vinden. De PVV-stemmers zijn bovendien niet tegen alle pijnlijke ingrepen. Een meerderheid van 57 procent is er zelfs
voor dat uitkeringen minder snel stijgen. De achterban is verdeeld over het verkorten van de WW-duur: 46 procent is ervoor, 47 procent is tegen.
Morrende achterban Massale steun is er verder voor PVVvoorstellen als het snoeien in de bijdrage aan de Europese Unie (90 procent) en het beperken van de ontwikkelingshulp (97 procent). Op dat laatste punt krijgt de PVV waarschijnlijk niet haar zin; het CDA, dat
Massale steun is er voor het beperken van de ontwikkelingshulp. kampt met een morrende achterban, is er op tegen. Het tegenhouden van de Joint Strike Fighter (65 procent van de PVV’ers wil het nieuwe Amerikaanse gevechtsvliegtuig niet hebben) lijkt deze kabinetsperiode wel te lukken. Vanavond besteedt EenVandaag in haar uitzending meer aandacht aan het onderzoek. Dan meer over hoe de kiezers van VVD en CDA denken over de bezuinigingen en de afspraken met de PVV. 1
Bedevaart
HUIS RINGO STARR GESLOOPT Fans van popgroep The Beatles die het geboortehuis van drummer Ringo Starr nog willen zien, moeten snel naar Liverpool. Media in Groot-Brittannië melden dat het pand aan Madryn Street vrijwel zeker wordt gesloopt. De kleine woning is onderdeel van een verouderd woonblok in de achterstandswijk Toxteth, dat moet wijken voor een nieuwbouwproject. Volgens het stadsbestuur is het pand niet bijzonder genoeg om te laten staan. Renovatie zou meer dan
180.000 euro gaan kosten. In de wijk is niet iedereen het eens met het sloopplan. ‘Het huis van Ringo is meer dan een toeristische atractie, het is een geweldig klein huis waar veel mensen graag zouden willen wonen’, aldus Nina Edge, die op Madryn Street woont. Veel toeristen komen speciaal naar Liverpool voor The Beatles. De geboortehuizen van Paul McCartney, John Lennon, George Harrison en Ringo Starr zijn belangrijke plekken langs herinneringsroutes.
Slecht voorbeeld doet slecht volgen Een Rotterdamse rij-instructeur is aangehouden omdat hij zonder gordel les gaf. De man reageerde woedend op de politie. Zijn leerling had geen identiteitsbewijs bij zich.
Eerst
5
Mexico Kantoor houden op het plein
Facturen, liefdesbrieven en decreten In hartje Mexico Stad doen tientallen scribenten ouderwets monnikenwerk. Ze zijn een levende traditie in een veranderende wereld. Jan-Albert Hootsen MEXICO STAD
...
‘Klopt dat, wat hier staat?’ José Edith Gonzalez (70) tuurt naar het papier naast zijn typemachine. Zijn klant, Alfredo Yescas, kijkt even naar de tekst en knikt dan bevestigend, waarna de scribent weer verder ratelt op zijn vijf decennia oude Zwitserse typemachine. Hij kopieert de eigendomspapieren van een stuk grond, dat Yescas overneemt van zijn vader. ‘De papieren waren half vergaan en zijn straks niet meer geldig’, legt hij uit. ‘Mijn vader doet al heel lang zaken met José, dus hij beval me aan bij hem de papieren te laten overtikken. Dan krijgen we straks geen problemen met de overheid.’ Gonzalez heeft een van de meest traditionele beroepen van Mexico: dat van escribano ofwel scribent. Een scribent is een professioneel schrijver, eindredacteur, notulist, adviseur en vertrouwenspersoon ineen. Hij stelt teksten op, corrigeert ze, transscribeert en geeft adviezen over officiele papieren. Hier, in een portaal op het eeuwenoude Plaza Santo Domingo in hartje Mexico Stad, houden enkele tientallen scribenten in de buitenlucht kantoor. Keurig naast elkaar opgesteld staan een stuk of dertig tafeltjes, waarachter de scribenten driftig typen.
Nonnenwerk Al eeuwen komen Mexicanen naar het Plaza Santo Domingo om hun teksten netjes uit te laten werken. De eerste scribenten kwamen in de 18e eeuw naar Nieuw Spanje, zoals Mexico voor de onafhankelijkheid heette, om burgers die niet konden lezen en schrijven bij te staan met ingewikkelde overheidsprocedures en wetten. De inktpotten en ganzenveren van weleer werden mettertijd vervangen door typemachines, maar het beroep is door de jaren heen niet wezenlijk veranderd. De scribenten worden ook wel evangelisten genoemd, naar de nonnen die in het verleden hetzelfde werk in kloosters deden. Hun werkplek heet dan ook het Portaal der Evangelisten. Zowel Mexicanen als toeristen komen er graag, vanwege de gemoedelijke sfeer
HET BILLENBADJE ...
FLOOR
WESTERVELD
P
lechtstatig hangt hij in de badkamer van mijn hotel. Direct naast de deur, links van de wastafel. Het normale toilet weggemoffeld in een hoekje. Elke zomer zie ik mezelf weer voor dezelfde discussie met mijn reisgenoten: waar dient in hemelsnaam dat
José Edith Gonzalez: ‘Mijn vrouw klaagt al vijftig jaar dat ik eens een normaal vak moet kiezen.’
en de schitterende koloniale architectuur. José Edith Gonzalez is een oude rot in het vak en zit er al vijftig jaar. Hij is dol op zijn werk, dat voor hem meer is dan zomaar een baan: ‘Het is een grote verantwoordelijkheid. Je moet rechtschapen zijn, een goed gevoel voor ethiek hebben en grondig zijn. Klanten vertrouwen je en dat mag je niet beschamen, want wij halen onze inkomsten uit mond-totmondreclame.’
den. Niet zelden roept een verliefde hoofdstedeling professionele hulp in bij het opstellen van een liefdesbrief. ‘Het is natuurlijk niet niks dat iemand zijn meest intieme gevoelens aan je toevertrouwt’, zegt Gonzalez. ‘Ik
‘Het is niet niks dat iemand zijn meest intieme gevoelens aan je toevertrouwt.’
ook nooit direct naar me toe, ik word aanbevolen door tevreden klanten met wie ik een goede professionele relatie heb opgebouwd.’ Soms komt er ook iemand langs die gewoon knotsgek is. Gonzalez verhaalt schaterlachend van een vaste bezoeker aan het portaal die bekend stond als El Rey, de koning. ‘Die kerel dacht hij de koning der Azteken was. Hij kwam af en toe wel eens bij me langs om een van zijn koninklijke decreten op te laten stellen.’
Knotsgek
Scribent José Edith Gonzalez
Overdracht
De meest uiteenlopende klanten kloppen bij Gonzalez aan: van analfabeten en studenten die een boekbespreking moeten maken tot bouwvakkers die een nette factuur nodig hebben en huiseigenaren die vergane eigendomspapieren willen laten overtypen. Maar ook persoonlijke teksten behoren tot de werkzaamhe-
schrijf ook niet alleen maar wat me wordt verteld, ik help ook meedenken met het opstellen van een mooie liefdesbrief. Voordat iemand je zo’n opdracht geeft, ben je jarenlang bezig met het opbouwen van een goede reputatie. Klanten moeten op je discretie kunnen vertrouwen. Ze komen
Prijzen voor een tekst variëren, afhankelijk van de grootte, moeilijkheidsgraad en inhoud. Volgens Gonzalez is het geen vetpot, maar kan hij er zijn familie van onderhouden. Ook komen er niet altijd evenveel klanten. Het is bijna het einde van de middag en hij heeft vandaag pas één klus gehad. Zijn humeur lijdt er even-
‘tweede’ kaboutertoilet voor in ZuidEuropese hotels? Is het echt een klein toilet? Of is het bedoeld om je voeten in te wassen? Om de handwas in te laten weken, biertjes koud te houden? Mijn kleine neefjes konden er prachtig hun handen wassen zonder dat ik ze hoefde op te tillen. Zeeppompje op de rand en klaar is kees. Maar daar is deze lage wastafel niet voor bedoeld: het is een billenbadje. Met mijn broek op de knieën liet ik mij op het bidet zakken. Een harde kraan duwde in mijn rug. Fout. Het woord bidet betekent in oud-Frans ‘pony’ en dat is blijkbaar ook de bedoeling: het berijden van het bidet als
op een pony. Met je neus naar de muur welteverstaan. De moderne bidetten blijken echter niet alleen een billenbadje. Volgens Villeroy en Boch kan het bidet ook prima dienen als voetenwasbak. Terwijl ik met mijn achterste in het lauwe water hang te soppen, zie ik de tenen van mijn vriend die terugkomt van een weekendje Lowlands voor me. Slecht idee. Je hebt ook bidetten die niet vollopen, maar met sproeiertjes, met een harde stand voor de heren, een zachte voor de dames (of andersom). Met een föhn voor het drogen achteraf. Japanners schijnen dol te zijn op bidetten. 40 procent van de huishoudens in
Japan hebben een modern elektronisch bidet. Er bestaan daar zelfs exemplaren die hartslag en bloeddruk meten, direct de urine analyseren en de gegevens automatisch naar uw huisarts zenden. Ideaal. Mijn oma die in Indië opgroeide had naast het toilet altijd een fles water staan. Ik vond dat eerlijk gezegd altijd een beetje vies. Wij Nederlanders gebruiken massaal toiletpapier. Maar wel pas sinds een jaar of zestig. Een slimme Amerikaan bedacht destijds dat een alternatief voor het gebruik van hooi, mos, platte steentjes, schelpen, dennenappels, tot lappen gescheurde vodden en kranten hem wellicht steenrijk konden maken.
wel niet onder. ‘Ik zit hier graag, hou van de open ruimte.’ Hoewel de scribenten nog steeds klanten trekken, heeft het beroep niet het eeuwige leven. Het opleidingsniveau van de Mexicanen neemt steeds verder toe, terwijl het internettijdperk van palmtops, iPads en Blackberry’s al lang en breed zijn intrede heeft gedaan. Dat het scribentschap nog bestaat, is goeddeels te danken aan de overdracht van het beroep van vader op zoon en de mond-tot-mondreclame van de klanten. Gonzalez denkt desondanks dat de scribenten op termijn wel zullen verdwijnen. ‘Ik zou dat heel erg jammer vinden, maar zo gaan die dingen. Zelf ga ik voorlopig in ieder geval niet weg. Mijn vrouw klaagt al vijftig jaar tegen me dat ik eens een normaal vak moet kiezen, maar ik vind het nog steeds prachtig om te doen. Ik blijf scribent tot ik erbij neerval.’ 1
Ik trok de stop uit het bidet. De frisheid van het billenbadje droop langs mijn dijbenen richting mijn droge broek. En nu? Een minihanddoekje, waarvan ik altijd dacht dat het diende als badmat, ligt op pakafstand. Ik moet toegeven: het voelt behoorlijk fris. Had mijn oma uit Indië toch gelijk. Het is wat tijdrovend voor elke dag, maar wellicht krijg je er op termijn wel handigheid in. Tot die tijd hou ik het maar gewoon bij vochtige doekjes. 1
Floor Westerveld is auteur van de roman Vrouw met bloem zoekt man met baard.
Lenin weer hip
Hitler was een untermensch
Bejaarden in het verkeer
In de oude Oostbloklanden zijn alle Leninbeelden de afgelopen decennia verdwenen. In Frankrijk wordt er juist weer een geplaatst. En Mao komt er ook!
Hitler was genetisch verwant aan Noord-Afrikanen en Joden. Dat stelt een Belgische journalist na onderzoek van DNA van de voormalige nazileider.
Hoe weet niemand, maar in Haarlem ramde een 94-jarige man gisteren bij het inparkeren (!) een vrachtwagen, een aantal fietsen en een winkelpui.
.uit ruiming* % * Bezoek nu onze ongewone uitruiming. Wegens restyling van de showroomvloeren moet de gehele begane grond leeg. 15% tot 70% op de gehele collectie. Maandag gesloten.
van der donk interieur | gevestigd in het open huis designcenter, dé merken op 10.000 m2 | newtonweg 18 | gorinchem-oost (A15, afslag E31) | 0183 646 353
www.vanderdonkinterieur.nl
Eerst
7
ONGEBAANDE PADEN PETRA QUAEDVLIEG ...
