Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
De werkwijze van ABC Advies was 25 jaar geleden helder en ambitieus: benut de deskundigheid in Nederland van mensen die de Caribische eilanden kennen om de inwoners vooruit te helpen. De oprichters Peter Smits en Peter Boorsma constateerden dat veel Nederlanders die op de eilanden hadden gewoond en gewerkt, na terugkeer in Nederland weinig meer met hun ervaring deden. Deze deskundigen zouden organisaties op de Caribische Nederlanden een of twee weken moeten bijstaan door het geven van advies, een second opinion, een organisatieadvies of een plan van aanpak. De kosten van uitzending worden betaald door sponsors, voor de tijd die de adviseurs erin steken krijgen zij geen vergoeding.
Zo’n 150 keer is dat gebeurd. De onderwerpen zijn breed en verspreid over alle eilanden. Regelmatig was het bestuur van ABC Advies verrast door de aanvraag. Wie heeft er verstand van de woekerplant coralita die op St. Eustatius uitgeroeid zou moeten worden? Wie heeft er kaas gegeten van de tuinbouw in de tropen zodat initiatiefnemers voor een bedrijf op Bonaire geholpen konden worden? Kan er iemand een advies geven over hoe de korte landingsbaan van Saba goedkoop en duurzaam verlengd kan worden? Wordt het niet eens tijd dat Aruba werk maakt van ruimtelijke ordening en heeft u iemand die daar een advies over kan geven? Hoe zou op St. Maarten de leerplicht beter gehandhaafd kunnen worden?
ABC Advies zocht er een deskundige bij, die meestal in korte tijd de zaken op een rij kreeg en
1/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
de oplossing van het probleem dichterbij bracht. Op de site van de stichting wordt dit veelkleurig palet van activiteiten gepresenteerd.
Een voorbeeld van Curaçao. ‘Energieconsument op Curaçao: van geshockt en uitgeblust naar bewust en toegerust’, luidde de veelzeggende titel van het ABC-rapport uit 2006 over de energievoorziening op Curaçao. De adviseur was Michiel Karskens, senior bij de Nederlandse Consumentenbond. Het verzoek kwam van Fundashon pa Konsumidó. Karskens nam een situatie waar die in Nederland toen al onbestaanbaar was. ‘Energiebedrijf Aqualectra draagt geen enkel ondernemingsrisico en kan letterlijk alles afwentelen op de consument.’ Het zou volgens Karskens al een prestatie van formaat zijn wanneer de energievoorziening betaalbaar en betrouwbaar zou worden en blijven. ‘Daar ook nog eens duurzaamheid aan toevoegen lijkt dan ook te hoog gegrepen’. De adviseur pleitte voor een effectieve toezichthouder die de belangen van de consumenten gaat behartigen. ‘Aqualectra moet worden verplicht een onpartijdige klachtenregeling in te voeren.’
Nog geen goede klachtenregeling
Dat was in 2006. Hoe hangt de energievlag er in 2013 bij? Is er iets met dit ABC-advies gebeurd? Daarvoor gaan we te rade bij Marc Marshall, directeur van de Fundashon pa Kosumidó aan de De Ruyterkade. Zeven jaar later is de situatie veranderd. Bureau Telecommunicatie bepaalt de tarieven van benzine, energie, kansspelen en telefonie. De bedrijven kunnen hun kosten en risico’s niet meer automatisch doorberekenen. Het is allemaal meer marktconform geworden. Duurzaamheid staat intussen wel op de agenda, maar echt veel komt er nog niet van terecht. “Niet op alle terreinen is vooruitgang geboekt. Bij stroomuitval worden alle claims nog steeds afgewezen. Van een goede klachtenregeling is geen sprake. De consument heeft nog steeds de neiging om zich neer te leggen bij de afwijzing. Zij stappen niet snel naar de rechter. Het is onze taak om mensen op hun rechten te wijzen en het gesprek met de bedrijven aan te gaan over een klachtenregeling”, zegt Marshall. Hij doelt daarbij ook op andere bedrijven zoals banken en verzekeringsmaatschappijen.
