5/7
VOORMALIGE VEEARTSENIJSCHOOL ANDERLECHT - ADMINISTRATIEF GEBOUW FASE 3: RESTAURATIE GEVELS EN DAKEN
AANVRAAG UNIEKE VERGUNNING Adres: Veeartsenstraat, 45 - 1070 Anderlecht Bouwheer: GEMEENTELIJKE ADMINISTRATIE ANDERLECHT - Raadsplein, 1 - 1070 Brussel - T. 02.558.08.30 - www.anderlecht.be Architectenbureau: ARTER - Stoofstraat 30 - 1000 Brussel - T. 02 / 513.77.95 - F. 02 / 511.46.04 - www.arter.be Coordinator: Arch. Johan Van Dessel - Projectleider: Arch. Johan Bellaert Medewerkers: Arch. Manuela Core - Arch.Ir. Jochen Ketels - Arch. Stag. Matthias De Waele - Arch.Stag. Diane Gustin
Dossier 358.1204-R April 2014
INHOUD • Inleiding • Inplantingsplan en foto-opnames • Deel I Historische nota’s 1.1 Klasseringsbesluit 1.2 Archiefdocumenten 1.3 Bouwhistorische nota
• Deel II Straatgevel (noord) en zijgevels (Oost en West) 2.1 Typologie 2.2 Identificatie bouwmaterialen 2.3 Pathologische kaarten met fotoreportage
• Deel III Achtergevel (Zuid) 3.1 Typologie 3.2 Identificatie bouwmaterialen 3.3 Pathologische kaarten met fotoreportage
• Deel IV Buitenschrijnwerk (Ramen, deuren en balkondeuren) 4.1 Typologie en restauratieopties 4.2 Inventaris en detailtekeningen 4.3 Uitvoeringsdetails nooduitgang
• Deel V Mansardedaken 5.1 Typologie 5.2 Fotoreportage pathologie 5.3 Restauratieopties
• Deel VI Daklantaarn - voorstudie 6.1 Typologie 6.2 Fotoreportage pathologie 6.3 Restauratieopties
• Deel VII Grafische documenten 7.1 Gevels en dakplan
• Bijlage I Bestek met samenvattende meetstaat en raming
Deel V - Mansardedaken
5.1 TYPOLOGIE De mansardedaken zijn samengesteld uit een laag dakschild bekleed met leien, een randprofiel in lood (snijding van de twee dakschilden), en een hoog dakschild bekleed met zink op roeflatten. De lage dakschilden omvatten twee types dakvensters en twee types dakkapellen: twee dakvensters bevinden zich in het gevelvlak: de neo-renaissancistische of ‘Vlaamse’ dakkapellen in bak-en natuursteen en de neoklassieke dakvensters in blauwe hardsteen; de dakkapellen bevinden zich op de lage dakschilden: kleine en grote dakkapellen met een tentdak in leien, bekroond met pirons in smeedijzer. De hoge dakschilden bevatten drie schoorstenen. Opmerkelijk is de dakconstructie, een combinatie van gerivetteerde metalen spanten en een houtstructuur.
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
Datum April 2014
5.1 Plan en doorsnede bedakingen en typologie
Schaal
Dossier 358.1204/R
1/200
97
3
5.2 FOTOREPORTAGE PATHOLOGIE
1
2
Fig. 65 - ARTER 2012
Fig. 66 - ARTER 2012
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
5.2 Fotoreportage pathologie
Dossier 358.1204/R
Datum April 2014
98
Fig. 67 - Foto n° 1 - ARTER 2012
Fig. 68 - Foto n° 2 - ARTER 2012
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Fig. 69 - Foto n° 3 - regenwaterafvoer van noordgevel naar zuidgevel - ARTER 2012
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
5.2 Fotoreportage pathologie
Dossier 358.1204/R
Datum April 2014
99
1
2
5
10
3
8
Fig. 70 - Foto n° 1 - ARTER 2012
Fig. 71 - Foto n° 2 - ARTER 2012
Fig. 72 - Foto n° 3 - ARTER 2012
Fig. 73 - Foto n° 4 - ARTER 2012
6
7
4 9
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
5.2 Fotoreportage pathologie
Dossier 358.1204/R
Datum April 2014
100
Fig. 77 - Foto n°5 - ARTER 2012
Fig. 74 - Foto n° 6 - ARTER 2012
Fig. 79 - Foto n° 8 - ARTER 2012
Fig. 78 - Foto n° 9 - ARTER 2012
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Fig. 75 - Foto n° 7 - ARTER 2012
Fig. 76 - Foto n° 10 - ARTER 2012
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
5.2 Fotoreportage pathologie
Dossier 358.1204/R
Datum April 2014
101
5.3 RESTAURATIEOPTIES Restauratie metalen vakwerkspanten De dakspanten bevinden zich in het algemeen in goede staat. De constructie bestaat uit diverse I- en L-profielen, in gelamineerd staal (druk- en trekstangen), verbonden met koppelplaten en hoekijzers in staalplaat en bevestigd met klinknagels of klinkbouten en moeren in smeedijzer.
Alle dakaansluitingen worden uitgevoerd in lood: kilgoten, hoekkepers, randprofielen, slabben, loketten en puntslabben. Alle elementen worden ontmanteld en gereconstrueerd volgens de oorspronkelijke toestand met bladlood van identieke dikte.
Het belangrijkste schadefenomeen is de oppervlakkige roestvorming van de spanten, die bovendien ter plaatse behandeld zullen moeten worden d.m.v. mechanische reiniging (zuiverheidsgraad ST2) en zandstralen (zuiverheidsgraad SA2,5). Elementen met onbereikbare roestvorming in assemblages e.d. krijgen een voorbehandeling met een roestomvormer. De volledige metalen dakconstructie wordt geschilderd met een gesatineerde antiroestlak met brandweerstand.