Jagen op een echte Wii in China
M
Dr. Wei Siang Yu alias dr. Love zette al in 2005 scooters met kortgerokte dames in om de seksueel ingedutte Singaporezen wakker te schudden. AP
Voortplanting Dr. Love biedt helpende hand
Singapore doet niet aan baby’s Singapore is een economisch succesverhaal. Maar de bevolking heeft geen tijd of zin om zich voort te planten. Petra Janbroers AMSTERDAM
...
In Singapore wordt op de verkeerde plek gezweet. De workaholics die de Singaporezen zelf zeggen te zijn ‘moeten het kantoor uit en de slaapkamer in’, zegt seksgoeroe dr. Wei Siang Yu, beter bekend als dr. Love. Het is prachtig nieuws dat Singapore dit jaar met een percentage van maar liefst 15 de snelst groeiende economie ter wereld verwacht te worden, maar straks is het Aziatische wonderstaatje ter grootte van de Noordoostpolder leeg. Baby’s moeten er worden geproduceerd. ‘In Singapore draait alles om geld’, zegt dr. Wei. ‘De mensen hebben ge-
voelens en fantasie verdrongen, er is geen sensualiteit. De Singaporezen staan stijf van de stress van het najagen van materieel succes, dat is dodelijk voor de seks. In de meeste huwelijken wordt al na drie jaar niet meer gevreeën en na vijf jaar is de relatie voorbij.’
Dramatisch dieptepunt Uit onderzoek van Durex blijkt dat de seksuele activiteit van Singaporezen tot de laagste ter wereld behoort. Het geboortecijfer is er tot een dramatisch dieptepunt gezakt. Volgens cijfers van de Verenigde Naties worden er alleen in Hong Kong en Macau nog minder kinderen geboren; volgens de meest recente data van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA brengt de vruchtbare Singaporeze vrouw gemiddeld 0,91 nakomeling voort. Om de beroepsbevolking op peil te houden, zouden er jaarlijks 60.000 kinderen geboren moeten worden, dat is
Sterilisatie
Noord-Korea
Alle katten in België moeten in 2016 gesteriliseerd zijn. Daarmee moet een einde komen aan de overbevolking van de asiels. Dat staat in een plan van de overheid dat volgend jaar in werking moet treden. Eerst worden de katten die nu al in een asiel verblijven, ‘geholpen’. Daarna komen ook de poezen bij dierenwinkels en de huiskatten aan de beurt. De beesten worden ook geidentificeerd en geregistreerd.
Het begint er steeds meer op te lijken dat Kim Jong-un (27) wordt klaargestoomd als opvolger van de 68-jarige Noord-Koreaanse dictator Kim Jongil. Het radiostation Open Radio for North Korea meldt vanuit Seoul, de hoofdstad van Zuid-Korea, dat Noord-Koreaanse staatsbedrijven bezig zijn met het vervaardigen van allerlei parafernalia rond Kim Jong-un. Analisten verwachten dat de machtsoverdracht in september zal plaatsvinden tijdens een bijeenkomst van het communistische regime.
nu net over de helft. Langere zwangerschapsverloven, babybonussen en andere maatregelen halen niets uit. Het is een beetje de schuld van de autoriteiten zelf. Want sinds Singapore (4,7 miljoen inwoners) deze maand precies 45 jaar geleden onafhankelijk werd, hebben die geha-
‘Ze staan stijf van de stress van het najagen van materieel succes.’ Dr. Wei Siang Yu alias dr. Love
merd op scholing en hard werken. Het is een succesverhaal geworden: van een arme eilandenjungle is Singapore een van de rijkste landen ter wereld geworden, met een gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking van 50.000 dollar. Een op de tien
huishoudens is miljonair. De gemiddelde Singaporees is jong (39 jaar), gezond, wordt 82 jaar en werkt om een luxe condo te bezitten met een BMW voor de deur en veel geld op de bank. Kinderen passen niet in de plannen en bovendien: ze kosten handenvol geld. Aan nieuwe generaties wordt niet gewerkt. Maar het beste economische beleid levert niets op zonder bevolking, waarschuwt premier Lee Hsien Loong. De 41-jarige in Australië geschoolde Wei doet, mede op verzoek van de regering, zijn uiterste best om de lust bij de Singaporezen op te wekken. In het toch tamelijk conservatieve land bracht hij een pornoblad uit en zette hij een tv-kanaal op, dat zowel voorlichting geeft als een realityshow uitzendt. In de show is het stel dat het eerst een baby weet te verwekken de winnaar. Maar persoonlijk werkt dr. Love niet erg mee aan het babyprobleem. Hij is single. 1
ijn dochter van tien wilde een Wii kopen van haar spaargeld. In Nederland kon je zo’n ding krijgen voor 180 euro, hadden we gezien. We gingen naar het stadsdeel Xujiahui in Sjanghai, waar je een vele verdiepingen tellend gebouw hebt, tjokvol elektronica: wereldmerken plus alle Chinese equivalenten, echt en fake, alles door elkaar. Vriendin Ying ging met ons mee. Eerst vergeleken we een paar Wii’s bij verschillende stands. Ze zagen er allemaal hetzelfde uit. De prijs kon omlaag van 1.600 naar 1.300 renminbi, ongeveer 145 euro. Bij een volgende stand liet de verkoper, een serieuze jongen met een bril, ons het verschil zien tussen een echte en een nep-Wii. ‘Luister naar het harde geluid van de knoppen’, zei hij over het nepding. ‘En kijk naar de kleur, die is niet helder wit.’ ‘Voor 2.000 renminbi heb je een echte’, zei hij en hij demonstreerde de echte Wii. ‘Maar in Europa kun je ze krijgen voor 1.600 renminbi!’ protesteerden wij. De bebrilde jongen schudde z’n hoofd en greep naar z’n rekenmachientje. ‘Goed dan, 1.800 renminbi.’ We gingen naar een volgende stand en vroegen daar of ze behalve de neppe ook echte Wii’s hadden. Ja, die hadden ze. De twee verkoopsters keken elkaar veelbetekenend aan. Of was dat verbeelding? We onderwierpen de apparaten aan een nauwgezet onderzoek. Het was mogelijk dat de echte echt was. Hoeveel? ‘1.600 renminbi.’ Hier was de echte goedkoper. Maar was-ie ook echt? Zo ging het bijna drie uur door. Vergelijken, onderhandelen. Ying ging zwaar in discussie en stuurde ons ten slotte weg: onze witte gezichten dreven de prijs op. Het eind van het liedje was dat we de echte Wii van de bebrilde jongen kochten, voor 1.700 renminbi. Duurder dan in Nederland. Terwijl we uitgeput naar buiten liepen, bleef de grote vraag: zou ’t echt een echte zijn? 1
In Ongebaande paden berichten correspondenten over dingen van de dag in hun land.
Overstromingen
BELGIË ‘HELPT’ KIM JONG-UN IS ER KLAAR VOOR ZIJN KATTEN
Kim Jong-un werd de laatste tijd vaak gezien aan de zijde van zijn vader tijdens inspecties. Dat is een indicatie voor een belangrijker rol van de zoon in het beleid van Noord-Korea. Over Kim Jong-un is weinig bekend, zelfs over zijn leeftijd bestaat onzekerheid. Officiële foto’s van hem werden niet meer gepubliceerd sinds zijn kinderjaren. In april zouden foto’s zijn genomen van de mogelijke opvolger van Kim Jong-il. Deze zouden dienen als basis voor onder meer posters en buttons.
2,5 MLN VOOR PAKISTAN
EPA
Op giro 555 is na vijf dagen 2,5 miljoen euro binnengekomen voor Pakistan. Dat melden de Samenwerkende Hulporganisaties, die samenwerken met lokale, onafhankelijke particuliere hulporganisaties. Deze hebben aan ongeveer 200.000 mensen noodhulp verleend. In de overstroomde gebieden in Pakistan is grote behoefte aan schoon drinkwater, voedsel, medicijnen en tenten.
Hoedje
Gelukkig
Gewaagd
Voor studenten die op Prinsjesdag een ereplek willen, is er een hoedenwedstrijd. De mooiste hoed mag op het bordes van het Haags Historisch Museum.
De mammoet is uitgestorven omdat er te weinig gras beschikbaar was, niet door toedoen van de mens. Dat blijkt uit onderzoek van de Durham University.
In Moskouse winkels mag uit oogpunt van volksgezondheid tussen tien uur ’s avonds en tien uur ’s ochtends geen drank meer worden verkocht.
Ga jij ook naar SAIL 2010? De trein brengt je tot aan het IJ! Kom 19 t/m 23 augustus met de trein naar SAIL 2010 en reis zonder parkeerproblemen naar het IJ, op loopafstand van station Amsterdam Centraal. Kijk voor meer informatie op ns.nl/evenementen.
WONEN 875.000 Lezers van De Pers zien deze advertenties. Wilt u ook uw woning in kleur presenteren vanaf slechts 99,- inclusief BTW. Informeer bij uw makelaar of bel met Ieke van Hees (30) 600 74 67 of René den Uijl (030) 600 74 95 of Sylvia Alonso (070) 307 84 52 of Margot Wijnen (070) 307 84 06
Maarssen
Emmaweg 31
UNIEK AANBOD Uw woning verkopen via Dagblad De Pers voor Sfeervolle woning met in 2008 gerealiseerde volwaardige 2e verdieping. Gelegen in de gezellige dorpskern van Maarssendorp nabij winkels,scholen,theater,restaurants en OV (7 min v. CS Utrecht). De woning is o.a. v.v. hoog plafond en ornamenten, opensl. deuren, moderne keuken, 4 slaapkmrs en 2 badkmrs. Achtertuin (W) v.v. stenen berging en achterom.
Vraagprijs: 369.000,- kk www.eigemanmakelaardij.nl Tel.: 0346 - 57 60 30
)) 42 / 7 / 48 /) 7457/ /77/!
,/// ,) 4 )2*8), / /6 & 8/+3 ..% 4+8 4/0 #' */2 42 4 78/ ,/ ,/ )),)+3 ) , 4/,/ /4(8/ 7/6 $ 7 42 4 )2*8), / / ,/842 ,/ ,/ )),)+3 */2/ *45 6 8// / ,)26 $ 7 42 // 2 0:)) *45 )8 / 8// ////6 )) :/ ,4/ 7/ ) 42 +3 / 4/9
U kunt uw advertentie aanleveren via: www.depers.nl/woningverkoop / ,424)8/ 0 ,4/ :44:))8 ,4 / 45 / :)2 4/ 2/ 45 ,) *6
Voor meer informatie kunt u bellen naar: / /,44/ :/,): /7/ ) // " 1 / /,44/ 4,,//,/8), "$/+3 /- ,/ $458 " 1 . / /,44/ /,): / / ))2 84) 8 " 1 0 )2 '45/ " 1
Maak gebruik van deze bijzondere aanbieding en breng uw makelaar van deze actie op de hoogte
WIN 5200,aan cadeaubonnen
bij aankoop van een cadeaubon op het Postkantoor van TNT Post*!
*Assortiment kan verschillen. Deelname vanaf 15 aan cadeaubonnen. Kijk op www.tntpost.nl voor de Postkantoorzoeker.
of éé van de n 60 andere 0 prijzen
Urban Living
9
Design Ruitjes en polkadots
Op zoek naar ‘klein geluk’ in de Hema Het designgeheim van de Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam is ‘bijzondere eenvoud’.
Floor van Dijck AMSTERDAM
...
Je wilde alleen maar eyeliner, wattenschijfjes en een blikopener. Je staat buiten met een lichte portemonnee en twee zware plastic tassen. In de linker tas een ovenschaal, drie nieuwe koffiemokken, een bh, een fotolijstje en kleurige servetten. Rechts onder meer fietslampjes, een wasmand, een geruite theedoek, kaarsen en een rookworst. Plan mislukt. Wat maakt de spullen van de Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam zo herkenbaar en onweerstaanbaar? Op zoek naar het geheim van de volle Hema-tas. Op en top Nederlands, simpel en doeltreffend: er zijn weinig winkels die zo’n duidelijke eigen signatuur hebben gecreëerd als de Hema. Van veraf ‘weet’ je als je een strak maar simpel vormgegeven taartschep ziet, waar hij vandaan komt. Resultaat van een strak designconcept. Kirsten Roldaan is een van de ‘bewakers’ van die herkenbaarheid. Ze werkt als Design and Concept Manager ‘hardware’ – ‘dat is alles behalve kleding’ – bij Hema. ‘Onze criteria zijn lage prijs,
Verkiezing
KONINKLIJK PLASSEN De fijnste plek om te plassen in Nederland is een wc in Rotterdam. Restaurant Fred is de winnaar van de verkiezing Mooiste Toiletruimte in Nederland. De verkiezing is een initiatief van de online restaurantgids Restaurant.nl. Over het toilet van restaurant Fred, aan de Honingerdijk in Rotterdam, oordeelde de jury: ‘Pompeus en rijk waardoor je hem met plezier bezoekt. Het is echt een verlengstuk van het restaurant.’
kwaliteit en design. Daaraan toetsen we altijd of iets ‘Hema’ is. Specifieker, in stijl willen we altijd op zoek naar bijzondere eenvoud. Je moet in één oogopslag kunnen zien wat het is. En onze spullen moeten het leven leuker en makkelijker maken.’
