aandacht voor type 1 diabetes
Type 1 diabetes, wat is dat?
Bij type 1 diabetes maakt het lichaam geen insuline meer aan. Dat brengt de glucosebalans (glucose = suiker) uit evenwicht. Als je type 1 diabetes hebt ontwikkeld is dat misschien omdat je genetisch meer kans had om diabetes te krijgen en omdat er in jouw lichaam iets is gebeurd (“een trigger” zoals een infectie, ...) waardoor je lichaam de cellen, die normaal insuline aanmaken, als lichaamsvreemd is gaan beschouwen en ze daarom wil vernietigen (auto-immuunrespons). Dat je type 1 diabetes hebt is niemands schuld. Het gebeurt gewoon bij sommige mensen. Je krijgt geen type 1 diabetes omdat je teveel snoept of chocolade eet, en ook niet omdat je iets fout deed. Je krijgt de ziekte ook niet van iemand anders en je kunt ze ook niet doorgeven.
INSULINE
, WAT DO E
T DAT? Glucose k omt vo or t u it de ver ter koolhydr ing van aten. Om de glucos zetten in e uit je vo energie v eding om oor je lich te nodig. Ins aam , heb uline word je insulin t gemaak e (alvleesk t in de pa lier) en z ncreas orgt er vo bloed naa o r d at de gluc r je lichaa ose uit je mscellen je energie wordt ge te geven. b r acht om Zonder in glucose in suline bli je bloedb jf t de a an en kr ij dus niet d gt jouw li e nodige chaam energie.
insuline MAAG VOEDSEL GLUCOSE IN BLOEDVAT
VRIJGEKOMEN INSULINE BRENGT GLUCOSE NAAR SPIER
SPIER
BIJ EEN PERSOON ZONDER DIABETES HANGT DE HOEVEELHEID VRIJGEGEVEN INSULINE AF VAN DE HOEVEELHEID GLUCOSE DIE IN DE DARM UIT HET VOEDSEL GEABSORBEERD WORDT EN VAN DE ENERGIE DIE VERBRUIKT WORDT EN NODIG IS. DE BLOEDSUIKERSPIEGEL (GLYCEMIE) SCHOMMELT NORMAAL TUSSEN 65 MG/DL EN 126 MG/DL OMDAT DE INSULINE DIE VRIJKOMT TOENEEMT ALS REACTIE OP DE STIJGING VAN DE GLUCOSESPIEGEL IN HET BLOED NA DE VERTERING VAN VOEDSEL DOOR HET LICHAAM.
WAT GEBEURT ER ALS ER ONVOLDOENDE INSULINE IS? Wanneer de pancreas geen insuline meer aanmaakt, blijft de glucose in de bloedbaan en de glucosespiegel stijgt. Dit kan geleidelijk optreden, maar op een bepaald moment is de suikerspiegel in het bloed zo hoog, dat de glucose ontsnapt via de nieren en in de urine. De nieren reageren op die hoge glucosewaarden door de aanmaak van extra urine die vocht aan het lichaam onttrekt; dat veroorzaakt dorst en overmatig drinken omdat je lichaam de glucose wil wegspoelen. En wanneer de glucose in jouw bloed niet kan worden gebruikt voor energie, moet je lichaam die energie elders halen. Om de energie op peil te houden gaat het lichaam zijn vetvoorraad aanspreken. Er ontstaan dan afvalproducten, de zogenaamde ketonen. Hoge bloedsuikerwaarden en ketonen kunnen ervoor zorgen dat je je heel slecht gaat voelen.
BETES TYPE 1 DIA DIABETES) E P Y T W U O (J inderen en
k heid van alle bben De meerder diabetes he t e m n e n e s at die jongvolwas t betekent d a D . s te e b nen ia dit type d oeten toedie m e n li u s in zelf ls jij. mensen zich precies zoa , p m o p n e e of eren via een pen er 2900 kind e v e g n o n e d r In België wo etes. Type 1 Diab r o o v ld lité et e d n n de la Qua beha du Diabète la Promotio teints pour lescents at al., Initiative ts et les Ado de Santé an K. Doggen et ue nf iq E s tif le en gie chez (Institut Sci 11 20 ts Epidémiolo ta E AD); Résul sucré (IPQE) ue Publiq
TYPE 2 DIABETE S
De meeste men sen met dit type diabetes zijn oudere volwasse nen, maar soms krijgen ook kinderen en jon gvolwassenen di t soor t diabetes. Ze kunn en hun diabetes vaak onder controle houden door gezonder te eten en/of pilletjes in te ne men. Sommige mensen, die al lang type 2 diab etes hebben, m oe ten uiteindelijk ook insuline krijgen . B ij type 2 diabetes maakt het lichaam wel no g insuline aan. Het lichaam produceert dan onvoldoende insu line of de insuline werkt ni et goed. Het kan ook een combina tie van beiden zijn. Dit zorgt er voor dat de bloedsuikerwaa rden stijgen.