Restauratie daktoebehoren
Eventuele plaatselijke vervangingen worden bepaald op basis van een grondige technische evaluatie na het plaatsen van de binnensteigers.
De daken van de Veeartsenijschool werden rijkelijk voorzien van bliksemafleiders, gezien de Belgische fysicus Louis Melsens (1814-1886), professor aan de school van Kuregem, er de uitvinder van was. Deze elementen hebben geen functie meer en worden verwijderd; het doorboren van de dakbekleding leidde overigens tot diverse dichtingsproblemen.
Restauratie houtstructuur De houtstructuur, vermoedelijk in RNG, bestaat uit muurplaten, gordingen, nokbalken en een onderdak samengesteld uit kepers, bebording, tengels en panlatten. De randprofielen zijn bevestigd tegen (en wellicht vergaard met) de gordingen, op hun beurt verankerd aan de staalstructuur. De dakvensters zijn samengesteld uit twee dwarsbalken, nokbalk, makelaar, hoekkeper, kilgoot, kepers en muurplaat. Oorspronkelijk bestond de binnenafwerking uit holle terra cotta-elementen, geplaatst tussen de dakspanten en het onderdak. Tijdens een technische controle op 24 mei en 15 september 2005, werden structurele problemen vastgesteld: corrosie van de spanten door waterinfiltratie lag aan de basis van het aftakelen van de terra cotta-bekleding, die defintief werd verwijderd om de dakstructuur te vrijwaren en restauratiewerken uit te voeren. Verweerde kepers en muurplaten, de volledige bebording en alle roeflatten worden verwijderd en vervangen volgens het oorspronkelijke model. De eigenlijke restauratiewerken beperken zich tot een antizwam- en insecticidebehandeling van de bewaarde elementen (nokken en gordingen); ook hier worden eventuele vervangingen bepaald op basis van een grondige technische evaluatie na het plaatsen van de binnensteigers.
De werken omvatten het leveren en plaatsen van nieuwe ladderhaken en verankeringspunten, en ventilatieroosters voor de liftschachten (PM). De smeedijzeren pirons, samen met de andere metalen gevelelementen gerestaureerd in het atelier, worden teruggeplaatst op de puntslabben.
Regenwaterafvoer De goten van de kroonlijst zijn uitgevoerd in bladlood; de bekleding is aangetast door erosie (inscheuringen, plooien en luchtbellen), en wordt volledig vervangen volgens het oorspronkelijke model. Ook de afvoerpijpen in zink worden verwijderd maar vervangen door afvoerpijpen in lood: de galvanische corrosie tussen een nobeler metaal, lood, geplaatst boven een minder nobel metaal, zink, is immers geen duurzame oplossing en leidt tot een versnelde verwering van het zink. Nieuwe toebehoren zijn: inox bolroosters en loden tapbuizen en trechters. De gietijzeren stampijpen met beugels en scharnierbeugels in smeedijzer - samen met de andere metalen gevelelementen gerestaureerd in het atelier - worden teruggeplaatst.
Restauratie dakbekledingen De optie is om alle dakbekledingen en aansluitingen in slechte staat te vervangen: leien, bladzink en bladlood. De oorspronkelijke leien (20x30cm) zijn - afgaand op het bestek van architect Seroen - ‘van inheemse oorsprong en met minstens dezelfde kwaliteiten als de beste producten van Herbeumont, ‘oude groeve’, en geplaatst met roodkoperen leihaken (Ø 3mm) op panlatten 30x37cm. De leien zijn sterk verweerd en verbrokkelen; bovendien zijn de koperen leihaken aangetast door corrosie, wat leidt tot breuk van de haken, en op lange termijn tot losraken en afschuiven van de leien. De leibekleding wordt volledig verwijderd en vervangen door leien met dezelfde kleur, formaat en technische eigenschappen, terwijl de haken vervangen worden door inox leihaken met zwarte coating. De zinken roefdaken, grondig verweerd en op verschillende plaatsen hersteld of opgelapt, worden volledig ontmanteld en gereconstrueerd volgens het oorspronkelijke model, waarbij het bladzink vervangen wordt door het duurzamere geprepatineerde zink. In functie van de binnenrenovatie en het thermisch isoleren van alle daken, wordt ook een scheidingslaag aangebracht voor de dilatatie van het zink en een structuurmat voor de ventilatie van de zinkbekleding (begrepen in de werken van ÀRTER) - nieuwe elementen die ook bestand moeten zijn tegen hoge temperaturen.
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
5.3 Restauratieopties
Dossier 358.1204/R
Datum April 2014
102
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
Datum April 2014
5.3 Restauratieopties
Schaal
Dossier 358.1204/R
1/5
103
Architectenbureau
Coordinatie Johan Van Dessel Rue de l’Etuve 30 - 1000 Bruxelles tel: +32 2 513 77 95 fax: +32 2 511 04 46 http://www.arter.be
Projectleider Medewerkers
Arch. Johan Bellaert
Bouwheer
Aanvraag unieke vergunning
Deel V - Mansardedaken
Arch. Manuela Core Ir.Arch. Jochen Ketels Arch. Stag.Matthias De Waele Arch.Stag.Diane Gustin
Gemeentelijke administratie Anderlecht Raadsplein, 1 - 1070 Brussel 02.558.08.30 www.anderlecht.be
Voormalige veeartsenijschool anderlecht - restauratie adminstratief gebouw Fase 3: Restauratie gevels en daken
Datum April 2014
5.3 Restauratieopties
Schaal
Dossier 358.1204/R
1/5
104