‘Dierenprints en doodskopjes, die zijn wel hip, maar niet Hema.’ Kirsten Roldaan, Hema
Bijzondere eenvoud Hierbij vertrouwen de ontwerpers op hun intuïtie en ervaring. ‘We praten veel met elkaar en toetsen in onze directe omgeving. Opvallend is wel dat als producten tegenvallen qua verkoop, het vaak de producten zijn
waarbij we toch iets van twijfel hadden of het wel écht Hema was.’ Woorden die Roldaan ook altijd in haar achterhoofd heeft zijn ‘fris’, ‘eigentijds’ en ‘optimistisch’. Enthousiast slaat ze in het atrium van het
Straatleven
Coffeeshop
VEEL JONGE ZWERVERS Er zijn in Nederland veel meer zwerfjongeren dan tot nu toe werd aangenomen. De Algemene Rekenkamer schatte eind 2008 dat zo’n zesduizend jongeren geen dak boven hun hoofd hadden, maar volgens de Stichting Zwerfjongeren Nederland (SZN) ligt het aantal op dit moment tussen de twaalfduizend en achttienduizend. De SZN concludeert dat uit gesprekken die zij voerde met straatcoaches en andere hulpverleners. Directeur Hella Masuger kan het grote verschil met de cijfers van de Rekenka-
Hema-hoofdkantoor in Amsterdam-Noord een foldertje open. ‘Kijk’, wijst ze op servies. ‘Dit is nieuw in de collectie, maar het past meteen. We willen dat onze producten een actuele basisuitstraling hebben. Simpel en eenvoudig, helder en duidelijk.’ Ze bladert verder en komt op een plaatje van gezellig uitgestalde schoonmaakspullen. Een groene zwabber, roze doekjes en flessen met kleurige dopjes. ‘Dit is klein geluk, helemaal Hema.’ In het glanzende, nieuwe hoofdkantoor zitten boven mensen hard te werken aan bureaus, bezig met nieuwe collecties. Op bijna elk bureau staat een bord met geheugensteuntje: ‘Bijzondere eenvoud.’ Roldaan: ‘Onze ontwerpers reizen de wereld over en lezen zich in in trends. We kijken naar langlopende versus kortlopende trends en pikken daar uit wat tijdloos is, en wat bij ons past. Bijvoorbeeld dierenprints en die doodskopjes die een tijdje gele-
De Dampkring
mer wel verklaren: ‘De Rekenkamer baseert zich op de jongeren in de kaartenbakken van hulpverleningsinstanties, maar veel jongeren staan nergens geregistreerd, omdat ze de weg naar de instanties niet weten te vinden of zich schamen voor hun bestaan.’ De grootste groep bestaat uit jongens en meiden tussen 18 en 21. Van de zwervende jongeren is ongeveer 40 procent vrouw. Volgens de SZN is er voor de jongeren geen geschikte opvang.
Duur
Duurst
In de gemeente Blaricum staan de duurste huizen van Nederland. De gemiddelde verkoopprijs ligt daar boven de miljoen euro.
Het duurste penthouse ter wereld is te vinden in Londen. De nieuwe eigenaren betaalden onlangs 168 miljoen euro.
den in waren, die zijn wel hip, maar niet Hema. Polkadots en stippen weer wel. Als we zien dat ruiten terugkomen, dan vertalen we die naar bijvoorbeeld een grove ruit in onze eigen stijl en naar de smaak van een grote groep. Zo maak je ook de trend bereikbaar voor iedereen.’
Kleine keuzes In tegenstelling tot andere warenhuizen en interieurwinkels ligt de kracht van Hema ook in het feit dat de keuze grotendeels al voor je wordt gemaakt. Je hoeft niet uren voor een schap met koffiemokken of steelpannen te turen, nee, er zijn maar twee opties. ‘Dat noemen we het voorkeuze-principe; we bieden niet van elk product veel keuze, minder ‘diepte’ in het assortiment dan andere winkels. We hebben daar de schapruimte niet voor, we gaan liever in de breedte, dagelijkser. Je hebt al keuzes genoeg in het leven.’ En hoe komt het, dat je altijd met meer naar buiten komt dan je van plan was te kopen? ‘Spullen van Hema zijn ‘kleine keuzes’. Geen nieuwe bank, maar vooral accessoires. Textiel is bijvoorbeeld heel belangrijk. Zo kun je elk seizoen een nieuw sausje op je interieur gieten. Ik kan er nog niet veel over verklappen, maar het aankomend najaar, bijvoorbeeld, wordt heel gezellig.’ 1
Wie zorgt er straks voor Pietje?
te Amsterdam zoekt:
gemotiveerd
&
enthousiast personeel min.leeftijd 21 jaar je cv liefst met pasfoto naar:
[email protected]
Nadenken over straks, als u er niet meer bent, is moeilijk. Maar een goed gesprek met de medewerkers van het Leger des Heils over uw zorgen is vaak een hele opluchting. Wilt u hier meer over weten? Bel dan naar 036 - 539 81 62 of ga naar de website www.wiezorgterstraksvoorpietje.nl
UNIEK AANBOD( 22
' 85 3:3 8. .5/<.1 3 "3
'' 0. + 2 + 04 +' 2012+ +22+ *+++ *' 0 '.(4'* + +3 # 4+)/ ,," 0)4 0+- $ (+. 0. 0 24+ *+ *+ ''*')/ ' * 0+ *+ +0&4+ 2+3
89 73 <..3 . 13 .1 3383 7334 13 :3 3 8 6 31883 1883 1<<.1 %80< 834 =31.= 99?B %A$ C99 9 84=A
22( 9 C44 ?=
! 2 0. 0 '.(4'* + + *+40. *+ *+ ''*')/ (+.+ (01 3 4++ + *'.3
1883 3 ..5 3 =53 85 99?B 00 A C99 9 84=A
22( 9 C44 ?=
1883 #31.= 3 =53 85 99?B $%A< C99 9 84=A
22( 9 C44 ?=
1883 8113313<.1 %80< 834 '307- =34 99?B <A0 C99 9 84=A
22( 9 C44 ?=
&.<3 <.53 .5/<.1 3 "3 99?B $A C99 9 84=A
! ( 9 C44 ?=
! 2 0. ++ . -6'' 0+ /+ (++4* /0+*+ (01 '4 + 4++ ++ ++3 '' 6+ *0+ 2+ ' 0. )/ + 0+5
' : .1 3383 ..<3 33 8. ;133;<-85 3: 9 8?=? 4C9 ; 8?9 D??D44C 8? 9 ?@ 9 D4= ?9 = 9 ?@ 84 "5A
(#'(&#!)$' ($&"$(&($+$ " (%((&#$$*")"%$'% %&%( $$
( 2 2 834 &* 80<
WONEN 875.000 Lezers van De Pers
Muiden
zien deze advertenties. Wilt
u ook uw woning in kleur
De Lange Gangh 77
k “Mariahoeve” Midden in de woonwij zonnige tuin gelegen woning met een ) op het erom (met berging en acht zijde rijden zuidoosten. Aan de voor de hoek of om geen auto’s (parkeren erzijde is een achter) en aan de acht voor een speelplein: zeer geschikt jong gezin.
Voorbehoud gunning. ntie moNationale Hypotheek Gara gelijk.
,- k.k. Vraagprijs: % 295.000 nl www.woneninmuiden. Tel.: 0294-263230
Naarden
3 , .. , :.. 3:
Pijlstraat 2
presenteren vanaf slechts %
met Ieke van Hees (30) eer bij uw makelaar of bel
99,- inclusief BTW. Inform
Biltstein 104
De Bilt
De Bilt, dicht In het oude centrum van dit 3-kamer bij alle voorzieningen is m²) op de appartement (ca. 120 icecomplex vijfde woonlaag van serv er, 2 slaapkankam Woo “Biltsteyn”. keuken, mers, badkamer, gesloten e berging ndig separaat toilet. De inpa en maken het en de loggia op het zuid ent. Gezonde, tot een ideaal appartem actieve VvE.
,- k.k.
Koopsom: % 115.000 www.biltstede.nl Tel.: 030 2203211 Rotterdam 853 853
Fazanstraat 149A
62 . 35 62 35 :3 .:3
Akker 122
De Bilt
ENE AKKER” In het complex “DE GRO gemoderop de begane grond goed tement, met niseerd 3-kamerappar uitzicht fraai en ten wes terras op het Centrale ligging over parkachtige tuin. els en wink gen, t.o.v. bos, uitvalswe noppervlakte openbaar vervoer. Woo t heef ent ca. 73 m² Het appartem rbouw en een een berging in de onde vaste parkeerplaats.
,- k.k. Koopsom: % 228.000 www.biltstede.nl Tel.: 030 2203211
Rotterdam 853 853
Naardermeer 252
600 74 67 of René den Uijl
(030) 600 74 95 of Sylvia
Alonso (070) 307 84 52 of
Muiderberg
berg Rotterdam – Hillergers Argonaut De
NicolaasMaeslaan 23
,- k.k. Vraagprijs: % 397.000 erg.nl www.woneninmuiderb Tel.: 0294-263230
Koopsommen n. vanaf % 232.000,- v.o. www.atta.nl Tel.: 010-4335710
Wageningen
Muiden
Amsterdamsestraat weg
84 06
rhouden helft Fraaie zeer goed onde woning, gevan een 2-onder-1 kap vrij uitzicht, legen aan weilanden met woning ligt De nabij het Kocherbos. kindvriendelijke in een rustige en zeer met erg laan. Royale zonnige tuin te. yruim obb ge/h ruime gara
17 juli, OPEN DAG! Zaterdag 11.00uur tot 13.00uur. laan en de Juno de Op de hoek van gersberg Argonautenweg in Hille naut; Argo De wordt gebouwd aan complex van een kleinschalig, luxe ent rtem appa 15 appartementen. Elk e woonkamer, beschikt over een ruim pslaa 3 2 of balkon op het zuiden, r en inpandige kamers, luxe badkame huur te pp Privé ing. berg
,,, .. & .. .<89 =.<89 & =
Margot Wijnen (070) 307
14
Generaal Foulkesweg
171
*8073
''2 .+( 02 ' *++ (01*++ ''(0+*0. + (+. 6'2+4'' ' *++ ')0+ *+ /.+3 #+2 0. *+ 6'2+4'' 2 *' 2 ' *++ ')0+ .+( 02 6'2+3
Urban Living
11
Woningmarkt Wegwijs in huizensites
Je eigen paleis vinden op het web Funda is de bekendste, maar Jaap de grootste: een inventarisatie van huizensites. Floor van Dijck AMSTERDAM
...
Eén ding op woongebied dat compleet online is gegaan de afgelopen jaren? Het huizenaanbod. Moesten huizenzoekers vroeger via krantjes, folders en van die gezellige borden in de etalages van makelaars ontdekken waar wat te koop stond en voor hoeveel, nu puilt internet uit van de huizenzoeksites. Sommige bieden een heel assortiment, bij andere word je – heel irritant – doorgestuurd naar de ‘bronsites’ van de huizeninformatie. Funda is de grootste en de bekendste, maar wat onderscheidt deze sites van elkaar? Een inventarisatie van de beste, met als eerste conclusie: Funda, Jaap, Niki; what’s up met huizensites en voornamen?
Wegzwijmelen bij huizen die je wel zou willen maar nooit zou kunnen kopen. Of lachen om het interieur.