Vreemd genoeg biedt het uiteenvallen van de Antillen kansen op dit terrein. Bedrijven zijn zowel actief op Curaçao als op de BES-eilanden, waar consumenten beter beschermd worden. Het is voor bijvoorbeeld een bank onhandig om met twee verschillende regelingen te werken. De bereidheid om ook op Curaçao een stap vooruit te zetten wordt daardoor groter. Fundashon pa
2/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
Konsumidó is geen consumentenautoriteit met eigen bevoegdheden en macht. “Veel mensen hebben wel dat beeld, denken dat wij het zijn. Er ligt dus een groot gebied braak. Probleem is ook dat de verschillende branches niet goed zijn georganiseerd. Daardoor heb je te maken met veel gesprekspartners.”
Zou ABC Advies daar een rol bij kunnen spelen? Of anders gezegd: Hoe zit het met de deskundigheid op de eilanden? Marc Marshall begint het antwoord ergens anders. “Er zouden meer stagiaires naar het eiland moeten komen die hier geboren en getogen zijn. Dat werkt aan twee kanten. De jongeren worden gestimuleerd om na hun studie terug te keren en bedrijven en organisaties maken kennis met talent dat zij later een kans willen geven.”
Op de eilanden zijn ruim voldoende adviesbureaus en consultants voorhanden, maar vooral de non profit-organisaties hebben daar geen geld voor. Voor hen kan ABC Advies nog steeds veel betekenen, schat hij in. Voor zijn Fundashon sprekend: “Het beleid in grote lijnen kunnen wij zelf wel uitstippelen, maar er moeten altijd een heleboel zaken worden uitgewerkt zodat wij een volwaardige gesprekspartner zijn van de bedrijven die deze deskundigheid vaak gewoon in eigen huis hebben. Ik kan als directeur van een kleine organisatie die heel veel onderwerpen aanpakt, niet alles alleen doen. Daarom willen wij het groepje vrijwilligers dat op hbo-niveau is geschoold en ons ondersteunt verder uitbreiden. ABC Advies zou ook gericht kunnen helpen.
De milieuorganisaties Amigu di Tera en Defensa Ambiental hebben verschillende keren gebruik gemaakt van de diensten van ABC Advies. Zij hebben nauwelijks budget voor onderzoek, hoewel de problematiek waar zij zich mee bezighouden vaak specialistisch en ingewikkeld is. Zo vroeg Amigu di Tera vorig jaar aan ABC Advies of zij iemand wilden zoeken en sturen die veel weet van mangroven. Op verschillende plaatsen op Curaçao worden de mangroven bedreigd. Behalve protesteren willen voorzitter Yvette Raveneau van Amigu en Lloyd Narain van Defensa ook plannen aandragen voor herstel en behoud. Erik Horstman maakte een plan om de Rif-mangroven tot een aantrekkelijk stadspark te maken. Wie met Lloyd Narain en Yvette Raveneau de balans opmaakt van 25 jaar overheidsbeleid op het gebied van natuur en milieu, gaat niet als een blij mens naar huis. “De overheid is gepolitiseerd. En de politiek heeft zich afhankelijk gemaakt van ondernemersbelangen. Natuur, milieu en duurzaamheid tellen in dat spel niet mee.” Een aansprekend voorbeeld zijn de nieuwbouwprojecten. “De ontwikkelaars willen altijd weer nieuwe lappen grond volbouwen, hoewel binnen de bestaande bebouwing genoeg mogelijkheden zijn om uit te breiden, maar daar is te weinig aan te verdienen.” De lichtpunten moet je volgens hen niet bij de overheid zoeken. “De bevolking is wel veel meer gaan denken in termen van duurzaamheid. Zij pikt het niet meer als iemand de boel verziekt en aan hún mangroven komt of een stuk andere natuur verwoest. Je ziet dat er dan burgerinitiatieven ontstaan. Nog niet op de schaal van wat er bijvoorbeeld in Nederand gebeurt, waar omwonenden massaal in opstand komen tegen grote varkensstallen, maar het begin is er. Dat er nu in supermarkten geen plastic tassen meer worden weggegeven, is een initiatief van
3/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
de winkeliers, niet van de overheid. Bij incidenten zoals de olielozing bij Jan Kok staat het eiland op zijn kop. De overheid kan dit niet meer negeren. Milieu is bij de bevolking geen vies woord meer, maar jammer dat er geen overheidsbeleid is”, zegt Yvette Raveneau. Lloyd Narain voegt eraan toe: “Ik heb een groot aantal veelbelovende politci ontmoet, maar na 1 jaar zijn ze toch weer ingekapseld door het systeem. Duurzaamheid is voor geen enkele partij een speerpunt. Daarom moeten wij blijven vechten tegen de bedreigingen. Wij hebben regelmatig een beroep kunnen doen op ABC Advies, niet om een rapport te willen hebben dat ons naar de mond praat, maar omdat wij de behoefte hebben aan goede, onafhankelijke informatie waar de overheid niet omheen kan. Dat is de kracht van ABC Advies: de adviseurs zetten niet hun standpunten maar hun deskundigheid in.”
