Aankoop en Verkoop
Het begint met dromen
Denk ondernemend. Denk Bol.
Stimulerende rendementsdenkers Groei stimuleert. Bij Bol Adviseurs geloven we in de positieve
fiscale, juridische of personele vraagstukken. We stimuleren
kracht van groei. We dagen ondernemers en onszelf uit om te
ondernemers om het beste uit hun onderneming te halen.
groeien. Dat gaat verder dan de groei van bedrijven. Specifieker: het gaat verder dan de groei van uw bedrijf. Groei gaat bijvoorbeeld
Met gebundelde krachten dragen we bij aan succes bij de
ook over de ontwikkeling van ondernemersvaardigheden. Die
volgende zaken in uw bedrijf:
ontwikkeling zorgt ervoor dat u zelfverzekerd aan het roer van uw bedrijf staat.
Inzicht en Rendement Aankoop en Verkoop
En inderdaad, dat is ook weer goed voor de groei van uw bedrijf.
Investeren en Financieren
De roots van Bol Adviseurs liggen in de accountancy. In de afgelopen
Administratie en Belastingen
zestig jaar is Bol uitgegroeid tot een full-service advieskantoor
Zakelijk en Privé
voor ondernemers. De bijna 150 professionals zijn rendements-
Internationaal Ondernemen
denkers op het gebied van accountancy, corporate finance en/of
Personeel en Arbeid
2
U wilt dat het meteen goed gaat Wie ooit helemaal zelfstandig een bedrijf kocht of verkocht, heeft wat geleerd: namelijk dat het waarschijnlijk beter was geweest die belangrijke transactie samen te doen met professionals. Want er komt nogal wat kijken bij de aankoop of verkoop van een onderneming. De luxe om al doende te leren hoe zoiets gaat, kunnen de meeste ondernemers zich niet permitteren. Fouten zijn moeilijk te herstellen. Het moet dus meteen goed gaan. Groeien Wij van Bol Adviseurs streven er naar dat het metéén goed gaat. We helpen u te groeien. Groei dankzij de overname van een bedrijf. Of groei door de ontwikkeling die u zichzelf of uw onderneming gunt, juist door uw bedrijf te verkopen. Hoe dan ook: we dagen u uit om stappen voorwaarts te zetten. Bij de aankoop of verkoop van een bedrijf gaan we verder dan het bepalen van de waarde van bedrijven. We begeleiden u op diverse terreinen. We weten van wanten als het gaat om onder meer de juridische, administratieve en fiscale kanten van het leiden van bedrijven. En van het kopen en verkopen van bedrijven. In deze brochure leest u er meer over. Wie nog meer wil weten, belt ons.
Henny Kuijpers Partner bij Bol Adviseurs
3
De redenen
Waarom u wel of juist niet moet verkopen We maken het mee: ondernemers die hun bedrijf willen verkopen omdat het even, of wat langer dan even, beroerd gaat. Het lijkt een goede reden, maar we vragen dan altijd dieper door wat de ondernemer zou doen als het wél goed zou gaan met het bedrijf. Vaak leidt het tot adviezen die ervoor zorgen dat het bedrijf na een poosje weer prima rendeert. Rendement terug, verkoopwens weg...
Er zijn veel slechte redenen om een bedrijf te verkopen. Maar
Behalve uw persoonlijke redenen, zijn er natuurlijk ook nog de
gelukkig zijn er ook goede. Geld verdienen is er één van. En
specifieke voorwaarden die u belangrijk vindt bij verkoop. Niks
zo zijn er meer. Het kan zijn dat u zich wilt richten op andere
mis mee als bijvoorbeeld een zo hoog mogelijke opbrengst
zaken. Dat het tijd wordt om van uw pensioen te gaan genieten.
daarbij hoog op uw wensenlijstje staat. Maar vaak spelen ook
Of dat uw bedrijf door groei klaar is voor een nieuwe fase en
minder zakelijke eisen of wensen een rol. Zo hebt u misschien
daarmee een andere directeur-eigenaar.
jarenlang intensief en plezierig samengewerkt met medewerkers en wilt u dat ze goed terecht komen. Of u bent zo verknocht aan het bedrijf zelf, dat u het alleen toevertrouwt aan iemand waar u vertrouwen in heeft.