Funda Funda is de moloch onder de huizensites, het succesnummer van makelaarskoepel NVM en uitgeverij Wegener. Funda heeft momenteel 213.114 huizen in de verkoop op de site, plus nog ongeveer 65.000 huurwoningen en 25.000 bedrijfspanden. Aanvankelijk presenteerde de site alleen huizen van bij NVM aangesloten makelaars maar inmiddels staan ook huizen van andere makelaarskoepels op de site. Funda scoort het best in overzichtelijkheid, uitgebreide zoekfuncties en een groot assortiment. Bovendien kun je er met Streetview door je toekomstige straat lopen. De mooie foto’s en het feit dat je in de omgeving kunt zoeken, maken Funda erg verslavend. Vriendinnen verzuchten regelmatig dat ze ongemerkt uren wegzwijmelen bij huizen die ze wel zouden willen maar nooit zouden kunnen kopen én lachen om afzichtelijke interieurs en persoonlijke details. Wat beter kan is de snelheid; het duurt een aantal dagen voordat woningen op Funda staan. In die tijd staan ze al wel op andere sites, klaar voor kapers op de koopkust.
Jaap Jaap.nl is een andere grote speler online en verschilt op emkele punten van Funda. Dat zit ‘m onder meer in ‘makelaarloze’ woningen van sites als Tweedehands.nl, die niet op Funda, maar wel op Jaap.nl staan. Hiervoor maakt de site gebruik van software die alle info van makelaars ‘bespio-
neert’. Jaap heeft volgens de homepage 324.891 koopwoningen in de verkoop. De site is iets minder overzichtelijk, maar heeft eigen features, zoals een mailservice met elke dag een mail met het nieuwe aanbod in de categorie, prijsklasse en plaats die
De foto’s en het zoeken in de omgeving maken Funda verslavend. je zoekt. Een ander handigheidje op Jaap.nl (van Telegraaf Media Groep): de site heeft een tab ‘woningwaarde’. Handige informatie om mee te onderhandelen, al valt wel op dat de waardebepaler de WOZ-waarde van woningen vaak (te) laag inschat. Ook kun je meteen zien of de woning eerst voor een hogere prijs te koop stond en wanneer de woning in waarde is gedaald. Daarbij heeft Jaap de functie van een ‘onderhandelthermometer’, met vragen voor de makelaar, zoals: ‘Hoe komt het dat de prijs per m² van deze woning hoger ligt dan bij woningen uit de omgeving?’
nieuwbouw die momenteel gebouwd wordt, klaar is én in ontwikkeling is. De site is ontwikkeld door Stichting Landelijk Nieuwbouw Portaal (LNP) en was de eerste site die alle projecten op één plaats aanbood. Je zoekt er in eerste instantie op plaats, verwachte opleverings- of startdatum en soort woning. Niet op prijs, zoals bij de reguliere huizenzoekmachines. En je komt terecht op een factsheetpagina over het specifieke project, met links naar de projectwebsite. Vergeleken met andere sites is het advertentieloze Niki heerlijk rustig. Natuurlijk is er nog meer dan de be-
sproken favorieten. Zoals Zuka.nl, een site met ook een groot aanbod maar minder features dan de ‘grote broer en zus’. Zuka’s vormgeving oogt wat saai en niet aantrekkelijk.
Groter Huizenzoeker.nl heeft een fundaachtige look en ook een iets groter aanbod dan Funda: 237.556 woningen momenteel in de aanbieding, maar leidt af door irritante, bewegende reclames. Zoekallehuizen.nl (ZAH) is onderdeel van de Rabobank en heeft aanbod van alle makelaars, ook een groter assortiment dus dan
internet only aanbieding!
www.frs.nl/depers
Niki Niki staat voor ‘nieuwbouw kiezen’ en is een efficiënte database met alle
van 2999 voor
Traag herstel
NOG STEEDS WEINIG KOPERS Op dit moment zal het aanbod op de huizensites beslist aanzienlijk zijn, want er zijn nog steeds maar weing huizenkopers. Dat blijkt uit het kwartaalrapport van de woningmarkt dat de Rabobank deze week publiceerde. Het herstel van de woningmarkt verloopt traag, schrijft het rapport, en dat ligt vooral aan een gebrek aan vertrouwen bij kopers. Volgens Rabobank wordt de onzekerheid bij kopers onder andere veroorzaakt door de overheid. Er is onduidelijk-
Funda. Maar ZAH heeft als nare eigenschap dat je er niet op wijk of buurt kunt zoeken, alleen op plaats en op postcode. Ook vind je er niet veel informatie, de site verwijst door naar de bronpagina als je meer foto’s of aanvullende informatie wilt. Zoek je in plaats van op soort huis bij nieuwbouw toch op prijs, dan is er nog Nieuwbouwwoningen.nl. Hier staan ook ‘toekomstige projecten’. Maar helaas geen inkijkjes aldaar in wat die projecten inhouden. Meer dan een mogelijkheid tot het achterlaten van je gegevens voor als er meer bekend is, vind je er niet. 1
heid over de starterslening en over wanneer de tijdelijke verhoging van de Nationale Hypotheek Garantie wordt terug gedraaid, een maatregel die werd ingesteld om de huizenmarkt te stimuleren. De Rabobank verwacht dat de huizenprijzen dit jaar met 1,5 procent zullen dalen en volgend jaar met 1 procent stijgen. Lichtpuntje is dat het aantal verkopen niet meer daalt. In de eerste helft van dit jaar werden 60.000 woningen verkocht, iets meer dan in dezelfde periode vorig jaar.
Pas op voor zonnepanelen Deze week waarschuwde een instituut dat brandweermannen het gevaar lopen geëlektrocuteerd te worden bij het blussen van huizen met zonnepanelen.
1999 Band of Brothers 5-DVD box
van 5999 voor
4499 Sims 3 PC versie
Mumford & Sons Sigh no more CD van 1599 voor
1199
wijzigingen in afbeelding, prijs en/of drukfouten voorbehouden deze aanbieding is alleen geldig op www.frs.nl/depers tot en met zondag 22 augustus 2010
Rock De hardste
On-Hollands doorbeuken De hardste ba Nederlandse nd op Lowlands is he Nu-metal à My Favourite Scar. t de grunge vala Tool en Korn meets doen het lekkn Alice in Chains. ‘We er in de bott e stukken.’ Arjan Terp
AMSTERDA
.. .
M
stra
De zanger va ‘Jay’. Punt. n My Favourite Scar he Zo et en ‘Dan’ he als de gitaristen ‘Eva n’ te drummer ‘S n, de bassist ‘Pat’ en de te men waarm phen’. ‘Het zijn de na ee ruimte aans we elkaar in de oefe npreken’, ze enig aandrin gt Jay, die na woon Van Ri gen toegeeft privé ge ze wel toep el te heten. ‘We vonden asselij De band be k als nicknames.’ sta at al een tijdje, stapte pas be maar duw toen hegin augustus uit de scha Favourite Sc t eerste album (ook M ar geheten) y licht zag. W at daaraan het levens‘grote’ gelu opvalt is he id t euze numm : de ruige maar melod ier on in, en tu s kunnen zó het stad ssen het m ieer dan grof beukwerk is fe verscholen een aantal rocksong s die je radi kunt noem ovriendelij en k (h et gi ta ar . De strakke productie wer k op de krijgt kleu vo or gr on d r achterin) pr met synthesizerviole oe ft al s iets on-Ned n lands, waa err do de opnames e-maar-gewoon va ak be tijd groot ge paalt. ‘We hebben al da ch t over deze zegt Jay daar ba nd’, lijk accent over in een mooi zuid . ‘Ik dacht ealtijd dat da normaal w n Riel. as t ks zanger Va anders. Wij , maar dat ligt toch ie ite Scar, lin willen op zi ts My Favour jn minst in schaduw st ik wel onze kracht: we hebben telkens de aa kaanse rock n van de grote Amer mensen gevonden die snappen waar bands, en da iin alle segm n moet je da het heen moet, en die ons lieten geloen t laten klinke ten van je muziek do ven dat het beter was even te wachten or n.’ dan voor korte succesjes te gaan. Het Daarom oo k is er lang gesleu aan de band netwerk dat wij nu hebben, stelt ons teld . D e be ze tti rond, maar ng was snel in staat internationaal te denken en ho precies die de e klinkt de ‘dark rock ons te verlaten op een lange-termijnZanger Jay hebben vier band wilde spelen? ‘W ’ strategie.’ e ja ar ge w acht met de lease, om al Lowlands is in die strategie (wees succesgeluid van Within Temptation rele s go ed te belangrijk doen. Hee produceerde), die op cruciale mo- gerust, hij staat niet op papier) een da cent Oscar arbij was onze prod l opstapje voor de toekomst. ‘De mumenten de discussie aanging. Moet uHolleman (die ook he daar wel een gitaarsolo? Zul je dat re- ziek moet nu bij zoveel mogelijk t frein daar niet herhalen? Dat is denk mensen landen. Lowlands is ideaal,
‘Ik dacht dat het normaal was om groot te denken. Nou, niet dus.’
daar zijn altijd veel rockliefhebbers.’ Is het niet ook een lastig publiek, omdat er zoveel verschillende muzieksmaken in het publiek vertegenwoordigd zijn? ‘Volgens mij niet. We stonden een tijd terug in het voorprogramma van Kiss, dan weet je dat niemand voor jou komt. Maar als je alles geeft in je optreden, zijn er altijd mensen die later naar je muziek op zoek gaan. Mensen hebben een brede smaak, ik luister ook niet de hele dag metalmuziek. En ik weet zeker: ons aanbod is goed te pruimen.’ 1
ILLUSTRATIE’S: MERIJN BEELDVERTELLER
Ook op tv
VOER VOOR DE THUISZITTER De VPRO maakt zoals vanouds weer opnamen op Lowlands – je kunt dit jaar in totaal 35 uur meekijken. En eind september is het nagenieten geblazen, als Leon Verdonschot met bekende en minder bekende Nederlanders hun hoogtepunten van Lowlands 2010 nog eens doorneemt. Ook 3FM is aanwezig, dus zoek vooral je radio weer eens op.
Bijna beroemd llesverzengende gitaarriffs, mokerbeats die tentpalen gevaarlijk doen schudden, piepkleine akoestische liedjes, kotsende e jongeren, zoenende stelletjes, maff baarden, stinkende dreadlocks, vette rdonde er, happen, uilenpisfestivalbi wiet en al het andere dat God verbo en den heeft, kotsende en doorgesnov jongeren, ranzige dixi-toiletten, rieelijk kende koepeltentjes, vrouw
A
schoon, modderglijden, regen en zonneschijn. Het is er allemaal op Lowlands en De Pers is erbij. Vier redacteuren doen drie dagen lang verslag op de website. Surf naar www.depers.nl/lowlands2010 voor actuele concertrecensies, interviews, sfeerverslagen, foto’s, video’s, festivalinfo en tips. Wat mogen we niet missen en waarom niet? Mail ons!
[email protected].
ONBEKENDE TALENTEN Lowlands biedt dit jaar extra veel mogelijkheden om zelf beroemd te worden. Het programma ogoNONogo heeft een eigen line-up van onbekende bands die zich online in de kijker speelden en zich aldus van een plekje op het nieuwe ogoNONogo-podium verzekerd weten. En net als op eerdere edities is Howard Komproe er weer om in stand-up workshops (met finale) de grapjurken van de schapen te scheiden.
Wie, wat , waar?
Kaartjes
Nieuwe acts
Te dronken om je Lowlands-schema te bewaren? Via Shirley.nl kun je shirts kopen waarop het blokkenschema staat geprint.
Nee mensen, Lowlands 2010 is echt stijf uitverkocht. Maandag kwamen er vijfhonderd tickets vrij, maar ook die waren in no time weg.
De line-up kent twee lastminute-toevoegingen: Hollandse Balkanfeestband Klavan Gadjé vervangt Eli Reed, en Tony Banks doet zijn Casio-ding.
13
, Kalio Gayo of The Low Anthem, rantwoord. Leuk voor fans van de Broken Bells e-ve Indi ent proc derd hon jaar dit is s land Low in de krant en op het De Pers zoekt daarom de extremen voor je op, aal? allem eet er zout wat r lieve het je als je maar wat doe s2010 uitgebreid voor je door het lint gaan. festivalterrein, waar we via depers.nl/lowland De Pers is met vier
man op Lowlands aanwezig, en doet online verslag van de gekte, zonnesteken, moddertenten en modetrends. En oh ja, van de muziek en andere acts ook. Welke dingen gaan zij zeker zien?
Hiphop De stoerste
Een echte Turk met een Atatürk-tattoo Arjan Terpstra AMSTERDAM
...