Een goede controle, wat betekent dat precies? Wanneer jouw diabetes goed onder controle is, voel je je goed, groei je goed en kan je dezelfde dingen doen als je leeftijdsgenoten. Met ‘goede controle’ bedoelen we eigenlijk dat het glucoseniveau in jouw bloed en in jouw urine ongeveer hetzelfde is als bij mensen die geen diabetes hebben.
GLUCOSE IN DE URINE
MENSEN ZONDER DIABETES
MENSEN MET DIABETES
NEGATIEF
NEGATIEF
GLUCOSE IN HET BLOED
(NUCHTER) (NA MAALTIJD)
HbA1c
65-100 MG/DL
70-145 MG/DL
80-126 MG/DL
90-180 MG/DL
<6,5%
< 7.5%
Rewers MJ et al., Pediatric Diabetes 2014: 15(Suppl. 20): 102–114 NOTE: les valeurs cibles sont définies par le médecin traitant et peuvent varier de celles-ci
Als je diabetes hebt en je glycemiewaarden schommelen ron d de waarden in deze tabel zal je som s een hypo hebben of het gevoel heb ben een hypo te hebben. Dit leert jeze lf en ons dat je diabetes redelijk goed gecontroleerd is. Dit kan een pro bleem worden als je vaak hypo’s hebt of regelmatig hulp nodig hebt van der den om je hypo te behandelen of nachte lijke hypo’s. Spreek erover met je arts als dit vaak voorkomt.
Insuline opslaan & naaldjes wegdoen
kan je tot gwerppen die je gebruikt we de of on tro pa ne uli ins Het dat de t bewaren, op voorwaarde as elk ko de n ite bu n ge 28 da uline niet te is verstreken en dat ins t nie m atu sd eid arh ba houd mag het is (na het eerste gebruik n rde wo ge ud ko te of warm beneden + 30°C). ar je in de koelkast tot de Je insulinevoorraad bewa goed koelkast moet natuurlijk houdbaarheidsdatum. De C - 8°C). (2° ud ko ar wel voldoende werken – niet te koud, ma ze bot, kunnen n keer – anders worden éé ar ma je ik bru ge jes Naald tie oplopen. kan je mogelijk een infec en n ige ad sch be id hu w ze jou (roteren). Als je ken regelmatig wisselt lek kp pri de je t da r voo entjes Zorg er k prikt kunnen er vetkuss te lang op eenzelfde ple insuline die de absorptie van de (lipodystrofie) ontstaan je en ed go er rkt dan mind verstoren. De insuline we bloedglucosewaarden gaan stijgen. w naaldjes. t iemand zich prikt aan jou da t nie k rlij tuu na wil Je ooit. de naaldjes keurig wegg Zorg er goed voor dat je die je kan r, ine nta co speciale naald n ee or rvo hie ikt bru ge Je k. verkrijgen in een apothee
HOE DAN OO K, JIJ BENT ZEL F VERANTWOO RDELIJK VOOR JE EIG EN NA ALDJES. Z ORG ER DUS VOOR D AT JE ZE VEILIG WEGG OOIT !
Nuttige informatie:
Deze brochure werd geschreven door “the Royal College of nursing, Children and Young People Diabetes Community”, Verenigd Koninkrijk en gevalideerd voor gebruik in België.
Diabetoloog (stempel):
Diabetesverpleegkundige (stempel):
• De adviezen die hierin zijn opgenomen kunnen in het algemeen worden toegepast. • Ze zijn niet noodzakelijk op elke patiënt individueel van toepassing. • Alleen uw behandelende arts heeft de verantwoordelijkheid om u te helpen bij de opvolging van uw diabetes. Overleg daarom steeds met hem of haar.
Gedaan met taboes
Alcohol, sport, liefde, seks, gezondhe id, reizen, insuline… De 11 Streetwise infoboekjes beantwoo rden al je vragen. Je vindt ze hier en bij je arts.
Seks & zwangerschap
controle jaarlijksejongeren r o o s v et diabete m
bij diabetes
insuline
po
Emotioneel in balans
bij diabetems pen
met diabetes
met diabetes
E. R. : ELB Markiesstraat 1 - 1000 Brussel Tel : 02 548 84 84 - Fax : 02 548 84 85 www.lilly.be
ELB/DBT/Dec/2014/0015 - JANUARY 2015