Wensen
We doen er alles aan om uw specifieke wensen boven tafel te krijgen. Doen we dat namelijk niet, dan kan dat in een latere fase de onderhandelingen bemoeilijken. Uw wensen bepalen wat voor kopers we zoeken, hoe we hen gaan benaderen en de wijze waarop we met hen gaan onderhandelen.
4
Het verkooptraject
Van longlist tot en met after-sales Daar zijn we dus trots op: dat wij van Bol Adviseurs werkelijke alle, vaak zeer gespecialiseerde, disciplines in huis hebben die u nodig heeft om uw bedrijf met succes te verkopen. We nemen ze graag met u door.
Het begint met het maken van de afweging. Met een financiële
nog lang niet op zit. We stellen een intentieverklaring op en
toets. Zo stellen we samen vast of het verstandig is om nu te
begeleiden vervolgens het onderhandelingstraject dat leidt tot
verkopen. En wat is uw bedrijf eigenlijk écht waard? X keer de
de koopakte.
winst, of zit het complexer in elkaar? Onze Business en Register Valuators geven u het antwoord. Vervolgens maken
Antwoorden
we met u de longlist, een lijst van mogelijk interessante kopers.
Als het aan ons ligt nemen we dan nog geen afscheid. Want
Mogelijk hebt u zelf wat namen in gedachten. En anders
er is nog een hoop te regelen: hoe gaat u de verkoop fiscaal
hebben wij ze wel. Omdat we thuis zijn in veel branches,
organiseren? Wat doet u met het ontvangen geld? We vinden met
actief zijn in verschillende netwerken en omdat we gewoon
u de antwoorden. Antwoorden, die bij u en uw situatie passen.
goed kunnen zoeken. En nog beter kunnen vinden.
Het is een vak De volgende stap is het, samen met u, vaststellen van een shortlist en het benaderen van één of meer potentiële kopers. Het boeiende en cruciale proces van onderhandelen gaat nu beginnen. Dat onderhandelen is een vak. En het vereist enige afstand tot uw bedrijf. De emotie van de eigenaar zit een succesvol onderhandelingsproces daarbij nogal eens in de weg. Die laten we dus thuis. Overigens beginnen we niet overhaast met dat onderhandelen. Bedrijfspresentaties, geheimhoudingsverklaringen en oriëntatiefases gaan er aan vooraf. En dan komt het moment dat de verkoop rond lijkt. Wij zorgen graag voor de champagne, maar we beseffen dat het werk er
5
Aankoop, Management Buy In en Management Buy Out
Over overnames die wél lukken Het strategisch overnemen van een, bijvoorbeeld concurrerend, bedrijf kan aantrekkelijk zijn. Acquisitie kan immers uw marktaandeel en marges vergroten. Of u kunt erdoor efficiënter werken en kosten besparen. Een nieuw marktgebied aanboren, uw netwerk uitbreiden of risico’s beter spreiden. En de zogenoemde Management Buy In (een buitenstaander koopt zich in) en Management Buy Out (medewerker wordt geheel of gedeeltelijk eigenaar) trajecten bieden kandidaten een vliegende start van hun ondernemerschap. Allemaal waar.
We zijn zo vrij om u ook de keerzijde te laten zien. Want overnames mislukken nogal eens. Omdat de cultuurverschillen met dat overgenomen bedrijf toch wel erg groot bleken. Omdat het met die synergie behoorlijk tegen viel. Of omdat er een probleem
10 redenen om over te nemen
Waarom u een bedrijf zou overnemen. Een greep uit de redenen:
ontstaat tussen de nieuwe ondernemer en het personeel. Het is de reden dat er bij Bol Adviseurs nogal eens stevig wordt
1.
U breidt uw assortiment uit.
doorgevraagd over uw redenen en verwachtingen van een
2.
U verstevigt uw positie in de markt.
overname. Daardoor kunnen we zoeken naar de juiste match.
3.
U wordt minder afhankelijk van bepaalde klanten.
4.
U krijgt er geschikte medewerkers bij.
Na een intensief overnametraject, hebben beide partijen vaak
5.
