Financiën op een rij Leergang ondernemersvaardigheden Kamer van Koophandel en Greenport Arnhem Nijmegen
17 februari 2009
Fred Boersma (Tuinbouw Advies) en Bert de Vries (Rabobank Oost Betuwe)
Programma
Introductie
Ondernemingsplan
Uitwerking casus Potplantenkwekerij “Roodhartje” Het gaat niet om de techniek, maar om de financiën!!!
(tussentijdse) vragen, veel vragen en discussie
Ondernemingsplan Inhoud
Bijlagen
• Bedrijfsanalyse Huidige bedrijf Ondernemerschap/assessment SWOT analyse Marktanalyse Duurzaamheid Lange termijn visie
• • • • • • • • • • • •
• Financiële analyse Rentabiliteit Eigen vermogen Liquiditeit • Risico analyse
Investeringsplan uitgebreid Situatieschets/luchtfoto Investerings-financieringsplan Financieringsopzet Liquiditeitsprognose Technische onderbouwing Energiemanagement Prognose resultatenrekening Balans na investering Jaarcijfers laatste 3 jaar SWOT Marketingplan
SWOT Sterkte (intern)
Zwakte (intern)
• Goede technische resultaten • Modern bedrijf • Heeft neus voor innovatie in markt
• Zware financiering • Kan moeilijk delegeren • Zwakke eigen vermogenspostie
Kansen (extern)
Bedreigingen (extern)
• Moeilijke niche teelt • Zoon heeft meer feeling voor personeel
• Onzekere energiemarkt • Engelse markt (valuta)
Investeringsplan Potplantenbedrijf "Roodhartje" op Bergerden met eigen ketel Berekening investeringen, afschrijving en onderhoud, exclusief BTW Investering
aantal
prijs per eenheid
bedrag
afschr. %
afschrijving
grond Bergerden Bijdrage Gietwaterbedrijf nutsvoorzieningen/aansluiting
30000 30000 1
€ € €
34,00 0,25 50.000,00
€ 1.020.000,00 € 7.500,00 € 50.000,00
warenhuis erfverharding corridor/dockshelter verwarming compleet electrische installatie overige installaties scherminstallaties belichting rolcontainers/robots/verpakking inventaris/machines bouwbegeleiding leges/financieringskosten advieskosten
24000 1500 1000 24000 24000 1 24000 24000 24000 1 1 1 1
€ € € € € € € € € € € € €
40,00 40,00 360,00 23,00 6,00 250.000,00 12,00 20,00 80,00 50.000,00 50.000,00 30.000,00 15.000,00
€ 960.000,00 € 60.000,00 € 360.000,00 € 552.000,00 € 144.000,00 € 250.000,00 € 288.000,00 € 480.000,00 € 1.920.000,00 € 50.000,00 € 50.000,00 € 30.000,00 € 15.000,00
7% 4% 4% 7% 7% 10% 14% 10% 7% 10%
€ 67.200,00 € 2.400,00 € 14.400,00 € 38.640,00 € 10.080,00 € 25.000,00 € 40.320,00 € 48.000,00 € 134.400,00 € 5.000,00 € € € -
€ 6.236.500,00
6,2%
€ 387.440,00
subtotaal diversen/onvoorzien
5%
€
311.825,00
totaal
€ 6.548.325,00
investering per m2 glas
€
272,85
€ 4%
€
onderh. %
onderhoud
2.000,00
1,0%
€
62.365,00
aandachtspunten
• Risico’s
Uitloop investeringen onderbouwing offertes 5 tot 10% diversen,onvoorzien bijkomende kosten
Investerings-financieringsplan
Investeringsplan
Financieringsplan
Investering in bedrijf
€
6.550.000,00
bedrijfskapitaal
€
400.000,00
bouwrente
€
75.000,00
BTW voorfinancieren
€
300.000,00
totaal
€
7.325.000,00
eigen middelen
€
1.300.000,00
crediteuren
€
75.000,00
te financieren
€
5.950.000,00
totaal
€
7.325.000,00
aandachtspunten
Bedrijfskapitaal onderbouwen Bouwrente BTW wel of niet voorfinancieren Overbruggingslening bij verkoop bestaande bedrijf • Waaruit bestaan eigen middelen • Crediteuren achter de hand houden • Overige financieringsbronnen • • • •
Liquiditeitsbegroting (bedrijfskapitaal = 20-25% omzet)
Verdiend of verkregen!