Bregje Boetekees, operations manager van de Stichting Zorgverlening Het Wit Gele Kruis op St. Maarten vertelt over haar ervaringen: “Een van de directe gevolgen van het verdwijnen van de Antillen voor ons was onderhandelen met nieuwe partijen voor het financieren van onze zorg. Ter voorbereiding op deze onderhandelingen wilden wij graag laten onderzoeken wat de stand van zaken was betreffende het geven van kwaliteitszorg in onze organisatie. Contact met ABC Advies was gemakkelijk en snel gemaakt, vanwege een eerder bezoek van hen aan onze organisatie. Nadat de vraagstelling was geformuleerd (‘voldoet geleverde kwaliteit aan gemaakte afspraken met zorgverzekeraars en lokale wetgeving?’) bracht ABC Advies ons in contact met de onderzoeker. In februari 2011 kwam De Boevere, directeur van een zorgstichting in Zeeland (200 maal groter dan onze club...), voor een week op bezoek. Enkele dagen van interviews, observaties en meekijken binnen de verschillende afdelingen volgden, als ook een gesprek met ons bestuur. Tijdens deze dagen was er ook ruimte voor ons om vragen te stellen waardoor we direct gebruik konden maken van de uitgebreide kennis en ervaring van de onderzoeker, een luxe als je op een eiland woont en werkt, in relatief isolement.
Het mooie van de structuur van ABC Advies is dat de periode van onderzoek en de daarna volgende rapportage duidelijk beperkt is. Binnen enkele weken na afronding van het veldwerk volgt er een rapport: praktisch, helder, en vol concrete adviezen en tips. Bij onze organisatie heeft dit geleid tot het werkelijk invoeren van verbeteringen en het ontwikkelen van nieuwe initiatieven, geïnspireerd door het rapport. Zoals het oprichten van een cateringbedrijf met verstandelijk beperkte cliënten en het creëren van een speciale woonkamer voor cliënten met een dementiestoornis. Een jaar na het bezoek van De Boevere hebben wij hem bijgepraat over alles wat er in de tussentijd verbeterd was, een leuk moment en een concreet resultaat van een succesvolle samenwerking. Voor een kleine organisatie zoals die van ons, met beperkte financiële middelen, was ABC Advies een uitkomst en we hopen dan ook nog lang gebruik te mogen maken van hun expertise en ervaring.”
Een bijzondere gebeurtenis verdient een bijzondere ontmoetingsdag. ABC Advies heeft bij haar zilveren jubileum daarom alle adviseurs van de afgelopen 25 jaar uitgenodigd. Tijdens de
4/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
feestelijke jubileumbijeenkomst op 23 mei blikt het bestuur, dat onder voorzitterschap staat van Joop Halman, een beetje terug maar vooral vooruit. Ernst & Young is zo vriendelijk om gastheer voor ABC Advies te zijn. Natuurlijk wordt ook dit jaar de Peter Smits-scriptieprijs voor de beste scriptie over Caribisch Nederland bekendgemaakt. De prijs is vernoemd naar de medeoprichter die in 1999 overleed. Vereerd is ABC Advies met de toezegging van Gert Oostindie dat hij over een actueel thema uit zijn brede vakgebied een inleiding zal houden.
De jury heeft drie kandidaten genomineerd voor de scriptieprijs. De onderwerpen zijn: Secularism and religious emancipation in Curaçao (Shurman Kook); De rol van taal in het Curaçaose onderwijs (Juana Kibbelaar); Mediawetgeving op Curaçao; Een onderzoek naar hoe hoofdredacteuren van Curaçaose nieuwsmedia denken over journalistieke zelfregulering in de vorm van een mediaraad (Froukje Sijtsma).
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van Ton de Jong, bestuurslid van ABC Advies
5/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
6/7
Een zilveren formule voor kennis en advies zaterdag, 18 mei 2013 00:00
7/7