Aan Nederhopper Önder is weinig onopvallend. Hij rapt in het Engels en Nederlands, liefst in twee talen per zin en met zoveel mogelijk schuttingtaal, heeft een rossige piratenbaard en is een van de weinige Turken in de Nederhop. Vorig jaar stond hij al even op Lowlands, in de set van zijn maat Djiggy Djé, maar dit jaar heeft hij zijn eigen show met BangBros-collega Hef. Vijf vragen aan de Turk van dit moment, per e-mail beantwoord vanuit Turkije.
1
Hoe kijk je aan tegen Lowlands, en wat ga je bekijken? ‘Ik heb vorig jaar alle back-ups meegedaan met Jiggy en een verse gedropt op ‘Moevuh’, dus ik had al een klein
Kunst De stilste
voorproefje gekregen van hoe hard het is daar. Ik kan niet wachten om me eigen tracks te doen daar en daarna te kunnen zeggen ‘I did Lowlands BITCH!’ Ik hoorde een rumor dat JayZ zou komen. Die mis ik voor niks! En ik wil Dio, Opposites en Flinke Namen checken.’
2
Opvallend aan Lowlands dit jaar is dat er weinig extreme keuzes gemaakt zijn in de programmering. Er is niet zo gek veel hiphop, er is maar één harde rockband en er is wel veel minimal dance, maar geen hardcore techno. Wat vind je daarvan? ‘Ik voel me vereerd dat ik ben gevraagd om daar te komen. Wie er wel of niet komt is daarna niet meer belangrijk. WIJ ZIJN DAAR!’
Rapper Önder:
‘Niemand kan fok
ken met mijn ba
cultuur hebt eigen gemaakt. Hoe Turks ben je eigenlijk? ‘Ik ben een andere rapper dan andere Nederhoppers, period. Ik ben zo Turks als een Turk kan zijn. Atatürk-tattoo en m’n vlag boven alles! Ik heb in verschillende landen gewoond en daarom heb ik een internationale opleiding gevolgd. Dus ik doe niet extra m’n best om anders te zijn, dit is wie ik ben. Alles wat ik heb gezien, meegemaakt en geleerd in m’n leven heeft mij de Turk gemaakt die ik nu ben.’
4
Beleeft de baard dit jaar een Ben je een andere rapper dan doorbraak bij Nederlandse andere Nederhoppers, vanwemannen? ge je Turkse achtergrond? Ik merk ‘Ik denk het wel. Iedereen weet dat er weinig van, gezien de mate waarin je je de Amerikaanse straat-
3
DANIEL J. ASHES
Tips: Julien Nederhopper Önder – ‘Murda Turk’ voor intimi – voelt zich vereerd om op Lowlands te staan.
ard.’
rd. ken met mijn baa niemand kan fok dikke baard. Enige Ik heb een oranje is Sef (rapper van die echt kan hangen baard is ook net n Flinke Namen). Zij a!’ zo dik en vies, hah heel hard met Het gaat dit jaar dus ook met en , os Br ng Ba de t jou. Toch? en we houden ech ‘We werken hard t dit jaar ingaa t He en. do van wat we . Ik sta met Hef op derdaad echt lekker n beide genomizij we en s nd wla Lo or12 award!’ 1 neerd voor een 3vo
5
Arjan Terpstra AMSTERDAM
...
‘Schepper van vluchtige bouwwerken’ noemt Robbert van der Horst zichzelf. ‘Ik houd van tijdelijkheid’, zegt hij op het Lowlandsterrein, waar hij bouwt aan de opvallendste constructie alhier: de strotempel HusH-
Stro zorgt voor stilte op Lowlands.
HusH. Een bastion van stroblokken, even imposant door de hoogte (acht meter!) als door wat er binnenin gebeurt. Bezoekers worden meegenomen tot in een silo, krijgen daar een behandeling waarvan we de clou niet weg kunnen geven, en worden vervolgens gelouterd naar de uitgang geleid. Met welk gevolg – dat blijft geheim, maar dat het iets van doen heeft met concentratie en verstilling is wel duidelijk. Van der Horst: ‘Stro is akoestisch dood materiaal. Behalve dat geluid van buiten gedempt wordt,
slaat ook de herrie die je zelf produceert dood. Dat heeft iets unheimisch, alsof je er niet helemaal bent.’ Van der Horst is naast kunstenaar ook theatermaker. En dat zie je terug in het gebouw. ‘De ruimte die ik maak is voor mij ook decor voor een bepaalde handeling. In de HusHHusH vormt de architectuur samen met de handelingen van de gastvrouwen een ritueel. Niet in een religieuze zin, maar omdat daarmee aandacht ontstaat voor de ervaring van de verstilling. Pas dan geeft het werk de betekenis vrij.’ 1
Hoezee!
LL-CAFÉ VROEG Zonnetje! EN, HOE IS HET WEER? GEOPEND De vooruitzichten voor dit festivalweekend (het is Sail in Amsterdam, Goed nieuws voor de vroege vogels: het Lowlandscafé is vanavond al open ook daar zijn bandjes) vallen in de caen biedt vertier tot in de late uurtjes – tegorie ‘het kan vriezen, het kan dooier zijn toch geen buren. Om 18.00 uur en’, volgens het KNMI. Vrijdag is er 40 procent kans op zon, zaterdag 20 en gaan de deuren open en je kunt de zondag 30. Klinkt goed, maar minder hele avond en nacht uit je dak gaan goed klinken de neerslagkansen: 50 met Dirk Diggler, Bart Skils & Anton procent op vrijdag, 40 op zaterdag en Pieete, Beat The Bastardz, Radar, 30 op zondag. Wel stijgt het kwik tot Meester Moeilijk & Sjonnie Disco en rond de 24 graden, dus da’s mooi. Soulsonic. Dan uitslapen tot vrijdag Wat je van die tegenstrijdige gegeom half twee Triggerfinger Lowlands vens kunt bakken, hangt een beetje 2010 echt voor geopend verklaart. van het redeneertalent van je favorie-
Tips: Peter ‘Vieux Farka Touré! De zoon van Ali Farka Touré heeft het desert bluesstokje overgenomen. En Burning Spear – wat mij betreft de soulfulste reggaeband. Man in the Hills is een van mijn favoriete platen, dus deze rootsgrootheden staan al lang hoog op mijn verlanglijst.’ 1
Tips: Dirk ‘De Amerikaanse komiek Pablo Francisco heeft een hele goede Arnold Schwarzenegger in huis, die wil ik weleens live zien. En er is onverwacht veel – goede – dans deze editie, dus Conny Janssen Danst hoort wel bij de must sees.’ 1
Een silo van strobalen als rustpunt in de hectiek Stilte en Lowlands, dat gaat niet samen. Toch gaat Robbert van der Horst dat met zijn acht meter hoge silo van strobalen proberen.
‘Spaar je energie voor zondagavond 20.20 uur. In de Indiatent treedt dan Two Door Cinema Club op. Noem ze de opvolgers van Phoenix, noem ze de nieuwe elektropop-sensatie, noem ze hoe je wilt. Als je zondag maar in die tent staat. Want dan gaat het los.’1
Tips: Arjan ‘Er zijn dit jaar veel bands in de categorie: benieuwd wat die gaan doen. Dan le Sac vs. Scroobius Pip, Foals en Thirty Seconds to Mars bijvoorbeeld. En Serj Tankian met het Metropole orkest, ben zeer benieuwd wat voor herrie dat oplevert...’ 1
Toneel
te weerbericht af. De website Weeronline.nl houdt het op ‘een wisselend weerbeeld’ en benadrukt dat het in ‘het zuiden van het land’ (nee, Biddinghuizen ligt te noordelijk) wel 27 graden kan worden. Buienradar heeft een animatie voor de komende dagen die tamelijk optimistisch stemt: alle buien vliegen langs ons land. Het KNMI geeft daar geen uitsluitsel over, maar het lijkt toch verstandig iets van regenbescherming mee te nemen.
TOPTHEATER OP LOWLANDS
ANP
Het Nationale Toneel zet dit jaar voor het eerst voet op Lowlands. Morgen kun je trailers van de voorstellingen Dat Smoel en Ginny & the Tonics zien. Dat Smoel, waarin onder anderen Susan Visser en Tim Murck spelen, gaat over een welgesteld gezin na een heftige scheiding. De muziektheatervoorstelling Ginny & the Tonics, met Anniek Pheifer en Michel Sluysmans, vertelt het verhaal van een countryrockbandje.
Klassiek Lowlands?
Lord have Mercy
Citaatje
Dacht je alles al eens gehoord te hebben op Lowlands, van jazz tot weet ik wat, verrast DJ Von Rosenthal je met klassieke muziek.
In de categorie ‘leuke combi’s’: Dio treedt op met Go Back to the Zoo. En zal Selah Sue met Triggerfinger Duffy’s Mercy nog een keer verbuigen?
Nederhopper Hef (die samen met zijn Turkse mattie Önder optreedt): ‘Op Lowlands staan is als je rijbewijs halen.’
$ (+ . & ' ,(5%2 05(0 333 44 0-/ ,, ,+3
īťî v~t|q itu F~to Kgv
%04 1, ( /, 0, ( +, 0, , )0*45 # !% " /,2 0 4, ,+, 401 , 5,, , , +( 1, )0* vgguo t| gg| mo vgg g| F~to Kgv
, )0
0 +
Uit & thuis UIT
Film Franse crime d’amour op de werkvloer
Businessbabe doodt rivaal Ludivine Sagnier geniet ervan om een moordenares neer te zetten. ‘Iedereen kan een slachtoffer zijn, maar weinigen worden crimineel.’
AMSTERDAM
...
Gehuld in een onnavolgbaar elegante antracietgrijze japon praat Ludivine Sagnier over haar hoofdrol in de Franse thriller Crime d’Amour. In Nederland is ze vooral bekend door films van François Ozon (Swimming Pool en 8 Femmes). In Crime d’Amour kruist ze als de jonge Isabelle de degens met haar baas Christine (Kristin Scott Thomas), die haar als beschermeling ziet maar die tevens Isabelle’s marketingideeën inpikt. Isabelle laat alle vernederingen passief over zich heen komen, tot er iets knapt en ze keihard terugslaat. Met dodelijke gevolgen. Kan ze haar straf ontlopen? Veel acteurs vinden het leuker om een boef dan een held te spelen. Geldt dat ook voor u? ‘In werkelijkheid ben ik heel braaf. Dan is het interessanter om een schurkenrol te vertolken. Iedereen kan een slachtoffer zijn, maar niet iedereen een crimineel. Bovendien maakt Isabelle een ongelooflijke ontwikkeling door, van iemand die haar bazin verafgoodt tot iemand die haar lot in eigen handen neemt.’ Waardoor slaan bij businessbabe
Film The Expendables
Gerimpelde actiehelden bundelen stalen spieren Als het je lukt voorbij de talloze rimpels en botoxoperaties te kijken, is macho actiefilm The Expendables een feest der herkenning. Over opa’s met spierbundels.
Dirk Koppes
Xander de Rond AMSTERDAM
...
De eenzaamheid van Isabelle in Crime d’Amour.
Isabelle de stoppen door? ‘Vernedering zet alles in gang. Isabelle is erg goed in haar werk, efficiënt. Ze heeft de hoogst mogelijke opleiding via de grande école. Al die tijd heeft ze zich geconcentreerd op haar examens om zo hoog mogelijke cijfers te halen. Daardoor is ze naar een hoge positie bij een multinational gekatapulteerd. Maar op school heeft ze weinig van het werkelijke leven meegekregen, ze is sociaal gezien niet erg rijp. Daardoor kan haar baas Christine haar makkelijk manipuleren.’ Zijn vrouwen negatiever jegens elkaar op de werkvloer?
