E
1 2 3 4 5
Trends 1. Bestuurlijke trends • • • • • • •
Verdere integratie én toename tegenstellingen binnen Europa Europa minder machtig wereldwijd Positie en rol van grote steden versterkt Meer internationale uitwisseling én meer aandacht voor lokale cultuur Meer aandacht voor regionale kwaliteiten Toename zelforganisatie vraagt andere rol overheid Risicomanagement
2. Demografische en sociaal-culturele trends • • • • • • • • •
Sterke mondiale bevolkingsgroei, lichte groei in Nederland Toename van ongelijkheid, groter patroon van segregatie Langer en anders leven. Vergrijzing, toename (niet-westerse) migranten Verdere individualisering en sociaal individualisme, detraditionalisering en informalisering Toenemende mate van zelforganisatie bij burgers Meer holistische levensbenadering; meer aandacht voor keuze, minder voor bezit Globalisering en regionalisering Verstedelijking zet door; de stad als broedplaats voor innovatie Krimp in perifere regio’s
3. Economische trends • • • • •
Economische groei is niet meer vanzelfsprekend, beperkte investeringsruimte Verschuivende concurrentieverhoudingen wereldwijd Toenemende schaarste aan grondstoffen Duurzaam produceren en consumeren wordt belangrijker: profit, people, planet Van massaproductie op wereldschaal naar kleinschalige, lokale productie in een deeleconomie
4. Klimatologische trends • • •
Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
5. Technologische trends • • •
Verrijkte virtuele wereld Technologische convergentie maakt vernieuwing mogelijk Smart city concept, slimme stedelijke netwerken
A
Trendbeschrijving: • Voorzichtig herstel bedreigde soorten • Verdere achteruitgang functioneren van ecosystemen en biodiversiteit • Meer aandacht voor natuur als basisvoorwaarde voor het bestaan • Groeiende behoefte aan landbouwgrond ten koste van natuur
Trend 1
D
• • • • •
Minder rijksverantwoordelijkheid voor natuur, meer particulier en maatschappelijk initiatief Natuur als onderdeel van de samenleving, in harmonie met economische activiteiten Naast formele ontstaan informele vormen van sturing Natuur en landschap als onderdeel van stedelijke netwerken Toename invloed Europa op nationaal natuurbeleid
Trend 2
C
• • •
Vergrijzende bevolking heeft andere voorkeuren en mogelijkheden voor natuurbeleving Niet-westerse migranten hebben andere voorkeur voor groen/ natuur Toenemend ruimtebeslag en versnippering door woningbouw in de Randstad, elders vermindering
• • •
Bedrijven kiezen voor duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen Natuur lift mee met andere productiefuncties (energie, water, landbouw, verstedelijking) Door toename mondiale economische productie groeit het niet-duurzame gebruik van ecosysteemfuncties
• •
Mitigatiemaatregelen op basis van natuur Adaptatiemaatregelen zijn nodig om natuur klimaatbestendig te maken
• •
Technologie ondersteunt duurzamer gebruik van grond- en hulpstoffen Vervuiling oppervlaktewater met ‘nieuwe’ stoffen
Trend 3
B
Trend 4
Trends
A
Biodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving
Trend 5
Thema’s
E
1 2 3 4 5
Trends 1. Bestuurlijke trends • • • • • • •
Verdere integratie én toename tegenstellingen binnen Europa Europa minder machtig wereldwijd Positie en rol van grote steden versterkt Meer internationale uitwisseling én meer aandacht voor lokale cultuur Meer aandacht voor regionale kwaliteiten Toename zelforganisatie vraagt andere rol overheid Risicomanagement
2. Demografische en sociaal-culturele trends • • • • • • • • •
Sterke mondiale bevolkingsgroei, lichte groei in Nederland Toename van ongelijkheid, groter patroon van segregatie Langer en anders leven. Vergrijzing, toename (niet-westerse) migranten Verdere individualisering en sociaal individualisme, detraditionalisering en informalisering Toenemende mate van zelforganisatie bij burgers Meer holistische levensbenadering; meer aandacht voor keuze, minder voor bezit Globalisering en regionalisering Verstedelijking zet door; de stad als broedplaats voor innovatie Krimp in perifere regio’s
3. Economische trends • • • • •