U breidt uw marktaandeel uit.
behoefte aan wat rust. Toch begint dan pas het echte werk.
6.
U verwerft nieuwe kennis.
Het scheelt dan enorm dat u ook bij het werk na de implemen-
7.
U kunt efficiënter werken en dus kosten besparen.
tatie van de overname kunt terugvallen op Bol Adviseurs.
8.
U spreidt risico’s beter.
9.
U verbetert uw naamsbekendheid.
10. U hebt weer een uitdaging.
6
Van waardebepaling tot en met financiering
De waarde van een bedrijf Het is één van de lastigste onderdelen bij de mogelijke aankoop én de verkoop van een bedrijf: bepalen wat het bedrijf waard is. Gelukkig zijn er de Business Valuators van Bol Adviseurs. Die hebben er hun vak van gemaakt en kunnen u objectief adviseren.
Zo mogelijk nog moeilijker is het boekenonderzoek. In vaktermen:
Bol Adviseurs heeft nauwe contacten met zowat alle banken
de Due Diligence. We zetten er professionals op uit verschillende
en weet nauwkeurig wat de wensen, twijfels en vooral de
vakgebieden. Waar nodig nemen onze accountants, fiscalisten,
mogelijkheden zijn. Het zorgt er voor dat we financierings-
valuators, juristen, corporate finance specialisten, salarisadmini-
mogelijkheden vinden die anderen vaak voor onmogelijk houden.
strateurs en HRM-adviseurs het bedrijf dat u wilt overnemen minutieus onder de loep.
Uw belang Bol Adviseurs staat ook aan uw zijde als de onderhandelingen van start gaan. We zijn zeer betrokken bij u en uw belang, maar hebben tegelijkertijd een gezonde afstand tot de materie. Dat maakt het mogelijk om zakelijk en resultaatgericht te opereren. De afspraken die u uiteindelijk met de koper of verkoper maakt, worden vastgelegd in juridische documenten. Onze juristen kunnen u begeleiden bij het opstellen of controleren daarvan. De inhoud van deze zogenoemde kleine lettertjes luistert nauw. We spellen de contracten uit en leggen vingers op zere plekken als dat nodig is.
Nauwe contacten We zijn er ook voor u in de fase van de financiering. Banken doen moeilijk, zo wordt vaak beweerd. Toch kan het meevallen.
7
Waarom u bij Bol moet zijn
De overtreffende trap van compleet Hoewel we natuurlijk hopen dat u bij ons aanklopt als u een bedrijf wilt kopen of verkopen, geloven we best dat er anderen zijn die u ook goed kunnen bijstaan. Want ze zijn er: bedrijfsmakelaars die van wanten weten en toch niet in dienst zijn bij Bol Adviseurs. Zoals er ook belastingadviseurs zijn van andere bureaus die u haarfijn uit de doeken doen hoe u dat aangekochte bedrijf in de huidige of nieuwe structuur kunt inpassen.
Wat Bol Adviseurs zo bijzonder maakt, is dat we werkelijk alles in huis hebben. Of het nu gaat om een financiële analyse, een waarde-indicatie, koopakte, het zoeken en vinden van verkopers en kopers en het begeleiden van het hele proces: we hebben er alle specialisten voor in huis. En dat betekent niet dat u alsmaar met andere contactpersonen te maken krijgt. U heeft één aanspreekpunt. En ja, die is er ook voor u als Bol Adviseurs níet uw accountantskantoor is.
Vertrouwen We doen alles. En we doen alles ook nog eens goed. Dat komt omdat we beschikken over een uitzonderlijk groot en warm netwerk. We vinden daarin voor u mogelijke verkopers en kopers, maar ook banken en andere financiers. We bedenken oplossingen die niet zelden uitzonderlijk creatief zijn. De vele bancaire relaties in ons netwerk vertrouwen op onze expertise en waarderen onze aanpak en ideeën. Vaak sluiten ze hier graag bij aan. En dat is natuurlijk in uw voordeel. Ook plezierig: We staan ons mannetje op strategisch, beleidsmatig en uitvoerend niveau. Zo weet u zeker dat de strategie die we met u bedenken ook op operationeel niveau werkt.