‘Mannen en vrouwen reageren anders op een conflict. Vrouwen hebben minder lichamelijke kracht, vaak nemen ze pas achteraf wraak. Veel venijniger dan mannen onderling. Maar die voeren oorlog, vrouwen niet.’ Regisseur Alain Corneau heeft een negatieve blik op het kantoorleven bij een multinational. U ook? ‘Multinationals vragen hun personeel hun menselijke karakter te verliezen. In Frankrijk hebben we drama’s gehad in de telecom-sector, waar veel werknemers zelfmoord pleegden... Mensen zijn klein en kwetsbaar, multinationals zijn machines die robotten nodig hebben.’ 1
15
Zelfs als je de afgelopen decennia onder een steen hebt geleefd, herken je ongetwijfeld enkele gezichten uit The Expendables. Dat is meteen de grootste kracht van de door Sylvester Stallone (daar heb je er al één) geregisseerde actiefilm. Kijken naar The Expendables voelt als teruggaan naar je geboorteplaats en al die bekende gezichten weer ontmoeten. Hoe oud en verlept ze er tegenwoordig ook uitzien, toch voelt het goed weer eens in hun bijzijn te verkeren. Naast Stallone, die de hoofdrol vertolkt, geven andere oude (en minder oude) actiehelden zoals Jet Li, Mickey Rourke, Dolph Lundgren en Terry Crewes acte de présence. Zelfs Bruce Willis en Arnold Schwarzenegger doen even mee – en wel in een van de grappigste scènes van de film. Met zo’n ervaren, charismatische cast blijft zelfs het bordkartonnen verhaal, geschreven door Stallone, overeind. The Expendables gaat over een team huurlingen dat gevraagd wordt een corrupte Zuid-Amerikaanse dictator van de troon te stoten die zijn land
naar de verdoemenis heeft geholpen. Maar de opdracht ligt toch iets ingewikkelder, want de dictator blijkt een machteloze marionet van een ex-CIAbaas. Opgeven is voor leider Barney Ross – een op zijn 64e nog altijd indrukwekkend gespierde Stallone – geen optie, want hij heeft een vrouwelijke vrijheidsstrijder ontmoet die een deukje in zijn gepantserde hart heeft veroorzaakt. Die gaat hij helpen, koste wat het kost. Talloze ontploffingen, schietpartijen en man-teg e n - m a n - g e ve c h t e n z i j n h e t voorspelbare gevolg.
In elkaar gebeukt Grappig is dat de machohelden zelfs tijdens de heftigste vechtscènes nog tijd vinden om tegen elkaar op te bieden. Minimannetje Yang probeert zijn oosterse vechtkunsten uit op de enorme reus Jensen, die hem rustig laat uitrazen en vervolgens zelf begint te meppen, tot Ross ertussen komt. ‘Ik zou ‘m verslagen hebben’, klinkt Li later boos. Maar ook machomannetjes gaan wel eens onderuit in The Expendables. ‘Wat is er met jou gebeurd?’, vraagt iemand op een gegeven moment aan Ross. ‘Ik ben flink in elkaar gebeukt’, repliceert de oorlogsveteraan droog. Al met al chapeau voor Sylvester Stallone, die een eenvoudige actiefilm aflevert die we weliswaar al honderd keer hebben gezien, maar die toch negentig minuten lang boeit. 1
19.00
SAIL 2010 NED1 De bootjes zijn er weer! Joost Karhof mag er iets over vertellen.
Nederland 1 17:15 17:18 17:20 17:25 17:59 18:00 18:15 18:40 18:58 19:00 20:00 20:30 21:30 22:15 22:50 23:45
20.30
FILM: UPTOWN GIRLS NET5 Humor rond rijkeluisdochter die blut raakt, maar ook wint (liefde oppaskind).
Nederland 2
Een trommel Nu is nu Ik zie... Sesamstraat EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Trekking Lingo NOS Sail 2010 NOS Journaal KRO De reünie Blootgewoon Bij ons in de PC Knevel & Van den Brink NOS Journaal
17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:50 21:25 22:00 22:15 22:40 23:15
The A-Team De politie op je hielen! De Pfaff ’s The triangle
17:05 18:00 18:55 19:00 19:35 20:30 23:10
RTL 7 18:00 18:55 19:50 20:30
Op de buis/Mix
16
22.15
BIJ ONS IN DE PC NED1 Jort Kelder bekijkt de wereld van de rijken met een ironische dikke bril.
Nederland 3
NOS Journaal Cheers 7th Heaven Nederland helpt Boven wotter Toen was geluk heel gewoon That’s the question Netwerk De Taalmeester Achter de voordeur NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag In therapie Holland Doc: Ik ben nog lang niet dood
17:00 17:15 17:45 18:00 18:23 18:45 19:00 19:25 19:30 20:25 20:30 20:55 22:00 22:50 23:10 23:25
Oprah Winfrey show Dr. Phil Fabeltjeskrant Kinderziekenhuis Style by jury Jerry Maguire As the world turns
17:00 18:00 19:00 19:20 20:30 21:30 22:30 22:45 22:50 23:20
RTL 8
22.20
FILM: CRADLE TO THE GRAVE, VERONICA Knokfilm met Jet Li en rapper DMX, met een slap bendelidverhaallijntje.
RTL 4
Tracy Beaker Lockie Leonard Baasjes Amika Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Jong NOS Journaal op 3 Weg met 3 NOS Journaal op 3 Keuringsdienst van Waarde Blood, sweat and takeaways On air NOS Sportjournaal NOS Journaal op 3 ER
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30 23:40 23:45
De grote verhuizing Huizenjacht Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Zomereditie House Medical examiners Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Marc Dutroux: 15 jaar na zijn gruweldaden
17:00 17:30 17:55 18:30 19:30 20:00 20:30 22:35 23:30
SBS 6
23.35
FILM: GALAXY QUEST BBC1 Acteurs uit scifi-film raken echt verzeild in de ruimte. Met Tim Allen.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Ik kom bij je eten Help, mijn man is klusser Derek Ogilvie: Family circle Gooische vrouwen RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:25 17:50 18:20 18:50 20:00 20:30 22:45 23:45
Friends Will & Grace Medisch centrum Airline Bondi rescue The little couple Uptown girls Cold case Law & Order: Special Victims Unit
17:05 17:30 18:00
NET 5
The king of Queens Everybody loves Raymond Dharma & Greg Masterchef Take me out Speed 2: Cruise control Shock doc: Half man, half boom Dharma & Greg
Veronica
18:10 18:40 19:05 19:30 20:00 20:30 21:30 22:20
Zack & Cody Phineas & Ferb Veronica’s funniest commercials ever! 3rd Rock from the sun According to Jim Still standing Friends Two and a half men FlashForward FlashForward Cradle to the grave
LEZERSCOLUMN
Takkedemies Eja Emmen
...
H
ij zit aan de andere kant van het gangpad. De citybus is verder leeg. ‘Gaat deze bus naar Takkedemies?’ vraagt hij terwijl hij mijn richting uitkijkt. ‘Waarheen?’ vraag ik. ‘Takkedemies, dat kent u toch wel, Takkedemies ziekenhuis?’ zegt hij kribbig. Zijn oude magere han-
OPLOSSINGEN PUZZELS Sudoku (vorige Cryptogram week donderdag) 8 2 7 3 6 9 1 4 5 Horizontaal: 6 4 5 2 1 7 8 3 9 3. Voerman; 1 9 3 8 4 5 2 7 6 6. twaalf; 8. tong; 9 3 1 7 2 6 4 5 8 4 6 2 5 8 1 3 9 7 10. fonds; 5 7 8 4 9 3 6 1 2 12. papil; 7 8 4 1 5 2 9 6 3 13. geland. 3 1 6 9 7 8 5 2 4 2 5 9 6 3 4 7 8 1
Zweeds raadsel
Verticaal: 1. Jona; 2. drift; 4. azijn; 5. stoffig; 7. aanval; 9. gul; 11. spon.
den houden een plastic zak van Wilner de vleeswarenspecialist, krachtig omklemd. ‘O ja, nee dan zit u goed,’ antwoord ik en kijk uit het raam. Terwijl de bus zich in beweging zet, ploft hij naast me. ‘Ik kom even naast u zitten, dat praat wat makkelijker.’ Het is het laatste waar ik behoefte aan heb.Hij is van pet tot schoenen gekleed in beige, dat terlenka zomerbroekenbeige. Alleen het jekkie is iets donkerder. Ton sur ton, zeg maar. Hij geeft een por tegen m’n arm, doet z’n
benen uit elkaar en wijst naar z’n kruis. O, God wat krijgen we nou? ‘Prostaat’, zegt hij. Mijn anatomische kennis reikt zo ver, dat ik weet dat die zich daar ongeveer moet bevinden. Ik kijk snel weer uit het raam. Opnieuw stoot hij me aan. ‘Kanker.’ ‘O, jee’, weet ik uit te brengen. ‘Ik heb een schone onderbroek in deze zak’, zegt hij en houdt de Wilnerzak omhoog , ‘want na het onderzoek moet ik altijd zo druppelen.’ Wil ik dat weten? Nou nee, niet echt. ‘Vorig jaar is mijn vrouw overleden. Kanker, baarmoeder.’ ‘Wat erg.’
‘Moet u ook naar Takkedemies?’ Ik knik. ‘Erg ziek?’ vraagt hij. ‘Nee op bezoek.’ ‘Kanker?’ ‘Nee, hart.’ ‘Ook niet best.’ Telkens als hij iets zegt, zakt zijn bovengebit naar beneden. Behendig drukt hij het met z’n duim terug. ‘Zo’, zegt hij dan. In de hal van het ziekenhuis gaat hij naar links en ik naar rechts. ‘Nou het beste d’r mee’, zegt hij. ‘Ja, u ook’, zeg ik terwijl hij wegsloft. Waarom weet ik niet, maar ik blijf staan en volg hem met m’n blik. In-
eens staat hij midden in de hal stil, schouders en hoofd gebogen. Ik loop op hem af. Als hij me ziet, beginnen zijn fletse ogen te glimmen en pakt hij m’n arm. ‘Och lieverd’, zegt hij. Even later rijden we samen achterop een ziekenhuiskarretje door de Fonteinstraat van Takkedemies. De Wilnerzak bij mij op schoot. 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar
[email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
Mix
ZWEEDS RAADSEL: kleiduiven schieten roofvis
bedrieger verloochenen
WIN!
loot provincie van Ethiopië
7
appelsoort
2 erwtensoep
Deze week:
Met de Nikon COOLPIX P100 met 26x zoom is geen onderwerp te ver weg! Daarnaast kunt u met de P100 tevens prachtige Full HD (1080p) filmopnames maken!
clown
4
zwaardwalvis
buiging
of SMS: 3553
WIN!
Vandaag:
gravure
distributie:
[email protected] 088-0131830
Prijspuzzel van vandaag is de sudoku. Bel: 0909-5010703 Zo doet u mee: 6 bijb. naam
6
sales:
[email protected] 0800-7200000
of SMS: 3553
1 vlasbundel
5
ieder
4
Quizted is het gezelligste puzzelblad van Nederland met de meeste prijzen. Dit prijspuzzelblad heeft een grote variatie aan puzzels en u maakt elke vier weken kans op een van vele prijzen.
bijbelse naam
identiek Chinese afstandsmaat
3
redactie:
[email protected] 020-3460550
Een halfjaarabonnement op Quizted.
hertachtig dier
Griekse letter
website: www.depers.nl
Bel: 0909-5010703
cijfer
eethuisje
2
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
Meer informatie op 3 www.nikon.nl
niet adellijk grondsoort
1
Een uitgave van Mountain Media BV
achter
bloesem
17
Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u de gevonden cijfercombinatie uit de vakjes ABC door naar 0909-5010703 (€ 0,60 per gesprek).
© Puzzelland
7
(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)
Prijspuzzel SUDOKU
CRYPTOGRAM: Horizontaal: 3. De koetsier zorgt voor het eten (7); 6. Volgt een elf (6); 8. Vlezige vis (4); 10. De geldmiddelen van een uitgever (5); 12. Ouder geneesmiddel op de tong (5); 13. Als eigenaar neergekomen (6). Verticaal: 1. Walvisvaarder (4); 2. Drijf af uit woede (5); 4. Zuur is ten eerste van hem (4); 5. Eigenschap van vuil goed (7); 7. Ziekelijk offensief (6); 9. Royaal als een vis (3); 11. Maakte een web in het vat (4).
marketing:
[email protected]
Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553
5
1 3
4
A
7 8
10
oprichter: Cornelis van den Berg
B
C
2
5 6
A
9
5
8
3
4
7
8
3
1
9
11
2
4
1
B
2
2
6 © Puzzelland Leen Groeneveld
7
5 6
9
6 8
3
7
uitgever: Ben Rogmans hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
9
art direction: Koos Jeremiasse
7
5
12
13
1
3 1
4 C
6
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
Special
Tips
Tweets
Het laatste Lowlands-nieuws. www.depers.nl/lowlands2010
Wat mogen we niet missen? Mail ons!
[email protected]
Volg Lowlands op Twitter. www.depers.nl/lowtweets
Selectie geplande ov-verstoringen: 111
Rotterdam (bus/tram)
111
111
Vandaag
Morgen
De dag begint wisselend bewolkt met een bui in het westen en noorden van het land. De zon laat zich tussendoor ook zien. Aan de kust staat een matige tot vrij krachtige westenwind. Het wordt 20 tot 22 graden. ‘s Middags kunnen stapelwolken uitgroeien tot een bui. In de avond wordt het overal droog. Het koelt af tot 11 graden.