Familie, Telersvereniging (GMO) Subsidies (€ of fiscaal) Bbz Participaties uit de keten
Balans na investering activa
passiva
grond
€ 1.020.000,00
eigen middelen
€ 1.300.000,00
gebouwen
€ 5.422.500,00
garantiefonds
€
350.000,00
5%
inventaris
€
100.000,00
BF achter
€
150.000,00
2%
ledenkapitaal
€
7.500,00
Leningen
€ 4.750.000,00
voorraad
€
400.000,00
Krediet bank
€
400.000,00
debiteuren/BTW
€
300.000,00
Tijdelijk krediet
€
300.000,00
liquide middelen
€
75.000,00
€ 7.325.000,00
crediteuren
€
€ 7.325.000,00
18%
75.000,00
aandachtspunten
• Wat is een gezonde eigen vermogenspositie?
< 20% slecht 20 – 30% matig >30 % goed
• (WKK) lease (operationeel)
Geen invloed op eigen vermogen (op balans van leasemaatschappij)
Prognose hoeveelheid per m2 glasareaal totaal stuks per jaar omzet tuinbouw fiscale bijtellingen diversen rente totaal opbrengsten Toegerekende kosten teeltkosten energiekosten afzetkosten, fust en vracht Niet toegerekende kosten arbeid vreemd personeel onderhoud, overige kosten d.p.m. algemene kosten afschrijvingen rente 1 jaar Totale kosten Bedrijfsresultaat bij: afschrijvingen kasstroom af: saldo privé-uitgaven af: belastingen/ VpB af: vervangingsinvesteringen beschikbaar voor aflossingen af: aflossingen liquiditeitsontwikkeling liquiditeit in % van de omzet totale fiscale kostprijs
179
14%
prijs
€
0,50
per m2
totaal
89,58
€
24.000 4300000 2.150.000,00
€
10.000,00
€
€
per stuk
€
0,50
2.160.000,00
€
0,50
€ € €
14,58 11,67 12,50
€ € €
350.000,00 280.000,00 300.000,00
€ € €
0,08 0,07 0,07
€ € € € € € €
12,50 2,71 2,92 16,13 11,96 84,96 5,04
€ € € € € € € € € € € € € € €
300.000,00 65.000,00 70.000,00 387.000,00 287.000,00 2.039.000,00 121.000,00 387.000,00 508.000,00 50.000,00 24.200,00 107.000,00 326.800,00 280.000,00 46.800,00
€ € € € € € €
0,07 0,02 0,02 0,09 0,07 0,47 0,03
€ € €
0,01 0,01 0,02
€
0,49
€ € €
20%
€
2,08 1,01 4,46 11,67
2,2%
aandachtspunten
• Technische onderbouwing • Arbeid • Energiemanagement • Prijs • Vervangingsinvesteringen • Minimale marge • (Fiscale) kostprijs
Week/m2 etc. Planning, registratie Onderbouwing van maand tot maand Marktanalyse (plan) Afschrijvingen (economisch) minus aflossingen 5% ?
financiering rente
aflossing
jaren
Rekening courant basis
€
400.000,00
3,5%
€
14.000,00
Rekening courant BTW
€
300.000,00
3,5%
€
10.500,00
Lening bank
€ 3.650.000,00
5%
€
182.500,00
€ 182.500,00
20
Lening BF+
€ 1.250.000,00
5%
€
62.500,00
€ 62.500,00
20
Lening GF
€
5%
€
17.500,00
€ 35.000,00
10
Totaal
€ 5.950.000,00
€
287.000,00
€ 280.000,00
21
€
11,96
rente/m2
350.000,00
na BTW
aflossing/m2
€
11,67
rente en aflossing/m2
€
23,63
rente en aflossing in % van de omzet
26,5%
aandachtspunten
• Financieringsvormen • Aflossingen
Lening(en), R.C., lease, sale en leaseback Lineair, aflossingsvrij, 1e aflossing
• Renteproducten
Vast, variabel, EURIBOR plus, SWAP, Groenfinanciering
• Verantwoorde banklast
25% omzet !!!!!
• BF en BF + • Garantiefonds
zekerheid te verstrekken
executiewaarde bedrijf
€
5.700.000,00
70%
€
4.000.000,00
roerende goederen
€
100.000,00
50%
€
50.000,00
Borgstellingsfonds v. L
€
1.250.000,00
Garantiefonds
€
350.000,00
Blanco
€
300.000,00
€
5.950.000,00
Totaal
104%
Liquiditeit
Overschakelen naar excel voor voorbeeld
aandachtspunten
• Liquiditeit 1 jaar van maand tot maand op 1 sheet
Onderbouwing op onderliggende Sheets.
• Link leggen naar verlies en winst
productie en prijs uren en arbeidskosten energie in en verkoop Let op: aflossingen vs. Afschrijvingen privé uitgaven investeringen
Bedankt voor de aandacht, succes met jullie onderneming en graag tot ziens Bert de Vries : 06-50528955 Fred Boersma: 06-27160115