Economische groei is niet meer vanzelfsprekend, beperkte investeringsruimte Verschuivende concurrentieverhoudingen wereldwijd Toenemende schaarste aan grondstoffen Duurzaam produceren en consumeren wordt belangrijker: profit, people, planet Van massaproductie op wereldschaal naar kleinschalige, lokale productie in een deeleconomie
4. Klimatologische trends • • •
Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
5. Technologische trends • • •
Verrijkte virtuele wereld Technologische convergentie maakt vernieuwing mogelijk Smart city concept, slimme stedelijke netwerken
B
Trendbeschrijving: • Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten • Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) • Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
Trend 1
D
• •
Toename grensoverschrijdende samenwerking in waterbeheer (kwaliteit en kwantiteit) Versterking gebiedsgerichte aanpak
Trend 2
C
• •
Toenemende verstedelijking verhoogt de risico’s Klimaatverandering beïnvloedt klimaat in het stedelijke gebied
Trend 3
B
• •
Milieu-investeringen commercieel uitbaten Economisch benutten riool- en afvalwater
•
Nieuwe risico’s voor mens en milieu door nieuwe technologie
Trend 4
Trends
A
Water & klimaat
Trend 5
Thema’s
E
1 2 3 4 5
Trends 1. Bestuurlijke trends • • • • • • •
Verdere integratie én toename tegenstellingen binnen Europa Europa minder machtig wereldwijd Positie en rol van grote steden versterkt Meer internationale uitwisseling én meer aandacht voor lokale cultuur Meer aandacht voor regionale kwaliteiten Toename zelforganisatie vraagt andere rol overheid Risicomanagement
2. Demografische en sociaal-culturele trends • • • • • • • • •
Sterke mondiale bevolkingsgroei, lichte groei in Nederland Toename van ongelijkheid, groter patroon van segregatie Langer en anders leven. Vergrijzing, toename (niet-westerse) migranten Verdere individualisering en sociaal individualisme, detraditionalisering en informalisering Toenemende mate van zelforganisatie bij burgers Meer holistische levensbenadering; meer aandacht voor keuze, minder voor bezit Globalisering en regionalisering Verstedelijking zet door; de stad als broedplaats voor innovatie Krimp in perifere regio’s
3. Economische trends • • • • •
Economische groei is niet meer vanzelfsprekend, beperkte investeringsruimte Verschuivende concurrentieverhoudingen wereldwijd Toenemende schaarste aan grondstoffen Duurzaam produceren en consumeren wordt belangrijker: profit, people, planet Van massaproductie op wereldschaal naar kleinschalige, lokale productie in een deeleconomie
4. Klimatologische trends • • •
Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
5. Technologische trends • • •
Verrijkte virtuele wereld Technologische convergentie maakt vernieuwing mogelijk Smart city concept, slimme stedelijke netwerken
C
Trendbeschrijving: • Meer aandacht voor de diepe ondergrond • Toenemende grondstoffenschaarste
Trend 1
D
• • •
Geopolitieke risico’s nemen toe Afstemming functies diepe ondergrond vraagt aandacht Politiek speelt een steeds grotere rol in de grondstoffenmarkt
Trend 2
C
•
Toenemende verstedelijking vraagt grondstoffen en produceert afval
Trend 3
B
• • • • •
Consumptiepatronen veranderen Groei wereldbevolking en materiaalgebruik Van massaconsumptie naar individuele zelfbeschikking Streven naar circulaire economie Stijgende grondstofprijzen remmen de groei van de wereldeconomie
Trend 4
Trends
A
Bodem & grondstoffen
•
Verzilting en bodemdaling
Trend 5
Thema’s
•
Nieuwe technologieën om grondstoffen te winnen of te vervangen
E
1 2 3 4 5
Trends 1. Bestuurlijke trends • • • • • • •
Verdere integratie én toename tegenstellingen binnen Europa Europa minder machtig wereldwijd Positie en rol van grote steden versterkt Meer internationale uitwisseling én meer aandacht voor lokale cultuur Meer aandacht voor regionale kwaliteiten Toename zelforganisatie vraagt andere rol overheid Risicomanagement
2. Demografische en sociaal-culturele trends • • • • • • • • •