In de ochtend is het op veel plaatsen zonnig. Het is met 25 graden een stuk warmer. In de loop van de dag neemt de hoge bewolking toe en later kan in het noorden en oosten regen vallen. Het weekend en maandag zijn met 27 graden warm, maar het blijft niet helemaal droog. Na dinsdag wordt het koeler en wisselvallig.
Bavaria City Racing t/m 23 augustus: RETlijnen 32, 38, 46, 48, B1, B4, B5, B7, B8, B10, B11, B14, B16 en B17. Halten Erasmus MC/’s Gravendijkwal, Dijkzigt, Sophia Kinderziekenhuis, Eendrachtsplein, Westblaak, Station Rotterdam Blaak, Keizerstraat en Willemswerf vervallen. Voor de trams geldt dat bij het opvragen van een 9292-reisadvies al rekening gehouden is met deze geplande OVverstoring.
Amsterdam(tram/bus/metro)
Sail Amsterdam t/m 23 augustus: Kijk voor meer informatie op www.9292ov.nl of bel met 09009292 (€ 0,70 p/m, max. 14 euro). Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
Sport
18
Dembélé weg
Doping Twijfelen aan Lance Armstrong
Boegbeeld van
AZ is nu complete voorhoede kwijt De uitverkoop van AZ gaat door. De club verkocht gisteren Moussa Dembélé aan Fulham. Naar verluidt betalen de Engelsen zes miljoen euro. Redactie sport AMSTERDAM
...
De Belgische aanvaller ondertekende een contract voor drie jaar bij de club uit de Engelse Premier League. Dembélé (23) had in Alkmaar nog een contract tot medio volgend jaar. Fulham betaalt naar verluidt ruim 6 miljoen euro voor de international. De Belg speelde vier jaar voor AZ. Hij kwam eerder uit voor Germinal Beerschot en Willem II. Dembélé maakte 24 doelpunten in 118 competitiewedstrijden. Twee seizoenen geleden werd de fysiek sterke aanvaller met AZ kampioen van Nederland. Met het vertrek van Dembélé is de gehele Alkmaarse voorhoede van afgelopen seizoen verdwenen. Jeremain Lens ging naar PSV, Mounir El Hamdaoui stapte over naar Ajax.
ANP
De UEFA zal streng zijn als het in Rotterdam vanavond misgaat. ANP
Lance Armstrong de sportman ligt onder vuur. Armstrong het icoon van de kankergemeenschap begint last te krijgen van dat onderzoek naar dopingbeschuldigingen.
Voetbal Fans moeten zich gedragen
Feyenoord onder toezicht Feyenoord heeft zijn fans gesmeekt om zich vanavond te gedragen in de thuiswedstrijd tegen AA Gent. De UEFA houdt de club scherp in de gaten, na eerdere misdragingen. Redactie sport AMSTERDAM
Extra dimensie
...
Birmingham City was ook geïnteresseerd in Dembélé, maar de Belg verkoos een avontuur bij Fulham, dat afgelopen seizoen de finale van de Europa League bereikte. ‘Het is altijd een droom van me geweest om in de Premier League te spelen. Ik ga er alles aan doen om deze kans te grijpen’, zei Dembélé op de website van Fulham. Manager Mark Hughes toonde zich tevreden met zijn Belgische aanwinst. ‘Moussa is sterk, snel en geeft weer een nieuwe dimensie aan onze aanvallende opties. Ik kijk er naar uit om met hem samen te werken.’ Dembélé kan zondag tegen Manchester United zijn debuut op Craven Cottage maken. 1
Bestuur en directie van de Rotterdamse club waarschuwen voor zware sancties indien het vanavond bij de thuiswedstrijd of volgende week bij de return in België tot rellen en/of vernielingen komt. ‘Feyenoord staat bij de UEFA hoog op een lijst van lastige clubs’, betoogde de clubleiding. ‘We kunnen ons geen enkele misstap van supporters meer veroorloven.’ Volgens Feyenoord staat de club wegens een reeks van incidenten in het verleden onder verscherpt toezicht bij de Europese voetbalunie. ‘De UEFA stuurt naar elke wedstrijd van Feyenoord niet alleen de gebruikelijke vertegenwoordiger, maar ook een extra veiligheidsfunctionaris.
.;? <;< 6? 313 A6 66 ?6 =6 ;8?6)
9#3A
;6 66 9 ; :6 :74A6 *6 :6 2 AA6 ; 41 2;< 46 14 66;6 11> - 8 A66 ?6 =6 6 ; < ;3;6 =;6 <6 66 ; :6 :74A6 > '% $#> 18 ;= 26 ;6 66
1 # <, ?18 2 ; :11 6 2?1 6 86> = ;6 6 864 ; 6 6= 66 ?6 =6 A1> 6? A6 A11>
!(*' ! " %!> 6 A16 ;= 26 ;A> = :62 ; ; ;6 866? ?;8> 6 66 ?6 = 866= 6 1? :6 =?;= ;? ;= 176=6> 6? <6 A6)
'% >= 26 (<1 66
1 $$ <11 6 ;= :62 4 :11 6 26 ?1= 6 :62 66 A; ?1= ?;3:11A> = 6= ;6 164>
'%**' !> = 26 66 ?6 66 16 ; '641A 6 ;= 6= 66 ?6 =6 A1 A 6 6 66? 66 * 6?1;6 A66 6 268;6> ;<)
'% 0 > ; ;= 26 66 68 ?6 =6 ( ;11A6 A6 66
??1= ?;3:11A> .6?=6 ?6 =6 A1 ;? A6 A;< 176=6) '61866
.(& " %!-"> (1A6 86 ;66 A6 < ; 1 ;= ;?> 62 <;< ; ; ?6 =6 4186 A6 A;<) 6 114;86 6 ?;6 6 ) 1 : ;= <6 @
!(* ' !> = 26 &1 ?1 $ <11 6 A86 ;8 A641A> = 6= 66 A1 66 1646 416> .;? <;< 63: 176=6) 6? A6 @
+*'*>%>18A16<666= A6 !1;6 66 ?6 =6 2 66 1 0 $ 3A ?18 6 ?6 = ?;3:11A> = 26 6= 11 66 A1 66 416> " )
16 ?;6 6 > = ;6 6 864 6 684 ;> / ??6 6 1A6 ;6 ?6 = 811 46) = 26 ?;67 63: 114;8 6 63: 4 66>
'%**' ! " %!> = 26 A 26 $# <11> = :62 4=6 = :11 6 ;= ;6 6 864 ;> = :62 ; ; 66 ?6 =6 416> %A86 ;8 '641A
Wanordelijkheden worden direct gerapporteerd en kunnen desastreuze gevolgen hebben, waaronder uitsluiting van Europees voetbal.’ Feyenoord zal eventuele relschoppers extra hard aanpakken. ‘We leggen dan ten minste de dubbele termijn van de normale straf op.’ Een deel van De Kuip blijft vanavond op last van de UEFA zelfs leeg. De gehele Noordzijde en vak Z zijn gesloten vanwege een straf voor de onlusten tijdens de thuiswedstrijd tegen Lech Poznan, op 17 december 2008. Feyenoord moet het tegen AA Gent doen zonder André Bahia. De Braziliaanse centrumverdediger heeft last van zijn knie. Hij verliet gistermiddag wegens die blessure voortijdig de training. Bruno Martins Indi neemt in het hart van de defensie de plaats van de Zuid-Amerikaan in. De geboren Portugees maakt zijn officiele debuut voor Feyenoord. De 18-jarige verdediger speelde in de voorbereiding op het nieuwe seizoen tegen Aston Villa ook al eens. 1
!(*' !> ; A6 1 6 :;6 66 ?6 =6 16 A6;4 1 #> = :62 2?4 :11, 866 86 6 ;= 26 0 3A ?18> .;6 26? A;<) ;<) " ) " > 1; ;= 26 1 05 <11 6 466 ; 6 118 6 ;= :62 ; A ?6==6 A6 ;6A14 6 26??6> .;6 66 1 6 1??6A11? 8626 4> %, !" " ! ( ! ' "> ;= :62 66 ; ; 66 866??;86 416 A6 66 16 A1> = 26 ?6 =6 6 866??;86 4;86 ;> .;6 ;?)
%%'"> 18 ;= 26 !1;6 66 ; 46 A86 ;8 6 ;= 6= 66 ?6 =6 A1 1 ; 46 A 66 :6?626? ?6 =6 4;86 6 46> 6?> /+% "> !;< 11A ; ?> = :62 ; ; 66 ?6 = 866= A6 66 ?;6 6 6 16 A1> = ;6 6 864 ;> ;<= :6 <6 1)
(66= 81; < 14 66 ;6 ; 6 =A ; 313 A6 ?6 =6 A16>
Dominique Elshout AMSTERDAM
...
Thomas Zijlma uit Amsterdam en Lance Armstrong uit Austin, Texas, hebben veel gemeen. Ze rijden graag en vaak op een racefiets, ook in wedstrijden. Alle twee genazen ze van kanker, precies dezelfde vorm ook nog eens; aan de teelbal met uitzaaiingen in buik, longen en hoofd. Zowel Armstrong als Zijlma liet boeken verschijnen over de manier waarop hij omging met zijn ziekte. Armstrong zelfs twee, geschreven door een journaliste. Zijlma schreef zijn boek zelf. Er zijn ook grote verschillen tussen de twee wielrenners. Armstrong won zeven keer de Tour de France en was wereldkampioen bij de beroepsrenners. Zijlma draait zijn wedstrijdrondjes anoniem op bescheiden niveau. En tegen Zijlma loopt geen dopingonderzoek. Het laatste nieuws over de speurtocht naar Armstrongs dopinggebruik, is dat die nog wel eens lang zou kunnen duren. Onderzoeker Jeff Novitzky van de Amerikaanse Food and Drugs Administration gaat grondig te werk. Hij verzamelt bewijsmateriaal dat eerst voorgelegd wordt aan een grand jury die beslist of het voldoende is om tot een proces over te gaan. Naar verwachting neemt de grand jury dat besluit pas volgend jaar.
Troep Novitzky heeft voor zover bekend nog geen onomstotelijke bewijzen gevonden voor structureel dopinggebruik door Armstrong en zijn ploeggenoten. Aanwijzingen zijn er wel: recente getuigenissen van oud-ploeggenoten en een onderzoek uit 2005 door de Franse krant l’Équipe dat wijst op epo-gebruik door Armstrong in de Tour van 1999. ‘Het zou me niks verbazen als Armstrong ook doping heeft gebruikt’, zegt Zijlma. ‘De hele top in het wielrennen, zo niet iedereen, ge-
bruikt middelen die op de dopinglijst staan. Wat ik wel raar vind is dat Armstrong altijd fel heeft geroepen dat hij tijdens zijn ziekte al zoveel troep in zijn lijf heeft gehad, dat hij zich nooit met doping zou bezighouden. Als je op deze manier liegt, zou ik dat immoreel vinden.’
Armbandjes Zijlma putte tijdens zijn ziekbed inspiratie uit een van de boeken van Armstrong. Hij werd fan en ontmoette zijn idool kort tijdens de Tour van vorig jaar. Door Armstrong ging hij zelf fietsen. De Amsterdammer heeft bewondering voor het anti-kanker-
‘Als je op deze manier liegt, zou ik dat immoreel vinden.’ Thomas Zijlma
imperium dat Armstrong met zijn Livestrong Foundation opzette. Sinds 1997 haalde Livestrong 350 miljoen dollar op, geld dat wordt besteed aan kankeronderzoek. Wereldwijd werden sinds 2004 ongeveer 70 miljoen gele Livestrong-armbandjes verkocht, waarmee de drager aangeeft de strijd tegen kanker te steunen. ‘Voor veel mensen met kanker is Armstrong een icoon. Als zou blijken dat hij doping heeft gebruikt, valt hij wel redelijk van zijn voetstuk’, vindt Zijlma. Olympisch zwemkampioen Maarten van der Weijden, zelf ook genezen van kanker, ziet dat ook zo. ‘Als Armstrongs geloofwaardigheid in twijfel wordt getrokken door dopingverhalen, heeft dat natuurlijk invloed op de inzameling van geld tegen kanker. Maar het lijkt me niet verstandig om hier verder over te speculeren, laten we afwachten welke waarheden er uit de rechtszaak komen.’