8
Referenties
Van veel markten thuis We zijn nog zelden een ondernemer tegengekomen die zijn of haar branche maar heel gewoon vond. ‘Onze branche is een aparte’, horen we vaker. En dus willen die ondernemers weten of we dat wel kunnen, de aankoop of verkoop van een bedrijf begeleiden in hun specifieke branche. Ja, dat kunnen we.
Want bij Bol Adviseurs hebben we ervaringen in nogal wat branches. We begeleidden bijvoorbeeld de verkoop van een producent van deuren. Het bedrijf, goed voor €40 miljoen omzet en met 275 medewerkers, werd uiteindelijk verkocht aan een Brits beursgenoteerd fonds. Ook een Belgisch bedrijf dat infrastructurele diensten leverde voor de telecommunicatiebranche, verkochten we aan een beursgenoteerd fonds, dit keer in Nederland.
Een greep Veel transacties blijven binnen de eigen branche. Dat gold bijvoorbeeld voor het Duitse productiebedrijf (€28 miljoen, 350 medewerkers), het Zwitsers microlaserbedrijf (€10 miljoen, 40 medewerkers), de autodealer (€10 miljoen, 30 medewerkers) en de betonfabriek (€8 miljoen, 25 medewerkers). Het is slechts een greep. Andere voorbeelden komen uit de bouw, verpakkingsindustrie, elektrotechniek, groothandel, ICT en logistiek. En dan zijn er nog al die familiebedrijven waarvan we de overname begeleiden. Zit uw branche er niet bij? Verras ons. Als we er geen kaas van hebben gegeten, bekennen we dat eerlijk. Beloofd.
9
Tot slot
Tel eerst tot tien De keuze om uw bedrijf te verkopen lijkt snel gemaakt. Misschien wel te snel. Want waarom wilt u eigenlijk verkopen? Hoe deugdelijk zijn die argumenten? En als u al wilt verkopen, wat wilt u er voor krijgen? Waarbij we het niet alleen over geld hebben, maar ook over andere, meer emotionele, voorwaarden die voor u van belang zijn. En zwaait u uw medewerkers na de verkoop meteen uit of ziet u nog een rol voor uzelf weggelegd na de verkoop?
Natuurlijk zijn dit lastige vragen. En als we langskomen, merkt
Leuk
u dat we er nog veel meer hebben. Ook als het niet gaat om
De aankoop of verkoop van een bedrijf mag u leuk vinden.
verkoop, maar om aankoop. We stellen al die vragen omdat
Of boeiend. Maar het is vooral complex. Ondeskundigheid of
we u daardoor in het vervolgtraject goed van dienst kunnen
onoplettendheid kan leiden tot forse schade. Daarom stellen
zijn. Omdat we dan het proces kunnen uitvoeren, precies
we voor dat u begint met tot tien tellen. En dat u dat doet
zoals u dat wenst. Of beter: dat het leidt tot dat resultaat
met professionals die met u meetellen. En al tellend adviserend
dat u nastreeft. En als uw wensen naar onze mening niet
meedenken.
realistisch of verstandig zijn, dan zijn we niet te beroerd om u dat te zeggen.
10
Uw verkoop of aankoop begint dan ook bij Bol Adviseurs.
U wilt meer ondernemen? We dagen u graag uit om te groeien. Dat doen we door u te begrijpen, te inspireren, een frisse blik te bieden en u passende oplossingen aan te bieden. Laat ons weten over welke onderwerpen u met ons wilt sparren. Een e-mailtje is voldoende:
[email protected]. Of bel direct met één van onze medewerkers: (0485) 56 12 00. Meer informatie over Bol Adviseurs en uiteenlopende
20130905
ondernemersthema’s vindt u op www.boladviseurs.nl.
boladviseurs.nl
Boxmeer
Nijmegen
Schijndel
Venray
Spoorstraat 73
Bijsterhuizen 1136
Hoofdstraat 190
Hoogakker 15
Postbus 142
Postbus 6861
Postbus 340
Postbus 421
5830 AC Boxmeer
6503 GJ Nijmegen
5480 AH Schijndel
5800 AK Venray
t (0485) 56 12 00
t (024) 366 69 50
t (073) 547 29 00
t (0478) 55 47 00