Sterke mondiale bevolkingsgroei, lichte groei in Nederland Toename van ongelijkheid, groter patroon van segregatie Langer en anders leven. Vergrijzing, toename (niet-westerse) migranten Verdere individualisering en sociaal individualisme, detraditionalisering en informalisering Toenemende mate van zelforganisatie bij burgers Meer holistische levensbenadering; meer aandacht voor keuze, minder voor bezit Globalisering en regionalisering Verstedelijking zet door; de stad als broedplaats voor innovatie Krimp in perifere regio’s
3. Economische trends • • • • •
Economische groei is niet meer vanzelfsprekend, beperkte investeringsruimte Verschuivende concurrentieverhoudingen wereldwijd Toenemende schaarste aan grondstoffen Duurzaam produceren en consumeren wordt belangrijker: profit, people, planet Van massaproductie op wereldschaal naar kleinschalige, lokale productie in een deeleconomie
4. Klimatologische trends • • •
Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
5. Technologische trends • • •
Verrijkte virtuele wereld Technologische convergentie maakt vernieuwing mogelijk Smart city concept, slimme stedelijke netwerken
D
Trendbeschrijving: • Aandeel energie uit hernieuwbare bronnen stijgt
Trend 1
D
• •
Geopolitieke risico’s verhogen urgentie van omschakeling naar duurzame energie Burgerinitiatieven en coöperatievorming
Trend 2
C
•
Zelfvoorziening
Trend 3
B
•
De ontwikkeling van nieuwe bedrijfsmodellen en alternatieve productieketens
Trend 4
Trends
A
Duurzame energievoorziening
•
Klimaatverandering sterke drijfveer achter het zoeken naar duurzame energiebronnen
Trend 5
Thema’s
•
Opkomst van energieleverende units
E
1 2 3 4 5
Trends 1. Bestuurlijke trends • • • • • • •
Verdere integratie én toename tegenstellingen binnen Europa Europa minder machtig wereldwijd Positie en rol van grote steden versterkt Meer internationale uitwisseling én meer aandacht voor lokale cultuur Meer aandacht voor regionale kwaliteiten Toename zelforganisatie vraagt andere rol overheid Risicomanagement
2. Demografische en sociaal-culturele trends • • • • • • • • •
Sterke mondiale bevolkingsgroei, lichte groei in Nederland Toename van ongelijkheid, groter patroon van segregatie Langer en anders leven. Vergrijzing, toename (niet-westerse) migranten Verdere individualisering en sociaal individualisme, detraditionalisering en informalisering Toenemende mate van zelforganisatie bij burgers Meer holistische levensbenadering; meer aandacht voor keuze, minder voor bezit Globalisering en regionalisering Verstedelijking zet door; de stad als broedplaats voor innovatie Krimp in perifere regio’s
3. Economische trends • • • • •
Economische groei is niet meer vanzelfsprekend, beperkte investeringsruimte Verschuivende concurrentieverhoudingen wereldwijd Toenemende schaarste aan grondstoffen Duurzaam produceren en consumeren wordt belangrijker: profit, people, planet Van massaproductie op wereldschaal naar kleinschalige, lokale productie in een deeleconomie
4. Klimatologische trends • • •
Gevolgen van klimaatverandering voor soorten en gewasopbrengsten Zeespiegelstijging (verzilting, toename overstromingsrisico’s) Extreem weer en veranderende neerslagpatronen
5. Technologische trends • • •
Verrijkte virtuele wereld Technologische convergentie maakt vernieuwing mogelijk Smart city concept, slimme stedelijke netwerken
E
Trendbeschrijving: • Verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving, problemen met fijnstof en geluid • Burgers zijn bezorgd over uitbraken van ziekten en de gevolgen van nieuwe technologie
Trend 1
D
•
Veel buurtinitiatieven voor een gezonde, aantrekkelijke de leefomgeving
Trend 2
C
• • •
Veel vraag maar extra woningen in drukbevolkte gebieden Vergrijzing kan tot andere wensen voor de woonomgeving leiden Land sharing
Trend 3
B
•
Gezond, aantrekkelijk vestigingsklimaat speelt grotere rol voor bedrijven
Trend 4
Trends
A
Milieu-aspecten gekoppeld aan gezondheid en beleving
• •
Heat island effect in de stedelijke omgeving Kans op overstromingen in delen van het land
Trend 5
Thema’s
•
Door nieuwe technologieën ervaren burgers gezondheidsrisico’s