FC Utrecht
ASARE’S VISUM VERGETEN FC Utrecht is gisteren zonder Nana Asare afgereisd naar Glasgow voor de Europa League-wedstrijd van vandaag tegen Celtic. De Ghanese middenvelder mocht in Rotterdam het vliegtuig naar Schotland niet in omdat hij geen visum had. Asare heeft als Afrikaan een visum nodig om in Groot-Brittannië te mogen voetballen. ‘Een administratieve vergissing; de organisatie die dat regelt heeft er blijkbaar niet bij stilgestaan’, zo verklaarde een woordvoerder van FC
Utrecht vanuit Glasgow. FC Utrecht had het probleem snel verholpen. Asare kreeg in de loop van de middag alsnog het noodzakelijke visum waarmee hij naar Glasgow kon vliegen. Jacob Mulenga, een andere Afrikaan in de selectie, mocht wel samen met zijn ploeggenoten in het vliegtuig stappen. De Zambiaan speelde onlangs met de nationale ploeg een duel in Engeland en was daardoor nog in het bezit van een visum.
6? 81;
Geld genoeg Manchester United-manager Sir Alex Ferguson heeft toegegeven dat hij nieuwe aanwinst Bebe (9 miljoen euro) nog nooit heeft zien spelen, voordat de spits zich op de training meldde.
Sport
kankergemeenschap wankelt Onder invloed van Armstrong zijn twee grote Nederlandse fietsevenementen ontstaan die hun opbrengst in samenspraak met KWF Kankerbestrijding doorsluizen naar kankeronderzoek. De Stichting Alpe d’Huzes beklimt jaarlijks met zo’n 3000 deelnemers Alpe d’Huez en zamelde in 2010 via sponsoring een recordbedrag van meer dan tien miljoen euro in. In navolging van Armstrongs Ride for the Roses in Texas, is er ook in Nederland onder dezelfde naam een jaarlijkse fietstocht waaraan maximaal zesduizend mensen meedoen. ‘Lance Armstrong is wereldwijd het belangrijkste boegbeeld van de kankerbestrijding’, weet Marsja Meijer van KWF. ‘Als wordt aangetoond dat hij doping heeft gebruikt, is het de vraag of het publiek dat trekt. Hij staat nu in hoog aanzien bij velen, ik kan me voorstellen dat dat aanzien dan geschaad wordt.’
Ego Woordvoerder Bart Veilbrief van de Stichting Alpe d’Huzes reageert op ongeveer dezelfde manier. ‘Ik heb
‘Als hij doping heeft gebruikt, is het de vraag of het publiek dat trekt.’ Marsja Meijer van KWF
Armstrong is nu nog het icoon van de strijd tegen kanker, maar dat kan veranderen. GETTY IMAGES
KRENTLOOS ...
FLORIS JAN
BOVELANDER
D
aar zit je dan. Winderige tribune. Herfstige druilerigheid wentelt zich als een grauwe, kleffe deken om je heen. En het had zo mooi kunnen zijn. Je had willen stralen, je had willen vlammen. De Europa Cup voor clubteams, één van de krenten in de pap.
Dit zijn de wedstrijden, de toernooien die de pijn van trainen en opofferingen doen vergeten. Daar moet je van genieten, daar doe je het allemaal voor. De zon zou je zijn. Regen, wind en kou zou je niet voelen. Het zou genieten worden. Dit is de drijfveer voor elke sporter. Maar nee, niet voor jou vandaag. Daar zit je dan, een lege ziel op een kille tribune. De aanmoedigingen moeten uit je tenen komen. Ingeruild ben je. En zij is niet de enige, want bij de European Cup Softbal mogen teams gebruikmaken van pick-up spelers. Teams mogen zich speciaal voor dit toernooi versterken. En niet zomaar, er mogen drie spelers van
buiten Europa en een onbeperkt aantal van binnen Europa worden ingevlogen. Pitchers, catchers een extra korte stop, een lekkere dikke hardhitter, alles mag je vervangen als je wilt. En van de regel wordt gretig gebruikgemaakt, uit alle windstreken vliegen sterren in. Met één of twee toppers zou je nog kunnen leven, maar zelfs van Nederlandse concurrenten worden spelers ingepast en dat doet pijn. Heel erg veel pijn hier op de tribune. Zo zou het niet mogen zijn. Dan zou je het anders moeten afspreken. En zonder het te weten staat het softbal misschien wel aan de basis van een nieuwe competitievorm. De slokop-competitie. Want wat een
geen idee hoe het dopingonderzoek naar Armstrong afloopt, maar je ziet wel dat het net rondom hem zich sluit. Onze stichting heeft daar geen mening over. Zelf heb ik hem nooit als een heilige beschouwd of als iemand die alles alleen voor het goede doel doet. Er zijn ook mensen die vinden dat hij het doet voor zijn ego, om in de belangstelling te staan. Ik denk dat Lance nog steeds een icoon is in de kankergemeenschap, maar dat kan veranderen.’ Dat blijkt. Een woordvoerster van de organisatie van de Ride for the Roses in het Limburgse Sint Geertuid schiet in een kramp. ‘Armstrong? Wij hebben niks met hem te maken’, reageert ze acuut. Pardon? Armstrong en zijn levensverhaal staan breed uitgemeten op de website van Ride for the Roses. ‘Toch zeg ik dat we niks met hem te maken hebben. Wat Armstrong privé doet, gaat ons niet aan. Als u daar meer over wilt weten, moet u hem zelf maar bellen.’ 1
mooie vondst is dat. Wat een mooie competitie. Een knock-outcompetitie waarbij het winnende team de spelers van het verliezende team opslokt. Je mag bij de volgende wedstrijd gewoon over die spelers beschikken. Daaruit mag je je nieuwe selectie vormen. Een prachtige piramide, met steeds betere teams. Steeds meer toppers per team, eindigend in twee absolute sterrenteams. De beste coaches, de beste spelers. Ik zie het helemaal zitten. Ik ga het concept vandaag nog vastleggen. Maar zover is het voorlopig niet. Vaste teams moeten knokken om zich te plaatsen, zwoegen voor de punten. Tot nu dus. Wat het hoogtepunt van
19
EK-kwalificatie
Geen grote verrassingen bij Oranje Bondscoach Bert van Marwijk maakt zich op om Oranje te kwalificeren voor het EK. Redactie sport AMSTERDAM
...
Bijna alle WK-gangers behoren tot de voorlopige selectie. Oranje opent de kwalificatiereeks op 3 september in Serravalle tegen San Marino, vier dagen later is Finland in Rotterdam de tweede opponent. Van de 23-koppige WK-selectie ontbreken Giovanni van Bronckhorst (gestopt), Sander Boschker, André Ooijer en Arjen Robben (geblesseerd). De andere negentien spelers behoren wel tot de voorselectie. Van Marwijk heeft die groep aangevuld met acht spelers die vorige week de kans kregen zich te laten zien tijdens de oefenwedstrijd tegen Oekraïne: Vurnon Anita, Theo Janssen, Siem de Jong, Erik Pieters, Jeremain Lens, Hedwiges Maduro, Piet Velthuizen en Ron Vlaar.
Het ‘grote’ Oranje ‘In Donetsk hebben de jonge internationals aangetoond goed uit de voeten te kunnen in het ‘grote’ Oranje’, aldus Van Marwijk. ‘Hun uitverkiezing voor de voorlopige selectie voor de EK-kwalificatiewedstrijden kun je dan ook in dat licht zien.’ Van Marwijk maakt op 27 augustus zijn definitieve selectie bekend. ‘De meeste WK-internationals hebben nog niet of nauwelijks gespeeld. Daarom is het goed dat wij de komende dagen de spelers in de nationale en Europese competities aan het werk kunnen zien’, aldus de bondscoach. Voorlopige selectie: Ibrahim Afellay (PSV), Vurnon Anita (Ajax), Ryan Babel (Liverpool), Mark van Bommel (Bayern München), Khalid Boulahrouz (VfB Stuttgart), Edson Braafheid (Bayern München), Eljero Elia (HSV), John Heitinga (Everton), Klaas Jan Huntelaar (AC Milan), Theo Janssen (FC Twente), Nigel de Jong (Manchester City), Siem de Jong (Ajax), Dirk Kuijt (Liverpool), Jeremain Lens (PSV), Hedwiges Maduro (Valencia), Joris Mathijsen (HSV), Robin van Persie (Arsenal), Erik Pieters (PSV), Stijn Schaars (AZ), Wesley Sneijder (Internazionale), Maarten Stekelenburg (Ajax), Rafael van der Vaart (Real Madrid), Piet Velthuizen (Vitesse), Ron Vlaar (Feyenoord), Michel Vorm (FC Utrecht), Gregory van der Wiel (Ajax) en Demy de Zeeuw (Ajax). 1
het seizoen had kunnen, nee moeten zijn is het begin van het einde. Een lege ziel op een koude kille tribune. Als het even tegen zit heeft ze zelf nog een kaartje moeten kopen ook. Afwezige blik. Is dit het nou? Moet je het hier allemaal voor doen? De liefde voor sport is groot, maar er zijn zo veel andere dingen in het leven. De pick-up regel bij het softbal kan wel eens de doodsteek zijn voor de toch al kwakkelende sport. Ik zou het in ieder geval niet lang volhouden zo. 1
Floris Jan Bovelander is voormalig hockey-international.
Record
Mijlpaal
Clowns
Germania Windeck heeft een record verbroken. De Duitse amateurclub trok 41.100 toeschouwers voor het bekerduel met Bayern München (0-4 verlies).
Grote kans dat in de komende speelronde het vijftigduizendste doelpunt in de eredivisie wordt gemaakt. De teller staat nu op 49.981.
Nicolas Anelka is niet onder de indruk van de schorsing van 18 wedstrijden die hij kreeg. ‘De mensen bij de bond zijn clowns. Ik lach me kapot.’
MAGAZIJN
512<862 --$ =12< <82 +8< 28 212<..< <:2 .=2/ "89 262<89:/.. =2: !',
© 9 =W S6 6 V Âï Ø5
èè5©
© 9 =W S6 6 V ë5
ÄÄ5©
512<862 --$ =12< .0 +8< 28 212<..< <:2 .=2/ "89 262<89:/.. =2: ,
ØÄ5©
$$-$ =12< "2862 +8< 28 212<..< 32 312<86 "89 262<89:/.. =2: ! ,
© 9 =W S6 6 V Â ë5
ëÄ5©
@V==P:RRKEP@
< =88 = 8=.<2 .=2
212<86' : /89 762 2=2. 2
" $$$ $( ! $* . 62<2 ) 3;,; (89 3;,;
$$-$ =12< <202 +8< 28 212<..< ,2 , 12<86 "89 262<89:/.. =2: % ,
12<862 --$ =12< $. +8< 28 212<..< <:2 .=2/ "89 262<89:/.. =2: ,
© 9 =W S6 6 V Ä ë5
; < .; <
ÄÄ5©
ÎëÄ5©
$$-$ =12< .7.. +8< 28 212<..< ,, 32 312<86 "89 262<89:/.. =2: %%,
© 9 =W S6 6 V Â 5
OP=OP
Tijdens de magazijnverkoop koopt u de mooiste bestek- en kooksets voor weggeefprijzen. Kom nu naar de Sola Fabriekswinkel en bespaar honderden euro’s.
$$-$ =12< 2.< +8< 28 212<..< ,, 32 312<86 "89 262<89:/.. =2: ,
© 9 =W S6 6 V Îë Ø5
VERKOOP t
o o Âï5© tt
© 9 =W S6 6 V Î ï5
ïÄ5©
Âè5©
9 =W S6 6 V ëÎ 5©
512<862 --$ =12< 6. +8< 28 212<..< <:2 .=2/ "89 262<89:/.. =2: ,
© 9 =W S6 6 V Îë ë5
70%
"89 262<89:/.. =2: !',
TOT
Ä5©
,12<86
"89 262<89:/.. =2: !,
Ä Ä Â5
KORTINGEN
$$#.-
)$$.$$. & "" -+$ 12< 8.. 4 08.. "89 262<89:/.. =2: !,
Ä Ä Ä5
© 9 =W S6 6 V ÎÎ Ø5
/$" +8< 28 212<..< , 12<86 "89 262<89:/.. =2: ,
8 3;,; 3;,; +. ,,;,;
3
5
# # !% !( !$ #! &) # $ *$% !+ #!!$ #!%%# & (! +$% 122 2 2868912 82 ;<.;< ./821862 <.6 12 ..1 2:; : 2 24 2 /27 12;
^6P6?
Îè5Äï